Stadsontwikkeling en ruimtelijke kwaliteit in Mechelen Congres Publieke Ruimte – 19/05/2016 Greet Geypen, schepen van stadsvernieuwing
Situering Mechelen
Mechelen: 1 van de 5 Vlaamse Kunststeden
1
Stadsontwikkeling in Mechelen
Mechelen in cijfers doordacht mobiliteitsbeleid als motor voor economie, toerisme en bevolking Economie • Vacatures: 3.800 (groei tov voorgaande jaren) • Werkloosheidsgraad: 7,40 % (8,00 % in Vlaanderen) • Verschillende grote en kleinere bedrijven verhuizen naar Mechelen • Prognoses: nog meer bedrijven verhuizen naar Mechelen
Toerisme
• Aantal hotels: **: 1; ***: 9; ****: 4 • Totaal aantal kamers: 548 kamers
Bevolking • Totaal aantal inwoners: - 1994: 75.650 inwoners - 2004: 76.981 inwoners - 2014: 83.194 inwoners - vandaag: ruim 84.000 inwoners
• Bezettingsgraad: 64,50 tot 69,90 (bovengem) • Prognoses: mogelijke nieuwe hotelprojecten (vb: Den Dok; Zuidpoort;…)
• Prognoses: (groei 12,59%) - 2024:89.646 inwoners - 2030:93.669 inwoners(100.000?)
Mobiliteit
• Bereikbaarheid blijven garanderen door combinatie van maatregelen: - stationsomgeving: ingrijpende werken om vlotte doorstroming van alle vervoersmiddelen blijvend te garanderen - auto gradueel toelaten: E19 - N15 – R6 – Bypass / Vesten / autoluwe én bereikbare binnenstad - parkingplan: nieuwe ondergrondse parkings / tarifering Centrum – Vesten – Rand / Bovengronds - Ondergronds
Stadsontwikkeling in Mechelen: Economie
Nieuwe bedrijven steeds meer bedrijven kiezen Mechelen voor hun hoofdzetel Bedrijven uit diverse sectoren
Redenen voor verhuis • Centraal gelegen stad • Vlotte bereikbaarheid (zowel met wagen als met openbaar vervoer) • Stad in volle ontwikkeling • Gepland stationsproject • Betaalbare woningen voor jonge gezinnen • Aanwezigheid van kennis en onderwijs rond bijvoorbeeld media - Thomas More (voorheen Lessius) - Media Expertise Centrum • Stimulerende stadsinitiatieven (vb: Oh!, overlegmomenten,…)
2
Stadsontwikkeling in Mechelen: Economie
Mechelen MediaMekka Media ontdekt Mechelen voor vestiging en opnames Uitgeverijen, telecombedrijven en productiehuizen
Mediastad van Vlaanderen • Mediabedrijven naar Mechelen • Wereldcongres Journalistiek • Media-opleiding (oa Thomas More) • Stad: Villa 32, Project Wolf, enz. • Tal van TV-programma’s
Stadsontwikkeling in Mechelen: Economie
Het Oh! startende ondernemingen in het stadscentrum Regionaal trefpunt
Ondersteuning van starters
Stadstuin
• Starter: 3 jaar gebruik maken van infrastructuur en dienstverlening
• Groene rustzone in de stad
• Ondernemer: investeren in netwerk
• Startersfaciliteiten: 31 kantoren voor 45 personen, 6 vergaderlokalen, dienstenpakket (onthaal, secretariaat, ICT, apparaten,…)
• Dienst Economie: ondersteuning en netwerk
• Bedrijfsondersteuning: opleidingen en informatie op maat
• Opengelegde vliet
• Binnentuin voor iedereen toegankelijk
• Netwerking: samenwerkingen met privé, overheid en onderwijs,…
3
Stadsontwikkeling in Mechelen: Toerisme
Nieuwe musea aanvulling op ruim en verscheiden aanbod aan toeristische attracties Hof van Busleyden
Kazerne Dossin
Stadsontwikkeling in Mechelen: Toerisme
Kazerne Dossin Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten Nieuwbouw
Plein
Voorvleugel Hof van Habsburg
4
Stadsontwikkeling in Mechelen: Bevolking
Tinelsite park, museum, bibliotheek, woningen, ondergrondse parking en kinderkribbe Projectgebied
Stadsontwikkeling in Mechelen: Bevolking
Tinelsite Bibliotheek in Predikherenklooster
• • • • • • • • •
Masterplan Onderzoek mogelijke invullingen Beslissing Stadsbibliotheek Open Oproep Multidisciplinair ontwerpteam Uitwerking ontwerp Opmaak restauratiedossier Uitvoering Opening in 2018
• Gebouw uit 17e eeuw • Staat al bijna 40 jaar leeg • Vele potentiële invullingen • Korteknie Stuhlmacher | HildundK • Bib op zolder van klooster • Kerk als agoraruimte
5
Stadsontwikkeling in Mechelen: Bevolking
Tinelsite PPS
• • • • • • • •
Masterplan PPS-procedure Offertes op basis van bestek Onderhandelingsfase Bouwaanvraag voor 2 zones Exploitatie parking Archeologisch onderzoek Uitvoering vanaf 2016
