Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Stichting de Zevenhoek Beleidsplan 2012-2014
18 december 2012
Stichting de Zevenhoek Bredaseweg 360 5037 LG Tilburg
1
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Inhoudsopgave 1. Wat is De Zevenhoek
3
2. Wat wil de Zevenhoek bereiken
5
3. Ontwikkelplan voor Thornerbeek 13 3.1 Huidige situatie
7
3.2 Toekomstige situatie
7
3.3 Kosten
8
3.4 Financiering/Fondsenwerving
8
4. Activiteitenplan
11
Bijlagen 1. Zorgvisie 2. Specificatie inrichtingskosten 3. Collegebesluit gemeente Tilburg subsidie 4. kopie krantenartikel 5. Activiteitenkalender
2
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
1. Wat is De Zevenhoek Stichting de Zevenhoek werd opgericht in maart 2010 met als doel het ontwikkelen, laten bouwen en in stand houden van een kleinschalige woonvorm voor een groep jongvolwassenen met een verstandelijke beperking. De Zevenhoek wil dit doel bereiken in samenwerking met professionele instanties. Het streven is om voor en met de doelgroep een woonvorm te creëren waarbij individuele zelfstandigheid, onderlinge betrokkenheid en maatschappelijke integratie belangrijke uitgangspunten zijn, een en ander in de ruimste zin van het woord. De oprichting van de Stichting is een initiatief van de ouders van een aantal kinderen met verstandelijke beperkingen, met name syndroom van Down en storingen in het autistisch spectrum. Deze ouders hebben zich voorgenomen en spannen zich in om binnen een paar jaar een thuis te creëren, waarin de kinderen samen met anderen begeleid zelfstandig kunnen gaan wonen. Het liefst willen wij dat in de eigen wijk realiseren. De ouders hebben er nadrukkelijk voor gekozen om in de ontwikkelfase van dit initiatief wonen en zorg zo lang mogelijk gescheiden te houden. Dat wil zeggen dat eerst de woonfunctie nader wordt afgebakend en wordt geïnitieerd. Op basis van de woonfunctie, het aantal bewoners en de verschillende zorgbehoeften van de toekomstige bewoners zal daarna pas aan zorgaanbieders gevraagd worden hiervoor een passend zorgaanbod te offreren. Met deze werkwijze verwachten de Zevenhoek de meest optimale invulling te kunnen geven aan de woon- en zorgbehoefte van de toekomstige bewoners kinderen. De plannen zijn momenteel (eind 2012) in een stadium waarbij alle betrokken partijen op basis van een intentieovereenkomst het streven hebben bekrachtigd om eind 2014 de realisatie van de woonvoorziening fysiek rond te hebben. In dit beleidsplan beschrijven wij de weg die ons daar naar toe moet leiden
De Stichting De Zevenhoek heeft als doel: het in samenwerking met professionele instanties ontwikkelen, laten bouwen en in stand houden van een kleinschalige woonvorm voor een groep jongvolwassenen met een verstandelijke beperking. Uit de statuten van de Stichting De Zevenhoek
3
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
2. Wat wil De Zevenhoek Om de gewenste woonvoorziening te kunnen realiseren zijn door de Stichting uitgangspunten/eisen voor de toekomstige woon-/zorgsituatie van de toekomstige bewoners geformuleerd ten aanzien van individuele zelfstandigheid, onderlinge betrokkenheid en maatschappelijke integratie. In een apart opgestelde zorgvisie is dat uitgebreid beschreven. Deze zorgvisie bevat ook de fysieke randvoorwaarden voor de woonvoorziening. VISIE OP ZORG De visie op zorg beschrijft de fundamenten waarop het project is gebaseerd vanuit onze mensvisie gericht op mensen met een verstandelijke beperking en vanuit het begeleidingsklimaat dat wij voor onze kinderen willen creëren. Daarmee zetten we de basis neer voor de verdere vormgeving en uitvoering van dit project. WONEN Dit deel van de visie een algemene beschrijving van het huis en het thuis dat wij voor onze kinderen wensen. Deze beschrijving zal de basis vormen binnen onze wooneisen. Wij besteden daarbij aandacht aan de sfeer en inrichting, de groepsgrootte en de samenstelling, en de wijze waarop wij met de huisregels- binnen de gezamenlijk gevoerde huishouding- om willen gaan. DAG- EN VRIJETIJDSBESTEDING Onder deze noemer komt de rol van arbeid en vrijetijdsbesteding aan bod. Hoewel het vinden van een passende werkkring niet binnen het project valt, willen we toch graag iets zeggen over de rol van deze twee gebieden in het leven van onze kinderen POSITIE EN ROLLEN In het laatste deel van de visie beschrijven wij hoe wij de posities en rollen van de verschillende deelnemers in het project zien. Daarbij besteden we achtereenvolgens aandacht aan de positie van de toekomstige bewoners, onze eigen rol als ouders, de positie van de begeleiders en tot slot de positie van de ouders en/of wettelijke vertegenwoordigers ten opzichte van de financiering en inkoop van zorg.
