Stichting MAX Maakt Mogelijk Jaarverslag 2010
Jaarverslag 2010 Stichting MAX Maakt Mogelijk
Hilversum, oktober 2011
Doelstelling De Stichting ‘MAX Maakt Mogelijk’ (MMM) is opgericht op 13 maart 2006 en heeft als doelstelling: het bevorderen en ondersteunen van het maatschappelijk en geestelijk welzijn van mensen in de samenleving. Om die doelstelling te bereiken initieert en realiseert de stichting projecten om de leefomstandigheden van met name ouderen substantieel te verbeteren. Wensen op dit terrein van individuele ouderen worden soms ook vervuld. De stichting kijkt niet alleen naar de leefsituatie van kwetsbare ouderen in Nederland, maar heeft vooral aandacht voor de mensonwaardige en soms diep schrijnende leefomstandigheden van hulpbehoevende ouderen in arme landen aan de randen van Europa en daarbuiten.
Bestuur Het bestuur van de stichting bestaat uit drie onafhankelijke leden. De drie leden zijn: de heer A.F.C. van Dijk, voorzitter (alleen/zelfstandig bevoegd), de heer E. Hoeksma, secretaris ( gezamenlijk bevoegd) en de heer D. Tanis, penningmeester (gezamenlijk bevoegd). De bestuursleden ontvangen slechts een reiskostenvergoeding voor de afgelegde kilometers ten behoeve van de werkzaamheden voor de stichting en zijn onbezoldigd.
Personele bezetting De dagelijkse werkzaamheden worden verricht door een coördinator en een projectmanager.
Werkwijze De stichting ontvangt het hele jaar door aanvragen voor zowel binnenlandse- als buitenlandse projecten ten behoeve van kwetsbare ouderen, in dit verslag verder de begunstigden genoemd. Het betreffen aanvragen voor groepen ouderen, maar ook voor een klein project voor een individuele oudere. De aanvragen worden geselecteerd volgens tevoren vastgestelde criteria die in overeenstemming zijn met de doelstellingen van de stichting. Van een aantal projecten worden ter plaatse televisieopnamen gemaakt. Met het uitzenden van deze reportages in het programma van MAX Maakt Mogelijk is er tevens aandacht voor de fondsenwerving voor de stichting.
ANBI De Stichting MAX Maakt Mogelijk is door de Belastingdienst aangemerkt als een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dit betekent dat giften voor donateurs, fiscaal aftrekbaar zijn.
3
Aanvraag, duurzaam, samenwerking, televisie, financiering, aanbiedingen Protocol van aanvraag tot uitvoering De begunstigde moet binnen de ‘MAX Maakt Mogelijk’ doelgroep vallen. De stichting doet onderzoek naar de antecedenten van de aanvrager en werkt met referenties van de aanvrager om de betrouwbaarheid van de aanvrager te testen. Wanneer is aangetoond dat de aanvrager bonafide is en de aard van het project binnen de doelstellingen van de stichting past, stelt de stichting een voorlopige begroting op. Bij een uiteindelijk positieve beoordeling van het project en de begroting, maakt de stichting de definitieve begroting en een projectovereenkomst op. Projectovereenkomsten betreffen in elk geval alle buitenlandse projecten. Bij de grotere Nederlandse projecten moet ook de aanvrager/begunstigde voor een deel aan het budget bijdragen. In voorkomend geval biedt de stichting hulp aan bij de zoektocht naar aanvullende sponsoring.
Duurzaamheid projecten buitenland De stichting gaat de projecten in het buitenland in principe voor een jaar aan. Er zijn ook projecten die voor een langere periode door de stichting worden ondersteund. Vanaf de eerste dag dat een project is goedgekeurd, is het beleid van de stichting erop gericht dat het project wordt voortgezet, ook als de stichting zich heeft teruggetrokken. Het projectmanagement probeert dat te bereiken door de aanvrager van het project – veelal ook de uitvoerder – aan te sporen voor de volgende jaren nieuwe sponsors te vinden en/of de lokale of nationale overheid voor een investering in het project te interesseren. De stichting is hierbij behulpzaam en vaak ook zelf actief. Het projectmanagement legt contacten met overheden en andere relevante instanties om te proberen de voortgang van het project veilig te stellen. Er vinden gesprekken plaats met burgemeesters, gemeente- en districtbestuurders en met departementen en ministers.
Samenwerking Omroep MAX en Stichting MAX Maakt Mogelijk Omroep MAX is een publieke omroep met ruim 250.000 leden voor vijftigplussers. De omroep laat zien dat vijftigplussers nog volop meedoen in de samenleving, maar verliest daarbij niet de oudere uit het oog die hulp nodig heeft of eenzaam is, in Nederland of daarbuiten. Deze doelstelling van Omroep MAX sluit dan ook goed aan op de doelstelling van de stichting.
Televisie Met het televisieprogramma MAX Maakt Mogelijk (MMM) volgt omroep MAX een aantal projecten. In het televisieprogramma laat de stichting zien hoe zij projecten zoekt, waarom een bepaald project is geselecteerd en hoe dat project door het projectmanagement samen met de aanvrager en/of uitvoerder wordt gerealiseerd. Het format van de programmamakers is erop gericht dat de kijkers het project van het begin tot het einde kunnen volgen. Door het tonen van het eindresultaat weet de kijker waar het gedoneerde geld aan is besteed. Omroep MAX is redactioneel verantwoordelijk voor het programma.
