StructuurvisiePlus. deel 2: Programma deel 3: Actieprogramma. Wissing stedebouw en ruimtelijke vormgeving b.v. Postbus 37, 2990 AA Barendrecht

StructuurvisiePlus deel 2: Programma deel 3: Actieprogramma

Wissing stedebouw en ruimtelijke vormgeving b.v. Postbus 37, 2990 AA Barendrecht Oktober 2005

INTERMEZZO LANGS HET TUINPAD VAN MIJN VADER, IN DEURNE Dit dorp, ik weet nog hoe het was, de boerenkind’ren in de klas, een kar die ratelt op de keien Het raadhuis met een pomp ervoor, een zandweg tussen koren door, het vee, de boerderijen En langs het tuinpad van m’n vader Zag ik de hoge bomen staan Ik was een kind en wist niet beter Dan dat ‘t nooit voorbij zou gaan Wat leefden ze eenvoudig toen In simp’le huizen tussen groen met boerenbloemen en een heg Maar blijkbaar leefden ze verkeerd Het dorp is gemoderniseerd en nou zijn ze op de goeie weg Uit: Het Dorp, Friso Wiegersma

Museum De Wieger

StructuurvisiePlus Gemeente Deurne

3

I N H O U DS O P G AV E

7.3 7.4

De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................32 Op te nemen acties in het actieprogramma .....................................................................................33

Intermezzo Algemene Inleiding ..................................................................................................................................................6

8

Mobiliteit........................................................................................................................................................34 8.1 Huidige situatie en beleid ..................................................................................................................34 8.2 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................36 8.3 Op te nemen acties in het actieprogramma .....................................................................................36

9

Natuur 9.1 9.2 9.3 9.4

DEEL 2: HET PROGRAMMA Inleiding

.............................................................................................................................................................9

1

Identiteit .........................................................................................................................................................10 1.1 Deurne en de Peel..............................................................................................................................10 1.2 De identiteit van Deurne en de dorpen.............................................................................................10 1.3 Deurne in de regio .............................................................................................................................11

2

Leefbaarheid ...................................................................................................................................................12 2.1 Huidige situatie ..................................................................................................................................12 2.2 Beleid..................................................................................................................................................12 2.3 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................13 2.4 Op te nemen acties in het actieprogramma.......................................................................................13

3

4

Volkshuisvesting en zorg................................................................................................................................14 3.1 Huidige situatie ..................................................................................................................................14 3.2 Beleid..................................................................................................................................................15 3.3 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................16 3.4 Op te nemen acties in het actieprogramma.......................................................................................17 Economie ........................................................................................................................................................18 4.1 Huidige situatie ..................................................................................................................................18 4.2 Beleid..................................................................................................................................................19 4.3 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................19 4.4 Op te nemen acties in het actieprogramma .....................................................................................22

5

Landbouw .......................................................................................................................................................23 5.1 Huidige situatie ..................................................................................................................................23 5.2 Beleid..................................................................................................................................................24 5.3 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................25 5.4 Op te nemen acties in het actieprogramma

6

Toerisme en recreatie .....................................................................................................................................26 6.1 Huidige situatie ..................................................................................................................................26 6.2 Beleid..................................................................................................................................................27 6.3 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................28 6.4 Op te nemen acties in het actieprogramma .....................................................................................30

en landschap.......................................................................................................................................37 Huidige situatie ..................................................................................................................................37 Beleid .................................................................................................................................................38 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................39 Op te nemen acties in het actieprogramma .....................................................................................39

10 Waterhuishouding ..........................................................................................................................................40 10.1 Huidige situatie ..................................................................................................................................40 10.2 Beleid..................................................................................................................................................41 10.3 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................42 10.4 Op te nemen acties in het actieprogramma .....................................................................................44 11 Milieu 11.1 11.2 11.3

...........................................................................................................................................................45 Huidige situatie en beleid ..................................................................................................................45 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................45 Op te nemen acties in het actieprogramma .....................................................................................46

12 Cultuurhistorie ...............................................................................................................................................47 12.1 Huidige situatie .................................................................................................................................47 12.2 Beleid..................................................................................................................................................47 12.3 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................48 12.4 Op te nemen acties in het actieprogramma.......................................................................................49 13 Ruimtelijke kwaliteit .......................................................................................................................................50 13.1 De betekenis van beeldkwaliteit ........................................................................................................50 13.2 Huidige situatie ..................................................................................................................................50 13.3 Beleid..................................................................................................................................................51 13.4 De opgaven voor de komende jaren..................................................................................................52 13.5 Op te nemen acties in het actieprogramma .....................................................................................52 DEEL 3: ACTIEPROGRAMMA 1 2 3

Inleiding..........................................................................................................................................................55 De twee gezichten van Deurne ......................................................................................................................56 Actieprogramma .............................................................................................................................................57

Bijlage: Lijst met afkortingen .................................................................................................................................65 7

Voorzieningen ...............................................................................................................................................31 7.1 Huidige situatie ..................................................................................................................................31 7.2 Beleid..................................................................................................................................................32

4

5 StructuurvisiePlus Gemeente Deurne

Deel II: Het Programma



A LG E M E N E I N L E I D I N G De StructuurvisiePlus is een planvorm die is geïnitieerd door de provincie Noord-Brabant, met de bedoeling om duurzame en op ruimtelijke kwaliteit gebaseerde structuurvisies te verkrijgen. Doordat de StructuurvisiePlus Deurne wordt ontwikkeld vanuit een afzonderlijk opgesteld Structuurbeeld en een afzonderlijk Programma, is het een document geworden waarin het duurzame ruimtelijke kwaliteitsbeeld wordt vastgelegd. Het Structuurbeeld is gericht op het versterken van de ruimtelijke kwaliteit in de gemeente Deurne, en vormt als het ware de ruimtelijke aanbodzijde. Het Programma brengt juist de programmatische wensen in kaart, en vormt daarmee de maatschappelijke vraagzijde. Deze worden met elkaar geconfronteerd en geïntegreerd. De integratie vindt plaats in het Actieprogramma. STRUCTUURBEELD De StructuurvisiePlus wordt opgesteld om uitgaande van de kwaliteiten van een gebied te komen tot een duurzaam toekomstbeeld. De StructuurvisiePlus Deurne kent daarom naast het veranderlijke programma een duurzame component, het Structuurbeeld (Deel 1). Hierin worden op basis van de kwaliteitsanalyse van de ruimtelijke patronen aanbevelingen gedaan om de structuur te versterken dan wel te transformeren. Dit Structuurbeeld ontstaat onafhankelijk van de programmatische claims op het gemeentelijke grondgebied. Het maakt inzichtelijk waar de waardevolle ruimtelijke kwaliteiten liggen, maar zal wel zodanig flexibel zijn, dat er gezien de lange tijdspanne van een StructuurvisiePlus meerdere toekomstbeelden mogelijk blijven. Het Structuurbeeld neemt een centrale plaats in binnen de StructuurvisiePlus en is samengesteld uit een duurzame ondergrond en een ontwerp op basis van vier dynamische systemen. De duurzame ondergrond bevat onveranderlijke factoren, waaraan in principe niet wordt gesleuteld: bodem, geomorfologie, reliëf en landschap. In de kanskaarten komen de veranderlijke factoren aan bod: - Hydrologie; - Natuur en Ecologie; - Agrarisch systeem; - Stedelijk systeem. Voor elk systeem afzonderlijk worden de intrinsieke kwaliteiten, knelpunten en kansen in beeld gebracht, zonder zich op voorhand rekenschap te geven van de andere dynamische systemen. Dit gebeurt aan de hand van ‘kanskaarten’. In de kanskaarten wordt aangegeven hoe de kwaliteiten kunnen worden behouden, de knelpunten kunnen worden opgelost en de kansen kunnen worden benut. Confrontaties De kanskaarten kunnen onderling conflicteren of elkaar juist versterken. Hierin zitten de beleidskeuzes, die zullen leiden tot een integrale ontwerpslag, waarin de vier systemen met elkaar en de duurzame ondergrond worden samengebracht tot een duurzaam ruimtelijk Structuurbeeld.

Eerder ontwikkelde visies, evenals vigerende en op handen zijnde regelingen vormen hierbij de basis. Evenals het Structuurbeeld wordt het Programma op basis van kwalitatieve aspecten opgesteld en draagt het een integraal karakter. Het Programma handelt niet alleen over aantallen, maar geeft ook indicaties van het type en kwalitatieve omschrijving van de programmaonderdelen. Nadat het Structuurbeeld en het Programma zijn opgesteld, worden deze op zodanige wijze geconfronteerd dat hierdoor de integrale ruimtelijke kwaliteiten en de identiteit van het gebied worden versterkt. Deze confrontatie vindt plaats: - vanuit de bijdrage van het Programma aan de ontwikkeling van het Structuurbeeld; - vanuit het opnamevermogen van het Structuurbeeld ten aanzien van elementen uit het programma. De integratie vindt plaats in een uitvoeringsprogramma (Deel 3 - Actieprogramma), waarin beleidskeuzes expliciet worden gemaakt en een prioriteitenschema wordt opgenomen. Hierin wordt duidelijk gemaakt op welke manier en in welke volgorde van tijd projecten kunnen worden geactiveerd.

S T R U C T U U RV I S I E P L U S D E U R N E STRUCTUURBEELD

HET PROGRAMMA

Duurzame ondergrond · Geomorfologie · Bodem · Reliëf

· Identiteit / Leefbaarheid

Blauwe kanskaart · Hydrologische systeem Groene kanskaart · Ecologisch systeem Gele kanskaart · Agrarisch systeem

· Volkshuisvesting · Economie / Landbouw · Recreatie · Voorzieningen · Mobiliteit · Natuur en landschap

Rode kanskaart · Stedelijk systeem · Infrastructuur · Recreatie

· Waterhuishouding / Milieu

HET ACTIEPROGRAMMA

· Principes en doelstellingen · SV+ kaart · Acties buitengebied en stedelijk gebied

· Cultuurhistorie / Ruimtelijke kwaliteit

PROGRAMMA EN HET ACTIEPROGRAMMA In een los van het Structuurbeeld te ontwikkelen Programma (Deel 2) worden de actuele maatschappelijke wensen aangegeven op het gebied van onder meer: - Economische ontwikkeling; - Volkshuisvesting en woningbouw; - Landbouw, de reconstructiewetgeving en plattelandsontwikkeling; - Natuur- en landschapsontwikkeling; - Recreatie. 6



7

deel 2: Programma

INLEIDING In het Programma wordt een overzicht gegeven van de maatschappelijke wensen in Deurne voor de periode 2005-2010, met betrekking tot de identiteit, de volkshuisvesting, economie en ontwikkelingen in het landelijke gebied. Het programma ligt niet vast voor de komende 10 à 15 jaar, maar zal tussentijds meerdere malen moeten worden herzien om in te kunnen blijven spelen op de veranderende vragen uit de Deurnese samenleving. De maatschappelijke wensen en verlangens, zoals die in dit programma worden beschreven, kennen zowel een kwantitatieve als een kwalitatieve benadering. In de eerste worden vragen gesteld met betrekking tot bijvoorbeeld de hoeveelheid woningen en bedrijventerrein, in de kwalitatieve benadering gaat het om de woningtypes, de kwaliteit van de voorzieningen of het type bedrijven dat men idealiter zou willen huisvesten. Behalve “traditionele” onderwerpen van een structuurvisie als woningbouw, bedrijventerreinen en landbouw komen in het Programma van de StructuurvisiePlus ook onderwerpen als waterhuishouding, ecologie, milieu, recreatie en leefbaarheid aan de orde. Ten aanzien van deze onderwerpen ligt de nadruk meer op kwalitatieve dan op kwantitatieve aspecten. Veel programmaonderdelen zijn al verwoord in beleidsdocumenten die de gemeente de laatste jaren heeft opgesteld. Een overzicht daarvan is als bijlage achter in het programma opgenomen. Van belang voor deze structuurvisie is dat het Programma op structuurniveau wordt geschreven. Dit betekent dat per onderdeel de nadruk ligt op ontwikkeling op hoofdlijnen, zonder al te veel details. In principe gelden voor elk programmaonderdeel de volgende vragen: 1. Wat is de feitelijke situatie op dit moment (1-9-2004)? 2. Wat is vastgesteld beleid? 3. Wat zijn de concrete opgaven voor de komende 10 jaar? 4. Wat moet in het Actieprogramma worden opgenomen om invulling te geven aan de kwaliteiten die in de StructuurvisiePlus worden nagestreefd?

9 Deel II: Het Programma


Hoofdstuk 1 - Identiteit

1

IDENTITEIT

1.1

DEURNE EN DE PEEL

Deurne is onlosmakelijk verbonden met De Peel, een uniek veengebied met vennen, moerassen, vaarten en bossen. De Peel, de uitgestrekte bossen en de omringende weilanden nodigen uit voor een tocht te voet of op de fiets. In de kernen is een gevarieerd scala aan historische gebouwen, bezienswaardigheden, evenementen en andere cultuuruitingen te vinden. Deurne is het culturele centrum van De Peel. Vele kunstenaars woonden en werkten er en vonden hun inspiratie: de schrijvers Ouwerling, Coolen, Kortooms, de schilders van Rees, Wiegersma, de kunstenaar Gerrit van Bakel. Deurne kent twee gezichten. Deurne is een prachtige plattelandsgemeente. Prachtig in zijn landschappelijke verschijning en verscheidenheid. Prachtig in zijn gemoedelijkheid en gemeenschapszin. Een plattelandsgemeente, meer dan een gemeente in het landelijk gebied. Daarnaast ligt Deurne in de oostflank van het hoogdynamische stedelijke gebied Eindhoven-Helmond. Deurne is onderdeel van een groter stedelijk veld.

Hoofdstuk 1 - Identiteit

In Neerkant hebben de grote verwoestingen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, en de oriëntatie van de bevolking op Meijel, Liessel en Deurne, geen condities geschapen voor het ontwikkelen en handhaven van een sterk gevoel van eigen identiteit. In Neerkant gaat het minder om een eigen identiteit, en meer om een cultuur van hoe men er omgaat met de positie van de eigen gemeenschap in het grensvlak tussen drie gemeenten - het beste weten te maken van drie werelden. Vlierden koestert haar eigenheid en is sterk gericht op kwaliteit. Vlierden weet Deurne met de voorzieningen nabij, en leeft daarom niet zoals Helenaveen vanuit de noodzaak sterk op elkaar betrokken te móeten, maar vanuit de luxe in een dergelijke ambiance sterk bij elkaar betrokken te mógen zijn. Het beleven van de eigen identiteit is er overigens niet minder om. Liessel is nu een tamelijk compleet dorp met een eigen identiteit. De identiteit van een Peeldorp, met bovendien de ambitie om ook voor Helenaveen en Neerkant een functie te vervullen. Gezien de schaal van het dorp blijft het echter afhankelijk van Deurne. Liessel profileert zich als ‘Deurne in het klein’. 1.3

Elke plattelandsgemeente is tegenwoordig ongebruikelijk in beweging. In Deurne is dat extra het geval door de grote omvang van het buitengebied en door de hoge concentratie van intensieve veehouderijen en glastuinbouw. Zowel het stedelijk gebied als het landelijk gebied is dus dynamisch. De identiteit is iets dat gedurende een lange tijd is gevormd en langzaam veranderd. De spanning tussen de gevormde identiteit, langzame ontwikkelingen en snelle trends is moeilijk in woorden te vatten. Voor sommige mensen in Deurne is het vanuit de situatie ‘behoud het goede’ niet zo gemakkelijk om met al die vormen van dynamiek om te gaan. Voor anderen, en dan vooral het grote aantal mensen met ondernemingszin in Deurne, gaat het juist niet snel genoeg. 1.2

DE IDENTITEIT VAN DEURNE EN DE DORPEN

De identiteit van Deurne is vooral die van een Peeldorp. Het noeste dat eigen was aan wie in die ambiance de kost moest verdienen, kenmerkt Deurne nog altijd. In de industriële traditie die nadien in Deurne groeide, is dat herkenbaar in karakteristieken van het arbeidspotentieel als nijver en toegewijd. Dit uit zich ook in het gegeven dat in het buitengebied een ongekende activiteit aan kleine en middelgrote ondernemingen is ontstaan. Ook de gastvrijheid en gemoedelijkheid maken Deurne geschikt voor toekomstige opgaven in de sfeer van de dienstverlening.

Peeldorp Deurne

Dit algemene beeld is in elk van de kernen herkenbaar, zij het met duidelijke accentverschillen. Deurne-dorp weerspiegelt de algemene karakteristiek van Peeldorp heel nadrukkelijk. Sommige delen van Deurne-dorp (Zeilberg, Walsberg, St. Jozefparochie) nemen bovendien de moeite om nog een zekere eigenheid of identiteit te profileren. In de persoonlijke beleving van de burger is dat ingegeven door de historie van de verschillende kernen.

DEURNE IN DE REGIO

Met betrekking tot de positie van Deurne in de regio komt de identiteit als Peelgemeente sterk naar voren. Deurne markeert de overgang van het stedelijk gebied van de Stadsregio Eindhoven - Helmond naar het landelijk gebied van de Peel. Deurne is een gemeente met een groot buitengebied met een omvangrijke primaire sector. In regionaal opzicht blijft de positie van de agrarische sector als belangrijkste gebruiker en beheerder van het buitengebied groot. Anderzijds is de ligging van Deurne in de corridor Eindhoven - Venray - Venlo zodanig, dat Deurne zich ook ten aanzien van de situering van industriële activiteiten kan profileren als een gemeente met een regionale functie op industrieel gebied. Tenslotte is Deurne geschikt om een aanmerkelijk deel van de maatschappelijke voortbrenging te laten plaatsvinden in de zakelijke dienstverlening en wel in die van het toerisme en de recreatie. Een van de voorbeelden hiervan is het Hippisch Centrum, dat zelfs een bovenregionale functie heeft. Vraag is wel waar in de toekomst het accent moet komen te liggen, want niet alle activiteiten verdragen zich overal met elkaar en het voorwaardenscheppend beleid voor de ene sector is niet steeds in overeenstemming met het voorwaardenscheppende beleid voor de andere sector. De regiogedachte wordt voor Deurne steeds belangrijker. Deurne kan inspelen op de centrale ligging in de Peelvallei. Daarnaast kan het toekomstige Deurne een rol spelen in de opvang van de stedelijke druk van Helmond en Eindhoven. In de sfeer van de maatschappelijke verzorging is Deurne primair verzorgend voor de eigen kernen en secundair voor kernen die vanwege hun ligging op Deurne zijn aangewezen. Een verder reikende regionale functie is voor Deurne op dit vlak niet weggelegd, met uitzondering van het Rijtven, Vreekwijk en Elkerliek. Wel zal er in het geval van een keuze voor een toeristisch-recreatief profiel ruimte zijn voor de bijbehorende detailhandelsfuncties in de sfeer van de horeca en de impulsaankopen, die vanuit een vakantiebudget en in een vakantiestemming worden gedaan.

Helenaveen kent vanuit de ontstaansgeschiedenis en vanuit de bijzondere dorpsstructuur een sterke identiteit Peeldorp in optima forma. Dit uit zich in de grote zorg voor het dorpsgezicht, de leefbaarheid en de sterke betrokkenheid bij elkaar. De relatief grote afstand van Helenaveen tot voorzieningen elders maakt een dergelijke beleving van de eigen positie tamelijk dwingend.

10





Hoofdstuk 2 - Leefbaarheid

2

LEEFBAARHEID

2.1

HUIDIGE SITUATIE

Zo zijn nog enkele beleidsterreinen te noemen waarop beleid is vastgesteld en welke gevolgen hebben voor de leefbaarheid. Daarbij valt te denken aan het integraal accommodatiebeleid, het speelruimteplan, de notitie Nieuwe kansen voor het vrijwilligerswerk, veiligheid in de woonomgeving etc. Het voert te ver om daar in deze nota uitvoerig op in te gaan.

Leefbaarheid wordt binnen de StructuurvisiePlus breed opgevat. Leefbaarheid wordt bepaald door objectieve en subjectieve factoren. Factoren, die een rol spelen bij de leefbaarheid, zijn: - Bestaanszekerheid (vormgegeven in de hoofdstukken Economie en Landbouw); - Woonklimaat (zie de hoofdstukken 3 Volkshuisvesting & Zorg en 8 Mobiliteit); - Sociaal klimaat (verwerkt in het hoofdstuk 7 Voorzieningen, maar heeft raakvlakken met alle andere hoofdstukken); - Verzorgingsklimaat (in het hoofdstuk 7 Voorzieningen wordt hier nader op ingegaan); - Bestuurlijk klimaat; - Identiteit en identiteitsbeleving (hoofdstuk 1 Identiteit). In de StructuurvisiePlus komen alle factoren uitvoerig aan bod. Eén onderdeel wordt niet expliciet aan de orde gesteld, maar is voor de discussie rond leefbaarheid van wezenlijk belang, namelijk bestuurlijke ambities. De sociale cohesie, de gemeenschapszin, is in algemene zin goed, en in ruime en voldoende mate aanwezig, vooral in de kleine kernen. Dat uit zich onder meer in een actief verenigingsleven in de gemeente. Als gevolg van de maatschappelijke ontwikkelingen is het wel denkbaar dat zich op termijn een vrijwilligerstekort voor zal doen. Een doel van het gemeentelijk beleid is dan ook het waarborgen, in stand houden en versterken van het vrijwilligerswerk in Deurne ten behoeve van de sociale infrastructuur. Mogelijk dat hierdoor meer mensen beschikbaar komen voor het doen van vrijwilligerswerk. Het voorzieningenniveau in Deurne en in de kernen mag qua omvang goed worden genoemd. De kwaliteit van de voorzieningen is in sommige kernen voor verbetering vatbaar, met name de gemeenschaphuizen. In de hoofdkern Deurne wordt een goed geoutilleerd cultureel centrum gemist, maar in het centrumplan is hier ruimte voor gecreëerd. De mate waarin voormelde “leefbaarheidfactoren” een rol spelen, zijn in elk dorp of wijk verschillend. Over het algemeen is de leefbaarheid in de gemeente Deurne goed te noemen. Wel vormen in de kleine kernen ontgroening, vergrijzing en afnemende sociaal-economische dragers bedreigingen voor de leefbaarheid. Grote knelpunten doen zich op dit moment nog niet voor. Dit wordt ook beschreven in de sociale structuurschetsen en de eindrapportage van de toekomstvisie. 2.2

Hoofdstuk 2 - Leefbaarheid

2.3

- Het ontwikkelen van Deurne-centrum tot een verstedelijkte kern. Hierbij horen voorzieningen zoals een cultureel centrum met een grote zaal die de rijke amateurkunst van Deurne een goed podium geeft en die qua professionele programmering ook voldoende mogelijkheden biedt. Dit kan wellicht uitgevoerd worden in combinatie met een bioscoopfaciliteit. Daarnaast moet er aandacht zijn voor de totale integrale kwaliteit van het centrum, inclusief de kwaliteit van het winkelbestand, de openbare ruimte en nieuw te realiseren woningbouw. - Behoud en verbetering van de leefbaarheid in Neerkant en Helenaveen. Vanwege de schaal en de ligging, de ontgroening en de vergrijzing, en vanwege afnemende sociaal-economische dragers staat de leefbaarheid in de kernen Neerkant en Helenaveen onder druk. Om hiervoor in de integraliteit voldoende handreikingen te kunnen aanbieden, moet voor deze twee kernen een integraal dorpenplan worden opgesteld. Een van de suggesties is het afronden van de dorpsranden Neerkant en Helenaveen met een combinatie van wonen en werken. De noodzaak voor het opstellen van dorpenplannen voor de kernen Liessel en Vlierden is minder groot, omdat Liessel nog voldoende selfsupporting is en Vlierden geheel gericht is op de kern Deurne. - Verbeteren van de veiligheid in de woonomgeving. Dit element maakt onderdeel uit van het integraal veiligheidsbeleid van de gemeente. Een nota integrale veiligheid is in ontwikkeling. - Pro-actief reageren op het landinrichtingsplan Peelvenen. Niet afwachten met het verplaatsen en zoeken naar oplossingen in het kader van de leefbaarheid voor de inwoners van Helenaveen, maar juist nu qua beleid anticiperen op dat gegeven. Ook daarvoor dienen de nodige middelen beschikbaar te worden gesteld, ook al is de keuze voor deze vernatting door een andere, hogere overheid genomen. Dit kan uitgevoerd worden door als gemeente actief te participeren in allerlei overlegorganen die met deze materie aan het werk zijn. - Revitalisering van de Spoorzone. Het spoor heeft een grote betekenis en positieve effecten voor Deurne, maar de leefbaarheid in de kern Deurne wordt negatief beïnvloed door een aantal aspecten ervan. Het gaat daarbij om elementen als barrièrewerking, verkeersveiligheid, veiligheidszones vanwege vervoer gevaarlijke stoffen, stationsomgeving en sociale veiligheid, bereikbaarheid (brandweer) en economisch functioneren van de spoorzone. Om de problematiek in kaart te brengen en oplossingsrichtingen aan te dragen wordt een integraal masterplan opgesteld voor de gehele spoorzone in de kern Deurne van oost tot west. 2.4

Leefbaarheid: Ruimte voor jongeren

BELEID

Het beleid is erop gericht om de huidige situatie met betrekking tot de leefbaarheid te kunnen handhaven. De vraag die zich hierbij voordoet en welke beantwoord moet worden is, of we dat willen blijven nastreven als gemeente en of we dat ook moeten willen. Het is noodzakelijk om prioriteiten te stellen en daarbij fundamentele keuzes te maken. Lokaal sociaal beleid is in gang gezet, en zeker met betrekking tot dit beleid kan gesteld worden dat dit gericht is op “het instandhouden, waarborgen en versterken van de sociale kwaliteit in het algemeen en het op een samenhangende en integrale wijze voorkomen en oplossen van problemen in het bijzonder”.

