Strijd om slimme thermostaat is losgebarsten Ben je als hedendaagse consument nog wel slim zonder slimme thermostaat? En wat is dan een slimme keuze? Wie wordt er uiteindelijk het slimst, als we allemaal zo'n slim apparaat aan de muur hebben of een App op onze slimme telefoon? En: Draait het om ketelverkoop, om abonnementen of om data? Tijd voor een slim artikel waarin we een inventarisatie maken van deze 'booming business'. Tekst: Rob van Mil
Fotografie: Industrie
A
l weer een aantal jaar terug waren de eerste, exotische slimme apparaten om in huis de temperatuur te regelen – vaak nog prototypen – te zien op vakbeurzen en conferenties, zoals de jaarlijkse ces in Las Vegas. Eén van die exoten, toen in elk geval, was de Nest; een innovatie die is bedacht door een intelligente ontwikkelaar die zijn sporen verdiende bij Apple. Maar ook in Europa waren technologieontwikkelaars als icy en Cuby actief met het ontwikkelen van slimme thermostaten, die eigenlijk toen al het midden hielden tussen een ketelregeling en domotica. Deze ontwikkelingen deden bij ketelleveranciers en specialisten als Honeywell het besef doorbreken dat de 'simpele' kamerthermostaat zijn langste tijd had gehad. Zeker ook met de razendsnelle acceptatie van de smartphone, waarmee de consument via Apps en internet vele nieuwe mogelijkheden krijgt, werden de R&D-afdelingen van ketelfabrikanten volop aan het werk gezet.
'De 'simpele' kamer thermostaat heeft zijn langste tijd gehad'
Leefomgeving wordt 'connected' Onze leefomgeving in huis en in gebouwen wordt 'connected'. Dat wil zeggen dat wifi in ons dagelijks leven inmiddels al even vanzelfsprekend is als water 16
uit de kraan en elektriciteit uit een stopcontact. De mens wil via zijn computer, smartphone en tablet altijd en overal op het internet. Hetzelfde geldt voor steeds meer apparaten. Enerzijds omdat die apparaten dan eenvoudiger zijn te bedienen, maar ook omdat de leveranciers van die apparaten dan kunnen achterhalen hoe het product presteert en hoe consumenten met hun producten omgaan. In het verleden probeerden diverse ketelfabrikanten cv-ketels slim te maken door modems of simkaarten in te bouwen en via internet- en telefoonkabel of mobiele telefonie verbindingen met die ketels tot stand te brengen. Dit bleek uiteindelijk omslachtig en te kostbaar. Met internet via wifi en natuurlijk de smartphone zijn de mogelijkheden voor fabrikanten om de consument en installateur diverse echt slimme functionaliteiten te bieden enorm gegroeid. Vorig jaar waren Nefit met de Easy en Honeywell met de EvoHome de fabrikanten die de primeur voor een slimme kamerthermostaat in ons land moesten delen. Dit jaar zien we dat nog
K&S - December ‘14
KS12 16-20.indd 16
24-11-14 14:09
Thema: Duurzame installaties
meer marktpartijen hun product gereed hebben en deze in Nederland introduceren. Vanzelfsprekend hebben de 'first movers' een voordeel, in elk geval wat aandacht en naamsbekendheid betreft, maar zij zullen alle zeilen moeten bijzetten om dat voordeel te behouden. Behulpzaam bij ketelverkoop 'Wij zijn in elk geval blij en trots dat onze slimme thermostaat Nefit Easy op dit moment al volop beschikbaar is en er ook al substantiële aantallen zijn verkocht', zegt Jan Blom, marketing manager bij Nefit. 'De thermostaat zorgt ervoor dat wij onze nieuwe ketels makkelijker kunnen verkopen. Tegelijk zien we heel duidelijk dat er grote vraag is naar de slimme thermostaat bij mensen die nog niet aan een nieuwe ketel toe zijn, maar gewoon het comfort en het gemak van deze slimme thermostaat in huis willen.' Natuurlijk realiseert Blom zich heel goed dat de voorsprong tijdelijk is. 'Dat betekent dat wij volop doorontwikkelen en dat onze ge-