4
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Fysieke vertaling van onze woonwensen (svz december 2012) De individuele zelfstandigheid zal tot uiting moeten komen in een zelfstandige wooneenheid met een eigen voordeur, een gescheiden zit- en slaapgedeelte, eigen sanitaire voorzieningen en een kleine keukenunit. Een wooneenheid die voldoet aan de eisen die gesteld worden aan een langdurig verblijfsgenot, maar ook aan de eisen die gesteld worden aan de toekenning van huurtoeslag. Dit laatste is essentieel om een duurzame bewoning door de bewoners van de Zevenhoek mogelijk te maken. De onderlinge betrokkenheid in de woonvoorziening wordt bevorderd door de realisatie van gemeenschappelijke ruimtes, waar de bewoners gezamenlijke activiteiten kunnen ondernemen. Daaronder vallen in ieder geval het gezamenlijk bereiden van de maaltijden, gezamenlijk eten, voldoende speel- en ontmoetingsruimte, zowel binnen als buiten, een gemeenschappelijke woonkamer en een tuin. Wat betreft de maatschappelijke integratie: er is gezocht naar een locatie in een verkeersarme omgeving van een woonwijk in Tilburg West, meer specifiek de wijk De Blaak, Zorgvlied of het Zand. In de eerste maanden van 2010 werd een inventarisatie gemaakt van mogelijk geschikte locaties in de voorkeurswijken. Gekeken werd naar zowel bouwgrond als naar bestaande bouw met ontwikkelmogelijkheden. Een van de eerste bevindingen was dat bouwgrond in deze wijken niet of nauwelijks beschikbaar was, zeker niet in de gezochte perceelsomvang. Wat betreft bestaande bouw viel het oog al vrij snel op een al enige tijd te koop staande villa aan de rand van De Blaak. Het bijbehorende perceel is dermate groot (5.000 m2) dat er ruime mogelijkheden zijn om de bestaande bouw met appartementen uit te breiden. Deskundige hulp op het terrein van vastgoedontwikkeling werd ingeschakeld door Philadelphia Zorg bij de plannen te betrekken. De manager Vastgoed van Philadelphia heeft op een zeer plezierige wijze inbreng geleverd in de gesprekken met de eigenaar van het pand en de beoogde projectontwikkelaar/bouwer voor de noodzakelijke uitbreidingen. Zo is onder meer gebruik gemaakt van het programma van eisen (PvE) van Philadelphia Zorg voor beschermd wonen, zoals beschreven in de nota “Huisvestingskader” van Stichting Philadelphia Zorg. De eigenaar van het beoogde pand is tevens directeur/eigenaar van een projectontwikkeling- en aannemersbedrijf in Tilburg. Een aannemersbedrijf dat een zeer goede reputatie heeft op het gebied van 5
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Het bedrijf biedt bijvoorbeeld regelmatig werkervaringsplaatsen aan voor jongeren die tot de doelgroep van de Zevenhoek behoren. De gesprekken met de eigenaar en het projectontwikkelingbedrijf lopen goed en er ontstaat steeds meer perspectief en een concreet plan om op deze plek de huisvesting voor de kinderen van de Zevenhoek te gaan organiseren. De familie steunt het initiatief en wil daaraan graag haar medewerking verlenen. Gedurende 2011 en 2012 zijn intensieve gesprekken gevoerd met een van de woningcorporaties in Tilburg, TBV Wonen. In dezelfde periode is ook met de gemeente Tilburg gesproken over de plannen en de mogelijkheden voor uitbreiding van de bestaande bouw op de beoogde locatie. Met betrekking tot de ruimtelijke inpasbaarheid is een wijziging van het bestemmingsplan vereist en zijn ook nadere randvoorwaarden aan het gebouw gesteld. Met inachtneming hiervan is de gemeente in principe bereid om mee te werken aan een wijziging van het bestemmingsplan. Het overleg met de diverse partijen leidde ertoe dat op 9 november 2012 een intentieovereenkomst is getekend tussen vd Weegen Bouwontwikkeling BV, TBV Wonen en Stichting de Zevenhoek betreffende de realisatie van de woon-/zorgvoorziening aan de Thornerbeek 13 te Tilburg. De gemeente Tilburg besloot in december 2012 een subsidie toe te kennen aan dit project ter grootte van € 50.000,-. Dit bedrag kan door de Zevenhoek worden besteed aan de inrichting van de algemene ruimten en de aan te brengen domoticavoorzieningen in het pand.
6
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
3. Ontwikkelplan voor Thornerbeek 13 3.1
Huidige situatie
De woning is uniek gelegen aan de zuidrand van Tilburg en ligt dicht bij een mooi natuurgebied met bossen en weilanden waar Schotse Hooglanders grazen. Het perceel ligt aan het einde van een doodlopende vertakking van de Thornerbeek en is daardoor verkeersluw. Er is geen doorgaand verkeer. Naast het perceel ligt een openbaar fietspad dat uitmondt in een groot fiets- en wandelgebied dat doorloopt naar Riel, Goirle en de Regte heide. De woning heeft een grote tuin met aansluitend een paardenwei. Met de rug naar het huis staande kijk je uit op de wijk De Blaak, een van de meest geliefde wijken van Tilburg, met veel groen en openbaar water. Niet ver van de Thornerbeek, op loopafstand, ligt het winkelcentrum van de wijk. Hier bevinden zich o.a. een supermarkt, bakker, slager, kantoorboekhandel en kapsalon. De woning zelf kent een moderne architectuur, met op de begane grond een grote leefruimte bestaande uit meerdere in open verbinding staande woonvertrekken, keuken, bijkeuken, bergruimtes, garage en los van het huis staande paardenstallen. De bovenverdieping kent een grote ouderslaapkamer annex kleedkamer en badkamer. Daarnaast zijn er 4 kleinere kinderslaapkamers met een kleine badkamer.
3.2
Toekomstige situatie
Met projectontwikkelaar en bouwbedrijf Van der Weegen zijn een aantal opties besproken en doorgerekend. De meest efficiënte optie is om zoveel mogelijk van de aanwezige voorzieningen en functies in tact te houden. Keuken blijft keuken, badkamer blijft badkamer, berging blijft berging, etc. De bovenverdieping kan dan zonder al te veel ingrepen verbouwd worden tot 2 appartementen. Er wordt een vleugel aangebouwd met 14 nieuwbouw appartementen in 2 bouwlagen. De 3 paardenboxen worden in dit plan gebruikt als fietsenstalling en opslagruimte.
7
Stichting de Zevenhoek
3.3
Beleidsplan 2012-‐2014
Kosten
Ontwikkelbedrijf van der Weegen gaat het plan ontwikkelen en bouwen. Het project wordt bij gereedkoming tegen een vaste prijs turn-key opgeleverd aan TBV Wonen. Stichting de Zevenhoek gaat vervolgens huren van TBV Wonen tegen een huurprijs van € 560,- per woning per maand (prijspeil datum van oplevering). Om de woonlasten, met name de huur, te kunnen betalen krijgen de jongeren straks verschillende financieringsmiddelen ter beschikking: • • •
eigen inkomen uit arbeid, voor zover mogelijk; Wajong uitkering tot 75% van het minimumloon (jonger dan 27) of 100% van het minimumloon (vanaf 27 jaar); en huurtoeslag.
