Stromende energie binnen het lichaam

N. Westerman [email protected]

>

19 Stromende energie binnen het lichaam N. Westerman Inleiding

Chinese geneeskunde. Als het Chinese medische

De Chinese geneeskunde beschouwt het lichaam

denken zich voorstelt dat binnen het lichaam ener-

als een cybernetisch proces; zoals we dat tegen-

gie stroomt, dan is dat niet als een metafoor. Dat

woordig noemen. In hun beschouwing en aanpak

wordt heel letterlijk gezien. Er wordt uitgegaan van

zijn ze zich er terdege van bewust dat het lichaam

een feitelijke energiestroom binnen het lichaam.

een regelsysteem heeft, waardoor de integriteit in

Energie die van het ene deel van het lichaam naar

de omgeving bewaakt en bewaard wordt. Dit is niet

het andere stroomt. Van orgaan naar orgaan en van

alleen het regulatiesysteem zoals we dat kennen in

lichaamsdeel naar lichaamsdeel. De anatomie van

het westen: de neuronen en hormonen. Het betreft

die energiestroom is binnen het Chinese cultuurge-

ook een verwant regelsysteem op het niveau van in-

bied al millennia bekend. Ze wordt gevormd door

tegratie van informatie, nauw verbonden met onze

het meridianensysteem. Meridianen worden als ka-

immunologie en psychologische processen. Het is

nalen gezien waardoor de energie wordt getran-

vanuit deze diepere niveaus dat de samenhang van

sporteerd. De acupunctuurpunten zijn op die meri-

ons lichaam bepaald wordt. Daar spelen informa-

dianen gelegen. Zowel aan de linker als aan de

tiestromen een rol die het samenspel tussen de li-

rechterkant van het lichaam worden 12 hoofdmeri-

chaamscellen reguleren. Het samenspel daarin

dianen onderkend. De ligging is direct onder de

wordt niet opgelegd aan de cellen: het komt uit de

huid. Dit alles is vrij algemeen bekend.

cellen zelf voort, zoals die zich door celdeling uit de

Wat minder bekend is, is dat daarnaast nog een

zygote hebben ontwikkeld in het vormen van het li-

zeer groot aantal nevenmeridianen wordt onder-

chaam. In de informatiestromen continueren ze de

scheiden. Deze verlopen niet alleen aan de opper-

afstemming die ze vanuit hun oorsprong al hebben.

vlakte van het lichaam, maar ook in het inwendige

In het overbrengen naar het westen, zijn deze infor-

daarvan. Binnen in de ledematen en binnen de

matiestromen van dit cybernetisch systeem als

romp en het hoofd. Het meridianensysteem is in het

‘energiestromen’ vertaald. De Chinese benaming is

traditionele Chinese denken een kanalensysteem

‘Qi’. De auteur beschrijft hoe dit in onze westerse

waardoor alle delen van het lichaam met elkaar ver-

wetenschappelijke context is te begrijpen.

bonden zijn. (Voor de ideeën binnen de traditionele Chinese geneeskunde met betrekking tot de anato-

Energie stroomt

mie en de fysiologie van het meridianensysteem

Een stroom van energie

wordt verwezen naar: Billet en le Pair, 1987;

Er zijn binnen de niet-reguliere geneeskunde nogal

Bischko, 1985, 1986, 1987; Cheng Xinnong, 1987;

wat zeer fundamentele ideeën die binnen de regu-

Kaptchuk, 1983; Maciocia, 1989, 1994; v.d. Molen

liere geneeskunde nauwelijks of zelfs helemaal

1982; O’Connor en Bensky, 1990; Unschuld, 1985,

geen betekenis hebben. Eén daarvan is het concept

1986.)

van ‘een stroom van energie’ door het lichaam. Dit idee speelt binnen veel andere geneeswijzen een

Energievoorziening door meridianen

belangrijke rol. Maar het is nergens beter en conse-

De betekenis die het idee van ‘energiestroom’

quenter uitgewerkt dan binnen de traditionele

heeft, wordt nog veel verder doorgevoerd. Voor de

tig jaargang 21|22

Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

213

>

N. Westerman

Stromende energie binnen het lichaam

zorgingsgebied. Een ‘blokkade’ in een meridiaan of een andere obstructie of stagnatie in de energiestroom, maakt dat het gebied ná de obstructie verstoken is van energie. Als de meridiaan ‘zieke’ energie aanvoert, kan ziekte ontstaan of zich uitbreiden binnen het verzorgingsgebied. Energie is voelbaar De Chinese geneeskunde gaat met haar substantiële energieconcept van meridianen als energiebanen nog veel verder. Veel verder zelfs dan op het eerste gezicht in westerse wetenschappelijke ogen nog acceptabel is. Ze integreert objectieve waarneming met subjectieve beleving. Er stroomt niet alleen energie binnen meridianen, de energie binnen meridianen kan ook worden gevoeld. Die energiestroom is in principe via palpatie waarneembaar. Het is vrij algemeen bekend dat de energetische conditie van meridianen binnen de traditionele Chinese geneeskunde aan de pols wordt gevoeld. Dat is een van de toepassingen van de Chinese polsdiagnostiek. Maar hier gaat het om de directe Figuur 1 De bekende acupunctuurpop waarop de meridianen en acupunctuurpunten worden aangegeven.

waarneming van de energiestroom aan de meridianen zelf. Uiteraard is daar oefening voor nodig, en lang niet iedere arts die de traditionele Chinese geneeskunde beoefent, beheerst die techniek. Maar met voldoende oefening is het mogelijk om met de tastende vinger meridianen te lokaliseren en vast te

214

traditionele Chinese geneeskunde vormt het meridi-

stellen of daarbinnen meer of minder energie

anensysteem een energievoorziening van het li-

stroomt. Meridianen kunnen ‘voller’ of ‘leger’ aan-

chaam. Vergelijkbaar met de bloedsomloop en het

voelen. Via palpatie kan een energietekort of een

zenuwstelsel. Bij iedere meridiaan wordt een

energieoverschot binnen een meridiaan worden

stroomrichting onderkend. Bijvoorbeeld: vanuit de

vastgesteld.

romp naar een arm of een been, naar het hoofd, naar specifieke organen, enzovoort. Per meridiaan is er op die manier een stroomgebied. Dat stroomgebied wordt gezien als het verzorgingsgebied dat

Het concept van energiestroom binnen de tradi-

door de meridiaan van energie wordt voorzien. Er

tionele Chinese geneeskunde houdt in dat ener-

wordt van uitgegaan dat het weefsel binnen het

gie als een substantiële stroom wordt gezien die

stroomgebied voor zijn functioneren afhankelijk is

binnen het meridianensysteem wordt getrans-

van de energie die de betreffende meridiaan aan-

porteerd. Meridianen voeren de energie aan die

voert. Een afname van de stroom binnen de meridi-

benodigd is voor het functioneren van de orga-

aan veroorzaakt een energietekort binnen het ver-

nen en andere structuren in hun stroomgebied.

tig jaargang 21|22


N. Westerman


Patiënten kunnen klachten hebben over hun

reguliere dokter doet weinig of niets met die con-

energiestromen

statering. Er wordt geen medisch belang aan ge-

Niet alleen de traditionele Chinese geneeskunde en

hecht. Een acupuncturist daarentegen heeft weinig

artsen die naast de paden van de reguliere genees-

moeite met dit soort klachten en symptomen. Bij de

kunde ook andere wegen bewandelen, hebben het

patiënt met koude voeten en een bleke huid wor-

over ‘energie die stroomt’. Ook patiënten zonder

den in veel gevallen diagnosen als ‘lokaal energie-

verdere scholing doen dat. ‘Er stroomt geen energie

tekort’ (‘energiedeficiëntie’), ‘Koude’, ‘meridiaan-

in mijn benen’, ‘de energie staat stil’, ‘het is of het

disfunctie’, ‘meridiaaninsufficiëntie’ en ‘meridiaan-

hier geblokkeerd is’, enzovoort. Het zijn vooral

blokkade’ gesteld. Behalve warme voetbaden, e.d.

koude voeten, een onaangenaam dof, doof en

heeft de acupunctuur ook een therapie voor dit

eventueel tintelend, soms pijnlijk gevoel in de

soort klachten voorhanden. Enkele naalden in acu-

benen (en in mindere mate in de armen) en een

punctuurpunten kunnen maken dat de temperatuur

snelle vermoeibaarheid, die de grond vormen voor

van de betrokken ledemaat zowel subjectief als ob-

dit soort lekendiagnoses. Huisartsen worden zeer

jectief toeneemt en dat bijvoorbeeld de kleur van

regelmatig geconsulteerd door patiënten met dit

de voeten van wit weer roze wordt. De gebruikte

soort klachten. De regulier opgeleide huisdokter

acupunctuurpunten kunnen zich in het aangedane

vindt dan veelal een koude, regelmatig klamme en

gebied bevinden. Maar het kan ook zijn dat gebruik

vaak bleke huid, vooral als het de benen betreft.

wordt gemaakt van acupunctuurpunten op afstand,

Maar besteedt daar geen aandacht aan. De meeste

die zich binnen volkomen andere delen van het li-

patiënten met koude voeten en dit soort klachten,

chaam bevinden. Ook voor ‘Hitte’ en andere ‘meri-

hebben een ongestoorde arteriële en veneuze circu-

diaanaandoeningen’ heeft de traditionele Chinese

latie (bloedvoorziening door slagaders en aders),

geneeskunde gedocumenteerde punctiestrategieën

en ze hebben evenmin een neuropathie (disfunctie

waarmee de begeleidende aandoeningen met acu-

van zenuwen). Het is voor de reguliere dokter de ar-

punctuur kunnen worden behandeld. Ook hierbij

teriële bloedvoorziening die zuurstof en voedings-

geldt dat vaak al tijdens de behandeling tempera-

stoffen verschaft en de westerse fysiologie gaat er

tuur- en kleurveranderingen optreden die het effect

vanuit dat dit afdoende is om de lokale energie-

van de behandeling waarneembaar maken. Dat laat

voorziening mee te kunnen verklaren. De klachten

onmiskenbaar zien dat de behandeling effect heeft

worden dan gebagatelliseerd, of het verstandige

op de lokale energievoorziening. Acupunctuur be-

advies wordt gegeven om warme voetbaden te

rust dan op een beïnvloeding van de energie die in

nemen en dikke sokken te dragen. Maar de klach-

meridianen stroomt en die binnen het stroomge-

ten worden niet herkend en de oorzaak wordt niet

bied van die meridianen betrokken is op de ener-

onderkend. Behalve koudegewaarwordingen, kan

gieproductie.

het voorkomen dat patiënten warmtegewaarwordingen, zelfs hittesensaties aan de ledematen hebben.

Energie kan niet stromen

Ook dat is regelmatig een reden waarom de huis-

Energie heeft weinig medische relevantie, ener-

dokter wordt geconsulteerd. Binnen de Chinese ge-

giestromen al helemaal niet

neeskunde wordt van ‘Hitte binnen de meridiaan’

Het hele idee van energie speelt binnen het regulie-

gesproken. De energie binnen de meridiaan ‘is (te)

re medische denken hoe dan ook slechts een uiter-

krachtig yang geworden’.

mate ondergeschikte rol. Natuurlijk is bekend dat li-

Kortom: patiënten voelen het in veel gevallen als er

chaamsprocessen energie vragen. Iedere arts heeft

iets met hun energie en energiestromen niet in orde

in zijn opleiding biochemie gehad en is ermee be-

is. Ze voelen het als hun energie niet stroomt. De

kend dat onder meer glucose (de belangrijkste

tig jaargang 21|22


>

215

>

N. Westerman


brandstof van het lichaam) via een stapsgewijs pro-

Fysische onmogelijkheid

ces wordt afgebroken waarbij energierijke molecu-

Op het eerste gezicht lijkt het erop dat de reguliere

len ontstaan. Die moleculen worden weer afgebro-

dokter die zich niet bezighoudt met energiestro-

ken bij energiekostende processen binnen het li-

men, in zijn standpunt wordt gesteund door de op-

chaam. Als een patiënt als klacht vermoeidheid

vattingen die de natuurkunde over energie heeft.

heeft, spelen overwegingen rond deze fundamente-

Want natuurlijk is zo’n model van ‘het stromen van

le energiestofwisseling van het lichaam binnen de

energie’ zeer aantrekkelijk en beeldend en er kan

praktijk van de geneeskunde echter geen enkele

heel veel mee verklaard worden. En ‘disfunctie van

rol. De reguliere dokter houdt zich in zijn dagelijkse

de energiestroom’ strookt zeer goed met de klach-

praktijk niet bezig met het proces hoe het lichaam

ten die patiënten kunnen hebben. Maar het voor-

van energie wordt voorzien, of hoe het energie

gaande is – ook weer op het eerste gezicht – vanuit

omzet uit voedingsstoffen.

de fysica eigenlijk nauwelijks meer dan een wat pri-

Bij een klacht van vermoeidheid wordt er eigenlijk

mitieve, animistisch aandoende absurditeit. Want:

van uitgegaan dat een dergelijk fundamenteel bio-

fysisch gezien kan energie helemaal niet stromen.

chemisch proces niet afwijkend kán zijn. De dia-

En reguliere dokters die het hele idee van stromen-

gnostiek richt zich op ziektebeelden waarvan be-

de energie als onzinnig afdoen, lijken hun gelijk

kend is dat ze (in een deel van de gevallen) met ver-

binnen de meest elementaire fysica te kunnen vin-

moeidheid als symptoom gepaard gaan. De patiënt

den.

kan bijvoorbeeld worden onderzocht op bloedar-

216

moede, op kanker, op schildklierafwijkingen of op

‘Vrijkomen’ van energie binnen de fysica is altijd

de ziekte van Pfeiffer. Dit overigens niet omdat fysi-

energieoverdracht van het ene systeem op het

ologisch en biochemisch nu zo goed wordt begre-

andere

pen waarom de patiënt moe kan zijn bij dergelijke

Er kan binnen de fysica heel veel stromen: allerlei

aandoeningen. Bij bloedarmoede lijkt dat voor de

vloeistoffen, gassen, e.d. stromen, elektrische

hand te liggen. Er is minder rode bloedkleurstof

stroom stroomt, eventueel kan van magnetisme

(hemoglobine), waardoor minder zuurstof van de

worden gezegd dat het stroomt, zelfs van zenuwim-

longen naar de cellen kan worden getransporteerd.

pulsen kan, zonder dat dit op gespannen voet met

Maar hoe paradoxaal ook, patiënten met zeer ern-

de fysica staat, worden beweerd dat ze stromen.

stige bloedarmoede zijn veelal helemaal niet moe.

