Stemmen
Europese verkiezingen 2014
2
Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement van 22 mei 2014. Het boek is gemaakt door de medewerkers van het Educatief Centrum voor Cliënten, in samenwerking met de afdeling communicatie van de Gemiva-SVG Groep. In dit boek staat eerst een algemene uitleg over de Europese Unie en het Europees Parlement. Hierna staat informatie over de Europese politieke partijen. Als laatste staan er een aantal stemwijzers die je op internet kunt vinden. In het boek en op websites staan soms moeilijke woorden. We raden aan om hulp te vragen als je het niet begrijpt. Samen kom je er vast uit. Veel succes met bedenken op wie je wilt stemmen op 22 mei 2014.
Voor de teksten in dit boek is gebruik gemaakt van materiaal van het Europees Parlement Informatiebureau in Nederland. www.verkiezingen2014.eu
3
Inhoudsopgave
Voorwoord Inhoudsopgave Verkiezingen in Europa De Europese Unie Het Europees Parlement: hoe werkt het? Europese partijen De Fracties van het Europees Parlement Wat doet het Europees Parlement precies? Tolken Verkiezingen van het Europees Parlement De Nederlandse politieke partijen die meedoen aan de Europese verkiezingen De verkiezingsdag Uw gedrag in het stemlokaal Uw gedrag in het stemhokje Stemwijzers op internet
Bladzijde 3 4 5 6 8 9 10 11 12 13 14 17 19 20 21
4
Verkiezingen in Europa Van 22 tot en met 25 mei 2014 zijn de Europese verkiezingen. De inwoners van de Europese Unie (EU) mogen dan stemmen voor de nieuwe samenstelling van het Europees Parlement. Het Europees Parlement is de enige instelling van de EU die burgers direct kunnen kiezen. Door te stemmen hebben burgers dus invloed op de besluiten van de Europese Unie. In Nederland gaan we op 22 mei 2014 naar de stembus. In de meeste andere EU-lidstaten gaan de inwoners op zondag 25 mei 2014 stemmen. In Nederland gaan we nooit op zondag stemmen. In andere landen gebeurt dat juist wel. Elke vijf jaar mogen de inwoners van de EU vanaf 18 jaar stemmen voor het Europees Parlement. Behalve in Oostenrijk, daar mogen jongeren al vanaf hun 16e naar de stembus. In enkele Europese landen, zoals België en Luxemburg, zijn de inwoners verplicht om te gaan stemmen. In Nederland heb je het recht om te stemmen. Op 22 mei kan je tussen 7.30 en 21.00 uur stemmen. Neem je stempas en identiteitsbewijs mee naar het stembureau. Op de stempas staat welk stembureau het dichts bij je huis is.
5
De Europese Unie De Europese Unie bestaat uit 28 landen, die ook wel lidstaten worden genoemd. In totaal wonen er ongeveer 500 miljoen mensen in de EU. Om de EU goed te kunnen besturen, is er een aantal instellingen opgericht. De 4 belangrijkste instellingen zijn: • Europese Raad, • de Europese Commissie, • de Raad van Ministers, • en het Europees Parlement. De Europese Raad is de naam voor de vergadering van 28 staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie. Van elke lidstaat 1. De regeringsleiders bepalen het algemene politieke beleid. Ze bespreken hoe de EU er in de toekomst uitziet. De Europese Commissie wordt ook wel de Commissie genoemd. Zij is een soort regering van de EU. Zij is het dagelijks bestuur en kan als enige instelling wetsvoorstellen indienen. Bij het opstellen van wetsvoorstellen houdt de Commissie altijd rekening met de beleidslijnen van de Europese Raad. De Commissie wordt gevormd door 28 commissarissen. Van elke lidstaat 1. Elke Commissaris, ook wel Eurocommissaris genoemd, is verantwoordelijk voor een bepaald beleidsterrein. Dit noemen we een portefeuille. Voorbeelden van portefeuilles zijn vervoer, milieu, handel en gezondheid. Neelie Kroes is nu de Nederlandse Eurocommissaris. Haar portefeuille is internet en mobiele telefonie in de EU. Dan is er de Raad van Ministers, die bestaat uit nationale ministers van alle verschillende landen. De Raad van Ministers heeft een wisselende samenstelling. Die hangt af van het onderwerp dat besproken wordt. Als het onderwerp bijvoorbeeld onderwijs is, komen de ministers van Onderwijs uit alle lidstaten bijeen. Gaat het over landbouw? Dan komen de ministers van Landbouw bij elkaar.
