Streekpost
Michel Martinus -poëzieen Greetje van de Loosdrecht -foto’s2013
Cunera kerk in Rhenen
In dit gedicht laat ik jou even zweven op de stembanden van het licht. Als kind weer lachen met de wind, alsof tussen toen en nu, de tijd stilvalt en iets er nog niet is. Jij op een stoeprand van zonlicht, touwtje zien springen rond de oude kerk met haar witte mutsje tot in de hemel. Hier klonk altijd het zondagsgebed en het lied waarvan jij de woorden onthield. In een nieuwe bloemetjesjurk, op een feestdag als deze, waarop jij met kleurige strikjes in het haar, wacht op straks; op Ranja met een rietje en zelf gebakken zandkoekjes, de belevenis: chips uit een klein zakje met een blauwtje zout, een kleurige kauwgombal telkens laten knappen en vullen met een nieuwe tekst voor je eerste vriendje. Bellen blazen buiten op het gras. Nee, van al wat toen was, is nog niets vergeten. Nu tienmaal toen verder en later in het licht, is jouw glimlach nog altijd een gedicht, net als het nummer van deze dag,hetzelfde gebleven, want vandaag ben jij weer even dat kleine wicht, dat tig wordt in mijn gedicht, hier in Rhenen.
De aangeklede boom
Tegen de winterkou of al in najaarsblad verpakt of gepakt. Schuilplaats tegen wind en kou in haar armen, een vrijplaats, voor wat vliegt, kruipt of klimt. Nog aan een late blauwe lucht, maar de zomer heeft zijn koffers al gepakt, het vallend najaar treedt aan. Wie te laat zijn blad laat vallen, is niet op tijd winterklaar. De tijd ademt zwaar en blaast straks overal een kleurrijk afscheid .De dood ziet nu alles nog vreedzaam aan.
de Cultuurfabriek
In het huis van licht, waar woorden opgeslagen, te leen en te huur zijn, schept men kunst met een kleine k, maar wordt er groot gedacht en gedroomd. De beker van vrije tijd is er tot de rand gevuld met: lezingen, workshops en creatieve activiteit. Hier kruipt over het glas de buitenwereld traag voorbij, binnen laat men de geest uit de fles. Wij: knippen, lezen en kleuren gezichten, vol expressie om ons heen. Creaties vol fantasie blijven pas later, regelgebonden in de Cultuurfabriek.
de Grebbenberg
Hier waar door het loverdak heen de stokoude adem van het licht strijkt over de zerken, stenen en perken, komt de dood soms even tot leven, voor de eenzame bezoeker, die raakt aan de rust van vergeten namen en jaren van oorlog en vrede, de rust en stilte waarin the last Post, geklonken heeft. Ingebed in de tijd, verlost van ziekten en kwalen hebben zij hun plaats gekregen en trotseren de elementen en de ruimingswoede van overheid en nazaten. Waar wandelaar en bezoeker zich verliezen in gebeden van het zachte ruisen en een duizend-stemmig vogellied, ligt een onthaastende deken over het verleden. Hier leggen veteranen en schoolkinderen nog eens bloemen, staan in gedachten even stil.
de Grift
In het tegenlicht ontstaat de drift in de Grift, waar over de wind, als een lichte golfslag, speelt, watervogels fluiten de stilte om mijn hoofd, dat intens kabbelend openstaat. gedachten drijven wit op de spiegel gekeerd voorbij, ik verpak dromen van de stad in een romantisch beeld, ankerplaats voor wie vol verwondering dit plaatje, stromend leven, ziet. Het licht zinkt op de andere oever, als plukjes wit tussen groen en blauw, tussen mij en jou.
de Klokkentoren van Veenendaal
Ik luister het luiden alleen op die vreemde stille dagen, op momenten, een keer op de eerste maandag van de maand, als alle alarmfases en -roepen getest worden. Maar hier luidt alleen de bel als B & W een pizza wil en de brommerboy moet voorrijden om de bestelling op te nemen en die dan te bezorgen tegen lunchtijd. Met Pasen vliegen de klokken beierend uit naar Rome om in de Sint Pieter eieren te halen en deze door de lucht naar Veenendaal, met Pasen te brengen, zodat de ambtenaren die voor de kinderen kunnen kleuren en verstoppen, overal in de stad, als de klokken dan weer luiden melden ze dat ze gevuld, terug zijn op het nest. Zie hoe de wolken gevuld met volle klokken overdrijven, helaas horen we hun jubelend kleppen vanaf hier nu niet, vast omdat Pasen al geweest is.
