Stichting Westermeer Na 50 jaar op eigen benen. G.N.M. de Wolff

Stichting Westermeer 1965 - 2015 Na 50 jaar op eigen benen

G.N.M. de Wolff

S ch ng Westermeer na 50 jaar op eigen benen Boek ter gelegenheid van 50 jaar S ch ng Westermeer (1965-2015)

Geschreven door G.N.M. de Wolff Msc Joure, oktober 2015

Inhoud Voorwoord van G.J. Kuiper

5

Hoofdstuk 1

Inleiding

9

Hoofdstuk 2 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.

Ontstaansgeschiedenis van de S ch ng Westermeer Inleiding Armenzorg in Haskerland Oprich ng S ch ng Westermeer Ter overdenking

13 13 13 17 22

Hoofdstuk 3 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7.

Bezi ngen Inleiding Herkomst van de bezi ngen Verkopen van grond en boerderijen Aankopen Huidige grondposi e Ontwikkeling vermogen S ch ng Westermeer Een bijzondere vermogensoverdracht

23 23 23 25 32 35 35 39

Hoofdstuk 4 4.1 4.2. 4.3. 4.4.

Subsidieverstrekking Inleiding Subsidieontwikkeling in 50 jaar Subsidiecategorieën Huidig subsidiebeleid

43 43 43 47 57

Hoofdstuk 5 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.

De Bestuurssamenstelling Inleiding De samenstelling van het bestuur Het dagelijks bestuur van de S ch ng Bestuursleden in 50 jaar Huidige samenstelling

59 59 59 62 64 67

3

Hoofdstuk 6 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5.

De rela e met de gemeente Inleiding Het grondgebied van de S ch ng Westermeer De bestuurssamenstelling en ondersteuning Toezicht op bestuursstukken en –handelingen Rela e met de gemeente ingaande 2014

Slotwoord door M. Wietsma Bronvermelding Bijlage: Grafisch overzicht grondposi e St. Westermeer per oktober 2015

4

69 69 70 73 74 75 77 79 81

Voorwoord Beschouwingen van een (ex)voorzi er De S ch ng Westermeer bestaat 50 jaar. Van deze periode mocht ik ruim 20 jaar de voorzi er zijn. Daarmee ben ik wel de langstzi ende voorzi er echter niet het langstzi ende bestuurslid. De heer Koopmans was 27 jaar lid van het bestuur, de heer Hooghiemstra 26 jaar. Mevrouw Mulder-Knol is met een onderbreking van een jaar bestuurslid sinds 1990. Ook in de ondersteuning is er sprake van con nuïteit. De heer de Wolff was 21 jaar secretaris/ penningmeester. Thans is hij secretaris. Het is bijzonder te noemen dat een s ch ng waarvan de leden worden benoemd bij raadsbesluit zo veel stabiliteit hee getoond. Het is 1965 gekozen model hee tot de laatste gemeentelijke herindeling stand gehouden. Van het bestuur van zeven personen kwamen er twee uit het college van B&W, twee uit de raad en drie uit de bevolking. Betrokken burgers met een verschillende achtergrond. In de zes ger jaren gebeurde er veel in ons land. Zo kwam er een nieuwe bijstandswet. Het voorzien in de elementaire levensbehoe en werd landelijk geregeld. Het is een groot compliment aan de bestuurders in de toenmalige gemeente Haskerland dat de middelen voor burgerlijke armenzorg niet in de gemeentelijke kas verdwenen of in slapende organen onbenut bleven. Nadat de raad van de gemeente Haskerland daartoe had besloten werd op 25 november 1965 de S ch ng Westermeer opgericht. De laatste twee nog ac eve gemeentelijke instellingen van Maatschappelijk Hulpbetoon beëindigden hun werkzaamheden. De toekomst was aan de S ch ng Westermeer! De doelstelling werd breed geformuleerd. Het behar gen van belangen welke liggen op sociaal, maatschappelijk, cultureel en recrea ef gebied. Ook hier past een compliment aan de oprichters van de s ch ng. Dankzij hun vooruitziende blik hee de s ch ng nu 50 jaar lang een belangrijke rol kunnen spelen.

5

Na mijn benoeming tot burgemeester van de gemeente Skarsterlân in oktober 1990 werd ik voorzi er. Een warm bad te midden van oudgedienden. De heren Koopmans en Hooghiemstra zeer ervaren bestuursleden. De heer Spoelstra was al lange jd secretaris/ penningmeester. De bestuursleden van de s ch ng waren overal graag gezien. Er waren immers subsidies te verkrijgen! Een belangrijk beleidspunt was en is de vij aren regel. Volgens deze regel kan een organisa e slechts eens in de vijf jaar een beroep doen op de s ch ng. Soms hebben wij geadviseerd een in geldbedrag bescheiden aanvraag in te trekken. De vij aren regel geldt immers ook voor een klein bedrag. Beter kon worden nagedacht over een komend (groter) project. Een ander belangrijk punt is dat als regel een percentage van de totale investering wordt bijgedragen. Eigen inkomsten en bijdragen van anderen moeten een project uiteindelijk doen slagen. Een belangrijk moment binnen het bestuur was al jd de jaarlijkse ronde langs projecten waaraan een bijdrage was verleend. U kunt zich geen opgewektere dag voorstellen. Een dorpshuis, een molen, een muziekvereniging, ouderenzorg, jeugdwerk en nog veel meer. Een ronde langs dankbare mensen die veelal al weer vooruit keken naar een volgende aanvraag. Dankzij de S ch ng Westermeer is er veel ges muleerd en tot stand gekomen. Het is een groot succes gebleken en zal dat in de toekomst in de voormalige gemeente Skarsterlân en Terherne zonder enige twijfel ook weer zijn. De s ch ng hee in de afgelopen vij ig jaar een grote bijdrage kunnen leveren aan het beschreven doel. In het totaal maar liefst ruim € 2,3 miljoen. Mede hierdoor is een veelvoud van dit bedrag geïnvesteerd in de samenleving. Het is hartverwarmend te zien hoeveel ini a even er zijn van betrokken mensen bij hun eigen dorp of hun eigen vereniging. De overheid kan niet alles oplossen. De kracht van de samenleving ligt bij geïnspireerde mensen. Dat hebben de bestuurders in Haskerland al in 1965 gezien.

6

De S ch ng Westermeer werd opgericht als smeerolie voor de samenleving. Niet tredend in de verantwoordelijkheid van verenigingen en instellingen. Wel de helpende hand uitstekend om belangrijke ini a even een zet in de rug te geven. Het was een voorrecht om voorzi er te zijn van de S ch ng Westermeer. Graag dank ik alle bestuursleden en de ondersteuning vanaf de oprich ng tot heden. Er is uitstekend werk verricht. Voor de toekomst wens ik de s ch ng veel succes. Het is een parel in een technocra sche samenleving. Laten we deze parel koesteren en bewaren. G.J. (Bert) Kuiper Voorzi er van 1990 tot 2011

7

8

Hoofdstuk 1 Inleiding Ik neem u mee terug naar 1991. Ik ben net werkzaam op de afdeling Financiën van de gemeente Skarsterlân. Mijn leidinggevende, de heer P. Spoelstra (hoofd van de afdeling) is dan secretarisboekhouder van de S ch ng Westermeer. Ik hoor voor het eerst van die s ch ng. Wat de s ch ng voor doel hee en wat zij zoal doet, ik heb geen idee. Wel weet ik dat als hij bezig is met de werkzaamheden voor de S ch ng Westermeer, je hem beter niet kunt storen. Doorgaans is dat op vrijdagmiddag. Dat is alles wat ik op dat moment weet van de s ch ng. Een jaar later kondigt zich het pensioen van de heer Spoelstra aan. Enkele maanden daarvoor benadert hij mij met de vraag of ik de rol van secretaris-boekhouder van hem wil overnemen na zijn pensionering. Ik ben hierdoor uiteraard verrast, maar heb op dat moment nog geen idee wat het inhoud. Een toelich ng op de doelstelling van de s ch ng volgt evenals op de rol van de secretarisboekhouder binnen de s ch ng. Als ik twee weken later aangeef dat ik de rol wel wil overnemen gaat het balletje vervolgens snel rollen. Er wordt een voorstel voor de raad van de gemeente Skarsterlân opgesteld. Deze moet nl. de secretaris-boekhouder van de S ch ng benoemen. Aangezien er op hetzelfde moment ook net een vacature in het bestuur is, wijzigt de rol van de heer Spoelstra per september 1992 van secretaris-boekhouder in die van bestuurslid. Per die datum “erf” ik de kast met het dynamisch archief van de S ch ng Westermeer. Wat er allemaal zo al in zit, is voor mij nog een raadsel. Het wordt november 1992. Ik word gebeld door een zekere heer Huisman van “It Eilân”, met de mededeling dat door de storm van gisteren hij een flink aantal dakpannen van zijn dak hee . Ik vraag mij echt af waarom hij mij daarvoor belt. Na enkele vragen over en weer te hebben uitgewisseld, blijkt dat de boerderij van de S ch ng Westermeer is en verhuurd wordt aan de heer Huisman. It Eilân, blijkt dan vervolgens ook niet een Waddeneiland te zijn, maar It Eilân bij Oldeboorn. Gelukkig kunnen wij dan ook snel tot afspraken komen om het herstel van de boerderij geregeld te krijgen. In de eerste jaren in mijn rol als secretaris-boekhouder kwamen er regelma g voor mij nieuwe ervaringen langs. Om de diversiteit aan te geven noem ik er enkele: • Beperking voor de bedrijfsvoering voor de pachter binnen een natuurgebied. • Met diverse instan es in overleg om (boeren)bedrijfsverplaatsing te realiseren. • Aankoop van agrarische grond en het vervolgens in (erf)pacht uitgeven daarvan. • Beheer van enkele liquiditeiten van in eerste instan e € 1 miljoen tot oplopend € 3 miljoen. • Behandeling van een grote schenking aan de S ch ng in samenwerking met de notaris (zie ook onder paragraaf 3.6). 9

Na verloop van jd veranderde de rol van de secretaris in het bestuur. In het begin bracht de secretaris de agendapunten in, waarna de discussie volgde en er een besluit genomen werd. Al snel na mijn aantreden als secretaris-boekhouder werd met de toenmalige voorzi er (G.J. kuiper) afgesproken dat de secretaris bij elk punt ook een advies gaf. Vanaf dat moment werd door de secretaris, op basis van eerdere besluiten een advies opgesteld over wat ons besluit zou moeten/ kunnen zijn. Daarmee nam de inbreng van de secretaris als adviseur van het bestuur toe. Hierdoor, maar ook door de muta es in de bestuurssamenstelling werd ik langzaam steeds meer een centrale persoon binnen de s ch ng Westermeer. Bij veel vragen over pachtaanpassingen, wel of niet aankopen, wel of geen subsidie geven voor een bepaalde nieuwe ontwikkeling en hoeveel dan en wat hadden wij in het verleden gedaan voor … werd naar de secretaris gekeken. Dat gold ook in 2011 toen binnen het s ch ngsbestuur voor het eerst gesproken werd over de gemeentelijke herindeling. Skarsterlân zou wel eens op kunnen gaan in een grotere gemeente en wat betekende dat voor de S ch ng Westermeer. De secretaris-boekhouder werd gevraagd hier een eerste gespreksno e over te schrijven. Meer over dit onderwerp tre u aan in paragraaf 6.2.2. Met het bovenstaande wil ik de diversiteit en de centrale plek binnen de s ch ng Westermeer aangeven. In 2013 kwam het 50-jarig jubileum van de S ch ng in 2015 naar voren. In het bestuur werd gesproken over hoe we bij dat jubileum wilden s lstaan. Eén van de punten die daarbij naar voren kwam, was om een boek te schrijven over 50 jaar S ch ng Westermeer. Vanuit de centrale rol van de secretaris en gelet op de lange termijn dat ik die rol vervuld heb, leek het mij een uitdaging om die rol voor mijn rekening te nemen. Van het bestuur kreeg ik die ruimte. In dit boek heb ik in de volgende hoofdstukken de in mijn ogen belangrijkste zaken van de S ch ng Westermeer van de afgelopen jaren proberen te beschrijven. Als eerste wil ik ingaan op de ontstaansgeschiedenis van de s ch ng Westermeer. Nieuwsgierig daarbij is hoe de armenzorg in de voormalige gemeente Haskerland door de eeuwen heen was geregeld. Dit veranderde in 1963 met het in werking treden van de Algemene Bijstandswet. Dat was dan ook het begin van de S ch ng Westermeer. Deze punten zijn nader beschreven in hoofdstuk 2. De S ch ng Westermeer hee eigenlijk een tweeledige taak. Enerzijds het beheer van de bezi ngen en anderzijds met de jaarlijkse revenuen uit die bezi ngen de ac viteiten op sociaal, maatschappelijk, cultureel en recrea ef gebied financieel ondersteunen binnen het grondgebied van de voormalige gemeente Skarsterlân (inclusief Terherne). Deze twee onderwerpen worden respec evelijk in hoofdstuk 3 (Bezi ngen) en 4 (Subsidieverstrekkingen) besproken.

10

In hoofdstuk 5 komt de bestuurssamenstelling aan bod. Daarbij ga ik in op de herkomst van de bestuurders en op de manier waarop het bestuur door de jaren heen werd ondersteund vanuit de gemeentelijke organisa e. In dat hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van alle bestuurders van de afgelopen 50 jaar.

Gemeentehuis te Joure

In het laatste hoofdstuk ga ik nader in op de stevige rela e die er al jd is geweest tussen de S ch ng Westermeer en de gemeente. Bij de herindeling van 2014 is dat echter veranderd. Vanaf die datum zijn de banden tussen de gemeente en de S ch ng Westermeer los gelaten. Je zou kunnen zeggen:

S ch ng Westermeer na 50 jaar op eigen benen. Met dit boek hoop ik enerzijds een beeld te geven van de ontwikkeling van de S ch ng Westermeer van de afgelopen 50 jaar en anderzijds van de rol die zij met haar subsidieverlening binnen het maatschappelijk veld hee kunnen spelen in die periode. 11

Op diverse plekken in het boek worden bedragen genoemd. Het grootste deel van de geschiedenis van de S ch ng Westermeer hee zich afgespeeld in de jd van de gulden. Voor de leesbaarheid van het boek, heb ik er voor gekozen om op de meeste plaatsen de bedragen uitsluitend in Euro’s uit te drukken. Op enkele plaatsen is ook het bedrag in guldens vermeld. Ik had dit boek nooit kunnen opstellen zonder de hulp van een aantal personen. In eerste instan e wil ik een tweetal collega’s binnen de gemeente De Fryske Marren noemen en bedanken voor hun bijdrage. Zij hebben voor mij de archieven opengesteld en de betreffende dossiers van de gemeente en die van de S ch ng Westermeer aangeboden. Het betreffen de heren Sietse Krikke en Yme Waterlander. De heer Krikke hee mij daarbij ook verder ondersteund door het verrichten van het nodige zoek- en speurwerk in de verschillende dossiers. Een derde collega van De Fryske Marren wil ik hier ook noemen. Het betre Jelly van Ne en-Broodwinder. Zij hee de gehele opmaak van het boek voor haar rekening genomen. Dankzij haar ziet het boek er uit zoals het nu voor u ligt. Als tweede wil ik mevrouw Hanneke Staal-Fernhout bedanken. Aan de hand van haar afstudeerscrip e uit 2002 (As it net kin sa’t it moat, dan moat it mar sa’t it kin) en de toelich ng daarop heb ik het eerste deel van de ontstaansgeschiedenis (paragraaf 2.2) kunnen schrijven. Verder heb ik voor het schrijven van dit boek gesproken met diverse mensen. Zowel met huidige pachters van land van de S ch ng Westermeer, als met bewoners van panden die eens van de S ch ng Westermeer of van een voorloper van de s ch ng eigendom waren. Veelal waren dat hele aardige gesprekken met ook weer verrassende nieuwe informa e over de historie van de S ch ng Westermeer. Ik wil via deze weg al die mensen bedanken voor hun bijdrage. Ook wil ik een tweetal (oud)voorzi ers bedanken. Het gaat hier om de heren G.J. Kuiper en M. Wietsma. Zij waren bereid voor dit boek respec evelijk het voor- en het nawoord te schrijven.

12

Hoofdstuk 2

Ontstaansgeschiedenis van de S ch ng Westermeer

2.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt s lgestaan bij de ontstaansgeschiedenis van de S ch ng Westermeer. Door de komst van de Algemene Bijstandswet in 1963 verloren de voorlopers van de S ch ng Westermeer hun func e. In dit hoofdstuk zal in paragraaf 2.2. worden ingegaan op de hoofdlijnen van de armenzorg door de eeuwen heen in het gebied van de voormalige gemeente Haskerland (in 1984 opgegaan in Skarsterlân). In paragraaf 2.3. zal vervolgens het besluitvormingsproces uit 1964 en 1965 van de gemeente Haskerland omtrent de oprich ng van de S ch ng Westermeer nader worden toegelicht.

2.2. Armenzorg in Haskerland Van oudsher is de armenzorg er op gericht dat een ieder kan voorzien in de elementaire levensbehoe en. Eeuwenlang werd deze gegeven door de familie, de dorpsgemeenschap, kerken, kloosters en de wereldlijke overheden. Achterliggende redenen voor het verstrekken van dergelijke zorg lagen in humanitaire achtergronden, het verkrijgen van macht of het voorkomen van onrust onder de bevolking. De broeders van het klooster Haskerconvent (nabij Haskerdijken) gaven al sinds 1231 hulp aan lokale armen. In de vij iende en zes ende eeuw bestond de grietenij ‘Haskerfijga’ uit de kerkdorpen Oudehaske, Nijehaske, Haskerhorne, Westermeer en Snikzwaag. Tegen het einde van de zes ende eeuw kwamen Haskerdijken en Joure erbij en ontstond een nieuwe grietenij: ‘Haskerland’, vanaf 1851 de gemeente Haskerland. Eén van de zeven dorpen in de gemeente Haskerland was Westermeer. Een marktbrief uit 1466 gee aan dat het dorp bij de kerk een gasthuis had, dat geleid werd door de broeders van het Sint Antoniusgilde. Daar verleende men des jds ook hulp aan de armen. Van de kerk staat nu alleen de kerktoren nog. Deze kerktoren was tot 1964 in eigendom van het burgerlijk armenbestuur Westermeer. In Westermeer waren het de veehouders die de werkgelegenheid boden. In 1855 had het dorp 81 inwoners, dat waren er 203 in 1912. In 1954 is het dorp Westermeer opgegaan in het dorp Joure.

