Stichting Mat'54 Hondekop-vier 766 ONLINE
E X T R A
NVBS Jubileumweekend Het jubileumweekend op 14 en 15 oktober van de 75-jarige NVBS staat bij iedereen nog vers in het geheugen. Voor het treinfeest “Spoor 75” in de sporendriehoek (Arnhem - ) Dieren – Zutphen – Apeldoorn - Beekbergen – Loenen Dieren was ook nogal wat uit de kast gehaald. Stoomlocomotieven van diverse makelij en Baureihe (o.a. 24 009 en 78 468), diesellocs en -treinstellen, oude elektrische locs en treinstellen. Het draaiboek van NS voor alle ritten bevatte 45 pagina’s voorgeschreven dienstregelingen van extra treinen en overbrengingsritten. In ons bulletin nummer 1 van 2007 (in april) komen wij uitgebreid terug met een eigen fotoreportage.
Nummer 9 : november 2006
In deze Nieuwsbrief treft u alvast wat sfeermakers aan. Dankzij de goede weersomstandigheden waarbij in de middaguren van beide dagen zelfs de herfstzon zijn best deed om de in herfstkleuren getooide bomen fraaie kleuren te geven, konden velen prachtige foto’s maken in een landschappelijk zeer fraaie omgeving van de zuidelijke Veluwezoom. Onze Hondekop 766 reed vier pendelslagen vanuit Zutphen naar Arnhem en terug in een tweeuursomloop (met een keertijd van een uur op Zutphen Goederen en een korte kering in Arnhem). Afgewisseld met de Blokkendoosstam mat’24 met het motorrijtuig Jaap 9002, de oude E-locs 1254 (ACTS) en 1501 met een korte ICR-stam en een vernieuwde Sprinter
1
SGMm 2985 werd op het genoemde baanvak tussen 09.52 en 17.45 uur een extra halfuursdienst gereden met deze vier bijzondere materieelcomposities. Op Zutphen GE konden zo wat afwisselende foto-line-ups gemaakt worden. Het programma bood de bezoekers een “rondje driehoek” te rijden, waarbij op vele plaatsen van historisch materieel gewisseld kon worden. Op het baanvak Zutphen – Apeldoorn pendelden de DE-1 41 + DE-2 186 (HSA) en Linttreinstellen van vervoerder Syntus. Ook Talenttreinstel van de Prignitzer Eisenbahn (VT 643.04) werd gesignaleerd. Op de VSM-lijn trok een keur van historisch materieel door de beboste omgeving: de SHM-stoomtram met de locs 18 “Leeghwater” + LTM-loc 26 “Ir. Bosboom”, de diesellocs ACTS 6702, ERS-loc Class 66, locnummer 6602, DE-loc 2530 en DE-loc 2459. En veel stoomlocomotieven in het locdepot in Beekbergen. Alle extra treinen waren alleen toegankelijk voor kaarthouders van door de NVBS verkochte treinkaartjes. In Apeldoorn, Arnhem, Beekbergen, Dieren, Loenen en Zutphen waren kaartverkopers aanwezig zijn, herkenbaar aan hun rode jasje en pet, bij wie h i s t o r i s c h e Edmonson-rondreiskaartjes konden worden gekocht.