de Markt
vroeg uitgepakt en uitgestald, staat de marktwaar al voor eerste bezoekers klaar. de luide aanprijsstemmen klinken nog niet, worden nog even met koffie in gereedheid gebracht en gesmeerd. Hier waar je knaak een daalder waard blijft, wordt driftig op de oude manier gerekend van de Euro terug naar de Florijn en van vandaag terug naar gisteren en toen. De standwerker, een woordgoochelaar, is een artiest, die als gangmaker op markt en beurs fungeert. Daar brengt hij zijn waren aan de man, door vlotte praatjes en levendige presentaties. Met luide stem tracht hij of zij prijzen, tussen bod en aanbod, stuk te slaan. De ware kampioen jongleert handig, ook in het Gelders landschap,met veel gebruik van klankkleur ,woordkeus en grote overredingskracht. Tenslotte kiest de toehoorder, overtuigd van kwaliteit en prijs, want op dit product heeft hij blijkbaar altijd al gewacht.
DOVO
zaterdags in Veenendaal langs de lijn weer en wind trotserend voor de pupillen van Dovo het staat nog gegrift. Als de E'tjes & F'jes in de clubkleuren, door de opgezweepte linies breken en soms vermoeid samenklonteren om even onzichtbaar te worden of om op te gaan in het eigen rood zwart; een blok vormend en voor de duvel niet bang, worden de spelertjes gauw overspoeld, met goede raad, waarvoor ook in Veenendaal altijd voldoende wind. Het gaat bij Dovo overal om Fair Play. Er wordt nog echt van groot en klein in rood-zwart genoten en er wordt altijd ook buiten de lijnen positief gecoacht.
Escape
Er zijn geen woorden aan de wand voor nodig om te vertellen, dat men eindelijk tot in de hemel kan spelen. Men legt sounds van boven naar beneden in tracks aaneen, bouwt een toren van kalksteen tot gewenste hangplek samen en laat de jeugd eigen dromen, openleggen hoe hoog en in welke taal dan ook. Vermaak ligt tussen voelen en zien! Hier in Escape, de vluchttempel in Veenendaal tegen verveling.
Gemeentehuis
Verbaasd mij deze moderne blokkendoosbouw, die ik op zoveel plaatsen ontmoet, dan heeft dus deze architect het schijnbaar goed gedaan, maar zelfs het zuinige groen straalt hier geen warmte, geen betrokken leven of activiteit uit. Het gebouw, dat voor het hart van de stad moet staan, ging hier dood, alvorens het tot leven kwam. Het blijft hier alle dagen gesloten, want alsof het altijd weekend, buiten de werkzame uren in Veenendaal is, al zegt men hier: 'Wat van buiten niet mooi is, hoeft van binnen niet lelijk te zijn, natuurlijk.'
Grafity
Uit het wit van de nacht ontstaan, de kwade taal van kabaal en toch kunstzinnig, zeer creatieve gedachte beeldloop op het grauw van de sloop van een gesloten gebouw. Ik haal het uit zijn kader en lees het stiekem, zoals aangebracht, letter voor letter, streek voor streek met schaduw en kleuren, het kleine gevoel van wat niet mag, en toch is gelukt. Een publiek geheim dat op deze buitenplaats
geschreven staat.
Herfst
De zon schildert met haar licht tussen de bomen tot in de vroege dood, het sterven in achterwaarts licht een koperen tuin van tijd verdicht, waarin ik nog wandelen wou met jou, als paar. Jij met vuurrood haar en ik met knalrood gezicht op kousenvoetjes treedt de dood rond de stammen aan, maar als hij even loslaat, ontstaat het leven alweer.
Tricotage
Moeder woont zoveel hoog op nummer net zoveel van rechts als links. Niet alleen, maar met velen hoog, tegen de dreigende lucht weggestoken, wachtend op een glimp van een vogel, die aan haar raam voorbij schiet, zijn vrijheid tegemoet, vrijheid waarop moeders zieltje nog wachten moet. En wat zeggen, als de burgemeester van de stad haar met haar zoveelste verjaardag komt feliciteren en de loftrompet steekt over: de ruimte, het Wijtse uitzicht en de daaraan gekoppelde vrijheid, die zij hier heeft. Als moeder hem bedankt voor de bloemen en de mooie woorden, Flapt ze: Dat zij toch liever tussen vier planken dan hier tussen al die stenen ligt, 'U heeft de bloemen al meegebracht, een kwestie van springen, toch?'
in de Bieb
Met het zicht op geplande kinderactiviteit staat de stoel, voor de prinses, in de kamer met haar bureau al klaar, straks als zij hier binnen stapt en haar kamerheer toespreekt, neemt het sprookje zijn aanvang, tussen de boeken voor klein en groot. Alleen de verteller heeft zicht op alles, binnen en buiten, begin en eind liggen nog in het midden tot de speeldag, die door een toverstaf openklapt in de Bieb van Veenendaal.