13

Tot aan 1580 werd de armenzorg in Friesland met name verzorgd vanuit de rooms-katholieke kerk. De rooms-katholieke armenzorg kwam voort uit christelijke naastenliefde. Daarbij rekenden de hulpverleners ook op kerkbezoek van de armen en zelf ook op een plekje in de hemel. Na de Reforma e in 1580 werd de rooms-katholieke godsdienstuitoefening verboden. De bezi ngen van de rooms-katholieke kerken werden door de centrale en plaatselijke overheden overgenomen. Deze werden vervolgens o.a. voor de armenzorg ingezet. Daar waar voor 1580 de pastoor en de kerkvoogd een rol hadden bij de verdeling van de gelden voor de armen, werd daarna deze rol overgenomen door de armbestuurders. Ook de getolereerde kerken deden aan armenzorg. Zo ontstonden er per dorp verschillende soorten armenzorg. Niet alleen van de kerken, maar ook van par culieren en de plaatselijke overheid (burgerlijke armenzorg genoemd). De burgerlijke armenzorg, ook wel algemene armvoogdij of openbare armenzorg genoemd, was deels zelfstandig en/of a ankelijk van de plaatselijke overheid. Tot na de scheiding van kerk en staat in 1796 kwamen mengvormen van deze armenzorgen voor en al jd probeerden overheden met regelgeving daar invloed op uit te oefenen. In de grondwet van 1848 werd opgenomen dat er een wet op de armenzorg moest komen. Deze wet Kerktoren op de begraafplaats te Westermeer in 2015 kwam er uiteindelijk in 1853. De wet trad vervolgens in 1854 in werking. In 1854 had Haskerland 5.343 inwoners, die bijna allemaal wel bij een kerkgenootschap hoorden, maar lang niet al jd lid waren. In die jd waren er 7 kerkelijke armenbesturen. Daarnaast hadden alle zeven dorpen van Haskerland een eigen burgerlijke armenzorg. De besturen van deze burgerlijke armenzorg waren niet in dienst van de gemeente. 14

Wel werden deze instellingen vaak als een gemeentelijke instelling aangeduid. De nieuwe armenwet uit 1853 (ar kel 21) regelde dat een burgerlijk armenbestuur alleen financiële of materiële hulp mag leveren aan armen die deze hulp niet krijgen via de kerkelijke hulpinstellingen. De bestuurders van de burgerlijke armenbesturen hadden al snel door dat de nieuwe wet tot conflicten zouden leiden. Veel armen gingen namelijk wel naar de kerk, maar waren geen lid van die kerk. Zij werden vervolgens voor de hulpverlening doorgestuurd naar de burgerlijke armenzorg. Ook werd er in die Armenwet vastgelegd, dat als het doel van een armenzorginstelling geheel of deels was vervallen, het vermogen moest worden teruggegeven aan een doel waar het vermogen vandaan kwam (de laatst bekende doelstelling) (ar kel 9). De nieuwe armenwet had vergaande consequen es voor het Armbestuur Westermeer. Het liet zich aanzien dat een deel van haar vermogen geen bestemming meer zou hebben en derhalve afgeroomd zou moeten worden. Zij deed het college van Haskerland schri elijk de nodige voorstellen hoe in de ogen van het armbestuur één en ander opgelost zou kunnen worden. Deze brief, in rela e tot de genoemde wet, leidde tot uitgebreide beraadslagingen in de gemeenteraad van Haskerland in 1858. Als gevolg van het hiervoor genoemde ar kel 21 is een belangrijk deel van het doel van het armenbestuur Westermeer komen te vervallen. Op basis van ar kel 9 dient het vermogen vervolgens afgeroomd te worden en worden ingezet voor het voormalige doel. De bezi ngen van het burgerlijk armenbestuur Westermeer die geld opleverden waren boerderijen en landerijen, renten uit inschrijvingen en beleggingen. In de raadsstukken uit 1858 worden de volgende bezi ngen van armbestuur Westermeer opgesomd: • 3 boerenplaatsen, met daarbij landerijen te Westermeer en Haskerdijken. • Woning met boomgaard en tuin te Westermeer in gebruik bij IJ. Van der Velde C.S.. • De burgerlijke begraafplaats met toren en klok te Westermeer. • Een inschrijving nominaal groot € 225 op het grootboek N.W. schuld, rente 2,5% . • Twee aandelen van ieder € 450 in een geldlening van € 23.500 aan de gemeente Haskerland voor 4,5%. In de raadsvergaderingen van Haskerland van 5 november en 17 december 1858 wordt uitgebreid s lgestaan bij de volgende twee vragen: • Dient het hele vermogen van het armenbestuur Westermeer nog voor het doel van armenzorg in Westermeer? • Op welke wijze en tot welk bedrag dient het eventuele overschot te worden besteed? Om op de eerste vraag een antwoord te geven is des jds in de raadsstukken de begro ng van het armenbestuur Westermeer uitgebreid in beeld gebracht. Daaruit blijkt dat in 1858 het armenbestuur de boerderijen en de landerijen opnieuw verhuurd hee voor een periode van 6 jaar (1859-1864). 15

Daarbij is de jaarlijkse opbrengst van het armenbestuur Westermeer aanzienlijk verhoogd, nl. van € 1.200 naar € 2.900. Deze s jging van de jaarlijkse baten, leidde tot een jaarlijkse stevig posi ef financieel saldo. Uit de raadsstukken van november 1858, valt het volgende financieel overzicht op te maken: Jaarlijkse inkomsten (1859 en volgende jaren) Uitgaven voor beheer en armenzorg Jaarlijks voordelig saldo

€ € €

2.960 860 2.100

Verder is er in de raadsstukken een prognose opgenomen, dat er in de toekomst een kans bestaat dat de armenzorg weer zal toenemen. In het raadsnotulen van 5 november 1858 is daarover het volgende opgenomen: “Het dorp Westermeer telt in 14 huisgezinnen, waarvan 12 tot den welvarenden stand der veehouders en twee tot dien der arbeidende volksklasse behooren. Blijkens de staten der bevolking op 1 januari 1858, 83 inwoners met inbegrip der meerderjarigen dienstboden. De ligging van het dorp in de onmiddellijke nabijheid van het vlek Joure, en de omstandigheid, dat voor aanbouw van woningen schier geene gelegenheid bestaat, daar de gronden grootendeels aan eenen eigenaar behoort die ze als boerenplaatsen verhuurt, zijn solide waarborgen, dat de uitgaven voor armenzorg niet wel kunnen vermeerderen.” Op basis hiervan komt de raad tot de conclusie dat een deel van het vermogen structureel geen doel meer hee voor de armenzorg in Westermeer. Voor de bestemming van het overtollige geld wordt vervolgens een link gelegd naar met name de rela e met Joure. Door de ligging van Westermeer ten opzichte van Joure, geniet het dorp vele voordelen van de centrale voorzieningen. Terwijl de overige armenbesturen in de gemeente Haskerland tekorten laten zien (met uitzondering van Snikzwaag). De gemeente verstrekt in die jd subsidies aan de armbesturen die een exploita etekort hebben. In die periode bedraagt die bijdrage aan de 5 armbesturen met een tekort te samen ongeveer € 4.500. Nadat in eerste instan e het college van Gedeputeerde Staten het raadsbesluit niet wenste goed te keuren, is uiteindelijk besloten om jaarlijks € 1.350 uit te keren aan de gemeente Haskerland, die vervolgens deze gelden aanwend voor haar bijdrage aan de 5 armbesturen in de gemeente die met een tekort werken. Het jaarlijkse bedrag dat werd uitgekeerd, is door de jaren heen (veelal naar boven) bijgesteld. In 1871 werd een dergelijke regeling ook voor het Armbestuur Snikzwaag afgesproken. Daar ging het in eerste instan e om een jaarlijkse bijdrage van € 450. Via de ontvangst van de genoemde bedragen van de twee financieel gezonde armbesturen, konden de gemeentelijke uitgaven voor de armenzorg aardig worden gedrukt. Concreet werd zo gemiddeld 50% van de gemeentelijke uitgaven in de periode 1870 - 1910 aan de armbesturen in Haskerland betaald door de bijdragen van de 2 genoemde armbesturen. 16

Door de hiervoor genoemde keuze om een deel van de jaarlijkse revenuen over te dragen aan de gemeente bleef het vermogen van de twee armbesturen (Westermeer en Snikzwaag) in tact. Dit besluit hee derhalve dan ook de nodige impact voor de start van de S ch ng Westermeer in 1965. Daarover is meer opgenomen in paragraaf 2.3. Door de jaren heen is via een aantal reorganisa es het aantal instellingen voor burgerlijke armenzorg in Haskerland teruggebracht. In 1940 worden de dan nog resterende 4 (Joure, Nijehaske, Snikzwaag en Westermeer) teruggebracht tot 2. De eerstgenoemde twee instellingen ontvangen tot die jd jaarlijks een bijdrage van de gemeente voor het verzorgen van de armenzorg. De andere twee instellingen, werken op basis van de bezi ngen daarentegen met posi ef jaarlijks saldo. In 1940 wordt de armeninstelling uit Nijehaske met Joure samengevoegd (ves gingsplaats Joure) en die uit Snikzwaag met Westermeer (ves gingsplaats Westermeer). Met de inwerkingtreding van de bijstandswet in 1963 verviel de taak van de burgerlijke armenzorg instellingen. In die jd waren er in Haskerland nog een tweetal van dergelijke instellingen. De bezi ngen ervan gingen over naar de gemeente Haskerland. Meer over dat proces in paragraaf 2.3. Door de nieuwe bijstandswet werd het voorzien in de elementaire levensbehoe en landelijk geregeld. Ook in die jd bleef de kerk aandacht houden voor lokale armenzorg, zij het op kleine schaal. Opvallend te melden is, dat de laatste decennia er weer meer noodzaak tot lokale ini a even voor armenzorg noodzakelijk is. Zo func oneren er tegenwoordig in het grondgebied van de voormalige gemeente Skarsterlân een kledingbank en een voedselbank.

2.3. Oprich ng S ch ng Westermeer De oorsprong van de S ch ng Westermeer ligt misschien wel in Den Haag. Als in juni 1963 de Algemene Bijstandswet wordt vastgesteld, verandert er veel in de armenzorg. Deze Algemene Bijstandswet vervangt grotendeels de uit 1912 daterende Armenwet. In de genoemde wet wordt ook vastgelegd welke ruimte er resteert voor de bestaande instellingen van weldadigheid (in Haskerland de gemeentelijke instellingen voor Maatschappelijk Hulpbetoon geves gd te Joure en Westermeer). In het ontwerp van de Algemene Bijstandswet uit 1963, hebben de Ministers van Maatschappelijk Werk en van Sociale Zaken en Volksgezondheid in ar kel 87 nog opgenomen dat deze instellingen zijn opgeheven. Tegen deze harde verwoording zijn landelijke de nodige bezwaren ingebracht, hetgeen hee geleid tot een aanpassing van het betreffende wetsar kel. Het beginsel om de taak van hulpverlening aan de sociaal zwakkeren over te hevelen van de instellingen van weldadigheid naar het gemeentebestuur bleef in de uiteindelijke we ekst gehandhaafd. De hiervoor genoemde plicht tot opheffing van de gemeentelijke instellingen van weldadigheid werd afgezwakt. 17

In de wet werd gekozen voor een tweedeling. De Gemeentelijke instellingen van Weldadigheid, opgericht na het in werking treden van de Armenwet uit 1912 dienden zonder meer te worden opgeheven. Voor de oude instellingen gold een meer soepele regeling. Zij konden wel blijven bestaan, maar moesten zich onthouden van het verlenen van bijstand. Hiermee verviel echter wel de volledige taak van deze instellingen. De twee instellingen in Haskerland waren beide van voor 1912, hetgeen betekende dat zij mochten blijven bestaan. Wel verviel, zoals hiervoor al is aangegeven, de volledige taak van de instellingen. Uitgangspunt van de Algemene Bijstandswet uit 1963 was, dat deze instellingen niet hun volledige bezi ngen konden behouden. Ar kel 88 van de betreffende wet schreef voor, dat de gemeenteraad binnen twee jaar na de inwerkingtreding van de wet moest bepalen, welk deel van het vermogen van de instellingen overgaat naar de gemeente.

Gemeentehuis Haskerland te Joure omstreeks datum oprich ng St. Westermeer

18

Over de vraag hoe vervolgens te handelen met de twee bestaande instellingen voor hulpbetoon in Haskerland beraadt het college zich in 1964. In het raadsvoorstel van 4 november 1964 verwoordt zij dit als volgt: “De genomen we elijke maatregelen vergen naar wij menen dan ook een noodzakelijk beraad op de toekoms ge status en doelstelling van de gemeentelijke instellingen voor maatschappelijk hulpbetoon. Zelfs al zou de Algemene Bijstandswet de instandhouding van de bestaande instellingen in volle omvang mogelijk maken, dan nog zijn er – in verband met het gewijzigde maatschappijbeeld – tal van factoren, die er voor pleiten de taak en func e dezer ins tuten in het gemeentelijk bestel onder ogen te zien. Het meest voor de hand liggend uitgangspunt vormt thans evenwel de Algemene Bijstandswet.” Om tot een bevredigende oplossing te komen hoe om te gaan met de twee instellingen is het college des jds in overleg gegaan met de besturen van de instellingen. Het college concludeert vervolgens in haar raadsvoorstel hierover als volgt: “Als gevolg van de totstandkoming van verschillende we elijke aanspraken is de taak van de gemeentelijke bestuursorganen met betrekking tot het lenigen van noden en behoe en van de plaatselijke bevolking verlegd. De gemeenschap, waaraan de instellingen zijn ontsproten, is evenwel blijven bestaan. Ook de noden en behoe en zijn gebleven, zij het in een andere omvang, in een andere vorm en op een ander terrein. Er zijn behoe en ontstaan op gebieden, waarvan men eeuwen geleden nog niet kon dromen, dat zij te eniger jd de aandacht van de plaatselijke bestuursorganen zouden vragen.” Het college hanteert vervolgens de lijn dat het vermogen van de twee instellingen des jds door de gemeenschap is afgezonderd ten behoeve van hulpverlening aan inwoners in diezelfde gemeenschap. In die lijn stelt het college in het raadsvoorstel van 4 november 1964 voor om het vermogen van de twee instellingen samen te voegen en afgezonderd te houden van het gemeentelijk vermogen. Over de keuze hoe het vermogen vervolgens in te ze en schrij het college in haar raadsvoorstel: “Alleen bij de keuze van de behoe en waarin zal worden voorzien, zal gestreefd moeten worden naar aanpassing aan het gewijzigde beeld van de maatschappij. Deze behoe en zullen in verband daarmee thans in geheel andere sectoren moeten worden gezocht. Er liggen vele terreinen braak, waarop de ac viteit van een instelling, die ± ƒ 16.500 (ongeveer € 7.500) ter beschikking krijgt, zich met veel succes kan richten. De behoe en op maatschappelijk, cultureel en recrea ef gebied, met inbegrip van de sport, zijn nog steeds groot. Het plaatselijk belang kan op dit gebied nog op ruime schaal worden gediend.” 19

In het raadsvoorstel van 4 november 1964 wordt tenslo e het volgende voorgesteld: 1. De gemeentelijke instellingen voor maatschappelijk hulpbetoon, geves gd te Joure en Westermeer worden als instellingen van weldadigheid in de zin van de Armenwet 1912 opgeheven. 2. Bij deze opheffing gaan alle bezi ngen, roerende en onroerende goederen, vorderingen, inkomsten, schulden en verplich ngen over aan de gemeente. 3. Er wordt een nieuwe gemeentelijke s ch ng in het leven geroepen, die op grond van historische overwegingen de naam “Westermeer” zal voeren. 4. Alle onder 2 genoemde zaken zullen worden overgedragen aan deze nieuwe s ch ng met uitzondering van de begraafplaatsen c.a. te Snikzwaag en Joure en de aan de begraafplaatsen gelieerde gelden voor het doorlopend onderhoud aan graven en gedenktekenen. 5. De taak van de s ch ng zou moeten liggen op het gebied van de bevordering van het sociaal-maatschappelijk en cultureel leven in de gemeente Haskerland en van de recrea e in ruime zin. 6. Een zekere gemeentelijke invloed in de s ch ng kan niet worden gemist. In het bestuur van de s ch ng zullen derhalve zowel leden van het gemeentebestuur als par culieren zi ng moeten hebben. 7. In de statuten van de s ch ng wordt aan de gemeenteraad een zeker toezicht op het handelen van het s ch ngsbestuur toegekend. 8. Bij het te voeren beleid zal de s ch ng zelf haar weg moeten zoeken. Als richtsnoer wordt genoemd, dat de jaarlijks beschikbaar komende gelden niet in hoofdzaak mogen worden besteed voor het toekennen van Begraafplaats Snikzwaag in 2015 vaste jaarlijks terugkerende subsidies.

20

Op de raadsvergadering van de gemeente Haskerland wordt op 30 november 1964 over het betreffende voorstel gesproken. Bij de stukken zijn ook de eerste (concept) statuten van de nieuw op te richten s ch ng beschikbaar. De raad spreekt haar waardering uit voor het voorstel van het college. Wel zijn er nog enkele vraagpunten. De meeste daarvan worden door de voorzi er, de Mr. W. Hoekstra, naar tevredenheid van de raad beantwoord. Er resteert echter één punt. Raadslid S. Pietersma wijst op ar kel 21 van de conceptstatuten. In dat ar kel is het goedkeuringsrecht van de gemeenteraad op het handelen van de nieuwe s ch ngsbestuur geregeld. Voor het verlenen van subsidies is daar een bedrag genoemd van € 1.100. Voor het verlenen van subsidies hoger dan dat bedrag, dient het s ch ngsbestuur vooraf goedkeuring te vragen aan de gemeenteraad. De heer Pietersma vindt het genoemde bedrag te hoog. Na een korte discussie over dit punt, wordt besloten als bedrag hiervoor € 680 aan te houden. Het punt van de goedkeuringsgrens voor subsidies, dat door de heer Pietersma in de raadsvergadering werd aangekaart, zal vervolgens in de rela e tussen de gemeente en de s ch ng meerdere keren de aandacht vragen. Hier wordt in paragraaf 6.4. nader op in gegaan. Nadat de raad het besluit had genomen, is het besluit ter goedkeuring aangeboden aan Gedeputeerde Staten van Friesland. Op 30 maart 1965 stemmen zij vervolgens in met het raadsbesluit. Op basis van de verleende goedkeuring door Gedeputeerde Staten komt het college in juni 1965 met het raadsvoorstel voor de benoeming van het bestuur en een secretaris-boekhouder van de S ch ng Westermeer. Uit het college worden benoemd burgemeester Mr. W. Hoekstra en wethouder M.J. Harmsma. De heer Hoekstra wordt daarbij door het college ook als voorzi er van het s ch ngsbestuur aangewezen. Verder wordt voor zowel de 2 te benoemen raadsleden als voor de 3 te benoemen overige leden telkens een aanbeveling van twee personen gedaan. Het college gee in het betreffende raadsvoorstel aan, dat zij bij het samenstellen van de aanbeveling rekening hee gehouden met zowel de verschillende levensbeschouwelijke opva ngen als met de door het s ch ngsbestuur te vervullen taken. Met dat laatste doelt het college op het beheer van de boerderijen en los land en het behar gen van de belangen op sociaal, maatschappelijk cultureel en recrea ef gebied. Deze overwegingen zijn bij latere benoemingen ook al jd meegenomen. In de raadsvergadering van 1 juli 1965 worden naast de twee hiervoor genoemde collegeleden de volgende heren benoemd: H. Kraak (raadslid) uit Delfstrahuizen H. de Haan (raadslid) uit Joure T. Hooghiemstra uit Joure J.G.B. Bak uit Joure A. Koopmans uit Joure 21

Via hetzelfde raadvoorstel wordt ook de secretaris-boekhouder benoemd. De chef van de afdeling sociale zaken van de secretarie, de heer Ploegstra, wordt hiertoe benoemd. Daarmee is het s ch ngsbestuur benoemd. Vervolgens kon de aktepassering plaatsvinden. Dit vond vervolgens plaats op 25 november 1965. De akte werd gepasseerd door notaris A. Koopmans (tevens bestuurslid van de S ch ng Westermeer) in aanwezigheid van de heer Mr. W. Hoekstra (voorzi er van de S ch ng Westermeer).