6
Het Europees Parlement is de enige instelling waarbij je de politici direct kunt kiezen om jou te vertegenwoordigen. Ze moeten kritisch kijken naar wetsvoorstellen van de Europese Commissie. Het Europees Parlement bepaalt samen met de Raad van Ministers hoeveel geld de Europese Unie mag uitgeven. En waar dit geld aan besteed wordt. Dit wordt ook wel het begrotingsrecht genoemd. De belangrijkste instellingen van de EU in het kort: Europese Raad • Regeringsleiders van de lidstaten • Bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten Europese Commissie • Dagelijks bestuur • Wetsvoorstellen doen • 28 commissarissen Raad van Ministers • Verschillende samenstellingen • Wetsvoorstellen kritisch bekijken, aanpassen en aannemen • Vaststellen begroting Europees Parlement • Verkiesbaar • Wetsvoorstellen kritisch bekijken, aanpassen en aannemen • Vaststellen begroting
7
Het Europees Parlement: hoe werkt het? Net als het Nederlandse Parlement bestaat het Europees Parlement uit vertegenwoordigers van verschillende politieke partijen. Deze vertegenwoordigers noemen we leden van het Europees Parlement of Europarlementariërs. De EU bestaat uit 28 verschillende landen. Er zijn in het Europees Parlement ook 28 verschillende nationaliteiten. Burgers stemmen wel gewoon op mensen van hun eigen land. Ga jij stemmen? Dan stem je op een kandidaat van een Nederlandse partij. De partij van wie jij denkt dat die de juiste politieke kleur heeft. Of omdat die partij jou heeft overtuigd dat hij of zij jou het beste vertegenwoordigt. Deze regel geldt voor elke burger in de EU. Een Duitser stemt dus op een kandidaat van een Duitse partij. Een Fransman die in Frankrijk woont, kan dus niet stemmen op een kandidaat van een Britse partij. Zetels In 2014 zijn er in het Europees Parlement 751 zetels. Omdat er grote en kleine landen zijn, zijn zetels naar verhouding van het aantal inwoners verdeeld. In Duitsland wonen 80 miljoen mensen. Dit land heeft recht op 96 zetels. In Nederland wonen 17 miljoen mensen. Wij hebben recht op 26 zetels. De kleine landen van de EU, zoals Cyprus, Estland, Luxemburg en Malta, hebben maar 6 zetels.
8
Europese partijen In de Tweede Kamer zijn verschillende politieke partijen. Zo zijn er ook fracties in het Europees Parlement. Leden van een fractie zitten bij elkaar. De Europarlementariërs zitten niet als Nederlanders of als Fransen bij elkaar. Ook in het Europees Parlement zijn er bijvoorbeeld liberale, socialistische, christelijke en groene fracties. Net als in de Nederlandse politiek. In de Europese fracties zitten alle liberale partijen uit de verschillende landen bij elkaar. Ze vormen samen één Europese fractie. Een groep van politieke partijen die samen één Europese partij in het Europees Parlement vormt, heet een Europese fractie. In 2013 had het Europees Parlement 7 fracties. Een fractie is een groep die bestaat uit politieke partijen van dezelfde politieke stroming. Naast deze fracties is er in het Europees Parlement ook nog een groep niet-fractiegebonden leden. In deze groep zitten Europarlementariërs die zich niet willen aansluiten bij een van de fracties.
9
De Fracties van het Europees Parlement Hieronder staan de fracties die nu in het Europees parlement zitten. In het oranje staat de Nederlandse politieke partij die in die fractie zit.
Fractie van de Europese Volkspartij (EPP) Christen Democratisch Appèl (CDA)
Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees parlement (S&D) Partij van de Arbeid (PvdA)
Fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa (ALDE) Democraten 66 (D’66) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD)
Fractie De Groenen / Vrije Europese Alliantie (Greens / EFA) GroenLinks
Fractie Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) ChristenUnie
Confederale Fractie Europees Unitair Links / Noords Groen Links (GUE/NGL) Socialistische Partij (SP)
Fractie Europa van Vrijheid en Democratie (EFD) Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)
De PVV wil na de verkiezingen ook graag een samenwerking aangaan met andere Europese politieke partijen. 10
Wat doet het Europees Parlement precies? Het Europees Parlement vergadert in Straatsburg (Frankrijk) én in Brussel (België). Dat betekent dat alle Europarlementariërs en hun werknemers elke maand heen en weer moeten reizen tussen beide steden. Tijdens de vergaderingen houden Europarlementariërs toespraken. Of ze geven hun mening en stellen ze belangrijke zaken aan de orde. Ook stemmen alle Europarlementariërs samen over wetsvoorstellen van de Europese Commissie. Een wetsvoorstel wordt aangenomen als de helft (50%) plus 1 van alle uitgebrachte stemmen) voor stemt. Het is dus een voordeel als jouw partij de grootste is, want dan is het makkelijker om een meerderheid te halen. Ook als je het niet eens bent met een voorstel. Commissies in het Europees Parlement Eén Europarlementariër kan niet overal verstand van hebben. Daarom zijn er voor allerlei onderwerpen commissies. In totaal zijn er 22 commissies. Die gaan bijvoorbeeld over milieu, landbouw, bestrijding van criminaliteit, industrie of werkgelegenheid. Alle 571 Europarlementariërs zitten in minstens 1 commissie. Ze kiezen een commissie die over een onderwerp gaat waar ze het meeste verstand van hebben. Is er bijvoorbeeld een wetsvoorstel van de Europese Commissie over landbouw, dan is het de taak van de ‘landbouwcommissie’ om kritisch naar het wetsvoorstel te kijken. Eventueel past de commissie het voorstel aan. Als de commissie van het Europees Parlement tevreden is, kan het hele Europees Parlement er over stemmen. Zo hoeven de 571 leden niet alle voorstellen in detail te behandelen. Een Europarlementariër hoeft dus niet overal verstand van te hebben.