Stichting de Zevenhoek dient zelf zorg te dragen voor de kosten van de inrichting van de algemene ruimte en de noodzakelijke domotica, waaronder een zorgoproepsysteem, inluisterapparatuur, intercom en brand- en inbraakbeveiliging. Deze kosten zijn geraamd op € 320.000,- (zie bijlage 1). De kosten van de inrichting van de individuele appartementen zijn hierin niet inbegrepen. Deze kosten worden gedragen door de ouders van de bewoners.
3.4
Financiering/Fondsenwerving
Voor het realiseren van de benodigde fondsen is binnen de stichting een speciale werkgroep actief die zich ten doel heeft gesteld uiterlijk eind 2014 de afgesproken inbreng in het project ten behoeve van de genoemde inrichting en domotica bijeen te hebben gebracht. Hiervoor is een meerjarenplan opgesteld dat uitgaat van een drietal sporen waarlangs deze zullen worden gerealiseerd:
1. subsidies 2. sponsors en giften 3. eigen bijdragen vanuit de toekomstige bewoners
8
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Ad 1: Er zijn specifieke voorzieningen voor deze doelgroep nodig die niet tot een normale huurexploitatie behoren. Mede om deze reden hebben wij als stichting aangeklopt bij de gemeente Tilburg en heeft dit uiteindelijk geresulteerd in de toekenning van een subsidie van maximaal € 50.000 als bijdrage in de kosten voor de domotica en inrichting van de algemene ruimten. (zie bijlage 3: Collegebesluit 04-12-2012 gemeente Tilburg) In totaal mikken wij op een subsidiebedrag van € 100.000 waarvoor nog een aanvullende subsidies zullen moeten worden geworven.
Ad 2: Eveneens vanwege het feit dat reguliere financiering voor het realiseren van dit project voor een deel niet voorhanden is doen wij ook een beroep op een welwillende bijdrage van sponsors en giften door derden. Met name voor dat laatste is van belang dat de Stichting beschikt over een ANBI status hetgeen ook bij tal van andere wooninitiatieven het geval is. Voor deze fondsenwerving willen wij begin 2013 starten met gerichte acties richting potentiële sponsors en derden. Dat kan de vorm aannamen van een mailing maar ook kan het zijn dat er speciale evenementen op touw worden gezet in het kader van ons goede doel. Wij gaan ervan uit dat we via deze activiteiten tot einde 2014 een bedrag van € 140.000
Ad 3: Tot slot zal bij het realiseren van de woonvoorziening ook een beroep worden gedaan op de toekomstige bewoners zelf in de vorm van een financiële bijdrage tijdens de periode waarin de fysieke realisatie van het project. Hiermee zijn wij reeds gestart en zullen dat voortzetten in 2013 en 2014. In totaal willen wij op deze wijze een bedrag van € 80.000 trachten bijeen te brengen.
9
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Uitgangspunten Opbrengsten De toekomstige bewoners worden door de Stíchting begeleid naar de nieuwe woonsituatie. Dit gebeurt door de organisatie van een aantal gezamenlijke activiteiten gedurende het jaar. Hiervoor wordt een eigen bijdrage in rekening gebracht van: € 150,- per maand in 2012, € 200,- per maand in 2013 en € 220,- per maand in 20t4. Er is gerekend met 6 kandidaat bewoners per 1 januari 20t2, L2 per L september 2013 en 16 per 1 september 20L4. De opbrengsten uít de eigen bijdrage van de bewoners bedraagt onder deze aannames € 80.500 per einde 20t4. Met betrekkÍng tot de subsidies en donaties is gerekend met een toegezegde bijdrage van de gemeente Tilburg van € 50.000, te ontvangen in 2014. Het streven is om uit fondsenwerving een bedrag van € 141.000 op te halen, € 26.000 in 2013 en € 115.000 in 2014.
10
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
4. Activiteitenplan Voor het realiseren van haar doelstelling is Stichting De Zevenhoek sedert haar oprichting gestart met het verder verkennen van de mogelijkheden om de woonvoorziening te realiseren. Het project doorloopt een aantal fasen waarbij in elke fase ook producten zijn/worden opgeleverd. De projecttaken zijn onderverdeeld in en gedragen door een aantal commissies. In elke commissie is ook minimaal een bestuurslid vertegenwoordigd:
• • • • • •
Commissie Commissie Commissie Commissie Commissie Commissie
Zorg Selectie activiteiten en groepsvorming huisvesting PR/Website fondsenwerving
Deze commissies zijn vanaf september 2012 operationeel geworden en ondernemen sedertdien simultaan aan elkaar activiteiten die er allen toe moeten leiden dat alle noodzakelike stappen die nodig zijn om eind 2014 de woonvoorziening in gebruik te gaan nemen zijn gezet. Hieronder een beknopt overzicht van de activiteiten per commissie: De Commissie Zorg heeft als taak ideeën op te doen bij andere woonvoorzieningen die als ouderinitiatief zijn opgezet. We gebruiken daarbij de zorgvisie die we in een zorgvuldig proces met elkaar hebben opgesteld vanaf 2011 en die we definitief heben gemaakt in de zomer van 2012 Daartoe leggen zij bezoeken af om ter plekke de diverse woonvoorzieningen te bezichtigen en voeren gesprekken met de initiatiefnemers aldaar. Zo krijgen we een beter zicht op de wijze waarop men concreet invulling heeft kunnen geven aan de organisatie van de geboden zorg door een zorgaanbieder. Er worden tips verzameld hoe de zorg georganiseerd kan worden waarbij de ouders zowel collectief als individueel de regie hebben en houden. De bedoeling is om in het voorjaar van 2013 met een rapportage deze verkenning te hebben afgerond waarna er een definitieve keuze gamaakt gaart worden. 11
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Commissie selectie Deze commissie heeft als taak om op basis van de uitgangspunten van de zorgvisie en op basis van het reeds opgestelde bewonersprofiel een zorgvuldig proces voor te bereiden en te doorlopen voor de werving van toekomstige bewoners van de woonvoorziening. Daarvoor organiseert deze commissie voorlichtingsavonden (de 1e op 29 januari 2013 bij MEE) Tijdens die avonden waarvoor belangstellenden zich kunnen aanmelden zullen we de ins en outs van De Zevenhoek verder toelichten en het proces van aanname en selectie op hoofdlijnen communiceren. Daarna start de fase van aanmelding van belangstellenden. Via een intakegesprek bij deze commissie die zal worden versterkt met een gedragsdeskundige zullen we uiteindelijk via deze commissie de woongroep compleet gaan maken. We schatten in dat dit medio 2013 zal zijn afgerond.
