132
4
TWIRRE, 2002.
Friese natuurterreinen
de
Nieuws uit
It
Vereniging Natuurmonumenten, Vereniging
Gea
Fryske
Staatsbosbeheer-Fryslân
en
berichten
over
ontwikkelingen
in
de
Friese natuurterreinen.
Hydrologisch
Natuurmonumenten heeft
Vereniging
Hydrologisch
het
kele ‘dobben’
is
jaar
na
inmiddels
langgerekte
een
de loop
van
het
naaldbos
opgaande
De
gevormd.
door
15 meter lange vlonderbrug. Het is
een
de komende winter zal worden deel worden
noordwestelijk wel
begroei-
Hier heeft zich
nu
slenk
de
lopende dam
wachten op de terugkeer
hart
het
aan
opengemaakt. Helaas
gaat.
is
is
diep. De verwachting
dat het
Deze
het
ouder
het
van
hier uitkomen
in 2003
nodige graafwerk
is
Medewerkers
stabiel te
met er
uitzondering
Grutto
met
vergelijking
in
flink
de trend in
de
al
1.
Broedvogels
geruime tijd
voorkomen
1998
zijn.
IN
wijkt
de trend in
de
de stabiele stand
de
van
positief
trend in zekere zin zelfs
me
300
paren
werden in
als
Klaas
kraamkamer,
desastreuze
Tureluur.
van
te
van
achteruitgang
van
opzichte
niet geteld)
de Grutto broedden In
het
er
omringende
Daaruit
de
boerenland
blijkt, volgens
Grutto
Om
weidevogels.
jonge
met
is
halt toe
natuurbeheerders
te
roepen is
boeren
en
van
juist
groot
8
15
16 0
1
1
1
0
5
4
4
3
Slobeend
9
23
14
9
12
0
0
1
9
11
0
0
18
13
11
2
0
1
0
12
36
31
10
198
193
189
23
70
3
10
2
0
0
2
55
89
64
63
Kemphaan
2
0
3
1
2
Watersnip
0
0
1
0
0
32
41
39
34
34
2
0
0
0
0
48
37
38
34
56
0 12
161
157 14 1
57
2
0
0
0
0
13
0
7
5
0
6
0
3
4
1
16
7
1
3
1
Dwergmeeuw Kokmeeuw
een
29
6
Tureluur
de
name
25
Zomertaling
Wulp
als
9
6
11
Pijlstaart
Grutto
weide-
reserva-
groot belang
van
liefst
maar
7
5
14
Kievit
boerenland
8
3
2
Bontbekplevler
toena-
een
0
9
8
Wintertaling
(in 2001
2000
0
9
Krakeend
Scholekster
Natuur-
van
0
0
0
Waterhoen
Natuurmonumenten, dat naast de
opgroeiende
samenwerking tussen
actieve
Van
omringende
het
voor
de reservaten
klauwzeercrisis
reservaatsgebied
Tiemersma
foerageergebied
en
grote gruttojongen gezien
veel
juni
en
ha
300
op
vogelteller ten
Grutto
Kievit,
van
mond-
ten
er
was
2002
2001
0
0
Kluut
de
van
in
weidevogels
de
2
Smient
Wilde eend
GREIDHOEKE-RESERVATEN
Greidhoeke. Zo
monumenten in de werd door uitbraak
de
voor
in
SOVON
11
6
Meerkoet
goed jaar
2000
1
13
Bergeend
stabiel. Hoewel
zijn redelijk
is
Bantpolder
(gegevens
1999
0
Nljlgans
Weidevogels,
Tafeleend
een
Konings-
Vogelonderzoek Nederland).
gegaan. Aanwe-
zijn
kunnen
gedaan,
en
de
van
1998-2002
Kuifeend
was
het
deze
vijf jaar lijkt
noemen.