Maar energie is nu net iets waar de fysica iedere

En veel extreem vermoeide patiënten hebben een

vorm van stroming voor uitsluit.

normaal of zelfs hoog hemoglobinegehalte. Ook bij

De westerse wetenschap heeft een volkomen ander

de ziekte van Pfeiffer, die bijna model staat voor

concept van energie dan de Chinese geneeskunde.

vermoeidheid, is het nauwelijks bekend welke fysi-

Eigenlijk kent de fysica helemaal geen concept van

ologische en biochemische processen er aan ten

energie als zelfstandige grootheid. De natuurkunde

grondslag liggen dat de patiënt moe is.

kent een toestand van energie. De ene toestand of

Waar energie al nauwelijks een rol speelt binnen

het ene toestandsbeeld kan meer of minder energie

het medische gedachtegoed, is het idee van een

‘voorstaan’ of ‘bevatten’ dan de andere toestand of

stroom van energie binnen het lichaam in feite vol-

het andere toestandbeeld. De fysica kent van ouds-

komen vreemd aan het medische denken. De regu-

her kinetische energie en potentiële energie.

liere geneeskunde kent geen energiestromen

‘Potentieel’ betekent dat een systeem ‘energie’

binnen het lichaam en houdt zich daar niet mee

bevat, maar die energie binnen het systeem beslo-

bezig.

ten is. ‘Kinetisch’ wil zeggen dat het systeem zijn energie vrijgeeft. En dat ‘vrijgeven’ heeft niets met

tig jaargang 21|22


N. Westerman


letterlijk vrijgeven te maken. Want vrije, ongebon-

zodat verzadigde waterdamp (stoom) van hoge druk

den energie is niet een concept dat door de fysica

ontstaat. De hoge druk van de stoom wordt gebruikt

in het dagelijks leven wordt onderkend. Energie

om een beweging tot stand te brengen. De stoom

binnen de fysica is gevangen in systemen.

wordt daartoe naar een cilinder geleid, waarvan de

Vrijkomen van de potentiële energie wil zeggen dat

zuiger door de druk in beweging wordt gebracht. De

wat potentieel was, kinetisch wordt. De energie die

zuiger is mechanisch gekoppeld aan het systeem

het systeem in potentiële staat bevatte, wordt om-

dat in beweging moet worden gebracht. Dit hele

gezet in arbeid (arbeid in de natuurkundige zin van

proces van energieproductie door een stoommachi-

het woord), in warmte, in licht, in beweging, enzo-

ne is niets anders dan de overdracht van energie

voort. Dat betekent dat het systeem in beweging is,

van het ene systeem op het andere. De brandstof

naar beneden valt, uitzet, warmer wordt, enzovoort.

die voor de verhitting van het water wordt gebruikt,

De energetische toestand van het systeem neemt

bevat energie (potentiële energie). De uiteindelijke

door deze energie-overdracht af. De eerste hoofd-

beweging die tot stand wordt gebracht (bijvoor-

wet van de thermodynamica zegt dat energie niet

beeld het draaien van de wielen van een trein) is de

verloren kán gaan. Dat betekent dat als de energeti-

manifestatie van die energie in kinetische vorm. Het

sche toestand van een systeem afneemt doordat

‘vrijkomen’ van de energie wat het spraakgebruik

het systeem energie afgeeft, de ‘verloren’ energie

wil, is niets anders dan de omzetting in arbeid.

naar een ander systeem gaat. Energie-‘verbruik’ be-

Door de enorme inefficiëntie van de energieproduc-

staat alleen maar vanuit het standpunt van het

tie door een stoommachine (het geringe nuttig ren-

systeem waarvan bij een energieoverdracht de

dement) wordt er behalve beweging ook zeer veel

>

energetische toestand afneemt. Dat uit zich door het leeg raken van de benzinetank van de auto en door de hoogte van de rekening die aan het energiebedrijf moet worden betaald. Dat voelt als verbruik, maar overall is er op geen enkel moment

Figuur 2 Een stoommachine berust op de omzetting in bewegingsenergie van energie die in brandstof is ‘gevangen’.

sprake van ‘verbruik’. Er gaat niets verloren, er is alleen energie-overdracht van het ene systeem op het andere. Energieproductie produceert geen energie, ook hierbij wordt energie van het ene systeem op het andere overgedragen In het spraakgebruik is ‘productie van energie’ een gemeenplaats. Maar er wordt bij de ‘productie van energie’ geen vrije energie geproduceerd. De eerste echte machine waarmee energie kon worden voortgebracht, was de stoommachine. De uitvinding ervan is gedaan door de Franse ingenieur Denis Papin (1647-1712). De Schotse natuurkundige James Watt (1736-1819) heeft de stoommachine zodanig verbeterd dat ze economisch gezien als krachtbron geschikt werd. Het principe is dat water in een afgesloten ketel wordt verhit tot boven 100° Celsius,

tig jaargang 21|22


217

>

N. Westerman


slechts moeizaam doorlaat), de geleider heet wordt. Er wordt bewegingsenergie van de elektronen (elektrische energie) omgezet in warmte-energie. Als een object maar warm genoeg wordt, gaat het licht uitstralen. Dat komt omdat de elektronen van het materiaal door de warmte-energie uit hun elektronenschil naar een andere schil ‘springen’. Die elektronensprongen gaan gepaard met het afgeven (uitstralen) van lichtdeeltjes, fotonen. Er komt hierbij geen energie ‘vrij’. Het hele principe van de gloeilamp is dat elektrische energie wordt omgezet in warmte-energie en lichtenergie. Het enige dat daarbij stroomt zijn de vrije elektronen in de Figuur 3 Bij een gloeilamp komt geen energie vrij. Er wordt elektrische energie omgezet in licht en warmte.

stroomdraad. De energie is ook hier onder alle omstandigheden gebonden. Ook Einstein heeft het niet over een stroom vrije energie

218

warmte opgewekt. In het spraakgebruik komt die

Ook de beroemde formule van Einstein: E=MC2 zegt

warmte ‘vrij’. Maar ook dat is niet juist. De warmte-

niet dat uit materie letterlijke vrije energie ‘vrijkom-

energie wordt overgedragen op de beweging van de

t’. De formule zegt dat energie en materie equiva-

moleculen van de lucht. Die beweging (binnen de

lent zijn. Als materie in energie wordt omgezet,

natuurkunde wordt dit de ‘Brownse Beweging’ ge-

zoals in het extreme geval bij een nucleaire explo-

noemd) neemt toe, de luchtmoleculen bewegen

sie, dan levert dat geen vrije energie op. Het is voor-

meer: ze gaan trillen met een hogere amplitude. Dat

al warmte-energie die bij een atoombomexplosie

is wat wij als warmte ervaren en meten. Er stroomt

vrijkomt. Energie gevangen in de toegenomen

bij dit alles niets, er komt geen energie vrij, er wordt

Brownse Beweging van de moleculen die op de

alleen maar energie van het ene systeem op het an-

plaats van de explosie aanwezig zijn.

dere overgedragen. De principes waarmee de latere ontwikkelingen van de stoommachine zoals de

Biologische energieproductie bestaat uit de vor-

stoomturbine, de verbrandingsmotor en de straal-

ming van energierijke fosfaten

motor, op berusten, zijn mechanisch gezien wat an-

Binnen biologische systemen is het niet veel anders

ders dan bij de stoommachine. Maar ook bij deze

dan binnen technische systemen. Alleen gaat het

productiesystemen van energie komt geen energie

hier bij energie vooral om chemisch gebonden ener-

vrij, er vindt alleen maar energieoverdracht plaats.

gie. Al op de middelbare school wordt de energie-

Het fysische systeem dat met betrekking tot energie

productie binnen de mitochondriën van cellen ge-

het meest aanspreekt, het staat er min of meer

doceerd. Bij de celverbranding ‘komt energie vrij’.

symbool voor, is de gloeilamp. Die is uitgevonden

Maar niets is minder waar. De celverbranding is een

door de Amerikaan Thomas Alva Edison, die van

serie biochemische omzettingen, waarbij voedings-

1847 tot 1931 leefde. Een gloeilamp berust op het

stoffen als glucose, vetten en aminozuren (al dan

principe dat als elektrische stroom door een gelei-

niet met zuurstof) eerst worden afgebroken in de

der gaat met een hoge elektrische weerstand (een

stof acetyl-CoA. Acetyl-CoA wordt vervolgens verder

geleider die vrije elektronen – die wél stromen –

afgebroken binnen een serie biochemische omzet-

tig jaargang 21|22


N. Westerman


tingen die verlopen volgens het model dat in 1937

van voedingsstoffen eerst in acetyl-CoA en vervol-

door de Duits-Engelse biochemicus Sir Hans Adolph

gens in de Krebs-cyclus wordt de stof ADP (adeno-

Krebs is voorgesteld. Krebs heeft daarvoor in 1953

sinedifosfaat) omgezet in ATP (adenosinetrifosfaat).

de Nobelprijs voor de geneeskunde ontvangen en

De hele ‘celverbranding’ gaat om die omzetting van

de serie biochemische omzettingen is naar hem

ADP in ATP. Uit ieder molecuul glucose worden twee

vernoemd. Acetyl-CoA wordt in deze Krebs-cyclus

moleculen aectyl-CoA gevormd. Bij die omzetting

opgenomen door koppeling aan oxaalazijnzuur,

ontstaan per molecuul glucose: 14 moleculen ATP

waarbij uit beide stoffen citroenzuur wordt gevormd

uit ADP. De omzetting van acetyl-CoA in de Krebs-

(daarom wordt de Krebs-cyclus ook wel ‘citroen-

cyclus levert per molecuul acetyl-CoA nog eens op

zuurcyclus’ genoemd).

dat 12 moleculen ADP in ATP overgaan. Dat bete-

Er volgt na de opname van acetyl-CoA in de cyclus

kent dat door de ‘verbranding’ van één molecule

een aantal chemische omzettingen waarbij citroen-

glucose uiteindelijk 38 moleculen ADP in ATP wor-

zuur weer wordt afgebroken tot oxaalazijnzuur, dat

den omgezet.

dan vrijkomt om de cyclus van voren af aan weer in

Dit ATP nu, een zeer energierijk fosfaat, is de ener-

te gaan door aan een nieuw molecuul acetyl-CoA te

giebron voor alle processen binnen het lichaam.

worden gekoppeld. Bij die afbraak van citroenzuur

Dus voor spierarbeid, voor activiteit van zenuwcel-

in oxaalazijnzuur wordt water opgenomen, en komt

len, voor de synthese van eiwitten, vetten, koolhy-

CO2 vrij. Wat is nu het nut van al deze omzettingen?

draten, hormonen, DNA, voor de celdeling, enzo-

Wat is de energie die ‘vrijkomt’? Bij de omzettingen

voort. Bij al deze processen wordt ATP weer in ADP

>

Figuur 4 Een schema van de Krebscyclus waarmee voedingsstoffen worden afgebroken en waarbij energierijke fosfaten worden gevormd.

219

tig jaargang 21|22


>

N. Westerman


omgezet en eventueel verder naar AMP (adenosine-

heden meer of minder energie heeft, of meer of

monofosfaat). Die opzetting levert de energie voor

minder energie bevat. De brug tussen westers en

al deze processen. Biologische energie is dus ge-

traditioneel oosters denken wordt geslagen door

bonden in een chemische substantie, ATP.

‘iets’ dat stroomt en energie bevat; en dat bij een

‘Vrijkomen’ van energie binnen biologische syste-

deficiëntie minder energie bevat dan normaal en

men is biochemische overdracht waarbij ATP in ADP

waarbij de stroom van dat ‘iets’ geblokkeerd kan

wordt omgezet. Die overdracht levert de chemische

raken.

energie voor de lichaamsprocessen.