Het noemen van namen draagt het risico in zich, dat je iemand onbedoeld kunt vergeten. Daarom willen beide besturen van de Hondekopstichtingen graag iedereen van harte bedanken, die een bijdrage geleverd heeft aan het succesvol verlopen van dit feestelijke weekend; de programmamakers, de logistieke mensen, het rijdend personeel, de catering, de fotografen, NS Reizigers, operationele teams, procesleiders, ProRail Treindienst en Verkeersleiding, NedTrain, VSM, SHM, Spoorwegmuseum, Syntus, Hobbyclub Revisiebedrijf Haarlem, de uitbundig aanwezige zon, etc. etc. Dit was het feest van de gezamenlijke krachtsinspanning, waar duizenden mensen van genoten hebben. Iedereen had zijn eigen plekje in het uitgebreide draaiboek van NS en deed zijn uiterste best zijn onderdeel succes van het geheel te laten zijn. Dat is gelukt en daar mag iedereen trots op zijn. Tot over vijfentwintig jaar ....? Edward Bary
Blokkendoosstam mat’24 met het motorrijtuig Jaap 9002 en de 766 staan op Zutphen GE te wachten op hun volgende rit (Foto's: Robert Huls)
2
Van Telerail naar GSM-R
(nu KPN) werd opgeleverd. De Zoetermeer-, Flevo- en Emmerlijn werden al in maart 1987 voorzien van Na de eerste ontwikkelingen over een Telerail. Later volgende stapsgewijs de radiocommunicatiesysteem voor treinrest van het land. verkeer aan het eind van de zestiger Er werden in totaal 172 basisstations jaren, de proef voor treinradio in Noordgebouwd die zo zorgden voor een prakHolland in de jaren 70, de radio CVL tisch landelijke dekking. Het (Centrale Verkeers Leiding) verbinding Telerailsysteem werkt met een aantal op de noordelijke nevenlijnen halverwekanalen. Steeds als de trein een ander ge de zeventiger en tachtiger jaren en gebied binnen rijdt, dat valt onder een de technische vooruitgang in de radioandere verantwoordelijkheid dan de techniek, werd eind 1982 het groene voorafgaande treindienstleider, zorgt licht door de NS-directie gegeven voor een speciale bakenzender langs het de aanleg van het Telerailsysteem. spoor dat de Telerail automatisch op het Hierdoor was het voor de machinist goede kanaal wordt gezet. Op sommige mogelijk draadloos contact te maken plaatsen is dat niet mogelijk, bijvoormet de treindienst en verkeersleider. beeld bij de Watergraafsmeer en op de Voor de komst van dit systeem moest de Utrechtboog. Daar moet de machinist machinist namelijk nog uit zijn cabine de set zelf op het goede kanaal zetten. stappen om via de telefoon, geplaatst Spreken met de treindienstleider gaat bij het sein, in de zgn CVL-kast, contact via een duplex-verbinding wat inhoudt op te nemen met de treindienstleider. dat je gelijktijdig kunt luisteren en spreGezien de stand der techniek, ook al in ken. Net als de telefoon thuis. Bij het 1982, een achterhaalde methode van zgn onderling verkeer “OV toets op de contact maken. Maar het zou nog tot Telerail” was dit niet mogelijk en moest september 1988 gaan duren voordat je wachten tot je gesprekspanter was het radiosysteem landelijk door de PTT uitgesproken. In september 2006 bestond het Telerail-radionet dus precies 18 jaar. In die 18 jaar heeft de techniek zeker niet stilgestaan en is er alweer een opvolger van de Telerail geboren. De GSMR. Deze werkt eigenlijk precies hetzelfde als je mobieltje. Dus niet met kanalen maar met zgn netwerkcellen. Rijdend door het land, GSM-R van fabrikant Siemens in cabine van ICM-treinstel 4076 te meldt de GSM-R zich Enschede op 22 mei 2006 (Foto: B@s van Heezik) steeds aan bij de 3