Commissie activiteiten en groepsvorming In deze commissie worden activiteiten georganiseerd die we gaan ondernemen (en reeds hebben ondernomen) om de groepsvorming van de toekomstige bewoners te stimuleren en verder te ontwikkelen. Deze activiteiten geven ons tevens inzicht in de specifieke zorgvragen van alle toekomstige bewoners. Tevens geeft het een goed beeld van de te verwachten groepsdynamica en of de match onderling succesvol zal zijn. Ook worden deze activiteiten gebruikt om langzaam naar het idee toe te groeien dat we over een tijdje begeleid zelfstandig gaan wonen. In 2013 en 2014 worden in dat verband minimaal eens per kwartaal een activiteit gepland.
Commissie huisvesting Deze commissie bereid alle vragen voor die met de feitelijke bouw te maken hebben. Op dit moment wordt gewerkt aan een programma van eisen. Medio februari 2013 zal dit de basis zijn voor een schetsontwerp en later dat jaar definitief schetsontwerp. De commissie trekt hierin samen met de corporatie en bouwer op. Volgens planning zal daarna de bouwevergunning worden aangevraagd en de wijziging van het bestemmingsplan in werking gezet. Het plan is om einde 2013 te starten met de bouw en die eind 2014 te voltooien.
12
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Commissie PR/Website Deze commissie is belast met alle communicatie en presentatie van de Stichting naar buiten en ondersteunt daarmee ook de overige commissies. Als eerste activiteit is een website www.zevenhoektilburg.nl ontworpen die eind oktober 2012 in de lucht is gegaan. Tevens is een logo voor de stichting ontworpen en briefpapier. Met dit materiaal als basis zullen de komende tijd nog andere communicatiemidelen worden ontworpen zoals folders en flyers die we bij diverse doelgroepen onder de aandacht kunnen brengen. Tijdens de gehele periode van realisatie van de woonvoorziening is deze commissie actief. In het voorjaar van 2013 zal er een speciale bijeenkomst worden georganiseerd voor de wijk en ook neemt de stichting het initiatief om met de direct betrokken omwonenden vroegtijdig informatie te delen en uit te wisselen zodat we in een later stadium waarbij onder meer het bestemmingplan voor zienswijze aan de direct belanghebbenden wordt voorgelegd de zorgvuldigheid en tijdige informatievoorziening vanuit onze stichting adequaad zijn vormgegeven. Hetzelfde geldt ook voor de contacten naar de pers waarin de commissie actief het voortouw neemt.
Commissie fondsenwerving Deze commissie zal met name worden belast met het werven van de benodigde subsidies, sponsorgelden en giften van derden. Hiervoor is een ambitieze taakstelling om in totaal een bedrag van € 320.000 te werven. Dit is nodig om de kosten van de inrichting van de algemene ruimten en domotica op te vangen. Deze kosten vallen buiten het bestek van de investering die de corporatie voor zijn rekening neemt. Het zijn specifieke kosten voor deze bijzondere doelgroep die niet tot een normale huurexploitatie behoren. Dit is ook de reden voor de gemeente geweest om hiervoor een subsidie te verstrekken. De commissie moet er voor zorgen dat met name in 2013 en 2014 nog forse bedragen hieraan worden toegevoegd zodat een eventueel beroep op de bewoners zo klein mogelijk kan blijven. (zie hiervoor ook onder 3.4
13
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
bijlagen
14
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Bijlage 1
Zorgvisie Stichting De Zevenhoek
‘De Zevenhoek’ Normaal en toch bijzonder…. De naam De Zevenhoek is ontstaan uit: -de zeven kinderen die samen de eerste doelgroep vormden voor dit wooninitiatief. -de zeven kleuren van de regenboog, waaruit alle andere kleuren zijn samengesteld. Deze staan symbool voor de veelkleurigheid en veelzijdigheid van de kinderen van De Zevenhoek. -het priemgetal zeven dat voor ons symboliseert dat onze kinderen uniek zijn. -de zevenhoek die het begin van een cirkel vormt.
INLEIDING
Wij zijn een groep ouders (vnl. uit de wijk De Blaak, gemeente Tilburg) die zich heeft verenigd in stichting De Zevenhoek. Deze stichting werd in maart 2010 opgericht. Wij werken van hieruit aan een concreet initiatief om in de wijk De Blaak een woonvoorziening voor onze kinderen te realiseren, bestaande uit individuele appartementen in combinatie met gemeenschappelijke woonruimten. Er zal straks ruimte zijn voor in totaal 16 bewoners met een verstandelijke beperking. In dit verslag willen wij -als ouders van toekomstige bewoners van het woonproject- onze wensen en verwachtingen beschrijven in de vorm van de volgende zorgvisie.
15
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
HOOFDSTUK 1 VISIE OP ZORG
In dit hoofdstuk beschrijven wij de fundamenten waarop het project is gebaseerd vanuit onze mensvisie gericht op mensen met een verstandelijke beperking en vanuit het begeleidingsklimaat dat wij voor onze kinderen willen creëren. Daarmee zetten we de basis neer voor de verdere vormgeving en uitvoering van dit project.