2.4. Ter overdenking De S ch ng Westermeer is voortgekomen uit een tweetal instellingen voor Maatschappelijk Hulpbetoon. Met de invoering van de Algemene Bijstandswet in 1963 verloren deze instellingen hun taak. De zorgplicht voor de sociaal zwakkeren werd vanaf dat moment overgenomen door de gemeentelijke overheid. Het vermogen van de twee instellingen werd grotendeels overgeheveld naar de S ch ng Westermeer die op dat moment werd opgericht en zich ging richten op het financieel ondersteunen van doelen maatschappelijk, sociaal cultureel en recrea ef gebied. Bij het voorstel tot oprich ng van de S ch ng Westermeer schreef het college van Burgemeester en Wethouders van Haskerland in 1964: “Er zijn behoe en ontstaan op gebieden, waarvan men eeuwen geleden nog niet kon dromen, dat zij te eniger jd de aandacht van de plaatselijke bestuursorganen zouden vragen.” Bij de invoering van de Algemene Bijstandswet in 1963 en bij de oprich ng van de S ch ng Westermeer in 1964, had ook niemand kunnen vermoeden, dat nu 50 jaar later, naast de rol van de (gemeentelijke) overheid er toch weer financiële ondersteuning aan de sociaal zwakkeren nodig is. Op basis van de in dit hoofdstuk beschreven ontstaansgeschiedenis ziet ook de S ch ng Westermeer daar een rol liggen. Via het verlenen van subsidies aan bijvoorbeeld: • •

S ch ng Diaconale werkgroep Solidair Skarsterlân S ch ng Urgente Noden Friesland

wordt er binnen het werkgebied van de S ch ng Westermeer (de voormalige gemeente Skarsterlân, inclusief Terherne) anno 2015 toch weer aan armenzorg gedaan.

22

Hoofdstuk 3 Bezi ngen 3.1 Inleiding De ac viteiten van het bestuur hebben zich al jd gericht op een tweetal zaken. Naast het beoordelen van subsidieaanvragen is het beheren van de bezi ngen een belangrijke taak voor het bestuur. In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op het subsidiebeleid van de S ch ng Westermeer. In dit hoofdstuk zullen de bezi ngen van de S ch ng worden beschreven. Daarbij wordt aandacht geschonken aan de herkomst en de ontwikkelingen gedurende de periode van 50 jaar. Uit de jaarrekening 1965 van de S ch ng Westermeer blijkt dat het vermogen per 31 december 1965 € 387.000 (ƒ 853.335) bedroeg. Uit de toelich ng op de balans blijkt verder, dat verreweg het grootste deel van het vermogen bestond een zevental boerderijen en daarbij behorende agrarische grond. De waarde hiervan bedroeg toen € 356.500 (ƒ 785.775) De totale oppervlakte van de bezi ngen bedroeg bij de start 202,5 hectare. Nu 50 jaar later is het vermogen van de S ch ng Westermeer gegroeid tot € 7,8 miljoen (balans 31 december 2014). Daar waar in 1965 de agrarische bezi ngen ruim 90% van het vermogen bepaalde, is dat percentage nu teruggedraaid naar 65%. Het resterende deel van het vermogen is grotendeels in deposito’s vastgezet. Het aantal hectares in eigendom is afgenomen tot 153 per eind 2014. In dit hoofdstuk zal eerst s lgestaan worden bij de herkomst van de bezi ngen (paragraaf 3.2). Vervolgens zullen de verkopen (3.3) en de aankopen van grond (3.4) worden besproken. In paragraaf 3.5 zal de huidige grondposi e worden toegelicht. In paragraaf 3.6 zal een toelich ng op de ontwikkeling van het vermogen van de s ch ng worden gegeven. Tenslo e wordt in paragraaf 3.7 s lgestaan bij een bijzondere vermogensoverdracht.

3.2 Herkomst van de bezi ngen Bij het besluit van de gemeenteraad van Haskerland van 4 november 1964 is besloten om de gemeentelijke instellingen voor maatschappelijk hulpbetoon te Joure en Westermeer op te heffen. Tevens werd daarbij besloten om de bezi ngen van deze twee instellingen over te dragen aan de nieuw op te richten S ch ng Westermeer.

23

Op basis van dit besluit werden een zevental boerderijen, een bemalingsgebouw, een woonhuis en ruim 200 hectare aan agrarische grond ingebracht. Bij het genoemde raadsbesluit werden niet alle bezi ngen van de twee instellingen voor Maatschappelijk hulpbetoon overdragen aan de S ch ng Westermeer. Er werd een uitzondering gemaakt voor de begraafplaatsen te Snikzaag en Westermeer, de sathe en landerijen te Haskerdijken, de grootboekinschrijvingen en het effectenbezit. Deze bezi ngen werden overgedragen aan de gemeente Haskerland. De boerderij te Haskerdijken, van het bedrijf van de familie De Glee, werd bewust buiten die overdracht gehouden. In mei 1965 besloot de gemeenteraad om deze boerderij, met de daarbij behorende 42.82.16 hectare onderhands te verkopen aan De Glee voor ruim € 72.000 (ƒ 159.098). Het grootste deel van de opbrengst van de verkoop was bedoeld om het bestuur van de Grote Veenpolder van Delfstrahuizen te helpen. Het betrof hier een oude belo e aan het polderbestuur, die in een vroeger stadium niet kon worden nagekomen, omdat de gemeente met geldkrapte zat. De eerder toegezegde bijdrage aan de Veenpolder Delfstrahuizen was bedoeld voor de verbetering van wegen en de waterhuishouding in de betreffende polder. Tot aan de herindeling van 1984 maakte Delfstrahuizen onderdeel uit de gemeente Haskerland. Na die datum werd Delfstrahuizen een onderdeel van Lemsterland. In het controleverslag van de accountant behorende bij de jaarrekening 1965 van de S ch ng Westermeer is een opsomming opgenomen van die bezi ngen.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Omschrijving

Getaxeerde waarde 01-01-1965

Getaxeerde waarde gebouwen

Boerderij Leffertstra Boerderij Boersma Boerderij De Jong Boerderij Visser Boerderij Hanje Boerderij Minnesma Boerderij Veldstra Bemalingsgebouw Woonhuis Pronk Los land

ƒ

45.000 80.000 80.000 70.000 250.000 100.000 100.000 4.000 25.000 36.250

ƒ

Totaal

ƒ €

792.250 359.500

ƒ €

5.000 10.000 10.000 7.500 125.000 20.000 15.000 4.000 25.000

Oppervlakte in hectares 13 26 24 27 42 27 26

5 en 13

24

221.500 100.500

202

De totale hoeveelheid grond bij de zeven boerderijen bedroeg 184 hectare. De omvang van het onder punt 10 genoemde losland bedroeg 18 hectare. Verreweg het grootste deel van de bezi ngen was a oms g van de gemeentelijke instelling voor Maatschappelijke Hulpbetoon uit Westermeer.

3.3. Verkopen van grond en boerderijen Aangezien het beheer van de landerijen een belangrijke en specialis sche taak betrof wordt er al snel binnen het bestuur gewerkt met een landerijencommissie. Over die commissie wordt voor het eerst gesproken in het jaarverslag 1966. Doel van deze commissie was het contact met de pachters onderhouden. Later is de rol uitgebreid met het voorbereiden van aan- en verkoop van grond. In 1966 besluit het bestuur al tot de eerste verkopen. De pachter van de boerderij aan de Koarte Ekers 1 te Joure, de heer Kornelis Hanje, hee aan het bestuur van de s ch ng gemeld, dat hij in verband met ziekte zijn bedrijf op korte termijn moet beëindigen. Op basis hiervan besluit het bestuur de boerderij en de daarbij behorende 42 hectare te verkopen. De boerderij werd in 1966 verkocht aan de heer J. Reijenga. Daarnaast werd in 1966 4,90 hectare onder Broek in de Zwe epoel verkocht aan de S ch ng Beheer Landbouwgronden te Utrecht voor een bedrag van € 6.000 (ƒ 13.211). De gemeenteraad van Haskerland hee voor beide verkopen goedkeuring verleend.

Ooievaarsdorp met daarachter de boerderij aan de Graverij te Akmarijp in 2014

25

In 1967 wordt wederom een boerderij verkocht. Het betre nu de boerderij die wordt verpacht aan de gebroeders Lefferstra aan de Graverij te Akmarijp. De boerderij met de 13.37.75 hectare werd aan de toenmalige pachter verkocht voor ruim € 22.500 (ƒ 50.000). Bij deze boerderij is in 1987 een ooievaarsdorp gerealiseerd. Zowel bij de start als later in 2001 is voor het ooievaarsdorp een financiële bijdrage door de S ch ng Westermeer verleend. De opbrengst van de verkoop van de boerderij aan de Graverij werd vervolgens door het bestuur gebruikt voor de verbouwing van de boerderij aan de Vegelinsweg 23 te Joure, verpacht aan de familie Veldstra. In 1968 is de woning aan de Geert Knolweg 37 te Joure, bewoond door de familie Pronk, publiek verkocht . De woning is gekocht door Henk van der Meulen voor een ne o-opbrengst van € 20.600. De woning is des jds ingebracht vanuit de bezi ngen van het burgerlijke armenbestuur Westermeer. Ter nagedachtenis aan het voormalige dorp Westermeer en aan het hiervoor genoemde armenbestuur, staat de naam Westermeer nog steeds op het betreffende pand (zoals blijkt uit de onderstaande foto).

Geert Knolweg 37 te Joure (2014)

26

In 1968 werd er ook overeenstemming bereikt met de heer S. Tiesma om 13.17.58 hectare aan losland te Oudehaske te verkopen. Deze grond werd voor € 18.150 verkocht. De daadwerkelijke aktepassering vond echter pas plaats in 1969. In 1969 werd ook de boerderij aan de Vegelinsweg 19 te Joure verkocht voor € 41.500. De boerderij en de daarbij behorende 27.25.17 hectare werd verkocht aan de zi ende pachter de heer H. Visser. Deze boerderij en die aan de Vegelinsweg 17 zijn beide in opdracht het armenbestuur Snikzwaag gebouwd in 1913.

Twee keer de boerderij aan de Vegelinsweg 19 te Joure (omstreeks 1970 en 2014). Op de linkerfoto staan de toenmalige pachter de heer en mevrouw Visser samen met een arbeider

In 1974 werd opnieuw een boerderij met de daarbij behorende grond verkocht. Het betrof deze keer de boerderij aan de Vegelinsweg 25 te Joure, verpacht aan Gerben M. Minnesma. De betreffende boerderij is in opdracht van burgerlijk armenbestuur Westermeer gebouwd. Voor de bouw is in mei 1938 aan Gedeputeerde Staten van Friesland toestemming gevraagd. De kosten van de bouw van de boerderij bedroeg € 7.700. Het ophogen van het terrein betekende een meerprijs van € 580. In januari 1939 werd een adverten e geplaatst voor de verpach ng van de nieuwe boerderij met 26.60.40 hectare. Dit leverde maar liefst 95 sollicitanten op, waaronder G.M. Minnesma. De heer Minnesma moest in 1974 om gezondheidsredenen zijn bedrijf beëindigen. De boerderij met grond is vervolgens verkocht voor € 107.000. Tevens is in 1974 de boerderij aan de Meenscharweg 2 te Joure verkocht aan de heer Cees Boersma. In 1927 had het armenbestuur Westermeer opdracht gegeven tot de bouw van deze boerderij aan het Nieuwe Kanaal. Later kreeg deze straat de naam Meenscharweg. De boerderij werd gebouwd voor de totale bouwkosten van € 8.500. De boerderij werd vervolgens verpacht aan de heer Tiede C. Boersma. 27

De boerderij werd in 1935 door de bliksem getroffen, wat de nodige brandschade opleverde. De boerderij werd vervolgens voor rekening van het Armenbestuur weer opgebouwd. De heer T.C. Boersma hee tot 1957 op die loca e zijn bedrijf uitgeoefend, waarna het pachtcontract werd overgedragen op zijn zoon de heer Cees Boersma. Vervolgens hee Cees Boersma in 1974 de opstallen van de S ch ng Westermeer overgenomen voor € 37.900.

Meenscharwei

In 1969 was er bij de boerderij al een tweede dienstwoning voor rekening van de heer C. Boersma gebouwd. In 1988 is vervolgens het pachtcontract wederom van vader op zoon overgedragen. Vanaf dat moment werd de heer Pieter Boersma de pachter. Hij hee vervolgens daar het familiebedrijf voortgezet tot aan 2009. Op dat moment is de heer P. Boersma gestopt met zijn agrarisch bedrijf en is het pachtcontract tussen hem en de S ch ng Westermeer beëindigd. Van de grond werd ongeveer 0,25 hectare verkocht aan de eigenaren van Meenscharweg 2 en 4 te Joure. De overige 25.73.33 hectare werd in 2009 in erfpacht uitgegeven aan de heer J.J. Ypma, Meenscharweg 6 te Joure.

28

In mei 1977 overleed de heer J.W. de Jong. Hij was pachter op de boerderij aan de Vegelinsweg 17 te Joure. Zijn weduwe gaf daarna aan geen belangstelling meer te hebben voor de voortze ng van het pachtcontract. Dit betekende het einde aan een periode van bijna 60 jaar dat de boerderij werd bewoond door de familie De Jong. De boerderij werd voor het armenbestuur van Snikzwaag gebouwd in 1913. Tot 1959 werd de boerderij gerund door Willem Hendriks de Jong, waarna van 1959 tot aan 1977 zoon Jan de Jong het bedrijf overnam. Het betrof een bedrijf met 24.30.00 hectare. Ter herinnering van zowel de bouw als aan de lange periode dat de boerderij bewoond werd door de familie De Jong zijn er gedenkstenen aangebracht in de gevel van de boerderij.

Aangezien er vanuit de gemeente Haskerland belangstelling was voor de boerderij, is door het bestuur besloten de boerderij eind 1977 aan de gemeente te verkopen. De opbrengst van de boerderij, inclusief de bijbehorende 24,3 hectares bedroeg ruim € 400.000. Het s ch ngsbestuur hee een groot deel van dat geld vervolgens gebruikt om op It Eilân 3 nabij Goëngahuizen een grotere boerderij te kopen. Hierover volgt een nadere toelich ng in paragraaf 3.4.

Boerderij Vegelinsweg 17 te Joure (2014)

29

In 1980 werd de boerderij aan de Vegelinsweg 17 door de gemeente Haskerland (zonder de hectares agrarisch land) via een veiling verkocht. De familie K.F. Gildemachter hee het pand gekocht en is tot op de dag van vandaag de bewoner van het pand. De laatste verkoop van de uit de armenbesturen overgekregen bezi ngen hee betrekking op de boerderij aan de Vegelinsweg 23 te Joure. Deze boerderij is al vanaf 1858 in eigendom bij het Burgerlijk Armenbestuur Westermeer. In 1939 is het voorhuis van de boerderij opnieuw gebouwd. Hiervan getuigt de plaque e die naast de voordeur van de boerderij is aangebracht. De bedoeling was om na de realisa e van de woning ook het boerderijgedeelte te vervangen. Als gevolg van het invallen van de Tweede Wereldoorlog zijn die plannen echter niet meer uitgevoerd. De boerderij is vanaf 1935 verpacht aan dezelfde familie. Vanaf 1935 tot aan 1957 aan Fetze Holtrop. Vanaf 1957 werd de boerderij verpacht aan zijn schoonzoon S. Veldstra. Deze hee vervolgens in 1986 aan het s ch ngsbestuur verzocht zijn pachtcontract over te dragen aan zijn zonen J. en F. Veldstra. Deze broers, respec evelijk wonende aan de Vegelinsweg 23 en 25 te Joure hebben vervolgens in maatschap het bedrijf voortgezet. Eind jaren 90 van de 20e eeuw is de maatschap tussen de broers ontbonden en hee Jetze Veldstra het bedrijf alleen voortgezet.

Vegelinsweg 23: het gezin Veldstra Achterste rij de heer en mevrouw Jetze en Ypie Veldstra Op de voorste rij van links naar rechts de kinderen Aukje, Antsje, Anthonia en Sieberen Veldstra

30

In 1986 is de boerderij aan de Vegelinsweg 23 verkocht. De verkoop betrof de opstallen en 0.87.10 hectare grond. Na taxa e van de opstallen is de verkoopprijs bepaald op € 52.175. Na goedkeuring door de gemeenteraad is de boerderij begin 1987 verkocht.

Boerderij aan de Vegelingweg 23 te Joure

Na al de hiervoor beschreven verkopen resteerde er nog slechts 52 hectare grond van de oorspronkelijke 202. Deze hectares zijn nu na vij ig jaar nog steeds in eigendom bij de S ch ng Westermeer. Het deel aan de Vegelinsweg 23 wordt nog steeds gepacht door de heer J. Veldstra. Het overige deel aan de Meenscharweg te Joure werd tot 2009 verpacht aan de heer P. Boersma. Op verzoek van P. Boersma is het pachtcontract toen beëindigd, waarna de grond vervolgens in erfpacht is uitgegeven aan de heer J.J. Ypma.