2002
laagste (ontwa-
van
afgerond.
vergelijkbaar gebied op Ameland
een
provinciale
WEIDEVOGELS DOEN HET GOED
dal
koloniebroeders als Vis-
achteruit
eenden
en
volgen
laatste
name
de broedresultaten is
af van
geen Vossen
bijvoorbeeld
waar
De
oorzaak
een
de Scholekster
naar
niet veel
Bantpolder
hiervoor
zou
van
geen onderzoek
Kokmeeuw toch
en
Vossen
Nederland
Bantpolder. hoewel met
zijn (tabel 1),
dief, Noordse stern van
de
van
in het
het
REDELIJK STABIEL
Vogelonderzoek
SOVON
van
broedvogelbevolking
juist
bij
periode
zigheid
'Zwarte
wat Natuurmonumenten
verdwijnen,
omdat de vorige eigenaren
mogelijkheid
Tabel
redelijk
de
Moerasviool-
Hierbij zullen slenken in het
herstelproject.
beukenbos moeten
is cruciaal omdat de slenken
plek
na
wat
zal ook
geen andere
er
herstelproject
VOGELBEVOLKING BANTPOLDER
met de tweede fase
gestart
Daarbij
terde) deel beukenbomen hebben geplant.
de
van
van
Tormentil, soorten die hier voorheen op open plekjes groeiden.
en
tje, Dophei
een
zijn
hectares de
tussen
plas
En-
Struikheide
van
afgeschraapt.
vervangen door
en
van
maatrege-
'Reigerspoel'
enkele
over
de bodem
en
verwijderd
is
eigenlijk
slenk is
een
ing verwijderd
In
Rond de
afplaggen al tientallen kiemplanten
te vinden. In
Singel'
Door deze
verwijderd.
waterstand stijgen.
fase
afgerond.
stuwtjes voorzien. De
en van
zijn uitgegraven
eerste
de
Slotplaats
Herstelproject
omliggende begroeiing len kan
Slotplaats
herstel
een
Visdief
be-
Noordse stern
lang.
Broedende
jongen
Dit
kemphanen
weidevogelreservaat waar.
Skrok
In Skrins
veelvoorkomende
bij
bij
Easterlittens
broedvogel
heeft
voorjaar
de
in
de
was
Friese
gebroed
Kemphaan
Easterein. Medewerkers
mogelijk
van
ook
weiden.
in
het
Natuurmonumentennamen hier op 24
een
broedgeval
Tegenwoordig
van
gaat
juni
de Kemphaan. Tot 1960
het
in
Fryslan
nog
om
een
was
kemphen
met twee
de Kemphaan
slechts
enkele
een
tientallen
broedgevallen per jaar.
Visdief nam
een
en
toe
Kluut
van
nest.
3
In
naar
Skrins
nam
15 paar.
Er werden veel
broedden in totaal 18
de
Ook
stand
in de
van
de Visdief
Lionserpolder,
vliegvlugge jongen gezien.
paartjes,
waarvan
14 in
een
toe.
een
In
De kolonie,
reservaat
Skrins
die
gesitueerd
bij Jorwerd,
vestigden zich
is
bij
een
plas met zout kwelwater,
broedde de Visdief.
opnieuw
deel waar de waterstand onlangs
Kluten.
verhoogd
is.
Daar bouwden 7
Verdeeld
over
twee
paren
locaties
TWIRRE, 2002,
In
Steltkluut
133
4
met
broedde
Hegewiersterfjild bij Harlingen
het
succes
paartje
een
Steltkluten.
Deze
kleurrijke hooggebeende
waaronder afgelopen jaren in de Ezumakeeg gast uit Zuid-Europa broedt steeds vaker bij ondiepe plasjes in natuurgebieden,
vogelsoorten
Bijzondere
Fochteloërveen is
Het
paar,
kon
achterhaald
24
voor
begin
gebied aanwezig
was
het
Van
er
van
tijdelijk
een
in
want
van
soorten
het ROM
sterns op
het Waddeneiland Griend
het eiland
op
bijgekomen
en
het
ten
groeide
opzichte
waardoor het aantal is
De
hebben.