1-1 VISIE OP MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING Ieder mens is uniek met zijn talenten, mogelijkheden en beperkingen. Ieder mens is op zoek naar de voor hem meest ideale levensinvulling waarbij hij gebruik maakt van zijn talenten en mogelijkheden, rekening houdend met zijn beperkingen. Voor de mensen met een verstandelijke beperking is het niet anders. Zij vragen bijzondere aandacht en zorg en een grotere investering van de omgeving om met hun mogelijkheden én onmogelijkheden om te gaan. Samen wordt gezocht naar een goed evenwicht tussen ondersteuning waar nodig enerzijds, en het bewandelen van hun eigen weg waar mogelijk anderszijds. Mensen met een verstandelijke beperking vragen om een open en eerlijke benadering en niet om een betuttelende aanpak. Tegelijkertijd vragen zij om erover te waken dat hun mogelijkheden niet overschat worden. Hoewel niet altijd aan de buitenkant te zien, hebben sommigen van hen moeite met de eisen die in onze samenleving aan hen worden gesteld. Niet de gebruikelijke normen en waarden moeten vanuit dit oogpunt uitgangspunt zijn, maar normen en waarden passend bij het individu, dat zo de ruimte krijgt zijn/ haar eigen leven te leiden. Binnen eigen mogelijkheden en tempo. Net als ieder ander mens die recht heeft op een prettige plek in onze samenleving. 1-2 BEGELEIDINGSKLIMAAT De Zevenhoek streeft naar een huis waar de bewoners zich thuis voelen en waar zij zich gewaardeerd weten. Een huis waar het zorgteam respect toont voor individuele keuzes en waar men elkaar op een positieve manier corrigeert. Gestreefd wordt naar een huis waar men erover waakt dat bewoners niet vereenzamen, zich isoleren, zich vervelen. Een huis waar liefdevolle aandacht is voor een ieder. Waar luisteren veel verder gaat dan slechts het aanhoren van gesproken taal. Deze algemene uitgangspunten worden zichtbaar in het individuele begeleidingsplan dat in samenspraak tussen de ouders en/of wettelijke vertegenwoordiger, de individuele bewoner en de begeleiders wordt opgesteld. Het begeleiden van een groep jong volwassenen vraagt namelijk om een adequate houding van het zorgteam en andere begeleiders die met deze jongvolwassenen omgaan.
Wat wij vooral nastreven is o.a.: - het stimuleren van de persoonlijke ontwikkeling. - het creëren van een sfeer waarin de bewoners zich (ook in relatie tot medebewoners) verder kunnen ontwikkelen. - het scheppen van een klimaat waarin respect is voor ieders persoonlijkheid, privacy en keuzes. - een klimaat waarin warmte en geborgenheid vanzelfsprekend zijn. - een klimaat waarbij alle betrokkenen zich sociaal en ruimhartig tegenover elkaar opstellen. - een klimaat waarin men zich verantwoordelijk voelt voor elkaar. - respect voor ieders vrijheid om zichzelf te kunnen zijn in combinatie met vaste regelmaat en structuur als basisleefregel. 16
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
HOOFDSTUK 2 WONEN
In dit hoofdstuk zullen wij een algemene beschrijving geven van het huis en het thuis dat wij voor onze kinderen wensen. Deze beschrijving zal de basis vormen binnen onze wooneisen. Wij besteden daarbij aandacht aan de sfeer en inrichting, de groepsgrootte en de samenstelling, en de wijze waarop wij met de huisregels- binnen de gezamenlijk gevoerde huishouding- om willen gaan.
2-1 EEN (T)HUIS VOOR ONZE KINDEREN Wonen betekent in de eerste plaats een ‘thuis’ hebben. Een omgeving waarin je je op je gemak voelt, waarin je je geaccepteerd en gewaardeerd voelt om wie je bent en waar je de noodzakelijke geborgenheid en warmte vindt. Een plek die je zelf vorm en inhoud geeft en van waaruit ervaringen kunnen worden opgedaan. Een stek waar je de rust en de aandacht vindt die je nodig hebt. Een thuis dus waar je je ook wezenlijk thuis voelt. De basis voor dit thuis wordt mede gevormd door het huis en zijn omgeving. De keuze om een gezamenlijke woning op te zetten betekent niet dat alles gemeenschappelijk dient te gebeuren. Wij willen een huis waarin de individuele woonplek een belangrijke plaats in neemt. Dit houdt in: een eigen appartement (45-50 m2) met een zit- en slaapgedeelte, een kleine keukenunit en een eigen badkamer voor elke bewoner. Daarnaast beschikken de bewoners over een aantal gemeenschappelijke ruimtes zoals een gezellig ingerichte huiskamer waarin men elkaar ongedwongen kan ontmoeten om bijvoorbeeld tv te kijken of een verjaardag te vieren. En natuurlijk een ruime keuken waar de gezamelijke maaltijden worden bereid en eveneens gezamelijk gegeten wordt. Denk ook aan een ruimte waar spelletjes gedaan kunnen worden en een aantal ruimtes voor de huishouding, zoals een berging, een was- en strijkhok. Uiteraard zal de woning ook een afzonderlijke slaapkamer voor de begeleiding bieden. De indeling van het huis is overzichtelijk. Er is één centrale ingang en de gemeenschappelijke ruimtes zijn vanuit de individuele appartementen gemakkelijk te bereiken. De individuele appartementen hebben een eigen (inpandige) voordeur die uitkomt op de gemeenschappelijke ruimtes.