11
Tolken In het Europees Parlement worden er 24 verschillende talen gesproken. Iedereen mag in zijn eigen taal een toespraak houden, een vraag stellen of commentaar geven. Omdat niemand al deze talen beheerst, werken er veel tolken in het Europees Parlement. Zij vertalen direct wat iemand zegt, terwijl de spreker nog aan het woord is. Iedereen kan via een koptelefoon naar de vertaling in zijn of haar nationale taal luisteren.
12
Verkiezingen van het Europees Parlement. Wat wil jij veranderen in Europa? Elke vijf jaar zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement. Door te stemmen bepaal je mee: • wie er in het Europees Parlement zit; • welke partij de grootste is; • welke onderwerpen of thema’s behandeld worden.
13
De Nederlandse politieke partijen die meedoen aan de Europese verkiezingen Lijst 1
CDA – Europese Volkspartij Gecombineerd met ChristenUnie-SGP www.cda.nl
Lijst 2
PVV www.pvv.nl
Lijst 3
PvdA / Europese Sociaaldemocraten Gecombineerd met GroenLinks www.pvda.nl
Lijst 4
VVD www.vvd.nl
Lijst 5
Democraten 66 – ALDE www.d66.nl
Lijst 6
GroenLinks Gecombineerd met PvdA / Europese Sociaaldemocraten www.groenlinks.nl
Lijst 7
SP www.sp.nl
Lijst 8
ChristenUnie-SGP Gecombineerd met CDA – Europese Volkspartij www.christenunie.nl www.sgp.nl
14
De Nederlandse politieke partijen die meedoen aan de Europese verkiezingen Lijst 9
Artikel 50 www.artikel50.nl
Lijst 10
IQ, de Rechten-Plichten-Partij Geen internetadres gevonden.
Lijst 11
Piratenpartij www.piratenpartij.nl
Lijst 12
50PLUS www.50pluspartij.nl
Lijst 13
De Groenen www.degroenen.nl
Lijst 14
Anti EU(ro) Partij www.antieuropartij.nl
Lijst 15
Liberaal Democratische Partij www.libdem.nl
Lijst 16
JEZUS LEEFT www.jezusleeft.nl
15
De Nederlandse politieke partijen die meedoen aan de Europese verkiezingen Lijst 17
ikkiesvooreerlijk.eu www.ikkiesvooreerlijk.nl
Lijst 18
Partij voor de Dieren www.partijvoordedieren.nl
Lijst 19
Aandacht en Eenvoud www.aandachteneenvoud.nl
16
De verkiezingsdag
Neem je legitimatiebewijs en stempas mee naar het stembureau.
Bij het stembureau aangekomen, ga je naar binnen. Je ziet op de bordjes waar je heen moet.
Binnen geef je je stempas af aan de mensen achter de tafel.
Deze mensen kijken je stempas en legitimatiebewijs na.
17
Dan krijg je een stembiljet. Je gaat naar een stemhokje.
Soms moet je even wachten. Houd dan genoeg afstand van de stemhokjes. Heb je hulp nodig? Heb je een zichtbare lichamelijke beperking? Dan mag iemand die je begeleidt je helpen.
Vouw je stembiljet open. De namen van de politieke partijen staan bovenaan op het stembiljet. Daaronder staan de namen van de mensen waaruit je kunt kiezen. Zoek de persoon op wie je wilt stemmen. Voor de naam staat een leeg vakje. Dat kleur je rood. Let op: maak maar 1 vakje rood. Heb je een fout gemaakt? Vraag dan een nieuw stembiljet.
Vouw het stembiljet dubbel en stop het in de stembus.
18
19
20
Stemwijzers op internet
www.kieskompas.nl
Op deze site komt een stemwijzer. Bij het uitkomen van dit boek was deze site nog in ontwikkeling, dus nog niet klaar.
www.stemwijzer.nl Op deze site staat een stemwijzer. Je kunt over 30 stellingen je mening geven. Aan het eind berekent de stemwijzer welke politieke partij het best bij jou past. De stemwijzer is in geschreven taal.
www.destemvaneuropa.nl
Op deze site staat een stemwijzer. Je kunt over stellingen je mening geven. Aan het eind berekent de stemwijzer welke politieke partij het best bij jou past. De stemwijzer is in geschreven taal.
21