OPGAVEN VOOR DE KOMENDE JAREN

OP TE NEMEN ACTIES IN HET ACTIEPROGRAMMA

1. Uitvoering geven aan het centrumplan Deurne, met specifieke aandacht voor voorzieningen en detailhandel 2. Integrale dorpsontwikkelingsplannen opstellen voor de kernen Neerkant en Helenaveen 3. Masterplan Spoorzone ontwikkelen 4. SWOT analyse landinrichtingsplan Peelvenen 5. Vergroten van objectieve en subjectieve veiligheid

12





Hoofdstuk 3- Volkshuisvesting en Zorg

3.

VOLKSH U ISVESTING EN ZORG

3.1

HUIDIGE SITUATIE

Op regionaal niveau wordt gewerkt aan een uniform regionaal kader, die vraagontwikkeling van wonen en zorg op lange termijn inzichtelijk maakt. Op basis hiervan is een beschrijving van de huidige situatie en een verwachting voor 2015 te maken. De aanwezigheid en de behoefte aan voor senioren geschikte woningen en andere woonvormen zijn onder te verdelen in drie groepen:

Demografische situatie en ontwikkeling De gemeente Deurne heeft in 2004 ruim 32.000 inwoners. In de periode tot 2015 zal dit aantal stijgen tot ongeveer 33.500, waarna het in de decennia daarna stabiliseert. In diezelfde periode verandert de samenstelling van de bevolking: het aantal jongeren daalt, terwijl het aantal ouderen stijgt. In 2015 zal éénderde van de bevolking bestaan uit 55-plussers, terwijl deze groep momenteel een kwart van de bevolking vertegenwoordigt. De hele gemeente krijgt te maken met een verdubbeling van het aandeel 75+ers. In 1999 telde de gemeente Deurne 11.570 huishoudens, een aantal dat in 2010 ongeveer 12.150 zal bedragen. Het aandeel 55+ huishoudens neemt in die periode toe van 4.400 naar 5.820 huishoudens en het aandeel 65+ huishoudens van 2.510 naar 3.450 huishoudens. Verder blijkt dat het percentage gezinnen met 41,9% op dit moment al lager is dan het percentage één- en tweepersoonshuishoudens (51,9%). De verwachting is dat het percentage één- en tweepersoonshuishoudens gelet op de individualisering en vergrijzing, nog zal toenemen. Woningvoorraad In de gemeente Deurne zijn ongeveer 11.800 woningen aanwezig (gegevens CBS). Er bestaat geen gedetailleerd inzicht in de kwaliteit van de woningen, hoewel deze in het algemeen goed is te noemen. De woningvoorraad is opgebouwd uit huur- en koopwoningen, globaal in een verdeling van respectievelijk 42% en 58%. Het grootste deel van de huurwoningen is te vinden in Deurne-kern. Molenstraat Opbouw woningvoorraad naar type woning Koop Huur

Deurne 4428 3936

53% 47%

Vlierden 275 66

81% 19%

Liessel 562 305

65% 35%

Neerkant 66% 322 34% 167


Helenaveen 59% 147 41% 101

Buitengebied 80% 1197 20% 297

Totaal 6945 4858

58% 42%

De bestaande woningvoorraad moet het komende decennium ingrijpend veranderen. De vergrijzing en ontgroening stellen specifieke eisen aan de toekomstige voorraad. Zaak is om door verbouw, aanpassing en nieuwbouw, de komende jaren de woningvoorraad geschikt te maken voor de genoemde demografische ontwikkeling. Door middel van een gericht woningbouwbeleid zal de spanning die op de markt kan ontstaan moeten worden gereduceerd. De gemeente moet hierbij zelf de regie voeren. Wonen, welzijn en zorg Een specifieke woonvorm is die van de combinatie van wonen, welzijn en zorg. Hierbij moet een onderscheid worden gemaakt tussen woonvormen voor verstandelijk gehandicapten en woonvormen voor senioren. Met betrekking tot de eerste categorie zijn in Deurne op dit moment circa 285 plaatsen voor verstandelijk gehandicapten aanwezig, waarvan circa 170 op Het Rijtven en de overige op circa 20 andere locaties. De uitbreidingsbehoefte hiervan is niet zo zeer gerelateerd aan de behoefte in Deurne, maar meer gericht op de regionale opvang. Voor wat betreft de senioren zijn de verzorging- en verpleeghuisvoorzieningen geconcentreerd in Liessel en Deurne-centrum. Zelfstandig wonen is voor iedereen onder de 75 en zelfs voor bijna 90% van de 75-plussers de norm. Ook voor chronisch zieken en gehandicapten geldt zo lang mogelijk zelfstandig wonen en deconcentratie van grote zorginstellingen (extramuralisatie, scheiden van wonen en zorg).

- Verspreid zelfstandig wonen Het verspreid zelfstandig wonen telt nu 2.650 zelfstandige woningen geschikt voor ouderen, verspreid of geclusterd zonder zorgen welzijnsinfrastructuur. Voor 2015 is er in de gemeente een geschatte behoefte van het dubbele. Het verwachte tekort aan zelfstandige woningen geschikt voor senioren is voor een groot deel afhankelijk van de vraag hoe geschikt de huidige voorraad daadwerkelijk is, de mogelijkheden tot renovatie aan bestaande complexen en woningen (opplussen) en de effecten van het levensloopbestendig bouwen van alle nieuwbouw. - Geclusterd zelfstandig wonen Het geclusterd zelfstandig wonen bestaat nu uit 48 zelfstandige woningen in een complexbouw geschikt voor ouderen met zorgen welzijnsinfrastructuur. Op basis van de voorgaande gegevens, in combinatie met de verwachte groei aan 75+ers in Deurne (uitgaande van een woningbezetting van 1,2) wordt ervan uitgegaan dat in de periode 2002 - 2015 ruim 650 geclusterde zelfstandige woningen extra nodig zijn met zorg in meer of mindere mate. Het huidige tekort aan geschikte woningen en woonvormen met 24-uurszorg wordt in dit aantal nog buiten beschouwing gelaten. Realisatie vindt plaats via nieuwbouw, herstructurering en opplussen. - Wonen met 24 uurs zorg / geclusterd beschermd wonen Wonen met 24-uurs zorg bestaat uit zelfstandig wonen in complexbouw of onzelfstandige wonen met een goede samenhang tussen wonen, zorg en welzijn. De behoefte zal groeien van 254 nu naar 500 in 2015. De behoefte aan 24-uurszorg (intra- of extramuraal) in Helenaveen, Neerkant, Vlierden en het buitengebied is zodanig gering dat het realiseren van 24-uurszorgvoorzieningen niet reëel is. Ze zijn hiervoor aangewezen op de kern Liessel. Bij de realisatie van de nieuwe woonservicezone in Liessel zal rekening worden gehouden met deze behoefte. De kern Vlierden en het overige buitengebied zijn aangewezen op Deurne-kern. Naast de woningen is er ook behoefte aan bijbehorende noodzakelijke voorzieningen. De realisatie van woonvormen met 24-uurszorg is zeer afhankelijk van de financieringsmogelijkheden vanuit de zorg en vanuit welzijn (Algemene Bijzondere Wet Ziektekosten en Wet Maatschappelijke Ondersteuning (2006)) en de voortzetting van de extramuralisatie. Voor heel Deurne gaat het naar verwachting om 200 tot 300 woningen. Realisatie m.n. via nieuwbouw en herstructurering. 3.2

BELEID

Provinciaal beleid Het beleid van de provincie Noord-Brabant inzake de ontwikkeling van de woningvoorraad is en blijft voor Deurne gebaseerd op maximaal de opvang van de natuurlijke groei van de bevolking (migratiesaldo 0). De gemeente mag van de provincie (oktober 2002) 705 woningen realiseren voor de periode 2000-2005. Voor de periode 2005-2010 zijn dat 500 woningen. Voor de periode 2000-2015 komt de gemeente Deurne uit op een totaal van circa 1.600 woningen die mogen worden toegevoegd aan de woningvoorraad. Aangezien de aantallen gebaseerd zijn op de verwachte locale behoefte (opvang natuurlijke aanwas en migratiesaldo 0) is het realiseren ervan voor Deurne van groot belang. De gemeente ziet deze aantallen dan ook als het absolute minimum dat gebouwd moet worden. Zij spant zich in voor een verruiming van deze getallen. Naast de woningbouw binnen migratiesaldo 0 is de huisvesting van senioren, alsmede de relatie tussen wonen en zorg, voor de provincie een belangrijk aandachtspunt.

14






Gemeentelijk beleid Uitgangspunt voor het beleid is de Nota Wonen 2002 gemeente Deurne. In deze nota ligt de prioriteit bij de huisvestingsmogelijkheden voor senioren en starters: - In nieuwbouw- en renovatieplannen rekening houden met behoefte aan kleinere en voor senioren (en starters) geschikte woningen (flexibel / multifunctioneel bouwen en renoveren); - Voor alle leeftijden geschikte woningen realiseren: aansluiten bij WoonKeur, voor zover mogelijk gelijkvloers; - Mogelijkheden wonen, welzijn en zorg blijvend onderzoeken, in samenwerking met andere instellingen. Belangrijk is in de eerste plaats dat aan de woningbehoefte van de eigen bevolking wordt voldaan en dat daarvoor voldoende bouwlocaties beschikbaar komen. Het gaat daarbij om een aanvulling op de bestaande voorraad (niet meer van hetzelfde) en het realiseren van doorstroming, waardoor andere doelgroepen op de woningmarkt bediend worden. Ook moet rekening gehouden worden met een aantal woningen dat binnen de Ruimte voor Ruimte regeling gerealiseerd gaat worden. De initiatieven hiervoor liggen extern, maar de gemeente zal planologisch faciliterend moeten optreden. Concrete aantallen kunnen niet genoemd worden.

Nieuwbouw Liessel

In het najaar van 2002 is begonnen met de planontwikkeling van woonservicezones in St. Jozef en Liessel, inclusief de vervanging van het zorgcentrum in Liessel. Dit zal op termijn ook in Zeilberg, in de omgeving van de Nieuwenhof / Zonneland en in andere delen van Deurne gebeuren. In woonservicezones worden wonen en zorg waar mogelijk gescheiden aangeboden en wordt een directe relatie met welzijn gelegd. De Stichting ORO (verstandelijk gehandicapten) gaat in haar beleid ook uit van spreiding van de zorg over Deurne, onder andere in de vorm van omgekeerde integratie op het huidige terrein en de realisatie van woonvormen in andere wijken in Deurne. 3.3

DE OPGAVEN VOOR DE KOMENDE JAREN

De belangrijkste opgave van de gemeente met betrekking tot de woningbouw bestaat uit de volgende aspecten: - Realisatie van de aantalen woningen, die binnen het migratiesaldo 0 passen om tegemoet te komen aan de lokale behoefte (tenminste 1.600 in de periode 2000-2015); - Een goede afstemming tussen de verwachte vraag naar woningen en de beschikbare woningvoorraad. Het overgrote deel van de woningvoorraad in 2015 bestaat nu al: - Realisatie van woonservicezones.


Samengevat zijn er nog locaties nodig voor de volgende woningaantallen (woningen met een ruimteclaim) Prognose aan de voorraad toe te voegen woningen 2000 tot 2015 ** Oplevering binnen contingent 2000 tot 2015 Aantal gerealiseerd in 2000 t/m 2002 Aantal in woningbouwprogramma 2003-2004 Verwachte realisatie restcapaciteit in deze periode * Subtotaal Restaantal te realiseren woningen binnen contingent na 2004

1.600 300 300 100 -/-

Geclusterd zelfstandig wonen ouderen / Woonservicezones / Overige (binnenstedelijk en uitleglocaties) Aantal woningen ter vervanging gesloopte woningen / herstructurering Vermindering i.v.m. samenvoeging van woningen

900 pm pm

Oplevering buiten het contingent 2000 tot 2015 Realisatie ruimte voor ruimte kavels

pm

700 900

Pm

* restcapaciteit is de capaciteit die planologisch in bestemmingsplannen vastligt, meestal op particuliere gronden, maar waarvan de gemeente niet weet wanneer de woningen gebouwd worden. Het aantal van 100 is een inschatting op basis van cijfers uit het verleden. ** Aantallen conform prognose provincie. Uitgangspunt is bouwen binnen migratiesaldo 0, hetgeen kan leiden tot aanpassing van de aantallen. De uitwerking zal plaatsvinden via de vaststelling van een volkshuisvestingsplan, dat de basis moet vormen voor bestuurlijke afspraken met de provincie. Buiten migratiesaldo 0 zijn de volgende locaties noodzakelijk: - Er moeten locaties gevonden worden voor “Ruimte voor Ruimte” kavels - Als de gemeente Deurne een taak krijgt in de realisatie van de huisvestingsbehoefte als gevolg van de voorgenomen uitbreiding van de vliegbasis De Peel, dient dat gecompenseerd te worden. De kwalitatieve opgaven zijn: - Prioriteit bij levensloopbestendige, kleinere, flexibele, multifunctionele woningen - De keuze tussen grondgebonden en gestapelde bouw is mede afhankelijk van de beschikbare locaties en beoogde ruimtelijke kwaliteit (gewenste stedenbouwkundige invulling) - Zoveel mogelijk inbreidingslocaties benutten voor geclusterd zelfstandig wonen voor ouderen, waarbij een al te eenzijdige opbouw van de bevolking moet worden voorkomen, met name in het centrum van Deurne - Afronding van dorpsranden zorgvuldig inpassen in de landschappelijke omgeving 3.4


1. Verder ontwikkelen van het centrumgebied Deurne 2. Realiseren woonservicezones in o.a. St. Jozefparochie, Liessel, Zeilberg en andere delen van Deurne 3. Uitwerken Masterplan Spoorzone 4. Ontwikkelen locatie Rijtse Vennen 5. Ontwikkelen locatie de Vlaas St. Jozefparochie 6. Ontwikkelen locatie Kruisstraat 7. Afronding dorpsranden Liessel, Neerkant, Vlierden en Deurne 8. Ontwikkelen OMO-locaties

16





Hoofdstuk 4 - Economie

4

ECO N O M I E

4.1

HUIDIGE SITUATIE


1. Kranenmortel (39 ha) 2. Leembaan (10 ha) 3. Leemskuilen, inclusief Fabriekstraat (24 ha) 4. Industrieweg (6 ha) 5. Haspelweg (2 ha) 6. Derpsestraat (3,2 ha) 7. ’t Rijt (11,7 ha) 8. Beukelsdijk (4,3 ha) 9. Poort van Deurne

Economische structuur De gemeente Deurne heeft ook in economische zin twee gezichten. In het buitengebied (inclusief de kleine kernen) is vooralsnog de landbouw dominant, in de verstedelijkte hoofdkern is deze rol weggelegd voor de industrie. Dit zijn de twee belangrijkste pijlers van de Deurnese economie. In de afgelopen decennia heeft Deurne zich van een traditioneel agrarische gemeenschap ontwikkeld tot een gemeenschap met een meer gevarieerde economie. Toch is Deurne nog steeds sterk op de agrarische sector en aanverwante werkgelegenheid (agribusiness) aangewezen. Naast de industrie en landbouw kent Deurne nog andere belangrijke sectoren, namelijk, zorg, toerisme, bouw, en detailhandel. De bijdrage van de landbouw aan de economische structuur van Deurne wordt uiteengezet in hoofdstuk 5. Toerisme, recreatie en detailhandel worden in de hoofdstukken 6 en 7 verder behandeld. Werkgelegenheidsstructuur Op een bevolkingsaantal van ruim 32.000 inwoners zijn circa 12.650 personen in Deurne werkzaam binnen 1.740 vestigingen (2003). Het aandeel van de agrarische sector binnen de gemeente is van oudsher hoog (14%). Ook wat betreft het aantal vestigingen onderscheidt de Deurnese landbouw zich. Een derde van het totale aantal vestigingen behoort tot de landbouwsector, in tegenstelling tot bijvoorbeeld 13% in Noord-Brabant. Het grootste aandeel in de werkgelegenheid van Deurne heeft echter de industriële sector (20%). In de industrie werken circa 2.500 mensen. Hiervan is het merendeel werkzaam in de voedings- en genotmiddelenindustrie en in de vervaardiging van machines. Ook de sectoren bouw, onderwijs en gezondheidszorg scoren bovengemiddeld. Met name de zorgsector is sterk vertegenwoordigd in Deurne. Laag is de score van de sector zakelijke dienstverlening. In Deurne is met name kleinbedrijf gevestigd. Ruim 90% van de bedrijven in Deurne heeft minder dan tien werknemers in dienst, terwijl Deurne een voorkeur heeft voor hoogwaardige, arbeidsintensieve bedrijvigheid passend in Deurne. In slechts 0,8% van de vestigingen wordt werk verschaft aan meer dan 100 personen (grootbedrijf). Het gaat hierbij om 15 bedrijven, met name in de industrie, logistiek en overige dienstverlening. Deze bedrijven zijn overigens wel goed voor ruim 20% van de totale werkgelegenheid.

niet op kaart: 10. Meistraat (Neerkant) (1 ha) 11. Pijlkruid (Neerkant) (1 ha) 12. Moorveld (Liessel) (4 ha)

4.2

BELEID

Duurzaam en dynamisch ondernemen 2003 De werkgelegenheid is een uitvloeisel van de bedrijvigheid. De gemeente kiest voor hoogwaardige en arbeidsintensieve bedrijvigheid die in Deurne past. Het huidige economische beleid van de gemeente Deurne is gebaseerd op het door de gemeenteraad in april 2003 vastgestelde plan: “Duurzaam en dynamisch ondernemen”. Hierin staan de opgaven voor de gemeente Deurne voor de komende jaren helder geformuleerd. De beleidslijnen met ruimtelijke implicaties kunnen samengevat als volgt worden weergegeven: - Het geven van een kwaliteitsimpuls aan de bestaande bedrijventerreinen (herstructurering Kranenmortel en Spoorzone) door het verbinden van voorwaarden aan de toekomstige inrichting en het gebruik van de vrijkomende locaties; - Het in de komende jaren kunnen bieden van voldoende vestigingsmogelijkheden aan het bedrijfsleven uit Deurne. 4.3


Typering van de bestaande bedrijventerreinen Deurne beschikt over een groot aantal gemengde bedrijventerreinen met een gezamenlijke netto oppervlakte van 97 hectare (134 ha bruto). Deze terreinen kennen een gevarieerd aanbod aan bedrijvigheid, voornamelijk lichte en middelzware industrie en overige activiteiten (bouw, handel, transport en dienstverlening). Op de terreinen Binderen, Leembaan, en Leemskuilen kunnen bedrijven terecht tot en met milieuhindercategorie 4, op Kranenmortel tot en met categorie 5. Drie terreinen zijn niet milieu-gezoneerd. De oudste terreinen liggen ten zuiden van het centrum van de hoofdkern, de nieuwste (Rijt-oost en Rijt-west) liggen in het noordwesten. Daarnaast zijn twee terreinen gelegen in het kerkdorp Neerkant en één in Liessel. De enige kantoorlocatie is de “Poort van Deurne”. Daarbuiten bevinden de meeste kantoren zich in de omgeving van het station (Spoorzone). Deurne kent één bedrijfsverzamelgebouw. In 2000 is nog 3,8 hectare industrieterrein uitgegeven, waarvan het merendeel op het terrein ‘t Rijt-oost. Bedrijventerrein

Het midden en kleinbedrijf Het merendeel van de Deurnese ondernemers in het midden en kleinbedrijf behoort tot de kleinschalige economie; bedrijven met enkele werknemers, met name in de sectoren bouw, handel en reparatie, horeca en zakelijke dienstverlening. Ondernemerschap is bij uitstek een zaak van particulier initiatief. Voor de gemeente ligt er echter een belangrijke taak om deze economische dynamiek te blijven faciliteren en waar nodig te regisseren. Deze belangrijke drager moet daarbij op de volgende punten ondersteund worden: - Zorg voor voldoende bedrijventerreinen en kantoorlocaties; - Voldoende ruimte voor kleinschalige initiatieven van starters door o.a. de realisatie van bedrijfsverzamelgebouwen te bevorderen; - Het gericht en beheerst stimuleren van economisch / toeristische activiteiten in het buitengebied. Dit laatste kan bijvoorbeeld door vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen (VAB’s) te laten dienen als (broed)plaats voor nieuwe economische dragers op het platteland. (Dat is mogelijk middels omgevingsplannen in de extensiveringszones rondom het stedelijk gebied.) Hetzelfde geldt voor initiatieven in de kleinere kernen en de kernrandzones. Het gericht (en beheerst) stimuleren en faciliteren van (nieuwe) economische activiteiten buiten de hoofdkern draagt Agrarische bedrijvigheid bij aan de economische vitaliteit en leefbaarheid van