31

3.4 Aankopen Door de hiervoor beschreven verkopen is de verhouding tussen de belegging van het vermogen in grond en in deposito’s door de jaren heen verlaagd. In de jaren 90 van de vorige eeuw hee het s ch ngsbestuur de beleidslijn afgesproken om ongeveer 50% van het vermogen van de s ch ng in agrarische grond te beleggen. Het resterende deel dient vervolgens belegd te worden in vastrentende waarden (deposito’s). Daarbij is tevens afgesproken dat het geld zonder koersrisico’s bij een plaatselijke bank met minimaal een AA-ra ng vastgezet diende te worden. Aangezien door de verkopen het deel dat belegd is in grond was gedaald is vanaf de jaren 90 van de vorige eeuw een aantal keren agrarische grond aangekocht. Op basis van de regelgeving rondom pacht en de rendementsmogelijkheden werden dergelijke grondaankopen vervolgens in erfpacht uitgegeven. In 1974 werd overgegaan tot de aankoop van een pakhuis aan DE-plein te Joure. Dit pakhuis is in overleg met de gemeente aangekocht en was in gebruik als brandweerkazerne. Het pand werd vervolgens in 1975 verkocht aan de gemeente. Nadat in de vergadering van 30 augustus 1977 gesproken is over de beëindiging van het pachtcontract van de familie De Jong voor de boerderij aan de Vegelinsweg 17 te Joure, is gesproken over de verkoop van de boerderij met landerijen aan de gemeente Haskerland (zie hiervoor onder 3.3). Daar is vervolgens ook direct gesproken over het opnieuw investeren van de vrijkomende gelden in een andere boerderij met land. Het oog valt daarbij op een boerderij met 38 hectare grond te Goëngahuizen, op It Eilân. In de vergadering van 19 oktober 1977 wordt door het s ch ngsbestuur besloten tot aankoop. De kosten van de koop bedragen € 300.000. Voordat het bestuur tot aankoop overgaat is er nog navraag gedaan bij de gemeente Smallingerland omtrent de bestemming van de grond. De grond aldaar is in het bestemmingsplan omschreven als landelijk gebied met agrarische waarde. Deze bestemming zal in de volgende jaren wijzigen, waardoor het bestuur van de S ch ng Westermeer zich gedwongen voelt om na te denken wat zij uiteindelijk met de grond op “It Eilân” wil. De boerderij te Goëngahuizen wordt in verpachte staat gekocht en de pachter, de heer G. Huisman, kan derhalve zijn bedrijf voortze en. In 1978 wordt het pachtcontract vervolgens overgedragen aan de zoon Sj. Huisman. In 1979 wordt een halve hectare grond verkocht aan de pachter om daar een ligboxenstal en een nieuwe woning te bouwen. In 1991 wordt voor het eerst gesproken over een toekoms ge aanpassing van de bestemming van het gebied op “It Eilân”bij Goëngahuizen. In de bestuursnotulen van 23 september 1991 staat daarover het volgende geschreven:

32

“It Eilân ligt in de ecologische hoofdstructuur (=natuurbeleidsplan), waarbij men zich kan afvragen of “buorkjen” in de toekomst wel mogelijk blij . Hoewel in Friesland nog geen gebieden zijn aangewezen, staat nu wel vast, dat It Eilân hoog op de lijst staat (95% kans).” Naar later zal blijken nemen de beperkingen als gevolg van deze aangekondigde bestemmingswijziging toe. In de volgende jaren richt het bestuur zich samen met de pachter op de verplaatsing van zijn bedrijf naar een andere plek. Nadat er samen (pachter en verpachter) een aantal boerderijen worden bezocht, wordt uiteindelijk in 1995 besloten om de boerderij, grond en een deel van het melkquotum te verkopen aan de pachter de heer Sj. Huisman. De totaalprijs voor de verkoop in 1995 bedraagt € 368.000. Daarbij is wel de clausule opgenomen dat als de pachter binnen een periode van 10 jaar toch tot bedrijfsverplaatsing overgaat, er nog een verrekening dient plaats te vinden over het verschil tussen de waarde in verpachte staat en de vrije verkoopwaarde. Als de heer Huisman vervolgens in 1999 tot verkoop overgaat ontvangt de S ch ng hiervoor nogmaals € 110.000. In 1981 is de boerderij Jousterweg 16 te Haskerhorne aangekocht. Met de boerderij is tevens 16,6 hectare grond aangekocht. De totale aankoopprijs bedroeg € 125.000. De boerderij, plus grond, werd vervolgens in pacht uitgeven aan de heer Nauta. Bij de behandeling van de jaarrekening 1986 wordt gesproken over het behaalde rendement van de bezi ngen. Aangezien het bestuur dit rendement laag vindt, wordt er gekeken of het wenselijk is om bepaalde bezi ngen te verkopen. In diezelfde vergadering van september 1987 wordt opgemerkt dat de heer Nauta geen opvolger hee en dat binnen een aantal jaren mag worden verwacht, dat de boerderij pachtvrij zal zijn. Later blijkt dat dit geen jaren zal duren. In de volgende vergadering (november 1987) wordt al gesproken over de voorwaarden om het pachtcontract de beëindigen. Besloten wordt om de boerderij, het land (16,6 hectare) en het melkquotum (102.000 kg) te laten taxeren. Nadat het taxa erapport is ontvangen, overweegt de s ch ng een publieke dan wel onderhandse verkoop jdens de vergadering van januari 1988. Als blijkt dat ook de gemeente Skarsterlân belangstelling hee , wordt besloten om eerst in gesprek te gaan met de gemeente. Al vrij snel komen beide par jen tot overeenstemming. Na verrekening van de vergoeding voor bedrijfsbeëindiging van de pachter bedraagt de ne o-opbrengst voor de s ch ng Westermeer € 249.000. De aktepassering vindt vervolgens in de loop van 1988 plaats. In 1997 hee de S ch ng Westermeer via een kavelruilovereenkomst 30,9 hectare aangekocht. De grond is gelegen te Oudehaske tussen de Lange Ekers en de vierbaansweg tussen Joure en Heerenveen (A7). De grond werd aangekocht voor € 13.000 per hectare en vervolgens in erfpacht uitgegeven aan de heer N. Boersma , wonende aan de Wildehornstersingel 3 te Haskerhorne. In 2010 wordt het s ch ngsbestuur gewezen op de mogelijkheid om grenzend aan deze 30 hectare aan de Lange Ekers 5,1 hectare te kopen. 33

Inmiddels is de heer Boersma een maatschap aangegaan met zijn zoon W. Boersma. De betreffende 5,1 hectare wordt gekocht voor € 30.000 per hectare en in erfpacht bij de genoemde maatschap uitgegeven. In 2002 werd nabij Rotsterhaule, aan de Hylke Bangmaweg 7,5 hectare agrarische grond aangekocht. De grond werd vervolgens in erfpacht uitgegeven aan de heer S. v.d. Zee te Rohel. De betreffende 7,5 hectare grond grenst aan de gronden die in eigendom zijn van de heer Van der Zee. Daarmee vormt deze grond een goede aanvulling op zijn bedrijf. In 2011 wordt er twee keer een verzoek gedaan aan de gemeenteraad om in te stemmen met de aankoop van grond door de S ch ng Westermeer. In begin 2011 hee dat betrekking op 3 hectare grond aan de Lange Ekers te Oudehaske. Deze grond wordt aangescha voor € 32.250 per hectare en in erfpacht uitgegeven aan de heer K. Hoekman, Lange Ekers 13 te Oudehaske. De tweede aankoop in 2011 betre die van 14,2 hectare van de familie Krikke uit Sintjohannesga. De grond ligt nabij Sintjohannesga en wordt voor € 30.000 per hectare aangekocht. De grond wordt vervolgens voor een periode van 26 jaar in erfpacht uitgegeven aan D.J. Akkerman uit Rohel. In 2013 zijn er een drietal percelen grond aangekocht. De eerste aankoop betrof een klein perceel van 3,9 hectare van de gemeente Skarsterlân. De grond aan de Vegelinsweg te Joure wordt aangekocht voor een bedrag van € 32.500 per hectare. Bijzondere voorwaarde die aan deze koop is verbonden, is de terugkoopmogelijkheid van een deel van deze grond. Indien de gemeente voor 1 januari 2028 aangee , een waterontslui ng te willen realiseren, dan dient een strook van maximaal 15 meter aan de gemeente te worden aangeboden voor de dan geldende agrarische waarde van de grond, met een minimum van € 32.500. Deze voorwaarde is opgenomen, vanwege de toen actuele discussie van het mogelijk aanleggen van een vaarverbinding van Joure naar het (voormalige) Hornstermeer. De aangekochte grond wordt voor een periode van 6 jaar in pacht uitgegeven aan de heer T. Maat te Joure. De tweede aankoop in 2013 betrof een aankoop van 10,4 hectare tussen Rotsterhaule en Rotstergaast. Deze grond ligt nabij het Skar. De grond werd gekocht van de heer A. van der Molen uit Rotstergaast voor € 28.000 per hectare. De grond is vervolgens in erfpacht uitgegeven aan de heer J.R. de Jong te Rotsterhaule. De derde aankoop van 2013 betrof een aankoop van 24,1 hectare nabij Haskerhorne. De grond werd aangekocht van de heren H.H. en E.D. Zonderland uit Scharsterbrug voor een prijs van € 27.000 per hectare. De grond werd vervolgens in erfpacht uitgegeven voor een periode van 26 jaar aan de hiervoor genoemde E.D. Zonderland uit Scharsterbrug. De aktepassering van deze aankoop vond uiteindelijk pas plaats in 2014. 34

3.5 Huidige grondposi e Op basis van alle hiervoor in de paragrafen 3.3 en 3.4 beschreven aan- en verkopen ziet de grondposi e van de S ch ng Westermeer er per 31 december 2014 als volgt uit: Omschrijving 1. Meenscharweg, Joure 2. Vegelinsweg 23, Joure 3. S. de Ruiterweg, Oudehaske 4. S. de Ruiterweg, Oudehaske 5. Los land, Rohel 6. Lange Ekers, Oudehaske 7. Los land, Sintjohannesga 8. Vegelinsweg, Joure 9. Liemdyk, Rotstergaast 10. Los land, Haskerhorne Totaal

(erf)pachter Oppervlakte (in hect) J.J. Ypma 25.74.15 J. Veldstra 28.02.20 Maatsch. Boersma 30.92.75 Maatsch. Boersma 5.07.50 S. van der Zee 7.53.40 K. Hoekman 2.94.40 D.J. Akkerman 14.24.65 T. Maat 3.86.40 J.R. de Jong 10.44.60 E.D. Zonderland 24.11.83 152.91.88

De totale balanswaarde van deze gronden bedraagt per 31 december 2014 ruim € 5 miljoen. Voor een overzicht waar het grondbezit van de S ch ng Westermeer exact ligt, wordt hier volstaan met een verwijzing naar bijlage 1. Daar is een grafisch overzicht van de huidige grondposi e van de S ch ng Westermeer opgenomen.

3.6 Ontwikkeling vermogen S ch ng Westermeer Het vermogen van de S ch ng Westermeer hee zich in de periode 1965-2014 goed ontwikkeld. Op basis van de openingsbalans van 1965 bedroeg het vermogen van de s ch ng € 378.000. De belangrijkste componenten van het vermogen waren de boerderijen (met 202 hectare land) en een geldlening van ƒ 33.200 (€ 15.000) belegd bij de gemeente. Nu 50 jaar later bedraagt het vermogen volgens de jaarrekening 2014 ruim € 7,8 miljoen. De groei van het s ch ngsvermogen is in grote lijnen een gevolg van een drietal aspecten. Deze drie aspecten zijn: 1. de ontwikkeling van de waarde van grond; 2. de jaarlijkse reservering van een deel van de baten; 3. een schenking in de jaren 1999 en 2006. 35

Deze drie onderwerpen zullen hieronder worden toegelicht. Als eerste de ontwikkeling van de waarde van de grond. Bij de start in 1965 had de S ch ng Westermeer 202 hectare grond in eigendom. De inbrengwaarde van die grond, inclusief de opstallen die toen nog in eigendom waren van de s ch ng bedroeg € 360.000. De waarde van de 202 hectare grond bedroeg toen € 260.000 hetgeen neer komt op ongeveer € 1.300 per hectare. Het aantal hectares dat in eigendom is van de S ch ng Westermeer is in 50 jaar afgenomen van 202 naar 153. De gemiddelde waarde daar en tegen is fors gestegen. Per eind 2014 bedraagt de gemiddelde waarde van de grond in eigendom ongeveer € 33.500 per hectare. De waardes jging van de grond in eigendom is de belangrijkste component van de toename van het s ch ngsvermogen. Een ruwe scha ng op grond van de s jging van de gemiddelde waarde per hectare komt uit op ongeveer € 4,75 miljoen. Een deel van deze waardes jging is gerealiseerd door de verkopen die hiervoor in paragraaf 3.3 zijn beschreven. Een ander deel zit in de waardes jging van de gronden die in eigendom zijn van de S ch ng Westermeer. Voor deze waardes jging is op de balans een reserve hertaxa e opgenomen van ruim € 2 miljoen. Een tweede reden voor de groei van het vermogen zit in de jaarlijkse reservering van een deel van de baten. Hierover zijn reeds in de vergadering van 3 mei 1966 de eerste afspraken gemaakt. In die vergadering wordt, nadat besloten is een deel van de landerijen te verkopen, door de voorzi er (de heer Mr. W. Hoekstra) ingebracht dat “zijns inziens van belang zou zijn, in verband met geldontwaarding, een nader vast te stellen percentage van de opbrengst te reserveren voor instandhouding van het bezit.” Het bestuur stemt daar vervolgens mee in. Vanaf dat moment wordt de hel van de rente-opbrengst van het door verkoop vrijgekomen kapitaal gereserveerd in verband met geldontwaarding. In de daarop volgende begro ng 1967 wordt hiervoor een bedrag opgenomen van € 4.300. Dit jaarlijks te reserveren bedrag loopt als gevolg van diverse verkopen de jaren daarna op tot een bedrag van € 32.000 in 1982. Over dit onderwerp worden aan de hand van een beleidsadvies van de secretaris-penningmeester in 1998 nieuwe afspraken gemaakt. In de betreffende no e uit 1998 wordt hierover het volgende geschreven: “Om te waarborgen, dat de s ch ng ook in de toekomst dezelfde reële bijdrage via subsidiëring aan de gemeenschap van de gemeente Skarsterlân kan leveren is het van belang dat de omvang van de bezi ngen waardevast worden aangehouden. Het vermogen van de s ch ng is belegd in een tweetal componenten, namelijk in landerijen en via deposito’s. Aangenomen mag worden dat op lange termijn de waarde van de grond redelijk overeenkomt met de ontwikkeling van de infla e. Om ook de waarde van het vermogen dat in deposito’s belegd is, waardevast te houden wordt jaarlijks ƒ 75.000 vanuit de exploita e toegevoegd aan het eigen kapitaal. 36

Per 31 december 1997 is in totaliteit voor ƒ 3,6 miljoen aan geld in deposito’s belegd. Uitgaande van een gemiddelde infla e van 2%, dient dit vermogen jaarlijks te groeien met minimaal ƒ 72.000. Indien het infla epercentage in de toekomst gaat s jgen en/of wij een groter bedrag van ons vermogen in deposito’s hebben belegd, dient het hiervoor genoemde bedrag van ƒ 75.000 te worden aangepast. Ik wil derhalve voorstellen om met ingang van de rekening 1998 het infla epercentage te hanteren voor het berekenen van de noodzakelijke toevoeging vanuit de exploita e aan het eigen kapitaal. Hierover zal dan jaarlijks bij de verdeling van het jaarresultaat een dergelijk voorstel tot verdeling van de winst worden gedaan.” Op basis van dit advies wordt vervolgens besloten om jaarlijks een bedrag van € 34.000 (ƒ 75.000) voor het opvangen van de geldontwaarding te reserveren. Dit bedrag wordt tot op de dag van vandaag nog jaarlijks aan de reserves toegevoegd. Een tweede component die jaarlijks aan de reserves wordt toegevoegd (of in mindering gebracht) betre het saldo van de exploita erekening. Aangezien er jaarlijks sprake is van een onderrealisa e van de subsidietoekenning ten opzichte van het daarvoor beschikbare budget, leidt dit ook tot een jaarlijkse groei van de s ch ngsvermogen. Een laatste belangrijke ontwikkeling ten aanzien van het vermogen van de S ch ng Westermeer betre een schenking die in de jaren 1999 en 2006 is ontvangen. In de vergadering van het s ch ngsbestuur van 29 mei 1988 wordt voor het eerst gesproken over een mogelijk te ontvangen legaat. In het verslag is daarover het volgende opgenomen: “Mondeling wordt door De Wolff ingebracht hoe de s ch ng denkt om te gaan met een eventueel te ontvangen legaat. Betrokkene wenst vooralsnog anoniem te blijven. De vragen die door betrokkenen zijn gesteld zijn: – stelt de s ch ng voorwaarden aan een eventueel te ontvangen legaat; – kan de schenker van het legaat zelf (mede) bepalen voor welke instan es het legaat wordt gebruikt; – is het mogelijk een viertal instan es binnen de gemeentegrenzen aan te geven die beurtelings een bijdrage uit het legaat krijgen. Binnen het bestuur is een posi eve grondhouding ten aanzien van het verzoek. Alvorens een defini ef besluit te nemen, zal er nader overleg plaatsvinden met betrokken en de heren Kuiper en De Wolff.”

37

Conform de hiervoor weergegeven afspraak is er op 26 juni 1998 opnieuw met de betrokken gesproken. In dat gesprek is afgesproken dat de betrokkene hun wens door een notaris zullen laten uitwerken. De defini eve vraag met de daarbij behorende voorwaarden zullen later aan het S ch ng bestuur worden voorgelegd. Een jaar later wordt de s ch ng al benaderd door de notaris van de betrokkenen. Het betre de heer en mevrouw T.M. Veldstra-de Boer. Tijdens de vergadering van 9 april 1999 melden de voorzi er en secretaris dat de s ch ng Westermeer een legaat ontvangt in verband met het overlijden van de heer Veldstra. Zij waren samen eigenaar en bewoner van het pand Fjildwei 17 te Akmarijp en hebben besloten het pand te schenken aan de S ch ng Westermeer. Boerderij aan de Fjildwei 17, Akmarijp (13 oktober 2014)

Besloten wordt vervolgens het rijksmonument aan de Fjildwei 17 via een veiling te verkopen. Voor de veiling wordt de aanwezige oude en vervallen draaibrug, achter de boerderij, in nauwe samenwerking met de gemeente Skarsterlân verwijderd. De brug was juridisch eigendom van de gemeente, maar de brug had inmiddels geen func e meer. Aangezien de brug in het water een gevaarlijk obstakel vormde, is in onderling overleg besloten de brug voor de veiling te verwijderen. Het pand wordt vervolgens verkocht voor € 410.000. Na de a andeling van de verkoop van de boerderij is met mevrouw Veldstra-de Boer afgesproken dat de s ch ng bij subsidietoekenningen onderaan de brief een zinsnede op zal nemen die verwijst naar het ontvangen legaat van de heer T.M. Veldstra. Na het overlijden van haar man, is mevrouw Veldstra-de Boer verhuisd naar Joure. In 2006 wordt de S ch ng Westermeer opnieuw benaderd door de notaris. Mevrouw Veldstra-de Boer is overleden. De notaris deelt ons mede, dat los van enkele legaten aan derden, de s ch ng Westermeer als enige erfgenaam in het testament is opgenomen. Begin 2007 ontvangt de s ch ng de afrekening van de notaris. De erfenis voor de S ch ng Westermeer bedraagt ruim € 500.000. Het bestuur besluit vervolgens de eerder met mevrouw Veldstra-de Boer afgestemde tekst onder aan subsidietoekenningen aan te passen. Vanaf dat moment wordt de volgende zinsnede standaard opgenomen: “Deze bijdrage is mede mogelijk gemaakt dankzij een gi van de familie Veldstra-de Boer die de s ch ng Westermeer in 1999/2006 hee ontvangen.” 38

Deze drie ontwikkelingen samen, zorgen ervoor dat de S ch ng Westermeer nu een vermogen beheert van ongeveer € 7,8 miljoen en jaarlijks € 135.000 aan subsidies aan de plaatselijke gemeenschap kan toekennen.