1988
geld
een
dat
bijeen
10
Het eiland
kalven.
is
het
dreigde
de
actie
leden
hebben
laat het zeewater
het van
Grote
in
de
lijkt
bij
een
elke
'Van
verplaatsten
zich
achterbleven.
ook zo'n 2.600 Gezien de te
Wintertalingen aanwezig. verwachten
hoogveenin
het
Het gebied
lijkt
geruime tijd
uitbreiding
het natuurge-
van
maar toenemen.
dit alleen
2.000 paren
9.000 pa-
Ook
de Kok-
met
broed-
10.000,
sterns
kan
aantal
een
deze
van
zo
vogel
op
groot
ge-
jaren ‘80 steeds verder af daarom
organiseerde van
Griend.
in
Met
het
Vereniging Natuurmonumenten
Grote stern
in
foto;
de broedkolonie
Harvey
Diek
van
de oostkust zichtbaar. Daar
aan
vloed
zand
andere kolonie in
eilandje Hompelvoet, Griend:
er
liefst drie keer
de
boven het
onvolwassen Zeearend die
een
daarentegen
zomer was
Slangenarend
dit
al
jaar
een
opnieuw
gebracht, werden nieuwe zanddijken aange-
legd. Het resultaat is vooral
Daarnaast
2
waarschijnlijk
doodsoorzaak niet
de
33.000.
het behoud
voor
van
vorig
leefgebied
maar
jaar
zijn
is
er
Griend. Het aantal
naar
Natuurmonumenten
grote
waarvan
Griend
op
11.000.
op
van
gestegen
aantal
Zo
de laatste
worden. te
het
van
toename
oorzaken Griend
aantal
lijkt het goed te doen op
meeuw
paren
Dit jaar
vastgesteld.
komt
waren
kan
Zuidoost-Fryslan
Het aantal Grote
er
ontwikkelen.
te
Grote Sterns
door
opgevolgd
september waren
toename
toegenomen. In 2001
arriveerde
nazomer
werd
Hij
was.
veel rust behoevende het kader
in
de
Spectaculaire
ren
opnieuw Kraanvogels,
er
dood exemplaar gevonden,
een
Steenarend die zich vooral in Midden-Drenthe liet zien. De
Porseleinhoen. In
het
Voedsel genoeg
voor
bied met zo'n 450 ha
jaar opvallend
Zo broedden
bijzondere vogels.
voor
andere paar werd
september aanwezig
was.
Mekka
het
zich tot
goed
dit jaar opnieuw
territoria
tot
die
gebied
Zwarte Brekken.
en
worden.
In het vroege voorjaar
goed
Witte
Fochteloërveen
in het
paar succesvol.
1
waarvan
aan de
zomerpolder ‘Krite’
en in
(Lauwersmeer)
Grote
het
slib achter, waardoor het kwelder
Grote
sterns
haar
toevlucht gezocht
Grevelingenmeer. Daar trad
sterns
afgelopen jaar
Zij lijken
en
is
bekend
naar
een
dat
als
zij
nieuw
gevestigd
te
Het eiland
wordt.
groeit
optrekken
samen
met
Bijna
de
totale
op.
voor kort
Kokmeeuwen. de
landelijke populatie
De
Grote is
nu
op
beheerder
Otto Overdijk,
waardoor
natuurontwikkelingsterrein,
hebben.
daardoor nog steeds
hebben op Griend. Deze kolonie zat tot
te
zogenaamde natuurlijke storing
broedvogels
nabijgelegen
zich vervolgens op Griend
een
hoger
Kokmeeuwen alleen
sterns
op
dit
te
eiland
vinden’.