2-2 GEZAMENLIJKE HUISHOUDING Ondanks dat de bewoners ondersteuning nodig hebben bij het zelfstandig wonen, willen zij zo ‘gewoon’ mogelijk wonen. In hun eigen appartement zijn zij vrij om te doen en te laten wat zij zelf willen. Het gebruik van de gemeenschappelijke ruimten zal echter aangepast worden aan de behoeften van de bewoners zelf. In onderling overleg met zowel elkaar als ook met het zorgteam zal het gebruik van alle ruimten in de loop der tijd vanzelf vorm moeten krijgen. Het allerbelangrijkste is dat iedereen zich thuis- én dus veilig- voelt. Net als in een ‘gewoon’ gezin vraagt ook hier het gezamenlijke huishouden om huisregels. Er zullen afspraken gemaakt moeten worden die worden vastgelegd in een zogenaamd huishoudelijk regelement. Te denken valt aan wie bijvoorbeeld wel en niet mee-eet, wie er meehelpt met koken, wie de boodschappen doet en hoe laat er gegeten wordt. De taken in het gezamelijke huishouden worden verdeeld naar gelang de individuele mogelijkheden. Afhankelijk van ieders capaciteit (en op basis van het individuele zorgplan) wordt er al dan niet met de begeleiding meegeholpen in de vorm van bijvoorbeeld koken, wassen, strijken, etc. Ook de ‘verplichting’ van het schoonhouden van de eigen kamer met of zonder de begeleiding wordt per bewoner bekeken. De taken mogen in geen enkel geval zo zwaar zijn dat er geen voldoende vrije tijd meer voor de bewoner zelf is. 17
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
De huisregels worden in onderling overleg tussen de bewoners, begeleiders en de ouders gemaakt en zijn voor al deze betrokkenen bindend. Huisregels worden gemaakt om –in dit geval- het samenwonen soepel te laten verlopen. Te denken valt aan: - niet roken in de gemeenschappelijke ruimtes - respectvol met elkaar omgaan - verboden te vloeken en andere groffe taal te gebruiken - elke bewoner bepaalt zelf of hij/ zij met een groepsactiviteit meedoet - men is altijd op de hoogte van de aan- of afwezigheid van de bewoner en/of begeleider. - hoe om te gaan met conflicten en ruzie. - hoe om te gaan met (geluids)overlast, bijvoorbeeld van muziek - afspraken omtrent veiligheid - afspraken omtrent elkaars (privé)eigendommen
2-3 GROEPSSAMENSTELLING De sfeer binnen de woning zal ook voor een belangrijk deel bepaald worden door de samenstelling en de grootte van de groep. Wij streven naar een samenstelling waarbij mensen zich bij elkaar en in de groep op hun gemak voelen. Het verschil tussen ‘gewoon’ vrienden zijn en werkelijk met elkaar samenwonen vraagt om persoonlijkheden die bij elkaar passen. We willen kijken naar de meerwaarde die mensen ten opzichte van elkaar kunnen bieden in die zin dat zij elkaar aanvullen. Denk aan begeleidingsbehoeftes, levensritmes, communicatiebehoeftes, interesses en karaktereigenschappen. Bij elkaar passen betekent in dit geval niet persé hetzelfde zijn, maar juist een aanvulling vormen op elkaar. De doelgroep bestaat uit jongvolwassenen. Wij denken dat een zekere vorm van variatie gunstig is voor zowel de groepsdynamiek als ook de mogelijkheid om elkaar aan te vullen, te helpen en te stimuleren. Verschillen mogen niet zo groot zijn dat de groepsvorming en het evenwicht worden verstoord. De doelgroep bestaat uit jongvolwassenen met een mentale en/of fysieke beperking. Mensen met een ernstige psychische stoornis zouden een onevenredig beslag op de begeleiding kunnen leggen waardoor de balans in deze kwetsbare groep verstoord zou kunnen raken. In onderling overleg is besproken dat er een aannameprocedure wordt opgesteld a.d.h.v. een profielschets. Zowel voor bovengenoemde vriendschapsrelaties als voor partnerrelaties geldt dat deze relatievormen als een belangrijke waarde in het leven worden gezien. De beleving van genegenheid, liefde, intimiteit, vriendschap, respect en waardering geeft de mogelijkheid om uit te groeien tot een gelukkig mens. Een belangrijk aspect bij partnerrelaties kan de beleving van seksualiteit zijn. Seksualiteit is een wezenlijk onderdeel van het mens-zijn. Het gaat hierbij niet alleen om voortplanting en erotiek, maar evenzeer om de beleving van intimiteit, tederheid en liefde. Positieve gevoelens tussen gelijkwaardige partners dienen met respect voor de eigen uitingsvorm beschouwd en benaderd te worden. Tegelijkertijd is het van belang om bewoners te beschermen tegen ongelijkwaardige seksuele verhoudingen. De wijze van omgaan met en het waar nodig begeleiden van seksuele relaties wordt, net als bij alle andere individuele afspraken, onderling besproken en vervolgens vastgelegd in het individuele begeleidingsplan.
18
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
HOOFDSTUK 3 DAG- EN VRIJETIJDSBESTEDING
In dit hoofdstuk willen wij nader ingaan op de rol van arbeid en vrijetijdsbesteding. Hoewel het vinden van een passende werkkring niet binnen het project valt, willen we toch graag iets zeggen over de rol van deze twee gebieden in het leven van onze kinderen. 3-1 DAGBESTEDING Het leven bestaat naast wonen en recreëren ook uit werken. De dagbesteding neemt een belangrijke plaats in het leven in. Dagbesteding betekent een stuk zingeving, erbij horen, de mogelijkheid tot interactie met anderen. Werk biedt de mogelijkheid je vaardigheden te ontwikkelen en deze te onderhouden. Ook kun je middels werk je zelfvertrouwen vergroten en je plek in de maatschappij innemen. Het ervaren van erkenning voor je talenten is voor persoonlijke groei en ontwikkeling voor een ieder eveneens essentieel. Kortom, er wordt van de bewoners verwacht dat elk van hen een bepaalde vorm van dagbesteding buitenshuis heeft. 3-2 VRIJETIJDSBESTEDING Naast alle verplichtingen en bezigheden voortkomend uit werk, sociale omgeving, huishoudelijke plichten, etc. is het voor de bewoner belangrijk om ook tijd voor zichzelf te hebben. Tijd om even niets te doen, lekker onderuit op de bank te liggen of met zijn/ haar favoriete hobby bezig te zijn. Deze vrijetijdsbesteding mag geen verplicht karakter hebben. Het is vrije tijd die men mag en kan besteden zoals hij/ zij dat zelf wil. Alleen of samen met anderen, thuis of ergens anders. Daartegenover staat dat een teveel aan vrije tijd ook verveling of vereenzaming tot gevolg kan hebben. Voor een aantal van onze kinderen geldt dat het ontbreken van dagelijkse structuur en duidelijkheid eerder een negatief dan een positief effect heeft op het gevoel van welbevinden. Binnen de woonsituatie willen we daarom een klimaat creëren waarin ruimte, aandacht en ondersteuning is voor ieders eigen vrijetijdsbesteding, zowel binnenshuis als buitenshuis. Daarnaast willen we ook dat er aandacht is voor het stimuleren, organiseren en ondersteunen van gezamenlijke activiteiten zoals samen tv kijken, spelletjes doen, feestjes organiseren of de kroeg in gaan. Niet omdat het moet, maar omdat het leuk kan zijn. Een gezellige sfeer die uitnodigt tot het ondernemen van gezamenlijke activiteiten. Daarnaast moet er ook aandacht zijn voor het opbouwen van een sociaal netwerk waar bewoners terecht kunnen voor eigen vrijetijdsbesteding. Het stimuleren en ondersteunen van de vrijetijdsbesteding behoort tot een belangrijke taak van de begeleiders, maar ook op ouders en/of wettelijke vertegenwoordigers mag (vrijblijvend) een beroep worden gedaan bij het invullen en uitvoeren ervan. Een tijd die een bijzondere plaats inneemt is de vakantie, een aaneengesloten periode waarin weinig tot geen verplichtingen zijn. Een periode waarin je andere mensen en culturen kunt leren kennen en/ of bijzondere activiteiten kunt ontplooien. Voor de een betekent dat samen met ouders of vrienden buitenshuis vertoeven. Voor de ander betekent dat juist los van bekenden zijn en voor weer een ander is het pas echt vakantie om het hele huis voor jezelf hebben. De keuze voor de invulling van de vakantie ligt in de eerste plaats bij de individuele bewoner zelf, met of zonder de nodige begeleiding en ondersteuning van ouders en/ of begeleiders.