• 60talwoningen (grondgebonden, appartementen, patio,…) • Kinderkribbe • Ondergrondse parking - voor nieuwe bewoners - rotatie o.m. voor functies zoals museum - opvang van pp die bovengronds verdwijnen
Stadsontwikkeling in Mechelen: Bevolking
Keerdok- en Eandissite ontwikkeling van nieuw stadsdeel en nieuwe invulling voor monument Projectgebied
6
Stadsontwikkeling in Mechelen: Bevolking
Keerdok- en Eandissite ontwikkeling van nieuw stadsdeel en nieuwe invulling voor monument Ontwikkeling stadsdeel
• ca 6,2 ha vlak bij de binnenstad • Opmaak Masterplan, Mober en Financiële haalbaarheidsstudie • Overleg met eigenaars, handelaars, hogere overheden, buurtbewoners • Opmaak Ruimtelijk UitvoeringsPlan • Uitvoering ontwikkelingsstrategie
• Hoogwaardige stadswijk met zicht op water • 800 woningen en aanvullende voorzieningen • Grote randparking (540 pp) • Park (2,2 ha) • Verbindingen met andere stadsdelen
Stadsontwikkeling in Mechelen: Bevolking
Keerdok- en Eandissite ontwikkeling van nieuw stadsdeel en nieuwe invulling voor monument Buitenrestauratie • 1912: Start bouwwerken • 1997: Beschermd • 2001: Sluiting zwembad • 2012: Instandhoudingswerken • 2012: Dossier restauratiepremie • Onderhandelingen opgestart met private ontwikkelaar
7
Stadsontwikkeling in Mechelen: Bevolking
Woonuitbreidingsgebieden bijna 1200 nieuwe wooneenheden Stuivenberg
Spreeuwenhoek
Papenhof
Stadsontwikkeling in Mechelen: Bevolking
AZ Sint-Maarten drie campussen gebundeld in één nieuw ziekenhuis Nieuwbouw • 1 ziekenhuis voor 3 campussen: - Campus Zwartzustersvest - Campus Leopoldstraat - Campus Duffel • • • •
Nieuwbouw thv R6/Liersesteenweg 300 miljoen EUR Start bouwwerken in 2013 Opening in 2018
8
Stadsontwikkeling in Mechelen: Mobiliteit
Ontwikkeling stationsomgeving mobiliteit verbeteren en leefbaarheid verhogen Publieke ruimte • Meer ademruimte rond het station • Waar mogelijk rijden treinen en auto’s boven elkaar voor max. behoud van open ruimte • Onderscheid tussen -lokaal verkeer: vlot naar centrum -doorgaand verkeer: via tunnels en tangent zoveel mogelijk weghouden van Vesten • Ondergrondse parking voor 2000 wagens • Stationsplein als sluitstuk van de winkelas naar de Grote Markt • Omgeving krijgt meer kwaliteit en veiligheid
www.mecheleninbeweging.be
Stadsontwikkeling in Mechelen: Mobiliteit
Ontwikkeling stationsomgeving ontsluiting voor trein, auto en fiets Diabolo en Bypass
Tangent
Fietspuzzel
9
Stadsontwikkeling in Mechelen: Mobiliteit
Ontwikkeling stationsomgeving station als knooppunt van mobiliteit Stationsgebouw • Architecten Salvatore Bono en Brent Turchak • 12 (ipv 10) vlot bereikbare perrons • Transparant en duurzaam gebouw • Gevarieerde functies (winkels, kinderopvang, …) • Natuurlijk geheel met pleinen aan beide zijden • Brede en comfortabele doorgang voor bussen en fietsers
Stadsontwikkeling in Mechelen: Mobiliteit
Ontwikkeling stationsomgeving uitvoering in drie fases FASE 1: Parking, bypass en tangent
FASE 2: Stationsgebouw
FASE 3: Omliggende pleinen
2013 - 2018
2016 - 2023
2023 - 2024
10
Stadsontwikkeling in Mechelen: Mobiliteit
Autoluwe binnenstad aangenaam en bereikbaar Circulatieplan
• 20à30% was sluipverkeer • Circulatieplan opgemaakt na consultatie van bewoners, organisaties en groeperingen • Autoluw gebied uitgebreid • Camerasysteem met whitelist • Geen doorgaand verkeer mogelijk • Wagens rijden op lussen • Ruim parkeeraanbod
Stadsontwikkeling in Mechelen: Mobiliteit
Nieuwe parkings uitgebreide parkeermogelijkheden in het centrum en aan de rand Kathedraal
•
Parking voor 130 wagens
• Archeologische opgravingen van Sint-Romboutskerkhof • Plein van Secchi en Vigano met focus op groen • Opvang overvolle parking Gr.Markt
Speecqvest
Hoogstraat
•
Parking voor 109 wagens
• Herwaardering van invalsstraat - volledige heraanleg - belangrijke rol in circulatieplan - bijkomende parking
•
Parking voor 350 wagens
• Centraal op nieuwe Bruul-as - Open Oproep - Van Grote Markt tot station - Heraanleg Bruul-as: 2015
Tinel
• Parking voor 319 wagens
• Voor elke woning die op de Tinelsite komt, wordt er een parkeerplaats voorzien.