Molen de Vriendschap
Tussen land en stad vingerwijst de oude molen naar vroeger, toen dagelijks karrenvrachten gedorste schoven werden vermalen tot meel voor brood in de oven. Wieken zwiegen luid bij het nutten van wind, de lucht slaat om in brute kracht, die stenen drijft tot malen. In de voedselketen tussen boer en bakker werkt de molenaar in het witte stof. Hier zijn wij te gast in het historisch besef, dat past tussen klompen en tulpen van de Hollandse en de Veenendaalse identiteit, de pracht en kracht tussen gisteren en vandaag, past ons hier nog alle dag.
De Vlinder
In een laatste zomerhaast op een boombast neergestreken, ogen en voelsprieten op de wereld rondom gericht, de mozaïsch ingelegde nepogen ter afschrikking van mogelijke belagers, als kleurrijk contrast met de grauwer wordende leeftuin omheen. Nooit zon en bloem genoeg ook al nadert de herfst nu ras en al is deze dagpauwoog, nog heel kras, zelfs dartel, straks trekt ook hij zich uit het leven terug.
Ouwehand
De bus, vol felle kleuren en kunstige dierfiguren, rijdt toeristen en dagjesmensen door Rhenen heen, over de wegen en paden naar Ouwehand Dierenpark. Grote mensen en kinderen gedragen zich als ongelikte beren en opgefokte apen. Zij schreeuwen en plakken hun afzichtelijkste grijnzen tegen de ruiten. Op elk tijdstip van de dag, vreten ze zich vol aan chips, patat met mayo, en ijs. Ze snaaien nootjes van elkaar, die voor de apen bedoeld. Zij zijn een dagje uit naar de dierentuin om daar tegen de dieren gezichten te trekken en vreemd op en neer te springen, geluiden makend, Zo maar op en dagje als vandaag.
Peren
In de achtertuin het harde en sappige fruit, een levend stilleven vol vrouwelijke vormen, tussen bladgroen, soft met een stevige bite te genieten.
Station in Veenendaal
Ik lees mijn reis op de panelen al bij aankomst en vertrek, waar het licht tussen de letters veegt ik onthoud geen woord, alleen beelden, die kleurrijke landschappen voorspellen met het zoet en zuur der mensen, reizigers, die hier al voor- en naproeven van Veenendaal, hun vergelijk bevindt zich nog in de aanslag of in de carrousel van het fototoestel om de hals, dat wordt straks thuis uitgepakt en met woorden tot leven gebracht, als eigen gedicht weer doorgegeven, voor wie hier aankomt of vertrekt, in het licht van het moment, tussen gaan en komen.
Veldbloemen
Terwijl ik voor jou kruip en sluip door het groen om een vers boeket veldbloemen te plukken, schudt jij het bed van geurige grassen, weer een beetje op. Wij slapen na een nacht vol buitengeluiden en een vallende wind, nog een dag van liefde in zwaaiend en wiegend gewas, tussen rode bloemhoofdjes in het groene gras.
Verkiezingen
Overal opgeplakt en aan gekondigd in de loop- of wandel gang van wie zich door de stad verplaatst, de stemmenwerfplaat, waar de burger en passanten straks op die en die datum in het gemeentehuis of ander stembureau zijn of haar voorkeur aan kan geven: op links of rechts of ergens daartussenin in het midden, partijen genoeg en te over, maar waar staan ze ook al weer voor? Geen keuze wordt zo snel gemaakt, want wat is of wat maakt straks het verschil? wij kiezers bekennen ergens wel kleur, als zij het dan ook maar doen na vandaag.
ZGV
Hier in het grote zorggebouw gaat zoals haast overal in deze, niet óp deze tijd, het licht uit, omdat het geld op is of om te bezuinigen. Of gaat het dan hier in Veenendaal al langzaam weer aan? Was het er misschien tegen alle verwachtingen in nooit helemaal uit. Worden hier de bofkonten verzorgd? Let op het licht, dat aan of uit gaat, want het gáat straks wel.
Zwanen
Na de voltooiing van het Zwanenmeer op het nestplatform, slaan ze de warmte uit hun lijf, bezien het spiegelbeeld en wenden dan hun hoofd naar de oevers, waar applaus zich uit het stiekeme publiek losmaakt en zij tevreden hun witte of zwarte verenpak strijken, zich verheffen uit de spiegel tot nieuwe waterdans in de glimlach van nagloeiend geluk.