19
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
HOOFDSTUK 4 POSITIE EN ROLLEN
In dit laatste hoofdstuk beschrijven wij hoe wij de posities en rollen van de verschillende deelnemers in het project zien. Daarbij besteden we achtereenvolgens aandacht aan de positie van de toekomstige bewoners, onze eigen rol als ouders, de positie van de begeleiders en tot slot de positie van de ouders en/of wettelijke vertegenwoordigers ten opzichte van de financiering en inkoop van zorg.
4.1 DE POSITIE VAN DE TOEKOMSTIGE BEWONERS De bewoners van het project hebben de belangrijkste rol in het huis. De dagelijkse gang van zaken zal samen met de begeleiding vorm moeten krijgen, zowel voor wat betreft hun privéleven als ook voor hun gezamenlijke leven in huis. Dit betekent dat zij met individuele gesprekken en vanuit de bewonersraad invloed hebben op de dagelijkse gang van zaken. Sommigen zullen zelfstandig aan deze bewonersraad deel kunnen nemen, anderen hebben daar ondersteuning bij nodig. Voor elke bewoner wordt (in samenspraak met bewoner, ouders en/of wettelijke vertegenwoordigers en begeleiding) een individueel begeleidingsplan opgesteld. Zo zullen de uitgangspunten m.b.t. de zorg op verschillende levensgebieden worden vastgelegd. Het begeleidingsplan wordt op basis van consensus tussen de gesprekspartners vastgesteld. De mentor of curator (in bijna alle gevallen de ouders) heeft daarbij in het geval van (diepgaand) verschil van mening het eindbeslissingsrecht. In dit individuele begeleidingsplan is ook de positie die het individu in huis inneemt vastgelegd. We spreken hier over de mate van zelfstandigheid, de mate waarin deze bewoner deel wil en kan nemen binnen de groep en/ of de wijze waarop deze individuele bewoner zijn of haar leven in kan en wil richten binnen dit woonproject.
4.2 DE POSITIE VAN DE OUDERS EN/OF WETTELIJK VERTEGENWOORDIGERS Doel is om een goede basis te leggen voor onze kinderen waarin zij gelukkig kunnen zijn en zich, nu en in de toekomst, thuis kunnen voelen. Daarnaast zijn ouders en/ of wettelijk vertegenwoordigers van elke bewoner ook verantwoordelijk voor de voorwaarden om dit te kunnen realiseren. Zowel op financieel-, organisatorisch- als zorginhoudelijk gebied dienen de benodigde randvoorwaarden te worden vastgelegd, geoptimaliseerd en behouden te worden. Die betrokkenheid en verantwoordelijkheid gaat verder dan louter tijdens de startfase. Ook als het project eenmaal loopt, willen we als ouders en/of wettelijk vertegenwoordigers betrokken blijven en invloed hebben op het project. In de praktijk betekent dit dat wij als ouder betrokken zijn bij en inspraak hebben in de opzet en inrichting van het huis, het werven van het personeel, het samenstellen van de groepen, de financiering van het project, het inkopen van zorg, etc. De rol naar de dagelijkse gang van zaken zal beduidend minder groot zijn. De dagelijkse gang van zaken zal voornamelijk een wisselwerking zijn tussen de bewoners en hun begeleiders.
20
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
4.3 DE POSITIE VAN DE BEGELEIDERS In de dagelijkse gang van zaken zullen de begeleiders een belangrijk deel van de ouders overnemen. Zij bouwen vanuit een warme en open belangstelling een relatie met de bewoners op en worden daarmee voor hen belangrijke vertrouwenpersonen. Een professionele houding en een juiste opleiding zijn hierbij van wezenlijk belang. We gaan uit van 24-uurs begeleiding. Voor elke bewoner wordt een individueel begeleidingsplan gemaakt. Dit vormt het uitgangspunt van waaruit de begeleider werkt. Ook heeft de begeleiding een belangrijke taak m.b.t. de sfeer in huis. Naast de huishoudelijke en administatieve werkzaamheden is de begeleider verantwoordelijk voor een open, warm en gezellig klimaat waarin respect voor wie je bent, humor en relativeringsvermogen belangrijke waarden zijn. Professionele deskundigheid op lichamelijk, psychisch en sociaal-emotioneel gebied stelt hem/ haar in staat de behoeftes van de bewoners te signaleren en te vertalen naar passende persoonlijke ondersteuning en begeleiding. Bij meningsverschillen en conflicten is hij/ zij door de open en relativerende houding kundig waar nodig in te grijpen en betrekt hij/ zij waar nodig directe betrokkenen bij het oplossen van meningsverschillen of conflicten. In de contacten naar ouders en/of wettelijke vertegenwoordigers verwachten wij een open en kritische houding van de begeleiders waarin op basis van gelijkwaardigheid alle zaken die hun kind aangaan besproken kunnen worden.