18




het platteland. Uiteraard dient gewaakt te worden voor verstening en verrommeling en moet concurrentievervalsing (goedkope VAB’s in omgevingsplannen versus dure bedrijventerreinen) worden tegengegaan. Er is geconstateerd dat de zakelijke dienstverlening een groeiende sector is, hoewel in omvang beperkt. Het is voor Deurne evenwel geen sector die veel perspectief biedt en waar actief op moet worden ingezet. Dit in tegenstelling tot kansrijke sectoren voor echte werkgelegenheidsgroei, zoals de bovengenoemde ontwikkeling, maar ook sectoren zoals welzijn, zorg en toerisme. Industrie De in Deurne sterk vertegenwoordigde industrie staat voor uiteenlopende uitdagingen. Zo hebben diverse bedrijven te maken met acute ruimtenood. Zij maken zich zorgen over hun ontplooiingsmogelijkheden. Een tweede zorgpunt is de beschikbaarheid van voldoende geschikt personeel, met name in de technische beroepen. Tevens is de uitdaging gelegen in het continu proces van vernieuwing en upgrading, nodig om de (internationale) concurrentiepositie veilig te stellen. Het karakter van de industrie verschuift van productiegerichte naar dienstverlenende activiteiten, zoals R&D, engineering en marketing. De gemeente speelt ten aanzien van de versterking van de industrie in Deurne met name een faciliterende rol, zeker wat betreft het proces van vernieuwing en kennisintensivering. Initiatief en implementatie liggen natuurlijk primair bij het (industriële) bedrijfsleven zelf. In voorwaardenscheppende zin zal de overheid zich moeten inzetten voor een gunstig vestigingsklimaat voor moderne bedrijven. Dit betekent tijdig zorgen voor bestemmingsplannen, attractieve terreinen en een goede bereikbaarheid. Maar het impliceert ook de zorg voor een goed woon- en leefmilieu. Ruimtelijke opgaven Het faciliteren en behouden van het zittende bedrijfsleven betekent enerzijds groeimogelijkheden creëren en anderzijds voldoende omgevingskwaliteit bieden. De komende jaren zal Deurne daarom moeten inzetten op een efficiënter gebruik van de bestaande terreinen in combinatie met het creëren van nieuw aanbod van bedrijventerrein. Het gaat natuurlijk niet uitsluitend om de vierkante meters of om de bereikbaarheid, ook de uitstraling van pand en bedrijfsomgeving spelen een steeds belangrijkere rol. De vestigingslocatie is immers het visitekaartje voor een bedrijf. Dit vertaalt zich onder meer in beeldkwaliteitplannen. In dit kader past ook de groeiende aandacht om verouderde terreinen een opknapbeurt te geven. Revitalisering is een tijdrovend (en tevens kostbaar) proces, dat de gemeente tot haar prioriteiten rekent. Hier is ook veel ruimte- en kwaliteitswinst te genereren. De stichting Duurzame Bedrijventerreinen Deurne werkt sinds 2002 via verschillende deelprojecten aan de revitalisering van de terreinen die zich daar qua aard, ouderdom en schaal voor lenen. Dit zijn onder andere het spoorzone gebeid, Leemskuilen en Kranenmortel. Een goede inschatting maken van de behoefte aan nieuwe bedrijventerreinen is niet eenvoudig. De laatst bekende gegevens zijn terug te vinden in een onderzoek van de Kamer van Koophandel uit 1999. Ook de gemeente zelf heeft een lijst met gegadigden voor bedrijventerreinen. Deze lijst is gebaseerd op de gegevens die ondernemers zelf hebben opgegeven in een enquête onder het Deurnese bedrijfsleven in 2004. Voor het programma is uitgegaan van de meest recente planningsopgave uit de RSP (Regionaal Structuur Plan), dat als uitwerking van het streekplan wordt opgesteld. Voor de gehele periode 2003-2020 wordt voor de Regio Zuidoost-Brabant een planningsopgave voorzien van in totaal 880 hectare netto (644,5 ha voor de periode 2000 – 2015 en 236 ha voor de periode 2015 – 2020). Aan de Peelregio wordt hiervan 145 hectare netto toegerekend (16,5%).


voor de Peel door 4 te delen komt de geschatte behoefte aan bedrijventerreinen in Deurne uit op 36 hectare netto. Er worden geen hectaren in mindering gebracht in verband met de inverdienmogelijkheden door intensief en zorgvuldig ruimtegebruik in het kader van de revitalisering en herstructurering. Dit is namelijk zeer moeilijk in te schatten en mede afhankelijk van economische ontwikkelingen. Wel is het zo dat behaalde ruimtewinst zich in de toekomst gaat vertalen in een minder zwaar programma. Dat betekent dat regelmatig de behoefteramingen onderzocht moeten worden op realiteitsgehalte, zodat tussentijdse bijstelling van de opgave tot stand komt, inclusief het voordeel van de inverdieneffecten. Invulling van de ruimtebehoefte 2004 tot 2014 Omschrijving Beschikbaar/Uitgeefbaar * Haspelweg * Rijt – Oost * Beukelsdijk – Noord * Ampêrestraat In voorbereiding / in reserve: * Beukelsdijk – Zuid * Moorveld – West * MOB – Complex * Kranenmortel – Zuid Totaal Optioneel: Zoekgebieden Structuurvisie Plus Totale invulmogelijkheid behoefte aan industrieterrein

Netto uitgifte 0,30 ha. 0,23 ha. 0,45 ha. 0,36 ha. 4,50 ha. 2,00 ha. 15,00 ha. 1,30 ha. 24,14 ha. 30,00 ha. 54,14 ha.

Vanwege de sterk gewijzigde economische omstandigheden is behoefte aan regelmatig geijkte, betrouwbare cijfers ter onderbouwing van de reële vraag naar terreinen op korte en middellange termijn. Hiervoor is gedegen onderzoek noodzakelijk en dit zal regelmatig herhaald moeten worden. Tot dat hiervan meer gegevens beschikbaar zijn, worden de inspanningen gericht op de geplande afrondingen van terreinen. Het gaat in eerste instantie om afronding van bestaande terreinen als Binderen en Liessel en in tweede instantie om de ontwikkeling van het MOB-complex en de uitbreiding Binderen zuid. Het MOB- complex is wat betreft locatiespecifieke kenmerken zeer geschikt voor de vestiging van specifieke grote ruimtevragers uit Deurne. Door verplaatsing van bedrijven naar het MOB-complex zou mogelijk ruimte kunnen ontstaan op bestaande terreinen, waardoor op de vrijkomende ruimtes nieuwvestiging mogelijk wordt. Bovendien is het mogelijk dat op de nieuwe en herstructureerde bedrijventerreinen de aan één sector gelieerde bedrijven worden gesitueerd. Op die manier ontstaan de “Thematische bedrijventerreinen”. Bijvoorbeeld kan in de toekomst worden gekozen om de transportbedrijven op één bedrijventerrein te huisvesten (MOB-complex): Thema: Logistiek etc. Op korte termijn zal een afweging gemaakt moeten worden over het toekomstige gebruik van het deel van de Kranenmortel waar de sportterreinen zijn gelegen. Dit terrein is positief bestemd voor “bedrijvigheid en nijverheid”. Er zijn twee opties: bedrijventerrein of sportterrein. Bij de keuze om de sportterreinen op deze locatie te behouden dient ter compensatie een nieuwe bedrijventerreinenlocatie te worden gevonden. Bij keuze voor bedrijfterreinen in de Kranenmortel dient ca. 10 ha te worden gevonden voor de sportterreinen. Op langere termijn (na 2014) kan bedrijventerrein de Kranenmortel ook met 10 hectare worden uitgebreid, dit is bovenop het oppervlakte van de sportvelden.

Bij de verdeling van de vraag over de gemeenten binnen de Peelregio is ervan uitgegaan dat Deurne (32.100 inw.), Gemert-Bakel (27.700), Laarbeek (21.600) min of meer gemeenten zijn van gelijke omvang. Daarnaast is de combinatie Someren – Asten (15.800 en 18.100 = 33.900) gerekend als eenzelfde entiteit. Door nu de totaalvraag

20






4.4


1. Nieuwe bedrijventerreinen 1.1 Afronding bedrijventerrein Binderen (Beukelsdijk) zuid (4 hectare netto) 1.2 Afronden bedrijventerrein Liessel Noord (Moorveld – West) (2 hectare netto) 1.3 Ontwikkeling van het MOB-complex ( 15 hectare netto) 1.4 Afronden / benutten capaciteit Kranenmortel (locatie sportterreinen en omgeving 10 hectare netto, alleen Kranenmortel Zuid 1,3 hectare). Bij de keuze voor behoud van de sportterreinen in de Kranenmortel, nieuwe bedrijfslocaties onderzoeken ter compensatie van de reservecapaciteit van bedrijventerreinen. Op langer termijn ook uitbreiding bedrijventerrein Kranenmortel realiseren (10 ha.). 2. Opgave revitalisering bestaande bedrijventerreinen / herschikking bedrijven 2.1 Uitvoeren herstructureringsproject Spoorzone 2.2 Uitvoeren revitaliseringsprojecten Kranenmortel / Leemskuilen 2.3 Opstellen knelpunteninventarisatie / plan van aanpak overige oudere terreinen 2.4 Onderzoek naar mogelijkheden voor intensivering van het ruimtegebruik op bestaande terreinen 2.5 Onderzoek naar de wenselijkheid van bedrijfsverplaatsingen en het gericht op gang brengen van verhuisketens (o.a. spoorzone) 2.6 Opstelling van beeldkwaliteitsplannen bij herzieningen van bestemmingsplannen 2.7 Thematische bedrijventerreinen (Thema: Logistiek etc.) 3. Overige projecten 3.1 Uitvoeren van het Centrumplan en het doorontwikkelen van het totale centrumgebied met oog voor de economische aspecten 3.2 Onderzoek naar voorwaarden voor vestiging van bedrijven in vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen

Hoofdstuk 5 - Landbouw

5

LANDBOUW

5.1

HUIDIGE SITUATIE

De landbouw in Deurne is met een aandeel van circa 57% in het totale grondgebruik de grootste grondgebruiker. De veehouderij is de grootste sector. Van de in totaal circa 550 agrarische bedrijven zijn er circa 350 veehouderijen. Hierbinnen zijn de varkenshouderij en melkveehouderij de grootste sectoren. Deze sectoren leveren ook de grootste bijdrage aan de totale productieomvang in Deurne. De gemiddelde omvang van de veehouderijbedrijven ligt boven het gemiddelde voor Nederland. De melkveehouderijbedrijven zijn echter wat betreft oppervlakte relatief gering. Voor de toekomst is te verwachten dat de sector te maken krijgt met een vergaande extensivering. Deze extensivering betekent niet dat automatisch het grondgebruik zal afnemen. Naar verwachting zal er zelfs een te kort aan landbouwgrond kunnen ontstaan. Ook de glastuinbouwsector is sterk vertegenwoordigd in Deurne. De bedrijven zijn qua grootte relatief klein tot gemiddeld en liggen vooral geconcentreerd rond Neerkant en Helenaveen. Het aantal bedrijven in Deurne zal onder invloed van het krachtenveld waarin de landbouw zich bevindt de komende jaren verder afnemen. Dit krachtenveld wordt bepaald door de beschikbaarheid van productiefactoren, zoals grond, arbeid, kapitaal, kennis en logistiek, internationale ontwikkelingen, en eisen en wensen vanuit de maatschappij. Deze factoren tezamen met het ondernemerschap van de agrarische ondernemer bepalen het perspectief voor de landbouw. De verwachting is dat in de periode tot 2010 circa 30% van de bedrijven zal stoppen. Hiermee zal ook de werkgelegenheid in deze sector en de aanleverende bedrijven fors teruglopen. Echter zal de productie in de sector stijgen als gevolg van de intensivering. 5.2

Ontwikkeling aantal landbouwvestigingen in Deurne

BELEID

Reconstructie Zandgronden De Reconstructie Zandgronden geeft een methodiek voor integrale zonering. Reeds in de Provinciale Uitgangspunten Notitie (PUN, 2000) is voor de Reconstructie Zandgronden een aanzet gegeven. Deze zonering is opgebouwd uit een integrale afweging van een aantal thema’s. Ten aanzien van het thema landbouw worden de volgende kaartlagen als zoneringselementen genoemd: - De ligging van sterke landbouwgebieden (goed ingerichte gebieden met grote bedrijven) en de bodemgeschiktheid voor grondgebonden landbouw dienen betrokken te worden bij de afweging om tot landbouwontwikkelingsgebieden te komen. - Voor de glastuinbouw zal ten noorden of oosten van de kern Deurne, een nieuw vestigingsgebied aangewezen worden ten behoeve van de concentratie van duurzame glastuinbouwbedrijven. De integrale zonering beoogt gebruiksfuncties die elkaar nu nog in de weg zitten ruimtelijk zo te scheiden dat zij zich in het buitengebied duurzaam kunnen handhaven. Daar waar functies goed bij elkaar passen, is combinatie van functies juist het streven. De zonering bestaat uit een gebieddekkende indeling van het landelijke gebied van Deurne in drie zones: 1. In landbouwontwikkelingsgebieden (primair en secundair) ligt het primaat bij de landbouw. Landschappelijke en natuurwaarden zijn in deze gebieden afgestemd op de landbouwkundige functie. Primair l.o.g. betekent een mogelijkheid voor nieuwvestiging van intensieve veehouderijen die verdwijnen uit de extensiveringzone groen.

22






2. In verwevingsgebieden zijn landbouw en omgevingskwaliteiten, zoals water, bodem, natuur, bos, landschap en cultuurhistorie nauw met elkaar verweven. Er is voldoende perspectief voor de meeste vormen van landbouw, en voldoende ruimte voor groene dooradering van het landschap. 3. Extensiveringsgebieden met landschappelijke, cultuurhistorische, natuurlijke en/of bodemkundige waarden. Deze waarden kunnen voorkomen naast of verweven zijn met grondgebonden landbouw, of met kleinschalige, extensieve recreatie. In extensiveringsgebieden is geen ruimte voor intensieve landbouw, wel voor schone, grondgebonden activiteiten. Reconstructie richt zich op duurzame ontwikkeling van het landelijk gebied. Om deze ontwikkeling mogelijk te maken, is het noodzakelijk keuzes te maken waarbij de gewenste ontwikkelingen in een bepaald gebied centraal staan. Realisatie van reconstructiedoelen betekent het stimuleren van de passende activiteiten en het aanpassen en/of beperken van minder goed passende activiteiten in een gebied. Landinrichtingsproject Peelvenen Vooruitlopend op de reconstructie is in Deurne al enkele jaren gewerkt aan het Landinrichtingsproject Peelvenen. De rijksoverheid heeft het Peelvenengebied aangewezen als Strategisch Groenproject. In eerste instantie was het doel behoud van hoogveenrestanten en het gebied weer ontwikkelen tot een functionerend hoogveenlandschap. Inmiddels zijn er doelstellingen voor natuur, cultuurhistorie, landschap en bos, landbouw, recreatie, water, milieu, verkeer en leefbaarheid geformuleerd. Het landinrichtingsplan voorziet in de verplaatsing van een aantal landbouwbedrijven en vollegrondtuinbouwpercelen en kassen. De blijvende landbouwbedrijven houden zoveel mogelijk de vrijheid in de keuze van type grondgebruik. Vrijkomende agrarische bedrijfslocaties Het Streekplan van de provincie Noord-Brabant uit 2002 geeft richting aan de mogelijkheden voor vrijkomende en/of voormalige agrarische bedrijfslocaties. Buiten de locaties waarvan de agrarische bestemming kan worden gehandhaafd voor de opvang van te verplaatsen agrarische bedrijven en buiten de locaties waar sloop van bedrijfsgebouwen heeft plaatsgevonden met gebruikmaking van de regeling ‘ruimte-voor-ruimte’, is onder voorwaarden vestiging van agrarisch verwante bedrijven toegestaan. Daarnaast is in de beleidsnotitie Buitengebied in Ontwikkeling (vastgesteld door Gedeputeerde Staten op 20-7-2004) ruimte geboden om in bebouwingsconcentraties (waaronder ook kernrandzones behoren) toe te staan dat voormalige agrarische bedrijfslocaties, benut worden voor bepaalde vormen van niet aan het buitengebied gebonden bedrijvigheid. Daarvoor worden “omgevingssplannen” opgesteld. Burgerbewoning van voormalige agrarische bedrijfswoningen is aanvaardbaar onder de voorwaarde dat overtollige stallen en voormalige bedrijfsgebouwen zoveel mogelijk gesloopt worden. 5.3


Meervoudige doelstellingen De agrarische sector in Deurne krijgt de komende tien jaar, meer nog dan nu, te maken met doelstellingen op het gebied van waterbeheer, water- en bodemkwaliteit, natuur, landschap en leefomgeving. Deze stellen randvoorwaarden aan de manier waarop de landbouw zich kan ontwikkelen. Door het relatief intensieve karakter van de landbouw (grote veehouderijbedrijven die gemiddeld relatief weinig grond tot hun beschikking hebben), wordt de ruimtedruk op het gebied alleen maar vergroot. De melkveehouderijbedrijven in kwetsbare gebieden moeten gaan extensiveren, voor de glastuinbouw dient een projectlocatie te worden gerealiseerd en met name voor de intensieve veehouderij dient er voldoende landbouwontwikkelingsgebied te komen zodat bedrijven met toekomst zich duurzaam kunnen ontwikkelen. Daarnaast zullen aanvullende technische maatregelen en maatregelen op bedrijfsniveau noodzakelijk zijn om de milieukwaliteit te verbeteren.


Metamorfose landbouwsector Naast veranderingen die plaatsvinden als gevolg van weten regelgeving van bovenaf, zal de agrarische sector in Deurne zoveel als mogelijk omschakelen naar duurzame productiewijzen. Termen als ketenbeheer, biologische landbouw, extensivering, natuurbeheer en ‘license to produce’ (maatschappelijk verantwoord ondernemen) beheersen het vocabulaire van de moderne boer. Strengere eisen ten aanzien van milieu, diervriendelijkheid en voedselveiligheid zorgen voor hogere investeringslasten, die de draagkracht van diverse agrariërs te boven gaan. Toch rest de agrariërs weinig alternatief. Het versneld intro- Varkens duceren van hoogwaardige en duurzame productie is de belangrijkste mogelijkheid om de internationale concurrentiepositie te kunnen handhaven. Ook als gevolg van deze ontwikkeling zal het aantal landbouwbedrijven verder afnemen. Hoe dan ook, het buitengebied van Deurne zal ook de komende decennia nog gedomineerd worden door de agrarische sector. Primair is de sector zelf verantwoordelijk voor de vereiste metamorfose. Voor de gemeente ligt er een belangrijke taak om de metamorfose van de landbouw optimaal te faciliteren en waar nodig te regisseren. Onontbeerlijk daarbij is een goede samenwerking tussen gemeente en agrarisch bedrijfsleven, tussen agrariërs onderling en tussen bedrijven binnen de voortbrengingsketens. De rol van de gemeente is het zorgdragen voor voldoende ruimte voor de agrarische sector en het blijven aandringen op heldere regelgeving door de rijks- en provinciale overheid. Voorts zou de gemeente innovaties en hoogwaardiger productiewijzen kunnen stimuleren en faciliteren. Ruimtelijke opgaven In de landbouwsector staan veel veranderingen op stapel. Hiermee samenhangende ruimtelijke opgaven zullen grote veranderingen binnen het grondgebied van Deurne tot gevolg hebben: - Het zoneren van het agrarisch areaal op basis van het Reconstructieplan en de hieruit voortvloeiende verplaatsing, verandering van productiewijze, of juist stimulering van agrarische bedrijven. - Zoeken naar een projectvestigingslocatie glastuinbouw van 150 ha bruto, ofwel 75 ha netto in een aaneengesloten gebied. Deze locatie, ten noorden of oosten van de kern Deurne, is bedoeld voor verplaatsing van bedrijven uit Deurne en bedrijven uit de regio. Er wordt volop gewerkt aan realisering van het nieuwe duurzame glastuinbouwgebied. - Het maken van een kwaliteitsslag, door maximaal in te zetten op de ‘Ruimte voor ruimte’-regeling van de provincie. - Verruiming van nevenactiviteiten gekoppeld aan agrarische bedrijfsvoering dient verder ontwikkeld te worden. - Voor vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen moet onder bepaalde voorwaarden en in bepaalde gebieden (met name kernrandzones rond kleine kernen) hergebruik mogelijk zijn in diverse sectoren. Denk bijvoorbeeld aan kinderopvang, zorgboerderijen, wooncomplexen voor ouderen en /of seizoensarbeiders, kleinschalige economische activiteiten etc. 5.4


1. Zo snel mogelijk afronden van het nieuwe bestemmingsplan buitengebied 2. Het hierin integraal opnemen van het Reconstructieplan 3. Zoekgebied definiëren voor een glastuinbouwlocatie van 150 hectare bruto (75 hectare netto) 4. Onderzoek naar mogelijkheden om nevenactiviteiten gekoppeld aan agrarische bedrijfsvoering te verruimen 5. Onderzoek naar mogelijkheden tot hergebruik van vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen

24





Hoofdstuk 6 - Toerisme en Recreatie

6

T O E R I S M E E N R E C R E AT I E

6.1

HUIDIGE SITUATIE


in het gebied. Om bepaalde doelgroepen te bereiken is meer nodig dan verblijfmogelijkheden en de aanwezigheid van landschappelijke waarden, het aanbod dient zodanig te zijn dat iedereen naar individuele wens een eigen programma kan samenstellen.

Aanbod In Deurne is een mager aanbod aanwezig van toeristischrecreatieve voorzieningen. Weliswaar is er een uitgebreid netwerk van wandelen fietspaden en is de aantrekkingskracht van de natuurgebieden groot te noemen. Toch worden er in de Deurnese Peel nauwelijks mogelijkheden tot wandelen geboden. Het feit dat de toeristisch-recreatieve aantrekkingskracht er wel is, maar dat het gebied toch matig scoort als het gaat om zijn bekendheid en voorzieningen, geeft aan dat er geen eenheid is, geen duidelijke filosofie en onvoldoende samenwerking en daadkracht om het product goed te verkopen. Daarnaast is het aanwezige aanbod aan voorzieningen onvoldoende om deze optimaal te De belangrijkste vakantiegebieden in Nederland (bron: CBS, 2002) benutten. Het ontbreekt in Deurne aan dagrecreatieve voorzieningen. Ook is het verblijfsrecreatieve aanbod 1. Noordzeebadplaatsen (15%) onvoldoende afgestemd op de doelgroepen die op zoek 2. Groningse, Friese en Drentse zandgronden (12%) zijn naar de kwaliteiten en karakteristieken van de Peel. 3. Veluwe en Veluwerand (11%) In de directe nabijheid van de Peel ontbreken verblijfs- 4. O-Brabant, N- en Mid-Limburg, Rijk van Nijmegen (10%) recreatieve voorzieningen en zijn er relatief weinig 5. W- en Midden-Brabant (9%) 6. Twente, Salland en Vechtstreek (9%) horecagelegenheden. Ook het activiteitenaanbod is onvoldoende afgestemd 7. Waddeneilanden (8%) 8. Zuid-Limburg (4%) op deze doelgroepen. Tenslotte neemt, door de groeiende 9. Deltagebied (4%) bevolkingsaantallen in de regio en veranderende behoefte- 10. Merengebied Friesland, Groningen en N-W Overijssel (4%) en gedragspatronen, de toeristisch-recreatieve druk op 11. Achterhoek (3%) de kwetsbare landelijke uitloopgebieden toe. 12. IJsselmeergebied (3%) 13. Utrechtse Heuvelrug en ‘t Gooi (2%) 14. Hollandse-Utrechtse meren (1%) Doelgroepen Ten aanzien van doelgroepen is er geen specifieke 15. Gelders rivierengebied (1%) informatie over Deurne bekend. In Brabant zijn drie 16. Grote steden Randstad (1%) 17. Overig Nederland (3%) belangrijke doelgroepen vertegenwoordigd; de ouderen, gezinnen met kinderen en jonge stellen zonder kinderen. Het productaanbod van de Peel is voor jongeren weinig interessant. Bovendien is deze doelgroep uit bestedingsoogpunt minder interessant. Zuidoost-Brabant heeft toeristisch gezien een sterke positie in het westen van Nederland. Dit is een goed uitgangspunt om de promotieactiviteiten op te concentreren omdat hier de meeste (potentiële) bezoekers wonen. Er moet rekening worden gehouden met het feit dat het recreantengedrag de laatste jaren steeds meer neigt naar individualisering, gekoppeld aan het voorzieningenniveau

Werkgelegenheid Het aandeel van Deurne in het toeristisch product van de Peel is relatief beperkt. Deurne neemt slechts 23% van de werkgelegenheid in deze sector voor haar rekening. Tussen 1996 en 2000 noteerde de sector een groei van slechts 1,3%. De groei in de regio Zuidoost-Brabant (9,9%) wijst echter op een toenemend belang van de sector. Maar dan dient ook daadwerkelijk op deze sector te worden ingezet, ook in economische zin. Een dergelijke ambitie is nodig wil recreatie en toerisme ook echt een bijdrage kunnen leveren aan behoud van de leefbaarheid op het platteland. In beperkte mate kan op deze wijze ook een bijdrage geleverd worden aan het creëren van vervangende werkgelegenheid voor de uitstroom uit landbouw en extra inkomsten genereren voor agrariërs. 6.2

Hotel bij station

BELEID

Rijksbeleid De Vijfde Nota over de Ruimtelijke Ordening (Ministerie VROM 2001) en vervolgens Nota “Ruimte” (Ministerie VROM 2004) spelen in op de toenemende behoefte aan dagrecreatie door de mogelijkheden hiervoor uit te breiden. De nota’s stellen dat de capaciteit aan verblijfsrecreatie op dit moment voldoende lijkt om aan de vraag te kunnen voldoen, maar de vraag breidt zich echter uit. Voor de uitbreiding van bestaande en ontwikkeling van nieuwe complexen van recreatiewoningen gelden de volgende voorwaarden: gemeenten moeten voorkomen dat permanente bewoning plaats vindt en er moet blijken dat wordt tegemoet gekomen aan substantiële marktvraag zodat leegstand wordt voorkomen. Volgens de Reconstructiegedachten is de ontwikkeling van nieuwe dag- en verblijfsrecreatie binnen Deurne te vinden in de extensiveringsgebieden en de verwevingsgebieden. Hier ontstaan kansen voor recreatie op vrijkomende agrarische bedrijven. Provinciaal beleid In het streekplan Noord-Brabant 2002 wordt in de gebieden GHS-natuur, GHS-landbouw en AHS-landschap en AHS-landbouw een genuanceerd beleid voorgestaan ten aanzien van verblijf- en dagrecreatie. Zo wordt gestreefd om bestaande verblijfsrecreatiebedrijven in de GHS te verplaatsen naar minder gevoelige plekken en worden ook de mogelijkheden van verblijfsrecreatie in AHS-landbouw beperkt. Verblijfsrecreatie wordt vooral voorgestaan in GHS-landbouw en AHS-landschap. Hier gelden overigens wel voorwaarden voor nieuwvestiging en uitbreiding van bestaande verblijfsrecreatiebedrijven. Ze moeten naar aard en schaal passen in de omgeving en mogen de natuur- en landschapswaarden niet te veel aantasten. Ook is hier ruimte voor extensieve dagrecreatie. De draagkracht van natuur en landschap bepaalt met welke intensiteit dit soort activiteiten in een gebied kunnen plaatsvinden. Dagrecreatie in de AHS-landbouw is ondergeschikt aan de gevestigde en de te ontwikkelen landbouw. Nieuwe golfbanen zijn mogelijk, bij voorkeur aangelegd in de stedelijke regio’s of bij stedelijke kernen. Nieuwe golfbanen zijn ook toegestaan in het landelijk gebied mits ze aansluiten bij een bebouwde kern of recreatiepark. Er is in principe geen ruimte voor lawaaisportterreinen in Deurne. Uitbreiding van bestaande lawaaisportterreinen is in beginsel niet toegestaan. Wel is er ruimte voor de uitbreiding van watersportmogelijkheden op de kanalen. Hiervoor kan een uitbreiding van de voorzieningen voor de toervaart en de uitbreiding van het aantal aanlegplaatsen met een bescheiden overnachtingaccommodatie in met name de dorpen en steden dienst doen.