4
Uitzending De uitzendingen van MAX Maakt Mogelijk waren geprogrammeerd in het 4e kwartaal van 2010, op elke vrijdagavond om 17.35 op Nederland 2. De herhaling was op een andere dag in de week die daarop volgde. In het programma bezocht de presentator het project op locatie en confronteerde hij de kijker met wat hij zag en voelde. Dit gebeurde op een vaak indringende maar integere manier, waardoor veel kijkers zich aangesproken voelde, getuigden de ruimhartigheid waarmee kijkers na zo’n uitzending doneerden. In de uitzending was een oproep gedaan voor giften voor het betreffende project.
Financiering-Toekenning van subsidies Voor het thuiszorg- en dagopvangproject in Soroca, Moldavië, is in 2009 een subsidieaanvraag bij het N.C.D.O. ingediend van 23.413 euro. Op 10-11-2009 heeft het N.C.D.O. de subsidie toegekend. Het bedrag is in twee termijnen in 2010 uitbetaald.
Financiering Bij de fondsenwerving op televisie wordt opgeroepen geld over te maken naar girorekening 4567 van Stichting MAX Maakt Mogelijk. De donaties worden aansluitend op de uitzendingen in het laatste kwartaal van het jaar ontvangen. De uitgaven voor de projecten worden vaak nog in de loop van het jaar daarop volgend gedaan. Het bestedingspercentage bedroeg in 2010 70,8%. Het percentage kosten eigen fondsenwerving bedraagt 5,1% en het percentage voor beheer en administratie bedroeg in 2010 3,8% (uitgedrukt in procenten van de som der lasten) De in 2010 ontvangen gelden worden besteed in 2011. Met deze gelden erbij opgeteld wordt het bestedingspercentage 101%. Voor deze bestedingen ad € 450.000 is vanuit het overschot een bestemmingsreserve gevormd.
Samenwerking met externe organisaties en bedrijven De koers die is ingezet in 2009, om met externe zelfstandige organisaties samen te werken bij de realisatie van projecten in met name Moldavië, wordt in 2010 voortgezet. Jan van den Berg van de goede doelen organisatie Project HOPE E.v nam vanaf 2010 het op zich om het project in het streekziekenhuis in de Moldavische provinciestad Floresti te leiden. Stichting Steunfonds OverGooi, N.C.D.O. en stichting S.M.H.O. verklaarden in 2010 zich bereid om deelprojecten van het ziekenhuis Floresti financiële ondersteuning te geven. Het Medisch Universitair Centrum Maastricht (MUCM) en ziekenhuis Gelderse Vallei (ZGV) in Ede hebben in 2010 nog zeer goed bruikbare medische apparatuur beschikbaar gesteld. Philips Medical Systems GmbH uit Boeblingen in Duitsland doneerde vele nieuwe monitoren voor de bewaking van levensfuncties welke bijdragen dat ernstig zieke patiënten een veel betere kans hebben te overleven. Voor het oogheelkundige project in de districten Soroca en Floresti in Moldavië bleken enkele grote bedrijven zoals HOYA, Alcon B.V., O’MAX, Medical Workshop en Lameris bereid om ons te helpen.
Aanbod van goederen In 2010 zijn bijzonder veel waardevolle (reeds gebruikte maar nog uitstekend functionerende) goederen aangeboden. Het betrof zowel medische apparatuur (o.a. ECG- en EEG-apparatuur,
5
defibrilatoren, chirurgische instrumentarium, beademingsapparatuur), meubilair voor dag- en gezondheidscentra van MMM alsmede ziekenhuismeubilair, zoals o.a. honderden prachtige ziekenhuisbedden, ziekenhuismatrassen, nachtkastjes, operatietafels, operatielampen en couveuses. Transportbedrijf Vidotrans uit Heerenveen was in het verslagjaar belast met de transporten naar de verschillende projecten in Roemenie, Moldavië en Oekraïne.
6
Buitenlandse projecten en voortgezette projecten gestart vóór 2010 MOLDAVIË -THUISZORG CAPRESTI De Stichting MAX Maakt Mogelijk begint in 2007 een grootschalig renovatieproject voor een totaal verpauperd verzorgingshuis voor ouderen in het dorp Capresti, onder de rook van de Moldavische provinciehoofdstad (een rayon genoemd) Floresti. In 2009 zijn de renovatiewerkzaamheden voltooid en krijgt het nieuwe tehuis de naam ‘’Casa MAX’’. Het thuiszorgproject waarmee MMM eind 2008 vanuit Casa MAX door directeur Vera Crivorucica laat organiseren en een looptijd heeft tot eind 2011, verbetert het dagelijks leven van tientallen aan huis en bed gekluisterde ouderen aanzienlijk. Deze unieke zorg voor Moldavische begrippen geeft hen hun menswaardigheid terug.
2010 Het succes van dit project blijkt ook in 2010. Met aanvullende financiële hulp van de particuliere thuiszorgcentrale De ZorgZaak uit Hoogeveen kan MMM ook in 2010 drie maal per week een warme maaltijden en thuiszorg bieden aan ca. 40 ouderen. Deze ouderen krijgen thuiszorg van 15 vrijwilligers uit de dorpsgemeenschappen van Capresti, Prodanesti, Stefanesti en Domulgeni. Zij ontvangen daarvoor van MMM een bescheiden vergoeding. Het gaat hierbij om ouderen die chronisch ziek zijn, die nauwelijks nog kunnen lopen, vaak een groot deel van de dag of de gehele dag op bed liggen, zelf geen (warme) maaltijden meer kunnen
7
klaarmaken, noch hun huisje kunnen schoonhouden en boodschappen kunnen doen. Een keer per week worden deze ouderen – indien dat fysiek voor hen mogelijk is – met een minibusje naar Casa MAX gebracht om te worden verschoond en gedoucht. Tevens is er dan gelegenheid dat de aan Casa MAX verbonden verpleeghuisarts hen, indien nodig, kan onderzoeken. Ouderen voor vervoer onmogelijk is, krijgen bezoek van de arts aan huis.