3.7 Een bijzondere vermogensoverdracht Terwijl de S ch ng Westermeer slechts 50 jaar bestaat, gaat de oorsprong van deze bijzondere vermogensoverdracht aan de S ch ng Westermeer terug naar 1879. In dat jaar is namelijk door Sanderina Evertsz de Evertsz-s ch ng te Joure opgericht.

39

Deze s ch ng had tot doel om jaarlijks op 20 februari een uitkering te doen van rente, voor de hel aan de vaste bedeelden van de Hervormde Gemeente te Joure en voor de andere hel aan de vaste bedeelden van de Algemene Armen te Joure. Hoe het doel des jds werd gerealiseerd blijkt uit onderstaand ar kel uit de Jouster Courant van 25 februari 1881. JOURE. Voor vele armen was het l.l. Zondag een blijde dag, daar van wege de ,,Sanderina Evertsz s ch ng’’, onder bestuur van de Heeren A. S. Keverling, J. J. Rinkes en S. Bijsterbosch, de eerste jaarlijksche uitdeeling plaats had. Zoals bekend is, was door wijlen mejufvr. S. Evertsz in 1879 aan de Diaconie der Ned. Herv. Gemeente en aan het burgerlijk armbestuur alhier 8000 gulden vermaakt, om van de rente op haren geboortedag, 20 Februari, eene uitdeling te doen aan de vastbedeelde armen deze administra ën. 46 personen door de Diaconie bedeeld, ontvingen ieder ƒ 2,635 en 28 personen vasten onderstand van het Burgerlijk armbestuur genietende, ieder ƒ 4,33. In ‘t geheel kon ƒ 242,645 worden uitgedeeld, welk bedrag in een volgend jaar nog iets hooger zal zijn, daar de onkosten van inschrijving op het Grootboek ten laste van dit rekeningjaar kwamen. Dat in den langdurigen winter dergelijke gi en dubbel welkom zijn, behoe geen betoog. Bij de oprich ng van de s ch ng is aan de burgemeester van de gemeente Haskerland (in 1984 opgegaan in Skarsterlân) een belangrijke rol gegeven in het toezicht op de s ch ng. Net als de voorlopers van de S ch ng Westermeer (Instellingen voor Maatschappelijk hulpbetoon), is ook de func e van de Evertsz-s c h ng door nieuwe wetgeving in de jaren 60 van de vorige eeuw veranderd. Door deze nieuwe wetgeving op het gebied van bijstandverlening verviel de taak van de diverse armenzorgorganisa es. 40

Het duurde echter tot maart 2006 voordat er een rela e tussen de Evertsz-s ch ng en de S ch ng Westermeer kwam. De oorsprong hiervoor lag in de wet van 1 april 1996. Deze Wet Administra eve Grootboekschuld (WAG) bepaalt dat grootboekinschrijvingen voor 1 april 2006 moeten zijn aangemeld bij het Agentschap van het Ministerie Financiën. Na de datum verliezen de inschrijvingen hun waarde en komt het geld toe aan het Rijk. Een grootboekinschrijving is een eeuwigdurende lening aan de Staat. In de prak jk betekent dit dat er elk hal aar rente wordt betaald, maar dat de lening nooit behoe te worden afgelost. Bij het secretariaat van de S ch ng Westermeer komt in de loop van maart 2006 een signaal binnen dat de Evertsz-s ch ng des jds een dergelijke grootboekinschrijving zou moeten hebben gehad ter groo e van 8.000 gulden (€ 3.600). Enige haast is geboden aangezien er slechts tot 1 april 2006 een claim op de grootboekinschrijving gedaan kan worden. Vervolgens waren hier de korte lijnen tussen het secretariaat van de S ch ng Westermeer en de gemeente Skarsterlân van belang. Vanuit de gemeente werd op 24 maart 2006 een verzoek gestuurd naar het Agentschap Ministerie van Financiën. In dit verzoek werd verzocht de openstaande grootboekinschrijving van de Evertszs ch ng toe te kennen aan de S ch ng Westermeer. Hiertoe werd door het college van B en W van Skarsterlân de overeenkomst tussen enerzijds de Evertsz-s ch ng en anderzijds de voorlopers van de S ch ng Westermeer toegelicht. Tevens werd daarbij aangegeven dat zowel de Evertsz-s ch ng als de S ch ng Westermeer nauwe rela es hadden met de gemeente (qua toezicht, dan wel qua bestuurssamenstelling). Vervolgens doen zich een aantal verrassingen voor. Als eerste is het niet de gemeente maar de S ch ng Westermeer die antwoord krijgt op het door de gemeente ingediende verzoek om de grootboekinschrijving te claimen. Nadat op 29 maart 2006 een ontvangstbeves ging binnenkomt , ontvangt de S ch ng al op 5 april 2006 bericht dat de grootboekinschrijving wordt toegekend aan de S ch ng Westermeer. De s ch ng ontvangt vervolgens bericht dat de grootboekinschrijving € 5.445 groot is. De tweede verrassing is vervolgens dat er ook nog over een periode van 25 jaar (1 juli 1981 tot 2006) geen rente is uitbetaald. Dit bedrag, groot € 3.400, wordt in 2006 in één keer uitbetaald aan de S ch ng Westermeer. De jaarlijkse rentevergoeding bedraagt 2,5%. Gelet op de omvang van de grootboekinschrijving en het lage rentepercentage wordt er na een paar jaar een verzoek bij het Ministerie van Financiën ingediend om de grootboekinschrijving te beëindigen en het nominale bedrag uit te keren aan de S ch ng Westermeer. Vanuit het ministerie wordt aangegeven dat uitkeren niet mogelijk is, aangezien het een eeuwigdurende lening betre . Tot onze verrassing ontvangen wij in 2014 dan toch een schrijven van het Ministerie van Financiën dat beëindiging mogelijk is. Vermoedelijk biedt het ministerie dit nu aan, omdat de rente waartegen de Staat der Nederlanden nu op de markt kan lenen aanzienlijk lager is dan de voor de grootboekinschrijving geldende 2,5%. 41

Gelet op de hiervoor genoemde punten stemt het bestuur hiermee in. Vrij snel daarna wordt door het ministerie de openstaande lening van € 5.445 uitbetaald aan de S ch ng Westermeer. Naast de hiervoor genoemde hoofdsom, wordt ook de contante waarde van de eeuwigdurende rente uitbetaald. Dit levert ook nog eens € 1.942 op.

42

Hoofdstuk 4 Subsidieverstrekking 4.1 Inleiding In hoofdstuk 3 is het beheer van het vermogen van de S ch ng Westermeer toegelicht. Een tweede taak van het bestuur is om met de jaarlijkse revenuen de in de statuten genoemde doelen via subsidieverlening te behar gen. In dit hoofdstuk zal het subsidiebeleid van de S ch ng Westermeer worden beschreven. In paragraaf 4.2. zal worden ingegaan op de subsidieontwikkeling van de afgelopen 50 jaar. In paragraaf 4.3. zal vervolgens worden toegelicht aan welke categorieën de subsidies in de afgelopen 50 jaar zijn besteed. In paragraaf 4.4. worden de hoofdlijnen van het huidige subsidiebeleid weergegeven.

4.2 Subsidieontwikkeling in 50 jaar In de statuten van de S ch ng Westermeer bij de oprich ng in 1965 is als doelstelling het volgende vastgelegd: “De S ch ng hee ten doel het behar gen, door het verlenen van financiële steun, van algemene de gemeente Haskerland rakende belangen, welke liggen op sociaal, maatschappelijk, cultureel en recrea ef gebied.” In de vergadering van 14 april 1966 werd voor het eerst gesproken over subsidieverzoeken. De eerste subsidietoekenning was bestemd voor S ch ng De Lantaarn te Joure. Deze s ch ng kreeg een eenmalige uitkering van € 2.269 voor de verdere uitbouw van het werk van de s ch ng. Tijdens diezelfde vergadering werd vervolgens ook het volgende besloten: “Bij het doen van toezeggingen van financiële steun, hieraan de voorwaarde te verbinden, dat de zaak of het doel waarvoor de bijdrage wordt gevraagd, doorgang vindt, en dat wanneer zulks niet het geval is, de toezegging vervalt. “ Deze voorwaarde geldt nu nog steeds en deze is door het bestuur later aangescherpt dat als de uiteindelijke investering substan eel lager is dan de eerder ingediende begro ng, de toegezegde bijdrage in verhouding naar beneden wordt bijgesteld. 43

Over de hele periode van 50 jaar (tot en met 2014) hee de S ch ng Westermeer ruim € 2.340.000 aan subsidies toegekend en uitgekeerd. Nadat in 1966 de eerste subsidies werden verstrekt, werd in 1997 de grens van € 1 miljoen aan verleende subsidies overschreden. Hiervoor was derhalve een periode van 32 jaar nodig. Dat het jaarlijkse subsidiebedrag snel groeit hee ook tot gevolg dat in 2012 al de grens van € 2 miljoen aan verleende subsidies wordt bereikt. Voor het tweede miljoen was derhalve slechts 15 jaar nodig. De eerste jaren bedroeg de jaarlijkse toegekende subsidie ongeveer € 10.000. Dit bedrag is in de periode van het bestaan van de S ch ng Westermeer geleidelijk toegenomen naar ruim € 100.000 in de afgelopen jaren. In onderstaand overzicht wordt de ontwikkeling van het totaal aan subsidies per jaar over de afgelopen 50 jaar weergegeven.

In de geleidelijke groei van subsidies zijn er enkele uitschieters te constateren. Als eerste valt het hoge subsidiebedrag in 1970 op. Dat jaar is er in totaal voor een kleine € 29.000 aan subsidie toegekend. In dat jaar is er in de vergadering van 1 april een bijdrage toegekend van € 22.690 voor de uitbreiding van het zwembad in Joure. Over de hele periode is Zwembad De S enen Flier een par j die voor ruim € 62.500 aan subsidie van de S ch ng hee ontvangen. Naast de hiervoor genoemde subsidie uit 1970, hee het zwembad in 1989 en 1995 grote subsidies ontvangen. In 1989 betrof het een subsidie van € 12.500 voor een project aan de buitenaccommoda e. In 1995 werd er zelfs ruim € 18.000 verleend voor de uitbreiding van het overdekte zwembad. 44

De aula op begraafplaats Westermeer (2014)

Een tweede jaartal dat opvalt, is het jaar 1983. In dat jaar wordt er in totaliteit voor een bedrag van ruim € 71.000 aan subsidies toegekend. Dit hoge bedrag wordt veroorzaakt door een tweetal hoge toekenningen. In het begin van dat jaar is de hoogste bijdrage uit de geschiedenis van de S ch ng Westermeer toegekend. Er is toen voor de bouw van een aula bij de begraafplaats Westermeer te Joure een bijdrage beschikbaar gesteld van € 45.000. Deze bijdrage is des jds gedaan als een bijdrage namens de bevolking voor de realisa e van die aula. Voor dezelfde aula is in 2009 opnieuw een bijdrage toegekend. Toen betrof het een bijdrage van € 10.000 in de kosten van het noodzakelijke groot onderhoud. Eind 1983 is vervolgens nogmaals een voor de S ch ng Westermeer hoge toekenning verstrekt. In december 1983 is er namelijk een bijdrage van € 13.600 beschikbaar gesteld voor de uitbreiding van de bibliotheek aan de Geert Knolweg in Joure. Over 1995 komt het totaal bedrag aan toegekende subsidies uit op ongeveer € 75.000. Net als in 1970 wordt dit hoge bedrag veroorzaakt door een bijdrage aan het zwembad in Joure. In 1995 is voor de uitbreiding en verbouw van het zwembad een bijdrage verstrekt van ruim € 18.000. In het jaar 1999 wordt door de S ch ng voor het eerst de grens van € 80.000 overschreden. In dat jaar valt met name de subsidie aan het Museum Joure op. Voor een totaal ontwikkelingsplan van de diverse gebouwen van het Museum Joure wordt dan een bijdrage beschikbaar gesteld van € 22.700. 45

In 2010 wordt voor het eerst de grens van € 100.000 overschreden. Dat jaar wordt er namelijk voor ruim € 134.000 aan subsidies verleend. In dit jaar werden 5 grote subsidies toegekend van € 10.000 of meer. Het betrof de volgende projecten:

1. 2. 3. 4. 5.

Tennisvereniging Joure, voor de vervanging van 8 French Court banen(€ 12.500); It Deelhûs Haskerdijken, voor de verbouw van het dorpshuis( € 10.000); S ch ng Miks Welzijnsorganisa e, voor de inrich ng jongerensoos 16+ (€ 12.500); S ch ng Frysk Klassiek Fes val, voor het organiseren van een klassiek fes val te Joure (€ 10.000); S ch ng Ballonfeesten Joure, bijdrage voor 25e edi e (€ 10.000).

In 2012 wordt ten slo e het hoogste bedrag aan subsidies beschikbaar gesteld tot op heden. Dat jaar wordt er voor ruim € 156.000 aan subsidies beschikbaar gesteld. Hierin zi en 4 grote subsidies:

1. 2. 3. 4.

Watersportvereniging St. Nicolaasga, verbeteren van het complex (€ 12.500); S ch ng Skûtsje Haskerland, investering in skûtsje Oeral Thús (€ 15.000); VV DWP Sintjohannesga, voor de renova e en uitbreiding van de kleedaccommoda e (€ 9.000); Penninga’s Molen Joure, voor de restaura e van de molen (€ 7.500).

Penninga’s molen te Joure in 2015

46

4.3 Subsidiecategorieën Zoals hiervoor al werd geschreven, richt het subsidiebeleid van de s ch ng zich op het sociaal, maatschappelijk, cultureel en recrea ef gebied. De verleende subsidies worden in de onderstaande categorieën onderverdeeld:

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Algemeen maatschappelijke zaken Begraafplaatsen/Aula Bejaardenoorden Bejaardenwerk (algemeen) Bibliotheek Sport Culturele commissies/Kultuerried e.d. Denksporten Dorpshuizen/Dorpsbelang Geschiedschrijving Hobbywerkplaatsen Jeugdwerk Jubilea verenigingen, groepen e.d. Lokale Omroep Skarsterlân

15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28.

Monumenten/orgels Musea Muziekverenigingen en -groepen Natuur (-historie) Peuterspeelzaalwerk en kinderopvang Promo ng gemeente/dorpen Sociaal culturele ac viteiten Speel-o-theken Toneel Het Groene Kruis Volkshuisves ng Volkstuinen Wijk- en buurtverenigingen Zorgverlening

In onderstaand overzicht is de verdeling van de € 2,3 miljoen verleende subsidies over de verschillende categorieën aangegeven:

47

Uit dit overzicht blijkt dat 74% van de toegekende subsidies is verdeeld over de 7 grootste categorieën. De overige 26% is verdeeld over de andere 21 categorieën. Hierna zal op de grootste categorieën nader worden ingegaan. 4.3.1 Sport Aan de categorie sport is in de gehele periode ongeveer € 550.000 aan subsidie verstrekt. Naast het hoge subsidiebedrag dat aan deze categorie is toegekend valt ook het aantal verenigingen dat in deze categorie een subsidie van de s ch ng hee ontvangen op. 92 verschillende verenigingen hebben in de periode 1966-2014 een bijdrage ontvangen. Daaruit mag geconcludeerd worden, dat bij de besturen van de sportverenigingen de subsidiemogelijkheden bij de S ch ng Westermeer bekend zijn. Binnen de categorie is er sprake van een grote diversiteit aan subsidies. Zowel qua bedrag als ook qua type sport. De twee sporten die er qua subsidieomvang uitspringen zijn voetbal en tennis. Voor beide sporten geldt dat er veel in de accommoda e is geïnvesteerd. Bij tennis is door de S ch ng Westermeer zowel subsidie verleend voor de aanleg en de renova e van de banen, als ook in de bouw van kan nes en kleedgelegenheid. In totaal is er voor € 134.000 aan subsidie verleend aan te tennisverenigingen, verdeeld over 10 tennisverenigingen. Voor de 7 voetbalverenigingen binnen ons grondgebied is de afgelopen 50 jaar voor € 124.000 aan subsidie verleend. Wat geldt voor de tennisverenigingen, geldt ook voor de voetbalverenigingen. Ook bij de voetbalverenigingen is namelijk veel geïnvesteerd in de accommoda es. Het ging hierbij veelal om de kleedaccommoda e, kan nes en lich nstalla e. Grootverdieners onder de voetbalverenigingen zijn S.C. Joure (€60.849), VV DWP uit Sintjohannesga (€18.991), VV Oudehaske (€ 21.345) en FFS uit Vegelinsoord (€ 19.812). Tegenover de grote subsidietoekenningen voor de sport zijn er ook enkele kleine subsidietoekenningen aan de kleinere sporten binnen het grondgebied. Voor het handboogschieten is eenmalig een bijdrage verleend. De handboogschietvereniging Sint Bernard uit Joure hee in 1999 een bijdrage ontvangen van € 567 voor het plaatsen van een achterwand in de Evenementenhal. Een andere sport die slechts eenmaal een bijdrage van de s ch ng hee ontvangen is het belslydjeien (arrensleerijden op ijs). Voor het organiseren van het Open Fries Kampioenschap Belslydjeien is in 2007 een bijdrage verleend van € 500. Verder is er in vij ig jaar slechts eenmaal een subsidie toegekend ten behoeve van basketbal. In 1996 is er een bijdrage verleend aan de basketbalvereniging V.K.H. uit Joure van € 454 voor de aanschaf van een 30-secondenklok. Ook de midgetgolfsport kwam slechts eenmaal in aanmerking voor een bijdrage. Het betrof hier een toekenning uit 1990 voor de aanschaf van materiaal voor beginners van de Midgetgolfclub ’t Haske Joure. 48