Meridianen als coaxsysteem Er kan geen energie stromen

Wat dat ‘iets’ ook is, volgens de concepten van de

Bij dit alles stroomt er niets en zeker niet binnen

traditionele Chinese geneeskunde stroomt het

meridianen. Biologische energie is chemisch ge-

binnen de meridianen. Voor een nader begrip van

bonden in ATP en ATP kan niet stromen in meridia-

energiestromen binnen het lichaam ligt het dus

nen. Dus kan er binnen meridianen geen stroom

voor de hand om de meridianen aan een nadere be-

van energie zijn die ‘het verzorgingsgebied’ van een

schouwing te onderwerpen.

meridiaan in haar energiebehoefte voorziet. Dat zijn fundamentele fysische, fysiologische en biochemi-

Meridianen zijn geen imaginaire structuren, hun

sche onmogelijkheden. De westerse wetenschappe-

bestaan is aantoonbaar

lijke visie is op alle fronten strijdig met deze con-

Er is voldoende onderzoek gedaan waaruit blijkt dat

cepten die binnen de traditionele Chinese genees-

meridianen zoals ze al millennia lang binnen de

kunde en diverse stromingen uit de niet-reguliere

Chinese geneeskunde bekend zijn, geen imaginaire

geneeskunde opgang doen.

of virtuele structuren zijn. Ze bestaan; hun bestaan is een feit en aantoonbaar. Al in de zestiger jaren

220

Fysisch gezien kan er wel iets stromen dat ener-

heeft Kellner (1965, 1967) laten zien dat direct

gie bevat

onder de huid spleetvormige ruimten voorkomen.

Het is niet erg verstandig bij een model voor de

Die ruimten vormen een kanalensysteem dat over

niet-reguliere geneeskunde een standpunt te ver-

het gehele lichaam aanwezig is en dat sterke over-

kondigen, dat haaks staat op de meest elementaire

eenkomst vertoont met de structuur van het meridi-

fysische, fysiologische en biochemische wetmatig-

anensysteem. De Koreaanse onderzoeker Kim Bon

heden. Dat betekent dat het letterlijke traditioneel

Han heeft aangetoond dat ter plaatse waar de

Chinese standpunt ‘dat het energie is die stroomt’

Chinese geneeskunde meridianen lokaliseert,

verlaten moet worden. Er zal naar een ander model

onder de huid in het losmazige bindweefsel signifi-

moeten worden gezocht om de bevindingen binnen

cant meer DNA voorkomt (Kim, 1964). Veel recenter

de acupunctuur en diverse andere takken van niet-

is door Langevin en Jandrow (2002) aangetoond dat

reguliere geneeskunde te verklaren en te verklaren

het bindweefsel op de locaties waar de meridianen

wat patiënten zelf gewaarworden. Er moet iets an-

en acupunctuurpunten gesitueerd worden, een spe-

ders zijn dat stroomt en dat als ‘energie’ wordt ge-

cifieke opbouw heeft die duidelijk afwijkt van het

ïnterpreteerd.

bindweefsel elders. Het meest overtuigende onder-

Waar de westerse fysica en biochemie geen moeite

zoek met betrekking tot het bestaan van meridia-

mee hebben, is als hetgeen waar het concept van

nen is het werk van Darras (1977). Deze Franse

stromen op berust, wat door patiënten wordt ge-

onderzoeker is er, al bijna 30 jaar geleden, met be-

voeld, en wat bij palpatie en bij ander onderzoek

hulp van infraroodfotografie in geslaagd op de

van meridianen wordt gevonden, onder omstandig-

plaatsen waar de Chinese geneeskunde de meridia-

tig jaargang 21|22


N. Westerman


nen lokaliseert: een onderhuids systeem van kana-

ten veelvuldig subjectieve verschijnselen in het ver-

len of weefselspleten aan te tonen. Dat is op de

loop van meridianen worden aangegeven, zoals een

weergaven van zijn registraties op zeer overtuigen-

doof gevoel, paresthesieën (tintelende gewaarwor-

de wijze visueel waarneembaar. Bij de proefperso-

dingen), pijn, jeuk, enzovoort. Dit is dikwijls in de

nen zijn trajecten van het meridianensysteem waar-

literatuur beschreven. Verder komt het frequent

neembaar, zoals die bij acupunctuurpoppen wor-

voor dat patiënten tijdens acupunctuurbehandelin-

den aangegeven. Een beter bewijs voor het bestaan

gen de lokalisatie van hun eigen meridianen ge-

van meridianen is nauwelijks te leveren. Sinds meer

waar worden. Dit wordt als een pijnlijk of prikke-

dan 25 jaar is het gelukt met isotopenonderzoek

lend, doorgaans warm gevoel in het verloop van de

aan te tonen dat meridianen bestaande anatomi-

meridiaan ervaren, als daarop gelegen punten wor-

sche structuren zijn. Er zijn hierover diverse onder-

den gepuncteerd. Naar vermoeden hebben deze ge-

zoeken gepubliceerd (zie ondermeer Bagu e.a.,

waarwordingen in het grijze verleden van de

1981; De Vernejoul e.a., 1984; Kovacs e.a., 1992;

Chinese geneeskunde bijgedragen aan het in kaart

ook Darras heeft zich met isotopenonderzoek van

brengen van het meridiaanssysteem.

>

meridianen beziggehouden, zie De Vernejoul e.a., 1984). Er worden hierbij radioactieve stoffen inge-

Kanalen met minimale elektrische weerstand

spoten in acupunctuurpunten op een diepte van

Als meridianen reële bestaande structuren zijn en

ongeveer een halve cm. Hierna wordt de versprei-

een netwerk vormen van kanalen of weefselspleten

ding van de isotoop geregistreerd. Het blijkt dan

binnen het lichaam, wat is dan hun fysiologische

dat vanuit het ingespoten punt waar de isotoop is

functie? Hier kan inzicht in worden verkregen door

ingespoten, lijnen zichtbaar worden die overeenko-

na te gaan wat er gebeurt als binnen het lichaam

men met de locatie van de meridianen. Uit al deze

een zwakke elektrische stroom wordt geleid. Dat

onderzoeken blijkt dat meridianen niet in de huid

wordt ondermeer voor onderzoeksdoeleinden ge-

verlopen maar onder de huid, binnen het losmazige

daan bij de elektro-acupunctuur. Dit is de dia-

bindweefsel, het mesenchym. Dat is hetzelfde weef-

gnostische methode die in de jaren vijftig van de

sel dat ook de bloedvaten, de zenuwen en de lymf-

vorige eeuw is ontwikkeld door de Duitse arts

vaten bevat.

Reinhold Voll en diens medewerkers (Voll, 1955,

Ook klinisch gezien zijn er veel aanwijzingen dat

1964, 1971; zie ook v.d. Molen, 1982). Het gaat bij

meridianen bestaande structuren zijn. Er is hiervoor

de methode om een elektrofysiologisch onderzoek

al op ingegaan dat vanuit de geschiedenis van de

van acupunctuurpunten en hun geleidingssysteem

traditionele Chinese geneeskunde directe dia-

binnen het lichaam. Bij de metingen wordt de elek-

gnostiek aan de meridianen een niet ongebruike-

trische weerstand van acupunctuurpunten bepaald.

lijke onderzoeksmethode is. Meridianen kunnen

Het lichaam wordt hiertoe via elektroden verbonden

‘voller’ of ‘leger’ aanvoelen, dat wil dus zeggen dat

met de positieve en de negatieve elektrische pool

ze gezwollen of juist atrofisch kunnen zijn. Er kun-

van een zwakke gelijkspanningsbron die in het

nen langs meridiaantrajecten ook allerhande objec-

meetapparaat is ingebouwd. De patiënt houdt een

tieve symptomen worden gevonden zoals roodheid,

negatieve elektrode in de hand. Een metalen stift

pigmentaties, temperatuurverschillen, eczeem, ont-

met een diameter van enkele mm – de meetstift die

stekingen van de huid en andere huidaandoenin-

de positieve elektrode vormt – wordt met de huid-

gen, aandoeningen van het bewegingsapparaat,

punten in contact gebracht.

spieratrofie, lokale neurologische aandoeningen,

Als het elektro-acupunctuurapparaat wordt inge-

enzovoort. Behalve de temperatuurgewaarwordin-

schakeld loopt de stroom door het lichaam. Na-

gen die hiervoor zijn genoemd, kunnen door patiën-

tuurkundig gezien loopt er dan een elektronen-

tig jaargang 21|22


221

>

N. Westerman


stroom binnen het lichaam van de negatieve elek-

nuwstelsel verzorgt binnen het lichaam de gelei-

trode (die een elektronenoverschot heeft) naar de

ding van zenuwsignalen (actiepotentialen). Maar

positieve elektrode (die een elektronentekort

het heeft isolerende eigenschappen en vormt juist

heeft). Elektrische stroom, de elektronenstroom,

een extreem hoge weerstand voor externe stroom.

kiest de weg van de minste elektrische weerstand.

De ratio van deze elektrische isolatie is een be-

Die weg is expliciet niet het zenuwweefsel. Het ze-

scherming tegen verstoring van zenuwprocessen door externe stroom en externe elektrische velden. De transmissie van actiepotentialen binnen zenuwen (neuronen) is een proces dat volkomen verschillend is van elektrische geleiding via een metalen elektriciteitsdraad. Er is geen potentiaalverschil tussen het begin en het einde van een neuron. De geleiding van actiepotentialen binnen het zenuwstelsel heeft niets van doen met een elektronenstroom. Er vindt helemaal geen elektronenbeweging bij plaats. Actiepotentialen zijn kortdurende elektrische ompolingen van het celmembraan, die in de lengterichting van de zenuw worden voort geleid. Een actiepotentiaal verloopt dus niet door het centrum van de zenuw (zoals de elektronenstroom door het centrum van de geleidende draad loopt). Actiepotentialen verlopen over het celmembraan. Die elektrische ompolingen komen tot stand door

222

Figuur 5 De opstelling bij elektro-acupunctuuronderzoek. Het meetapparaat produceert een geringe gelijkstroom. De handelektrode waarmee de patiënt met het meetapparaat is verbonden, is de negatieve pool, de puntelektrode is de positieve pool. Als de puntelektrode met de huid in contact wordt gebracht gaat er een stroom lopen. De elektrische weerstand die daarbij optreedt wordt door het meetapparaat gemeten. Het blijkt dat als de meetstift met een huidlocatie in verband wordt gebracht die vanuit de traditionele Chinese inzichten bekend staat als een acupunctuurpunt, de elektrische weerstand zeer sterk afneemt. De traditionele acupunctuurpunten zijn op die manier uitermate eenvoudig objectiveerbaar. Bij acute, ontstekingachtige aandoeningen is dat in samenhangende acupunctuurpunten in nog sterkere mate het geval dan gebruikelijk. Ook in acupunctuurpunten die gerelateerd zijn met chronische aandoeningen is de elektrische weerstand lager dan die van de omringende huid, maar in mindere mate dan gebruikelijk. Het plaatje laat een uiterst schematisch beeld zien. Tegenwoordig is zeer geavanceerde apparatuur verkrijgbaar om de metingen te verrichten.

tig jaargang 21|22

de verplaatsing van ionen (geladen deeltjes) door het membraan. Dit is een vorm van geleiding die in de natuurkunde ‘elektrochemisch’ wordt genoemd. Neuronen kunnen in feite op geen enkele manier met elektrische bedrading worden vergeleken. Een zenuw geleidt informatie via actiepotentialen die aan het einde van de zenuw biologische processen in werking zetten, maar een zenuw geleidt geen stroom. (Zie ook Guyton, 1972 en Voorhoeve et al, 1978.) Wel is het zo dat belasting met elektrische stroom actiepotentialen kan oproepen. Maar dat gaat om de sensorische informatieoverdracht naar het centrale zenuwstelsel, waardoor de persoon zich van een elektrische stimulatie bewust kan worden (in de vorm van een tinteling of prikkelende sensatie of – bij krachtige stroom – een pijngewaarwording). Het is dan niet de stroom die wordt geleid, maar er worden actiepotentialen opgeroepen door de weefselirritatie of weefselbeschadiging die de stroom


N. Westerman


veroorzaakt. Zenuwweefsel heeft een zodanig hoge

systeem is. Een verklaring van energiestromen

elektrische weerstand dat het de elektronenstroom

binnen het lichaam lijkt er ook nog geenszins door

van een exogene spanningsbron alleen bij relatief

te worden gegeven. Immers, er loopt bij een

hoge spanningen gaat geleiden. Dat doet zich ei-

elektro-acupunctuur onderzoek dan wel elektrische

genlijk alleen bij (gevaarlijk) hoge spanningen voor

stroom door het lichaam, maar onder normale om-

waardoor ernstige verstoringen binnen het zenuw-

standigheden is dat uiteraard niet het geval.

stelsel kunnen ontstaan.

Waarom zou het menselijke lichaam dan zijn uitge-

De stroom bij geringe spanningen van een exogene

rust met een elektrisch transmissiesysteem als er

stroombron wordt buiten het zenuwstelsel om, via

onder fysiologische omstandigheden helemaal

geïoniseerd materiaal in weefselspleten in het los-

geen stroom loopt?