MOLDAVIË -STREEKZIEKENHUIS FLORESTI De stichting Project HOPE e.V. en Stichting MAX Maakt Mogelijk (MMM) beginnen in 2009 met een uitgebreid onderzoek voor het streekziekenhuis Floresti om de talrijke gebreken aan de basiszorg van een ziekenhuis in kaart te brengen. De resultaten hiervan zijn verbijsterend. Niemand zou zelfs maar hier dood aangetroffen willen worden. Het best valt de afschuwelijke situatie voor artsen en patiënten nog te omschrijven als ‘’middeleeuwse toestanden’’. Aanzien de provincie (rayon genoemd) Floresti binnen de republiek de meeste ouderen (boven de 60 jaar) onder haar inwoners heeft die allemaal op dit enige streekziekenhuis zijn aangewezen, besluit de stichting MMM samen met Project HOPE dit ziekenhuis medisch te rehabiliteren.
‘Pay as you go’ Er wordt een plan ontwikkeld om gefaseerd, in circa drie jaar, het ziekenhuis van de middeleeuwen naar de 21e eeuw te tillen. Het uitgangspunt is echter: ‘pay as you go’. Hetgeen zoveel wil zeggen dat beide stichtingen, afhankelijk als zij zijn van donaties, schenkingen en sponsors uit de medische industrie, geen harde toezeggingen kunnen doen, maar naar gelang de beschikbaar gekomen middelen volgens het masterplan aan de gang gaan. Dat masterplan wordt voortdurend aan de actualiteit van de beschikbare middelen aangepast. Ook in 2010.
8
2010 Nieuwe wasserij Behalve dat Nederlandse ziekenhuizen, (para)medische instellingen en verzorginghuizen tal van goederen (bedden, beddengoed, medische apparatuur, operatietafels, ultrasound-apparatuur, chirurgische instrumentarium, operatiekleding et cetera) beschikbaar stellen, worden in volgorde van urgentie in de zomer van 2010 een compleet nieuwe wasserij (geheel gesponsord door de Limburgse stichting SMHO) in bedrijf genomen.
Waterproject fase 1 Maar de was doen zonder water is onmogelijk. Twintig jaar lang al heeft dit streekziekenhuis geen stromend water. Het complete leidingennetwerk, zowel buiten als binnen is verrot. Slechts één keer per dag gaat de hoofdkraan een halfuur open om emmers en badkuipen vol te laten lopen voor het dagelijks gebruik. Met dit water worden patiënten gewassen, de toiletten doorgespoeld en wassen artsen en verpleegkundigen hun handen. Ook op de operatiekamers staan emmers met water waarin de chirurgen hun handen wassen. MAX Maakt Mogelijk heeft het NCDO en de stichting Overgooi bereid gevonden in dit kostbare waterproject te investeren. Zowel de buiten- als de binnenleidingen moeten worden vervangen. De vervanging van de binnenleidingen is alleen mogelijk wanneer gelijktijdig ook renovatie van de sanitaire ruimten van alle (5) gebouwen van het ziekenhuis plaatsvindt. MMM deelt het project op in drie fasen. Het aanleggen van een nieuwe ringleiding die de vijf gebouwen weer van stromend water zullen voorzien (fase 1), begint eind 2010 en loopt in elk geval door tot het voorjaar 2011.
9
Mentaliteitsverandering Maar MMM en Project HOPE bereiken ook een belangrijke immateriële doelstelling: dit megaproject moet uiteindelijk door iedereen in Floresti en ook door de centrale overheid worden gedragen. Het is niet ‘’ons’’, maar ‘’jullie’’ project, zo is het adagium van de initiatiefnemers. Directie, artsen en personeel in Floresti die aanvankelijk met veel scepsis de activiteiten van MMM en Project HOPE gadeslaan, zien na verloop van een relatief korte tijd dat er al echt iets in het ziekenhuis verandert. Ze raken daarover enthousiast en vooral betrokken. “Jullie brengen niet alleen goederen en apparatuur, maar het belangrijkste is dat jullie iets in ons hoofd in beweging hebben gezet, onze mentaliteit van hopeloosheid en afwachten hebben veranderd. En dat kan niet meer tot stilstand worden gebracht”, zegt algemeen directeur en traumatoloog van het ziekenhuis dr. Valeriu Nichiforciuc tijdens een overleg met de president van het Rayon.
Rayon betaalt mee Maar het blijft niet alleen bij de betrokkenheid van het personeel van het ziekenhuis. Ook de Rayonraad en in het bijzonder haar voorzitter Ruslan Zelenenco, laten het er niet bij zitten. Ook de regionale politici willen ‘’meedoen’’ en stellen €65.000 beschikbaar om de intensive care te verbouwen. Van den Berg van Project HOPE maakt een apart renovatieplan voor de IC en benadert Philips voor bewakingsmonitoren.