Natuurmonumenten
regio
Noord, tel.: 0592-305050
KLEINE LOOFBOSGEMEENSCHAPPEN
Momenteel wordt
bosjes ‘Grikelan
er
en
Drachten, 'Meulebos'
Nicolaasga
en
It
bij
en
een
recreatie)
De
bosjes
dragers zijn
kennen van
veelal
algen,
een
van
dergelijk
het beheer
behoorlijke biodiversiteit,
mossen
op
nabij
tamelijk
en/of korstmossen,
tal
onderhoud
denk van
aan
van
vogels
en
zoogdieren
voor
vinden beschutting,
nestgelegenheid
het Berken-Eikenbos, het Beuken-Eikenbos
de
en
en
een
beheersvisie
Oldeberkoop, Het
schimmels meer
voedsel in
kleinere
'Wilhelmina-oard'
waarden (natuur,
onderschat,
met
Sint
natuurlijk
(meestal hogere pleistocene) de
nabij
nabij
gronden
landschap, als
logisch
elementen regelmatig wordt verwaarloosd.
hogere planten
alleen al
de
betreft hier spontane of zich
Vaak worden
deze
voor
nabij Oentsjerk, ‘Skiedingsboskje’
landschapselementen
van
soorten fungi,
buitengewoon veel insectensoorten (op eiken komen bijvoorbeeld
pen komen
aan
voedselarme
ha).
relatief kleine
en
nabij
Heerenveen.
geringe oppervlakte (< 50
gevolg dat
gewerkt
Gea
'Lukkesheide'
Taconisbosk’
ontwikkelende loofbosjes met
Fryske
Turkije & Kaetsje-muoisbosk'
(eik, of
dan 40
loofbomen
berk
en
zwammen
soorten en
die
op
Aan
hun
beurt
paddestoelen)
galwespengallen
struiken
het Bochtige smele-Beukenbos
beuk) (zoals
voor)
en
Tal
bosgemeenschap-
IWIRRE, 2002,
134
4
Van
de verschillende bosrandvegetaties
het Brummel-verbond het
Brummel-verbond
zorgt
ten
elkaar
bramen
naast
soorten
bramen
150
plaatsen
mineralisatie
versnelde
voor
gedijen op
worden
Er
Witte
De
bosbraam
laatste is
microklimaat. slechts
de Klein
worden
(It Fryske Gea)
veel
voor
rijk
dagvlinders, zweefvliegen,
suiker
aan
C
vitamine
en
zodat
Dichte braamstruwelen bieden Wezel
onze
verdwenen door
verstoring
geen braamstruweel Een
gespoten.
langs
andere
het beheer
Bij
in
soorten
de komende
perceelgrenzen
van
bedreiging
jaren
Gea ook
streeft It Fryske
SOORTEN
structuur, inclusief
en
deze
doelstelling het
extern),
aanplanten
ook
de
aan
slag,
d m v.
PLANTEN
EN
DIEREN
zucht Roelof Blaauw, boswachter te
hebben
we
toetsenbord
afkomstig 2002 in paar
zijn
van
zijn
17
lijst
pc.
de
van
Hij sorteert,
Groningen, Fryslan met
samen
24
Henk
privé-activiteit,
de hogere planten, libellen, om
Het
2000 brak
jaar
lukte het niet
jaar den
samen
uur
1.000
het
leerd
aan
(Roelof,
zijn
we
nieuwsgierig
wat
nu
specialiteiten zodat
er
later.
Dat
24
uur
kwam
elkaar
te
de
de koersen op
en
voor
op
er
en
vormen
vruchten
zijn
Veel
(technisch ingestelde)
dulden
mensen
bramenvegetaties kapot gemaaid of dood direct
en
als
inwaaien
hoofduitgangspunt
loofbosjes
het
naar een zo
maken
meststoffen
van
vanuit
dat
het
beheer
met
mantel
en
geconstateerd.
van een
Wat dit
zoom.
It
Gea
Fryske
verjongingsplekken,
van
duurzaam
natuurlijk mogelijk bos qua
het stimuleren
exoten,
van
Zo zijn
veel braamstruweel
eeuw zeer
afgelopen
en
compleet
tot de verbeelding spraken.
mens
de
Hermelijn niet
bescherming
dunnen,
Rintjema,
Helmig, de lijsten
gehouden.