bruikers in de komende jaren nog heel wat nieuwe mogelijkheden kunnen verwachten.' Ook Honeywell rustte niet op haar lauweren sinds de introductie van de EvoHome. Deze slimme thermostaat werd dit jaar gevolgd door de Round Connected, eveneens een slimme uitvoering, maar dan in de vorm van de 'traditionele' ronde kamerthermostaat waar Honeywell zoveel bekendheid mee verwierf. 'Honeywell vond meer dan honderd jaar geleden de eerste kamerthermostaat uit. Vanaf dat moment hebben we voortdurend geïnnoveerd', zegt Jeremy Peterson, algemeen directeur van de Home Comfort & Energy Systems-divisie van Honeywell in de emearegio (Europa, Midden-Oosten en Afrika). 'Met de ervaring die we in meer dan twaalf decennia hebben opgedaan, weten we precies hoe je je huis het beste verwarmt. De Round is ontwikkeld voor zowel drukke gezinnen als voor mensen die kosten willen besparen. Ons doel is dat iedereen eenvoudig, vertrouwd en betaalbaar zijn of haar verwarmingsinstallatie kan bedienen, vanaf elke loK&S - December ‘14
KS12 16-20.indd 17
17
24-11-14 14:09
leverancier
Atag
Eneco
naam product
One ja
bediening via ruimtecontroller
Essent/icy
Honeywell
Honeywell
Toon
E-thermostaat
EvoHome
Round
ja
ja (alleen plus en min)
ja
ja
bediening op afstand / via App
ja
ja
ja
ja
ja
internetverbinding
ja
ja
ja
ja
ja
(wifi) ingebouwd
Z-Wave en wifi (ingebouwd
lan-kabel (via hub) en icy-net (868 mhz)
wifi (ingebouwd)
wifi (ingebouwd)
nee
nee/vrijgegeven
nee
ja
nee
OpenTherm, moduleren en aan/uit
OpenTherm, moduleren en aan/uit
communicatieprotocol
werkt met ifttt
api
koppeling met cv-ketel
via aparte unit, de Heat Link bij ketel"
voorlopig alleen met Atag-ketels
OpenTherm, moduleren en aan/uit
Open Therm, power-converter
OpenTherm
OpenTherm
OpenTherm
meten gasverbruik
nee
ja
nee
nee
nee
meten elektriciteitsverbruik
nee
ja
nee
nee
nee
toont E-gebruik + advies
ja
ja
nee
nee
nee
aanwezigheidsdetectie
ja
ja
ja
nee
nee
zelflerend
nee
ja
ja
nee
bruto prijs thermostaat [€]
269
275
299
149
met abonnement per maand
nee
ja (3,50 €/pm)
ja (onbekend)
nee
nee
ja
ja
nee (d-h-z)
ja
ja
installatieservice bij product (1)
nee (a)
249
(b)
automatisch contact met fabrikant of installateur
ja
ja
nee
nee
nee
automatische software-updates
ja
ja
nee
ja
ja
De volgende slimme monitoringsystemen zijn, of door ontbrekende, cruciale informatie of omdat het niet primair thermostaten zijn, buiten dit overzicht gehouden: E-manager van Nuon, SmartHome van RWE/Essent, Incomfort van Intergas, smappee van Smappee.com.
catie – op de bank of onderweg.' De nieuwe Round Connected is via smartphone en tablet te bedienen en te programmeren via de gebruiksvriendelijke Total Connect Comfort-App (iOS en Android). Honeywell claimt dat de thermostaat voor zo'n 20 procent energiebesparing kan zorgen en dat hij zich daardoor, ook vanwege zijn relatief lage prijs, in slechts een jaar terugverdient. Nog zo'n innovatie van Honeywell is de Lyric, een kamerthermostaat waarmee het op de Amerikaanse markt rechtstreeks concurreert met de Nest. Bij Honeywell Nederland was niemand bereikbaar die duidelijkheid kon geven of deze eveneens rond vormgegeven, slimme thermostaat ook naar Nederland komt. Innovatie van Atag Een fraai product dat deze maand wel op de Nederlandse markt verschijnt, is de modern ogende 'One' van Atag. Deze slimme thermostaat heeft bijna alle functionaliteiten die vergelijkbare concurrerende producten hebben, maar is vooral bedoeld om de 18
ketelverkoop te stimuleren. 'We merken gewoon dat de cv-ketel voor de gemiddelde consument een oninteressant product is. Met de ontwikkeling en introductie van onze slimme thermostaat bieden wij mensen ineens wel een 'high interest'-product. Steeds meer mensen vinden zo'n apparaat met bijbehorende App interessant, maar zien daarnaast het nut van een dergelijke digitale innovatie. Daarom is de 'One' voor ons de locomotief die de wagons, onze cv-ketels, moet gaan trekken', zegt Jan Henk van der Wijk, marketing- en communicatiemanager bij Atag Verwarming Nederland. En dat die visie van Atag zo gek nog niet is, blijkt uit de enorme media-aandacht die de introductie van slimme thermostaten als de Nest, maar ook de Toon van Eneco of de Anna van de Nederlandse Energie Maatschappij genereert. Eneco organiseerde in september een massale persbijeenkomst tijdens de introductie van de nieuwe Toon, speciaal in een hippe wijk van Amsterdam, en niet in hun thuisstad Rotterdam. De landelijke journalisten en gadgetbloggers blijven namelijk graag in en om de