Medische gassen MMM en Project HOPE leggen de eerste contacten met de Utrechtse werkgroep Urgenta (een groep medisch-technische vrijwilligers van het Universitair Medische Centrum Utrecht onder leiding van de oud GG en GD-directeur van Utrecht, ir. George Hille) om voorbereidingen te treffen voor het aanleggen van een medisch gassen systeem op de IC en de OK’s. Urgenta is daarin gespecialiseerd. Het plan is om in 2011 hieraan uitvoering te geven.
Politiek netwerken Tot slot kan worden gemeld dat MMM en Project HOPE in 2010 ook relaties hebben opgebouwd met het politieke echelon in de hoofdstad Chisinau, onder wie de ministers van Volksgezondheid en Economische zaken. Namens MAX Maakt Mogelijk brengt Jan Slagter verschillende malen een bezoek aan de bewindslieden om hen bij te praten en meer financiële steun voor alle MMMprojecten in Moldavië te vragen. Ook Jan van den Berg spreekt met de minister van Volksgezondheid om het masterplan toe te lichten en de strategieën van beide partijen voor de verbetering van de volksgezondheid in Moldavië zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen.
MOLDAVIË -SOROCA Voor de ouderen in de stad Soroca (een Moldavisch stadje aan de rivier de Nistru die de grens vormt met de Oekraïne), wil Asea Railean van Stichting Soarta in 2009 een dagcentrum openen en daar een thuiszorg- en tafeltje-dekje-project aan verbinden. In de stad Soroca worden maar weinig mensen oud door gebrek aan elementaire zorg voor hulpbehoevende en chronisch zieke ouderen, zo blijkt uit de statistieken Ruim 25% van de ouderen leeft onder de armoedegrens en onder mensonwaardige omstandigheden. Zij moeten rondkomen van één euro per dag. Het overgrote deel van deze groep is ook extreem eenzaam. Asea Railean, directeur van stichting Soarta, komt op voor deze ouderen.
10
2010 MAX Maakt Mogelijk heeft het initiatief verwelkomd en zet vanwege het succes in 2010 de steun aan dit project voort. De goede resultaten zijn mede te danken aan de grote betrokkenheid van de stichting Soarta en in het bijzonder door de onophoudelijke inzet van haar directeur mevrouw Railean. In oktober 2010 besluit MMM dit project voor 45 ouderen tot 1 oktober 2011 te laten doorlopen. Mevrouw Railean krijgt van MMM de opdracht om er alles aan te doen dat dit project eind 2011 door de lokale overheid kan worden overgenomen. Zij zegt toe haar uiterste best hiervoor te doen. Het projectmanagement van MMM zal in de loop van 2011 eveneens gesprekken hierover voeren met de burgemeester van Soroca en de president van het gelijknamige rayon.
OEKRAINE Wilma van Roekel van het Linda Fonds vraagt in 2009 Stichting MAX Maakt Mogelijk iets te doen aan de schrijnende omstandigheden waaronder hulpbehoevende en verlaten ouderen in Kiev, Oekraïne, leven. De Oekraïense organisatie Fathers House wil in of rond Kiev een opvang voor de meest urgente gevallen onder ouderen realiseren en gaat op zoek naar een geschikte locatie.
2010 In 2010 wordt een geschikte plek gevonden in het plaatsje Vatutino, ten zuiden van Kiev, dat onderdeel uitmaakt van een groter geheel. In dit complex zullen ook berooide moeders met hun kinderen en alleenstaande, verschopte jongeren worden ondergebracht. In het ouderendeel van de opvang wil MMM de ouderen zorg bieden met behoud van zoveel mogelijk zelfstandigheid voor iedere persoon en waar ze uiteindelijk waardig kunnen sterven. De voltooiing van de renovatie van het complex wordt in de loop van 2011 verwacht.
BOSNIE In 2009 begint MMM een project in de gemeente Bosansko Grahovo. Hier leven ouderen in hun door de oorlog kapot geschoten of gebombardeerde huisjes onder erbarmelijke omstandigheden.
11
De meesten wonen in een aanpalende tochtige schuur of een zelfgemaakt bouwsel waarvan het dak bestaat uit een stuk zeil dat met keien op zijn plaats worden gehouden. In de winter van 2008 zijn ouderen door gebrek aan warmte (geen geld voor brandhout en kolen) en eten letterlijk de vriesdood en/of de hongerdood gestorven. Net als elders in Oost-Europa zijn de pensioenen er een habbekrats. Bovendien zijn deze ouderen ook vaak verlaten door hun kinderen die naar het buitenland zijn gevlucht en daar zijn gebleven om de kost te verdienen. De meeste ouderen zijn weduwen; hun mannen stierven in de oorlog of aan de drankzucht.
2010 In samenwerking met de organisatie Woman Association (WA) biedt MAX Maakt Mogelijk hulp aan deze ouderen. Een aantal huisje en bouwsels wordt opgeknapt en vooral tochtvrij gemaakt. Bovendien krijgen 15 ouderen in dit project een kachel en genoeg brandstof voor de winter. MMM maakt het verder mogelijk dat 90 ouderen elke maand een eiwitrijk voedselpakket krijgen dat de WA naar plaatselijke eetgewoonten samenstelt. Het project wordt rond april 2010 afgerond. In de winter van 2010 krijgt MMM via de WA het verzoek nogmaals geld voor voedselpakketten beschikbaar te stellen. In het kader van het winterhulpprogramma van MMM voor haar concentratielanden in Oost-Europa stelt de stichting opnieuw een bedrag beschikbaar voor extra voeding voor deze ouderen.
