TER GELEGEN H EI D VAN H ET T W E E D U I Z E N D S T E C E R T I F I C A AT
Stafier
2000ste bedrijf met ISO 14001 in Nederland INTERVIEWS FACTS & FIGURES
INhoud
VOORWOORD
3
Annemarie van der Rest, voorzitter SCCM
INTERVIEW
INTERVIEW
GERARD VAN HARTEN:
INKOPERS:
7
ISO 14001, van wens naar
van MVO
harde inkoopeis
FACTS & FIGURES
8
STAFIER 2000ste bedrijf met
4
11
ISO 14001 is de hoeksteen
ISO 14001 in Nederland
INTERVIEW
INTERVIEW
CEES VAN HOUWELINGEN:
MAARTEN DE HOOG, DCMR:
CCvD bundelt kennis
ISO 14001 moet je
13
overheid en bedrijfsleven
écht willen!
COLOFON
INTERVIEW ATTERO EN PROVINCIE
COLUMN
ISO 14001
DRENTHE:
ED NIJPELS:
Verdieping en verbreding
ISO 14001-certificaat
De waarde van het certificaat
6
9
komt van pas bij toezicht nieuwe stijl
15
maken wij samen!
16 18
GOED VOOR HET MILIEU IS OOK GOED VOOR DE ORGANISATIE ZELF 2.000 Nederlandse organisaties met een ISO 14001-certificaat, met in totaal 4.600 vestigingen die onder deze certificaten vallen. Een mijlpaal om te vieren! Het is niet voor niets dat het aantal gecertificeerde organisaties de laatste jaren sterk groeit. Zoals ook uit het door SCCM uitgevoerde onderzoek onder gecertificeerde organisaties blijkt, leidt een gecertificeerd milieumanagementsysteem tot betere prestaties. De gevolgen gaan vaak verder dan alleen de milieuprestaties, de systematische aanpak om te verbeteren dwingt organisaties kritisch naar alle processen, producten of diensten te blijven kijken. Veel gebeurt namelijk op de ‘automaat’ en kan bij nader inzien ook anders, beter - duurzamer. Goed voor het milieu is ook goed voor de organisatie zelf.
Voorwoord voorzitter SCCM
Een systematische aanpak past ook binnen het streven van veel organisaties om
Annemarie van der Rest, Shell Nederland B.V.
organisaties vinden een ISO 14001-certificaat daarom steeds belangrijker. Er wordt
kosten te besparen en de organisatie ‘lean and mean’ te maken. Een betrouwbare levering is belangrijk voor de continuïteit van bedrijfsprocessen. De klanten van veel om gevraagd. In dit digitale magazine leest u hoe verschillende organisaties ISO 14001 gebruiken of hier tegen aankijken. Dit ter inspiratie voor zowel organisaties die al gecertificeerd zijn als organisaties die ISO 14001 overwegen.
Stafier: 2000ste bedrijf met ISO 14001 in Nederland
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
EI N D J U N I
ontving Stafier als 2000ste bedrijf
in ons land het ISO 14001-certificaat. Wat begon als een vraag uit de markt, resulteerde in een breed milieubewustzijn dat diep in de hele organisatie van het metaalbedrijf uit Zevenaar is verankerd. “Dit resultaat hebben we kunnen bereiken door de inbreng van medewerkers te mobiliseren en hen nadrukkelijk bij het certificatieproces te betrekken”, vertelt directeur Adriaan Harthoorn. Een belangrijke vraag was namelijk hoe het personeel van het mkb-bedrijf aan zou kijken tegen het opzetten van een gestructureerd systeem voor milieu- en veiligheidsmanagement. “Tot onze vreugde zie ik dat een groot aantal medewerkers bereid is geweest actief mee te doen. Als directeur kies ik voor vertrouwen, niet voor controle. De ervaring leert dat dit succesvol is. Het ISO 14001-certificaat verhoogt de zichtbaarheid van ons bedrijf, ook internationaal. Iedereen weet nu dat we serieus met het milieu bezig zijn.” Lees verder over het 2000ste ISO 14001-bedrijf Bekijk hier de video over Stafier
ADRIAAN HARTHOORN, DIRECTEUR STAFIER
Klantvraag leidt tot breed milieubewustzijn
5
VEILIGHEID
KWALITEIT OHSAS18001
VO O R DE L E N
MVO
MILIEU
6
ONT WI K K E L I N G
DUURZAAMHEID
integratie
certificatie NTA8620 ISO9001 ISO50001
VERDIEPING
managementsystemen
synergie
ENERGIE ISO14001
ARBO
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
VERBREDING
ISO 14001: VERDIEPING EN VERBREDING Certificatie is altijd gekoppeld aan een norm. Ontwikkelingen op het terrein van normalisatie worden door SCCM dan ook op de voet gevolgd. In relatie tot ISO 14001-certificatie zijn twee ontwikkelingen van belang: ‘verbreding en integratie’ en ‘verdieping’. Dit artikel gaat hier verder op in. Lees verder over verdieping en verbreding van ISO 14001
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
7
ISO 14001 IS DE HOEKSTEEN VAN MVO “De overheid wil het toezicht op bedrijven effectiever en inhoudelijk beter maken. ISO 14001 speelt daar een belangrijke rol in, want het certificaat staat voor een bepaalde kwaliteit, namelijk dat het milieumanagementsysteem adequaat werkt en je als bedrijf de relevante milieuaspecten beheerst.” Niet alleen de aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen maar ook de behoefte bij de overheid het toezicht effectiever en beter te maken, geven ISO 14001 een hoge vlucht. De groei van het certificaat zal doorzetten, voorziet Gerard INTERVIEW GERARD VAN HARTEN, VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT SCCM
S
‘Steeds meer bedrijven zullen certificering nastreven, want het is een onderdeel van goed zakendoen geworden.’
