STARTERSPAKKET HANDLEIDING

STARTERSPAKKET

L

E

T

S

HANDLEIDING

Mijn buurt helpt, kletst, LETSt...

LETS: leuk eigentijds samenwerken

Beste lezer, In LETS-groepen helpen mensen elkaar. Naar het Engels (Local Exchange and Trade System) spreken we ook in Vlaanderen over LETS. Bij LETS wordt er Leuk EigenTijds Samengewerkt. En reken maar! Als een buurt aan het letsen gaat, mensen elkaar een plezier doen door diensten te ruilen … daar leeft die buurt van op! Een LETS-groep starten is een proces vol boeiende uitdagingen, je leert mensen kennen die je anders nooit zou ontmoeten. Wie je ook bent, iedereen kan zijn steentje bijdragen. Wat je ook doet, bij LETS krijgt het een meerwaarde. Met LETS kan je iets doen voor het milieu, duurzaamheid is belangrijk voor letsers. In dit starterspakket vind je informatie die je helpt om een LETS-groep op te starten. Dit pakket bundelt ervaringen uit de praktijk en reikt hulpmiddelen aan. Er bestaan in Vlaanderen al sinds 1994 LETS-groepen en met hun medewerking is dit starterspakket tot stand gekomen. LETS Vlaanderen vzw is benieuwd naar jullie werking. Laat dus zeker weten hoe het gaat: je kan ons bereiken via [email protected]. Uiteraard is je mening over dit starterspakket belangrijk. Heb je suggesties, verbeteringen of andere elementen aan te brengen, geef gerust een seintje. Goed om weten: op de website www.letsvlaanderen.be wordt het starterspakket up-to-date gehouden. Wij wensen je veel succes op je LETS-pad!

2

Peter Dauwe, voorzitter LETS Vlaanderen vzw Aalst, maart 2010

Dit starterspakket is gerealiseerd met de steun van het Fonds Delhaize Group, ter bevordering van de sociale cohesie in lokale gemeenschappen, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, met de steun van Fortis Foundation en met de steun van de Vlaamse minister van Energie, Wonen, Steden en Sociale Economie.

INHOUD

INLEIDING

4

PRAKTISCHE INFORMATIE

17

KENNISMAKING MET LETS

5

1. Wat is LETS? 2. Hoe werkt LETS? 3. Wie kan letsen? 4. Waarom letsen? 5. Letsen buiten de plaatselijke groep

6 6 8 8 9

1. Inschrijvingsformulier 2. Huishoudelijk reglement 3. Geldkwesties

17 17 18

STAPPEN

10

1. START een groep

10

Vind andere geïnteresseerden Zoek ondersteunende organisaties en andere ervaren letsers Organiseer een of meer start- momenten De eerste vergadering 2. ORGANISEER de groep Kern- en groepsvergaderingen Verdeel de verantwoordelijkheden Groepsactiviteiten voor alle leden Instapmomenten voor nieuwe geïnteresseerden Hou de groep in beweging 3. COMMUNICEER binnen en buiten de groep

10

Lidgeld Waarborg Bankrekening openen

18 18 18

4. Feitelijke vereniging versus vereniging zonder winstoogmerk 19 5. Verzekering 19 6. Mag iedereen zomaar letsen? 20 7. Kan een LETS-groep erkend worden als socio-culturele vereniging? 20 8. LETS als methodiek voor organisaties 21

10 11 11

WAT RUILEN LETSERS?

22

1. Wat kun je aanbieden? 2. Wat kun je vragen?

22 23

DANKWOORD

25

BIJLAGEN

26

13 13 13 14 15 15 16

3

INLEIDING

In het starterspakket “Mijn buurt helpt, kletst, LETSt” vind je een handleiding, praktische achtergrondinformatie, materialen en hulpmiddelen voor het starten en organiseren van een LETS-groep. In “Kennismaking met LETS” (p.5) krijg je antwoord op de vragen: wat is LETS, wie kan letsen, hoe en waarom letsen? In “Stappen” (p.10) vind je hoe je een LETS-groep start en draaiende houdt. Bij “Praktische informatie” (p.17) vind je meer info die nuttig kan zijn bij de opstart en werking van een LETS-groep.

In “Bijlagen” (p.26) worden hulpmiddelen aangereikt die je kan gebruiken voor de organisatie van een LETS-groep. Deze bijlagen vind je op de bijgevoegde cd-rom. Als je deze via je pc opstart, krijg je automatisch een menu waarmee je de cd-rom kan doorbladeren. Deze menu is identiek aan de indeling van de bijlagen. Moest dit niet gebeuren,  dan kan je het menu opstarten door het bestand “autorun.exe” aan te klikken op de cd-rom. Sommige bijlagen vind je ook op papier in dit starterspakket.

4

© Piet De Kersgieter

In “Wat ruilen letsers?” (p.22) vind je een lijst die geïnteresseerden kan helpen bij deze vraag.

KENNISMAKING MET LETS

De eerste LETS-kring bia, Canada, 1983. Courtenay, British Colum sis en toerisme. esterij, een militaire ba utv ho een huist van ft lee ap banden gelegd en ver Een kleine gemeensch wordt de boskap aan in, me ris toe %. t 60 he ar rt na Op twee jaar tijd sto el van minder dan 3% rkloosheid stijgt pijlsn de defensiebasis. De we r een autoreparatie, urman te betalen voo bu jn mi om b he er n geld me odgedwongen terug Wat te doen als ik gee steeds eieren legt? No g no kip jn ton. mi en ft lk gee terd door Michael Lin maar mijn koe wel me ruilsysteem, uitgedok ig nd ha een s gen vol ruilen. Maar dan wél h van Canada naar r tijd verspreidt het zic jaa n tie Op lt in dt. vin r ar het zich vooral neste En óf zijn idee gehoo ë en later Europa, wa ali str 94 om Au 19 ar in na en r uv ove Le landen. Te Amerika, vliegt volgens in België te be ver om nd rla de Ne en Engeland precies te zijn.

Tussen groepen in de samenleving bestaan bepaalde verhoudingen: gezinsleden gaan werken bij bedrijven, bij bedrijven gaan gezinsleden winkelen, dankzij de belastingen zorgt de overheid voor gemeenschapsvoorzieningen (scholen, wegeninfrastructuur, enz.), waar gezinnen en bedrijven dan weer baat bij hebben, enz. Om dit alles te doen draaien gebruiken we… geld! Geld is een ruilmiddel en sinds 1 januari 2002 is dit voor ons de euro!

© Katrien - Gent

Toch zijn er groepen waarbinnen de euro als ruilmiddel niet wordt gebruikt: binnen het gezin en de familie, tussen buren en vrienden doet men tal van diensten voor elkaar, geeft men van alles aan elkaar, zonder beroep te doen op een ruilmiddel, zoals de euro. “Als het eens past, kom jij mij wel eens helpen?” is een vaak gehoorde vraag wanneer buren, vrienden en familie met elkaar omgaan. LETS-groepen breiden die familie- en vriendenkring aanzienlijk uit en binnen LETSgroepen worden evenmin euro’s gebruikt.