KOSOVO-GJAKOVA 2010 Stichting MAX Maakt Mogelijk krijgt een brief van de Nederlandse Stichting de Brug. Al meer dan tien jaar zet deze organisatie zich in voor de allerarmsten in Kosovo. ‘De Brug’ vraagt MMM om hulp voor de ouderen uit het stadje Gjakova in het zuidwesten van Kosovo.
12
Ouderen in Kosovo zijn eenzaam, leven onder zeer slechte omstandigheden en hebben verschrikkelijke oorlogstrauma´s opgelopen die zij door de mensonterende leefomstandigheden nauwelijks kunnen verwerken. Zij hebben dringend hulp nodig. De gevraagde hulp is zeer divers: van transportmogelijkheden om een dokter te kunnen bezoeken, tot een ‘simpele’ broodnodige maaltijd en vrijwilligers om deze ouderen te bezoeken om hen uit het isolement van de eenzaamheid te halen.
Hulp om maat MMM slaagt erin samen met stichting De Brug een project vijfentwintig ouderen in Gjakova hulp op maat te bieden. De ondersteuning van deze ouderen varieert van een warme maaltijd, bezoek aan de dokter, medicatie, huishoudelijke hulp tot het inzetten van vrijwilligers die met de ouderen over hun oorlogstrauma’s praten en met hun regelmatige visites proberen de eenzaamheid van deze ouderen te verdrijven.
PAKISTAN-LAHORE
2010 Stichting MAX Maakt Mogelijk besluit in juni 2010 een project te beginnen in Lahore in Pakistan. De aanvrager van dit project is de Nederlandse stichting ‘The Saviour’s Welfare’ en de gelijknamige stichting in het Pakistaanse Lahore. Het doel is een medische post in te richten, waar een arts de allerarmsten, onder wie veel ouderen uit de sloppenwijken kan onderzoeken en geneesmiddelen en verbandmiddelen kan verstrekken.
Aanslagen Vlak voor het vertrek van de cameraploeg plegen islamitische extremisten enkele bloedige aanslagen in de stad Lahore waarbij tientallen slachtoffers te betreuren zijn. In samenspraak met de stichting besluit de redactie van het televisieprogramma de reis te annuleren. Als gevolg hiervan kunnen
13
er van dit project voor de stichting MMM geen televisieopnamen worden gemaakt. Als alternatief publiceert MMM een redactioneel artikel over dit project in het MAX Magazine. Maar het is niet alleen de terreur die Lahore en de regio treffen. In augustus 2010 overstroomt de Indus rivier. Hele dorpen worden weggevaagd. Zeker 1800 mensen komen om. Meer dan 20 miljoen mensen zijn op een of andere manier getroffen en zijn hun huis en hun bezittingen kwijtgeraakt.
Extra donatie Vanwege de watersnoodramp heeft MMM voor de inrichting van een medische hulppost een extra bijdrage overgemaakt. De stichting wil tot 2013 de exploitatiekosten van deze medische post betalen zodat continuïteit van de hulpverlening is gewaarborgd. De grond voor de bouw van deze medische post heeft de Pakistaanse aanvrager in augustus 2010 kunnen kopen. MMM onderhoudt goede contacten met de Nederlandse aanvrager van dit project en wordt regelmatig van de ontwikkelingen in Lahore op de hoogte gehouden.
MOLDAVIË - BORCEAG 2010 Jos Vink werkt al jaren als vrijwilliger in Moldavië en weet net als MMM hoe de situatie voor veel ouderen in het land erbij staat. Hij stelt voor om eens in het desolate zuiden van Moldavië te gaan kijken. Daar is de armoede zo mogelijk nog groter dan in de andere delen van Moldavië. De keus valt op het straatarme dorp Borceag. Een gemeente van enkele duizenden inwoners maar waarvan de helft is vertrokken omdat er geen werk meer is. Ooit draaide het dorp op de wijn- en de tabaksbouw. Maar Moldavië heeft een gigantisch wijnoverschot omdat de Russen de wijn niet meer afnemen, Europa het land importbeperkingen oplegt en niet te concurreren valt tegen de wijnen uit bijvoorbeeld Chili, Australië en Zuid-Afrika die in Europa gedumpt worden.
Ouderen kwijnen er weg In het dorp leven alleen nog oude mannen en vrouwen, kinderen en hun jonge moeders. Het ontbreekt de ouderen in Borceag aan alles maar vooral aan basisbehoeften als medische zorg en goede voeding. Vijfentwintig ouderen zijn bedlegerig naar wie niemand om kijkt. Een keer per week houdt een arts uit een nabijgelegen stadje spreekuur in het dorpscentrum maar heeft alleen tijd voor wie naar het centrum kan toekomen. Een verpleegster die de arts assisteert probeert zo goed en zo kwaad als het gaat de aan huis gebonden ouderen enige medische zorg te geven. Dat is alles
Geen hygiëne De ouderen verkeren in een slechte gezondheid, door gebrek aan stromend water is er in de vaak uit klei opgetrokken huisjes geen sanitair en is het met de persoonlijke hygiëne bar slecht gesteld.