It
Fryske Gea,
een
natuurlijk
goed
aandeel
afd.
Planning
&
Onderzoek
dus". "Daar
leunend op
het
met
die
namen
zijn breder,
organiseren praktische
Ruim was
naar
van
mossen
soorten
vaak op
neer
waren
te
dat
er
namen we
van
dus zetten
hoog,
we
op
allerlei activiteiten.
manier, en
en
400
of
er
deelnemers er
kon
eerst
naar
een dubbele
een
er
en
op
nachtvlinders
natuur-
en
was
en
er
zou
plekken
op 21
juni
insecten
zo’n
was
om
2.000
soorten.
De boswachters
Dat
fungeer-
de
over
vrijwilligers flora
en
die
altijd, geïso-
fauna voorzien. Wij
verwerken.
meerdere op
score:
idee.
aandacht moest worden besteed
voor
plekken dikke
milieuverenigingen
de meeste
planten
dat
gegevens
centrale plek
waren
Op
stond
ruimte komen
belangrijke
van
zoveel
worden. De start
volop
Voorop
moest veel
beheerders
waarom
in op
we
Staatsbosbeheer adopteerde het
krijgen.
of insecten te tonen.
gezocht
dus
een
tijdens
mee", zegt Henk. Zo kwamen
beurs
een
batdetector
Die actie is Ontstaan
uitgewerkt.
en
grote plannen. Diverse lokale helden uit
gebied
lang
De
nectar.
turven.
het
niet ontevreden. een
hadden
op het
bramen
voor
gewassen.
vormden het 'kernteam' dat de gegevens op
Henk)
Terugkijkend
'soortenjagers'
bij
e.d.
in de natuurterreinen rondstruinen
elkaar,
Fred &
herschikt
"Onze interesses
het geheel goed voorbereid
om
begrip biodiversiteit,
van
de
in
worden
Gea
blaaskopvlieg
Fred
Drenthe is
en
dagvlinders
soorten
als lokale steunpunten
aan
en
Hut uitgedacht
vogels kijken.
een
ook
het idee
"een
vraagt
rubriceert
voorkeur
ETMAAL
Langelo,
toch, of wel?",
van,
is
mag
'2000-soortendag'. Een 24-uursactie die op de langste dag in
in
gebieden
jaar geleden
ÉÉN
IN
een
het oude cultuurlandschap
verbeteringsmogelijkheden
c.q.
uitschakelen
(geleidelijk)
is
goed opgebouwde bosrand
een
knelpunten
gewenste houtige
van
"Ja, ja",
nog geen
is
singels.
en
de kleinere
Sietske
RUIM 2.100
bramen
steeds
Fryske
de
van
soort
Bloeiende bramen
larven.
Verder huizen Bunzing,
beschutting.
en
aandacht
It
voor
die
Deze
bijzonder
zeer
kan
voortbestaan.
blijven
hetgeen
hebben
de
voor
stikstofdepositie
meer
hanteert
loofbosgemeenschappen
met
houtwallen
bosjes,
Meulebos,
vochtig
een
woudbraam
eten.
ze
dat
wegbermen. Nog
atmosferische
de
genoemde bosgebiedjes
het eventueel
en
is
en
Kortom: bramen verdienen
bosrandenbeheer (zowel intern als dood hout
oude
het rooien
Daarnaast
in de
zijn
volksnamen
met
zeldzaam.
bijzonder suikerrijke
en
16 Stellingwerver bramennamen bekend. Er
(liefst inheemse), leeftijdsopbouw
laatste betreft
vogels
nestgelegenheid
uit de vele
blijkt
en
meest
de van
woudbraam.