sterkste netwerkcel. De machinist heeft er geen omkijken meer naar. Elke GSM-R treinradio heeft een uniek GSM-R nummer dat begint met 084. De GSM-R werkt op een speciale frequentie die in Europees verband is gereserveerd voor specifieke spoorweg toepassingen. Ook is het voor de treinDe vertrouwde Telerailset, in mat'64 treinstel 907 te Hoorn op dienstleider en bijsturing 28 januari 2006 (Foto: B@s van Heezik) mogelijk SMS berichten te versturen naar de GSM-R. het verzorgingsgebied waarin zij stonOp dit moment werken Telerail en GSMden aan de lijn kregen. Deze problemen R naast elkaar. Het maakt voor de treinzijn nu zo goed als opgelost. Naar het dienstleider niet uit of de op te roepen zich nu laat aanzien zullen alle trein is uitgerust met Telerail of GSM-R. Telerailsets eind 2006, begin 2007 Een speciale interface koppelt beide plaats hebben gemaakt voor de GSM-R. systemen aan elkaar zodat alles proOok onze 766 zal tegen die tijd voorzien bleemloos met elkaar kan communicezijn van dit moderne communicatiemidren. In het begin zijn er wel een paar del. problemen ontstaan doordat machinisten niet de juiste treindienstleider van Bas van Heezik
Ander type GSM-R in een G 2000-loc van Rail4Chem; 12 april 2006 (Foto: Ruud Maijer)
4
Retourtje Geluk Een verrassingsrit op 26 september 2006 Op donderdag 20 september werd de SEOM benaderd door SBS 6 of de 766 beschikbaar was voor een verrassing. In het kader van een nieuwe serie programma’s “Retourtje Geluk” was bij hen het verzoek binnengekomen van een zevenjarige jongen, Dion uit Hoofddorp, om eens op de bok van een Hondekop te mogen rijden. Hij was erg in treinen geïnteresseerd en hij was met zijn grootvader op Hemelvaartsdag naar de ritten op de Hofpleinlijn geweest. Op een dergelijke korte termijn is het moeilijk voldoende vrijwilligers te vinden om te kunnen rijden. Gelukkig was Ruud van Schaik, één van onze onderhoudsmonteurs, die dag beschikbaar.
Machinisten worden door onze ritcoördinator, Douwe Krijnen “gesteld”, maar die zijn op zo’n korte termijn niet vrij te maken van hun ingedeelde diensten. Gelukkig was Ruud Maijer, die donderdag een rit voor NS Chartertrains (CT) reed, daar bereikbaar en in staat te rijden. Omdat Toon van Hees op deze rit van Ruud Maijer de CT-vertegenwoordiger was, liep het contact met CT vlot. Tenslotte was Michiel Krans beschikbaar als ritcoördinator, maar zijn vrouw, die die dag jarig was, wilde niet alleen thuis blijven. Na een aantal verwarrende berichten over het begin van de rit, die ’s ochtends, vroeg in de middag en om half vier zou beginnen, waren tenslotte maandagmiddag de definitieve dienstregeling en treinnummers beschikbaar. De 766 zou om 15.30 uur met de klas van Dion, een rit van Amersfoort naar
Aankomst van de 766 in het Spoorwegmuseum (Foto: Ruud van Schaik)
5
het Spoorwegmuseum maken en daarna direct terugkeren als leeg materieel naar de Bokkeduinen. Ruud van Schaik was om 12.30 uur op de Bokkeduinen om de controles uit te voeren en de trein op te zetten. Tegen 14.30 uur kwamen Michiel Krans en zijn vrouw aan, want na half drie zouden Dion en zijn grootvader per taxi aankomen, vergezeld door de televisieploeg, onder leiding van Nance Coolen (presentatrice), en de heer Bert van Veen (van NS). Zij kwamen inderdaad ruim half drie aan. Zij wachtten niet tot de trein naar het schoonmaakperron was gereden. Direct werd begonnen met de opnames van Dion met conducteurspet, grootvader in conducteursuniform, van de 766 inclusief het instappen en van de wandeling door de trein naar de machinistencabine. Inmiddels was Ruud Maijer ook aangekomen. Hij heeft Dion uitgebreid verteld wat de machinist allemaal doen moet. Toen we konden vertrekken naar het station Amersfoort heeft Dion even kunnen kijken, maar al snel werd hij naar binnen gehaald om zich verder te laten interviewen. In Amersfoort stond tot zijn grote verrassing zijn hele klas (17 leerlingen) op het perron, vergezeld van een aantal leerkrachten en moeders. Dion wist niet dat de klas komen zou. Hij had ’s ochtends nog een spreekbeurt over treinen gehouden en had daarna de klas verlaten, opgevangen door SBS 6. De klas was met een bus uit Hoofddorp gekomen. De hele klas verdween met Dion in 6