14
Gezondheidscentrum MMM besluit een viertrapsraket in stelling te brengen. ▪ Er zal een nieuw gezondheidscentrum voor ouderen worden gebouwd met stromend warm en koud water, toiletten en douches. MMM trekt twee artsen aan uit het nabijgelegen stadje Congaz van wie er een twee keer per week spreekuur in het centrum houdt en van wie de ander de bedlegerige ouderen thuis bezoekt. Verpleegster Lucia (zojuist gepensioneerd maar door MMM weer in dienst genomen) coördineert dat, assisteert daarbij en verstrekt en controleert de medicatie. ▪ Het gezondheidscentrum krijgt een goed geoutilleerde keuken om vandaar uit via het tafeltjedek-je systeem een aantal keren per week voor 58 ouderen warme maaltijden te bereiden van wie er 25 de maaltijd thuis bezorgd krijgen. MMM zet een kok hiervoor op de loonlijst. ▪ Vanuit het gezondheidscentrum coördineert de gepensioneerde Stefan tien verzorgers die voor een vergoeding de thuiszorg voor de dertig bedlegerige ouderen op zich nemen. ▪ Het centrum zal tevens dienst doen als ontmoetingsplaats voor nog mobiele ouderen waarvan het de bedoeling is voor deze groep er dagelijkse activiteiten te ontplooien. Hoe en wat is nog niet uitgewerkt. Eind 2010 is met de bouw van het gezondheidscentrum begonnen. De oplevering zal in de 2e helft van 2011 plaatsvinden.
MOLDAVIË - SOROCA In Soroca, Moldavië, is MAX Maakt Mogelijk in samenwerking met de stichting Soarta van Asea Railean in 2009 begonnen met het opzetten van een dagcentrum voor ouderen. Vanuit het dagcentrum krijgen de ouderen nu de maaltijden, (medische) zorg en de aandacht die ze zo hard nodig hebben.
Oogziekten Het valt MMM op dat met name in Soroca zoveel ouderen slecht kunnen zien. Ze lijden aan cataract (staar) en glaucoom (verhoogde oogboldruk die de oogzenuwen aantast). Veel ouderen zijn door staar bijna of geheel blind. Anderen hebben alleen maar een goede bril nodig. Alleen wie veel geld heeft kan een bril aanschaffen of in de hoofdstad zich aan deze oogziekten laten behandelen en in het geval van staar zich laten opereren. De oogartsen in Soroca hebben niet de middelen om zelfs maar een goede diagnose te kunnen stellen. Hun verouderde veelal niet meer werkende apparatuur stamt uit de tijd dat Moldaviërs leden onder het communistische juk van de Russische bezetters. Medicatie om staar en glaucoom te vertragen zijn naar verhouding voor ouderen met een schamel pensioen onbetaalbaar.
Oogpoli MAX Maakt Mogelijk besluit in de accommodatie van de stichting Soarta een oogpoli in te richten. Soarta neemt op kosten van MMM daartoe een oogarts en twee assistenten in dienst. In Nederland blijken een aantal bedrijven als HOYA, O’MAX, Medical workshop Alcon en Lameris bereid te zijn om oogheelkundige apparatuur voor de inrichting van de oogpoli te schenken of met grote korting te leveren.
15
Verder laat MMM tegen weinig geld in Moldavië speciale software ontwikkelen zodat meteen van iedere oudere tijdens het consult een modern elektronisch patiëntendossier kan worden aangelegd. MMM ziet dit project als een ‘pilot’ en hoopt dat het ministerie van Volksgezondheid met het oprichten van goed uitgeruste oogpoli’s in streekziekenhuizen zal volgen.
2010 Eind 2010 gaan de deuren van de oogpoli open. Het loopt meteen storm. Ouderen hebben nog niet eerder hun ogen kunnen laten controleren. De oogarts selecteert ook patiënten voor een cataractoperatie die MMM in het dertig kilometer verderop gelegen streekziekenhuis in Floresti wil laten uitvoeren. MMM is bezig met de medische rehabilitatie van dit ziekenhuis en vindt dat het specialisme oogchirurgie hier op zijn plaats is en later hiermee patiënten uit meerdere rayons kan bedienen
Oogoperaties Voor dat dit echter mogelijk is zal eerst de operatiekamer in het streekziekenhuis naar de modernste inzichten van de huidige oogheelkunde worden ingericht. Dit vergt een forse investering. Jan van den Berg van Project HOPE die het oogheelkundig deel van dit project op zich neemt, gaat samen met MMM aan de slag en hoopt dat in de eerste helft van 2011 de eerste patiënten geopereerd kunnen worden.
Op zoek naar oogchirurgen MMM gaat op zoek naar oogchirurgen in Moldavië die in staat zijn met het hedendaags chirurgisch instrumentarium om te gaan of bereid zijn daartoe te worden opgeleid. De directie van het ziekenhuis Floresti heeft inmiddels contact gelegd met prof.dr. Valeriu Cusnir, een van de beste oogchirurgen – zo niet de beste – van Moldavië. Verwaarloosde cataract geeft vaak ernstige complicaties en om die reden zou het goed zijn als professor Cusnir op het project gaat toezien.
MOLDAVIË - WINTERHULP Tijdens de winter van 2009/2010 wordt Oost-Europa geteisterd door extreme kou (min 28/-30 °C). Tientallen ouderen op het platteland vriezen dood achter hun kacheltjes die bij gebrek aan brandhout en kolen niet meer branden. Ziekenhuizen liggen vol met ouderen en zwervers wier ledematen zijn geamputeerd omdat die onherstelbaar bevroren waren.
2010 MAX Maak Mogelijk ontvangt via de organisaties in Moldavië met wie zij samenwerkt een noodkreet. Snel handelen is geboden. Duizenden ouderen zijn wanhopig. Hun gammele, tochtende huisjes met gebroken ramen en ingestorte lemen kacheltjes zijn niet bestand tegen de kou. Voorraden eten, hout en kolen zijn op. Geld hebben ze niet.