4.3.2 Dorpshuizen/Dorpsbelang In deze categorie is in totaliteit voor ruim € 258.000 aan subsidies verleend. Het grootste deel van dit bedrag is besteed aan de bouw, verbouw, uitbreiding en inventaris van dorpshuizen. Vanaf het eind van de jaren 80 van de vorige eeuw hee de S ch ng Westermeer het beleid gehanteerd om voor de volledige nieuwbouw van een dorpshuis een bijdrage van € 13.600 te verlenen. Deze maximale bijdrage is vervolgens verleend aan de dorpshuizen te: • Ouwsterhaule (1987) • Haskerhorne (1989) • Vegelinsoord (1992) • Idskenhuizen (1992) • Ro um (1996) • Tjerkgaast (1997) • Terkaple-Akmarijp (2004) Naast de hiervoor genoemde dorpshuizen zijn er aan al bestaande dorpshuizen nog bijdrages van € 10.000 of meer verstrekt voor de uitbreiding of verbouw in de volgende plaatsen:

• • • •

Haskerdijken (2010) Broek (2006) St. Nicolaasga (1986 en 2008) Ouwster-Nijegea (2014)

Dorpshuis Het Trefpunt te Haskerhorne (2014)

In totaliteit is er voor € 220.000 gesubsidieerd aan de dorpshuizen. De overige € 38.000 uit deze categorie is besteed aan kleinere projecten van de verschillende dorpsbelangen. Voorbeelden hiervan zijn het opmaken van statuten van een plaatselijk belang en het investeren voor het uitgeven van een dorpsblad. 4.3.3 Monumenten/orgels Door De S ch ng Westermeer is aan monumenten en kerkorgels in totaliteit voor € 230.000 aan subsidies verleend. Het grootste deel hiervan, namelijk € 165.000, is besteed aan subsidies voor restaura eprojecten aan kerkelijke gebouwen (inclusief kerkorgels) binnen ons grondgebied. Daarnaast is er voor € 48.000 toegekend voor restaura eprojecten aan molens. Het restant binnen deze categorie, groot € 17.000, is toegekend aan het herstel van andere rijksmonumenten. 49

Bij subsidietrajecten bij restaura e van monumentale gebouwen werden wij soms met speciale vondsten geconfronteerd. Dit was het geval bij een aanvraag van de Nederlands Hervormde Gemeente Tjerkgaast voor haar kerkgebouw in St. Nicolaasga. Wij hebben de aanvraag voor de restaura e van het kerkgebouw ontvangen in 2003. De totale kosten voor de restaura e van die kerk werden geraamd op € 200.000. Wij hebben hiervoor des jds een bijdrage van € 5.000 beschikbaar gesteld. Al snel na de start van de werkzaamheden werd in de achterwand van de kerk oude schilderingen gevonden. Hierdoor hee het totale restaura ewerk de nodige vertraging ondervonden. Wij zijn hierover des jds ook geïnformeerd en hebben de kerk zelfs bezocht. Na uitgebreid onderzoek naar de oudheid van de schilderingen is door architect Jelle de Jong uit Lemmer een herstelplan opgesteld voor deze wand, waarbij is uitgegaan van de situa e in 1813. In 2009 is voor de restaura e van deze achterwand vervolgens een afzonderlijke aanvraag ingediend. De totale kosten hiervoor bedroegen € 37.200. Wij hebben voor het herstel van de achterwand vervolgens nog een bijdrage verleend van € 7.200.

Links: Kerk te Terkaple in 2014 Rechts boven: Kerk te St. Nicolaasga Rechtsonder: Achterwand na restaura e PKN Kerk St. Nicolaasga

50

4.3.4 Promo ng gemeente/dorpen De vierde categorie betre Promo ng gemeente en dorpen. Binnen deze categorie werd in totaal voor ruim € 222.000 aan subsidies verleend. Grote spelers binnen deze categorie zijn de twee SKSskûtsjes binnen ons grondgebied. Het betreffen de skûtsjes van Joure en Doniawerstal (Langweer). Voor beide skûtsjes hanteren wij het subsidiebeleid dat wij eens in de vijf jaar de aanschaf van een nieuw tuig (of mast) mogelijk maken. In tegenstelling tot het verdere subsidiebeleid betalen wij voor een dergelijke vervanging wel het hele bedrag van deze investering voor de SKS-skûtsjes, wel met een maximum. Voor het Jouster skûtsje is sinds de oprich ng een bedrag van € 73.000 beschikbaar gesteld. De bijdrage voor het skûtsje van Doniawerstal komt wat lager uit, omdat dit skûtsje pas vanaf 1984 (na de gemeentelijke herindeling) onder het subsidiebeleid van de S ch ng Westermeer viel. In totaal is er voor € 47.000 aan het skûtsje van Doniawerstal verleend. Na de aanpassing van het grondgebied van de S ch ng Westermeer per 1 januari 2014 is er ook een subsidieaanvraag ontvangen van een derde skûtsje. Het skûtsje De Lege Walden uit Terherne vaart jaarlijks mee in IFKS. Bij de beoordeling van deze aanvraag is besloten de algemene vaste subsidielijn van de S ch ng Westermeer hierop van toepassing te verklaren. Dat betekent dat wij een bijdrage in de kosten geven van de vervanging geven, in plaats van dat wij nagenoeg de gehele investering van de mast of de zeilen voor onze rekening nemen. Zo is in 2014 aan de S ch ng De Lege Walden voor het vervangen van de mast een bijdrage van € 5.000 toegezegd.

Jouster skûtsje in 2013 op het IJsselmeer bij Enkhuizen. Foto: mevr. M. de Vlas-de Jong

51

Langwarder skûtsje in 2015. Foto: Tom Coehoorn

Andere omvangrijke subsidieontvangers binnen deze categorie zijn: • S ch ng Friese Ballonfeesten (€ 22.000); • VVV Langweer-Joure (€ 19.500). 4.3.5 Muziekverenigingen en –groepen Aan muziekverenigingen en –groepen is voor € 180.000 aan subsidie toegekend. In deze categorie zijn het met name de muziekverenigingen en korpsen die het leeuwendeel van de subsidie voor hun rekening hebben genomen. Binnen ons subsidiegebied opereerden in totaal een zestal korpsen. Deze zes korpsen hebben samen voor ruim € 105.000 aan subsidie ontvangen. Bij deze zes verenigingen waren de subsidies eigenlijk al jd gericht op de kosten van vervanging van de (blaas-)instrumenten en soms op de vervanging van de uniformen. Voor deze categorie werd een vaste subsidielijn gehanteerd. Daar waar een vereniging een investering plande van ongeveer € 10.000 bedroeg onze bijdrage de laatste jaren € 4.000. Deze bijdrage is in de loop van de 50 jaar uiteraard wel geleidelijk naar boven bijgesteld als gevolg van infla e. Over de hele 50 jaar hebben zowel De Harmonie uit St. Nicolaasga als Con Spirito uit Joure bijdrages ontvangen tot een totaalbedrag van € 21.000. 52

Voor de andere vier korpsen lagen de totale subsidies iets lager. Helaas hebben wij in 2014 bericht ontvangen dat de Muziekvereniging De Harmonie uit St. Nicolaasga, als gevolg van een teruglopend aantal leden, is gestopt. Naast de korpsen is er in deze categorie nog voor ongeveer € 75.000 aan andere muziek- en zanggroepen toegekend. Hieronder vallen een groot aantal kleinere subsidies voor vaste zangkoren maar ook voor eenmalige ac es. Onder de eenmalige ac es vallen diverse subsidies die zijn toegekend aan gelegenheidsgroepen die een musical of een andere voorstelling hebben opgevoerd.

Optreden van het korps Excelsior jdens het koninklijk bezoek aan Joure in 2013

4.3.6 Algemeen maatschappelijke zaken De categorie “Algemeen maatschappelijke zaken” is een brede categorie. Binnen deze categorie hebben wij voor ruim € 168.000 aan subsidies toegekend. Dit is ongeveer 7,2% van het totale subsidiegeld. De S ch ng Westermeer is in 1965 ontstaan door de inwerkingtreding van de Algemene Bijstandswet. Daarmee werd de ondersteuning van plaatselijke minima door plaatselijke organisa es overbodig. Lange jd hee de S ch ng Westermeer zich ook niet gericht of niet hoeven te richten op armoedebestrijding. Vanaf 2008 hebben wij een aantal verzoeken om financiële steun voor armoedebestrijding toegekend. In totaliteit is hiervoor in de periode vanaf 2008 voor € 44.000 toegekend. 53

Het betrof hier de volgende drie organisa es: • Versus Joure, een project voor bekend inzake armoedebestrijding; • S ch ng Diaconale Werkgroep Solidair Skarsterlân, ondersteuning van de jaarlijkse ac viteiten en • S ch ng Urgente Noden Friesland, directe financiële hulp voor schrijnende gevallen in Skarsterlân. Een tweede onderdeel binnen de categorie “Algemeen maatschappelijke zaken”is eveneens ontstaan in de afgelopen jaren. Voor een zestal basisscholen is in de periode van 2010 voor een bedrag van € 30.000 gesubsidieerd in de kwaliteit van de schoolpleinen. Het ging meestal om een volledig nieuwe inrich ng, waarbij aspecten als aanbrengen van speela ributen, de veiligheid op en rondom het plein, evenals het verbreden van gebruik de aspecten waren waar de subsidie op gericht was. Een andere component binnen deze algemene categorie betre de bewustwording van thema’s als oorlog en vrede en interna onale betrekkingen. Voor diverse verenigingen en plaatsen is door de S ch ng Westermeer voor bevrijdingsvieringen een bedrag van € 16.000 toegekend. Voor diverse plaatselijke verenigingen en instellingen is voor ini a even op het gebied van interna onale betrekkingen ruim € 15.000 aan subsidie toegekend. 4.3.7 Musea In de categorie Musea zijn slechts enkele instan es opgenomen die ooit een subsidie van de S ch ng Westermeer hebben ontvangen. In totaal is voor ruim € 106.000 aan subsidies verstrekt aan 3 musea.

Museumcomplex te Joure in 2014

54

De grootste subsidieontvanger is het Museum Joure. Dit Museum hee in totaal voor € 95.000 aan subsidie ontvangen van de S ch ng Westermeer. Grootste bijdrage betrof de subsidie in 1999 voor het ontwikkelingsplan van de verschillende gebouwen van het Museum. Daarvoor is des jds een bijdrage van € 22.750 beschikbaar gesteld. De S ch ng Na onaal Openbaar Vervoermuseum te Ouwsterhaule hee tweemaal een subsidie van de s ch ng mogen ontvangen. De totale bijdrage aan dit museum komt daarmee uit op € 13.000. Verder is er in Joure nog een Puzzelmuseum. Hiervoor is in 2009 een bijdrage van € 500 verleend voor de aanschaf van diverse houten puzzels. De overige subsidies die onder deze categorie zijn verantwoord hebben betrekking op subsidies voor haalbaarheidsstudies naar nieuwe musea of ambachtateliers (glaskunstenaar). 4.3.8 Overige subsidies In de vorige 7 paragrafen zijn de omvangrijkste subsidiecategorieën nader toegelicht. Van het totale subsidiebedrag zit 75% in die categorieën. In de overige 25% zi en veel kleine maar uiteraard ook nog wel enkele opvallende subsidies. Enkele daarvan zullen hieronder nog worden beschreven. De subsidie ten behoeve van de aula op de begraafplaats Westermeer van € 45.000 is hiervoor in paragraaf 4.1. al even aan de orde geweest. Een andere grote subsidie is die uit 2005 voor het schoolbibliotheekwerk. Het project betrof des jds de inrich ng van een mediatheek in een twaal al basisscholen in de buitendorpen van de gemeente Skarsterlân, waar geen bibliotheekves ging is. De totale kosten van het project bedroeg € 142.000. Dankzij de financiële inbreng vanuit, de deelnemende scholen, de bibliotheek, de gemeente en S ch ng Westermeer (€ 20.000) kon dit project uiteindelijk gerealiseerd worden. Via het verlenen van subsidies voor geschiedschrijving hee de S ch ng Westermeer diverse keren het mede mogelijk gemaakt dat er een boek over de plaatselijke geschiedenis of over een plaatselijk onderwerp (onderwijs, gemeentelijke straatnamen etc.) kon worden uitgegeven. Hiervoor is in totaliteit voor bijna € 50.000 uitgegeven. Voor diverse gemeentelijke dorpen zijn zo boeken opgesteld, deze zijn:

• • • •

Joure Oudehaske Doniaga Haskerhorne

• • • •

55

Ouwster-Trijgea St. Nicolaasga Broek Rotstergaast

De lokale omroep Skarsterlân (Oskar) is ook één van de grote subsidieontvangers geweest. In de periode 1985 tot en met 2004 hee Oskar vijf keer subsidie ontvangen tot een totaal bedrag van € 32.000. De eerste bijdrage in 1985 was ook direct de grootste die Oskar hee ontvangen. Er werd in dat jaar een bijdrage van ruim € 18.000 verleend voor de aankoop van de benodigde apparatuur. De laatste bijdrage, toegekend in 2000 en uiteindelijk betaald in 2004, was voor de vervanging van de telefooninstalla e van Oskar en bedroeg € 3.600. Ook de categorie Zorgverlening is er één waar de s ch ng Westermeer in de afgelopen jaren de nodige subsidies aan hee uitgekeerd. Binnen die categorie valt met name de S ch ng Maeykehiem uit Sint Nicolaasga op. Deze s ch ng kreeg in via een drietal toekenningen in totaal € 36.000 toegekend. De twee grootste toekenningen hadden betrekking op de bouw van een zwembad bij het complex te Sint Nicolaasga (€ 17.500 in 2006) en op de inrich ng van de woonvoorziening te Langweer in 2014 (eveneens € 17.500).

Complex Langweer (2015)

56

Naast het verstrekken van de hiervoor genoemde grotere en opvallende subsidies, zijn er aan diverse instellingen de afgelopen 50 jaar ook heel veel kleine subsidies verstrekt veelal onder de € 1.000 per aanvraag. Via die weg werden kleine investeringen voor diverse verenigingen mogelijk gemaakt. Enkele voorbeelden van kleine bijdragen voor plaatselijke ini a even zijn:

• •

€ 113 voor een boerenzwaluwproject te Joure in 1995; € 227 voor de aanschaf van nieuw damborden en een jdklok voor de damclub in Broek in 1989.

Een vaste beleidslijn van de S ch ng Westermeer is om beginnende s ch ngen en verenigingen te subsidiëren in de oprich ngskosten. Hiervoor wordt de laatste jaren in voorkomende gevallen een bijdrage van € 350 beschikbaar gesteld. Van deze bijdrage kunnen in ieder geval de notariskosten betaald worden. Verder hanteren wij hierbij ook het uitgangspunt dat een bijdrage die wij hiervoor beschikbaar stellen, los staat van de 5-jaarstermijn die wij hanteren. Dit betekent dat dezelfde instelling slechts eenmaal in de vijf jaar voor een bijdrage in aanmerking komt.

4.4. Huidig subsidiebeleid S ch ng Westermeer Het toekennen van een subsidie door de S ch ng Westermeer vindt plaats aan de hand van ontwikkeld subsidiebeleid. De belangrijkste voorwaarden voor het toekennen van subsidies anno 2015 zijn: 1. De aanvraag moet betrekking hebben op een onderwerp dat zich geheel richt of afspeelt binnen de voormalige gemeente Skarsterlan of Terherne, het zogenaamde ‘werkgebied’; 2. De aanvraag moet een sociaal, maatschappelijk, cultureel of recrea ef onderwerp betreffen; 3. De aanvraag moet worden verricht door een vereniging of s ch ng. Aanvragen van par culieren zullen worden afgewezen. 4. De aanvraag moet gericht zijn op eenmalige kosten,voor een investering of een project. Er wordt geen bijdrage verstrekt in de jaarlijkse vaste kosten van een organisa e; 5. De S ch ng gee een bijdrage van € 350 voor de notariskosten voor een nieuw op te richten S ch ng. Deze staat los van de 5-jaren termijn genoemd in punt 6; 6. Elke vereniging komt slechts eenmaal in de vijf jaar in aanmerking voor een bijdrage van de S ch ng Westermeer; 7. Voor jaarlijks terugkerende evenementen, kan bij lustrumvieringen een bijdrage worden verleend; 8. De aanvraag moet voor aanvang van het evenement of de werkzaamheden worden ingediend.

57

58

Hoofdstuk 5 Bestuurssamenstelling 5.1 Inleiding Bij de oprich ng van de s ch ng is de bestuurssamenstelling in de statuten vastgelegd. In dit hoofdstuk zal nader op die samenstelling worden ingegaan. Zowel hoe daarover in de afgelopen 50 jaar afspraken zijn gemaakt (paragraaf 5.2.), als ook hoe het dagelijks bestuur van de s ch ng was geregeld (paragraaf 5.3.). Verder wordt in paragraaf 5.4. een overzicht gegeven van alle oud–bestuurders gedurende de 50 jaar. In paragraaf 5.5. tenslo e wordt de huidige bestuurssamenstelling toegelicht.