21
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Kosten van gemeenschappelijke inrichting 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
Eettafels (2) en stoelen voor 20 personen Banken, stoelen Kasten Bijzettafels Verlichting Huishoudelijke apparatuur TV's, DVD-‐speler en Muziekinstallatie Servies, bestek, keukeninrichting Stoffering Aanpassing bestrating Herstelwerkzaamheden tuin Buitenmeubels Inrichting kantoortje/slaapwacht Keukenapparatuur PC's en spelcomputers hobbyruimte Wanddecoraties Opbergkluizen voor alle bewoners Diversen Totaal inrichting Domotica (opgave Van Gerwen installatietechniek) Totaal
22
Bijlage 2
Kosten € 18.000 € 21.000 € 7.500 € 4.000 € 9.000 € 1.500 € 5.000 € 4.000 € 11.000 € 7.000 € 7.000 € 10.500 € 6.000 € 6.000 € 8.000 € 6.000 € 16.000 € 2.500 € 150.000 € 172.000 € 322.000
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Bijlage 3 Subsidieaanvraag Stichting de Zevenhoek Collegebesluit 121204-‐08-‐RUI
Aanleiding Stichting de Zevenhoek heeft onlangs een gesprek met wethouder de Vries gehad en gevraagd om een gemeentelijke bijdrage voor een woonproject in de Blaak. In de mail d.d. van 9 oktober is een specificatie van de kosten bijgevoegd. Stichting de Zevenhoek heeft het initiatief genomen om in samenwerking met professionele instanties een kleinschalige woonvorm te bouwen en in stand te houden voor een groep jongvolwassenen met een verstandelijke beperking. Het gaat om een groep bewoners waarvan de ouders, die grotendeels in de Blaak wonen, graag willen dat hun kinderen in de wijk kunnen blijven wonen. De villa Thornerbeek 13 is hiervoor in beeld gekomen en op 11 oktober 2011 is het principeverzoek van Van der Weegen Bouwontwikkeling ontvangen om de villa te verbouwen en een aanbouw te realiseren. TBV Wonen is bereid tot aankoop over te gaan en neemt de bouw en verbouwingskosten voor haar rekening. 1
Onlangs is tussen Van der Weegen Bouwontwikkeling en Stichting TBV Wonen en Stichting De Zevenhoek een intentieovereenkomst worden getekend (zie bijlage). Partijen verplichten zich hierbij om te onderzoeken of realisatie en exploitatie van de woonvoorziening feitelijk mogelijk en financieel haalbaar is.
Beoogd effect/ bestuurlijk kader Realisatie van sociale woningbouw in de Blaak. Het initiatief, hoewel gering in omvang, past binnen de doelstelling om op wijk en buurtniveau kwaliteit en diversiteit m.b.t. de woningvoorraad in stand te houden en te brengen: Stad in Balans.
Besluit 1. Aan Stichting de Zevenhoek een eenmalige subsidie te verlenen van maximaal € 50.000,-‐-‐ als bijdrage in de kosten voor het inrichten van de algemene ruimten en domoticavoorzieningen, in villa Thornerbeek 13, mits: a. het plan daadwerkelijk gerealiseerd wordt b. voldaan wordt aan de gestelde voorwaarden, genoemd in de brief van 16 januari 2012 (principeverzoek herziening bestemmingsplan) c. verantwoording plaatsvindt m.b.t. fondswerving en sponsoring; 2. De subsidie definitief vast te stellen na verantwoording m.b.t. door de Stichting gedragen kosten voor de inrichting en domotica.
Argumenten 1.1 Het verlenen van een subsidie aan Stichting de Zevenhoek maakt het mogelijk om in de Blaak sociale huurwoningen te realiseren, waardoor invulling wordt gegeven aan de doelstelling "Stad in balans". In de Blaak ontstaat een sociaal huurproject, dat structureel differentiatie aanbrengt in de eenzijdige woningvoorraad in de Blaak. 1.2 Het initiatief past binnen een eerder genomen collegebesluit m.b.t. onderzoeken van mogelijkheden voor sociale woningbouw in de Blaak. (collegebesluit 13 januari 2009, nr. 7). 1.3 De gemeente is bereid om in beginsel mee te werken aan de hiervoor noodzakelijke herziening van het bestemmingsplan, mits voldaan wordt aan de gestelde voorwaarden. Voor medewerking hieraan zijn voorwaarden gesteld: brief van 16 januari 2012 (Z-‐WABO-‐VO-‐2011-‐02164): 1
Zie Brabants dagblad 14 november 2012 "Plan voor nieuwe woongroep in de Blaak"
23
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
•
waarborgen m.b.t. zelfredzaamheid en begeleiding van bewoners
•
brandweereisen en evacuatieplan
•
realiseren doelmatige parkeervoorziening
• voldoen aan de eisen m.b.t. het verkeerslawaai A58. 1.4. Er zijn specifieke voorzieningen voor deze doelgroep nodig die niet tot een normale huurexploitatie behoren. -‐ De subsidie wordt uiteraard uitsluitend verleend als het plan daadwerkelijk gerealiseerd wordt. Dit is afhankelijk van de noodzakelijke herziening van het bestemmingsplan. 2.1. Mocht de fondsenwerving en sponsoring zodanig zijn dat er geen of een minder grote subsidie noodzakelijk is, dan wordt de gemeentelijke subsidie bijgesteld.
Kosten en dekking Voor rekening van Stichting De Zevenhoek komt de inrichting van de algemene ruimten en de aanleg van Domotica. De kosten hiervan worden geraamd op € 320.000,-‐-‐, waarvan verwacht wordt dat het grootste deel door sponsoring en fondsenwerving kan worden opgehaald. Het mogelijke tekort wordt geraamd op € 50.000,-‐ -‐ (best case) tot € 100.000,-‐-‐ (worst case). Hiervoor vraagt Stichting De Zevenhoek een subsidie aan. De subsidie van maximaal € 50.000,-‐ ten laste brengen van de Reserve Volkshuisvesting, bestedingsrichting Knelpunten Wonen. Stand na toekenning circa € 110.000,-‐-‐
Vervolg Een subsidiebeschikking wordt opgesteld. De subsidie wordt uitbetaald, nadat de bouwvergunning is verleend.
24
Stichting de Zevenhoek
Beleidsplan 2012-‐2014
Bijlage 4 Krantenknipsel Brabants Dagblad 14 november 2012
25