>

mazige bindweefsel geleid. (Zie onder meer: Janssen, 1990). Het is bekend dat dergelijke weef-

De relatie tussen elektrische geleiding en

selspleten een relatief hoge ionisatiegraad kunnen

elektromagnetische transmissie

hebben en op grond daarvan trajecten vormen met

De mogelijke verklaring is dat de geringe elektri-

een geringe elektrische weerstand. Onderhuidse

sche weerstand van het meridianensysteem geen

weefselspleten vormen een elektrisch geleidings-

op zichzelf staande fysiologische eigenschap is.

systeem binnen het gehele lichaam.

Maar dat deze eigenschap een neveneffect is van de feitelijke fysiologische functie van het meridia-

Meridianen als onderhuids kanalensysteem met

nensysteem. Er bestaat een natuurkundig verband

een geringe elektrische weerstand

tussen elektrische geleidbaarheid en het gelei-

Als dit gegeven in verband wordt gebracht met het

dingsvermogen voor elektromagnetische signalen

werk van Bagu e.a., Darras, De Vernejoul e.a.,

met langere golflengten. Binnen zekere grenzen is

Kellner, Kim, Langevin en Jandrow, Kovac e.a., en

dat verband recht evenredig. Van dat principe wordt

vele anderen, dan ligt een hypothese voor de hand.

volop gebruik gemaakt binnen de techniek.

Aan de ene kant meridianen, zoals die al duizenden

Voorbeelden waar iedereen mee bekend is, zijn het

jaren door de traditionele Chinese geneeskunde

telefoonsnoer, de coaxkabel van het centrale anten-

worden onderkend en die door diverse onderzoe-

nesysteem in woonhuizen, de kabels die computers

ken zijn geïdentificeerd als onderhuidse weefsel-

in netwerken met elkaar verbinden en loudspeaker-

spleten. En anderzijds het bestaan van onderhuid-

snoer. In al deze gevallen wordt een elektrisch ge-

se weefselspleten met een minimale elektrische

leidende kabel gebruikt voor de geleiding van

weerstand die binnen het lichaam de stroom gelei-

elektromagnetische signalen.

den van een zwakke externe spanningsbron. De

Uitgaande van een elektrisch geleidingssysteem

hypothese is dat de Chinese meridianen niets an-

binnen het lichaam waarbinnen onder normale om-

ders zijn dan onderhuidse weefselspleten met een

standigheden geen stroom loopt, is het goed denk-

geringe elektrische weerstand.

baar dat het organisme van hetzelfde principe ge-

Op zich zijn het boeiende overwegingen dat het me-

bruik maakt. Als dit zo is dan is de feitelijke fysiolo-

ridianensysteem een geleidingssysteem binnen het

gische functie van de weefselspleten die het meridi-

losmazige bindweefsel zou zijn met een minimale

anensysteem vormen: de geleiding van elektromag-

elektrische weerstand. En dat de stroom van een

netische signalen binnen het organisme. De hypo-

zwakke externe stroombron binnen het lichaam

these is daarmee dat het meridianensysteem een

door meridiaantrajecten wordt geleid. Maar deze

geringe elektrische weerstand heeft omdát het een

overwegingen maken bepaald nog niet duidelijk

elektromagnetisch transmissiesysteem is.

wat de fysiologische functie van het meridianen-

tig jaargang 21|22


223

>

N. Westerman


Het bevat energie en het stroomt

chaamsoppervlak fysiologische elektromagnetische

Deze hypothese maakt het mogelijk om een verkla-

golven voorkomen. Het onderzoek is verricht door

ringsmodel voor energiestromen binnen het li-

de Canadese onderzoeker Bigu del Blanco (1977).

chaam te formuleren. Waar het idee van een ener-

Hij heeft met halfgeleidingsdetectortechniek na-

giestroom om reden van elementaire natuurkundige

tuurlijk voorkomende elektromagnetische golven

principes moest worden opgegeven, voldeed het

aan armen, benen, romp en hoofd kunnen aanto-

beeld van iets dat stroomt en dat energie bevat wél

nen. Het grootste aandeel wordt uitgemaakt door

aan de fysische wetmatigheden. Het ging dus om

golven in het micro-golfbereik. Maar met een gerin-

‘iets dat stroomt, dat geen energie is, maar dat wel

gere signaalintensiteit komen aan het lichaamsop-

energie bevat’. Natuurkundig gezien voldoet elek-

pervlak elektromagnetische trillingen voor in een

tromagnetisme in alle opzichten aan een dergelijke

immens frequentiebereik, dat zich uitstrekt van gol-

beschrijving. Elektromagnetisme voldoet ook aan

ven met frequenties van minder dan 1 Hz tot aan

de overige criteria die binnen de traditionele

het lichtbereik toe. De methode die Bigu del Blanco

Chinese geneeskunde en andere stromingen uit de

heeft gebruikt, maakt het niet mogelijk onderscheid

niet-reguliere geneeskunde worden toegekend aan

te maken tussen meridiaanverloop en overig weef-

de energiestromen waar binnen het lichaam van

sel. Er zijn geen aparte metingen langs meridianen

wordt uitgegaan. Elektromagnetische signalen kun-

verricht. Daar was het onderzoek ook niet voor op-

nen een grotere of een geringere signaal-amplitude

gezet. Maar natuurkundig gezien zal elektromagne-

hebben, de stroom kan dus ‘in exces zijn’ of juist

tisme in het lagere frequentiebereik langs het tra-

‘deficiënt zijn’. Verder kan de transmissie van

ject met de minste elektrische geleiding worden ge-

elektromagnetische signalen geblokkeerd zijn,

leid. Dat zijn geïoniseerde weefselspleten in het

waarmee ‘de energiestroom geblokkeerd is’.

losmazige bindweefsel onder de huid. En als het meridianensysteem dat altijd door de traditionele

Fysiologisch elektromagnetisme

Chinese geneeskunde is onderkend, overeenkomt

Er is daadwerkelijk aangetoond dat aan het li-

met die weefselspleten, dan wordt elektromagne-

Figuur 6 Bij vaste computernetwerken wordt gebruik gemaakt van het principe dat metalen bekabeling die elektrische stroom goed geleid, ook geschikt is om elektromagnetische signalen te geleiden.

224

tig jaargang 21|22


N. Westerman


tisme in het lagere frequentiebereik binnen het li-

zwakke elektrische signalen te geleiden. Het is zeer

chaam geleid via meridianen. En als dit zo is, dan

goed denkbaar dat de eigenschappen van het nor-

kan het meridianensysteem worden opgevat als

male weefsel van huid, spier, organen, enzovoort

een organische specialisatie voor de natuurlijke ge-

binnen de fylogenese niet bleken te voldoen aan de

leiding van fysiologisch elektromagnetisme. Er zijn

fysische vereisten voor een effectieve elektromag-

overigens meerdere auteurs tot deze veronderstel-

netische transmissie. Het meridianensysteem is

ling gekomen dat het meridianensysteem een trans-

dan een doelgerichte biologische aanpassing, zoals

missie-netwerk voor elektromagnetische signalen

het bloedvatensysteem, het lymfvatensysteem en

is: ondermeer de Engelse biofysische onderzoekers

het zenuwweefsel dat gezien vanuit de fylogenese

Smith en Best (1989), de Amerikaan Tiller (1988),

ook zijn.

>

de grondlegger van de bioresonantietherapie Morell anderen. Op dit moment is de meest veelbelovende

Een communicatiemodel op grond van elektromagnetische signalen

onderzoeksmethode van elektromagnetisme ter

Licht uit cellen

plaatse van meridianen de toepassing van Squid-

De toonaangevende Duitse onderzoeker Popp heeft

apparatuur: Superconducting Quantum Interference

bekendheid gekregen door zijn publicaties over bio-

Devices. Dat is apparatuur die is uitgerust met

fotonen, ultrazwak licht dat door iedere cel wordt

supergeleidende sensoren waarmee magneetvel-

uitgestraald. Biofotonen worden gemeten met ge-

den met buitengewoon geringe intensiteit kunnen

avanceerde fotomultiplicator-buizen, waarmee bui-

worden aangetoond. Er is uiteraard altijd een weg

tengewoon geringe lichtsterkten kunnen worden ge-

te gaan voor dergelijke apparatuur voor onderzoek-

registreerd (Popp, 1976, 1977, 1983, 1985, 1992.

doelen uit de niet-reguliere geneeskunde kan wor-

1998). De eerste experimenten zijn uitgevoerd met

den toegepast. Maar er zijn eerste berichten die

diverse soorten kiemen en gisten. Later is het ver-

sterk wijzen dat met Squid aantoonbaar is dat het

schijnsel in plantaardig, dierlijk en menselijk weef-

meridianensysteem een elektromagnetische trans-

sel aangetoond en vervolgens in intacte organen.

missiesysteem vormt dat zich onderscheidt van het

De Nederlanders Van Wijk en Schamhart (1988)

overige weefsel (Shang, 1999; Ebert, 2004).

hebben een uitvoerig overzicht van het verrichte

Een en ander betekent dat binnen het menselijke li-

onderzoek gepubliceerd. De auteurs bespreken

chaam onder fysiologische omstandigheden op het

hierbij onder meer studies over het verschijnsel in

niveau van organen en lichaamsdelen elektromag-

lever, hart, long, spier, zenuw, expiratielucht en

netische signalen worden gegenereerd en getrans-

bloed.

mitteerd. En dat deze transmissie een eigen sys-

De golflengte van het licht bestrijkt het hele licht-

teem heeft in de vorm van het meridianensysteem.

spectrum van infrarood, via zichtbaar licht naar

Het meridianensysteem vormt het fysiologische

ultraviolet. Er zijn diverse bronnen binnen de cel

transmissiesysteem voor elektromagnetische signa-

waar het licht uit afkomstig is. Onder meer de mi-

len binnen het lichaam.

crosomen en de mitochondriën (twee soorten cel-

Uitgaande van de juistheid van deze hypothese is

organellen) geven licht af. Er zijn aanwijzingen dat

tijdens de evolutie een specifieke voorziening in de

het DNA de belangrijkste en krachtigste lichtbron in

vorm van het meridianensysteem noodzakelijk ge-

de cel is (Popp en Nagl, 1983; Popp, 1985, 1992,

weest om de natuurlijke transmissie van fysiolo-

1998). Er blijkt een relatie te bestaan tussen de in-

gisch elektromagnetisme te verzorgen. Het zenuw-

tensiteit van het metabolisme en de intensiteit van

stelsel is niet in staat elektromagnetische informa-

de biofotonen-afgifte. Ook naarmate cellen sneller

tie te transmitteren, evenmin als het in staat is om

groeien, geven ze meer fotonen af. Als een celcul-

(1987), de Duitse fysici Popp en Nagl (1983) en vele

tig jaargang 21|22


225

>

226

N. Westerman


tuur zodanig wordt beschadigd dat dit tot de dood

len technisch gezien laserlicht is. Het licht bestaat

van de cellen leidt, dan neemt de intensiteit van de

uit korte gepulseerde laserflitsen. Lasersignalen

meetbare lichtafgifte eerst zeer sterk af, om vervol-

hebben de eigenschap van een zeer gerichte speci-

gens direct voordat de celdood intreedt explosief

fieke werking, waarbij met een minimum aan inten-

toe te nemen (Popp, 1985, Van Wijk en Schamhart,

siteit een maximum aan effect kan worden verkre-

1988).

gen. Lasersignalen zijn een uiterst efficiënte vorm

De hoeveelheid licht die wordt gemeten, zegt niets

van signaaloverdracht, met een minimum aan ener-

over de feitelijke intensiteit waarmee het licht intra-

gie-investering kan een maximum aan informatie

cellulair wordt uitgestraald. De metingen met foto-

worden overgebracht. Laserimpulsen vormen het

multiplicator-buizen vinden buiten het lichaam op

summum in nuttig rendement waar het informatie-

afstand plaats en niet binnen de cel. Alleen de foto-

overdracht betreft. Het strookt met de principes die

nen die uit de cel ‘ontsnappen’ worden door de me-

het lichaam ten aanzien van nuttig rendement op

tingen bepaald. Door middel van ingenieuze experi-

alle fronten toepast, dat biologische systemen voor

menten met externe belichting is duidelijk gewor-

hun informatieoverdracht met lasersignalen werken.

den dat het licht dat wordt gemeten slechts een

De techniek heeft dan met de ontwikkeling van de

fractie is van de hoeveelheid licht die binnen cellen

laser een principe herontdekt dat de natuur al sinds

wordt geproduceerd. Slechts een gering deel van de

het begin van haar bestaan in gebruik had.

fotonen die intracellulair worden gegenereerd ver-

Als de eigenschappen van het licht dat door cellen

laat daadwerkelijk de cel en nog veel minder zijn in

wordt uitgestraald op een rijtje worden gezet: de

staat buiten het lichaam te komen. Er zijn veel meer

hoge coherentiegraad, het gepulseerde uitzenden,

biofotonen dan extern kan worden gemeten. Het

het verschijnsel van ‘photon trapping’ en het uni-

overgrote deel wordt binnen de cel ’verbruikt’. Van

versele voorkomen, dan wordt het erg onwaar-

Wijk en Schamhart (1988) spreken van ‘photon

schijnlijk dat het hier om een toevalsbevinding of

trapping’ binnen de cel. Bij deze experimenten

om een bijverschijnsel van het metabolisme gaat.

bleek dat de intensiteit van de hoeveelheid licht die

Het gaat overduidelijk om een fysiologisch relevant

cellen afgeven, door krachtige externe belichting

fenomeen. De geringe intensiteit van het licht pleit

sterk toeneemt. De veronderstelling is dat de exter-

sterk tegen een energetisch proces. De onderzoe-

ne belichting het mechanisme van ‘photon trappin-

kers die bij biofotonenonderzoek betrokken zijn

g’ tijdelijk overvoert, waardoor een veel groter deel

gaan er vanuit dat de lichtemissie van cellen een in-

van de fotonen aan de cel kan ‘ontsnappen’.

formatief proces is, dat betrekking heeft op intra-

Net als andere elektromagnetische signalen, be-

en extracellulaire communicatie en op de regulatie

staat licht uit elementaire trillingen. Bij een gloei-

van het metabolisme (Popp en Nagl, 1983; Nagl en

lamp verlopen die trillingen niet synchroon.