26






Toeristische Ontwikkelingsvisie De Peel (SRE 2001) De gemeenten Asten, Someren, Deurne, Laarbeek, Gemert-Bakel en Helmond hebben in dit beleidsplan getracht om vanuit hun gemeentelijke visie te komen tot een gezamenlijke visie voor de toeristisch-recreatieve ontwikkeling van het gebied. Om de kans op concrete resultaten te verhogen zijn hieraan de projecten gekoppeld met verantwoordelijke actoren. Het doel is te komen tot een zodanige ontwikkeling van de toeristische potenties van het gebied dat hierdoor de terugval in de landbouw gedeeltelijk kan worden opgevangen. Het uitgangspunt is de bestaande situatie. Deze kan worden gekenschetst als een gebied met een redelijke naamsbekendheid; een redelijk aanbod van toeristisch-recreatieve voorzieningen die onsamenhangend worden gepresenteerd en onvoldoende samenwerking in het aanbod. Beleidsvisie toerisme en recreatie (Gemeente Deurne 1999) In deze visie zijn de volgende beleidsuitgangspunten geformuleerd: - Recreatieve routes met voorzieningen Versterking van de netwerken voor recreatief fietsen, wandelen en paardrijden. Er moet gestreefd worden naar een uitgebreid en samenhangend net van veilige en comfortabele wandelen fietsroutes. Routes moeten langs bezienswaardigheden lopen, zodat ze kunnen uitgroeien tot een volwaardig onderdeel van het toeristisch product. Het ontwikkelen van arrangementen is kansrijk (combineren van wandelen fietsmogelijkheden met vervoer per trein, het stimuleren van fietsverhuur en combinaties met andere activiteiten, lunch, diner of consumptie). Bij een aantal boerderijen kunnen streekeigen producten worden verkocht. Versterking van de restauratieve horeca op knooppunten van routes. Oevers van waterlopen (schouwpaden) moeten zoveel mogelijk worden opengesteld voor wandelen. - Dagrecreatie Er is ruimte voor nieuwvestiging en uitbreiding van de dagrecreatieve voorzieningen, bij voorkeur als elk-weervoorziening. Een goede landschappelijke inpassing van de toeristische bedrijven is van belang; visuele verstoringen moeten tot een minimum worden beperkt. De toeristisch recreatieve betekenis van paardrijden kan worden versterkt (zowel en dag- en verblijfsrecreatief). Het Hippisch Centrum kan zich ontwikkelen tot een toeristisch recreatieve voorziening rond het thema “paarden”. - Verblijfsrecreatie Beperkte mogelijkheden voor uitbreiding van het aantal boerderijcampings. Ruimte is er voor uitbreiding van het aantal extensieve verblijfsrecreatieve aanbieders (op boerenbedrijven). Verder is er ruimte voor de uitbreiding van het aantal accommodaties voor groepsovernachting. Bovendien zijn er mogelijkheden voor een nieuw hotel. Er is gekozen om de recreatieve mogelijkheden in de westflank van Deurne, het gebied dat ook in de Groene Peelvallei valt, te verbreden. In de oostflank van Deurne, het Peelgebied en de schil rondom het Peelgebied, wordt ingezet op respectievelijk uitbreiding van recreatieve routes en versterking van landschapskwaliteit, versterking van de samenhang tussen landschap en cultuurhistorie en bevordering van de meer kleinschalige recreatieve voorzieningen.. Hierbij wordt ook aangesloten bij het toeristisch-recreatief zoneringsplan Peelvenen, dat is opgesteld in opdracht van de Streekcommissie Peelvenen (1998) 6.3


In Deurne ontbreekt een visie op het geïntegreerd toeristisch beleid. Voor de komende jaren ligt er voor de gemeente de uitdaging om deze visie te ontwikkelen temeer omdat de gemeente als doelstelling heeft geformuleerd dat over tien jaar het aantal arbeidsplaatsen in deze sector verdubbeld moet kunnen zijn. Hierbij is het verbeteren van organisatiestructuren en samenwerking in de sector op lokale en regionale schaal van


wezenlijk belang. Voorlopig wordt eerst voorrang gegeven aan het werken aan enkele zeer concrete opgaven voor de komende jaren. Pas daarna zal, met de uitkomsten van de projecten in beeld, een integrale toeristische visie verder uitgewerkt worden. De volgende concrete initiatieven liggen nu voor: - Groene PeelVallei / Coalities voor een duurzame buffer De Groene PeelVallei is een gezamenlijk project van vijf Peellandgemeenten, te weten Helmond, Deurne, Gemert-Bakel, Asten en Laarbeek. Binnen dit project is in beeld gebracht in welke gebieden welke vormen van recreatie mogelijk zou zijn. Hierbij worden verschillende toeristische potenties voor het Deurnese grondgebied onderscheiden. De gezamenlijke gemeenten zullen nu moeten komen tot een integrale visie. Daarna kan deze worden uitgewerkt in interessante thema’s waardoor arrangementen kunnen worden gecreëerd en het toeristisch product gecompleteerd. Naast de ontwikkeling van het themapark ‘Brabants Kinderlandgoet’ en ontwikkelingen op het hippische vlak is het de moeite waard om nieuwe mogelijkheden te onderzoeken om tot verbreding van het recreatieve product van Deurne te komen. De promotie van het nationaal park De Groote Peel kan hierin een belangrijke rol vervullen. Als uitwerking van de visie Groene Peelvalei is voor het gebied tussen Helmond en Deurne gewerkt aan een samenvoeging van een drietal projecten binnen drie zogeheten “wisselpunten”, waardoor een sterk gezamenlijk toeristisch product zal ontstaan. Een van de wisselpunten, het gebied rond de recreatieplas Berkendonk, ligt op het grensgebied tussen de gemeente Helmond en Deurne en voorziet onder meer in een versterking van de verblijfsaccommodatie. De twee overige liggen geheel op het grondgebied van Deurne. 1. Berkendonk (inclusief Kinderlandgoet) Het gebied rond plas Berkendonk (gemeente Helmond) is uitermate geschikt voor spel en recreatie, welness en health aangevuld met een thema park als het ‘Kinderlandgoet’. Voor dit laatste onderdeel kan ruimte worden gevonden op het aansluitende grondgebied van Deurne. Het ‘Kinderlandgoet’ is een thematisch amusementspark met een ideële boodschap. Het richt zich in eerste instantie op gezinnen met kinderen, maar daarnaast ook op scholen, speciale doelgroepen, vakantiegangers en streekbewoners. Het is van groot belang, dat het park op een plezierige wijze in de omgeving wordt ingepast. Het beoogde attractiepark is er één met een vernieuwende stijl en maakt nauwelijks gebruik van grote mechanische attracties en bouwwerken. Het park probeert zich zo goed mogelijk in de cultuur en de natuurlijke omgeving van Deurne in te passen en wil zorgzaam inspelen op de bestaande situatie. Uit een uitgevoerde haalbaarheidsstudie blijkt dat er voldoende mogelijkheden zijn voor realisatie op Deurnes grondgebied. 2. De Bikkels Dit gebied omvat het complex de Bikkels en de velden tot aan de dorpskern Vlierden. Het doel is om in dit gebied een grotere landschappelijke differentiatie en daarmee bijzondere belevingswaarde te creëren als basis voor een korte vakantie. In totaal is dit gebied indicatief 80 tot 100 hectare. 3. Golfbaan Ten westen van de kern Deurne is zoekgebied voor een golfbaan. Ten behoeve van het vergroten van diversiteit van de toeristische aanbod is de golfbaan gewenst. Het gaat hier om een 18-holes golfbaan met A-status en verblijfsaccommodatie. 4. Deurne Paardenwereld / Hippisch Themapark De huidige activiteiten en de bestaande plannen van de Nederlandse Hippische Beroepsopleiding (NHB) Deurne en Stichting Nederlands Hippisch Erfgoed (NHE) vormen de basis voor een hippisch themapark. Het NHB wil haar faciliteiten verbeteren en de publieksgerichtheid van het opleidings- en kenniscentrum vergroten.

28






De Stichting NHE gaat zich toeleggen op het verzamelen van hippisch erfgoed dat alle aspecten van het paard kan betreffen, in Nederland in heden en verleden. De Stichting NHE heeft de ambitie deze collectie hippische objecten te exposeren in een op te richten paardenmuseum. De Stichting Peelpaard wil in dit gebied een regionaal evenemententerrein als basisvoorziening voor de paardensport realiseren, in combinatie met een Horse Business Park. Buiten het areaal van het NHB bestaat er behoefte aan 20 tot 40 hectare ruimte voor gebouwen, terreinen en ondersteundende faciliteiten. Naast de hiervoor genoemde projecten kunnen nog de volgende concrete ontwikkelingen genoemd worden:

Hippisch centrum

- Realiseren van verblijfsaccommodatie Een van de redenen waarom toerisme en recreatie niet echt van de grond komen, is het ontbreken van passende verblijfsaccommodatie. Daarmee wordt onder meer gedoeld op hotels, pensions (bed & breakfast), recreatiewoningen, kampeerterreinen, en niet te vergeten accommodaties in de sfeer van agro-toerisme. Het is belangrijk dat de gemeente hierop een visie formuleert en binnen bestemmingsplannen hiervoor de ruimtelijke mogelijkheden schept. Met name particuliere initiatieven dienen maximale ondersteuning te krijgen. 6.4


1. Uitwerking en inpassing van locatie Kinderlandgoet in omgeving Berkendonk 2. Uitwerking De Bikkels (80 tot 100 hectare) 3. Uitwerking Golfbaan met 18 holes 4. Uitwerking Deurne Paardenwereld / Hippisch Themapark (20 tot 40 hectare) 5. Opstelling integraal toeristisch beleidsplan (vanaf 2007) 6. Creëren van mogelijkheden voor verblijfsaccommodatie 7. Nieuwe toeristische initiatieven ruimte geven 8. Versterken en completeren netwerken voor recreatief fietsen, wandelen en paardenrijen rondom Deurne 9. Het versterken van het recreatieve fietsen en het toeristisch ondernemen in omgeving van De Peel.

Hoofdstuk 7 - Voorzieningen

7.

VOORZIENINGEN

7.1

HUIDIGE SITUATIE

Detailhandel De grootste concentratie detailhandel bevindt zich in de hoofdkern; deze heeft een bovenlokale verzorgende functie. De detailhandel en consumentgebonden dienstverlening in de overige kerkdorpen hebben vooral een lokaal verzorgende functie. In Helenaveen zijn bijna geen voorzieningen. De dorpsraad Helenaveen, de gemeente Deurne, Staatsbosbeheer, de plaatselijke kruisvereniging en de stichting Welzijn Deurne hebben samen een convenant ondertekend om in Helenaveen een dorpsservicecentrum te realiseren en in stand te houden. Vlierden beschikt slechts over een bakker. Neerkant beschikt over een redelijke economische basisvoorziening en Liessel beschikt over een redelijk goed functionerend en compleet winkelapparaat.

Detailhandel

Maatschappelijke voorzieningen In de gemeente Deurne zijn 13 bijzondere, 2 openbare basisscholen en 1 speciale school voor basisonderwijs. Het voortgezet onderwijs wordt geconcentreerd in de St. Jozefparochie. Met uitzondering van Neerkant en Helenaveen beschikken de kernen over een en kinderopvang. Landelijk en uniek is de hippische opleiding. Tussen Deurne en Liessel is ‘Vreekwijk’ te vinden: dit bijzondere jeugdinternaat biedt plaats aan ongeveer 60 tot 70 jeugdigen en een ZMOK school. De meeste sportvoorzieningen binnen de gemeente bevinden zich in Deurne-kern. Daarnaast kent elke kleine kern zijn eigen sportvelden en tennisaccommodaties. De buitensportvelden zijn in 1993 geprivatiseerd. In Deurne-kern is het enige zwembad te vinden. Bij het zwembad is een uitgebreide fitnessvoorziening. Tevens is in het voormalige ziekenhuis een sportschool gevestigd. In de gemeente Deurne is sprake van een zeer actief verenigingsleven. Helenaveen krijgt door het multifunctionele Dorpscentrum een belangrijke impuls op het gebied van leefbaarheid. Gezondheids- en zorgvoorzieningen Het niveau van gezondheids- en zorgvoorzieningen laat een divers beeld zien. In Deurne speelt het voormalige ziekenhuis ‘Elkerliek’ aan de Dunantweg een belangrijke rol binnen de zorginfrastructuur van de gemeente. In dit pand is de poli van het ziekenhuis gevestigd. Daarnaast bevinden zich hier diverse zorgaanbieders uit zowel de eerste als de tweede lijn, zoals bijvoorbeeld huisartsen, fysiotherapeuten, tandartsen, logopedisten en thuiszorg. Het huisartsenaanbod is redelijk op peil al leidt de dienstregeling tot problemen in avond- en nachturen. Het Rijtven is een centrum voor verstandelijk gehandicapten met een verzorgings- en woonfunctie. In Liessel en Deurne-centrum zijn woonzorgcomplexen te vinden en in de wijk St. Jozef en in de toekomst in Zeilberg zijn deze in ontwikkeling.

Liessel

30






7.2

BELEID

Gemeentelijk beleid ten aanzien van detailhandel De gemeente Deurne kent geen specifiek beleid gericht op de detailhandel, wel streeft de gemeente ruimtelijk gezien naar concentratie van detailhandel in het centrum van Deurne. De uitbreidingsmogelijkheden voor de detailhandel zijn op basis van verwachte demografische en economische ontwikkelingen overigens beperkt. De groeimogelijkheden zijn met het recent vastgestelde bestemmingsplan Deurne Centrum overigens geheel benut. Gestreefd moet worden naar een kwalitatieve verbetering, zowel wat betreft assortiment en uitstraling van (enkele) bestaande winkels, verbreding van de branchesamenstelling en naar verhoging van de ruimtelijke kwaliteit in het kernwinkelgebied. Gezien de beperkte groeimogelijkheden zal hierbij uitgegaan moeten worden van een goede afstemming op en menging met andere centrumfuncties. Daarnaast wil de gemeente meer ruimte creëren voor grootschalige perifere detailhandel buiten het directe centrum van Deurne. Het is uitdrukkelijk de bedoeling Winkelstraat Deurne dat deze detailhandel alleen gericht is op de lokale vraag en daarnaast slechts aanvullend en niet concurrerend kan en mag zijn met de detailhandel in het centrum. Ten koste van alles moet voorkomen worden dat de centrumvoorzieningen hierdoor onder druk komen te staan. Als locatie wordt hierbij met name gedacht aan het voormalige Boerenbond terrein. 7.3


Detailhandel Het centrum van Deurne moet inspelen op de toekomstige ontwikkelingen en dient een breed scala aan functies te herbergen, die zo optimaal mogelijk geclusterd zijn. Dit vereist een differentiatie van deelgebieden. Elk deelgebied vervult op zich een eigen functie als onderdeel van een totaal centrumaanbod. In het centrum moet naast detailhandel ook ruimte zijn voor kleinschalige horeca, dienstverlening en leisurevoorzieningen gericht op vermaak en uitgaan. Buiten het centrum zal ruimte gezocht worden voor aanvullende, niet concurrerende, grootschalige perifere detailhandel. Aanbevelingen StructuurvisiePlus voor kwalitatieve verbetering: - Concentratie van detailhandel in het centrum en streven naar kwaliteitsverbetering Maatschappelijke voorzieningen In 2004 heeft de gemeenteraad het Integraal accommodatiebeleid vastgesteld. Hierin zijn de volgende uitgangspunten vastgesteld voor het toekomstige accommodatiebeleid - Voorzieningen en leefbaarheid, waarbij behoud van voorzieningen, vooral in de kleinere kernen als uitgangspunt is gehanteerd. - Multifunctionaliteit/integraliteit, teneinde het behoud van voorzieningen te stimuleren en de effectiviteit van voorzieningen verder te verbeteren. - Gemeente op afstand, waarbij de gemeente randvoorwaarden schept, uitgangspunten formuleert en controleert en minder actief is in de operationele gang van zaken van de accommodaties.


- Toegankelijkheid en bereikbaarheid, waarbij geldt dat de gemeenschapsaccommodaties toegankelijk en bereikbaar zijn voor die groeperingen waarvoor de accommodaties in het leven zijn geroepen in termen van openstelling en tarieven. - Versterking samenhang, waarbij de eenzijdige gerichtheid op gemeenschapshuizen in het accommodatiebeleid wordt verlaten en de verschillende typen accommodaties meer in hun onderlinge samenhang worden bezien en afgestemd. Aan de voorzieningentrap, waarbij de aanwezigheid en omvang van de voorzieningen worden afgestemd op de functie, de aard van de activiteiten en het belang ervan voor de betrokken kern of wijk, zal invulling worden gegeven. In het nog vast te stellen Integraal Huisvestings Plan is de visie vastgelegd op de toekomstige huisvesting van het onderwijs in Deurne. Belangrijk onderdeel bij de toekomstige invulling van onderwijshuisvesting vormt de ‘brede schoolgedachte’. Dit betekent dat per wijk of kern wordt bezien hoe een zo compleet mogelijk aanbod van onderwijs, zorg, opvang en vrije tijdsbesteding kan worden gerealiseerd. Mogelijkerwijs is een versterking of uitbreiding van het Hippisch Centrum te verwachten. Er is in Deurne geen wens om te komen tot meer sportaccommodaties. Bij de (gedeeltelijke) transformatie van Kranenmortel tot bedrijventerrein moet een alternatieve locatie voor de sportvoorzieningen worden gevonden. Bij de afweging om de sportterreinen in de Kranenmortel te behouden, moet een nieuwe locatie voor bedrijven worden gevonden om de beoogde reservecapaciteit in de Kranenmortel te compenseren. Te overwegen zou zijn om alle sportterreinen in Deurne-centrum te centraliseren en daar een groot nieuw sportcomplex te realiseren, met mogelijkheden voor alle sporten met voldoende infrastructuur en dergelijke. Gezondheids- en zorgvoorzieningen Deurne telt op dit moment een aanzienlijk aantal banen in de zorgen welzijnssector. Hoewel deze niet behoort tot de stuwende sectoren, zal het zeker in de toekomst een sector van belang zijn. Al was het alleen maar vanwege de werkgelegenheidseffecten die samenhangen met de groeiende vraag naar zorg. Naast een tendens tot opschaling, bijvoorbeeld in de ziekenhuiswereld, tekent zich tegelijkertijd een proces van schaalverkleining af. Grote instellingen, weggestopt in het bos, maken plaats voor nieuwe kleinschaliger initiatieven in de wijk, maar ook in het buitengebied op bijvoorbeeld boerderijen. 7.4


1. Uitvoering geven aan het Centrumplan, inclusief realisatie van detailhandel en cultureel centrum. 2. Ontwikkelen van een voorzieningentrap voor de gehele gemeente Deurne 3. Zoeklocatie voor een sportcomplex in het kader van de transformatie van het gebied Kranenmortel tot industrieterrein 4. Onderzoek naar de voorwaarden waaronder het voormalige Boerenbondterrein ingevuld kan worden met grootschalige perifere detailhandel (lokale markt). 5. Een grote nonprofit instelling naar Deurne halen, die geschikt is om in Deurne in te passen.

32






8

MOBILITEIT

8.1

HUIDIGE SITUATIE EN BELEID

Gelet op de tendens tot inbreiding en de daarmee samenhangende toename van het aantal verkeersbewegingen maken het noodzakelijk om bepaalde delen van het centrum verkeersluw of autovrij te maken. Temeer om de verblijfs- en leefkwaliteit in het centrum niet te laten verslechteren. Daarbij dient wel de bereikbaarheid en toegankelijkheid van het centrum nadrukkelijk in het oog te worden gehouden.