5

1. WAT IS LETS? LETS staat voor “Local Exchange and Trade System” en is een eigentijdse manier van ruilen en samenwerken tussen mensen. Een LETS-groep is per definitie een plaatselijke ruilkring in een wijk, gemeente of stad die gebruik maakt van eigen LETS-eenheden om de ruildiensten te waarderen. Een LETS-eenheid geeft aan hoeveel tijd er in een ruildienst wordt geïnvesteerd: de LETS-groep spreekt af hoeveel LETS-eenheden overeenkomen met één uur. Een ruildienst is occasionele hulp en/of uitwisseling van kennis, vaardigheden en ervaring tussen LETS-leden. Ook spullen kunnen verletst worden.

2. HOE WERKT LETS? Het ruilen tussen letsers gebeurt niet één-op-één: “ik doe iets voor jou en jij doet iets voor mij”, maar volgens het principe “ik doe iets voor jou, jij doet iets voor een ander en een ander doet ooit wel eens iets voor mij”. LETS-leden formuleren vragen en aanbiedingen, een kleine greep uit vraag- en aanbodgidsen: • letsers lossen eenvoudige PC-problemen voor elkaar op, • helpen hout zagen, • carpoolen naar de winkel,

Ewel … Tijs gaat helpen het muurtje van Pieter schilderen, Pieter geeft aan Ninke informatie over zijn reis naar de Provence, Ninke helpt Hortence boodschappen doen, Hortence breit een muts voor Fatima, Fatima leent een boek aan Nele, Nele leert Frans aan Tijs, …

Hoezo LETS-eenheden? Enkele voorbeelden van reeds bestaande LETS-eenheden in Vlaanderen:

• vragen een kindergrime op een verjaardagsfeestje,

• 20 ietsjes per uur in de regio Aalst-Oudenaarde

• breien sjaals en mutsen,

• 40 stropkes per uur in Gent

• maken wenskaartjes,

• 60 nx per uur in Turnhout

• organiseren bijles en/of Franse en Engelse conversatielessen

• 4 vlasbloemen per uur in de streek rond Kortrijk-Leie

• wisselen tuingroenten uit, • helpen bij een feest of bakken taarten en/of maken vissoep en garnaalkroketten voor anderen. Zie ook ter inspiratie de vraag- en aanbodgidsen in dit starterspakket en op cd-rom. Enkel de LETS-leden hebben afgesproken om met elkaar te handelen en de transacties te waarderen met LETS-eenheden. Mensen buiten het systeem herkennen deze afspraken niet, voor hen hebben LETS-eenheden dus geen waarde.

6

Hoe werkt dat dan?

• 20 klontjes per uur in Tienen • 60 hartjes per uur in Geel • 60 schelpjes per uur in Oostende • 20 drepkes per uur in Limburg,…

Je formuleert enkele vragen en geeft aan welke diensten je aanbiedt. Dit lever je in op het secretariaat.

Creëer je eigen munten! Met LETS-eenheden waardeer je de tijd die wordt geïnvesteerd in een ruildienst. Het zijn eenheden of complementaire munten die worden gecreëerd op het moment dat letsers met elkaar een dienst uitwisselen.

START:

Je kan starten met letsen.

Je schrijft je in bij de LETS-groep Dit was je eerste LETS-transactie

Het saldo van de ene LETSrekening gaat naar boven, het andere saldo gaat naar beneden. Als je saldo onder nul staat, is dit niet meer dan een belofte aan de LETS-groep om iets terug te doen en zo opnieuw LETS-eenheden te creëren.

Je krijgt een persoonlijke rekening, bonnen en/of login, contactgegevens en een overzicht van vraag en aanbod van alle leden.

Je geeft de LETS-eenheden die verdiend worden door aan het secretariaat of je schrijft ze via internet in op de rekening van de ontvanger.

Via de vraag- en aanbodgids of via internet ga je op zoek naar aanbiedingen of vragen die je interesseren.

Je maakt zelf uit wanneer je dit doet en met wie je wat uitwisselt. Voer de transactie uit: LET’S DO IT!

Je neemt contact met die persoon en maakt vooraf goede afspraken: welke dienst, wanneer, waar en hoeveel LETSeenheden je geeft of krijgt voor de dienst. Ook regel je de eventuele onkosten in euro’s.

7

3. WIE KAN LETSEN? Een LETS-groep is een netwerk van individuele leden, families en/ of organisaties. Iedereen kan lid worden van een LETS-groep, er is in principe aan het lidmaatschap geen enkele voorwaarde verbonden. Leden van een LETS-groep wonen doorgaans binnen dezelfde gemeente of regio, dit vergemakkelijkt het uitwisselen van diensten en spullen. De praktijk leert dat het ruilen gemakkelijker gaat als mensen elkaar kennen.

Letsen is ecologisch. LETS streeft naar hergebruik, herstellingen en recyclage. LETS is per definitie lokaal, wat minder transport tot gevolg heeft. Je kan ook met meerdere gezinnen één grasmachine of heggenschaar gebruiken, spullen hoef je niet meer weg te gooien: je kan ze verletsen, bovendien kan je samen naar de winkel of het containerpark rijden, enz. Letsen is sociaal. De echte rijkdom van een gemeenschap zijn de mensen die er deel van uitmaken. “Ik heb je nodig”, wordt bij LETS: “Wij hebben elkaar nodig”. Iedereen kan iets en draagt zijn of haar steentje bij en dit ongeacht leeftijd, inkomen, opleiding, geslacht, overtuiging of culturele achtergrond. Bij het letsen zijn vertrouwen, wederkerigheid en engagement belangrijk. Letsen is doen wat je graag doet en daarvoor gewaardeerd worden. Letsers leren ook van en met elkaar. Het is deze win-win-relatie die LETS zo bijzonder maakt. Tijdens groepsactiviteiten ontmoeten LETS-leden elkaar in een gezellige sfeer en worden ook kennis en vaardigheden uitgewisseld.

4. WAAROM LETSEN?

Sociaal

Economie

Letsen is ook economisch. Het is niet de bedoeling dat LETS de gewone economie vervangt, het is een aanvullend muntsysteem en daarom noemt men het complementair. Met “complementaire muntsystemen”1, zoals het LETS-systeem, neemt de veerkracht van de economie toe2 omdat het transacties en ruilhandelingen tot stand brengt die in de gewone economie niet zouden hebben plaatsgevonden. Complementaire muntsystemen ontstaan en groeien doorgaans sneller in landen waar het met de economie en de gewone nationale munt niet goed gaat. LETS is daarop geen uitzondering, het is in Canada (1983) ontstaan na het massaal sluiten van bedrijven met een toenemende werkloosheid als gevolg. Het toenemend succes van LETS in Vlaanderen is mee te verklaren door de economische crisis.