Rillende televisieopnamen Met een cameraploeg reist MAX Maakt Mogelijk spoorslags af naar Moldavië en legt met een indringende reportage het onvoorstelbaar leed voor met name kwetsbare, vaak zieke ouderen vast. Een traumatoloog van het streekziekenhuis Floresti legt uit dat hij dagenlang alleen maar amputaties heeft uitgevoerd. Asea Railean van de stichting Soarta in Soroca laat zien hoe ouderen met stoken van een vuurtje in het flatjes proberen warm te blijven. Centrale verwarming hebben ze niet. Met een touwtje aan elkaar geregen plastic frisdrankflessen waarin heet water zit, proberen ouderen zich
16
in bed warm te houden. Maar deze geïmproviseerde kruiken barsten vaak, met als gevolg dat het lichaam van het slachtoffer overdekt is met brandwonden.
Ruimhartige donaties In de eerste week van februari 2010 zendt de redactie van MMM deze schokkende reportage in een extra uitzending van Omroep MAX op Ned2 uit. Veel kijkers zijn geraakt door het leed en doneren buitengewoon ruimhartig. Met dat geld laat MMM door organisaties en instellingen waarmee zij samenwerkt, meteen vele tonnen kolen, duizenden kubieke meters brandhout inkopen en volgens een bepaalde verdeelsleutel distribueren. Het projectmanagement van MMM ziet er op toe dat alles zo eerlijk mogelijk geschiedt. Maar ook kleding, dekens, elektrische verwarmingselementen om er warme thee en soep mee te maken – MMM stelt zich verantwoordelijk voor de elektriciteitsrekening – worden aangeschaft en over de ouderen verdeeld. Maar ook nu nog komt voor sommige ouderen deze hulp te laat. Of ze zijn doodgevroren of liggen in het ziekenhuis met een bevroren voet, been, arm of hand.
Protheseproject Om die reden besluit de stichting een deel van de opbrengst van deze winterhulpactie beschikbaar te stellen voor het aanmeten en aanmaken van protheses. Met de deskundigheid en onder begeleiding van de POM, onderdeel van de wereldbefaamde Sint Maartenskliniek in Nijmegen, zet MMM een protheseproject op. Prothesemakers uit Nijmegen die aan de top van hun vakgebied staan gaan naar Moldavië om samen met Moldavische collega’s van de CREPOR (een staatsinstelling) bij ruim 45 ouderen middels een gipsafdruk een prothese aan te meten. In de werkplaatsen van de CREPOR in Chisinau worden de protheses uiteindelijk vervaardigd. Alleen de gecompliceerde gevallen gaan voor afwerking naar de POM. Het project is nog niet voltooid. De verwachting is in het voorjaar van 2011 alles te kunnen afronden.
17
Tijdelijke opvang Casa MAX Ouderen die bij wie een ledemaat is geamputeerd en na genezing van de wond niet naar huis terug kunnen omdat hun huisje niet warm te stoken valt, gaan tijdelijk naar de verpleegafdeling van het verzorgingshuis Casa MAX in Capresti waar zij soms voor lange tijd een uitstekende verzorging krijgen van de toegewijde ziekenverzorgers.
Nazorg Gedurende de rest van de winter hebben de thuiszorgorganisaties in Capresti en in Soroca er zorg voor gedragen dat enkele honderden ouderen tot aan het voorjaar extra voeding en brandstof voor hun kachels hebben gekregen. Met het geld dat van deze winteractie over is, begint het projectmanagement van MMM in het najaar van 2010 een reparatieproject in Capresti en de omliggende dorpen. Lokale bouwvakkers vervangen van tientallen door ouderen bewoonde huisjes de lekkende asbestpijpen door gemetselde schoorstenen. Uit klei opgetrokken kacheltjes worden door metselwerk vervangen. Ook laat MMM tochtende deuren en ramen repareren. Waar het glas in de vensters ontbreekt, laat MMM nieuwe ruiten inzetten. De planning voor 2011 is nog eens tientallen huisjes op deze manier winterklaar te maken.
18
Beschrijving van de Nederlandse projecten in 2010 De Nederlandse projecten zijn kleinschaliger dan de buitenlandse projecten. En al wordt er soms maar één oudere direct mee geholpen, indirect wordt een groter doel nagestreefd. De binnenlandse projecten vervullen niet de wens van alleen één oudere of één verzorgingstehuis, maar inspireren vooral anderen om in hun omgeving ouderen te helpen. Met vaak een klein gebaar kunnen bijvoorbeeld eenzame ouderen uit hun sociaal isolement worden gehaald. Enkele voorbeelden van de binnenlandse projecten:
De schildershoek in Den Haag MAX Maakt Mogelijk gaat naar de Schildershoek. Een multicultureel huis met 150 bewoners van 60 verschillende nationaliteiten. Het huis ligt in een achterstandswijk in Den Haag, de bewoners hebben lage inkomens en zitten regelmatig in de schuldsanering. Greet van der Hoek, activiteitenbegeleidster stuurt ons een wens: “We hebben hier een grote lege ruimte die niet meer gebruikt wordt, daar zou ik graag een activiteitenruimte van willen maken voor álle bewoners”. MAX Maakt Mogelijk gaat met hulp van vrijwilligers en bedrijven hard aan de slag en realiseert een multifunctionele activiteitenruimte waar alle bewoners gebruik van kunnen maken.