van Harten, voorzitter van de Raad van Toezicht van SCCM. Volgens de voormalig president-directeur van chemiebedrijf Dow Benelux, die eind vorig jaar met pensioen ging, laat SCCM zien dat het meer doet dan het registreren van de ISO 14001-certificaten. “Men is erin geslaagd certificaathouders daadwerkelijk meerwaarde te bieden.”
Lees verder over hoe Gerard van Harten denkt over onder andere het toezicht door de overheid
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
8
FACTS & FIGURES Onderzoek ISO 14001-certificatie SCC M H EEFT I N H ET VO O R JA A R VA N 2013 ON D E RZOE K G E DA A N NA A R D E TOE G EVOE G D E WA A R D E VA N H ET ISO 14001- C ERTI FICA AT. D IT I S E E N G R E E P U IT D E ON D E RZOE KS R E S U LTATE N.
INZICHT IN VERBETERMOGELIJKHEDEN
Aantal gecertificeerde organisaties Aantal vestigingen
2013
2000 4595 1697
2011
3736 1300
2009
2406 2007
1144 1746
2005
1071
2003
1121
2001
1999
1997
Sterk verbeterd Enigszins verbeterd Gelijk
DE EIGEN MILIEUPRESTATIES
Sinds 2006 is het aantal ISO 14001-certificaten in Nederland
sterk gegroeid. Onder de 2.000 certificaten vallen 4.600 vestigingen. Dit aantal is de laatste jaren nog sterker toegenomen.
De meeste certificaten zijn afgegeven binnen de industrie, de minste binnen de overheid. Zowel grote als kleine organisaties laten zich ISO 14001 certificeren De invoering van ISO 14001 leidt tot inzicht in verbetermogelijkheden en verbeteringen in milieuprestaties en naleving van wet- en regelgeving
De tevredenheid over het certificatieproces is over het algemeen hoog: gemiddeld wordt het rapportcijfer 7,5 gegeven.
908
567
165
Sterk verbeterd Enigszins verbeterd Gelijk
Lees meer resultaten van het onderzoek naar ISO 14001-certificatie
9
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
Gecertificeerde
bedrijven
kunnen
een
heel
andere
relatie met het bevoegd gezag opbouwen. De provincie Drenthe hanteert sinds enkele jaren de aanpak van systeemgericht toezicht. Bij deze nieuwe stijl van toezicht spelen managementsystemen als ISO 14001 een belangrijke rol. “We kijken of een bedrijf systemen en procedures in huis heeft om risicobeheersing te borgen”, verklaart Handhaver bedrijven Ferdinand Haaijer. “De controle is er niet alleen op gericht of een bedrijf vandaag aan de normen voldoet, maar of het ook op de lange termijn maatregelen treft om KOOS BOS, MILIEUCOÖRDINATOR BIJ ATTERO EN FERDINAND HAAIJER,
overschrijdingen te voorkomen en zelf actie onderneemt
HANDHAVER BEDRIJVEN BIJ DE PROVINCIE DRENTHE
als dat toch gebeurt.” Milieucoördinator Koos Bos van Attero
ISO 14001-certificaat komt van pas bij toezicht nieuwe stijl
vult aan: “Dat is de basis van het milieumanagementsysteem.” De vestiging van Attero in Wijster was een van de eerste proefbedrijven in ons land met systeemgericht toezicht.
Lees verder over ISO 14001 en toezicht nieuwe stijl
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
10
JOEY DE GROOT, HOOFD KAM & DUURZAAMHEID BIJ
ALFONS VELDKAMP, LEAD-AUDITOR
RASENBERG WEGENBOUW
‘ISO 14001 heeft de afgelopen jaren een snelle stijging van het aantal certificaten gekend door de aandacht voor duurzaamheid bij de overheid.’