LETS Ecologie

Figuur: drie domeinen van duurzame ontwikkeling Je kan, zoals de illustratie aantoont, letsen om vele redenen. Behoren tot een LETS-groep heeft een duurzaam effect op verschillende gebieden.

Artikels met meer informatie over complementaire muntsystemen vind je op de cd-rom.

1

8

Zie `Verklarende woordenlijst´

2

Bienstman M. (2009). Pionieren met complementair geld. In: Magazine Netwerk Vlaanderen: anders omgaan met geld (27) 1 (p.4-6)

5. LETSEN BUITEN DE PLAATSELIJKE GROEP Er kan ook tussen groepen onderling geletst worden: letsers uit de ene stad gaan logeren bij letsers in een andere stad, letsers uit de ene groep krijgen een stadswandeling aangeboden door een lid van een andere groep,… Dit is “interletsen”3! In Vlaanderen experimenteren we met deze formule. Informeer bij LETS Vlaanderen vzw naar de stand van zaken. En zelfs internationaal kan er geletst worden. In Frankrijk bestaat al 10 jaar de “Route des SEL”4 (Système d’Echange Local), de deelnemers van de verschillende SEL-groepen kunnen doorheen heel Frankrijk bij elkaar logeren. Ook in Vlaanderen zijn reeds enkele LETS-groepen hierbij aangesloten.

Gravesteen - Gent

Meer informatie hierover vind je op de cd-rom. Neem ook eens een kijkje op www.letsvlaanderen.be.

3

Zie ‘Verklarende woordenlijst’

4

Zie ‘Verklarende woordenlijst’

9

STAPPEN

Als je plannen hebt om met een LETS-groep te beginnen, informeer je best eens of er al een groep in je buurt bestaat. Je kan hiervoor bij LETS Vlaanderen vzw terecht: 053/730 892

[email protected]

Meer informatie vind je op de website www.letsvlaanderen.be.

1. START EEN GROEP Vind andere geïnteresseerden Vaak willen vrienden of mensen die elkaar in hun zoektocht vinden een LETS-groep oprichten. Als je in je eentje het initiatief neemt, zoek dan andere geïnteresseerden in je buurt, je kennissenkring, groepen waarbinnen je actief bent, verenigingen of hobbyclubs in je gemeente, ... Zoek andere ervaren letsers en ondersteunende organisaties

Kijk ook eens in je gemeente of er organisaties bereid zijn je te ondersteunen met bijvoorbeeld het ter beschikking stellen van een lokaal, bij printen en kopiëren en bij promotieacties. Vraag bij LETS Vlaanderen naar bestaande samenwerkingsverbanden tussen LETS-groepen en organisaties (zie ook pagina 21 puntje 8). Vind je geen ondersteunende organisatie? Geen probleem, veel LETS-groepen doen het zonder. Hoe zij de eventuele kosten van hun werking oplossen, lees je op pagina 18 puntje 3.

10

© Piet De Kersgieter

Ga eens op bezoek bij een LETS-groep in de buurt die al een tijdje bezig is. LETS Vlaanderen vzw kan je in contact brengen met ervaren LETS-leden. Zij zijn bereid je te helpen met raad en (wie weet?) daad. Op het jaarlijkse LETS Vlaanderen Feest kom je ook meer te weten over LETS-groepen: wie ze zijn, wat ze doen en hoe ze werken.

Organiseer één of meer startmomenten

De eerste vergadering

Maak in je gemeente of wijk via de plaatselijke radio of de lokale informatiebladen bekend dat je met een LETS-groep wil starten en organiseer een bijeenkomst waarop uitgelegd wordt wat LETS is en hoe het werkt. Nodig een letser van een bestaande LETS-groep uit, hij/zij kan vanuit zijn/haar ervaring vertellen over LETS. Maak op zo’n avond ook gebruik van hulpmiddelen zoals de Doe-de-LETS-test en vraag-en aanbodgidsjes om de deelnemers vertrouwd te maken met het letsen. Uiteraard kunnen de aanwezigen zich inschrijven. Noteer in ieder geval de contact-gegevens van iedereen, zodat je hen kan uitnodigen voor een volgende bijeenkomst.

Nodig alle geïnteresseerden uit die je hebt leren kennen tijdens je zoektocht. Tijdens deze babbel kan je samen nadenken over enkele afspraken voor de nieuwe groep:

Op de bijgevoegde cd-rom vind je de nodige informatie voor een eerste LETS-bijeenkomst. Ook vind je er een voorbeeld van een inschrijvingsdocument.

Hou het gezellig, zorg voor een drankje en een hapje, maak tijd voor een informele babbel!

• Zoek een naam voor de LETS-eenheid. Een naam is het uithangbord van jullie groep. Neem rustig de tijd om één te kiezen die iedereen goed vindt en bij jullie groep past. • Spreek af hoeveel één uur in LETS-eenheden waard is. Ga hiervoor eventueel te rade bij andere LETS-groepen in jullie regio. Misschien zullen jullie in de toekomst ook met hen uitwisselen (interletsen) en dan is het handig om eenzelfde schaal te gebruiken (4, 20, 40, 60 of 100 LETS-eenheden per uur). • Bepaal de boven- of ondergrens van een LETS-rekening. De LETS-rekening van iedere letser binnen de groep heeft een boven- en ondergrens. Dit is een groepsafspraak. Enkele voorbeelden: in Oostende letst men tegen 60 à 80 schelpjes/ uur en kan men letsen tussen -800 en +800, in Kortrijk letst men tegen 4 vlasbloemen/uur en kan men letsen tussen -100 en +100, in Antwerpen provincie letst men tegen 20 handjes/ uur en dit tussen -750 en +750. Met deze boven- en ondergrens stimuleer je de letsers om zowel te geven als te nemen en hierin het evenwicht te bewaren. Een bovengrens zorgt er voor dat letsers niet oneindig kunnen geven en een ondergrens zorgt ervoor dat letsers niet oneindig kunnen vragen, dit houdt het letsen in beweging. Ervaring leert dat leden op verschillende manieren met het geven en nemen omgaan, een delicaat evenwicht in LETS: de ene is iemand die heel graag iets doet voor anderen, de andere zal al eerder geneigd zijn anderen van alles te laten doen. Op de cd-rom wordt dit thema in de tekst “Hoe letsers letsen?”, verder uitgewerkt.

11

• Kies voor een registratiesysteem. Je kan een LETS-boekhouding voeren op papier, met een computerprogramma en/of via internet. Hoe je dit doet, beslis je in groep. Momenteel zijn in Vlaanderen reeds een tiental groepen aangeloten op eLAS, het elektronisch LETS Admini­ stratiesysteem. Dit systeem is speciaal ontworpen voor LETS. Het registreert contactgegevens, vraag en aanbod van ieder lid en de individuele rekeningen. Het voordeel van een systeem als eLAS is dat het de boekhoudkundige en administratieve last van een groep beperkt houdt. Interesse? Meer hierover vind je op de website http://elas.vsbnet.be of neem contact met LETS Vlaanderen vzw.