Popp, 1983). Ook Van Wijk en Schamhart (1988)

Trillingen van eenzelfde frequentie zijn onderling

komen tot de conclusie dat de lichtemissie door

verschillend in vorm, ze hebben verschillende am-

cellen een sturende functie heeft voor de activiteit

plitudes en vooral: ze zijn niet in fase (dus ze ver-

van biologische systemen.

lopen niet tegelijkertijd). Dat is de reden dat lamplicht zich verstrooit. Lamplicht is incoherent licht.

Een elektromagnetisch communicatiemodel

Het licht uit de cellen echter blijkt uit coherente tril-

Popp en Nagl hebben op grond van hun eigen on-

lingen te bestaan. De biofotonen zijn gelijk in fre-

derzoek en op grond van de bevindingen van Bigu

quentie, in vorm en in amplitude en vooral: ze zijn

del Blanco en vele anderen, een biofysisch commu-

gelijk in fase (ze verlopen tegelijkertijd). Deze ei-

nicatiemodel opgesteld waarbinnen de intra- en

genschap van coherentie maakt dat het licht uit cel-

extracellulaire communicatie tot stand komt door

tig jaargang 21|22


N. Westerman


middel van de generatie en absorptie van elektro-

binnen meridianen waar de Chinese geneeskunde

magnetische trillingen (Popp en Nagl, 1983; Nagl en

op duidt, een informatie-stroom. Een stroom aan

Popp, 1983). Binnen dat model wordt ervan uitge-

elektromagnetische stuursignalen en communica-

gaan dat de elektromagnetische trillingen die

tiesignalen, waardoor organen en lichaamdelen

binnen het lichaam voorkomen, sturende fysiologi-

contact met elkaar onderhouden en met elkaar kun-

sche functies vervullen. Het gaat daarbij om een im-

nen samenwerken. Deze elektromagnetische infor-

mens spectrum aan golven dat zich uitstrekt vanaf

matiestroom kan worden beschouwd als een inte-

de zeer lange golflengten (lage frequenties), via

grerend systeem dat, samen met het zenuwstelsel

radio-, televisie- en radargolffrequenties, tot en met

en de humorale regulatie binnen het organisme, er-

het volledige lichtspectrum. Popp gaat er van uit

voor verantwoordelijk is dat lichaamsprocessen op

dat de golflengte van de fysiologische elektromag-

elkaar worden afgestemd en dat de verschillende

netische trillingen overeenkomt met hun werkbe-

organen en lichaamsstructuren als één geheel kun-

reik. Dat is een principe dat ook volop in de tech-

nen functioneren.

>

niek wordt toegepast. Dat betekent licht binnen de

ling. En toenemend langere golflengten op orgaan-

Informatie stroomt, kan stagneren, een gebied van energie voorzien en gevoeld worden

niveau en tussen de organen onderling. De trillin-

Een stroom aan informatiesignalen verklaart nog

gen die via meridianen zouden verlopen hebben

niet alle concepten ten aanzien van meridianen

dan betrekking op de langeafstandscommunicatie

Het voorgaande verklaart dat meridianen binnen

binnen het lichaam.

hun stroomgebied via de signalen die ze transmitte-

celkern, als communicatiemiddel binnen het DNA, tussen kern en cytoplasma en tussen cellen onder-

ren, functieprocessen kunnen beïnvloeden. Maar

Energie stroomt wel, alleen is dat in de vorm van informatie

hiermee zijn nog niet alle problemen opgelost die

Meridianen bevatten een informatiestroom

giestroom in meridianen fysisch en fysiologisch ge-

Het is met alle biofysische concepten die in het

zien opleveren.

voorgaande zijn beschreven goed mogelijk om de

De vragen die resteren zijn:

energiestroom waar de traditionele Chinese ge-

1 De Chinese geneeskunde gaat er vanuit dat de

neeskunde van uitgaat, van een westers weten-

energie binnen meridianen stroomt en dat die

schappelijk denkkader te voorzien. Zodanig dat er

stroom kan stagneren. Het is vanuit het voor-

geen tegenspraak meer is met de westerse fysica.

gaande voorstelbaar dat meridianen elektromag-

Vanuit een biofysisch model is de energiestroom

netische transmissiekanalen zijn en dat wat daar-

de Chinese standpunten ten aanzien van een ener-

binnen als ‘energie’ wordt gezien, uit elektromagnetische signalen bestaat. Maar hoe moet er een voorstelling van worden gemaakt dat elektromagWat de traditionele Chinese geneeskunde be-

netische signalen zouden kunnen ‘stagneren’?

schouwt als ‘energie die binnen meridianen

Overigens, hoe moet het hele idee van ‘stromen’

stroomt’, kan vanuit biofysische context wor-

worden begrepen? ‘Elektromagnetische signalen’

den verklaard als een stroom aan elektromag-

worden door een bron uitgezonden en kunnen

netische communicatie- en stuursignalen die

binnen het bereik van de bron weer worden ont-

via een elektromagnetisch netwerk worden ge-

vangen. Dat roept nauwelijks de associatie van

transmitteerd.

een ‘stroom’ op. Ook de transmissie van elektromagnetische signalen binnen bijvoorbeeld coax-

tig jaargang 21|22


227

>

N. Westerman


kabels wordt doorgaans niet als ‘stromen’ ge-

deze trillingen niet zonder meer over grotere trajec-

zien.

ten zoals de ledematen kunnen worden getransmit-

2 De Chinese geneeskunde ziet meridianen als de

teerd. Door uw auteur is begin jaren negentig een

energievoorziening van hun stroomgebied. Hoe

biofysisch model opgesteld (‘biofysische regulatie’)

moet er een voorstelling van worden gemaakt dat

waarmee ondermeer de fysiologische regulatie door

elektromagnetische signalen verantwoordelijk

elektromagnetische stuursystemen en de communi-

zijn voor de energieproductie binnen ‘een verzor-

catie binnen het biofysische systeem worden be-

gingsgebied’?

schreven (Westerman, 1991, 1992, 2000, 2004,

3 Elektromagnetische signalen die binnen meridia-

2006). Vanuit ‘biofysische regulatie’ wordt een deel

nen zouden kunnen stromen, bevinden zich

van de niet-reguliere geneesmethoden op grond

binnen het lagere frequentiebereik tot circa 1013

van biofysische principes verklaard.

Hz. Dergelijke elektromagnetische trillingen zijn

Binnen ‘biofysische regulatie’ is een model ontwik-

onzichtbaar en onvoelbaar. Hoe kan het dan dat

keld voor de transmissie van elektromagnetische

meridianen gevoelsgewaarwordingen zouden

signalen binnen meridianen op basis van ‘steun-

kunnen oproepen bij de patiënt? Hoe kan het dat

zenders’. Het principe is gelijk aan de wijze waarop

meridianen palpabel zouden kunnen zijn?

in de techniek gebruik wordt gemaakt van steunzenders bij radio-, televisie- en GSM-golven. De ge-

228

Stagnatie van informatie

dachtegang is dat binnen het losmazige bindweef-

Biofysische steunzenders

sel waar de meridianen uit zouden bestaan trillings-

De eerste vragen zijn: hoe kan er binnen meridia-

systemen, resonantiesystemen, aanwezig zijn die

nen stagnatie van elektromagnetische signalen op-

verantwoordelijk zijn voor de feitelijke transmissie.

treden en waar komt het idee van een energie-

Het principe zou zijn dat een aankomend signaal re-

stroom vandaan? Er is in het voorgaande uitgegaan

sonantiesystemen ‘in de wand van de meridiaan’

van een overeenkomst met technische netwerken.

met overeenkomstige frequentie in trilling brengt.

Toch zou het niet onwaarschijnlijk zijn dat de ver-

Die resonatoren zenden de trilling dan weer uit

onderstelde elektromagnetische transmissie binnen

waardoor deze verderop binnen de meridiaan weer

het meridianensysteem op een andere manier ver-

nieuwe resonatoren in trilling brengt, enzovoort.

loopt dan bijvoorbeeld binnen coaxkabels. De sig-

Het resultaat is dat een zeer zwakke trilling op deze

naalintensiteit van de elektromagnetische signalen

manier over relatief zeer grote afstanden kan wor-

waar het biofysische systeem mee werkt, is uiter-

den getransmitteerd. Het principe van signaalover-

mate gering. Dat is een van de redenen waarom het

dracht van ‘steunzender naar steunzender’ maakt

zo lastig is om biologisch elektromagnetisme aan te

dat de transmissie binnen meridianen zich daad-

tonen. Zo heeft het licht dat door cellen wordt uitge-

werkelijk voordoet als een soort van stroom. Precies

straald een intensiteit van ongeveer 100 fotonen

zoals de Chinese geneeskunde zich dat altijd heeft

per seconde. Dat is een factor 1018 minder dan dag-

voorgesteld.

licht en een factor 1012 minder dan de hoeveelheid licht die een glimworm uitstraalt! Door deze onvoor-

‘Stagnatie van de energiestroom’

stelbaar geringe signaalintensiteit spreekt Popp

Het model van steunzenders biedt meerdere verkla-

(1976, 1985) van: ‘ultrafein’. De elektromagnetische

ringen voor het Chinese concept dat de energie-

trillingen die door Bigu del Blanco (1977) aan de op-

stroom binnen meridianen kan stagneren. Popp

pervlakte van het lichaam zijn gevonden hebben

(1985) heeft veel onderzoek gedaan waaruit blijkt

eenzelfde extreem geringe intensiteit. Die inten-

dat de elektromagnetische signalen die cellen ge-

siteit is zo gering dat het zeer goed denkbaar is dat

nereren, bij ziekte hun lasereigenschappen kwijtra-

tig jaargang 21|22


N. Westerman


ken. Ziekte gaat gepaard met coherentie-verlies

in resonantie worden gebracht en daarmee de tril-

binnen de biologische signalen: de signalen vallen

ling verder transmitteren. Als de aankomende tril-

in hun individuele trillingen uiteen, ze raken ver-

lingen disharmonisch zijn, zal dat proces bemoei-

strooid. De gelijkheid in vorm, amplitude en fase en

lijkt worden. Het is goed voorstelbaar dat als de sig-

eventueel zelfs in frequentie gaat verloren. Het la-

naalharmonie van de trillingen beneden een be-

serlicht uit de cellen gaat zich bij ziekte als lamp-

paalde graad afneemt, dus als de signalen maar

licht gedragen. Strikt genomen is coherentieverlies

chaotisch genoeg zijn, er geen sprake meer zal zijn

bij ziekte alleen onomstotelijk aangetoond voor sig-

van transmissie. Het signaal dooft uit, de informa-

nalen in het lichtbereik, dus voor de biofotonen.

tiestroom komt tot stilstand, de ‘energiestroom’

Dat heeft met de detectiemogelijkheden te maken

binnen de meridiaan is geblokkeerd.

die bij dit soort extreem geringe intensiteiten voor

Een tweede omstandigheid voor stagnatie van de

lichtsignalen beduidend minder complex zijn dan

signaaltransmissie is meer mechanisch van aard.

voor meer laagfrequente trillingen. Maar het is

Dat doet zich voor als er lokale beschadigingen van

waarschijnlijk dat bij ziekte coherentieverlies voor-

de meridiaan zijn, bijvoorbeeld door trauma’s of

komt binnen het gehele biologische frequentiebe-

door ontstekingen, e.d. Er zijn zoveel resonantiesy-

reik van 0 Hz tot en met het lichtbereik. Dat laatste

stemen in de ‘wand’ van de meridiaan ‘defect’ dat

grijpt terug op het communicatiemodel van Popp en

geen trillingen meer kunnen worden getransmit-

Nagl (1983) dat in het voorgaande is beschreven.

teerd. Een situatie die vergelijkbaar is met die van

‘Biofysische regulatie’ bevat een basaal concept dat

‘een kapotte coaxkabel’. Een derde reden voor

ziekte op biofysisch niveau fundamenteel berust op

blokkade binnen de traditionele Chinese genees-

coherentieverlies van biofysische signalen.

kunde is als de energiestroom deficiënt (te zwak) is.