Aankomst van de 766 in het Spoorwegmuseum (Foto: Ruud van Schaik)
de afdeling naast de bagageruimte; 17 kinderen uit groep 4 (de vroegere klas 2) passen goed op 16 zitplaatsen. Het enthousiasme was nog groter toen ze hoorden dat ze naar het spoorwegmuseum zouden gaan. Het vertrek van trein 29275 uit Amersfoort was even moeilijk. Er was geen conducteur gesteld. Gelukkig kon Toon van Hees van Chartertrains inspringen en reden we met kleine vertraging naar het Spoorwegmuseum (NSM). Sommige ouders hadden onderweg een rondleiding door de trein, zonder bezoek aan de machinist. De balkonwacht had het rustig. Na overleg met ProRail was besloten dat de trein niet bij het spoorwegmuseum zou stoppen maar door zou rijden tot Lunetten. Door de beveiliging is het moeilijk bij de Zonstraat al te keren om
op het uitstapspoor (410) te komen. Na ons kwam in Lunetten de reguliere trein (901, geschikt voor Gdm-Ddr) van het spoorwegmuseum naar Utrecht CS aan, zodat voor ons in het NSM het hele perron beschikbaar was. Natuurlijk moest de filmploeg aan het begin van het perron de trein al uit om de aankomst en het uitstappen te filmen. De klas kreeg daarna nog een rondleiding door het spoorwegmuseum en ging met de bus naar huis. De 766 ging als trein weer terug naar Lunetten, maakte kop en reed als trein 89160 via de Maliebaan weer naar Amersfoort. In het NSM werd de luid toeterende trein als laatste beeld van de 766 door de filmploeg opgenomen. Bij Blauwkapel moesten we nog enige tijd wachten. Vlak voor de kruising stonden 2 treinen naast elkaar die even later samen opreden richting
Amf, nadat er enkele mensen met geel vest waren ingestapt. Er zou een verwarde man in het spoor zijn (door een groene trein?). Tegen 17.30 uur waren we in Amersfoort, waarna we weer snel door konden naar de Bokkeduinen en om 17.45 uur aankwamen, ongeveer 80 minuten na de officiële dienstregeling. Een leuke en geslaagde rit. Als extra verrassing had Ruud Maijer nog oude jaargangen van het maandblad “Op de Rails” van de NVBS en videobanden. Deze zullen ten bate van het restauratiefonds verkocht worden. Het item is uitgezonden in het SBS6 programma Retourtje Geluk op 28 oktober. Michiel Krans (met medewerking van en dank aan Ruud Maijer en Ruud van Schaik)
De 766 in het Spoorwegmuseum (Foto: Ruud van Schaik)
7
Restauratiefonds (7) Wij presenteren u weer het staafdiagram van de saldi van het Restauratiefonds, ditmaal over de maanden januari tot en met september 2006. Als gevolg van enkele boekhoudkundige correcties zijn enkele saldi van de afgelopen maanden (in gunstige zin) bijgesteld. Saldo juni was: e 13.524, wordt e 13.567 Saldo augustus was: e 13.721, wordt e 13.719 e 14.051 Het saldo per 30 september bedraagt:
Saldo Restauratiefonds 20.000 19.000
Reeks1 Trendlijn
18.000 17.000 16.000
14.051 15.000 13.567
13.602
13.719
jun-06
jul-06
aug-06
14.000 13.000 10.934 12.000 9.963
10.230
mrt-06
apr-06
11.000 9.668
9.810
jan-06
feb-06
10.000 9.000 8.000 7.000 6.000
Colofon
5.000
8
mei-06
sep-06
Uitgave : Redactieteam Communicatie Stichting Mat'54 Hondekop-vier E-mail :
[email protected] Vormgeving : Robert Huls Oplage : 23x papieren versie 303x digitale versie