Sierlijke
Sierlijke
bos-invloed
het
insectensoorten
waardplant
stuifmeel
van
directe
het
Zonder dichte braamstruwelen
Egel.
de
de kleine
van
effectief moet zijn.
gaat
zangvogels
van
en
aanliggende landbouwpercelen.
en
tal
aan
en
reële
bron
een
verschillende zoogdieren
Bovendien
provincie 19 Friese
kevers
en
graag in braamstruwelen, evenals de
(cultuurhistorische waarde). van
bijen
van
dan
meer
genoemd.
Diverse als
de
goed soor-
de Associatie
oude bossen
kenmerkende
woudbraam
gevonden Dico
Associatie voor
In
namelijk
opgegeven,
drie verschillende bramenassociaties is
Sierlijke
foto:
De
binnen
Van de
'Grikelan/Turkije'
en de
indicatief
van
Nederland drie
voor
Bronskleurige bosbraam,
van
humus
vaak verscheidene
verschillende bramen-associaties Associatie
van
lichtinval
waar
Nederland komen
(in
voor).
de
van
leven
ontwikkelde braamstruwelen
die
verdienen
aandacht. De vegetaties
speciale
12
gezocht
een
uur
kwamen
werden
's
programma
middags en
sloten
en
en
kijken,
Sommige
opgetrommeld
gevarieerd
werd
mensen
afkwamen.
lamp
om
het einde 24
plassen
hun
gemaakt uur
werden
TWIRRE, 2002,
afgestruind
zoek
op
aanleverden.
135
4
Al
macrofauna
naar
die
Daar
Drents-Friese Wold
de
was
In
werden
gegevens
het
soort
eerste
Het
water. of
gemaild
werd
fax
per
door
gescoord
komen
een
verstuurd de
en
Drentse
gaan de
naar
van
die
mensen
centrale
in
post
wat
weer
het
gegevens
bezoekerscentrum koos
gedeputeerde Ali Edelenbosch. Zij
de
Wilde
margriet.
Sfeer? Een
goede sfeer
Naarmate de
Lang doorgaan ook
's
en
allemaal op
gesproken
vangwerktuigen
aan
hun
de
van
of
avonturen.
moment
en
Het
leuk
was
om
'een belevenis', 's
van
eens
de
was
te
of iets anders
bezig zweefvliegen
deelnamen. Allemaal enthousiast
mee nu
uiteraard,
één
op
sfeer op
die locaties die
om
vangen,
en
wat
locaties.
competitie-gevoel.
Nachts rondstruinen doet je die normaal
natuurfreaks,
allerlei
dag
ook op de
maar
jolige stemming
natuuronderzoek doen, contact te zien
eigen wijze
determineerwerken. Helemaal bijzonder
en
ietwat
ludieke,
een
nauwelijks slapen, brengt ook iets
jeugdige
eigen
Binnen het kernteam
dag.
de resultaten toenamen ontstond
niet
aan
nevendoel
belangrijk
een
en
nacht
denken
beetje
een
was
vorderde
dag
We
maken
waar
zagen
scala
een
tientallen schoolkinderen
te laten determineren door
vervolgens
deskundigen.
resultaten uit
handgeschreven
noteerden
dagen puzzelen
soorten
springende Van
de blad-
groepje middel
soorten
vleermuizen
ook
maar
verzwakte
Ze
door het
en
gebruik
Ree
locaties als Ameland
soorten
Insecten
grote groep. Het op
ook
die
als
7
en
Zweedse
de
en
Aantal
op
Door
de
soorten
waargenomen
'2000-soortendag'
brengen
werd
op
soortgroep
per
21/22
juni
2002.
soorten
veel
hommels
bijen,
en
van
15 39
wespen
boktorren
13
korstmossen
10
libellen
29 56
loopkevers
Er zijn
tijd.
aantal
reptielen
amfibieën en
Engels-
zeefauna-groep
vroeg
oog
kornoelje.
soortgroep
op. naam
enkele het
was
soorten
op
diverse
we
Honingorchis
Een
hij.