Groepen waarvan (enkele) leden geen internet hebben, zullen ook informatie op papier en papieren bonnen moeten voorzien. Voorbeelden hiervan vind je in dit starterspakket en op de cdrom. • Bepaal ook of er een neutrale rekening wordt voorzien. Op deze rekening (we noemen dit ook de rekening van het secretariaat) kunnen letsers bijvoorbeeld jaarlijks of per transactie LETS-eenheden afstaan. Dit is een groepsrekening waaruit letsers, die zich inzetten voor de LETS-groep, kunnen gewaardeerd worden. Bij vele groepen gaat dit over een jaarlijkse bijdrage van één à twee uur per lid. Je kan niet alles op een eerste vergadering bespreken. Neem de tijd om de zaken rustig door te praten, het moet ook leuk blijven. Maak een afspraak voor een volgende vergadering! Thema’s die aan bod kunnen komen tijdens een van de eerste vergadermomenten vind je in het hoofdstuk “Praktische informatie” (p.17).

12

© Jasmine Verspeet

Groepen die geen registratiesysteem op internet hebben, zullen een LETS-boekhouding op papier of in Excel dienen bij te houden. Het is dan goed om af en toe de standen van de leden mee te delen.

2. ORGANISEER DE GROEP Kern- en groepsvergaderingen

Verdeel de verantwoordelijkheden

Om de werking van de LETS-groep te organiseren en te evalueren worden er kern- en groepsvergaderingen gehouden. In de opstartfase kan dit zeker met de volledige groep, misschien ontstaat er na verloop van tijd de behoefte om een kerngroep van enkele leden op te richten.

Tracht de taken te verdelen over verschillende mensen; een kleine goed omschreven taak kan iemand makkelijker afwerken. Een opeenvolging van kleine taken is ook langer vol te houden dan veel verantwoordelijkheid bij één en dezelfde persoon. Soms zitten er mensen met talent in de groep. Mensen die goede teksten kunnen schrijven of die zorgen voor een mooie lay-out en treffende foto’s. Met wat geluk tref je zelfs een vrijwillige webdesigner in de groep die zijn of haar ervaring wil delen.

Vergader efficiënt: • Iemand stelt, in overleg met de groep, een agenda op en bezorgt deze aan de deelnemers. • Een gespreksleider zorgt ervoor dat de agenda gevolgd en afgewerkt wordt en dat iedereen aan het woord komt.

Vergeet de helpers niet te waarderen met kleine LETS-attenties of -eenheden. De inhoud van de taken die bij het organiseren van een LETS-groep nuttig kunnen zijn, vind je omschreven op de bijgevoegde cd-rom.

• Voorzie voor elk agendapunt een “To Do”-lijst: wie doet wat en tegen welke datum? Op de volgende vergadering overloop je in de eerste plaats dit lijstje. • Een verslaggever noteert wat er besproken wordt en maakt hiervan een verslag (met de “To Do”punten op een opvallende plaats!). • Maak het gezellig: zorg voor een aangename ruimte, een drankje en een hapje! Las eventueel een kleine pauze in.

Niemand kan in zijn eentje een LETS-groep trekken, zorg er dus ook voor dat naar iedereen goed geluisterd wordt. Wie zich betrokken voelt, zal ook meer geneigd zijn om zich actief in te zetten voor de nieuwe LETS-groep.

13

Groepsactiviteiten voor alle leden Groepsactiviteiten zijn onmisbaar om een LETS-groep draaiende te houden. De redenen hiervoor zijn: • Ze houden de dynamiek in je LETS-groep levendig. Letsers ontmoeten elkaar, slaan een babbeltje, leren elkaar beter kennen en op die manier worden er vlotter vragen en aanbiedingen uitgewisseld. Er worden ook ervaringen uit- gewisseld: wat gaat er goed, wat valt iets minder mee. Mensen leren ook van elkaar, je groep bruist van leven!

een werkgroepje dat gedurende een paar maanden een beperkte opdracht uitvoert voor de LETS-groep zoals een enquête opstellen en verspreiden, het organiseren van een feest of een werkgroepje dat uitzoekt hoe het zit met verzekeringen. Een tijdelijk engagement weegt dan ook nooit te zwaar...

Mensen engageren zich makkelijker op korte termijn of voor een duidelijke taak.

• Mensen die niet graag vergaderen worden op een andere manier actief betrokken. Niet alle letsers zijn vergadermensen, sommigen doen liever iets met hun handen of zullen alleen maar komen als het aangenaam en gezellig is. Ook deze letsers kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan jullie LETS-groep! Misschien zoek je iemand die een korte, duidelijke en welomschreven taak voor de groep wil uitvoeren? Iemand uit je LETS-groep wil een taart bakken of soep maken bij een volgende activiteit, eens naar iemand bellen die al lang niks meer van zich heeft laten horen, helpen bij het verzenden van vraag- en aanbodgidsjes, een nieuwsbrief of andere zaken. Ook gemerkt dat er zelden iemand reageert als je een mail verzendt met zo’n vraag? Mensen worden liever persoonlijk aangesproken en dat kan je doen op een groepsactiviteit. • Je houdt beter de vinger aan de pols. Gebruik groepsactiviteiten om bij deelnemers te polsen hoe het met letsen gaat. Je weet dan nog beter of er knelpunten zijn en waar er eventueel nog actie ondernomen moet worden. Rond die acties kunnen mensen worden betrokken in

14

• Letsers voelen zich meer betrokken bij de LETS-groep. Een kerngroep is soms toe aan vernieuwing en dan is het belangrijk dat er kan teruggevallen worden op andere letsers om kerntaken over te nemen waar en wanneer dat nodig is. Zo vermijd je dat je kerngroep zijn vitaliteit verliest. Door groepsactiviteiten te organiseren, voelen letsers zich meer betrokken bij de groep en vind je makkelijker iemand die (tijdelijk) een kerntaak wil overnemen. • Het maakt LETS plezant! Er is een geweldig aanbod van groepsactiviteiten die door diverse LETS-groepen worden georganiseerd. Laat je door dit creatieve aanbod inspireren. Je vindt het onder het item “draaiboek” op de cd-rom. Stimuleer ook kleine, makkelijke groepsactiviteiten tussen de leden onderling (bijvoorbeeld een knutselgroepje, een kooroptreden, een tuinploeg, een workshop, een sportclubje, een gezelschapsspellenbende, …).