Coherentieverlies betekent dat voorheen geordende

De Chinese geneeskunde spreekt dan van een ‘defi-

signalen een chaotisch voorkomen krijgen. Binnen

ciëntieblokkade’. Om resonantiesystemen in trilling

‘biofysische regulatie’ wordt gesproken van: dishar-

te brengen is uiteraard een bepaalde minimale acti-

monische signalen. Het gaat daarbij dus om patho-

veringsenergie van een aankomende trilling nodig.

logische trillingen. Signalen kunnen alleen effect

Als de trilling te zwak is, zal er niets gebeuren.

hebben als ze voldoende informatieve waarde heb-

Natuurkundig gezien, kan afname van de signaalin-

>

ben. Dat geldt binnen de techniek, en dat geldt binnen biologische systemen. Als een stem maar

229

genoeg vervormd wordt, is niet meer te verstaan wat er wordt gezegd. Het is zeer waarschijnlijk dat

De signaalintensiteit van binnen het lichaam

de informatieve waarde van de signalen binnen het

voorkomende elektromagnetische trillingen

lichaam, dus hun effectiviteit, berust op de cohe-

is uitermate gering. Een verklaring dat derge-

rentie van de individuele trillingen waaruit ze zijn

lijke trillingen toch relatief grote afstanden

samengesteld. Dat betekent dat als signalen maar

kunnen overbruggen, is dat ze in het verloop

voldoende coherentieverlies hebben, hun informa-

van hun transmissie worden versterkt door

tieve waarde wegvalt. Hun biologische werkzaam-

overeenkomstige resonantiesystemen. Een

heid valt dan weg. Een van de (theoretische) rede-

dergelijk principe maakt het mogelijk dat de

nen daarvoor is dat incoherente signalen niet meer

transmissie van informatie binnen meridia-

in staat zijn om overeenkomstige resonantiesyste-

nen wordt voorgesteld als een feitelijke

men in trilling te brengen. Bij het model van trans-

stroom van energie. Verstoring van dit

missie binnen meridianen zijn de ‘steunzenders’ re-

systeem heeft stagnatie van de signaaltrans-

sonantiesystemen die door aankomende trillingen

missie als gevolg.

tig jaargang 21|22


>

N. Westerman


tensiteit van de trillingen binnen een meridiaan

tuurpunten een tweeledig effect heeft. In de eerste

worden beschouwd als een derde reden voor stag-

plaats een toename van de signaalintensiteit

natie van de ‘energiestroom’.

binnen de meridiaan. In de tweede plaats een toe-

De natuurkunde mag zich dan niet kunnen vinden

name van de signaalharmonie van de trillingen, een

in de letterlijke ‘stagnatie van energie’, uit de tradi-

herstel van coherentie van trillingen die hun fase-

tionele Chinese geneeskunde. Maar als metafoor

ring kwijt zijn. Het effect van een acupunctuurbe-

sluit het beeld van stagnatie van energie naadloos

handeling is dan vooral een verbetering van de bio-

aan bij het hier geschetste (theoretische) biofysi-

logische effectiviteit van de betrokken trillingen.

sche principe van belemmering van de signaalMeridiaansignalen sturen lokale ATP-synthese

transmissie.

Een toename van de energieproductie binnen weef-

230

De lokale energieproductie gestuurd door meridiaanenergie

sels is vanuit de westerse fysiologische gedachte-

Signalen die door de meridianen worden ge-

activering van de celverbranding. Nu is een van de

transmitteerd, reguleren de energieproductie

kernconcepten van de theorie ‘biofysische regula-

van weefsels en organen

tie’, dat het metabolisme via biofysische processen

De tweede resterende vraag is: hoe kan een meridi-

wordt gereguleerd (zie Westerman, 1991, 1992,

aan de energievoorziening vormen voor de weefsels

2000, 2004, 2006). Binnen het model wordt de ac-

binnen zijn stroomgebied? Het letterlijke beeld uit

tiviteit van enzymen geregeld door elektromagneti-

de traditionele Chinese geneeskunde: dat er door

sche signalen die onder meer door het DNA (bio-

meridianen energie stroomt naar de weefsels die

fotonen) worden gegenereerd. De volledige celver-

daar voor de energievoorziening wordt gebruikt,

branding, waaronder de Krebs-cyclus, bestaat uit

houdt natuurlijk geen stand. Maar het biofysische

enzym-afhankelijke biochemische omzettingen.

meridiaanconcept gaat uit van communicatiesigna-

Binnen ‘biofysische regulatie’ staan al deze enzy-

len en van stuursignalen. Als meridianen stuursig-

men onder biofysische controle. Als het prikken van

nalen bevatten die de lokale energieproductie beïn-

acupunctuurpunten op afstand effect heeft op de

vloeden, kan dat al als energievoorziening worden

lokale celverbranding, is er bij de sturing van de

opgevat. En dat is helemaal zo als de energiepro-

energieproductie niet alleen maar lokale biofysi-

ductie binnen weefsels en organen in min of meer-

sche regulatie. Het biofysische systeem heeft dan

dere mate afhankelijk is van die stuursignalen uit

ook een gecentraliseerde sturing van lokale meta-

de meridianen.

bole processen die ATP opleveren. Een sturing die

Hiervoor is het effect beschreven van acupunctuur

tot stand komt via elektromagnetische signalen

bij meridiaaninsufficiëntie. Dat de kleur van de voe-

vanuit biofysische regulatiecentra op afstand, die

ten na het steken van acupunctuurpunten van wit

via meridianen worden getransmitteerd.

weer roze wordt en de temperatuur subjectief en

Zoals hiervoor al is genoemd, gaat de westerse fysi-

objectief toeneemt, wijst erop dat de lokale ener-

ologie ervan uit dat de arteriële bloedvoorziening

gieproductie door de acupunctuur toeneemt. Zoals

van zuurstof en nutriënten voldoende is om er de

is aangegeven, kunnen bij dit soort behandelingen

lokale energievoorziening mee te verklaren. De

lokale acupunctuurpunten en punten op afstand

energieproductie binnen een lichaamsregio wordt

worden gebruikt. Zelfs acupunctuurpunten die zich

binnen de westerse geneeskunde als een lokaal

op grote afstand van het behandelde gebied bevin-

proces beschouwd, waarbij de energieproductie

den. De hypothese binnen ‘biofysische regulatie’ is

wordt aangepast aan de lokale behoefte. Als de

dat prikken van in aanmerking komende acupunc-

concepten waarop de acupunctuur berust juist zijn,

tig jaargang 21|22

gang: stimulatie van de lokale ATP-synthese door


N. Westerman


De hypothese is dat meridianen stuursigna-

onzichtbaar en onvoelbaar. En voor signalen in het

len transmitteren die binnen het stroomge-

microgolfbereik met een zodanig geringe intensiteit

bied fysiologische functies reguleren, waar-

als binnen meridianen geldt hetzelfde. De getrans-

onder de lokale energieproductie. Dat bete-

mitteerde elektromagnetische signalen zelf kunnen

kent dat de trillingen binnen meridianen be-

geen gevoelsgewaarwording oproepen. Toch hoort

trokken zijn op de regulatie van enzympro-

een directe gevoelsgewaarwording over de inten-

cessen op lokaal weefselniveau.

siteit van de energiestroom tot de concepten van de

>

traditionele Chinese geneeskunde. Het zijn natuurlijk ook niet de signalen zelf die bij palpatie waarneembaar zijn of die door de patiënt worden gebetekent dit dat de westerse fysiologie bij de ener-

voeld. Ook hierin moeten de wetmatigheden van de

gieproductie binnen weefsels en organen een be-

fysica gerespecteerd worden. Maar wat wel palpa-

langrijk informatief-regulerend aspect over het

toir en sensorisch waarneembaar kan zijn, is beïn-

hoofd heeft gezien.

vloeding van het omringende weefsel door de signalen die de meridiaan transmitteert. Die beïnvloe-

Meridianen zijn als voorzieningensysteem min-

ding kan heel goed afhankelijk zijn van de signaal-

stens zo belangrijk als de bloedvatvoorziening

intensiteit binnen de meridiaan. Het zijn dan niet

Verzorgen van de energievoorziening en reguleren

de elektromagnetische signalen die de gevoelsge-

van fysiologische functies binnen het verzorgings-

waarwording geven, maar hun uitwerking op de di-

gebied, is een concept waarbij de functie van meri-

recte omgeving en het stroomgebied van de meridi-

dianen heel dicht komt bij de functies die de lokale

aan.

bloedvoorziening en de lokale zenuwvoorziening hebben. De Chinese geneeskunde heeft de bloeds-

Subjectieve gevoelsgewaarwordingen

omloop 1000 jaar eerder ontdekt dan de westerse

Hitte en koude binnen meridianen

wetenschap. Ook het zenuwstelsel was al heel lang

Hiervoor is ingegaan op gevoelsgewaarwordingen

bekend binnen de Chinese geneeskunde. Maar dat

van warmte en koude die in het verloop van meridi-

neemt niet weg dat de Chinese geneeskunde in

anen kunnen worden waargenomen en op het con-

haar meer dan 2000 jarige bestaan, voor de lokale

cept binnen de traditionele Chinese geneeskunde

structuur en functie in feite meer belang hecht aan

van ‘Hitte’ en ‘Koude’ binnen meridianen. Deze ge-

de meridianen als integrerende factor voor het li-

voelsgewaarwordingen en de condities Hitte en

chaam, dan aan de bloedsomloop en het zenuw-

Koude kunnen worden verkaard vanuit informatieve

stelsel.

elektromagnetische stuursignalen met een specifie-

Palpatie van de energiestroom ‘Leegte’ en ‘volte’ binnen meridianen

Wat binnen de traditionele Chinese genees-

De derde resterende vraag gaat over de gevoelsge-

kunde van oudsher als ‘energie’ binnen meri-

waarwordingen die meridianen kunnen geven. Het

dianen is gezien, kan verklaard worden als de

is op zich goed voorstelbaar dat meridianen

intensiteit van de trillingen binnen meridia-

elektromagnetische signalen transmitteren, die in

nen. Dat meridianen ‘voller’ of ‘leger’ kunnen

het verzorgingsgebied regulerende functies hebben

aanvoelen, laat zich verklaren uit beïnvloe-

binnen structuurprocessen en binnen het lokale

ding van weefsels in de directe omgeving die

metabolisme. Maar elektromagnetisme in het fre-

afhankelijk is van de signaalintensiteit binnen

quentiegebied van 0 Hz tot het microgolfbereik is

meridianen.

tig jaargang 21|22


231

>

232

N. Westerman


ke uitwerking op functieprocessen in de omgeving

Pathologische beïnvloeding vanaf afstand

en het stroomgebied van meridianen. Signalen die

Binnen de Chinese geneeskunde worden de meridi-

vaatverwijding en activering van het lokale metabo-

anen verantwoordelijk gehouden voor talloze gelo-

lisme teweegbrengen, zullen een gewaarwording

kaliseerde pathologische processen. Zoals hiervoor

van warmte en hitte kunnen oproepen. Signalen die

al is genoemd, gaat het daarbij onder meer om

lokale vaatvernauwing en remming van metabole

roodheid van de huid, pigmentaties, eczeem, ont-

processen veroorzaken, zullen een koudesensatie

stekingen van de huid en andere huidaandoenin-

met zich mee kunnen brengen. Bij ‘Koude’ maakt

gen, aandoeningen van het bewegingsapparaat,

de Chinese geneeskunde onderscheid tussen ‘lege

spieratrofie, lokale neurologische aandoeningen,

koude’ en ‘volle koude’. ‘Leeg’ staat dan voor ener-

pijn, jeuk, een doof gevoel, paresthesieën, enzo-

gie-arm, ‘vol’ voor een overdaad aan energie

voort. De gedachtegang is dat de meridiaan vanuit

(exces). ‘Lege koude’ wordt gerelateerd aan energe-

elders binnen het lichaam ‘pathologische energie’

tische deficiëntie. Het is goed voorstelbaar dat als

aanvoert, die op lokaal niveau ziekteverschijnselen

de signaalintensiteit binnen meridianen afneemt,

veroorzaakt. Zoals hiervoor is aangegeven kan het

de lokale metabole processen minder geactiveerd

concept van ‘pathologische energie’ van een biofy-

worden, de functionaliteit afneemt en er minder lo-

sische context worden voorzien. Het is voorstelbaar

kale warmte wordt geproduceerd. Dat dit naast lo-

dat een krachtig disharmonisch spectrum, ondanks

kale vermoeidheid en eventueel lokale functiestoor-

coherentieverlies, door de meridiaan wordt getran-

nissen, tot een gevoel van koude leidt, ligt voor de

smitteerd. Waardoor op afstand, als daar een aan-

hand. ‘Volle koude’ kan als een relatief krachtig

grijpingspunt voor de betreffende frequenties is, lo-

remmend spectrum, een ‘actief yin-spectrum’, wor-

kaal pathologische processen worden veroorzaakt.

den verklaard, dat remming van lokale functiepro-

Dit traditioneel Chinese concept komt voor een

cessen en vaatvernauwing teweegbrengt.