19
Zorgboerderij Agricola Waarom kleinschalige zorgverlening? Er is meer tijd voor de bewoners, die 24 uurs zorg geboden wordt. Er is tijd om samen met de bewoners koffie te drinken en te eten. Ze gaan regelmatig zwemmen en maken vaak uitstapjes. Dit betekent veel meer tijd voor de mensen zelf. Het uitgangspunt is dat de bewoners zelf moeten beslissen wat ze willen, hoe ze hun leven in willen richten en vorm willen geven. Kortom: Op professionele maar huiselijke wijze 24 uurs zorg bieden. De mensen van zorgboerderij Agricola willen een eigen rolstoelbus voor hun bewoners en hebben zelf het grootste deel bijeen gebracht. MAX Maakt Mogelijk geeft een financiële bijdrage zodat de bus kan worden aangekocht.
Bekende Nederlanders MAX Maakt Mogelijk vraagt bekende Nederlanders om zich belangeloos in te zetten voor het welzijn van ouderen. En ook in 2010 hebben een aantal van hen dit met plezier gedaan. Astrid Joosten voltrekt als trouwambtenaar het huwelijk tussen Ingrid en Gerrit de Weerd. Gerdi Verbeet, voorzitter van de 2e Kamer gaat met de partners van dementerenden een dagje naar Den Haag. Ron Brandsteder helpt MAX Maakt Mogelijk bij de presentatie van een muziekmiddag voor een grote groep ouderen in Almere. Nick en Simon geven een muziekles aan een groep verstandelijk gehandicapten en regelen nieuwe muziekinstrumenten. Mariska van Kolck bezorgt de scootmobielclub “Antilope’s” een leuke dag in de Efteling.
20
Het Kerstdiner 2010 In december 2010 werd weer een kerstdiner verzorgd. Zo’n 200 ouderen kregen de uitnodiging om naar de locatie in Nootdorp te komen, waar in sfeervolle kerstdecoratie een diner werd aangeboden. Een aantal gasten werd verrast met de vervulling van een wens. Tevens werden enkele muzikale optredens voor de gasten verzorgd
21
Afsluiting 2010 Het jaar is met een positief saldo van € 292.676,- afgesloten. Stichting MAX Maakt Mogelijk is dankbaar voor de vele donaties van de kijkers, die hiermee laten blijken veel vertrouwen te hebben in het werk van de stichting. Stichting ‘MAX Maakt Mogelijk’ krijgt veel reacties van kijkers, donateurs en sponsors waaruit blijkt hoe belangrijk het is dat het gelijknamige televisieprogramma telkens weer op uitmuntende wijze de hulpvraag in beeld weet te brengen. Maar de respondenten vinden het even belangrijk dat de eindredactie ook de afronding en de geboekte resultaten van met name grote projecten in de televisieafleveringen van MAX Maakt Mogelijk duidelijk naar voren brengt omdat die mede dankzij de giften van kijkers, donateurs en sponsoren zijn bereikt.
Vooruitblik Het is de verwachting dat MAX Maakt Mogelijk in 2011 in het streekziekenhuis van Floresti op een aantal verpleegafdelingen en poliklinieken grote vooruitgang kan realiseren. Door goede contacten die er in 2010 zijn gelegd en het vertrouwen dat een aantal organisaties in MMM stellen staan de volgende verbeteringen uit het masterplan op het programma: ▪ Stichting Askimo spreekt eind 2010 uit dat zij financiële steun wil verlenen om de renovatie van de afdeling Pediatrie ter hand te kunnen nemen. ▪ De Sint Maartenskliniek in Nijmegen maakt in december bekend dat vanwege het 75-jarig jubileum van de kliniek de projectaanvraag van MAX Maakt Mogelijk is uitgekozen om in 2011 de afdelingen Centrale Sterilisatie en fysiotherapie te renoveren en van nieuwe apparatuur te voorzien. Daarnaast zal de vermaarde kliniek geld steken in bijscholing, een uitwisselingsprogramma en samenwerking met de orthopedische chirurgen van het streekziekenhuis. ▪ Stichting Werkgroep Urgenta zegt toe in 2011 een medisch gassensysteem in chirurgiegebouw van het ziekenhuis aan te leggen. ▪ Stichting S.M.H.O. is akkoord met de financiering van de renovatie van de röntgenkamer in het streekziekenhuis. ▪ Stichting Steunfonds OverGooi en het N.C.D.O. zeggen toe in 2011 financieel te helpen bij het realiseren van de tweede fase van waterproject, te beginnen in het chirurgiegebouw. ▪ De stichting Project HOPE e.V. zal ook in 2011 weer bijdragen met het ziekenhuis project management en vele donaties van nieuwe medische apparatuur voor een aantal afdelingen in het ziekenhuis. Bijvoorbeeld patiëntbewakingsapparatuur, röntgenapparatuur, stethoscopen en apparatuur voor de kinderafdeling en de urologie. Daarnaast zal het werk worden voortgezet van de in 2010 aangevangen, maar nog niet afgeronde projecten. En zoals elk jaar zal MAX Maakt Mogelijk weer enkele nieuwe projecten selecteren en uitvoeren.
Werkdruk Het aantal projecten zal naar verwachting in lijn liggen met 2010. De werkdruk voor de twee medewerkers van de stichting en de medisch-projectmanager van Project HOPE zal echter toenemen door de werkzaamheden die verbonden zijn aan de tal van nieuwe deelprojecten in het steekziekenhuis Floresti. 22