Autoverkeer Mobiliteit en transport worden in de Nota Mobiliteit (Ministerie van Verkeer en Waterstaat) als onmisbaar beschouwd, maar mogen geen negatieve gevolgen hebben voor de omgeving. Een van de negatieve gevolgen van het verkeer zijn de verkeersongevallen en -doden. Het aantal ongevallen met slachtoffers is de laatste twee jaren op een constant niveau gebleven. Wel is er sprake van een lichte stijging van het aantal lichtgewonden. Het is noodzakelijk om maatregelen te formuleren om de neergaande spiraal wat betreft ongevallengegevens te forceren, zodat de (landelijke) doelen omtrent verkeersveiligheid behaald kunnen worden. Vooruitkijkend naar 2020 zal als gevolg van de verdere ontwikkelingen van Deurne het aantal verplaatsingen onverminderd toenemen. In het algemeen is de verwachting dat de schaalvergroting die landelijk merkbaar is, zich zal voortzetten. Daarmee samenhangend zal de gemiddelde verplaatsingsafstand langer worden en moet er rekening mee worden gehouden dat de verhouding intern-extern verkeer zich iets anders zal gaan ontwikkelen. Naar verhouding zal het externe verkeer toenemen. De vervoerswijze voor dit type verplaatsingen is auto of openbaar vervoer. Voor de lokale autostructuur van Deurne betekent dit ruime aandacht voor verbindingen naar het rijkswegennet. Daarnaast zijn goede verbindingen tussen de verschillende kernen van belang. Op basis van het structuurplan 1993 en het gemeentelijke mobiliteitsbeleid is de omleiding Vlierden aangelegd en is de zuidelijke omleiding in ontwikkeling. Dit is de afronding van de zuid-westelijke ontsluitingsstructuur rond de kern Deurne in aansluiting op de reeds voltooide westelijke omleiding (Binderendreef). Om de leefbaarheid en de verkeersveiligheid in Liessel positief te beïnvloeden, alsmede de ontsluiting van (de bedrijventerreinen in) Liessel en Deurne met name in zuidelijke richting op het rijkswegennet te optimaliseren, wordt de verbinding tussen Deurne, Liessel en de A67 verbeterd. Deze verbinding is reeds opgenomen in het door de gemeenteraad vastgestelde beleidsplan “Duurzaam veilig in de Peel” (1997). Van belang daarbij is onder meer de vraag waar de ruimtelijke ontwikkelingen zich de komende decennia in en rondom Deurne zullen afspelen. Extra ruimtelijke ontwikkelingen leveren namelijk extra verkeersstromen op.

Hoofdstuk 8 - Mobiliteit

Aansluiting Liesselseweg op de zuidelijke omleiding

Het centrum van Deurne kenmerkt zich (zoals nagenoeg alle centra) door een hoge functiedichtheid. Genoemd kunnen worden wonen, winkelen alsmede financiële, bestuurlijke, culturele en recreatieve activiteiten. Deze concentraties van functies leiden tot hoge bezoekersintensiteiten, die uiteraard nodig zijn om alle functies in stand te houden. In veel gevallen komen deze bezoekers per auto en is regulering noodzakelijk om deze bezoekersstromen te geleiden. Het gemeentelijk parkeerbeleid vormt daarvoor het beleidskader. Dit beleid zal in moeten spelen op zowel ruimtelijke ontwikkelingen als de keuzes die individuele consumenten maken. Doelstelling daarbij is het garanderen van de bereikbaarheid en leefbaarheid van het centrum en het realiseren van kwalitatief goede en voldoende parkeervoorzieningen. De toenemende druk op de ruimte moet leiden tot creatieve oplossingen voor mobiliteit en parkeren. Daarbij kan gedacht worden aan dubbelgebruik van parkeervoorzieningen, meervoudig ruimtegebruik middels parkeergarages en tarifering naar gebied en tijd.

Fietsverkeer Voor het interne verkeer zal onverminderd de fiets een belangrijke rol blijven spelen. De kern Deurne beslaat grofweg een oppervlakte van 3 km bij 3 km. Het interne verkeer speelt zich over het algemeen dus af op een afstand van minder dan 5 kilometer. Bij goede fietsvoorzieningen is dit een uitstekende fietsafstand. Naarmate uitbreidingen van woonwijken of bedrijventerreinen zich verder van het centrum gaan bevinden komt deze ontwikkeling onder druk te staan en moet het comfort en de snelheid van de fiets kunnen concurreren met de auto en in mindere mate met het openbaar vervoer. Reden te meer om ruim aandacht te besteden aan het fietsbeleid. Concreet betekent dit onder meer kwalitatief goede (utilitaire) fietsroutes op de centrumring, de radialen en de routes tussen de verschillende kernen. Ook het fietsnetwerk van en naar het scholencomplex in de St. Jozefparochie dient gecompleteerd en verbeterd te worden. Daarbij kan ook gedacht worden aan het realiseren van een ongelijkvloerse oversteek voor fietsers en voetgangers bij het spoor. Tenslotte kunnen fietsenstallingen een bijdrage leveren aan het fietsgebruik (en bezit). Belangrijke locaties zijn daarbij het NS-station, bushaltes, het hoofdwinkelcentrum en andere grotere publiekstrekkers (bijvoorbeeld sociaal-culturele voorzieningen). Openbaar vervoer In Deurne bestaat het openbaar vervoer uit treinen busvervoer. Er is één station in Deurne waar 1 tot 3 maal per uur een trein stopt. De treinen rijden in de richting van Venlo en Eindhoven en hebben een verbindende functie. De streekbuslijnen rijden van het centrum en het station van Deurne richting de omliggende kernen en hebben een ontsluitend karakter. Naast de streeklijnen is er een buurtbuslijn die binnen de gemeente een lokale kleinschalige functie vervult. Tevens is er de beschikking over het taxiplus-systeem, hetgeen grotendeels gefinancierd wordt uit WVG-gelden (Wet Voorzieningen Gehandicapten). Tenslotte rijdt er in Deurne (binnen een straal van 8 kilometer) een treintaxi, waar de treinreizigers tegen een gereduceerd tarief gebruik van kunnen maken. De treintaxi wordt overigens per maart 2004 niet meer door het Rijk ondersteund, maar door een aantal lokale partijen, waaronder de gemeente. Voor het openbaar vervoer is dus onder andere de treinverbinding met Eindhoven en Venlo van belang. In relatie met

Fietsverkeer in kern van Deurne

Stationsgebied

34





Hoofdstuk 8 - Mobiliteit

de verwachte toename van verplaatsingsafstanden wordt ook het openbaar vervoer belangrijker. Derhalve is het van belang om aansluiting te zoeken bij het initiatief van de provincie Noord-Brabant met de vijf grote Brabantse steden om te komen tot een hoogwaardig railsysteem (interregiospoor / Brabantstadspoor) dat in principe vervangend is voor stoptreinen maar een hogere frequentie en snelheid heeft dat de bestaande treinen. Om een kwaliteitsprong te maken in zowel het bevorderen van het openbaar vervoer als ook de omgeving van het station is het van belang om een integrale visie op de stationsomgeving te ontwikkelen. Daarbij speelt een groot aantal zaken een rol. Genoemd worden de ruimtelijke kwaliteit van zowel de noord- als de zuidzijde van het station, vermindering van onder andere de barrièrewerking van het spoor, betere afstemming tussen de verschillende modaliteiten (onder andere fysiek, informatievoorziening), verbetering en uitbreiding van de P+R voorziening. Al deze verbeteringen kunnen worden geïntegreerd. 8.2


Samengevat zijn de opgaven ten aanzien van mobiliteit voor Deurne op de korte termijn: Kwaliteitsuitgangspunten bij ontwerp: - Parkeerbeleid inzetten om bereikbaarheid van Deurne-centrum te garanderen. - Fietsen binnen de gemeente bevorderen, door vormgeving van een fietsnetwerk en het aanbieden van fietsparkeervoorzieningen op cruciale plekken binnen de gemeente. - Huidig aanbod van openbaar vervoersvoorzieningen handhaven en waar mogelijk verbreden; - Integrale aanpak van de stationsomgeving. Kwantitatieve opgaven: - Voorzien in een goede verbinding tussen Deurne en A67 langs Liessel. - Bij nieuwe stedelijke ontwikkelingen deze afstemmen op bestaande of nieuwe gewenste infrastructuur. - Zuidelijke omleiding Deurne inpassen. 8.3


1. Opstelling van een parkeerbeleid voor het centrum Deurne in combinatie met een bereikbaarheidsplan / toegankelijkheidsplan voor het centrum. 2. Plan maken voor het aanleggen en completeren van een fietsnetwerk en fietsparkeervoorzieningen 3. Integrale aanpak stationsomgeving 4. Zuidelijke omleiding afronden. 5. Realisatie van een separate verbinding van Deurne op de A67, langs Liessel. 6. Onderzoek naar de mogelijkheden voor een collectief vraagafhankelijk systeem. 7. Onderzoek naar het opheffen van de barrièrewerking van het spoor, inclusief een oplossing voor een ongelijkvloerse oversteek voor fietsers en voetgangers.

Hoofdstuk 9 - Natuur en Landschap

9

N AT U U R E N L A N D S C H A P

9.1

HUIDIGE SITUATIE

Natuur en landschap in en om de gemeente Deurne kennen een grote verscheidenheid in kwaliteit en variatie. Aan de westzijde van de gemeente ligt het dal van de Astense Aa met hoge kwaliteiten en potenties op het gebied van land- en waternatuur. In plannen van zowel waterschap als provincie zijn deze kwaliteiten onderkend en opgenomen. Ten oosten van dit dal en meer naar het westen en ook ten noorden en ten zuiden van de Oude Aa liggen uitgestrekte oppervlakten bosgebieden op droge stuifzandgronden. De bossen zijn aangelegd om het stuiven tegen te gaan en voor de teelt van mijnhout (Neerkantse, Liesselse en Vlierdense bossen en het Zandbos). Als gevolg van het intensieve landbouwkundige grondgebruik in de beekdalen liggen deze bossen ecologisch gezien geïsoleerd, al vormen zij wel een min of meer aaneengesloten losse bosgordel.

Deurnese Peel

Ten westen van Deurne liggen oude landbouwgebieden, met onregelmatige kavelvormen en enige accenten in het terrein. Ook hier hebben ruilverkavelingen hun ordenende sporen achtergelaten. Ten oosten van Deurne liggen de typische peelontginningen met een strak verkavelingschema met vlakliggende weilanden en maïsakkers. Met uitzondering van de lanen langs de wegen is in deze gebieden maar op zeer beperkte schaal ruimte voor natuur- en landschapswaarden. Er is sprake van een intensieve bebouwing van ontginningsboerderijen en jongere woningen met uitgebreide stallencomplexen voor de intensieve veehouderij. Deze bebouwing is over het hele landbouwgebied verspreid. De relatief beperkte maat en schaal van het verkavelingpatroon en de vrijwel langs elke weg aanwezige laanbeplantingen geven ook dit gedeelte van Deurne een menselijke maat. De bebouwing nabij de Peel is minder geconcentreerd, hetgeen gunstige effecten heeftop de open weidegebieden, de betrekkelijke rust en de nachtelijke duisternis. Aan de oostzijde van Deurne, in het “kanalengebied” (Deurne kanaal, Helenavaart, Defensiekanaal) liggen de grote natuurgebieden als de Deurnese en Liesselse Peel, Heitrak, Zinkske en Bult. De natuurgebieden contrasteren sterk met de aangrenzende landbouwgronden. Vooral de peelgebieden vormen een natuurgebied van internationale betekenis.

Regionale natuur-en landschapseenheid

Een aantal gebieden is belangrijk voor kwetsbare soorten. Het gebied tussen Asten en Deurne is belangrijk vanwege de aanwezigheid van knoflookpad en planten. De das komt in het gebied de Snoerts, Siberië, en ’t Zinkske voor. Daarnaast zijn de gebieden Snoerts, Siberië en ten zuiden van Dennendijkse bossen belangrijk voor weidevogels en ganzen. 36






9.2


9.3

BELEID

Rijks- en provinciaal beleid Op rijksniveau is vooral de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) van belang. De EHS is in het natuurbeleidsplan aangegeven en moet in de komende twintig jaar worden gerealiseerd. In het Streekplan is de Groene Hoofdstructuur (GHS) een belangrijke factor. De GHS bestaat uit bestaande natuurgebieden en gebieden waar natuurwaarden ontwikkeld kunnen worden. In deze gebieden kunnen diverse activiteiten plaatsvinden (landbouw, bosbouw, recreatie en militaire terreinen). Bovendien zijn natte en droge ecologische verbindingszones aangegeven. Ook worden er regionale natuur- en landschapseenheden (RNLE) aangegeven. Deze gebieden zijn tenminste enkele duizenden Legenda hectaren groot en bestaan voor tweederde deel uit bos en natuur met Provinciegrens RNLE GHS-natuur Spoorwegen GHS-landbouw Wegen daaromheen landbouwgronden. Door versterking van de onderliggende AHS-landschap Bebouwing AHS-landbouw relaties kunnen ze op korte termijn ontwikkelen tot zelfstandige Zonering natuur en landschap (Bron: Streekplan) eenheden waar natuur, landschap en landbouw centraal staan. De RNLE’s geven samen met de robuuste ecologische verbindingen (REV’n) invulling aan de rijksnota “Natuur voor mensen, mensen voor natuur”. Deze nota vraagt aandacht voor het versterken van de milieu- en ruimtelijke kwaliteit van de Ecologische Hoofdstructuur en sluit aan op het concept “Groene Contouren” in de overigens niet vastgestelde Vijfde Nota over de Ruimtelijke Ordening. In de gemeente Deurne is RNLE Peelvenen aangewezen met een robuuste verbinding naar de RNLE-Stippelberg. De begrenzing van de RNLE Peelvenen is binnen de Reconstructiecommissie de Peel in het kader van het project Revitalisering Landelijk Gebied onlangs in ontwerp vastgesteld. Gemeentelijk beleid Het gemeentelijke beleid is erop gericht bestaande waarden veilig te stellen en waar mogelijk verder te ontwikkelen. Kernpunten voor het beleid zijn de ontwikkeling van de Peelvenen en de ecologische kwaliteiten van de beekdalen. De Peelvenen vormt een natuurgebied van nationale, zo niet internationale betekenis. Bescherming en ontwikkeling van de kwaliteiten van dit gebied vormen een basis voor het beleid. Hierbij worden twee aandachtspunten onderscheiden: het tegengaan van externe beïnvloeding en het leggen van een ecologische verbinding tussen de Deurnese Peel en de Groote Peel. Door het realiseren van verbindingen tussen natuurgebieden wordt de ecologische samenhang van het gebied versterkt. De beeklopen met aanliggende gronden vormen doorlopende lijnen in het landschap. Bij een goede inrichting kunnen zij verbindingen vormen tussen natuurgebieden waarlangs verplaatsing en verbreiding van planten- en dierensoorten goed mogelijk is. Het tegengaan van een verdere verstening en verglazing van het landschap en het stimuleren van behoud en ontwikkeling van kleine landschapselementen, afgestemd op de verschillende landschapstypen, vormen de basis van het landschapsbeleid. Het beleid is erop gericht om een evenwicht te vinden tussen behoud en versterken van de natuurwaarden van bosgebieden en het maatschappelijk gebruik versus de exploitatie en de belangen van de grondeigenaar.


Uitgaande van de landbouwkerngebieden, in het bijzonder aan de noorden oostzijde van Deurne, zijn er nog voldoende mogelijkheden voor natuur en landschap en in het kielzog daarvan recreatie en toerisme. Mogelijkheden liggen er vooral in het benutten van de aanwezige beken en waterlopen. Tot op heden wordt er door het waterschap voornamelijk geïnvesteerd in natuur- en landschapsontwikkeling langs de Astense Aa en de Oude Aa. De andere waterlopen als Kaweise loop, Vreewijkse loop en de Vlier bieden volop mogelijkheden voor meandering en natuurwaarden, gecombineerd met wandelmogelijkheden, zonder dat de landbouwkundige mogelijkheden onevenredig worden aangetast. Met name deze laatste drie waterlopen hebben potenties voor een natte, groene dooradering van Deurne. Ten aanzien van de eenvormige, droge stuifzandbossen zou door de aanleg van enkele brede verbindingszones naar de aangrenzende beken (Astense Aa en Oude Aa) betere uitwisselmogelijkheden ontstaan voor flora en fauna. Het beheer van de bossen is het laatste decennium reeds gericht op multifunctioneel gebruik. Deze laatste ontwikkeling zal door toepassing van de principes van geïntegreerd bosbeheer alleen maar versterkt worden. Op termijn zal hierdoor sprake zijn van Wandelmogelijkheden in de Peel steeds gevarieerder beeld, met een grotere variatie in houtopstanden en flora en fauna. Dit leidt tot een hogere belevingswaarde van de recreant. Bij de ontwikkelingen wordt natuurlijk uitgegaan van de aanwezige potenties (droge, arme stuifzandgronden). In de landbouwkerngebieden zal de landschappelijke variatie de komende jaren verder toenemen als gevolg van het tot wasdom komen van de binnen het zogenaamde erfbeplantingenproject aangelegde erfbeplantingen, groensingels en poelen. Momenteel is er al een aantal concrete projecten gaande, met gevolgen voor het gemeentelijk grondgebied: - Het landinrichtingsplan Peelvenen bestaat in feite uit drie alternatieven: een plan met accent op natuurontwikkeling, een plan met accent op cultuurhistorie en een zogenaamd voorkeursalternatief waarin zowel gelet wordt op de natuur als de cultuurhistorie. - “Revitalisering Landelijk Gebied, Reconstructieplan de Peel”. 9.4


1. Actualiseren van het landschapbeleid en de integratie ervan in het bestemmingsplan buitengebied. 2. Projecten in relatie tot landinrichtingplan Peelvenen, Ecologische verbindingszones en Reconstructieplan de Peel. De beeldkwaliteitsplannen vormen een onderdeel van deze projecten. 3. Onderzoek naar mogelijkheden tot hergebruik van vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen.

Voor het beleid van natuur en landschap is het huidige Landschapsbeleidsplan van toepassing dat dateert uit 1992. Voor dit Landschapsbeleidsplan is een evaluatienota opgesteld, waaruit blijkt dat het huidige landschapsbeleidsplan niet meer actueel is en aan vervanging toe is. Het nieuwe landschapsbeleidsplan moet worden afgestemd met en integraal onderdeel uitmaken van het nieuwe “Bestemmingsplan Buitengebied”. Het rapport Ecologische Structuur Deurne (Ecologische structuur Deurne 1995 – Landschapbeleidsplan, Gemeente Deurne - Oranjewoud) beoogt een invulling te geven aan de ecologische knelpunten en kansen en is aanvullend op het Landschapsbeleidsplan. 38





Hoofdstuk 10 - Waterhuishouding


1 0 W AT E R H U I S H O U D I N G

10.2 BELEID

10.1 HUIDIGE SITUATIE

Algemeen De Europese Kaderrichtlijn Water, De Vierde Nota waterhuishouding (NW4) en het Provinciaal Waterhuishoudingsplan (WHP) zijn beleidskaders voor water.

Waterhuishouding De verbetering van de waterhuishouding in de afgelopen 100 jaar is mede oorzaak van de problemen van vandaag. De toenemende verharding binnen en de uitbreiding van het stedelijk gebied, de “verbetering” van de afvoer en de afname van berging voor piekafvoeren zijn veroorzakers van de hedendaagse wateroverlast. Worden geen maatregelen genomen dan neemt de overlast en de schade voor natuur en economie verder toe. De verbeterde afvoer van water en het toenemend verhard oppervlak zijn naast de onttrekking van grondwater belangrijke oorzaken van de verdroging. In droge tijden is er een sterke afhankelijkheid van gebiedsvreemd water. De kwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater voldoet niet. Sinds begin negentiger jaren voeren provincie en waterschap actief beleid voor herstel. Beken moeten weer ruimte krijgen voor de natuurlijke ontwikkeling en oevers van watergangen worden natuurvriendelijk ingericht. Er wordt een peilbeheer gevoerd om de ruimte voor waterconservering en berging optimaal te benutten. De verdroging van de bodem wordt actief bestreden en op alle fronten wordt gewerkt aan de verbetering van de waterkwaliteit. Water op Deurne’s grondgebied De Peel en de Bult hebben de functie waternatuur en deelfunctie water voor de Groene Hoofdstructuur Natuur. De Peel is aangewezen als natte natuurparel. Het waterbeheer, nodig om de natuurdoelstellingen te realiseren, is (nog) niet doorgevoerd. Het behoud van het beschermd dorpsgezicht Helenaveen stelt specifieke eisen aan het waterbeheer. Ten zuiden van Vlierden wordt grondwater gewonnen voor drinkwaterbereiding. Ten behoeve van drinkwaterwinning is in de jaren tachtig overgegaan van middendiepe naar diepe winning. Dit om de verwachte bodemverdroging terug te dringen. De onttrekking van grondwater is één van de oorzaken van verdroging van de bodem. De omvang van kwelgebieden met hun specifieke natuurwaarden is door de verdroging sterk gedaald. De ondiepe grondwateronttrekkingen en de verminderde suppletie van het grondwater hebben een negatieve invloed op het unieke fenomeen van wijstwater dat tegen de oostzijde van de Peelrandbreuk wordt aangetroffen.

Het provinciaal beleid richt zich op het bereiken en in stand houden van watersystemen die ruimte bieden aan een gezond leefmilieu voor mens, dier en plant. Er moet volgens de provincie evenwicht zijn tussen economische en ecologische ontwikkelingen. Het hebben en houden van een veilige en bewoonbare provincie is voor de provincie de randvoorwaarde. De algemene doelstelling en de manier waarop de provincie dit wil bereiken, zijn uitgewerkt in het provinciaal waterhuishoudingsplan.

Oppervlaktewaterbeheer: ook van belang voor het grondwater

Zowel NW4 als WHP wijzen op het belang van goede samenwerking tussen gemeenten, waterschappen, rijk en provincie. Meer concrete afspraken over wie, onder welke voorwaarden, welke taak heeft in dit kader worden vastgelegd in het Nationaal Bestuursakkoord Water. De watertoets, die ook van toepassing is op deze StructuurvisiePlus, is het kader voor afstemming van plannen voor de ruimtelijke ordening met waterbeheerders. Legenda Waterhuishoudkundige functies Functie water voor de Groene Hoofdstructuur Deelfunctie waternatuur, vennen, wielen, meren, plassen. Oude rivier- en beekmeanders en laagveengebieden Deelfunctie waternatuur, waterloop Deelfunctie water voor de landnatuur Deelfunctie ecologische verbindingszone Deelfunctie water voor de overige Groene Hoofdstructuur Combinatie van deelfunctie waternatuur en funtie viswater Combinatie van deelfunctie waternatuur en deelfunctie water voor de landnatuur Functie water in bebouwd gebied Functie water voor de Agrarische Hoofdstructuur 2-km bufferzone rond de Groote Peel Functie viswater, waterloop Functie zwemwater Overige aanduidingen Overige waterlopen Wegen Provinciegrens

Water voor de agrarische hoofdstructuur

Ten westen en ten zuiden van Deurne liggen regenwaterreservoirs voor de opvang en de beperking van waterafvoer uit het bebouwd gebied. Ten behoeve van de jongste uitbreidingen aan de westzijde van Deurne zijn de opvangmogelijkheden verruimd. Het profiel van de Vlier in den Heiakker is vergroot voor de opvang van de afvoer uit deze wijk. De regenwaterreservoirs hebben een natuurlijke inrichting gekregen en bieden kansen voor natuurontwikkeling.

Waterschap Aa en Maas De doelstelling van NW4 is door het waterschap onverkort overgenomen. In het waterbeheerplan van het waterschap Aa en Maas geeft het waterschap aan hoe het de doelstellingen wil bereiken (Het waterschap Aa en Maas is ontstaan door fusie van het Waterschap de Aa met het Waterschap de Maaskant). Het WHP is daarvoor de leidraad. Andere beleidsnota’s van het waterschap die relatie hebben met gebruik en de inrichting van de gemeente, zijn de nota “recreatief medegebruik”, de “stroomgebiedvisies” en de nota “stedelijk water”.

Waterkwaliteit Door verschillende maatregelen is de kwaliteit van het oppervlaktewater verbeterd. Ze voldoet echter nog steeds niet. Nalevering vanuit de bodem blijft het oppervlakte- en grondwater komende jaren nog belasten. Nog altijd hebben ongeveer 1200 percelen in het buitengebied geen goede voorziening voor het afvalwater of voeren het af naar de gierkelder.