goed deel overeen met het begrip van ‘focale be-

Interessant is dat het Chinese fysiologische denken

lasting’ dat binnen tal van takken van de niet-regu-

hierbij ervan uitgaat dat de regulatie van functies

liere geneeskunde een belangrijke rol speelt als

een actieve stimulerende en een actieve remmende

ziekteoorzaak. Maar dat ook binnen de reguliere ge-

component heeft. Waarbij het eindresultaat afhangt

neeskunde bekend is. Het gaat bij focale belasting

van het evenwicht tussen deze activerende en rem-

om een concept dat gelokaliseerde persisterende

mende krachten. Yin en yang op celniveau. Ook

aandoeningen haarden en stoorvelden kunnen vor-

‘Hitte’ op meridiaanniveau kent binnen de Chinese

men. Deze processen kunnen dan vanaf afstand an-

geneeskunde een ‘volle’ vorm en een ‘lege’ vorm.

dere structuren en fysiologische processen versto-

De ‘volle’ vorm laat zich verklaren vanuit een spec-

ren en daarmee symptomen en ziekte veroorzaken.

trum met activering van functieprocessen en vaat-

Een bekend voorbeeld uit de reguliere geneeskunde

verwijding, een ‘actief yang-spectrum’. Bij ‘lege hit-

is een ontsteking van een hartklep (endocarditis

te’ verklaart de Chinese geneeskunde de dynamiek

lenta) door een gebitshaard. Dat komt tot stand

als energietekort waarbij ‘het yin meer afneemt dan

door bacteriële strooiwerking vanuit het ontstoken

het yang’. De totale energie is afgenomen, maar de

gebitselement. Binnen de niet-reguliere geneeskun-

remmende spectra zijn nog meer afgenomen dan

de speelt het concept van focale belasting een veel

de activerende spectra. Hoewel er een energetische

grotere rol. Zo kan binnen de elektro-acupunctuur

deficiëntie is, worden de functieprocessen eenzijdig

worden gevonden dat aanhoudende buikpijn met

geactiveerd en wordt lokaal vaatverwijding veroor-

een chronische sinusitis (bijholteontsteking)

zaakt.

samenhangt. Of dat bij een arthrose van de heup een gebitshaard, die na een acute ontsteking is

tig jaargang 21|22


N. Westerman


achtergebleven, een pathogene werking op de heup

waar de traditionele Chinese geneeskunde al mil-

heeft. Ook bij littekens wordt van de mogelijkheid

lennia van uit gaat, een belangrijke oorzaak van het

van focale stoorwerking uitgegaan. Dat speelt bij-

ontstaan van ziekte.

>

voorbeeld een belangrijke rol binnen de neuraaltherapie (zie Lamers, 1988, 2006). Er zijn binnen de

Literatuur

niet-reguliere geneeskunde verschillende gedachte-

Auerswald W., König G.U. (1982) Ist Akupunktur

gangen over de wijze waarop haarden en stoorvel-

Naturwissenschaft, deel A: Zur Theorie, deel B:

den hun pathogene werking op afstand zouden

Zur Praxis der Akupunktur, Verlag Wilhelm Maudrich Wien, München, Bern

kunnen ontplooien. Naast bacteriële strooiwerking vanuit een met bacteriën gecontamineerd focus, is

Bagu V., Bugeac G., Vasile A, et al (1981) Aspect

een mogelijkheid dat een stoorveld het autonome

préliminaire dans létude, á láide de la merideci-

zenuwstelsel ontregelt. Waardoor op afstand in het

ne nucléaire, des points d’acupuncture, de la cir-

verzorgingsgebied van het aangedane deel van het

culation sur les méridiens et leurs rapports avec

zenuwstelsel disregulatie ontstaat. Deze gedachte

les organs correspondants, Congrès international d’acupuncture, Brno-Tchécoslovaquie

vindt binnen de neuraaltherapie veel aanhang. Met bio-energetische testmethoden kan worden gevon-

Bigu del Blanco J. (1977) Some special applica-

den dat toxische producten, die binnen een focus

tions of microwafe radiometry of biological sys-

ontstaan, een rol spelen bij de verstoring op af-

tems, Proc.second symposion EMC Montreux, p.469

stand. Binnen de biofysische geneeskunde speelt het concept van elektromagnetische disregulatie

king op afstand. Bij het voorbeeld van het focus in

Bischko J. (1985) Akupunktur für mässig Fortgeschrittene, Band II, Haug Verlag Heidelberg, vier-

trum emitteert dat via het meridianensysteem de

de druk

heup negatief beïnvloedt. Op grond van dergelijke gedachtegangen vormt ‘de stroom van energie’,

Bischko J. (1986a) Einführung in die Akupunktur, Band 1, Haug Verlag Heidelberg, veertiende druk

het gebit en de heupartrose, is het concept dat het focus een pathologisch elektromagnetisch spec-

Billet J., le Pair J. (1986) De meridianen, De Tijdstroom, Lochem

een belangrijke rol bij de verklaring van stoorwer-

Bischko J. (1986b) Akupunktur für Fortgeschrittene, Band III, Haug Verlag Heidelberg achtste druk

Gevoelsensaties in het verloop van meridianen en hun stroomgebied kunnen worden

bustion, Foreing Languages Press, Beijing

verklaard op grond van elektromagnetische spectra die een regulerende werking hebben

Cheng X. (1987) Chinese Acupuncture and MoxiDarras J.C. (1977) Thermografie et acupuncture, Le Mensuel, 37, p.273

De Vernejoul P., Darras J.C., Beguin C., Cazalaa

op lokale functieprocessen.

J.B., Daury G., De Vernejoul J. (1984) Isotopic ap-

‘Meridiaanpathologie’ laat zich verklaren als

proach to the visualisation of acupuncture meridians, Agressologie, 25(10) p.1107

een meridiaan pathologische trillingen aanvoert waardoor lokaal pathologische proces-

tion

gedeeltelijk overeen met het concept van focale belasting dat binnen de niet-reguliere

Ebert, K. (2004) A Scientific Perspective on Attractor Field Technique, The Tree of Life Founda-

sen worden veroorzaakt. Dat concept komt

Guyton A.C. (1972) Structure and function of the

geneeskunde een belangrijke rol speelt als

nervous system, Saunders Company, Philadel-

ziekteoorzaak.

phia, London, Toronto

tig jaargang 21|22


233

>

N. Westerman


Janssen P.P.J.M. (1990) Elektrodermale meetme-

comprehensive text, Shanghai College of Tradi-

thoden, Ned. Tijdschr. v. Integr. Geneesk., 46,

tional Chinese Medicine, Eastland Press Seattle, zevende druk

p.442

Kaptchuk T.J. (1983) Chinese geneeswijzen, De

Kosmos Utrecht 1988, Oorspronkelijk: The web

netic) model of differentiation, 1. Basic conside-

that has no weaver, Congdon & Weed Inc.

Kellner G. (1965) Zeitschr. f. Microskopische

rations, Cytobios, 37, p.45

Anatatomie, 1965, 3

Kellner G. (1967) Zeitschr. f. Microskopische Ana-

1977, 8

Kovacs F.M., Gotzens V., Garcia A., Garcia F., radioactive pathways of hypodermically injected

Cytobios, 37, p.71

logischen Systemen, p.32 e.v. Diagnose und

Lamers, H. (1988) Neuraaltherapie en het basis-

Therapieverfahren im ultrafeinen Bioenergie-

Lamers, H. (2006) Neuraaltherapie, p.100 in: R.

bereich, Haug Verlag Heidelberg

van Wijk, C.W. Aakster (Ed.) Integrale Geneeskunde. Overzicht en Prospect, Harderwijk, Stichting

Am. Academy of Medical Acupuncture

ve tissue planes, The Anatomical. Record, 259, p.257

234

Maciocia G. (1989) The foundations of Chinese rists and Herbalists, Churchill Livingstone, Edin-

J.M.Dent and Sons Ltd., London

precies, Ned Tijdschr.v. Int. Geneesk., 21, p.355

Berkely and Los Angelos

stroom, Lochem

Ltd., Berkely and Los Angelos

Morell F. (1987) Moratherapie, Haug Verlag, Heidelberg

Voll R. (1955) Messbare Akupunctur für den Praktiker, Erfahrungsheilkunde, 1955, p.4

O’Connor J., Bensky D. (1990) Acupuncture a

tig jaargang 21|22

Unschuld P.U. (1986) Medicine in China, A History of Pharmaceutics, University of California Press

Molen C. v.d. (1987) Acupunctuur, De Tijdstroom, Lochem

Unschuld P.U. (1985) Medicine in China, A History of Ideas, University of California Press Ltd.,

burgh London Melbourne and New York Molen C. v.d. (1982) Elektroacupunctuur, De Tijd-

Tiller W.A. (1988) Wat meten instrumenten voor de elektrodermale diagnostische acupunctuur nu

Maciocia G. (1994) The practice of Chinese mediand Chinese herbs, Churchill Livingstone, Edin-

Smith C.W., Best S. (1989) Electromagnetic man, health and hazard in the electrical environment,

burgh London Melbourne and New York cine, The treatment of diseases with acupuncture

Popp F.A. (1998) Electromagnetic bioinformation, Urban & Schwarzenberg-Verlag

Medicine, A Comprehensive Text for Acupunctu-

Sjang C. (1999) Mechanism of acupuncture – Beyond neurohumoral theory, Symposium of the

Langevin H.W., Jandow W.A. (2002) Relationship of acupuncture points and meridians to connecti-

Popp F.A. (1992) Recent Advances in biophoton research and its applications, World Scientific

TIG

Popp F.A. (1985) Schwache Lichtstrahlen aus bio-

technetium00m, J. Nucl. Med., 33(11), p.2060 bioregulatiesysteem, Ankh-Hermes bv, Deventer

Popp F.A., Nagl W.A. (1983) A physical model of differentiation 2, Applications and examples,

Mufraggi N., Prandi D. (1992) Acupuncture and

Popp F.A. (1977) Krank sein, wen Zellen nicht mehr mit einander Reden, Bild der Wissenschaft,

Kim Bon Han (1964) On the Kyungrak system, Renmin Ribao, Pyongyang

Popp F.A. (1976) Biophotonen, Verlag für Medici, Fischer GmbH Heidelberg

tatomie, 1967, 3, 4

Pischinger A. (1975) Das System der Grundregulation, Haug Verlag, Heidelberg

Kellner G. (1966) Deutsche Zeitschr. f. Akupunktur, 1966, 1, 1

Nagl W., Popp F.A., (1983) A physical (electromag-

Voll R. (1964) Medikamententestung, Nosodentherapie und Mesenchymentschlackung bzw.


N. Westerman


Mesenchymreactivierung, Med. Litt. Verlag Velzen

lijk onderzoek gedaan dat onomstotelijk laat zien

Voll R. (1971) Elektroacupunctur anderhalb

dat elektromagnetische processen binnen biolo-

Jahrzehnte Forschung und Erfahrung in Diagnos-

gische systemen voorkomen (bio-energie) en dat

tik und Therapie, M.L. Verlag Velzen

ze daar een regulerende rol hebben. Onder meer

Voorhoeve P.E. et al. (1978) Leerboek der neurofy-

bij biochemische processen en bij functie- en

siologie, Elsevier Amsterdam, Brussel

structuurprocessen. Dat het organisme beschikt

Westerman N. (1991) Biofysische regulatie, Tijd-

over een bio-energetisch regulatiesysteem kan

schrift voor Integrale Geneeskunde, 5, p.98, 8,

als wetenschappelijk vaststaand worden be-

p.35, 7, p.3, 9/10, p.420

schouwd. Het kernconcept binnen de bio-fysi-

Westerman N. (1992) Biofysische regulatie, Elek-

sche geneeskunde is dat de fysiologische proces-

tromagnetische processen binnen het menselijk

sen van het organisme gestuurd en gereguleerd

lichaam & alternatieve geneeskunde van nu in

worden door elektromagnetische signalen.

het licht van de geneeskunde van de toekomst,

Binnen de reguliere geneeskunde wordt ervan

uitgave in eigen beheer

uitgegaan dat het meest fundamentele regulatie-

Westerman N. (2000) De biofysische sturing van

niveau van het organisme het biochemische ni-

biologische systemen, Tijdschrift voor Integrale

veau is. Dat ook elektromagnetische processen

Geneeskunde, 16(1), p.14, 16(2), p.50

een rol spelen binnen biologische organismen

Westerman N. (2004) Integrale geneeskunde,

wordt nog maar mondjesmaat, maar wel in toe-

Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde, 20(2),

nemende mate, door de reguliere geneeskunde

p.106

erkend. Biofysische geneeskunde is dus (nog)

geen reguliere geneeskunde.

Westerman N. (2006) Biofysische geneeskunde, , p.131 in: R. van Wijk, C.W. Aakster (Ed.) Integrale

Coherentie —Bij een coherent signaal zijn de tril-

Geneeskunde. Overzicht en Prospect, Harderwijk,

lingen gelijk in frequentie, vorm, fase en amplitu-

Stichting TIG

de. Coherentie betekent dat een signaal laser-

Wijk R.v., Schamhart D.H.J. (1988) Regulatory aspects of low intensity photon emission,

>

eigenschappen heeft.