Instapmomenten voor nieuwe geïnteresseerden

Hou de groep in beweging

Op de instapmomenten wordt aan nieuwe geïnteresseerden informatie gegeven en kunnen mensen zich inschrijven. Organiseer ze op regelmatige basis. Laat letsers uit je eigen groep vertellen over hun LETS-ervaring, dat spreekt meer aan dan lange theoretische uiteenzettingen en bovendien leren de nieuwe letsers meteen al enkele groepsleden kennen. Zorg voor een goede mix van informatie en een gezellige sfeer, dat nodigt mensen meer uit om zich in te schrijven. Er zijn diverse manieren om dit te doen, elke groep heeft haar eigen typische “instapmoment”. Vraag ook eens aan LETS-groepen in je buurt hoe zij dit doen.

Sommige leden vinden spontaan hun weg in het LETS-gebeuren, anderen hebben meer stimuli nodig. Door even te telefoneren naar een letser die weinig of niet letst, kan je misschien voorkomen dat het ruilverkeer voor sommigen niet meer aanslaat. In de LETS-groep te Leuven spreekt men van “het wekken van de slapende LETS-leden”. Eenzijdig geven of vragen van een of meer letsers doet het ruil- systeem stagneren. De rekening van deze letsers staat dan respectievelijk ver boven of onder nul:

Er werd speciaal voor instapmomenten een ZERO-spel ontwikkeld. Met dit spel leren deelnemers LETS al doende kennen. Drempels als “moet ik nu een wildvreemde vragen om voor mij iets te doen?” worden spelenderwijs overwonnen, er wordt gebabbeld over hobby’s en deelnemers leren elkaar kennen. Allemaal belangrijke troeven om uiteindelijk na de inschrijving actief met letsen te beginnen. Spelregels en alles wat je nodig hebt om dit spel te spelen, vind je op de bijgevoegde cd-rom.

TIPS: • Leg een aantal vraag- en aanbodgidsjes ter inzage, dat helpt geïnteresseerden om zich een beeld te vormen wat een goede vraag of goed aanbod zou kunnen zijn.

• Degene die veel diensten aan anderen levert, kan je meehelpen na te denken over wat zij eens kunnen vragen. Je kan hen bij wijze van geschenk ook eens een dienst van een ander aanbieden: een fotosessie, een etentje of enkele potjes zelfgemaakte confituur bijvoorbeeld. • Letsers die met hun rekening ver onder nul staan, kan je stimuleren om iets te doen voor iemand anders of voor de groep. Hen een rol of taak geven bij een groepsactiviteit kan de rekening al een beetje doen stijgen.

Verkies de letser van het jaar. Zet een letser die zich extra heeft ingezet in de bloemetjes.

• Zorg er ook voor dat je inschrijvingsformulieren en een huishoudelijk reglement hebt, zodat deelnemers zich kunnen inschrijven en het huishoudelijk reglement kunnen raadplegen (zie verder bij “Praktische informatie” puntje 1 en 2).

15

3. COMMUNICEER BINNEN EN BUITEN DE GROEP Mond-tot-mondreclame is de beste manier om mensen te informeren over LETS en om nieuwe leden aan te trekken. Maar gebruik ook de media en andere informele kanalen, alsook infoblaadjes van verenigingen om activiteiten van jullie LETS-groep aan te kondigen. Op de cd-rom vind je materialen die speciaal ontworpen zijn voor jullie promotie. Hou de LETS-leden ook op de hoogte van het reilen en zeilen van jullie groep, bijvoorbeeld via een LETS-krantje of e-zine (zie cd-rom).

© Piet De Kersgieter

Spreek ook de talenten binnen de eigen LETS-groep aan. De creatieve bijdrage van een eigen fotograaf, vormgever, schrijver of tekenaar geven een persoonlijke uitstraling aan je LETS-groep.

16

PRAKTISCHE INFORMATIE

De nieuwe LETS-groep in je gemeente, dorp of stad krijgt stilaan vorm, er is een kerngroep èn er is belangstelling! Na een tijdje rijzen er ongetwijfeld vragen op: zouden we geen lidgeld moeten vragen om een flyer te maken en te verspreiden? En wat als een lid bij het letsen een dure Chinese vaas breekt? Of een been? Of kan een LETS-groep erkend worden als een socio-culturele vereniging in de gemeente? Of biedt het oprichten van een vzw voordelen? Met onderstaande informatie willen we jullie op weg helpen om hierin goede keuzes te maken die bij jullie LETS-groep passen.

1. INSCHRIJVINGSFORMULIER Voor de inschrijving van nieuwe leden heb je een inschrijvingsformulier nodig. Hierop komen de contactgegevens van de nieuwe letser. Wie inschrijft, kan best op dit formulier ook zijn/haar vraag en aanbod invullen. Voorbeelden van een dergelijk document vind je op de cd-rom.

2. HUISHOUDELIJK REGLEMENT

© Piet De Kersgieter

In een huishoudelijk reglement vermeld je alle belangrijke groepsafspraken: de waarde van de LETS-eenheid, de boven-en ondergrens van de LETS-rekening, privacyregels, eventueel lidgeld en/ of waarborg, verzekeringsafspraken en alles wat jullie belangrijk vinden voor het goed functioneren van jullie LETS-groep. Het huishoudelijk reglement wordt in tweevoud ondertekend door het nieuwe LETS-lid en door iemand van de kerngroep. Op die manier stemt het nieuwe lid in met de afspraken van de LETS-groep. Voorbeelden van huishoudelijk reglementen vind je op de cd-rom.

17

3. GELDKWESTIES Lidgeld In de “gewone geldwereld” kan er (nog…) niet met LETS-eenheden betaald worden. Sommige groepen vragen lidgeld aan de leden voor bv. de huur van een vergaderlokaal of voor administratieve kosten: het printen van adressenlijsten en vraag-enaanbodgidsen, eventueel de druk van een krantje of folders en de aankoop van postzegels. Als mensen bereid zijn jaarlijks hun lidgeld opnieuw te betalen, weet je meteen trouwens dat de groep goed draait. Je kan ook op zoek gaan naar logistieke steun bij sociaal-culturele en/of welzijnsorganisaties of misschien is de gemeente wel bereid een subsidie toe te kennen (zie ook puntje 8 op pagina 21 van dit hoofdstuk). Op die manier kan je het lidgeld laag houden, wat zeker belangrijk is als mensen met een laag inkomen zich willen inschrijven. Laat mensen met een laag inkomen minder betalen en zorg dat dit discreet gebeurt. Waarborg In enkele groepen wordt bij lidmaatschap een “waarborg” in euro’s gevraagd (meestal +/- 20 euro). Deze waarborg krijgen leden terug die, om welke reden ook, uit de groep stappen met een stand aan LETS-eenheden gelijk aan of groter dan nul. Mensen die uit de groep stappen met een negatief saldo hebben veel voor zich laten doen, maar veel te weinig voor andere leden gedaan en dit is niet fair! Gevolg: zij krijgen hun waarborg niet terug! Dergelijke afspraken noteer je best in een huishoudelijk reglement dat nieuwe leden dienen te ondertekenen.