Binnen de algemene doelstelling van het waterschap is er aandacht voor de watersysteemfuncties, waterkwantiteit en inrichting, waterkwaliteit en waterketen. Opvang van piekafvoeren, waterconservering, beekherstel, natuurvriendelijke inrichting en grondwaterbeheer zijn aspecten waaraan wordt gewerkt. Ook is er aandacht voor de waterkwaliteitsdoelstellingen. Naast algemene doelen zijn specifieke doelen vastgesteld voor landbouw, het bebouwd gebied, natuurontwikkeling, viswater en verdrogingbestrijding.

40






Gemeentelijk beleid De hoofddoelstelling van het provinciale waterbeleid wordt onderschreven door de gemeente Deurne. Zij heeft deze doelstellingen onderschreven in een concept waterplan dat in de loop van 2004 tot vaststelling is gekomen. In de uitvoering betekent dit dat de gemeente op alle plannen die van invloed zijn op de ruimtelijk inrichting de watertoets toepast. De Watertoets is een nieuwe, verplichte toets, opgenomen in de herziene Wet op de Ruimtelijke Ordening. Hydrologisch neutraal bouwen is een belangrijk toetsingscriterium. Niet afwentelen is uitgangspunt. Dit is ook van toepassing op bebouwing van individuele inwoners en bedrijven. Beekherstel en de natuurlijke inrichting van beken en watergangen zijn onderdeel van herstel en versterking van de kwaliteiten van het landschap. De beekdalen dragen belangrijk bij aan de positieve waardering van het landschap. Samen met het waterschap wil de gemeente daarom zorg dragen voor de realisatie van de natte ecologische verbindingszones. De extra ruimte voor water die zo ontstaat, kan tevens bijdragen aan vergroting van het waterbergend vermogen van de beken. De gronden voor realisatie van beekherstel gaan vaak geheel of gedeeltelijk verloren voor het agrarisch gebruik. Veiligheid wordt niet langer gecreëerd door “afwentelen” naar benedenstroomse gebieden. Ruimte voor water moet bij voorkeur worden gerealiseerd binnen de uit- en inbreidingsgebieden zelf. Ook van de inwoners en bedrijven wordt gevraagd de mogelijkheden die er zijn om binnen het eigen perceel regenwater vast te houden en zo mogelijk te infiltreren. Dit mag geen veiligheidrisico opleveren. Laag gelegen gebieden behouden hun belang voor de waterberging. Voor woningbouw, bedrijventerrein, glastuinbouw of andere kapitaalintensieve functies zijn ze door het hoge schaderisico minder geschikt. Omdat door kleine ingrepen in het landschap de berging aanmerkelijk kan worden vergroot, liggen in de van nature laag gelegen gebieden de zoekgebieden voor waterberging. Overigens kan in de meeste gevallen dit soort waterberging gecombineerd worden met de aanwezige agrarische functie. De gronden worden niet specifiek ingericht maar in overleg met de eigenaren wordt een compensatieregeling opgesteld voor schade die geleden wordt bij onderlopen van de gebieden. Onder meer als uitvloeisel van het Nationaal Bestuursakkoord Water wordt er gewerkt aan een landelijke regeling voor compensatievergoedingen aan grondeigenaren voor het verlenen van groene en blauwe diensten. Een gezond leefmilieu voor mens, dier en plant vereist continu aandacht voor de waterkwaliteit. Bereikte verbetering moet worden behouden. Dat vraagt steeds nieuwe inspanningen. Scheiding van regen- en afvalwater binnen het bebouwd gebied maakt daarvan onderdeel uit. De infiltratie van regenwater draagt bij aan de verdrogingbestrijding. Vervanging van riolering krijgt prioriteit binnen bestaand bebouwd gebied waar afkoppelen van regenwater mogelijk is. Het WHP geeft aan dat als blijkt dat riooloverstorten ondanks alle maatregelen die zijn getroffen, ongewenste gevolgen hebben voor de waterkwaliteiten, er extra maatregelen door de gemeente moeten worden genomen. Vooruitlopend daarop wordt benedenstrooms van riooloverstorten ruimte gereserveerd voor de opvang en eventuele nabehandeling van overstortwater. Lozingen van afvalwater in bodem of oppervlaktewater zijn niet toegestaan. Alle percelen moeten beschikken over een goede voorziening voor het afvalwater of zijn op de riolering aangesloten. Bestemmingplannen moeten daarvoor de ruimte bieden en mogen geen belemmering vormen voor de aanleg van riolering en plaatsing van kleinschalige zuiveringstechnische werken.


geïntensiveerd en moet er gewerkt worden aan draagvlak in de samenleving. Dit kan aan de hand van een gezamenlijk opgesteld waterplan. 1. Piekafvoeren Voor de opvang van piekafvoeren op basis van het huidig ruimte gebruik moet in Deurne in totaal circa 200 ha ruimte worden gevonden, inclusief de gebieden voor de EVZ’s in de beekdalen. De beekdalen en inundatie gevoelige gebieden zijn de meest voor de hand liggende zoekgebieden voor deze ruimte. Het grootste deel van deze gebieden kunnen hun agrarische functie blijven behouden, maar zijn minder geschikt voor kapitaalsintensieve functies. De gemeente is verantwoordelijk voor de planologische inpassing van deze gebieden. Binnen uit- en inbreidingen moet ruimte worden bestemd voor water. De extra ruimte voor water die ontstaat door de gemeentelijke inspanning voor beekherstel en inrichting van de EVZ levert de compensatieruimte voor die plannen waarbinnen of nabij geen kwalitatieve ruimte voor water kan worden gevonden. Van inwoners en bedrijven wordt gevraagd ook binnen het eigen perceel ruimte voor wateropvang en infiltratie te realiseren. 2. Aanpassing van beken en watergangen Gemeente en waterschap werken samen aan het beekherstel van de Astense Aa en de realisatie van de natte EVZ’s waarvan de Astense Aa en de Oude Aa deel uitmaken. Ruimte noodzakelijk voor beekherstel en realisering van de EVZ’s zullen grotendeels hun agrarische functie gaan verliezen. Overigens draagt het Waterschap de kosten voor aankoop van de gronden en aanleg van de EVZ’s. De gemeente verzorgt het planologisch kader in deze. Ook andere beken en watergangen zullen worden aangepast om ruimte te bieden voor de opvang van afvoerpieken. Bij een aantal overstorten wordt ruimte bestemd om ingericht te worden voor de opvang van afvalwater uit riooloverstorten. 3. Behoud en ontwikkeling van specifieke functies Voor behoud en ontwikkeling van specifieke functies worden nadere eisen gesteld aan het gebruik. Zo moet er aandacht zijn voor de bescherming van wijstgronden. Ook moeten er oplossingen worden gevonden en gerealiseerd om de gewenste natuurontwikkeling binnen de Peel mogelijk te maken met behoud van het beschermd dorpsgezicht. Behoud van waardevolle landschapselementen, woon- en bedrijfsbebouwing en infrastructuur is randvoorwaarde voor plannen. 4. Grondwater en watergebruik De afhankelijkheid van gebiedsvreemd water en grondwateronttrekkingen voor laagwaardige toepassingen moeten worden verminderd. De aanvulling van het grondwater binnen infiltratie en intermediaire gebieden moet worden hersteld

De opgave voor de komende jaren vanuit het perspectief van water bestaat uit de realisatie van een watersysteem dat ruimte biedt aan een gezond leefmilieu voor mens, dier en plant. Economische en ecologische ontwikkelingen moeten daarbij met elkaar in evenwicht zijn en veiligheid en bewoonbaarheid zijn bij randvoorwaarden. Om de opgaven waarvoor we staan te realiseren, moet de samenwerking van gemeente met het waterschap worden

Meer concreet kunnen de volgende acties benoemd worden - Afstemmen van gemeentelijke en waterschapsplannen (waterplan). - Tegengaan verdroging en vermindering van de afhankelijkheid van gebiedsvreemd water. - Waterbeheer afstemmen op behoud en ontwikkeling van natuur, land- en tuinbouw en stedelijk gebied. - Versterken van de ecologische, natuur- en landschapskwaliteiten van de beeklopen en beekdalen onder bepaalde voorwaarden: naast de Astense Aa en de Oude Aa bieden ook de Kaweise Loop, Vreewijkse Loop en Vlier mogelijkheden voor beekaanpassingen en beekherstel, in combinatie met recreatieve route-ontwikkeling. - Inrichting van ruimte voor de opvang van piekafvoeren op basis van huidig grondgebruik in combinatie met een compensatieregeling voor grondeigenaren. - Scheiden van regenwater en afvalwater binnen het bestaand stedelijk gebied. Gestreefd wordt naar afkoppeling van ten minste 20% van het verhard oppervlak binnen het bebouwd gebied. - Oplossen van de gevolgen van de toename van neerslagintensiteiten in het binnenstedelijk gebied. - Verdergaande beperking van de invloed van riooloverstorten op de waterkwaliteit.



10.3 DE OPGAVEN VOOR DE KOMENDE JAREN

42




- Saneren ongezuiverde lozingen van afvalwater. - Inrichten van ruimte voor water ten behoeve van in- en uitbreidingen. Dit zal per plan uitgewerkt worden. - Na het realiseren van het riool in het buitengebied aan de particulieren de mogelijkheid geven om kelders en zinkputten voor waterberging te gebruiken. 10.4


1. Ondersteunen van het waterschap bij de aankoop van ondergronden en het aanleggen en versterken van de natte ecologische verbindingszones in de beekdalen 2. Planologisch aangeven in welke laaggelegen gebieden (beekzones) waterberging gerealiseerd kan worden in combinatie met niet kapitaalintensieve functies (beeklandschappen) 3. De kansen die zich voordoen voor scheiding van regenwater en afvalwater door afkoppeling te benutten verwerken in de uitgangspunten van het gemeentelijk rioleringsplan 4. De ongezuiverde lozingen van afvalwater in het buitengebied te saneren door te de invulling van de verbrede zorg voor afvalwater

Hoofdstuk 11 - Milieu

11

MILIEU

11.1

HUIDIGE SITUATIE EN BELEID

Het milieubeleid stelt voorwaarden aan de ruimtelijke ontwikkeling teneinde de kwaliteit van de leefomgeving en natuurlijke omgeving op niveau te houden. Daarbij is ‘duurzame ontwikkeling’ gericht op blijvende kwaliteit voor de komende generaties. Door het stellen van randvoorwaarden worden zowel gebieden als de mensen daarin beschermd. De landelijke beleidskaders zijn grotendeels in weten regelgeving vertaald en zijn bindend voor de uitvoering op gemeentelijke niveau. Milieutechnische randvoorwaarden, voortkomend uit de weten regelgeving, hebben een beperkende invloed op de indeling van het buitengebied. In de nabijheid van voor verzuring gevoelige gebieden gelden beperkingen ten aanzien van de ontwikkeling van agrarische bedrijven. Bovendien produceren bedrijven soms stank waardoor ook binnen de stankcirkels ruimtelijke ontwikkelingen zeer beperkt mogelijk zijn. Het gaat hierbij niet alleen om nieuwe ontwikkelingen, zoals woningbouw, maar ook om uitbreidingsmogelijkheden van de bedrijven zelf. 11.2 DE OPGAVEN VOOR DE KOMENDE JAREN Er is geen inschatting te maken van de invloed die voorwaarden vanuit het milieubeleid hebben op de directe ruimtebehoefte. Het schept randvoorwaarden die per programma en locatie anders uit zullen pakken. Voor de gemeente Deurne is een brede aanpak van belang ten aanzien van duurzaamheid, waarbij vanuit mondiaal perspectief op lokaal niveau moet worden gehandeld. Bij duurzame ontwikkeling gaat het niet alleen om milieu, maar ook om economische en sociale aspecten die met elkaar in evenwicht dienen te worden gebracht. Binnen alle beleidsterreinen wordt hiervoor aandacht gevraagd. Nieuw beleid, waaronder de planvorming van nieuwe woonwijken of bedrijventerreinen, wordt in de komende jaren getoetst op duurzaamheid.

Veenvorming in de Peel Een duurzaam ontwikkelde locatie is er per definitie één die voor de huidige en toekomstige generaties kan voldoen. Veiligheid, woonklimaat, groenvoorzieningen zijn daar bijvoorbeeld deelaspecten van. Het ambitieniveau voor duurzaamheid zal voor alle ontwikkelingslocaties hoog worden. Het gebruik van duurzame energie, het zongericht verkavelen en bijvoorbeeld infiltratie van regenwater zijn zaken die als vanzelfsprekend in nieuwe ontwikkellocaties moeten worden opgenomen. De verplichte en nieuwe milieuwetgeving heeft ruimtelijk ook direct gevolgen. Ruimtelijk gezien worden projecten als de inventarisatie van risicovolle bedrijven (RIS) zeer belangrijk. Op basis van deze inventarisatie zullen plannen (nieuwe ontwikkelingslocaties) getoetst moeten gaan worden. Deze risico inventarisatie komt direct voort uit de gevolgen van de ramp met de vuurwerkopslagplaats in Enschede. Bovendien zal het nieuwe Besluit Kwaliteitseisen Externe veiligheid, ook voortkomend uit deze ramp en gepubliceerd (ontwerp besluit) in februari 2002, verregaande en definitieve gevolgen kunnen hebben op de ruimtelijke invulling van plannen. In de toekomst wordt een gedeelte van het milieubeleid onder de paraplu van het klimaatbeleid gebracht. Het klimaatbeleid beoogt in een vierjarig gesubsidieerd programma het beleid in Deurne op diverse thema’s conform de afspraken die zijn gemaakt in Kyoto te herzien of aan te passen. Thema’s zoals (duurzame) energie, energiebesparing, maar ook verkeer en vervoer, industrie en landbouw zijn hierin belangrijk. Zeker is dat, met name in het buitengebied, de kansen voor duurzame energie een grote rol gaan spelen. Het gaat daarbij om allerlei vormen van alternatieve energiewinning. Windenergie is een van de mogelijkheden. Het zoeken naar geschikte locaties voor windenergie en het vervolgens mogelijk maken van de exploitatie ervan is ruimtelijk een ingrijpend verhaal. Op dit moment wordt binnen Deurne gezocht naar geschikte locaties om met een windenergieproject te starten. 44





Hoofdstuk 11 - Milieu

Ook de enorme mogelijkheden die bijvoorbeeld glastuinbouwconcentratiegebieden met zich meebrengen, leveren ruimtelijk gezien een interessant verhaal op. De kansen voor duurzame energie, die in 2001 in een Duurzame Energiescan zijn vastgelegd, zullen in de toekomst in projectvorm worden uitgewerkt. Te denken valt dan aan projecten op het gebied van Biomassa, zonne-energie en windenergie.

Hoofdstuk 12 - Cultuurhistorie

1 2 C U LT U U R H I S T O R I E 12.1 HUIDIGE SITUATIE Het aspect cultuurhistorie valt uiteen in drie onderdelen:

In zowel het buitenstedelijk als het binnenstedelijk gebied gaat zonne-energie een zeer belangrijke rol spelen. Zongerichte verkaveling is een zeer belangrijk thema dat vanzelfsprekend op de ruimtelijke structuur zijn beslag heeft. De gemeente Deurne bevat vele gebiedstypen. Een gebiedsgericht milieubeleid is dan ook onvermijdelijk. In sommige gebieden wordt in de toekomst de nadruk gelegd op kansen voor duurzame energie, in andere op het natuurbehoud. Ten aanzien van de milieuregelgeving spelen met name de beleidskaders van de hogere overheden een belangrijke rol. Bij de verdere planvorming moet dan ook uitdrukkelijk rekening worden gehouden met het rijks- en provinciaal beleid zoals onder andere is vastgelegd in de Nationale Milieubeleidsplannen en het provinciaal milieubeleidsplan ‘Milieu in uitvoering’ en andere regel- en wetgeving. 11.3


1. Bij ruimtelijke planontwikkeling expliciet aandacht schenken aan mogelijkheid om de duurzaamheid van de gecreerde voorzieningen te versterken. Bij de ontwikkeling van het glastuinbouwgebied ten Oosten van Deurne expliciet aandacht schenken aan de mogelijke toepassing van duurzame energie. 2. Klimaatbeleid Kyoto vertalen naar de Deurnese maat 3. Zoeklocaties aangeven voor windenergieprojecten. 4. Bij ruimtelijke planontwikkeling expliciet aandacht schenken aan de luchtkwaliteit.

1. De monumenten Dat wil zeggen cultuurhistorisch waardevolle onroerende zaken. Een aanzienlijk aantal van deze monumenten is beschermd. De gemeente Deurne heeft 46 gemeentelijke monumenten en 30 rijksmonumenten (hier gaat het over complexen); bestaande uit 60 objecten. In de nabije toekomst wordt een voorstel voorgelegd om dit getal met een aantal objecten te uitbreiden. Het merendeel van St. Vincentiushuis deze monumenten dateert uit de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw. De grootste concentraties bevinden zich in de kern Deurne en in Helenaveen. In de kern Deurne bevinden zich eveneens enkele grote monumenten uit de Late Middeleeuwen zoals de Sint Willibrorduskerk en de beide kastelen. Deze objecten zijn belangrijke identiteitsdragers voor de hoofdkern. 2. Archeologie Zuidoost-Brabant kent een lange bewoningsgeschiedenis. Zoals in omliggende gemeenten bij diverse bouwactiviteiten is gebleken, mogen in het bijzonder onder de oude akkergronden sporen en resten verwacht worden van Vroeg tot Laat Middeleeuwse occupatie. Een bijzonderheid van de kern Deurne, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Vlierden, is dat de kern zich in de loop van de Middeleeuwen niet in de richting van het beekdal heeft verplaatst. Gelet op de ouderdom van de parochie en de locatie van de Sint Willibrorduskerk en haar voorgangers mag verondersteld worden dat met name onder de vooroorlogse bebouwing in het centrum zich een interessant bodemarchief bevindt. In de beekdalen zijn eerder sporen aan te treffen van jagers- en verzamelaarsculturen. 3. Cultuurhistorisch waardevolle landschapselementen Zoals in het structuurbeeld beschreven, is ook het landschap in de loop der eeuwen tot stand gekomen en vormt de neerslag van de ontwikkeling van Deurne. Dit is goed te zien op de cultuurhistorische waardenkaart van de Provincie (2000). Tot het midden van de 19de eeuw was de ontwikkeling hoofdzakelijk agrarisch; hiervan getuigen nog enkele fraaie oude akkercomplexen, enkele beekdalen en agrarische nederzettingen zoals enkele buurtschappen. Het landschap aan de oostkant van Deurne is het resultaat van de grootschalige veenontginningen van eind 19de eeuw en begin 20ste eeuw. Bijzonder waardevol is het veenkoloniale landschap rond Helenaveen; dit is dan ook een van rijkswege beschermd dorpsgezicht. 12.2 BELEID Overeenkomstig bovenstaande indeling valt ook het beleid voor cultuurhistorie in drie onderdelen uiteen: objectzorg, archeologiebeleid en Belvedere-beleid. Verschillende overheden houden zich met dit beleid bezig. In dit kader zijn de volgende zaken van belang. 1. Objectzorg Medio 2000 is voor Deurne het Monumenten Selectie Project voltooid. Dit heeft, naast reeds eerder aangewezen rijksmonumenten uit de periode tot 1850, geleid tot 28 nieuwe rijksmonumenten uit de periode 1850-1940. Het rijk heeft inmiddels een stop afgekondigd voor de aanwijzing van nieuwe rijksmonumenten. Alleen bij hoge uitzondering worden nieuwe monumenten toegewezen. Ten behoeve van behoud en herstel van beschermde monumenten kennen Rijk en gemeente diverse subsidieregelingen. Deze regelingen worden aangepast en er zal met ingang van 2006 een regeling worden geïntroduceerd; de BRIM. Deze nieuwe regeling gaat voor alle

46






rijksmonumenten gelden. Medio jaren negentig is ook het traject afgerond voor de aanwijzing van gemeentelijke monumenten uit deze periode. 2. Archeologie Rijk en provincie werken aan de implementatie van het Verdrag van Valletta (Malta) op grond waarvan: a) het bodemarchief in situ behouden moet worden en bij onvermijdbare verstoring archeologisch onderzoek dient plaats te vinden; b) in dat geval de initiatiefnemer van bijvoorbeeld bouwactiviteiten de kosten draagt. Ingevolge dit verdrag en het nu geldende interim-beleid dient de gemeente nu reeds bij de ruimtelijke planvorming de nodige waarborgen te treffen voor het behoud ter plekke of, indien dit niet mogelijk is, het onderzoeken van archeologische resten en sporen. De gemeente heeft vooruitlopend op de implementatie van het Verdrag van Malta een archeologische basiskaart laten opstellen.


van een plek. Het behoud van deze elementen en de goede inbedding daarvan in nieuwe ontwikkelingen is van groot belang voor de relatie tussen de mens, zijn omgeving en zijn tijd. Vanuit dit besef en uit het vigerende beleid volgen meerdere programmapunten voor de komende jaren. Objectzorg Inventariseren, selecteren en beschermen van gemeentelijke monumenten en (eventueel) dorpsgezichten. In lijn hiermee moet ook de gemeentelijke monumentenverordening en subsidiesystematiek worden aangepast, waarbij ook ruimte moet zijn voor uitbreiding van het aantal beschermde panden op basis van voortschrijdend inzicht. Bolle akker en molen Archeologie Ontwikkelen van een gemeentelijk archeologiebeleid dat zich zowel richt op gemeentelijke als particuliere planvorming en bouwactiviteiten, het inventariseren, selecteren en beschermen van gemeentelijke archeologische monumenten. De gemeente heeft vooruitlopend op de implementatie van het Verdrag van Malta een archeologische basiskaart laten opstellen.

3. Cultuurhistorie en ruimtelijke ordening Beschermd dorpsgezicht Helenaveen In 2000 is het beschermd dorpsgezicht Helenaveen aangewezen. Het gaat hier om het voormalige concessiegebied van de gebroeders Van der Griendt aan de Helenavaart. Dit gebied is beschermd vanwege de bijzondere kwaliteit van en samenhang tussen bebouwing en landschap (laanbeplanting, kanalen en vaarten, wegenstructuur en landschapsbeeld). Deze bescherming stelt specifieke eisen aan het gemeentelijk ambtelijk beleid. Belvedere a) In 1999 heeft het rijk met de nota Belvedere het beleidsuitgangspunt vastgesteld dat cultuurhistorische waarden sterker richtinggevend dienen te zijn bij de ruimtelijke inrichting van Nederland. Dit betekent dat bij de ruimtelijke afweging over toekomstige ontwikkelingen in Deurne goed gekeken moet worden naar het belang van de cultuurhistorische betekenis van landschapselementen, historische buurtschappen en het bodemarchief. b) Naast deze algemene doelstelling die geldt voor de planMarkt in Deurne vorming van alle overheden, heeft het rijk ook gebiedsgericht Belvederebeleid vastgesteld voor de zogenaamde Belvederegebieden. Helenaveen - Griendtsveen is een Belvederegebied. Hiermee wordt richting gegeven aan de toekomstige ontwikkeling van Helenaveen in die zin dat de aanwezige cultuurhistorische waarden behouden moeten blijven bij de voorgestelde natuurontwikkeling in dit gebied. Op dit moment wordt gewerkt aan de afronding van het Belvedère project (medio juli 2005).

Belvederebeleid a) Generiek: formuleren van een actief cultuurhistorisch ruimtelijk beleid gericht op duurzame instandhouding van cultuurhistorische kwaliteiten. Het gaat hier om de bijdrage die cultuurhistorie kan leveren aan de ruimtelijke kwaliteit. Hiervoor is nodig het inventariseren, selecteren en ontwikkelen van een planologisch regime voor het behoud van cultuurhistorische waardevolle landschapselementen en buurtschappen. Voor elk bestemmingsplan zullen cultuurhistorisch waardevolle elementen beschreven worden. b) Belvederegebied Griendtsveen-Helenaveen: landschapsontwikkeling waarbij verhoging van de natuurwaarden gepaard gaat met behoud en versterking van het cultuurhistorisch landschap. Vanuit deze insteek zal de gemeente actief participeren in de uitwerkingsplannen van het landinrichtingsproject. 12.4 OP TE NEMEN ACTIES IN HET ACTIEPROGRAMMA 1. Aanpassing van de (gemeentelijke) monumentenverordeningen met in het verlengde het starten van een mogelijke aanvulling van de gemeentelijke monumentenlijst. 2. Opstellen gemeentelijk archeologiebeleid. 3. Opstellen integrale visie op het Kasteelpark e.o.