Experientia, 44, p.586

Disharmonische trillingen —Een concept van de Duitse arts-elektro-acupuncturist Morell. Het begrip is synoniem aan ‘pathologische trillingen’.

Glossarium

Het concept houdt in dat trillingen hun sinusvorm

Actiepotentiaal —Een puls waarmee het zenuw-

hebben verloren en onderling verschillend in am-

stelsel signalen geleid. Zie verder bij: zenuwtransmissie.

Dissonantie —Een kwalificatie van resonante re-

Biofotonen —Een benaming van de Duitse fysicus

laties die een negatieve of blokkerende uitwer-

Popp voor de fysiologische lichtuitstraling uit cel-

king hebben op het lichaam. Er is overeenkomst

len.

in frequentie tussen de stimulus en het lichaam,

Biofysisch —Heeft vooral betrekking op fysiologisch elektromagnetisme.

plitude, vorm en fase zijn.

maar de stimulus is schadelijk.

Biofysische geneeskunde —Het fundamentele uit-

leiding door zenuwen (zenuwbanen). Zie: zenuw-

gangspunt van de biofysische geneeskunde is dat het organisme de beschikking heeft over een

transmissie.

elektromagnetisch (biofysisch) regulatiesysteem, dat in hiërarchie boven het biochemische regulatieniveau uitgaat. Er is zeer veel wetenschappe-

tig jaargang 21|22

Elektrochemische transmissie —De wijze van ge-

Emissie —Het uitstralen van elektromagnetische signalen.

Focale belasting —Een fundamenteel concept voor het ontstaan van chronische ziekte. Het


235

>

N. Westerman


principe is dat chronische lokale disregulatie

ervan. Alleen golven met frequenties tussen

(ontsteking of anderszins) binnen structuren en

3.1014 tot 7,5.1014 Hz zijn waarneembaar voor het

fysiologische processen op afstand ziekte veroor-

menselijke oog, dat is het zichtbare lichtspec-

zaakt en onderhoudt. Er zijn binnen de niet-regu-

trum. Niet waarneembaar infrarood licht bevindt

liere geneeskunde meerdere hypothesen hoe

zich tussen 3.1011 tot 3.1014 Hz. De elektromagne-

deze stoorwerking op afstand tot stand kan

tische trillingen in dit frequentiegebied hebben

komen. De belangrijkste zijn: bacteriële strooi-

een golflengte van 10-6 tot 10-7 meter.

werking, ontregeling van het autonome zenuw-

Elektromagnetische golven met een frequentie

stelsel, productie van toxinen en elektromagneti-

tussen 3.1014 Hz en 3.1018 Hz vormen – eveneens

sche stoorwerking.

niet voor het menselijke oog waarneembaar –

Frequentie —Het aantal trillingen per seconde,

ultraviolet licht. Bij nog kortere golflengten krijgt

uitgedrukt in Hertz (Hz). 10 Hz betekent 10 trillin-

elektromagnetisme de karakteristiek van rönt-

gen per seconde, 1012 Hz betekent 10 biljoen tril-

genstraling, vervolgens gamma-straling en ten

lingen per seconde. De frequentie is omgekeerd

slotte kosmische straling. De langere golflengten

evenredig met de golflengte. Hoe groter de fre-

(lagere frequenties) van elektromagnetisme heb-

quentie, hoe kleiner de golflengte. Binnen de na-

ben het karakter van microgolven (warmtestra-

tuurkunde speelt het begrip frequentie een sleu-

ling) radio- en TV-golven. Licht is dus net als een

telrol bij geluid en bij elektromagnetisme. Bij ge-

radiogolf een elektromagnetische golf, alleen is

luid is het lucht die in trilling is. Hoe hoger de fre-

de frequentie veel hoger. Licht kan fysisch wor-

quentie hoe hoger de toon van het geluid. Bij

den opgevat als golfverschijnsel, maar ook in de

elektromagnetisme is er geen medium dat in tril-

vorm van immateriële elementaire deeltjes die

ling is, geen elektronen die trillen, geen molecu-

zich eveneens verplaatsen met de snelheid van

len, geen materie, maar vormt de trilling zelf het

het licht (fotonen). Een van de kenmerkende ei-

medium. Elektromagnetische golven worden op-

genschappen van elektromagnetisme is dat het

geroepen door wisselwerking van elektrische en

van de omstandigheden afhangt of de golfbewe-

magnetische krachten. Er is dus niet ‘iets’ dat trilt, het is ‘niets’ dat trilt. Er is alleen de trilling

236

ging manifest is dan wel dat het deeltjesaspect.

Humoraal —Oorspronkelijk: betrekking hebben-

en met die trilling wordt energie en vooral infor-

de op lichaamsvloeistoffen. Tegenwoordig heeft

matie overgebracht. Elektromagnetische trillingen

humoraal betrekking op regulatie van lichaams-

breiden zich uit met een snelheid van 300.000

processen door middel van hormonen en daarmee vergelijkbare stoffen.

km per sec. De kern van elektromagnetisme is dat fundamentele informatie in de natuur geco-

Ionisatiegraad —Het gehalte aan ionen (geladen

deerd is in de vorm van trillingen, waarbinnen de

deeltjes) op een bepaalde locatie, ook wel de

code wordt uitgemaakt door de amplitude van

concentratie aan ionen. Naarmate de ionisatie-

die trillingen, de intensiteit, en door de golfleng-

graad toeneemt, is de geleiding van elektrische

te ervan. Een bit informatie bestaat uit een be-

stroom beter. De elektrische weerstand is dan ge-

paald spectrum – een aantal trillingen met be-

ringer. Er is een natuurkundig verband tussen

paalde golflengte – dat de aard van de informa-

elektrische geleiding en elektromagnetische transmissie.

tie bepaalt en een bepaalde intensiteit – die het vermogen bepaalt en daarmee de effectieve reik-

Neuraaltherapie —Een niet-reguliere behandel-

wijdte waarover de informatie kan worden over-

methode die teruggaat op de Duitse artsen de

gebracht. De frequentie van elektromagnetische

gebroeders Ferdinand en Walter Huneke. De neu-

straling is volkomen bepalend voor de aard

raaltherapie berust op de waarneming dat inspui-

tig jaargang 21|22


N. Westerman


ting van lokaalanesthetica (lokaal verdovende

mogelijk ook andere glazen met dezelfde eigen-

middelen, vooral het middel procaïne wordt ge-

frequentie die zich in de directe omgeving bevinden in trilling te brengen.

bruikt) bij een veelheid aan aandoeningen een genezende werking heeft. Die genezende werking

dacht op een bepaalde ontwikkeling te vestigen.

is de neuraaltherapie een empirische vorm van

In de natuurkunde: de informatieve waarde van

geneeskunde. De concepten sluiten aan bij fun-

een signaal waardoor het op de plaats waar het

damentele biofysische concepten inzake elektro-

wordt ontvangen een effect kan hebben. Als bio-

magnetische stoorwerking, waardoor binnen lo-

fysische signalen minder coherent worden,

caties en processen elders binnen het lichaam

neemt de signaalfunctie af. Het signaal kan niet

ziekte wordt veroorzaakt en onderhouden. Het

meer worden ‘gelezen’ op de plaatsen waar het

biofysische model voor de werkzaamheid van

wordt ontvangen. Processen die door de betref-

neuraaltherapie is dat een tijdelijk opheffen van

fende signalen worden gestuurd en gereguleerd raken stuurloos.

biofysische disregulatie door de inspuiting her

Transmissie —Geleiding. In de tekst vooral gebruikt ten aanzien elektromagnetische geleiding.

bewerkstelligt.

Signaalfunctie —Letterlijk: functie om de aan-

kan soms per direct tot stand komen. In principe

stel van de integriteit van de lokale autoregulatie Neurofysiologie —De fysiologie van het zenuw-

Zenuwtransmissie —Zenuwgeleiding. Het zenuw-

stelsel.

stelsel geleidt geen elektriciteit zoals elektrische

Neurogeen —Letterlijk: van het zenuwstelsel uit-

bedrading dat doet. Er is geen elektronenstroom

gaande. In het spraakgebruik gebruikt voor: ge-

die van een elektrische minpool naar een elektri-

leiding via het zenuwstelsel, geleiding via zenu-

sche pluspool loopt. Het zenuwstelsel geleidt sig-

wen.

nalen die bestaan uit een kortdurende ompoling

Neuronaal —Heeft betrekking op geleiding via

van de lading die over het membraan van de

het zenuwstelsel, via zenuwen. In het spraakge-

zenuw bestaat. De ompolingsgolf wordt als een

bruik een synoniem van neurogeen.

puls in de lengterichting van de zenuw voortge-

Resonantie —Overeenkomst in frequentie tussen

leid. Het celmembraan van een zenuwvezel is in

een trilling en een trillingssysteem, waardoor het

rust aan de buitenkant negatief gepoold. Dit be-

trillingssysteem in trilling wordt gebracht. De

rust op ionen en niet op elektronen. Er zijn aan

meest eenvoudige voorstelling die kan worden

de binnenzijde meer negatief geladen ionen dan

gemaakt is die van een kristallen glas, dat als

aan de buitenzijde. Tijdens de ompoling veran-

een zanger de juiste toon treft, in trilling wordt

dert de doorlaatbaarheid van het membraan

gebracht. Resonantie speelt als een cruciale rol

waardoor een ionenbeweging plaatsvindt en de

binnen de techniek. Het onderzoek naar biolo-

buitenzijde van het membraan gedurende korte

gisch elektromagnetisme heeft duidelijk gemaakt

tijd positief gepoold raakt. Vervolgens herstelt de

dat dit ook bij biologische systemen het geval is.

rustverhouding van de ionen zich weer en poolt

Resonantiesystemen —Ook: ‘resonatoren’ ge-

het volgende stukje van de zenuwvezel om. Deze

noemd. Trillingssystemen die door een trilling die

vorm van geleiding wordt ‘elektrochemisch’ ge-

met hun eigenfrequentie overeenkomt in trilling

noemd. Ze gaat wel gepaard met een elektrische

kunnen worden gebracht. In het voorbeeld van

lading maar deze berust op de concentraties van

het glas dat mee gaat trillen met de juiste toon is

de verschillende ionen binnen en buiten het

het glas het resonantiesysteem. ‘De juiste toon’

membraan is dus chemisch van aard. Als een ze-

is de eigenfrequentie van het glas. Als het glas in

nuwpuls het einde van een zenuw bereikt, scha-

trilling is gebracht is het louter op grond daarvan

kelt ze niet direct over zoals bij elektrische bedra-

tig jaargang 21|22

>


237

>

N. Westerman


ding het geval is. Er is een fysieke afstand tussen

ters) die in de aansluitende zenuw of structuur

twee zenuwen die op elkaar aansluiten en tussen

een nieuwe ompolingsgolf teweegbrengen. Een

een zenuw die op een andere structuur zoals bij-

puls van ompoling die zich langs de zenuw voort-

voorbeeld een spier aansluit. De aankomende

beweegt wordt actiepotentiaal genoemd. De sig-

zenuwpuls maakt aan het einde van de zenuw-

nalen binnen het zenuwstelsel worden dus in de

vezel chemische substanties vrij (neurotransmit-

vorm van actiepotentialen geleid.

238

tig jaargang 21|22


N. Westerman


<

Samenvatting Stromende energie binnen het lichaam De Chinese geneeskunde heeft een uitgebreid be-

gaat om onderhuidse spleten die fungeren als golf-

grip ontwikkeld van ons lichaam als cybernetisch

geleiders voor elektromagnetische signalen, waar-

systeem. Centraal in deze visie staat de systeemre-

door de informatiestromen lopen die het lichaam

gulatie, en de manier waarbij de integriteit daarvan

informeren en integreren. Het artikel beschrijft de

is te herstellen. Het systeem waardoor dat gebeurt

relaties tussen de meridianen, elektromagnetische

staat bekend als de meridianen. Dat ze bestaan is

informatieoverdracht, en de meting van biofotonen.

een feit en op meerdere manieren bewezen. Het

Summary Flows of energy in our body Chinese medicine developed a clear insight into the

channels which serve as wave guides for electro-

cybernetic system properties of our body. System

magnetic signals. These integrate and co-ordinate

regulation is the basis of preservation and restora-

the body cell functions. The article relates the meri-

tion of integrity of the body. This makes use of the

dians to electromagnetic information transfer and

meridians. That they exist has been proven in diffe-

the measurement of biophotons.

rent ways and it is a fact. They are subcutaneous

Key words Qi

energy

meridian

wave guides

information flows

Auteur N. Westerman is, na 20 jaar huisarts te zijn geweest met een consultatieve praktijk voor acupunctuur, elektro-acupunctuur en bioresonantietherapie, sinds 1998 uitsluitend consultatief werkzaam. Hij heeft vooral gepubliceerd over de natuurwetenschappelijke basis van de niet-reguliere geneeskunde. Sinds 1992 heeft hij het Rathega-systeem ontwikkeld, een radiësthetisch testsysteem, waarin hij opleidingen verzorgt. adres Singel 197 3311 KR Dordrecht e [email protected]

tig jaargang 21|22


239

Stromende energie binnen het lichaam

Recommend Documents