18

Bankrekening openen Eens je lidgeld of een waarborgsom vraagt aan je leden, heb je een bankrekening nodig. Er zijn verschillende banken die een gratis zichtrekening aanbieden als je enkel internet gebruikt om verrichtingen te doen. Als vzw kan je een dergelijke rekening openen, maar of dit kan als feitelijke vereniging moet je aan de bank zelf vragen. Waarschijnlijk moet je in het laatste geval de rekening op iemand zijn naam openen. Op cd-rom vind je een formulier dat het je als feitelijke vereniging gemakkelijker moet maken een bankrekening te openen.

LETS betekent een andere manier van omgaan met geld, misschien kan je erover nadenken of je het geld van de leden niet zou toevertrouwen aan een bank die het op een ethisch verantwoorde manier belegt.

Informatie hierover vind je bij de organisatie in Vlaanderen die het anders omgaan met geld promoot: Netwerk Vlaanderen vzw (www.netwerkvlaanderen.be).

4. FEITELIJKE VERENIGING VERSUS VERENIGING ZONDER WINSTOOGMERK

5. VERZEKERING

Van zodra je met een paar mensen samenkomt rond een bepaald doel en een werking uitdoktert om dit doel te bereiken, ben je een feitelijke vereniging. In zo een vereniging kan je in principe doen en laten wat je wil in zoverre de leden het met elkaar eens zijn over deze werkwijze.

Een letser breekt een dure vaas tijdens het letsen, je kruipt een ladder op, een trede breekt… een gebroken been, een letser wil een andere letser tonen hoe hij back-ups van zijn bestanden op de computer kan bijhouden, maar wist per ongeluk belangrijke bestanden. Ben je tegen dergelijk onheil verzekerd?

Als je rond ditzelfde doel en dezelfde werking een vzw opricht, krijg je automatisch heel wat bescherming voor je leden. Als er iets fout gaat in een feitelijke vereniging, zijn àlle leden aansprakelijk, in een vzw enkel de leden van de raad van bestuur, in zoverre deze iets zou fout gedaan hebben. Maar een vzw worden, brengt ook heel wat administratie, verplichtingen en uitgaven met zich mee. Zo ben je verplicht een boekhouding te voeren.

Bij het letsen moet je geen professionele arbeid verwachten, letsers zijn mensen, die iets graag doen en hun beste beentje voorzetten bij het letsen. Als je liever, om wat voor reden ook, niet kan ingaan op de vraag van een letser, dan mag je dat gerust zeggen. Als een bepaalde transactie toch je petje te boven gaat, dan mag je die gerust afwijzen. Transacties die een mogelijk risico inhouden, horen niet in het LETS-systeem: dakwerken, werken op stellingen, grote afbraakwerken, handelingen met open vuren en dergelijke. Bij sommige groepen staat uitdrukkelijk in hun huishoudelijk reglement, dat dergelijke werken niet kunnen.

Als je twijfelt over het statuut, neem dan een kijkje op de websites www.vsdc.be en www.procura.be. Je vindt er, naast heel wat informatie, een checklist om te bepalen of het de moeite loont om de overstap naar het vzw-statuut te maken. In Vlaanderen zijn er enkele LETS-groepen die een vzw-statuut hebben. Vraag na bij LETS Vlaanderen vzw over welke groepen dit gaat.

Maar er kan natuurlijk altijd iets mislopen en, als de leden dit niet onder elkaar kunnen regelen, kan er allicht teruggevallen worden op een groepsverzekering. Het is belangrijk de leden erop te wijzen dat ze steeds beroep kunnen doen op hun familiale verzekering, deze verzekert mensen die ten huize van een of andere letser een taak op zich nemen. Maar een familiale verzekering is niet verplicht en dan kunnen letsers zich afvragen of de groepsverzekering kan tussenkomen. De juiste verzekering afsluiten is niet vanzelfsprekend, LETS Vlaanderen vzw heeft een dossier samengesteld, waarin je kan lezen wat voor verschillende soorten verzekeringen er bestaan en hoe je deze op de best mogelijke manier kunt afsluiten. Dit dossier vind je op de cd-rom.

19

6. MAG IEDEREEN ZOMAAR LETSEN? Zijn letsers vrijwilligers? Dit is niet helemaal duidelijk. Enerzijds doen we van alles voor elkaar in de sfeer van vrijwilligerswerk en zonder daar euro’s voor te vragen, “maar” … zeggen dan weer andere stemmen, je krijgt er wel een “vergoeding” voor, die je dan weer kan gebruiken om iemand anders te waarderen. Deze vergoeding bestaat echter niet uit euro’s, maar uit LETS-eenheden en daarmee kan je niet naar de bakker of de slager. De uitwisseling tussen mensen staat namelijk centraal en niet de LETS-eenheden op zich. Sommige mensen moeten toestemming vragen om vrijwilligerswerk te mogen doen. Dit is ook zo voor de prestaties die geleverd worden binnen een LETS-groep. • Voor wie een werkloosheidsuitkering of brugpensioen ontvangt van de RVA, raadt LETS Vlaanderen vzw aan deze vrijwillige activiteit binnen de LETS-groep schriftelijk te melden aan de RVA. Dit doen ze via het formulier C45B5 (zie cdrom). Het moet schriftelijk ingevuld worden door de werkzoekende en een verantwoordelijke van de LETS-kring. Meestal wordt de toestemming voor 1 jaar gegeven. Het jaar daarop dient een nieuwe aanvraag opgestuurd te worden. • Wie een ziekte- of invaliditeitsuitkering krijgt, vraagt toestemming aan zijn adviserend geneesheer. De betreffende persoon maakt dan een afspraak met de adviserend geneesheer en vraagt het nodige formulier. Het is dan best te wachten op de goedkeuring van deze geneesheer. Letsen is niet zo gekend, maar letsen is ideaal voor mensen die tijdelijk eerder hulp kunnen gebruiken en andere momenten iets kunnen doen voor een ander. Aansluiten bij een LETS-groep kan helpen voorkomen dat de zieke in een sociaal isolement terecht komt. De persoon voelt zich ook nuttig wat het zelfbeeld kan versterken. • Wie een leefloon ontvangt, meldt ook best aan zijn/haar dossierbeheerder dat hij/zij zich bij een LETS-groep zal aansluiten. Dit versterkt bovendien de maatschappelijke integratie van deze mensen.