‘ISO 14001 is geen hogere wiskunde. Met een praktische aanpak kun je veel bereiken.’ RENÉ GOVERS, QESH-MANAGER BIJ FRANKE KEUKENSYSTEMEN
‘Richt je op de hele keten en betrek je leveranciers en klanten erbij.’
FRANK TEN HAVE, LEAD-AUDITOR KWALITEIT, ARBO EN MILIEU
‘Met het kennen en beheersen van zowel de milieuaspecten als de wettelijke eisen die van toepassing zijn, heb je de helft van het managementsysteem al staan.’ LAURA HELLENDOORN, VGWM MANAGER BIJ FORBO FLOORING
‘ISO 14001 is de reden geweest dat wij in het verleden een vergunning op hoofdlijnen en het vertrouwen van onze handhavers hebben gekregen.’
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
11
Een ISO 14001-certificaat bij leveranciers is voor inkopers nog vaak een wens. Wel verwachten zij dat ze in de toekomst steeds vaker certificering zullen eisen. “In elk geval moeten onze leveranciers aan kunnen tonen dat ze milieuvriendelijk bezig zijn”, zegt Leon Simons, purchase & logistics manager bij Moonen Packaging. “Sinds we om het certificaat vragen, merken we dat steeds meer bedrijven zich laten certificeren. Je ziet een sneeuwbaleffect.” PostNL wil dat haar leveranciers voldoen aan de wettelijke milieueisen. Procurement specialist Ben Hoofs: “Een gecertificeerd milieumanagementsysteem biedt daarbij meer zekerheid. Bedrijven worden immers onafhankelijk en met regelmaat getoetst.” Projectleider materieel Frank de Kruijff van veiligheidsregio Gelderland-
ISO 14001: van wens naar harde inkoopeis ‘Het biedt ons meer zekerheid’
Zuid ziet ISO 14001 als een basiseis die past bij de duurzaam inkopende overheid. “Bedrijven die ISO 14001 voeren, doen net een stapje meer dan de milieuregelgeving eist.” Als er twijfels zijn over de gecertificeerde leverancier, vragen de drie inkopers steevast door. “Vertrouw niemand op zijn blauwe ogen”, adviseert De Kruijff.
12
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
FRANK DE KRUIJFF
BEN HOOFS
LEON SIMONS
INKOPER VEILIGHEIDSREGIO GELDERLAND-ZUID
PROCUREMENT SPECIALIST BIJ POSTNL
PURCHASE & LOGISTICS MANAGER BIJ MOONEN PACKAGING
‘Leveranciers die ISO 14001 voeren doen voor mij net een stapje meer dan de milieuregelgeving eist.’
‘Als we afvaldiensten
inkopen, willen we dat ons afval op een
milieuverantwoorde
‘Als ze een certificaat
meesturen, checken we dat op scope en inhoud.’
wijze wordt verwerkt.
ISO 14001 biedt daarbij meer zekerheid.’ Lees verder over hoe deze inkopers in de praktijk omgaan met ISO 14001-certificatie
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
13
CEES VAN HOUWELINGEN is lid van het Centraal College van Deskundigen Milieu, kortweg CCvD-M. “Inderdaad een hele mond vol”, beaamt de Operations Regulatory Affairs Leader van chemiebedrijf Dow Benelux. Dit onderdeel van SCCM speelt een bepalende rol bij de invulling van ISO 14001-certificatie in Nederland, onder meer door het regelmatig evalueren van het certificatieschema. “We willen dat certificatie blijft bijdragen aan het verbeteren van de milieuprestaties van bedrijven en het voldoen aan wet- en regelgeving.” De kracht van het CCvD is dat overheid en bedrijfsleven – beide met vijf vertegenwoordigers – aan tafel zitten. “Zo krijgen we I NTE RVI EW C E E S VAN H OUWE L I NG E N, L I D CCvD MI LI E U
CCvD BUNDELT KENNIS OVERHEID EN BEDRIJFSLEVEN Breed gedragen kwaliteitsbewaker
een goed begrip van elkaars belangen en posities. Met de praktijkervaringen die tot ons komen, doen we ons voordeel. Samen proberen we de juiste service aan certificaathouders en auditors te bieden. Door dat brede draagvlak kan het CCvD een effectieve bijdrage leveren om het managementsysteem van bedrijven op een hoger plan te brengen.”
Lees verder over SCCM ‘achter de schermen’
ADVERTENTIE
Meer inzicht in relevante milieuweten regelgeving? Op mijn.sccm: De laatste wijzigingen Samenvattingen Toelichtingen Thema’s: bodem, lucht, water, hinder, veiligheid, afval, grondstoffen/energie en arbo.