5.2 De samenstelling van het bestuur Bij de oprich ng van de s ch ng is door de gemeenteraad van Haskerland in 1965 het nodige vastgelegd ten aanzien van de bestuurssamenstelling. Dit is vastgelegd in de ar kelen 5 (Bestuur), 6 (Zi ngsduur), 7 (A reden). Verder is er in ar kel 9 nog het één en ander geregeld over de voorzi er, secretaris en penningmeester. De basis voor de bestuurssamenstelling is vastgelegd in ar kel 5. Dit ar kel zag er in 1965 als volgt uit: 1. De s ch ng wordt beheerd door een bestuur, dat uit zeven leden bestaat; 2. Van de in het vorige lid bedoelde bestuursleden worden: a. twee benoemd door de burgemeester en wethouders uit hun midden; b. vijf leden benoemd door de gemeenteraad, waarvan twee uit zijn midden; 3. Voor de benoeming van de in het vorige lid, onder b, bedoelde leden dienen burgemeester en wethouders – na overleg met het bestuur van de s ch ng – een aanbeveling in van twee personen. Het uitgangspunt dat het bestuur van de s ch ng is samengesteld uit een tweetal leden van het college van burgemeester en wethouders, een tweetal leden uit de gemeenteraad en een drietal inwoners van de gemeente (niet zijnde bestuurder van de gemeente), is al jd de basis voor het s ch ngsbestuur geweest. Bij de statutenwijziging per 1 januari 2014 is hier wijziging in gekomen. Op die datum is de s ch ng losgemaakt van het gemeentebestuur. De achtergrond hiervan is beschreven in hoofdstuk 6 De Rela e met de gemeente. In paragraaf 5.5. is de huidige bestuurssamenstelling opgenomen. 59

In ar kel 6 van de oorspronkelijke statuten was de zi ngsduur van de bestuursleden geregeld. Dit ar kel zag er als volgt uit: 1. De leden van het bestuur hebben zi ng gedurende zeven jaren. Op 1 januari van elk jaar treedt één de bestuursleden volgens een op te maken rooster af; 2. Hij, die ter vervulling van een buiten periodieke a reding opengevallen plaats tot lid van het bestuur wordt benoemd, treedt af op het jds p, waarop degene in wiens plaats hij is benoemd, moest a reden. In de oorspronkelijke statuten was niets geregeld over de mogelijkheid van herkiesbaarheid van a redende bestuursleden. In de periode tot aan 1980 was het daarom gebruikelijk, dat aan het einde van de zi ngsperiode dezelfde persoon opnieuw werd voorgedragen. Aangezien er op basis van de statuten (art. 5, lid 3 zie hiervoor) een aanbeveling van twee personen moest worden gedaan, werd dezelfde persoon samen met een tegenkandidaat voorgesteld. In de prak jk werd daarbij, daar waar het de burgerleden betrof, alle keren het zi ende lid herbenoemd. In de prak jk betekende dit, dat bestuursleden lange zi ngstermijnen hadden. Bij de statutenwijziging waarover tussen het s ch ngsbestuur en de gemeenteraad in 1979 en 1980 is gesproken, is dit aangepast. Bij de aanpassing in 1980 is onderscheid aangebracht tussen bestuursleden die uit het gemeentebestuur zi ng hebben en de overige leden. Voor de eerste groep is vanaf toen geregeld, dat de zi ngsduur van hen gelijk is aan de zi ngsduur van de leden van de gemeenteraad. In de prak jk betekende dit vanaf 1980, dat elke vier jaar direct na de gemeenteraadsverkiezingen 2 leden uit het college van burgemeester en wethouders en twee leden uit de gemeenteraad werden benoemd in het bestuur van de S ch ng Westermeer. Doorgaans was de verdeling daarbij, dat de burgemeester en één wethouder werden benoemd. De wethouder en de twee raadsleden werden doorgaans uit drie verschillende poli eke par jen benoemd. Vanuit de historie van de gemeente Haskerland en later Skarsterlân waren dat meestal vertegenwoordigers uit de christendemocraten, de sociaaldemocraten en één uit de overige (doorgaans kleinere) raadsfrac es. Vanaf 1980 was er jaarlijks één of meerdere bestuursleden a redend. In de jaren van de raadsverkiezingen waren dat de raads– en collegeleden. In de drie tussenliggende jaren waren dat de overige drie bestuursleden. Vaak ook als burgerlid omschreven bestuursleden. Bij de statutenwijziging in 1980 werd tevens geregeld dat deze zogenaamde burgerleden tweemaal herkiesbaar waren. Daarmee werd de zi ngsduur van de burgerleden beperkt tot maximaal 12 jaar. Voor de zi ngsperiode van de bestuursleden uit het gemeentebestuur zijn geen maximale termijnen vastgesteld. Zij moesten uiteraard wel college– dan wel raadslid zijn. 60

Ook na de aanpassing in 1980 bleef de vereiste van een tweevoudige voordracht bestaan. Dit leidde eenmaal tot een verrassende benoeming. Doorgaans werd het zi ende bestuurslid op nummer 1 van de voorkeursvolgorde geplaatst en vervolgens ook benoemd. Voor de benoeming per 1 januari 1981 werd er door de raad besloten om de benoeming per lo ng te laten plaatsvinden. Het lot bepaalde vervolgens dat de heer J. Poepjes uit Joure benoemd werd. De heer Stobbe, eveneens uit Joure, kwam na een bestuursperiode van 7 jaar daarmee niet in aanmerking voor een tweede zi ngstermijn. De voorwaarde van een tweevoudige voordracht bleef nog lange jd bestaan. Zowel bij vrijgevallen plaatsen van burgerleden, als ook bij een herbenoeming van een bestuurslid voor een volgende periode werd vanaf de jaren 90 van de vorige eeuw lang niet al jd meer een tweede persoon voorgedragen. Uiteindelijk is dit punt in de statutenwijziging van 2007 uit de statuten gehaald.

Het bestuur in vergadering bijeen

Een andere belangrijke voorwaarde voor de bestuurlseden van de S ch ng Westermeer was, dat zij woonach g zijn binnen de gemeentegrenzen. Dit was echter niet vastgelegd in de statuten. De intrede van het dualisme in de gemeentewet bracht hier verandering in. Waar tot 2002 collegeleden deel uitmaakten van de gemeenteraad, veranderde dat per 2002. Gevolg hiervan was dat ook nietinwoners collegelid konden worden. Wel moest de raad hiervoor een ( jdelijke) goedkeuring voor verlenen. 61

Aangezien het voor de S ch ng Westermeer wel belangrijk was dat de 7 bestuursleden allen woonach g zijn binnen het grondgebied waar de s ch ng zich op richt, werden de statuten op dit punt aangepast. In dit jaar is aan ar kel 5 een vierde lid toegevoegd, dat aangee dat alle bestuurders woonach g in de gemeente moeten zijn. Daar werd zelfs rekening gehouden met de situa e dat er geen in Skarsterlân woonach ge collegeleden in het s ch ngsbestuur benoemd zouden kunnen worden. In dat geval diende er een extra lid uit de gemeenteraad benoemd te worden.

5.3 Het dagelijks bestuur van de S ch ng Vanaf de start in 1965 is in ar kel 9 van de statuten geregeld hoe het dagelijks bestuur (voorzi er, secretaris en penningmeester) is samengesteld. Dit ar kel is tot aan de laatste wijziging van de statuten in 2013 ongewijzigd gebleven. In 2013 is dit met het loskoppelen van de gemeente wel gewijzigd. Ar kel 9 luidde van 1965 tot aan 2013 als volgt: 1. Burgemeester en wethouders wijzen op grond van ar kel 5, tweede lid, onder a, door hun college benoemde leden een voorzi er van het bestuur van de s ch ng aan; 2. Het bestuur wijst uit zijn midden een secretaris en een penningmeester aan; 3. In afwijking van het bepaalde in het vorige lid kan de raad op voordracht van burgemeester en wethouders een secretaris–boekhouder buiten het bestuur benoemen. Lid 1 van het bovengenoemde ar kel betekende in de prak jk dat de burgemeester tevens voorzi er van de S ch ng Westermeer was. Er zijn wel enkele (korte) uitzonderingen hierop geweest. Na een vertrek van een burgemeester uit de gemeente werd de periode tot aan benoeming van zijn opvolger, waargenomen door de wethouder die al zi ng had in het s ch ngsbestuur. Ook bij afwezigheid van de burgmeester bij bestuursvergaderingen trad deze wethouder op als voorzi er van het s ch ngsbestuur. In de prak jk is slechts eenmaal door het college van burgemeester en wethouders gekozen om niet de burgemeester maar twee wethouders te benoemen. Dat was in 2011. Burgemeester Kuiper had afscheid genomen en werd vervangen door interim–burgemeester Looman–Struijs. Zij was bij de aanvang (nog) niet woonach g in de gemeente. Op dat moment werden twee wethouders in het s ch ngsbestuur benoemd. Toen anderhalf jaar later de heer De Winter afscheid nam als wethouder, en dus ook het s ch ngsbestuur diende te verlaten, werd burgemeester Looman–Struijs alsnog voorzi er van de S ch ng Westermeer. Zij was toen namelijk wel woonach g in de gemeente.

62

Drie burgemeesters samen goed voor 33 jaar voorzi erschap van de S ch ng Westermeer

Drie burgemeesters van Skarsterlân jdens de laatste raadsvergadering (16 december 2013). Van links naar rechts: M.J.H.M. Marijnen, M. Looman-Struijs en G.J. Kuiper.

Vanaf de start in 1965 is in ar kel 9 geregeld dat er twee op es zijn voor de taakverdeling binnen het bestuur. De ene op e die geboden wordt, is dat het bestuur uit zijn midden een secretaris en een penningmeester aanwijst. De tweede op e houdt in, dat er door het gemeentebestuur een secretaris–boekhouder buiten het bestuur wordt benoemd. Vanaf de oprich ng is er al jd sprake geweest van de laatste variant. Daarbij werd die rol binnen de gemeentelijke organisa e verzorgd door één van de ambtenaren. Deze rol is in de periode van 1965 tot aan eind 2013 achtereenvolgens door een drietal personen ingevuld, nl.: 1965 – 1981 1981 – 1992 1992 – 2013

de heer J. Ploegstra de heer P. Spoelstra de heer G.N.M. de Wolff

63

Vanaf het moment dat de heer Spoelstra de rol van secretaris–penningmeester voor zijn rekening nam, werd door de administra e en het opstellen van de jaarrekening verzorgd door een medewerker binnen de afdeling Financiën. Deze rol is vanaf 1981 tot aan 2014 door de volgende personen vervuld: 1981 – 1988 1988 – 1994 1994 – 2013

de heer K. De Vries mevrouw P. Kramer–Melchers de heer P. Benedictus

Ingaande 2014 zijn de func es van secretaris en penningmeester verdeeld binnen het bestuur zelf. Vanaf die datum is de heer D.L. Durksz penningmeester. De heer G.N.M. de Wolff is vanaf die datum secretaris.

5.4 Bestuursleden in 50 jaar Vanaf de oprich ng hee het bestuur van de s ch ng bestaan uit 7 personen. Hieronder wordt het verloop van de bestuursleden weergegeven over de periode 1965 –2013. De situa e ingaande januari 2014 is weergegeven in paragraaf 5.5. Sinds de oprich ng werden vanuit een drietal groepen de bestuursleden benoemd. Uit het college van burgemeester en wethouders van Skarsterlân (tot aan 1984 Haskerland) werden twee personen benoemd, één als voorzi er en de ander als bestuurslid. Voorzi ers: Mr. W. Hoekstra 1965 – 1972 Mr. P.J.I.M. Houben 1972 – 1979 Mr. M.J.H.M. Marijnen 1979 – 1990

G.J. Kuiper B. de Winter M. Looman–Struijs

1990 – 2011 2011 – 2012 2012 – 2013

Overige bestuurleden benoemd uit het college van burgemeester en wethouders: M. J. Harmsma L. Kuiper J. Wind J. Snijder F.M. Ringnalda

1965 – 1966 1966 – 1974 1974 – 1976 1976 – 1978 1978 – 1980

G.J.F. Oud A. Mulder–Knol G.J.H. Hemmes D.L. Durksz

64

1980 – 1990 1990 – 2002 2002 – 2010 2010 – 2013

Uit de gemeenteraad werden eveneens twee bestuursleden benoemd. Vanuit de gemeenteraad hebben de volgende personen zi ng gehad in het bestuur: H. Kraak J.G.B. Bak J.B. Stobbe J.A. van Zwol J. Walstra M. Meems–Muit J. Dekker–Hoogeveen H.C. Lankman B. de Winter R. de Bruin

1965 – 1970 1970 – 1974 1974 – 1978 1978 – 1986 1986 – 1994 1994 – 1998 1998 – 1999 2000 – 2002 2002 – 2003 2003 – 2013

H. de Haan D. van Es H. Koornstra J. Bouma J. Eekhof E. v.d. Valk P. de Vries–Palsrok J. Oenema W. Hoekstra R. de Jong

1965 – 1966 1966 – 1982 1982 – 1983 1984 – 1986 1986 – 1990 1990 – 1992 1992 – 1994 1994 – 2006 2006 – 2010 2010 – 2013

Naast de 4 leden uit het gemeentebestuur, hadden er nog drie inwoners van de gemeente zi ng in het bestuur van de S ch ng Westermeer. De afgelopen 50 jaar waren dat de volgende personen: T. Hooghiemstra A. Koopmans J.A. van Zwol J. Poepjes P. Spoelstra A. Mulder–Knol M. Wietsma

1965 – 1991 1965 – 1992 1971 – 1978 1981 – 1993 1992 – 2004 2003 – 2013 2005 – 2013

J.G.B. Bak J. Poepjes J.B. Stobbe P. Klompmaker Tj. Nu ers R. Koen

1965 – 1970 1970 – 1971 1978 – 1981 1991 – 2003 1993 – 2005 2004 – 2013

Op basis van de hierboven vermelde namen en periodes van bestuursleden vallen een aantal interessante zaken op. Als eerste is er top 5 van bestuursleden te ontdekken die via één of meerdere func es meer dan 20 jaar deel hebben uitgemaakt van het bestuur van de S ch ng Westermeer. Als eerste en tot op dit moment ook de langstzi ende is de heer A. Koopmans. Hij hee een periode van 27 jaar deel (als burgerlid) uitgemaakt van het bestuur. Via de aanpassing van de statuten in 1980 is vastgelegd dat burgerleden slechts tweemaal herkozen kunnen worden. Een tweede persoon die lang deel hee uitgemaakt van het bestuur is mevrouw A. Mulder–Knol. Zij is eerst voor een periode van 12 jaar via haar rol als wethouder van de gemeente bestuurslid geweest (1990–2002). Toen in 2003 met het afscheid van de heer P. Klompmaker er een vacature in het bestuur kwam, is mevrouw A. Mulder–Knol weer tot het bestuur toegetreden. Daarna is zij inmiddels al weer twee keer herkozen. Haar bestuurslidmaatschap zal derhalve eindigen in 2015. Zij komt daarmee uit op een totale periode van 24 jaar bestuurslidmaatschap van de S ch ng Westermeer. 65

Op de derde plek van de langstzi ende bestuursleden komt de heer P. Spoelstra. Als hoofd van de afdeling Financiën van eerst de gemeente Haskerland en later Skarsterlân, hee de heer Spoelstra 11 jaar als secretaris–penningmeester het bestuur ondersteunt. Toen hij in september 1992 bij de gemeente met pensioen ging is die rol gestopt. Aangezien er toen in het bestuur een vacature ontstond door het vertrek van de hiervoor genoemde A. Koopmans (na 27 jaar) is de heer Spoelstra als burgerlid toegetreden tot het bestuur. Op deze manier werd voorkomen dat er in één jaar niet te veel kennis verloren ging. Na tweemaal te zijn herkozen verliet de heer Spoelstra in 2004 het bestuur. Daarmee kwam zijn totale zi ngsperiode uit op 23 jaar. De langstzi ende voorzi er is zonder twijfel de heer G.J. Kuijper. Gedurende zijn volledige zi ngsperiode als burgemeester van de gemeente Skarsterlân (1990–2011) is hij ook voorzi er van de S ch ng Westermeer geweest. Dat brengt zijn zi ngsperiode op 21 jaar. Nagenoeg die periode is de rol van secretaris–penningmeester verzorgd door de heer G.N.M. de Wollf. Hij hee die rol verzorgd vanaf 1992 tot aan 2013. Dat brengt zijn periode ook op 21 jaar. Per 1 januari 2014 is hij secretaris van het s ch ngsbestuur geworden. Naast opvallende lange periodes, zijn er ook enkele korte bestuurslidmaatschappen te ontdekken. Vaak zit de reden van een korte zi ngsperiode in het verkrijgen of beëindigen van de func e in het gemeentebestuur. Dit is ook het geval bij de heer J. Poepjes. Hij is per september 1970 in het s ch ngsbestuur benoemd. In de vergadering van 12 oktober 1971 neemt de heer Poepjes al weer afscheid van het S ch ngsbestuur. De reden hiervan is dat hij gemeenteraadslid gaat worden. Nadat hij is gestopt als raadslid zal hij in 1981 opnieuw tot het s ch ngsbestuur toetreden. Dan blij hij vervolgens wel voor de volle 3 periodes van 4 jaar bestuurslid. De heer B. de Winter hee zelfs tweemaal kort deel uitgemaakt van het bestuur. De eerste maal was van april 2002 tot 2003. Na de raadsverkiezingen van 2002 trad heer De Winter toe als bestuurslid. Ongeveer 1,5 jaar later, in november 2003 stopt het raadslidmaatschap van de heer De Winter omdat hij dan toetreedt tot het college van Burgemeester en Wethouders. Om die reden komt zijn eerste periode als lid van het s ch ngsbestuur ten einde. Zijn plek wordt vanuit de gemeenteraad overgenomen door de heer R. de Bruin. Ongeveer 8 jaar na zijn afscheid van het s ch ngbestuur treedt hij vanuit het college weer toe aan het bestuur van de s ch ng. Als in 2011 G.J. Kuijper afscheid neemt als burgemeester van de gemeente en zijn opvolger mevrouw M. Looman–Struijs (nog) niet woonach g is in de gemeente, wordt de heer De Winter vanuit het college benoemd als voorzi er van de S ch ng. Als hij dan per eind 2012 zelf afscheid neemt van het college stopt wederom na 1,5 jaar zijn lidmaatschap van het s ch ngsbestuur. Hij wordt dan opgevolgd vanuit het college door mevrouw M. Looman–Struijs. Zij is dan inmiddels wel woonach g in de gemeente Skarsterlân. 66

Verder is opvallend dat er ook een aantal bestuursleden via verschillende achtergronden zijn benoemd. Hiervoor is al gemeld dat er twee keer een secretaris–penningmeester later als bestuurslid (burgerlid) is benoemd (de heren Spoelstra en De Wolff). Opvallend is ook dat de heer J.G.B. Bak eerst 5 jaar (1965–1970) als burgerlid ac ef geweest om aansluitend ook nog 4 jaar (1970–1974) als gemeenteraadslid deel uit te maken van het s ch ngsbestuur. Dezelfde volgorde hee ook de heer A. van Zwol gevolgd. Hij was eerst 7 jaar (1971–1978) als burgerlid ac ef en aansluitend ook nog 8 jaar als gemeenteraadslid (1978–1986). Hiervoor is ook al mevrouw A. Mulder–Knol genoemd. Zij hee zowel als wethouder 12 jaar als burgerlid 12 jaar deel uitgemaakt van het s ch ngsbestuur.

5.5 Huidige samenstelling Met de laatste statutenwijziging per eind 2013 is een geheel nieuwe rela e ontstaan tussen de gemeente en de S ch ng Westermeer. Door de herindeling per 1 januari 2014 is de gemeente De Friese Meren (per 1 juli 2015 De Fryske Marren) ontstaan. De S ch ng Westermeer is per diezelfde datum nagenoeg helemaal losgekoppeld van de gemeente. De S ch ng is vanaf die datum volledig autonoom in haar handelen. Dit is conform het raadsbesluit van 25 september 2013 (zie hiervoor onder paragraaf 6.2.2.).