7. KAN EEN LETS-GROEP ERKEND WORDEN ALS SOCIO-CULTURELE VERENIGING? Een LETS-groep vervult enkele socio-culturele activiteiten6. • LETS heeft een educatieve functie: letsers leren vaak van en met elkaar door samen dingen te doen. Ze wisselen kennis, vaardigheden en inzichten met elkaar uit. • Een LETS-groep heeft ook een ontmoetingsfunctie via de groepsbijeenkomsten en de LETS-activiteiten die de groep organiseert. Ook zijn er de instapmomenten voor nieuwe leden. • Letsen in een buurt, wijk of gemeente stimuleert de sociale cohesie en draagt op die manier bij tot het beter functioneren van de leefomgeving. • Tenslotte heeft een LETS-groep een culturele impact omdat hij zeer diverse mensen samenbrengt en openstaat voor iedereen. Ook is er de mogelijkheid om als LETS-groep zelf culturele activiteiten te organiseren of aan culturele activiteiten deel te nemen. Waag uw kans en vraag bij uw gemeente of uw LETS-groep erkend kan worden als socio-culturele vereniging. De hieraan verbonden voordelen kunnen zijn dat de LETS-groep een kleine werkingssubsidie verwerft, aan een voordeeltarief zalen kan huren en/of eventueel mee kan genieten van website- en promotie- faciliteiten. Iedere gemeente heeft zijn eigen specifieke reglementering hieromtrent. Enkele LETS-groepen in Vlaanderen genieten reeds van dit statuut als socio-culturele vereniging. Vraag dit gerust na bij LETS Vlaanderen vzw.

Als er enige twijfel is over het statuut van een letser, neem contact met LETS Vlaanderen vzw.

20

5 Dit document kan je downloaden via bijhorende link: http://www.rva.be/D_Egov/Formulieren/Fiches/C45B/FormNL.pdf

6 Naar een voorbeeld van een intern verslag: Stedelijke Culturele Raad (19/06/2008) Reglementering voor subsidiëring van culturele verenigingen aangesloten bij de CultureleRaad. Lokeren

8. LETS ALS METHODIEK VOOR ORGANISATIES Voor organisaties die met kansengroepen werken, buurtwerk doen of op sociaal-cultureel vlak actief zijn, biedt LETS onvermoede kansen. LETS werkt integratiebevorderend, verrijkt de sociale vaardigheden en maakt dat mensen zich nuttig en waardevol voelen binnen de sociale omgeving van de LETS-kring. LETS-groepen versterken sociale netwerken, buurtbewoners worden gestimuleerd om samen te werken. Binnen de LETS-groep kun je dezelfde sociale mix realiseren als in die buurt waar je als organisatie actief bent. Een ideale kans dus om mensen van diverse afkomst en opleiding, met hoge en lage inkomens, de ervaring te bieden om met elkaar om te gaan en samen te werken. LETS stimuleert bovendien het gebruik van eigen competenties en waardeert ieders talenten. Een organisatie kan perfect initiatiefnemer zijn bij de opstart van een LETS-groep. Hierbij is het zinvol een professionele coördinator aan te stellen.

Volgende aandachtspunten dienen in acht te worden genomen: • Hou het neutraal, sta open voor iedereen en niet enkel voor het eigen (doel-)publiek. • De vrijwilligerskern moet de sturende en stuwende kracht van en voor de LETS-groep zijn. Ontdek de leden hun talenten en mogelijkheden, waardeer ze en maak er gebruik van. Deze kerngroep is uw garantie dat de LETS-groep zelfstandig kan draaien, ook als er geen professionele kracht (meer) aanwezig is. • Respecteer het tempo en de mening van vrijwilligers in de kerngroep en van de LETS-groep in zijn geheel. Een groep die organisch is gegroeid is weerbaarder en sterker. • Geef bijzonder aandacht aan de “ombudsfunctie” (zie “taakverdeling” in de bijlage): bij een sociale mix is de kloof tussen diverse groepen in onze maatschappij voelbaar aanwezig voor de letsers in je groep. Heb oog en oor voor iedereen in de LETSgroep die hier tegenaan loopt. Beluister en bemiddel als er zich problemen voordoen. • Stimuleer of moedig letsers aan die dreigen stil te vallen.

21

WAT RUILEN LETSERS?

Het is niet altijd eenvoudig te bedenken voor nieuwkomers wat te vragen en wat aan te bieden. Meestal komen de ideeën ook vaak pas door te letsen en door na te denken over de eigen talenten en de eigen noden. Toch kan het nuttig zijn aan nieuwkomers onderstaande vragen voor te leggen. Dit kan hen helpen in hun zoektocht naar persoonlijke vragen en aanbiedingen.

1. WAT KUN JE AANBIEDEN? Denk aan je huidige en vroegere bezigheden, hobby’s en interesses. Om te ontdekken wat je zelf leuk vindt om aan te bieden, kan je even stil staan bij de volgende 5 vraagjes. • Wat doe ik graag? “Ik zwem graag en doe dit liever in het gezelschap van anderen. Of ik kan meegaan naar het zwembad met een moeder met twee kindjes zodat zij aan haar zwempartij meer beleeft doordat ze niet altijd de kinderen in de gaten moet houden.” “Ik strijk graag en wil dit graag voor een andere letser doen.” • Waarover weet ik iets?

“Ik ben gewoon om te kamperen. Ik weet van alles over kampeeruitrusting, stapschoenen, enz. en heb heel wat wandelkaarten die ik uitleen.” “Ik kan meubels restaureren en geef anderen graag advies.”

22

© Piet De Kersgieter

Kan ik ergens advies over geven? Wat leerde ik uit ervaring, door te lezen, door scholing, ...?

2. WAT KUN JE VRAGEN? • Wat kan ik? Welke klusjes doe ik graag? Op welke vlakken ben ik graag creatief? Hoe verwen ik een ander graag? Wat voor hulp heb ik te bieden? “Ik bak zelf brood. Iemand interesse?” “Ik herstel graag banden van fietsen.” “Ik dien graag op bij feestjes.”

De onderstaande vragen kunnen (nieuwe) leden helpen na te denken over hoe ze ‘letskes’ kunnen krijgen en dus wat ze kunnen vragen of waar ze hulp bij wensen. • Wat zijn mijn hobby’s? Zou ik het leuk vinden als een ander daarin deelt of me erbij helpt?

• Wat heeft mijn “hebben en houden” te bieden? Misschien willen andere letsers wel komen barbecueën in mijn tuin of zijn spullen die ik niet meer nodig heb wel LETS-eenheden waard. “Ik heb mijn huis opgeruimd en bied de volgende spullen aan: oude boeken, een reeks broeken maat 40, een fietstas, kinderkleding, een kinderbedje, een tent en massa’s speelgoed.” “Ik wil bepaalde zaken uitlenen: een boormachine, een hogedrukreiniger, boeken, cd’s, stellingen, een gourmetstel.” • Wat kan ik bieden in een bepaalde periode? “Te verletsen: appels en peren uit eigen tuin, ook pompoenen, scharreleieren, potjes zelfgemaakte confituur.” “Wie heeft in de kerstperiode interesse voor mijn zelfgemaakte kaartjes en versiering?” “Voor de letsers die er eens een weekendje uit willen. Ik heb 7 een buitenverblijf aan zee. ‘Letskes’ overeen te komen.”