K&S - December ‘14
KS12 16-20.indd 18
24-11-14 14:10
Thema: Duurzame installaties
leverancier
Nefit
Nest Labs
NetAtmo
Plugwise /NEM
ThermoSmart
naam product
ThermoSmart
Easy
Nest
NetAtmo
Anna
bediening via ruimtecontroller
ja
ja
ja
ja
ja
bediening op afstand / via App
ja
ja
ja
ja
ja
internetverbinding
ja
ja
ja
ja
ja
wifi (ingebouwd)
wifi (ingebouwd) en eigen netwerk
wifi (ingebouwd)
wifi (ingebouwd)
wifi (ingebouwd)
binnenkort beschikbaar
ja
nee
nee
nee (api binnenkort beschikbaar)
Nefit en Boschketels + OpenTherm
aan/uit
ja, cv en warm water
nee
ja
nee
nee
meten elektriciteitsverbruik
nee
nee
nee
nee
nee
toont E-gebruik + advies
nee
nee
ja
ja
ja
ja
ja
nee
ja
nee
communicatieprotocol werkt met ifttt koppeling met cv-ketel
via aparte unit, de Heat Link bij ketel" meten gasverbruik
aanwezigheidsdetectie zelflerend
ja
ja
nee
ja
ja
257 (c)
219 (d)
179
gratis
250
nee
nee/ja (bij Essent 3,95 €/pm)
nee
ja (3,99 €/pm)
nee
installatieservice bij product (1)
ja
ja
ja + nee (d-h-z)
ja (70 euro) + nee (d-h-z)
nee (d-h-z) + ja (75 euro)
automatisch contact met fabrikant of installateur
ja
ja
nee
onbekend
nee
automatische software-updates
ja
ja
nee
onbekend
nee
bruto prijs thermostaat [€] met abonnement per maand
1 installatieservice is niet per definitie gratis a. gratis product en installatie bij vierjarig contract b. gratis bij driejarig groenestroomabonnement
c. plus 35 euro voor koppeling met OpenTherm toestellen d. voor 49 euro bij driejarig energieabonnement Essent e. gratis bij vijfjarig groenestroomcontract bij Essent
hoofdstad, zo was Eneco's redenering. En gezien de aandacht die Toon vervolgens in de media kreeg, was dit een wel bekeken zet. De Apeldoornse ketelfabrikant Remeha liet eerder dit jaar, tijdens de vsk, zien dat ze ook aan een slimme thermostaat werken. 'Wij hebben deze thermostaat ontwikkeld voor onze internationale markt; hierbij hebben wij uitgebreid gebenchmarkt wat de klantwensen zijn uit de verschillende landen en deze samengevoegd in een ontwerp. Een mooi handzaam product waarbij wij uitgaan vanuit de gewenste klantervaring en niet uitsluitend vanuit de technische mogelijkheden', zegt Ferry Overweg van Remeha. 'Opvallend onderscheidend en uniek is hierbij de keuze voor een harde draaiknop, de klant verlangt eenvoudige bediening. De extra tijd om de klantenwensen internationaal in kaart te brengen heeft deze inzichten gebracht, en daar zijn wij erg blij mee.' Koppelen binnen netwerk De Nest, de thermostaat die de Amerikaanse Google-dochter Nest Labs in september in Neder-
land introduceerde, is voor de Nederlandse markt aangepast. Het apparaat beschikt over een koppeling naar OpenTherm, zodat bijna alle Nederlandse cv-ketels ermee kunnen communiceren. Tevens wordt de Nest gepositioneerd als het eerste onderdeel van de slimme woning. Niet voor niets lanceerde Nest Labs tegelijk met de thermostaat ook de slimme rookmelder, de Protect. En de volgende producten die straks in hetzelfde thuisnetwerk gaan samenwerken, zijn al in aantocht. Het is een ontwikkeling die veel meer aanbieders voor ogen hebben. Uiteindelijk, zo is hun visie, ontstaat er in de woning een samenspel tussen uiteenlopende apparaten die op elkaar en in samenhang met elkaar reageren en daarmee de leefomgeving slimmer en comfortabeler maken. Vaak wordt dan over het internet der dingen (the Internet of Things) gesproken, maar momenteel krijgt dit concrete handen en voeten door de ifttt-App. ifttt (spreek uit als gift, maar dan zonder g) staat voor IF This Than That. Het is een cloud-tool waarmee de gebruiker 'recipes' kan creëren. Dit gebeurt via de formule 'als dit dan dat'. Daarbij is 'dit' de K&S - December ‘14
KS12 16-20.indd 19
19
24-11-14 14:10
Thema: Duurzame installaties