12.3 DE OPGAVEN VOOR DE KOMENDE JAREN Het belang van cultuurhistorie staat niet op zich, hoe groot de intrinsieke waarde van monumenten en landschap ook mag zijn. Monumenten, in samenhang met hun omgeving, fungeren vaak als gezichtsbepalende elementen in buurten en dorpen. Ze dragen daardoor bij aan de identiteit van een bepaalde plek. Een van de gevolgen van de ruimtelijke ontwikkelingen in Deurne, net zoals in grote delen van Nederland, is de schaalvergroting en uniformering van het platteland en van de dorpen. De ruimtelijke verscheidenheid is afgenomen. Deze ontwikkeling staat op gespannen voet met het belang van een gevarieerd landschap voor de ruimtelijke identificatie en oriëntatie van de inwoners. Juist de overgebleven cultuurhistorische elementen en natuurwaarden bepalen nu het unieke 48





Hoofdstuk 13 - Beeldkwaliteit

13 BEELDKWALITEIT 13.1

Een dergelijke matrix van beeldkwaliteiten vormt het uitgangspunt voor het toekomstbeeld. Op grond van het vigerend beleid, aanstaande wetswijzigingen en actuele problematiek heeft de gemeente de opgave een samenhangend beleid te formuleren over de gewenste toekomstige beeldkwaliteit in Deurne, zowel voor wat betreft de gebouwde omgeving als de openbare ruimte.

DE BETEKENIS VAN BEELDKWALITEIT

Zoals in de inleiding op deze StructuurvisiePlus beschreven, heeft de StructuurvisiePlus Deurne tot doel te komen tot een duurzaam toekomstbeeld. Ze bouwt daarmee voort op de door de Vierde Nota over de Ruimtelijke Ordening ingeslagen weg naar behoud en verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. Toekomstwaarde, gebruikswaarde en belevingswaarde zijn de elementen die samen de ruimtelijke kwaliteit bepalen. Toekomstwaarde is gediend met duurzaamheid van de ruimtelijke structuur en de mogelijkheid tot een flexibel gebruik van delen van die structuur. Gebruikswaarde wordt nagestreefd door optimale concentratie en clustering van functies. Belevingswaarde wordt bepaald door het nastreven van diversiteit en ontwerpkwaliteit van gebouwde en ongebouwde omgeving. De hoofdstukken 2 tot en met 11 van het Programma hebben hoofdzakelijk betrekking op de eerste twee aspecten. In dit hoofdstuk staat de belevingswaarde van de ruimtelijke inrichting (i.e. de gebouwde omgeving en de openbare ruimte) van Deurne centraal. Deze belevingswaarde hangt nauw samen met de identiteit van Deurne, zoals beschreven in het eerst hoofdstuk van het Programma. De identiteit van Deurne wordt bepaald door de mensen en het ruimtelijk beeld, en dan ruimtelijk beeld in de zin van ‘de herkenbare eigenheid van de gemeente Deurne’. Deze eigenheid is de resultante van een bepaalde sociaaleconomische ontwikkeling en heeft als zodanig grote culturele betekenis. Ze draagt daarmee bij aan de belevingswaarde van Deurne. Eén van de opgaven van de StructuurvisiePlus is dan ook deze belevingswaarde van het ruimtelijk beeld, dat wil zeggen de beeldkwaliteit, in stand te houden en waar mogelijk te versterken. Dit betekent niet het ‘bevriezen’ van het bestaande beeld; het mag ook niet betekenen het kritiekloos kopiëren van beproefde oplossingen. Het betekent een continu proces van herinterpretatie van het bestaande en formulering van passende antwoorden op het bestaande vanuit onze tijdsgeest en huidige behoeften en vereisten. Aangezien het ruimtelijk beeld bepaald wordt door zowel de bebouwing als de openbare ruimte, werkt deze opgave door in beleid voor beeldkwaliteit en welstand voor bebouwing, en in kwaliteitseisen voor inrichting en beheer van de openbare ruimte. 13.2


13.3

BELEID

Sedert de Vierde Nota over de Ruimtelijke Ordening vormt de belevingswaarde van de ruimtelijke inrichting van Nederland één van de pijlers van de ruimtelijke ordening en heeft de gemeente de taak om in haar ruimtelijke planvorming nadrukkelijk aandacht te besteden aan de beeldkwaliteit. Het gaat hier dan zowel om de kwaliteit van de gebouwde omgeving en van de openbare ruimte, als om de visuele kwaliteit van het cultuur- en natuurlandschap. Dit beleidsuitgangspunt heeft zijn doorwerking gekregen in onder andere het Streekplan Noord-Brabant, maar ook in meer sectorale nota’s zoals de nota Belvedere voor wat betreft de betekenis van cultuurhistorie voor de beeldkwaliteit (zie hoofdstuk 12). Binnen de gemeente Deurne is de aandacht voor beeldkwaliteit veelal gekoppeld aan concrete ruimtelijke ontwikkelingen (bouwplannen of infrastructurele werken), aan beleidsontwikkeling zoals bestemmingsplannen of het landschapsbeleidsplan en aan beheersplannen voor de openbare ruimte. Van een structurele en consistente aandacht voor beeldkwaliteit in het gemeentelijk beleid is op dit moment nog geen sprake. Beeldkwaliteit van bebouwing De verhouding tussen individuele architectonische vrijheid van opdrachtgevers en architecten, en de collectieve verantwoordelijkheid voor de totale beeldkwaliteit in een gebied is een belangrijk aandachtspunt voor het gemeentelijk beleid. De wijziging van de Woningwet per 1 januari 2003 maakt dit aandachtspunt actueel. De gemeente heeft namelijk een eigen welstandsbeleid moeten formuleren met daarin zo objectief mogelijke welstandscriteria voor de beoordeling van bouwaanvragen. Het welstandsbeleid is daarmee een belangrijk instrument voor de gemeente voor het beheer van de bestaande beeldkwaliteit. Tegelijkertijd kan het opdrachtgevers en architecten de nodige duidelijkheid en rechtszekerheid geven over de beoordeling van hun plannen. Inmiddels heeft de raad van Deurne de gemeentelijke welstandsnota vastgesteld (22 juni 2004).

HUIDIGE SITUATIE

Het Structuurbeeld dat in het eerste deel van deze StructuurvisisePlus is beschreven heeft zijn afspiegeling in de verschillende landschappen en dorpsbeelden in Deurne. Binnen deze gebieden is sprake van plekken met een hoge beeldkwaliteit (bijvoorbeeld het beschermd dorpsgezicht Helenaveen) en plekken waar de beeldkwaliteit plaatselijk aangetast is (bijvoorbeeld de Spoorzone). Verder is het onderscheid van belang tussen gebieden met een grote ruimtelijke dynamiek en met mogelijk grote veranderingen in het ruimtelijk beeld, en gebieden met een lage ruimtelijke dynamiek.

In de beoordeling van grootschalige of ingrijpende nieuwe ontwikkelingen kan het welstandsbeleid echter niet voorzien. Welstand is in de eerste plaats de toets van inpasbaarheid van nieuw- of verbouw in een bestaande omgeving; wanneer ook deze omgeving grondig gewijzigd wordt, zal de gewenste beeldkwaliteit opnieuw gedefinieerd moeten worden. De wijziging van de Woningwet vergroot dan ook het belang van beeldkwaliteitsbeleid voor behoud en versterking van de identiteit van Deurne. Beeldkwaliteit van de openbare ruimte Ook voor de openbare ruimte heeft de gemeente de taak tot het opstellen van kwaliteitskaders voor inrichting en beheer. De rol van de gemeente is echter niet beperkt tot de beleidsontwikkeling: de gemeente vervult ook een actieve rol op het gebied van aanleg, inrichting en beheer. Vele aspecten zijn hierbij van belang: veiligheid, netheid, technische kwaliteit, en ook in het bijzonder de beeldkwaliteit: de verschijningsvorm van de openbare ruimte, de esthetische relatie met de bebouwing, de verblijfskwaliteit en de mogelijkheid tot gemakkelijke oriëntatie. Het definiëren van kwaliteitsbeelden voor de openbare ruimte, het implementeren en monitoren hiervan bij aanleg en beheer kan in hoge mate bijdragen aan de totale beeldkwaliteit van de ruimtelijke inrichting van Deurne. Helenaveen bassisschool De Peelparel

50






13.4


Uit het bovenstaande in combinatie met het Structuurbeeld van deze StructuurvisiePlus volgen diverse opgaven voor de komende jaren. Deels betreft het hier beheer van de beeldkwaliteit in bestaand stedelijk gebied, deels de ontwikkeling van beeldkwaliteitskaders voor gebieden waar nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden, en deels betreft het kwaliteitskaders voor de inrichting en het beheer van de openbare ruimte. Voor onderdelen (landschap, cultuurhistorische waarden) zijn in de vorige programmaonderdelen reeds opgaven geformuleerd. In aanvulling daarop stellen we de volgende concrete opgaven voor beeldkwaliteit: - ontwikkelen beleid ruimtelijke kwaliteit voor ontwikkelingsgebieden; - inbedding van beeldkwaliteit in ruimtelijke ordening; - versterken samenhang tussen de kwaliteit van de gebouwde omgeving en de inrichting van de openbare ruimte; - het definiëren van kwaliteitsbeelden voor een integraal beheer van de openbare ruimte. 13.5


1. Ontwikkelen van een systematiek voor het Integraal beheer van de openbare ruimte. 2. Opstellen van beeldkwaliteitplannen voor nieuwe ontwikkelingsgebieden ongeacht schaal ervan (inbreiding, uitbreiding en herontwikkeling).

52





Hoofdstuk 1 Inleiding

d e e l 3 : Ac t i e p r o g r a m m a

1.

INLEIDING

De StructuurvisiePlus voor de gemeente Deurne is een belangrijk beleidsdocument. Er wordt een aantal hoofdlijnen uitgezet die voor lange tijd de ontwikkelingsrichting van Deurne zal bepalen. Het is evenwel een document op hoofdlijnen, dat in de komende jaren veel concreter zal moeten worden ingevuld en uitgevoerd. De StructuurvisiePlus is daarbij ook niet vanuit een ‘nulpunt’ vertrokken. De samenleving is een levendige en zich steeds ontwikkelende factor. De sturing die daaraan door overheden wordt gegeven, vindt haar weg in allerlei processen, beleidsstukken en producten. Bij het opstellen van de StructuurvisiePlus is daarvan gebruik gemaakt. Tevens heeft afstemming plaatsgevonden met opstellers van andere beleidsvormen. De StructuurvisiePlus is als het ware het sleutelen aan een draaiende motor. Zoals gezegd geeft de StructuurvisiePlus richting aan een dynamische samenleving. Het kan dan ook niet zo zijn dat de StructuurvisiePlus statisch is. Het dient zelf, net als de omgeving van dit planologisch document, veranderbaar te zijn om “mee te bewegen” met de veranderingsdynamiek van de maatschappij. Enkele van de belangrijkste opgaven waarvoor de samenleving van Deurne zich de komende tijd ziet gesteld, zijn reeds in beweging gezet. Hiertoe behoren onder meer de reconstructie van het buitengebied, enkele verbeteringsprojecten in de infrastructuur, de vernieuwing van het winkelgebied Deurne en de revitalisering van bedrijventerreinen. De inspanningen in deze worden onveranderd voortgezet. Daarnaast is er een aantal projecten in het stadium van de idee- en/of planvorming of vraagt reeds vastgesteld beleid om verdere planmatige uitwerking. Hiertoe kunnen worden gerekend de planontwikkeling van de Groene Hoofdstructuur (GHS) en de Ecologische Verbindingszones (EVZ) en de concrete invulling van het Belvedere project Griendtsveen - Helenaveen. Met name in de ecologie, natuur en waterhuishouding zijn al veel projecten in beleid vastgelegd, maar gezien de langdurige realisatietermijnen (nog) niet gerealiseerd. Tenslotte zijn er nieuwe vragen en opgaven voortgekomen uit zowel het Structuurbeeld als het Programma. Dit Actieprogramma noemt niet alle opgaven die zich in de komende 5 tot 10 jaar in het gemeentelijke grondgebied zullen voordoen. Daarvoor is de materie te complex. Daarnaast moet er ook rekening mee worden gehouden dat het Programma na een looptijd van 5 tot 8 jaar aan bijstelling toe is. Toch zal er ook in de korte periode van dit Actieprogramma evenwel sprake zijn van een transformatieproces, zowel in het ruimtelijke ordeningsbeleid, als in het ruimtelijk beeld van de gemeente. Dit proces zal langs de weg der geleidelijkheid tot stand worden gebracht. Alle lopende en nieuwe projecten betekenen samen een geweldige inspanning voor Deurne. Dit alles zal niet allemaal meteen en gelijktijdig tot uitvoering kunnen komen. Door de veelheid aan opgaven zou de gemeente niet meer weten waar eerst te beginnen en ook lang niet alle projecten zijn even urgent. Gezien de doelstelling van de StructuurvisiePlus en de veelheid aan projecten, zullen alleen de hoofdzaken worden benoemd en de concrete opgaven voor de komende 5 jaar, met een doorkijk naar de actiepunten daarna.

55 Deel III: Actieprogramma


Hoofdstuk 2 - De Twee Gezichten van Deurne

2.

DE T WEE GEZICH T EN VAN DEURNE

Hoofdstuk 3 - Actieprogramma

3.

Zoals gezegd zal zich in Deurne de komende tijd een transformatie- en vernieuwingsproces afspelen. Dit is een geleidelijk proces, waar veel energie in zal moeten worden gestoken. De StructuurvisiePlus is geen radicale wijziging van de huidige constellatie. De sterke aspecten (de ‘kernkwaliteiten’) vormen het vertrekpunt. Tot deze kwaliteiten behoren de identiteit van een Peelgemeente op het raakvlak van de dynamische stadsregio en het gastvrije gemoedelijke platteland. Deurne markeert de overgang van het stedelijk gebied van de Stadsregio Eindhoven naar het landschap van de Peel. Deurne zal heel consequent met deze twee basiswaarden moeten omgaan; de balans tussen de dynamische maatschappelijke- en economische invloeden en de sociale en ruimtelijke kwaliteiten is fragiel en zal in een goed evenwicht moeten bestaan. Deurne zal het beste van twee werelden moeten zien te verenigen; een plattelandsgemeente onder invloed van stadsregionale dynamiek. De StructuurvisiePlus is opgesteld vanuit een filosofie van het cultiveren en versterken van de kwaliteiten en het bedachtzaam zoeken naar verbetering en vernieuwing. Het voordeel van de twee genoemde basiswaarden is dat Deurne kan worden getypeerd als een vrij complete gemeente; zij heeft een duidelijke hoofdkern met stedelijke trekjes. De stedelijke dynamiek komt tot uiting in het voorzieningenniveau, waar een kwaliteitsslag kan worden gemaakt. Het komt naar voren in de groei van de bedrijventerreinen; de transformatie en landschappelijke inpassing van het MOB-complex en de voorgenomen herstructurering betekenen een kwaliteitsslag en revitalisering voor de bedrijvigheid in heel Deurne. De keuzemogelijkheid die zal worden geboden in woonmilieus, het aanbieden van wonen en zorg in verschillende geledingen, de ruimtelijke opwaardering in het centrum en het stationsgebied zijn grote kansen voor de functie en identiteit van Deurne als centrale kern. Anderzijds moet Deurne deze verbeterslag wel maken om als volwaardige centrumkern niet achterop te raken met andere kernen in de regio. Deurne moet zich inzetten om een eigentijdse en volwaardige stedelijke kern te blijven. De werkgelegenheid, het diensten- en voorzieningenniveau zijn de dragers van het moderne Deurne, en daarin moet dan ook consequent worden geïnvesteerd. Tevens dient een goede afstemming plaats te vinden met de te creëren woonmilieus, het onderwijsniveau en de recreatieve waarden van het stedelijk en landelijk gebied. Deurne kent twee gezichten. Naast de verstedelijkte hoofdkern is er het landelijk gebied met zijn eigen ruimtelijke, sociale en economische kwaliteiten. Dit is het domein van de dorpen, van de agrarische sector, van de natuur en ecologie. De functionele en ruimtelijke kwaliteiten van het landelijk gebied zullen zich nog sterker gaan onderscheiden van die van de stedelijke kern Deurne. Het landelijk gebied stelt dan ook zijn eigen opgave. Het gebied staat een grote kwaliteitsslag te wachten met de uitvoering van de Reconstructie Zandgronden. De tijdspanne waarin en de hevigheid waarmee de transformatie zich zal voltrekken, is moeilijk in te schatten. Feit is dat het aanzien van het landelijk gebied zal wijzigen. Ook hier staat kwaliteitsverbetering voorop. Deze wordt vooral gevonden in de samenhang, die moet ontstaan tussen de verschillende ‘gebruiksvormen’. De StructuurvisiePlus en de Reconstructie Zandgronden stroken in deze zin geheel met elkaar. De kleine kernen vervullen elk hun eigen rol in het buitengebied. De eigenheid, vitaliteit en leefbaarheid van de kernen en het buitengebied kunnen onder druk komen te staan.

ACTIEPROGRAMMA

In het hiernavolgende actieprogramma is nog eens samengevat welke acties moeten worden ondernomen om het geleidelijke proces van verbetering en vernieuwing te sturen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in redelijk concrete acties in de periode 2004 - 2008 en meer abstracte nog uit te werken acties op middellange termijn. Waar mogelijk worden programma en verbeteropgaven met elkaar gekoppeld en wordt de marsroute in een integraal actieplan vastgelegd. Dynamisch stedelijk gebied Het kerngebied van het stedelijk systeem bestaat uit de hoofdkern Deurne. Daarnaast is er sprake van een invloedssfeer waar duidelijk een andere dynamiek van bebouwing zich heeft doen gelden. Dit is de zuidelijke randzone van Deurne en het bebouwingslint via Liessel naar Neerkant. Het bestaand stedelijk gebied zal op een goede manier beheerd en verbeterd moeten worden. In het stedelijk gebied vindt een autonoom proces plaats van stedelijk Winkelgebied beheer, kleinschalige verbeteringsprojecten, inbreiding en vernieuwing. Het in gang gezette project “Actualisatie Bestemmingsplannen” biedt voor dit beheer een goed juridisch en planologisch kader. Daarnaast zullen alle ruimtelijke plannen voor in- en uitbreiding van het stedelijk gebied in de toekomst worden getoetst op integraal waterbeheer. Het bestemmingsplan Deurne Centrum biedt het kader voor versterking van stedelijke voorzieningen en detailhandel. Voortvarende uitvoering van het Centrumplan is noodzakelijk om vooral ook de detailhandel een flinke impuls te geven. In de kernen Neerkant en Helenaveen staat de leefbaarheid onder druk door afname van voorzieningen, weinig nieuwbouw en afnemende economische activiteit. Door het opstellen van dorpenplannen voor deze kernen moet aan de afbraak van de leefbaarheid een halt worden toegeroepen. Waar kwalitatieve dorpsranden aanwezig zijn, zullen deze in beeld en structuur worden geconserveerd of verbeterd. Waar de dorpsranden ruimtelijk-kwalitatief nog niet goed zijn, ligt de verbeteropgave om tot duurzame dorpsranden te komen. Een andere grote verbeteropgave is de opwaardering van de gehele spoorzone in de kern Deurne, inclusief stationsomgeving en de mogelijke doorbreking van de barrièrewerking van het spoor. Een Masterplan Spoorzone zal richting moeten geven aan mogelijke oplossingen hiervoor, evenals voor de gerezen problemen in het kader van de in het verleden ontstane vermenging tussen wonen en werken in deze zone.

In het komende decennium, waarin de hiernavolgende acties worden uitgezet, zal het onderscheid tussen stedelijk en landelijk gebied in de gemeente en de regio nog sterker worden. Elk van de gebiedsdelen moet volgens zijn eigen kwaliteiten en opgaven worden benaderd. Deurne als een stedelijke hoofdkern met sterke relaties naar de stadsregio en met een ‘stedelijke’ invloedssfeer die verder reikt dan de directe grenzen van de bebouwde kom. Er ligt een grote opgave in het verhogen van de ruimtelijke kwaliteit in de overgangszone naar het landelijk gebied. Het buitengebied moet blijvend worden benaderd als een gebied waarin een zorgvuldig evenwicht wordt gevonden tussen de bestaande waarden en het vinden van passende en kansrijke economische dragers. Alleen via een gedifferentieerd beleid zal de stedelijke kern ook in de toekomst haar centrale en concurrerende positie behouden en zal het ommeland een vitaal, maar vernieuwd Peellandschap zijn.

Wonen De speerpunten voor de woningbouw zijn de ontwikkeling van een evenwichtige, op de bevolkingssamenstelling afgestemde woningvoorraad. Hiertoe is een aanvulling en aanpassing nodig van de bestaande woningvoorraad met de benodigde specifieke woonvormen alsook zal de doorstroming moeten worden bevorderd. De woningvoorraad moet worden aangevuld met woningen die tegemoetkomen aan de wijzigende samenstelling van de Deurnese bevolking. De gemeente heeft in dit kader duidelijk de regiefunctie. Aandacht wordt in het bijzonder gevraagd voor: - Woonvormen voor jongeren en starters; - Woonvormen voor senioren en gehandicapten, al dan niet gecombineerd met zorg, in alle kernen - Nieuwe woonservicezones met 24-uurs zorg in Deurne (St. Jozefparochie en Zeilberg) en Liessel; - Nieuwe woningen dienen geschikt te zijn voor alle leeftijden (levensloopbestendige woningen); - Leefbaarheid, buurtbeheer en herstructurering.


Deel III: Actieprogramma

56

57 Deel III: Actieprogramma



Locaties moeten gevonden worden voor: tenminste 900 woningen in een gemengd aanbod en met de volgende prioriteit: - Geclusterde zelfstandige woningen voor ouderen, al dan niet met zorg, liefst in de nabijheid van (zorg) voorzieningen. - Traditionele woonvormen, kleine en middelgrote woningen in een gemiddelde dichtheid (25-30 woningen per hectare), de bouw moet ook geschikt zijn voor senioren en starters. - In beperkte mate bijzondere woonvormen, grote woningen, vrije kavels in een lage dichtheid (10-20 woningen per hectare) met het oog op de gewenste doorstroming en dus voor de locale markt. - Binnenstedelijke locaties nabij voorzieningen voor de realisatie van woonservicezones; - Opvang van de woningbehoefte door de uitbreiding van de legerbasis De Peel - Ruimte voor ruimte kavels Gezien de typering van de woningbouwbehoefte wordt bij het zoeken naar nieuwe woningbouwcapaciteit parallelle trajecten gevolgd. Enerzijds wordt de interne capaciteit in de kernen en in randzones benut door het ontwikkelen van een actieve voorraadstrategie, het activeren van de restcapaciteit en door het actief ontwikkelen van nieuwe structuurversterkende inbreidingslocaties en functiewijzigingen. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan locaties in de kernrandzones van de kernen Deurne, Liessel en Neerkant binnen de kwalitatieve randvoorwaarden uit het structuurbeeld, dat wil zeggen het kwalitatief goed afronden van dorpsranden. Voor het peeldorp Helenaveen worden locaties gezocht, die ingepast kunnen worden binnen de structuur van het beschermd dorpsgezicht. Werken De ambitie is de economische structuur in de gemeente te versterken en te verbreden. De economische structuur is gestoeld op enkele belangrijke pijlers: de industrie, het midden- en kleinbedrijf en de landbouw. Het vasthouden van de bedrijvigheid in deze sectoren staat voorop. Dit geldt uiteraard ook voor de landbouw, waar momenteel zelfs sprake is van afnemende werkgelegenheid. Enerzijds in nieuwe kansrijke projecten binnen de landbouw maar ook in andere kansrijke sectoren als industrie, welzijn, zorg, toerisme & recreatie. Deurne kiest voor hoogwaardige en arbeidsintensieve bedrijvigheid, passend in Deurne. De opgaven kunnen in hoofdlijnen als volgt worden geformuleerd: - Het gevestigde bedrijfsleven moet optimaal gefaciliteerd worden door enerzijds groeimogelijkheden te creëren en anderzijds voldoende omgevingskwaliteit te bieden. Dit kan door herstructurering en revitalisering van bestaande bedrijventerreinen en door de ontwikkeling van een enkel duurzaam nieuw bedrijventerrein. Om de lokale behoefte te huisvesten dient eerst ruimte gezocht te worden door herschikking van bedrijven op bestaande terreinen. Tevens moet worden onderzocht waar zich ontwikkelingsmogelijkheden bevinden voor bedrijven op Recent gerealiseerde fabriek de niet-bedrijventerreinen. Daarnaast moet de mogelijkheid worden onderzocht voor de concentratie van de aan één sector gelieerde bedrijven op de (nieuwe en herstructureerde) bedrijventerreinen (“Thematische bedrijven terreinen”: Thema: Logistiek etc). - De ‘kleinschalige economie’ en het ondernemerschap zijn belangrijk voor het economisch functioneren van Deurne. De gemeente draagt zorg voor voldoende ruimte voor starters en doorgroeiers op bedrijventerreinen, kantoorlocaties, in verzamelgebouwen, waar mogelijk in de woonomgeving voor huisgebonden beroepen en, binnen grenzen, in vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen.