7

Zie ‘Verklarende woordenlijst’

“Ik naai graag. Wie heeft er leuke stofjes liggen? Of misschien leg ik jouw broeken in?” “Wie gaat er mee naar de cinema, de opera, het theater of een interessante tentoonstelling?” • Wat heb ik nog nooit gedaan, maar wil ik graag doen? “Wie leert mij sushi maken?” “Leer je mij hoe ik een eigen website kan maken?” • Waarover wil ik meer weten? “Wie leert mij hoe ik zelf kruidenthee kan samenstellen?” “Wie kan mij uitleg geven over numerologie?” • Welke klusjes moeten er in huis gebeuren die ik zelf niet goed kan of graag doe? “Mijn dak moet geïsoleerd worden... tips of advies?” “Wie komt mijn plankenvloer opschuren?” “Wie helpt mij behangen?”

23

• Waarbij wil ik mezelf laten helpen? Hoe wil ik me laten verwennen? “Ik heb geen auto. Wie brengt zware zaken voor me mee uit de supermarkt?” “Ik heb vaak rugpijn. Wie geeft me een ontspannende massage?” • Wat wil ik, maar kan ik niet uit geldgebrek? “Ik droom van een weekendje erop uit met ons gezin. Wie heeft een caravan of een buitenverblijf?” “Het lente- of communiefeest van mijn zoontje zouden we graag vieren op restaurant, maar da’s te duur. Gelukkig vonden we een letser die wou koken en twee anderen die kwamen opdienen. Nooit konden we zo genieten van een feest.” • Wat kan ik nog gebruiken in de tuin, de keuken, op kantoor,... ? “Heeft er iemand nog een kruidenwijzer liggen?” “Ik studeer en heb veel kladpapier nodig. Documenten die maar langs een kant bedrukt zijn, mag je aan mij geven.” • In welk tijdelijk aanbod ben ik geïnteresseerd?

© Piet De Kersgieter

“Wie helpt mij tijdens m’n jaarlijkse grote schoonmaak?” “Heeft er iemand aardbeien uit eigen tuin?”

24

DANKWOORD

Wij danken iedereen die meegewerkt heeft aan de realisatie van dit starterspakket “Mijn buurt helpt, kletst, LETSt”: • Alle LETS-groepen in Vlaanderen die rechtstreeks of onrechtstreeks een bijdrage leverden voor dit starterspakket. • De organisaties Vormingplus Antwerpen en vzw Steunpunt Welzijn Aalst. • Voor de inhoud: Katelijn Bombeke (coördinator van de LETS-groep Antwerpen Binnenstad), Johan Boelaert (voorzitter LETS-Gent vzw) en Heidi Neukermans (coördinator LETS Aalst-Oudenaarde). • Voor de lay-out: Erik Van der Veken (lid van LETS Antwerpenstad) en stagiaire Annemik Vleugels, beide werkzaam bij De Wrikker cvba te Antwerpen-Berchem (www.dewrikker.be). • Voor de strip: Steven De Rie (www.stevenderie.be), lid van LETS-Antwerpen-stad vzw.

© Jasmine Verspeet

• Voor de foto’s: Piet De Kersgieter (www.pietdekersgieter.be), lid van LETS-Gent vzw. Peter Dauwe, voorzitter LETS Vlaanderen vzw Bestuurders LETS Vlaanderen vzw Leen De Clercq, coördinator LETS Vlaanderen vzw Aalst, maart 2010

25

BIJLAGEN



1. Organisatie • Vraag en aanbodgidsjes • Taakverdeling

4. Informatie-en instapmateriaal • LETS-kennismakingspel: Zero

• Draaiboek groepsactiviteiten

• Doe-de-LETS-test

• Hoe letsers letsen?

• LETS-verhaal

• Voorbeeld huishoudelijk reglement

• LETS-Poster



• Voorbeeld statuten van vzw’s • Voorbeeld inschrijvingsdocumenten

5. Varia • La Route des SELs

• Formulier openen bankrekening • Document C45B RVA-werkloosheid • Verzekeringen

6. Documentatie • Complementaire munten

• Het sociaal doel van LETS

• Bronnenlijst artikels, boeken & website



2. Registratie • Papier: waarderingsbonnetjes • Internet: eLAS zie website http://elas.vsbnet.be 3. Promotie en communicatie • Stripverhaal • Affiche met zelf in te vullen tekstsjabloon • Voorbeeld LETS-krantje/e-zine • Voorbeeld krantenartikel Kerk & Leven



26

Alle documenten zijn aanwezig op de CD-rom. Deze bijlagen vind je op de bijgevoegde cd-rom.  Als je deze via je pc opstart, krijg je automatisch een menu waarmee je de cd-rom kan doorbladeren. Deze menu is identiek aan de indeling van de bijlagen. Moest dit niet gebeuren, dan kan je het  menu opstarten door het bestand “autorun.exe” aan te klikken op de cd-rom. Deze bijlagen zitten in het starterspakket.

Een heel aantal nuttige documenten, artikels en voorbeelden worden gepubliceerd op de website van LETS Vlaanderen. Deze worden aangevuld of aangepast als er nieuwe gegevens beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld een nieuw huishoudelijk reglement, nieuws over verzekeringen etc.



VERKLARENDE WOORDENLIJST

Complementair muntsysteem: dit is een systeem die transacties en ruilhandelingen mogelijk maakt die binnen de gewone economie misschien niet zouden hebben plaatsgevonden. Het is niet de bedoeling dat dit muntsysteem het geld uit de gewone economie vervangt, maar eerder is het een aanvullend muntsysteem. Daarom noemt het ook complementair. Interletsen: dit is letsen tussen individuele leden van een verschillende LETS-groep. La Route des SELs: Een Franse vereniging, die als doel heeft de ontmoetingen tussen leden van LETS-groepen te bevorderen door logeermogelijkheden aan te bieden: van een fauteuil tot een plaats om een tent op te slaan, over een overnachtingplaats tot een huis, een caravan of een boot, en dit alles voor een verblijf van korte of lange duur. Je kan hiervoor waarderen met de plaatselijke ruileenheid van je LETS-groep. LETS: Local Exchange and Trade System of vrij vertaald lokaal ruilhandelsysteem. Letsen: het verrichten van ruiltransacties. Letsers: leden van een LETS-groep. LETS-eenheden of letskes: de uitdrukking van waardering van de tijd die mensen investeren in het uitvoeren van een transactie.

© Piet De Kersgieter

LETS-groep, LETS-netwerk of zijn de mensen die zich verenigd hebben LETS-kring: om met elkaar te letsen. LETS Vlaanderen vzw: steunpunt van en voor LETS-groepen op Vlaams niveau. Verletsen: het aanbieden of verhuren van diensten of spullen. SEL: Système d’Echange Local.

27

collectief de wrikker cvba www.dewrikker.be drukwerk met engagement

Project gerealiseerd met de steun van het Fonds Delhaize Group, ter bevordering van de sociale cohesie in lokale gemeenschappen beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

Met de steun van de Vlaamse minister van Energie, Wonen, Steden en Sociale Economie

www.stevenderie.be