trigger en 'dat' de actie die erop volgt. Steeds meer fabrikanten zetten hun producten open voor deze cloud-dienst, zodat verschillende producten en diensten met elkaar kunnen samenwerken. ifttt is een Engelstalige applicatie die gratis in App-stores beschikbaar is, maar ook als web-App is te gebruiken. Honeywell maakte recentelijk bekend dat zij haar slimme kamerthermostaten ook voor ifttt geschikt heeft gemaakt. Een soortgelijk concept introduceerde Apple dit najaar, met de Homekit. Eveneens een platform waarop allerlei slimme apparaten in huis via een bediening met elkaar en met de consument kunnen gaan praten. Leveranciers die hun apparaten voor Homekit geschikt willen maken, moeten daarvoor wel een special chip inbouwen, die Apple hen levert. Centrale intelligentie in huis De eerder genoemde productlancering – eigenlijk herlancering – van Toon van Eneco moest vooral duidelijk maken dat deze kamerthermostaat en energiemonitor vanaf nu de spil wordt in de duurzame strategie van Eneco. 'Wij positioneren Toon niet meer als thermostaat, maar als core-onderdeel van onze bedrijfsstrategie', vertelde Erik van Engelen, directeur commercie van Eneco. 'De Toon wordt de centrale intelligentie van het huis. Vanzelfsprekend stuurt het toestel de cv-ketel zo efficiënt mogelijk aan, maar regelt het ook de energiestromen in huis en zorgt het dat de pv-panelen op het dak zo efficiënt mogelijk hun stroom kwijt kunnen. Verder gaat Toon ook de aansturing van de luchtkwaliteit verzorgen, het laden van de elektrische auto in goede banen leiden en de levering van stadswarmte in beeld brengen. Tevens kunnen via Toon en Z-Wave koppelingen worden gemaakt met de slimme tussenstekkers Fibaro en met Hue, de slimme lampen van Philips. Ook kondigde Eneco aan dat zij de api, de basis voor het communicatieprotocol voor Toon, volledig vrij beschikbaar stelt aan de markt, zodat ook andere marktpartijen functionaliteiten voor Toon kunnen ontwikkelen of hun installaties op Toon kunnen afstemmen. Aan het eind van dit jaar, zo meldde Eneco, zullen al honderdduizend huishoudens een Toon gebruiken. 'Met Toon zijn wij op het gebied van slimme thermostaten marktleider in Europa', verkondigde een zelfverzekerde Van Engelen. 'Daarom is het voor ontwikkelaars zo interessant om Apps of productkoppelingen voor dit product te bedenken.'
'Voor Nefit en Atag is de slimme thermostaat uitsluitend een verlengstuk van de verwarmingsketel'
20
Energie of ketels verkopen Volgens Van Engelen gaat Eneco zeer zorgvuldig om met de data die Toon genereert. Hij bezweert ook dat de Toon-bezitter, wat Eneco betreft, eigenaar blijft van de data, en dat Eneco deze niet commercieel zal uitbaten. Maar om een Toon te mogen gebruiken, moet men wel klant zijn bij Eneco. En hoe langer het energiecontract duurt dat wordt afgesloten, hoe goedkoper de aanschaf en de andere services van Toon zullen zijn. Volgens Jan Blom van Nefit is het voor consumenten erg belangrijk dat zij dit addertje onder het gras zien. 'Bij een energiebedrijf als Eneco, maar net zo goed bij de nem, Nuon of Essent is het primair om het contract te doen, zodra zij een slimme thermostaat aanbieden. Voor ons is de slimme thermostaat uitsluitend een verlengstuk van de verwarmingsketel. Het is ons en onze installateurs primair te doen om het optimaliseren van de services rondom de cv-ketel. Zo hebben wij dit najaar Nefit eService geïntroduceerd, waarbij de installateur bij een eventuele storing via de Nefit Easy toegang heeft tot de informatie in het toestel. Dat dient het gemak van installateur en consument. Wie een contract sluit bij een energiebedrijf of bij Google, zou zich echt moeten afvragen waar de werkelijke drijfveren van die bedrijven liggen. Het gaat hen in elk geval niet om de cv-ketel', oordeelt Blom kritisch. Ook Jan Henk van der Wijk van Atag wijst op het verschil van motivatie tussen zijn bedrijf en die van de energiebedrijven. 'Wij hoeven geen energie te verkopen. Het gaat ons ook niet om een abonnement en ook niet om de data. Wij willen uitsluitend dat mensen onze ketels blijven kopen.'
K&S - December ‘14
KS12 16-20.indd 20
24-11-14 14:10