- Bij het opstellen van bestemmingsplannen moet een regeling worden opgenomen voor economische activiteiten in de woonomgeving en de overgangen naar het buitengebied (zorgboerderijen, kleine ambachtelijke bedrijvigheid, kleine dienstverlening en toeristisch-recreatieve activiteiten). Net als ten aanzien van de woningbouwontwikkeling, wordt ook aangaande de bedrijventerreinen een tweesporenbeleid voorgesteld. Zo wordt er gewerkt aan de verbetering van de binnenstedelijke capaciteit door revitalisering van bestaande terreinen. Diverse verouderde terreinen komen hiervoor in aanmerking, te weten Kranenmortel, Leemskuilen en de Spoorzone, maar ook terreinen in de nevenkernen. Bij de herstructurering en revitalisering van bedrijventerreinen wordt gestreefd naar een goede landschappelijke inpassing, een heldere stedenbouwkundige structuur en een duurzame inrichting. Het parallelle spoor zet in op het ontwikkelen van nieuwe bedrijventerreinen. In het Regionaal Structuur Plan (RSP) wordt voor de totale Peelregio een aanname gedaan naar de behoefte aan nieuwe bedrijventerreinen van in totaal 145 hectare netto. In tegenstelling tot de Kempen is er in de Peelregio geen ambitie om een dergelijk regionaal bedrijventerrein in een van de landelijke Peelgemeenten te realiseren. Wel wordt in het RSP ruimte gecreëerd voor de uitgifte van grotere terreinen dan het maximum van 5000 m2. Daarmee is maatwerk mogelijk. De ruimte voor nieuwe industrielocaties in Deurne bedraagt voor de periode 2000-2020 in totaal 36 hectare netto. Deze cijfers zijn gebaseerd op het Streekplan en de uitwerking ervan in het RSP. Voor de gemeente is het belangrijk het realiteitsgehalte van deze cijfers te onderzoeken. Dat betekent dat voor een goede uitgifteplanning de actuele reële behoefte in kaart gebracht moet gaan worden. In die planning zijn momenteel de volgende projecten opgenomen: - Beukelsdijk - Zuid - Moorveld - West - MOB - Complex - Kranenmortel - Zuid Optioneel: Zoekgebieden Structuurvisie Plus

4,50 ha. 2,00 ha. 15,00 ha. 1,30 ha. 30,00 ha.

Op korte termijn dient te worden afgewogen of de Kranenmortel als bedrijventerrein wordt gebruikt, of als sportcomplex. Bij de keuze voor bedrijvigheid, dient een nieuwe locatie (ca.10 ha netto) voor de ter plaatse gevestigde sportverenigingen te worden aangewezen. Bij behoud van de sportterreinen op deze locatie dient een nieuw bedrijventerrein te worden gevonden, als compensatie van het niet benutten van de reservecapaciteit in de Kranenmortel. De gevolgen van deze opties verschillen. Een nieuwe locatie voor de sportverenigingen heeft eigen ruimtelijke opgaven en impact op ruimte. Een nieuwe bedrijvenlocatie stelt andere eisen en heeft een andere inpact. Zoekruimte voor sportterreinen is vrij breed, terwijl de zoek ruimte voor nieuwe bedrijventerreinen is beperkt tot “transformatie afweegbare gebieden” (RSP). Deze opties dienen op korte termijn te worden onderzocht. Detailhandel Om de aantrekkelijkheid van het centrum van Deurne te vergroten moeten de culturele en recreatieve potenties beter benut worden en het winkelaanbod van kwaliteitswinkels versterkt. De detailhandel moet daarom vooral in het centrum van Deurne geconcentreerd worden. Binnen de gemeente worden mogelijkheden geschapen voor grootschalige, perifere detailhandel, mits deze gericht is op de lokale vraag en complementair is aan de functies in het centrum van Deurne. Hierbij wordt expliciet gedacht aan het voormalige Boerenbond terrein in de kern Deurne. Aanvullend op de detailhandel wordt het centrum versterkt door de bouw van een sociaal-cultureel centrum (inclusief bioscoopfacilliteit). Van belang is dus dat het centrumplan Deurne op korte termijn gerealiseerd wordt

58






en dat parallel hieraan gestart wordt met de planontwikkeling voor het aanleggen van een aantrekkelijk en logisch voetgangersgebied in het winkelcentrum van Deurne. Onderwijs, sport en voorzieningen Ten aanzien van de locatiekeuze voor nieuwe onderwijs- en sportvoorzieningen, die van belang zijn voor de gehele gemeente, wordt gestreefd naar een zodanige ligging in de gemeente, dat een goede bereikbaarheid gegarandeerd is. Bij een mogelijk latere (gedeeltelijke) transformatie van Kranenmortel tot bedrijventerrein moet een alternatieve locatie voor de sportvoorzieningen worden gevonden. Sportvoorzieningen zijn ook mogelijk in verwevingsgebieden. De mogelijke zoekgebieden daarvoor liggen in het noordwestelijke deel van het randgebied van Deurne en in de driehoek tussen de kern Deurne, Liessel en Vlierden. In aanmerking voor zoekgebieden komen: 1. Deurne-oost / Hazenveldweg, 2. Vloeiendseweg - Vreekwijk, 3. Grote Bottel - Binderendreef - Esdonk, 4. Schalkert. De omvang daarvan is afhankelijk van de toekomstige behoefte van de sportverenigingen. Een andere optie is behoud van de sportterreinen in de Kranenmortel. In dit geval moet een nieuwe bedrijvenlocatie worden gevonden. Ook in de kleine kernen wordt een zo volledig aanbod van sportvoorzieningen voorgestaan. Het huidige aanbod van de kernen staat daarbij niet ter discussie. Voor alle gemeentelijke accommodaties voor verenigingen en voorzieningen, zoals gemeenschapshuizen, zal de gemeente een voorzieningentrap ontwikkelen. Bereikbaarheid Werken aan de verbetering van de bereikbaarheid van Deurne is ook een regionaal probleem, dat alles te maken heeft met het bereikbaarheidsprofiel van de Stadsregio Eindhoven. Het mobiliteitsbeleid zal steeds bijgesteld moeten worden op basis van nieuwe verkeerscijfers en nieuwe ontwikkelingen. Daarin zullen ook verwerkt moeten worden de beleidsuitgangspunten voor de bereikbaarheid van het Centrum van Deurne, voor het parkeerbeleid, voor een fietsnetwerk (inclusief ongelijkvloerse oversteek voor fietsen en voetgangers bij het spoor) en voor mogelijke fietsparkeerplaatsen. Op locaal niveau wordt de verbinding tussen Deurne en de A67 via Liessel verbeterd, met in acht neming van de leefbaarheidproblematiek in Liessel en het omliggende buitengebied. Een andere majeure opgave ligt in het verbeteren van de bereikbaarheid, van de gebruikskwaliteit en de uitstraling van het NS-station en stationsomgeving. Ook moet er gewerkt worden aan verbeteringen in het openbaar vervoer. De gemeente wil intensief betrokken blijven bij de ontwikkeling van Interregiospoor en bij veranderingen in het busvervoer. Tot slot zal in de planperiode de Zuidelijke Omleiding aangelegd moeten worden. Cultuurhistorie en Beeldkwaliteit De gemeentelijke monumentenverordening is toe aan een aanpassing, waarin ook ruimte is voor een natuurlijke ontwikkeling van het monumentenbestand op basis van voortschrijdend inzicht. De ambitie is om ook het archeologiebeleid in de planperiode te ontwikkelen. In zijn algemeenheid streeft Deurne naar verbetering van de beeldkwaliteit zowel binnen het stedelijk als binnen het landelijk gebied. Dit zal onder meer gestalte krijgen in een voor de gehele gemeente geldende welstandsnota, waarin basale kwaliteiten voor de bebouwde omgeving in de verschillende deelgebieden van de gemeente worden vastgelegd. Aanvullend daarop kunnen nog andere beeldkwaliteitseisen worden gesteld, in bijzondere gebieden als bijvoorbeeld het beschermd dorpsgezicht in Helenaveen of in het centrum van Deurne. Ook een landschapsbeleidsplan, als onderdeel van het bestemmingsplan buitengebied, maakt onderdeel uit van het streven naar verhoging van de beeldkwaliteit.


Tot slot ligt er een opgave in de kwaliteit van het beheer van de openbare ruimte: veiligheid, netheid en de verschijningsvorm van de openbare ruimte kunnen aan de hand van kwaliteitsbeelden worden genormeerd en onderhouden. Concrete projecten Deurne Grootschalige inbreidingslocaties 1. Centrumplan uitvoeren, omgeving De Martinet, inclusief de uitstraling naar de zuidzijde van de Hogeweg. 2. Kruisstraat en omgeving: de ontwikkeling van een woonservicezone: een gemengd stedelijk gebied met woonzorg. Aandacht voor functiemenging, dubbel grondgebruik, omgevingskwaliteit etc. 3. Zeilberg: ontwikkeling van een woonservicezone. 4. Opstellen van een Masterplan voor de gehele spoorzone, inclusief de stationsomgeving en de omgeving Textielstraat - Kleine Bottel. 5. Onderzoeken van de mogelijkheden voor woningbouwinbreiding en een locatie voor woonservicezone in de St. Jozefparochie. 6. Integrale visievorming voor en prioritering van de centrumontwikkelingen. 7. Kwaliteitsverbetering openbare ruimte in het centrum: Inrichting voetgangersgebied. 8. Ontwikkeling van de OMO – locaties. Afronden dorpsranden kern Deurne 1. De Rijtse Vennen: gemengd woonlandschap in een inbreidingsgebied, inclusief wonen en woonzorg. 2. De Vlaas in de St. Jozefparochie binnen de zuidelijke randweg. 3. Studie naar de afronding van de overige dorpen en wijken. 4. Ontwikkeling van “Ruimte voor ruimte”-kavels. Ontwikkelingspotenties in het overgangsgebied 1. Onderzoeken van de ruimtelijk-landschappelijke kwaliteitsverbetering in de kernrandzone Deurne-Zuid, inclusief afronden van de Zuidelijke Omleiding en een locatie voor een sportcomplex/bedrijventerrein. 2. Onderzoeken mogelijkheden voor nieuwvestiging van een landelijke non-profit instelling en indien nodig het faciliteren van de uitbreiding van bestaande instellingen. 3. Studie naar mogelijke stedelijke uitbreidingspotenties in de verre toekomst. Vlierden 1. Benutten (bescheiden) inbreidingslocatie. 2. Afronden dorpsrand noordzijde. 3. Plan voor een ‘dorpsfront’ naar de nieuwe omleiding Vlierden, omgeving Oude Torenweg, met behoud van de cultuurhistorische en archeologische waarden. Liessel 1. Onderzoeken van de mogelijkheden voor woningbouwinbreiding en een locatie voor woonservicezone in de omgeving aan de ‘Nieuwe Erve’. 2. Verbeteren van de ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit Liessel-west afgestemd op het nieuwe bestemmingsplan (gedeelte Molenweg - Vossenweg). 3. Behouden en waar mogelijk verbeteren van de aanwezige ruimtelijke kwaliteit Liessel-zuid. 4. Behoud en opwaarderen van het (potentiele) monumentengebied Blokhuis. 5. Onderzoek mogelijke uitbreiding bedrijventerrein Liessel-Noord in relatie tot aanleg omleiding.

60






Neerkant 1. Behoud huidige landschappelijke situatie dorpsrand-west; 2. Verbetering en inbreiding oost (Schansweg en omgeving) en zuid (Tankweg en omgeving), met inachtneming van de cultuurhistorische en archeologische waarden van het gehucht Moostdijk; 3. Opstellen van een dorpsontwikkelingsplan Neerkant in verband met behoud van de leefbaarheid; 4. Kleinschalige bedrijvigheid aan de dorpsrand mogelijk maken met het oog op behoud van leefbaarheid in de kern Neerkant. Helenaveen 1. Opstellen beeldkwaliteitplan Helenaveen, ter bescherming van de cultuurhistorische waarden en ontwikkelingsmogelijkheden binnen het beschermd dorpsgezicht. 2. Onderzoeken beinvloedingsruimte binnen de trajecten Peelvenen en Reconstructie met het doel binnen het beschermd dorpsgezicht de waterwegen, wegen- en bebouwingsstructuur en het landschappelijk contrast met de omgeving te behouden, parallel aan de natuurontwikkeling en de daarbij benodigde waterbeheermaatregelen. 3. Opstellen van dorpsontwikkelingsplan Helenaveen in verband met het in stand houden van de leefbaarheid en zelfstandigheid in het dorp. 4. Kleinschalige bedrijvigheid aan de dorpsrand mogelijk maken met het oog op behoud van leefbaarheid in de kern Helenaveen.

Helenaveen De Peelbascule

Overige projecten in stedelijk gebied 1. Revitalisering bedrijventerreinen Kranenmortel, Leemskuilen en Spoorzone. 2. Integrale aanpak stationsomgeving. 3. Onderzoek naar het opheffen van de barrièrewerking van het spoor, inclusief een oplossing voor een ongelijkvloerse oversteek voor fietsers en voetgangers. 4. Onderzoek naar kaders en vestigingsmogelijkheden voor grootschalige perifere detailhandel in de kern Deurne op het voormalige Boerenbondterrein. 5. Opstellen knelpunteninventarisatie overige, oudere bedrijventerreinen. 6. Onderzoek naar reële behoefte aan nieuwe bedrijventerreinen in Deurne. 7. Uitgaande van de opties voor de Kranenmortel, op korte termijn zoekgebieden definiëren voor een locatie voor sportvelden/bedrijventerreinen. 8. Opstellen integrale visie op het Kasteelpark e.o.. Landelijk gebied De ontwikkelingen in het landelijk gebied als gevolg van nieuwe rijks- en provinciaal beleid volgen elkaar in snel tempo op. Het ambitieniveau van beide overheden is bovendien erg hoog. De gemeente Deurne wil binnen de vastgestelde beleidskaders in eerste instantie rust, duidelijkheid en rechtszekerheid bieden aan alle belanghebbenden in het buitengebied. Het behoud van een aantal essentiële waarden en van de vitaliteit van het buitengebied staat voorop. Op korte termijn betekent dit het opstellen van een nieuw bestemmingsplan voor het buitengebied met daarin: - Het vastleggen van bestaande functies door het toekennen van gebiedsbestemmingen en bouwblokken; - Een duidelijk voorschriftenregime;


- Flexibiliteitsbepalingen die het mogelijk maken in te spelen op actuele ontwikkelingen en die passen binnen de reconstructiegedachte; - Een duidelijke visie op landschapsbeleid. Bij het toekennen van de gebiedsbestemmingen zal rekening gehouden worden met de uitgangspunten van de Reconstructie Zandgronden, zoals deze worden vastgelegd in het Regionale Reconstructieplan de Peel en met de uitgangspunten van het Landinrichtingsplan Peelvenen. Landbouw, natuur, cultuurhistorie en toerisme Naast het behoud van het goede streeft de gemeente naar de ontwikkeling van aanwezige potenties: landbouw, recreatie, natuur, landschap, water en cultuurhistorie. Hierbij hanteert de gemeente Deurne het pragmatische standpunt dat het ambitieniveau voor het realiseren van deze ontwikkelingen moet zijn afgestemd op de financiële middelen die ervoor beschikbaar zijn. Bij deze ontwikkelingen wordt in algemene zin gestreefd naar: - Een duurzaam perspectief voor de agrarische sector. - Het verdubbelen van de werkgelegenheid in de toeristische sector. - Het vergroten van de recreatieve functie van het landelijk gebied, met respect voor natuurwaarden. - Het ontwikkelen van toeristische/recreatieve voorzieningen in de westflank van Deurne met name in aansluiting op Berkendonk in Helmond en het bestaande Hippisch Centrum e.o.. - Nieuwe toeristische initiatieven. - Het versterken en completeren netwerken voor recreatief fietsen, wandelen en paardenrijen rond Deurne. - Het versterken van recreatieve fietsen en het toeristisch ondernemen in omgeving van De Peel. - Het versterken van de hippische sector in de brede zin van het woord. - Een gebiedsgerichte benadering van niet-agrarische bedrijvigheid, die past in de aard en schaal van het platteland, door deze onder meer toe te staan in vrijkomende agrarische gebouwen. - Een betere samenhang tussen natuurgebieden. - Landschapsontwikkeling door onder andere een goede inpassing van de bedrijven. - Het zichtbaar maken van cultuurhistorische (en archeologische) elementen of waarden in het buitengebied. - Versterking van multifunctionele bossen door geïntegreerd bosbeheer zodat er gevarieerde houtopstanden ontstaan die interessant zijn voor de flora, fauna en belevingswaarde van de recreant. - Versterking van de landbouwstructuur door het mogelijk maken en concentreren van nieuw te vestigen duurzame glastuinbouwbedrijven in een kassenconcentratiegebied van 75 hectare netto glasopstand (bruto 150 hectare). Waterhuishouding en milieu Het waterplan vormt de basis voor allerlei acties ter verbetering van de waterhuishouding. Zo zullen waterbergingsgebieden planologisch geregeld moeten gaan worden en zal het beekherstel en de aanleg van natte ecologische verbindingszones door de gemeente moeten worden ondersteund. Het actief saneren van ongezuiverde lozingen van afvalwater en het scheiden van regenwater en afvalwater zal een plaats krijgen in het gemeentelijk rioleringsplan. Er is actief aandacht voor het vertalen van het klimaatbeleid van Kyoto naar de Deurnese maat. Daarvoor moet er ruimte komen voor het gebruik van alternatieve energiebronnen. Als een van de eerste opties wordt gezocht naar een locatie voor windenergie. De gemeente dicht zichzelf in de processen van plattelandvernieuwing overwegend een faciliterende rol toe. De marktsectoren (met name landbouw en recreatie) zijn primair zelf verantwoordelijk voor de gewenste vernieuwingen.

62






Concrete projecten buitengebied 1. Opstellen nieuw bestemmingsplan buitengebied inclusief het integraal hierin verwerken van het reconstructieplan en landschapsbeleidsplan. 2. Natte ecologische verbindingszones en gebieden voor waterberging planologisch vastleggen. 3. Projecten in relatie tot landinrichtingplan Peelvenen, Ecologische verbindingszones en Reconstructieplan Peel. De Beeldkwaliteitsplannen worden opgesteld als onderdeel van deze projecten. 4. Project glastuinbouw met een zoekgebied van 150 hectare bruto glastuinbouw. 5. Onderzoek naar mogelijkheden van alternatieve energiebronnen, Kassen waaronder een locatie voor windenergie. 6. Ontwikkeling van het MOB-complex tot industrieterrein met vestigingsmogelijkheden voor grote, lokale ruimtevragers, maar met een goede landschappelijke inpassing. 7. Uitwerking van het centrumgebied Groene Peelvallei in samenwerking met Helmond, ter realisatie van: - Kinderlandgoet - Deurne Paardenwereld inclusief Hippisch Themapark - Uitwerking Park Vlierden (80 tot 100 hectare) - Uitwerking Golfbaan met 18 holes - Creëren van mogelijkheden voor verblijfsaccommodatie. 8. Studie naar voorwaarden en kaders voor hergebruik van vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen. 9. Onderzoek naar mogelijkheden om nevenactiviteiten, gekoppeld aan agrarische bedrijfsvoering, te verruimen. 10. Uitvoering Zuidelijke omleiding. 11. Het versterken van recreatieve fietsen en het toeristisch ondernemen in omgeving van De Peel. Overige niet gebiedsgebonden projecten: 1. Opstellen integraal toeristisch beleidsplan (vanaf 2007). 2. Stimuleren van en ruimte geven aan nieuwe toeristische initiatieven. 3. Versterken en completeren van netwerken voor recreatief fietsen, wandelen en paardenrijen rondom Deurne. 4. Ontwikkeling voorzieningentrap voor alle kernen van de gemeente. 5. Opstellen beeldkwaliteitplannen voor de ontwikkelingsgebieden (inbreiding, uitbreiding en herstructurering). 6. Klimaatbeleid Kyoto vertalen naar Deurnese maat. 7. Ontwikkelen systematiek integraal beheer openbare ruimte (2005), opstellen integraal beheerplan. 8. Opstellen archeologiebeleid. 9. Aanpassing monumentenbeleid / monumentenverordening/subsidiesystematiek. 10. Sanering ongezuiverde lozingen van afvalwater opnemen in Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). 11. Doelstelling afkoppeling 20 % verhard oppervlak regenwateropvang ook in GRP opnemen. 12. Bij ruimtelijke planontwikkeling expliciet aandacht schenken aan de luchtkwaliteit.

Bijlage

BIJLAGE: LIJST MET AFKORTINGEN AWBZ AHS DPO EHS EVZ GHS GS KvK LOG MKB MOB-complex NHB OMO-locaties Stichting NHE NS NVVP NW4 PPC PUN P&R REV RNLE R&D RIS RRV SRE VAB VROM V&W WHP WVG

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Agrarische hoofdstructuur (Provincie Noord-Brabant) Distributie Planologisch Onderzoek Ecologische hoofdstructuur (Ministerie van landbouw, natuurbeheer en visserij) Ecologische verbindingszone (Ministerie van landbouw, natuurbeheer en visserij) Groene hoofdstructuur (Provincie Noord-Brabant) Gedeputeerde staten Kamer van koophandel Landbouwontwikkelingsgebied Midden- en kleinbedrijf Mobilisatie-complex Nederlandse hippische beroepsopleiding Locaties van “Ons Middelbaar Onderwijs” Stichting Nederlands hippisch erfgoed Nederlandse spoorwegen Nationaal verkeer- en vervoerbeleidsplan Vierde nota waterhuishouding Provinciaal planologische commissie Provinciale uitgangspunten notitie Park and ride Robuuste ecologische verbindingen Regionale natuur- en landschapseenheden Research and development Risicovolle bedrijven Regionaal Ruimtelijke Visie Stadsregio Eindhoven Vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen Ministerie van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieubeheer Ministerie van Verkeer en waterstaat Provinciaal waterhuishoudingsplan Wet voorzieningen gehandicapten

64





StructuurvisiePlus. deel 2: Programma deel 3: Actieprogramma. Wissing stedebouw en ruimtelijke vormgeving b.v. Postbus 37, 2990 AA Barendrecht

Recommend Documents