• Heropleving: grote ingrepen met gunstige invloed op handel
11
Kwalitatieve openbare ruimte
Werken aan een leefbare historische binnenstad door: 1. Kwalitatief ontwerp van de publieke ruimte 2. het terug brengen van water in de stad 3. het creëren van nieuwe groene plekken
Masterplan Stedelijke pleinen (Secchi & Vigano 2001)
Sint-Romboutskathedraal 3 stedelijke pleinen • Grote Markt • Veemarkt • St. Romboutskerkhof 2 hoogdynamische pleinen 1 laagdynamisch groen plein
12
Masterplan Stedelijke pleinen (Secchi & Vigano 2001)
Grote Markt
Modern, functioneel and minimalistisch ontwerp Respect voor en focus op de historische gebouwen Publieke ruimte = gebruiksvriendelijk → sociale activiteiten (markt,…) → evenementen (muziek, sport,…)
Masterplan Stedelijke pleinen (Secchi & Vigano 2001)
Grote Markt
13
Masterplan Stedelijke pleinen (Secchi & Vigano 2001)
Veemarkt
St. Romboutskerkhof
Stedelijke pleinen
Korenmarkt
14
Mechelen: water in de stad
2003 Mechelen nam deel aan het Europese Interreg IIIB project “Water in Historic City Centers” samen met • Breda (Ndl) • Chester (Eng) • Gent (Bel) • ‘s Hertogenbosch (Ndl) • Limerick (Irl) Water - vaak de oorsprong voor vele Europese steden Water - verwaarloosd vanaf de 19e eeuw en verdween uit het straatbeeld Nu wordt het belang van water terug (h)erkend; Water = draagt bij aan de ruimtelijke kwaliteit en aan herwaardering van stadskernen Water = draagt bij aan duurzaam waterbeheer Water = brengt een aangename sfeer, samen met groene impulsen
Mechelen: water in de stad
Europees project 2003-2006 Melaan Ontwerper: OKRA Landschapsarchitecten
15
Mechelen: water in de stad
Melaan (2004) parking
Mechelen: water in de stad
Melaan vandaag
16
Mechelen: water in de stad Het opnieuw openleggen van de Melaan is een katalysator geweest voor vele nieuwe projecten in de laatste jaren: • Bij ieder nieuw project wordt het openen van vlieten overwogen • In publieke projecten maar ook in semi-publieke parken/projecten en private projecten
Melaan Nieuw project – open water Nieuw project – link naar water
Mechelen: water in de stad
Publieke projecten
Botermarkt Maxwan u&a
Lange Heergracht Mebumar
17
Mechelen: water in de stad
Semi-publieke en private projecten
Tuin Oh!
Woonproject Clarenhof
Mechelen: Dijle
Erfgoedcentrum Lamot
18
Mechelen: Dijle
Dijlepad
Mechelen: Dijle
Nieuwe publieke zones op de oevers
Zoutwerf Secchi&Vigano
19
Mechelen: ontwikkeling van nieuwe groenzones
2005: Slechts 1 groot park in de historische binnenstad Kruidtuin: Hoge druk op park
Mechelen: ontwikkeling van nieuwe groenzones
Sinds 2005: enkele kleinere projecten 2013: opmaak van een masterplan Tuinen en Parken
Nieuw project uitgevoerd Nieuw project in opmaak
20
Masterplan tuinen en parken: Rik Wouterstuin
OKRA Landschapsarchitecten
Masterplan tuinen en parken: Varkensstraat
Studiebureau Omgeving
21
Masterplan tuinen en parken: Tinelpark
Studiebureau Omgeving
Masterplan tuinen en parken: Aartsbischoppelijke tuin
22
Mechelen: conclusies
Op het einde van de 20e eeuw stond Mechelen op vele indicatoren van de Stadsmonitor laatste ten opzichte van de andere centrumsteden. Vandaag scoort Mechelen een pak beter .
Stedelijke ontwikkeling en het ontwerpen van de publieke ruimte = belangrijke componenten voor een leefbare stad Succesfactoren: • constante politieke aandacht voor publieke ruimte • grote investeringen in stedelijke ontwikkeling en publieke ruimte • succes van ‘good practices’ (Grote Markt, Melaan, Dijlepad) • samenwerking met sterke ontwerpbureaus
Einde
Steeds welkom in Mechelen!
23