Samenstelling bestuur met van rechts naar links achter: R. de Jong, A. Mulder-Knol, R. Koen en R. de Bruin. Voorste rij: D.L. Durksz, M. Wietsma en G.N.M. de Wolff. 67

Vanaf januari 2014 is binnen het bestuur de volgende taakverdeling afgesproken. Voorzi er Penningmeester Secretaris Lid Lid Lid Lid

de heer M. Wietsma de heer D.L. Durksz de heer G.N.M. de Wolff mevrouw R. Koen mevrouw A. Mulder–Knol de heer R. de Bruin de R. de Jong

Aangezien een substan eel deel van het vermogen is belegd in grond, werkt het bestuur met een landerijencommissie. Deze commissie, binnen het bestuur, volgt de ontwikkelingen rondom het eigendom, pacht en jachtrecht van de grond. In deze commissie zi en de heren Wietsma, Durksz en De Jong. Voor de bijhouden van de website van de s ch ng is mevrouw Koen verantwoordelijk.

68

Hoofdstuk 6 De rela e met de gemeente 6. 1. Inleiding Vanaf het ontstaan van de S ch ng Westermeer in 1965 is er een nauwe verbondenheid tussen de gemeente (eerst Haskerland en later Skarsterlân) en de S ch ng Westermeer. In dit hoofdstuk zal op de verschillende aspecten waarop er een rela e aanwezig was nader worden s lgestaan. Hier wordt bewust gesproken over “was”. Dit omdat de verbondenheid tussen de twee rechtspersonen lange jd groot is geweest. Ingaande 1 januari 2014 is die verbondenheid sterk gewijzigd.

Gemeentehuis Skarsterlân

De nauwe rela e tussen de beide blijkt al direct bij de oprich ng van de S ch ng Westermeer. De gemeenteraad van de toenmalige gemeente Haskerland besloot in 1964 tot de oprich ng van de S ch ng Westermeer. Ten aanzien van de achtergrond en de overwegingen hiertoe volsta ik hier met een verwijzing naar hoofdstuk 2 over de ontstaansgeschiedenis van de S ch ng Westermeer. 69

In de oprich ngsakte werd direct een stevige rela e tussen de twee rechtspersonen vastgelegd. De belangrijkste punten daaruit hebben betrekking op: • • • •

Het grondgebied De bestuurssamenstelling De ambtelijke ondersteuning Toezicht op bestuursstukken en –handelingen

Deze punten worden hierna nader toegelicht. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een beschrijving van de rela e met de gemeente vanaf 1 januari 2014.

6.2 Het grondgebied van de S ch ng Westermeer Direct bij de start in 1965 is in de statuten (ar kel 2) vastgelegd, dat: “De s ch ng hee ten doel het behar gen, door het verlenen van financiële steun, van algemene, de gemeente Haskerland rakende belangen, welke liggen op sociaal, maatschappelijk, cultureel en recrea ef gebied.“ De overeenkomst van het grondgebied met dat van de gemeente Haskerland leverde in de historie van de s ch ng tweemaal een principiële discussie op. De oorzaak van beide discussies betrof een aanstaande gemeentelijke herindeling. De eerste betrof die in 1984 waarbij Haskerland grotendeels samen met Doniawerstal verder ging in Skarsterlân. De tweede betrof die van 2014 waarbij Skarsterlân samen met Gaasterlân-Sleat en Lemsterland verder gingen in De Fryske Marren. Ter voorbereiding op de hiervoor genoemde fusies hee het bestuur van de S ch ng Westermeer zich des jds beraden op haar toekomst. 6.2.1 Herindeling 1984 In de loop van 1983 hee het bestuur van de S ch ng Westermeer zich gebogen over de vraag of zij al dan niet zou moeten opschalen tot het grondgebied van de nieuwe gemeente Skarsterlân. Op basis van de notulen van de S ch ng Westermeer blijkt, dat er voor het eerst jdens de rondvraag van de vergadering van 17 mei 1983 gesproken is over dit onderwerp. Tijdens dat overleg is afgesproken dat de leden van het bestuur zich over deze situa e zullen beraden. Daarnaast wordt er gesproken om eventueel een ona ankelijk persoon/instelling om advies te vragen. Tijdens de volgende vergadering (juni 1983) wordt dit laatste inderdaad afgesproken. Als ona ankelijke instan e wordt gekozen voor Gedeputeerde Staten. De voorzi er en secretaris stellen samen een brief op rich ng G.S., waarin zij gevraagd worden een advies te geven rondom de problema ek van de gemeentelijke herindeling voor de S ch ng Westermeer. De antwoordbrief van G.S. wordt begin december 1983 ontvangen. 70

G.S. adviseren het werkgebied van de s ch ng te verruimen tot het grondgebied van de nieuwe gemeente. In de notulen van 27 december 1983 is aangegeven, dat dit advies van G.S. aansluit bij de eigen voorlopige gedachte. Als bijkomend argument wordt genoemd, dat bij de oprich ng van de S ch ng Westermeer er geen bezi ngen van de plaats Delfstrahuizen zijn ingebracht. Hierdoor wordt het ook makkelijker dit dorp buiten de werkingssfeer van de s ch ng te laten. Dit dorp is nl. als enige vanuit Haskerland niet opgegaan in Skarsterlân. Gelet op de hiervoor genoemde aspecten hee het s ch ngsbestuur vervolgens besloten de gemeenteraad van Scharsterland te vragen de statuten hierop aan te passen. Bij raadsbesluit van 29 februari 1984 is de aanpassing daadwerkelijk gerealiseerd. Na een jaar werd de gemeentenaam vervolgens aangepast in Skarsterlân. 6.2.2 Herindeling 2014 In de loop van 2011 verneemt het s ch ngsbestuur van het voornemen van de gemeente om ingaande 2013 te fuseren met de gemeenten Gaasterlân-Sleat en Lemsterland. Op basis hiervan wordt de secretaris-penningmeester van de s ch ng verzocht een eerste gespreksno e over dit onderwerp op te stellen. In de no e die volgt (augustus 2011) wordt aandacht besteed aan de volgende punten: • • •

Van Haskerland naar Skarsterlân in 1984; De ontwikkeling van de S ch ng Westermeer tussen 1984 en 2011; De overwegingen bij de keuze voor het nieuwe grondgebied na de herindelingsdatum.

Over de aanpak en de overwegingen van het eerste punt is hiervoor in paragraaf 6.2.1. al geschreven. Sinds de verruiming van het grondgebied voor de S ch ng Westermeer in 1984 zijn er uiteraard de nodige veranderingen geweest. Zonder in te gaan op alle aan- en verkopen van hectares pachtgrond, of op alle muta es in het bestuur, wil ik wel de ontwikkeling van de omvang van de S ch ng Westermeer op hoofdlijnen schetsen. Hiertoe worden hieronder een aantal cijfers gepresenteerd. Ontwikkeling bezi ngen • omvang balans - waarvan belegd in grond - waarvan belegd in deposito’s • jaarlijks budget voor subsidieverstrekking

1984 € 1.840.000 € 950.000 € 800.000 € 77.700

(* balanswaarde per 31 december 2014) 71

2014 € 7.820.000 * € 5.132.000 * € 2.600.000 * € 135.000

In de periode 1984-2014 is de waarde van de S ch ng Westermeer gestegen van € 1.840.000 naar € 7.820.000. In de periode 1984 tot 2014 hee de S ch ng Westermeer financieel een stevige groei doorgemaakt. Deze groei is in hoofdlijnen te herleiden naar een drietal aspecten: • • •

waardes jging van de grondposi e subsidiebeleid en reservering ontvangen legaat/schenking in 1999 en 2006.

Bij het bepalen van de keuze ten aanzien van het al dan niet opschalen naar een groter werkgebeid voor de S ch ng Westermeer speelden een drietal overwegingen een rol. Als eerste de ontstaansgeschiedenis van de S ch ng Westermeer. Ten aanzien van dit punt volsta ik hier met een verwijzing naar Hoofdstuk 2 alwaar de ontstaansgeschiedenis van de S ch ng Westermeer is beschreven. Het tweede punt van afweging had betrekking op de vraag of er binnen het grondgebied van de gemeente De Friese Meren naast de S ch ng Westermeer andere vergelijkbare s ch ngen func oneren. Het s ch ngsbestuur hee in de voormalige gemeente Gaasterlân-Sleat een tweetal s ch ngen aangetroffen. Het gaat hier om de S ch ng Jonkvrouwe J.E.J. Bas Backer en de S ch ng Monsma-Bouma. Voor beide s ch ngen geldt dat zij een ander en minder brede doelstelling hebben dan de S ch ng Westermeer. Daarnaast is ook het jaarlijks beschikbaar budget van een andere (mindere) omvang. Verder zijn er enkele s ch ngen aangetroffen in Langweer. Dit betreffen de s ch ngen Hepkema-Stelwagen en Hornstra-de Jong. Beide s ch ngen subsidiëren alleen plaatselijke ac viteiten. In Sint Nicolaasga tenslo e is er nog de S ch ng Sieb Jellesma. Ook deze s ch ng subsidieert uitsluitend plaatselijke ac viteiten. Het laatste en wellicht belangrijkste punt van overweging voor het bestuur betrof een ontvangen legaat/schenking in de jaren 1999 en 2006. Deze schenking/legaat is in twee delen ontvangen van de familie Veldstra-de Boer uit Akmarijp. De totale omvang van die twee bedragen bedroeg ruim € 0,9 miljoen. Voorafgaand aan het legaat in 1999 hebben de toenmalige voorzi er, de heer G.J. Kuiper, en de secretaris, de heer G.N.M. de Wolff een tweetal gesprekken gevoerd met de heer en mevrouw Veldstra-de Boer. In die gesprekken hebben zij geïnformeerd naar de beleidslijn van de S ch ng Westermeer en daarbij is door hen verzocht in hoeverre een eventuele bijdrage van hen voor een kleiner gebied binnen Skarsterlân aangewend zou kunnen worden. Zij doelden daarbij nadrukkelijk op het gebied rondom Terkaple en Akmarijp. De heer Veldstra is raadslid geweest van de voormalige gemeente U ngeradiel en zij waren nadrukkelijk georiënteerd op Akmarijp, Terkaple en Terherne. Nadat van de kant van de S ch ng Westermeer was aangegeven, dat een schenking zou worden aangewend conform de geldende beleidslijn van de S ch ng Westermeer, dus voor het hele grondgebied van Skarsterlân, gingen zij uiteindelijk akkoord. 72

Hieruit hee het bestuur van de S ch ng Westermeer vooruitlopende op de gemeentelijke herindeling van 2014 geconcludeerd, dat het geld uit deze schenking wel nadrukkelijk geoormerkt dient te zijn voor het grondgebied van de gemeente Skarsterlân. Op basis van de drie hiervoor genoemde punten hee het bestuur van de s ch ng besloten om het grondgebied bij de gemeentelijke herindeling van 2014 nagenoeg ongewijzigd te laten. Nagenoeg omdat besloten is om het grondgebied iets uit te breiden. Het dorp Terherne is toegevoegd aan het grondgebied. Dit is gedaan vanuit de oorspronkelijke wens van de schenkers en vanuit de nauwe samenhang van het dorp met de dorpen Akmarijp en Terkaple die al tot het subsidiegebied behoorden. Deze geringe aanpassing (samen met een verdere aanpassing van de statuten) is vervolgens voorgesteld aan het gemeentebestuur van Skarsterlân. De raad van de gemeente Skarsterlân hee op 25 september 2013 hiermee ingestemd.

6.3 De bestuurssamenstelling en ondersteuning In de oprich ngsakte (ar kel 5) van de S ch ng Westermeer in 1965 is direct vastgelegd dat het bestuur voor een belangrijk deel bestaat uit bestuurders van de gemeente. Vanaf dat moment tot aan 1 januari 2014 was de samenstelling van het bestuur als volgt opgebouwd: • • •

2 leden benoemd door het college van burgemeester en wethouders uit hun midden; 2 leden benoemd door de gemeenteraad uit hun midden; 3 leden benoemd door de gemeenteraad, maar niet uit hun midden.

Verder is bepaald dat de voorzi ersrol wordt vervuld door één van de twee bestuurders uit het college van burgemeester en wethouders. Los van enkele korte periodes is vanaf de oprich ng eigenlijk al jd de burgemeester ook voorzi er van de S ch ng Westermeer geweest. Uit ar kel 9 blijkt dat er ten aanzien van de func es van secretaris en penningmeester twee op es mogelijk waren. Vanaf de oprich ng is er al jd sprake geweest van een ambtelijke ondersteuning vanuit het gemeentelijk apparaat via de benoeming van een secretaris-boekhouder. Voor de namen van zowel de bestuursleden als die van de ambtelijke ondersteuners wordt hier volstaan met een verwijzing naar hoofdstuk 5.

73

6.4 Toezicht op bestuursstukken en –handelingen Vanaf de oprich ng is geregeld dat de S ch ng Westermeer voor een aantal handelingen goedkeuring nodig hee van de gemeenteraad. De handelingen waarvoor het toezicht van de gemeenteraad is vereist kunnen in een tweetal groepen worden onderverdeeld. Als eerste de reguliere bestuurshandelingen en als tweede de zaken die betrekking hebben op de aanpassing van de statuten. Onder de reguliere bestuurshandelingen waarvoor de goedkeuring van de gemeenteraad is vereist vallen de volgende zaken: • • • •

de begro ng; de jaarrekening en het jaarverslag; het kopen, vervreemden of bezwaren van registergoederen en borgstellingen; een aantal specifieke beheershandelingen.

Zowel de begro ng als de jaarrekening diende jaarlijks door de gemeenteraad te worden goedgekeurd. Het jaarverslag werd daarbij ter kennisname aan de gemeenteraad aangeboden. Aangezien een belangrijke rol van het bestuur het beheer van het vermogen betrof, werd er met enige regelmaat agrarische grond gekocht of verkocht. Deze grond werd vervolgens in (erf) pacht uitgegeven. Zowel voor de aankoop als voor het in pacht uitgeven van de grond diende de gemeenteraad goedkeuring te verlenen. Een laatste punt van toezicht betrof het punt van hoge subsidietoekenningen. Bij de start van de s ch ng was bepaald dat toekenning boven F 1.500 (€ 676) moest worden goedgekeurd door de gemeenteraad alvorens een dergelijke toekenning mocht worden uitgekeerd. Bij de verschillende statutenwijzigingen is dit bedrag geleidelijk naar boven bijgesteld. Aangezien dergelijke goedkeuringspunten in de gemeenteraad niet of nauwelijks inhoudelijk werden besproken is deze goedkeuringsgrens bij de statutenwijziging van februari 2007 verhoogd tot € 25.000. Subsidietoekenningen boven dit bedrag vonden eigenlijk nooit plaats. In de geschiedenis tot op heden slechts eenmaal. De tweede component betrof de rol van de gemeenteraad bij de aanpassing van de statuten. Vanaf de start regelde ar kel 22 van de statuten, dat alleen de gemeenteraad bevoegd was om de statuten te wijzigen. In datzelfde ar kel was geregeld dat hiervoor het bestuur van de s ch ng gehoord diende te worden. In ar kel 23 werd vervolgens geregeld, dat de gemeenteraad de s ch ng zou kunnen opheffen. Daarbij was op basis van de statuten geen invloed van het s ch ngsbestuur vereist. Bij de laatste aanpassing van de statuten (december 2013) is ook deze bevoegdheid overgedragen aan het s ch ngsbestuur. 74

6.5 Rela e met de gemeenten ingaande 2014 Met het raadsbesluit van 25 september 2013 is de rela e tussen de gemeente en de S ch ng Westermeer nagenoeg geheel beëindigd. Na het genoemde raadsbesluit zijn de statuten aangepast en daarmee is ingaande 1 januari 2014 de nieuwe situa e van kracht. Concreet betekent dit dat het S ch ngsbestuur volledig autonoom kan handelen. Voor haar verantwoording publiceert zij na elke bestuursvergadering de genomen subsidietoekenningen. Verder wordt het jaarverslag en de jaarrekening na vaststelling op de website s ch ngwestermeer.nl geplaatst. Sinds januari 2014 is er eigenlijk nog slechts één rela e met de gemeente De Fryske Marren. Deze is dat het archief van de s ch ng is opgeslagen bij de gemeente.

75

76

Slotwoord In de pauze bij een voetbalwedstrijd in Heerenveen werd ik door Gerard gevraagd om een slotwoord te schrijven voor zijn boek. Natuurlijk doe je dat want ik weet dat hij er heel, heel veel werk voor gedaan hee . Toen het bestuur van de S ch ng Westermeer voornemens had een boekwerk te presenteren bij het 50 jarig bestaan zei hij: Dat wil ik wel proberen want als je het een ander laat doen, komen ze toch bij mij terecht voor agenda’s en notulen en andere dingen en dan zit je er al midden in. Hij hee deze 50 jaren van de S ch ng, maar ook van vele jaren daarvoor op een prima manier op papier gezet en een woord van dank is dan ook op zijn plaats. Ik heb de eer gehad dat ik alle hoofdstukken heb mogen lezen en heb hier en daar hele kleine correc es aangebracht. Dit duidt erop dat Gerard alles bijzonder serieus en precies hee omschreven. Het bestuur van de S ch ng Westermeer bedankt Gerard de Wolff voor de inzet en ontwerp van dit bijzonder mooie boekwerk en hoopt dat iedereen er veel lees- en kijkplezier aan hee beleefd.

Minne Wietsma, voorzi er

77

78

Bronvermelding • • • •

Archief gemeente De Fryske Marren (de onderdelen Skarsterlân en Haskerland) As it net kin sa’t it moat, dan moat it mar sa’t it kin Doctoraalscrip e van J.A. Staal-Fernhout uit 2002 Archief van de S ch ng Westermeer Archief Jouster Courant

79

80

Bijlage Grafisch overzicht grondposi e S ch ng Westermeer per oktober 2015 In deze bijlage is een grafische weergave opgenomen van de loca e van de gronden in eigendom bij de S ch ng Westermeer. De hieronder genoemde gronden zijn nader beschreven in hoofdstuk 3. Omschrijving 1. Meenscharweg, Joure 2. Vegelinsweg 23, Joure 3. S. de Ruiterweg, Oudehaske 4. S. de Ruiterweg, Oudehaske 5. Los land, Rohel 6. Lange Ekers, Oudehaske 7. Los land, Sintjohannesga 8. Vegelinsweg, Joure 9. Liemdyk, Rotstergaast 10. Los land, Haskerhorne

(erf)pachter J.J. Ypma J. Veldstra Maatsch. Boersma Maatsch. Boersma S. van der Zee K. Hoekman D.J. Akkerman T. Maat J.R. de Jong E.D. Zonderland

Totaal

Oppervlakte (in hect) 25.74.15 28.02.20 30.92.75 5.07.50 7.53.40 2.94.40 14.24.65 3.86.40 10.44.60 24.11.83 152.91.88

De totale balanswaarde van deze gronden bedraagt per 31 december 2014 ruim € 5 miljoen. Onder punt 11 is tenslo e de in 2015 aangekochte 5.92.80 hectare te Rotstergaast opgenomen. Deze grond is in augustus 2015 aangekocht en in pacht uitgegeven aan de heer J.R. de Jong te Rotstergaast.

81

82

83

84