Registreer nu! Lees hier de voorwaarden
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
15
De waarde van het certificaat maken wij samen! Als Minister van VROM heb ik in 1989 de notitie Bedrijfsinterne Milieuzorg aan de Tweede Kamer aangeboden.
COLUM N
Ed Nijpels, Voorzitter RvT Raad voor Accreditatie
Hiermee werd de basis gelegd voor een ontwikkeling met nu 2000 ISO 14001-certificaten in Nederland. Toen investeerden we 50 miljoen gulden in een groot aantal projecten om organisaties te stimuleren met bedrijfsinterne milieuzorg aan de slag te gaan. Dat heeft zeker zijn rendement opgeleverd.
Lees hier de volledige column van Ed Nijpels
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
I
ISO 14001 moet je écht willen!
I NTE RVI EW M A ARTE N D E H O O G , HO O F D HAV E N E N I N DU STR I E B IJ
16
Verschillende ontwikkelingen hebben de discussie over de relatie tussen handhaving en certificering flink losgemaakt. Want wat betekent een certificaat in de praktijk en hoe ga je er als toezichthouder mee om? Maarten de Hoog, hoofd Haven en Industrie bij de DCMR Milieudienst Rijnmond is er duidelijk over. “Ik kom in de praktijk bedrijven tegen die een ISO 14001-certificaat hebben alleen omdat hun klanten erom vragen. De ervaring leert intussen dat bedrijven die ISO 14001 behalen omdat ze het écht willen vanuit een intrinsieke motivatie, veel betere milieuprestaties behalen. Zij willen en blijven zich continue verbeteren, dat is de essentie van ISO 14001.” DCMR heeft als taak om namens de provincie Zuid-Holland en 16 gemeenten in de regio Rijnmond de vergunningverlening en handhaving voor (complexe) bedrijven te verzorgen. Als hoofd Haven en Industrie spreekt De Hoog voornamelijk over de complexe bedrijven in het Rijnmondgebied.
DE D CMR M I L I E U D I E N ST R I J N MO N D
Lees verder over wat volgens Maarten de Hoog essentieel is voor een goede samenwerking tussen bedrijf, certificatie-instelling en overheid
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
17
GUIDO VAN GEMERT, COÖRDINATOR MILIEUZORGSYSTEEM BIJ
PIET COEVERT, DIRECTEUR CERTIFICATIE-INSTELLING EN LEAD-AUDITOR
DE RADBOUD UNIVERSITEIT/UMC ST RADBOUD
‘Je gaat geen managementsysteem opzetten voor één opdrachtgever. De inspanning moet in balans zijn met het resultaat.’
‘Zet niet te hoog in en creëer geen poeha rond het certificaat.’
JULES VAN DE PAVERT, CORPORATE QUALITY & ENVIRONMENT MANAGER BIJ LOGISTIEK DIENSTVERLENER WIM BOSMAN
‘Milieu-inspanningen dragen bij aan onze economische resultaten.’
ALFONS VELDKAMP, LEAD-AUDITOR
‘Zorg ervoor dat de drijvende kracht achter het milieumanagementsysteem zo hoog mogelijk in de organisatie zit. Voorkom dat ISO 14001 bijzaak wordt.’ GUUS EUWEN, FINANCIEEL DIRECTEUR EN KAM-COÖRDINATOR BIJ ALTENA CLEANING
‘Met milieu-investeringen kun je behoorlijke economische verbeteringen behalen. Het mes snijdt hier vaak aan twee kanten.’
SCCM • 2000e certificaat ISO 14001
18
COLOFON Deze digitale uitgave is gemaakt in het kader
SCCM werkt samen met het bedrijfsleven, overheden, certificatie-instellingen
van het 2000ste ISO 14001-certificaat dat in
en andere belanghebbenden aan een eenduidig en gewaardeerd certificaat
2013 is uitgereikt.
voor ISO 14001 (milieu), EMAS (milieu), ISO 50001 (energie) en OHSAS 18001 (arbo). SCCM stelt daarvoor onder andere de certificatieschema’s op. Alle
Interviews Pieter van den Brand
activiteiten van SCCM zijn gericht op het gebruik van managementsystemen
Fotografie portretten en artikel Stafier
om de prestaties van bedrijven en organisaties te verbeteren, risico’s te
Roos Koole
beperken en de relatie met klanten en overheden te versterken.
Fotografie Moonen Packaging, PostNL Videoproductie Jeroen Langerak,
SCCM - Stichting Coördinatie Certificatie Milieu- en
Haags Productiebedrijf
arbomanagementsystemen
Vormgeving insandouts communication
Kettingstraat 2
design print
Postbus 13507, 2501 EM Den Haag
Eindredactie SCCM
T 070 3623981
[email protected]
Copyright © 2013 SCCM
www.sccm.nl Volg SCCM op: Overzicht van aangesloten certificatie-instellingen Database van ISO 14001-gecertificeerde organisaties