Ameland
Op
In
hogere planten.
batdetectoren
en
aangetroffen
werden
Rottum
en
68
een
Haas.
en
823 soorten
pakken
Na
op
oud
soorten.
muizen
soorten
waargenomen, helaas later dood
inschreven. Dit leverde vormen
life-traps
van
zoute watermilieu genoteerd. Vooral schelpdieren,
het
tot 10
Enkele
geregistreerd.
leverden nog veel nawerk
waren er
Nederland
vermoedt
aarde,
kwamen
1.400
maar
nog
vond
Zo
vastgesteld.
de
van
algemeenheden als Vos,
Bruinvis
manplaat. Dankzij
opwarming
vastgesteld. Meerdere
zoogdieren
soorten. Daarvan
niet eerder in
die nog
de korstmossen.
op
2.151
soorten
101
er
soort
een
de
voor
stortte zich
zichtwaarnemingen
van
werden 37
een
indicator
Een
NJN-ers
van
we
Heuvingerzand
en
driehoeksvaren, Geschubde mannetjesvaren,
werden
Zanten
van
de dag hadden
van
Sneekermeer
omgeving
eindresultaat
een
levermossen
en
de
o.a.
Gebogen
waren:
RuG-medewerker Ben
aangetroffen.
we
Aan het eind
soorten.
Resultaten We wilden dus 2.000
mieren
diverse
handboekjes niet
ook
ving,
in
met
omloop
Latijnse
de
grotere
Populierpijlstaart
de groep de
harsbij in
65
een
en
op
daardoor toevoegen. land werden ten
in de
werd de
15 stuks
grond geplaatst
daar
jacht
uitstek
nog 2
door eerst
waren
lang niet de
volop.
er
talrijkste.
Een
een
land of werelddeel. De
mooi
sinds
soorten
te
ruim
diverse
te
uit
zijn hobby
en
plekken
soorten
van
meer
37
spinnen sprinkhanen
9
vissen
22
Zuid-
vlinders
we
32
vogels
198
wantsen
67
zeefauna
68
zoogdieren
37
zweefvliegen
62
Neder-
vooraf vangpot-
verwacht, totaal
Hetzelfde aantal
2.151
paddestoelen
zomer.
in veel
begrip geworden
In
5
restgroep
dan
nieuws,
konden
reptielen
waren
waaronder: Raaf,
soorten
56 823
Stichting
15 jaar,
145
planten
aan toe.
29
insekten
buiten. Dat lever-
vangen. Wij hadden wat op 56.
de
293
paddestoelen
weer
soorten
van
diergroep die veel aandacht krijgt
Toch nog 198
Biodiversiteit Biodiversiteit is
gebied,
speurders
overige
avondrood,
en
andere
allemaal
nachtvlinders
maar
'motjes’,
Klein
bloemen
van
libellen ingezet;
op
Op
samen.
loopkevers
om
het
voor
bij
deze groep bleef steken
van
dus
zijn
is waargenomen. Geen slecht resultaat midden in de
Vogelaars
Veel kleurarme
denkbare soorten amfibieën
alle
Ook
gescoord:
het aantal
maar
aangetroffen,
101
mossen
werden
Ze
wantsenspecialist
het oog
dat
28
Een
nachtvlinders.
Ligusterpijlstaart,
de
6
mollusken
nog 293 soorten werden
Twee soorten haalden zelfs het ANP
wespen.
op. Anderen voegden
soorten
netten
en
Tormentilbij.
de
en
dit gebied
zat
oost-Fryslan
Met
hommels
bijen,
Kleine
Bargerveen
de
En
dag leverde hiervan 62 soorten op.
De
dezelfde naamge-
de
voor
Zomermeter. Zweefvliegen houden
en
met
ze
toch
weer,
samen.
exemplaren zoals
kleuriger
en
ook
geldt
matige
locaties
op de verschillende
gedetermineerd
Dat
naam.
ondanks het
boeiende groep waarvan,
ook
niet allemaal werken
en
beleidsrapporten.
dan,
natuurlijke soortenrijkdom
in
maar
aantal
Bijeneter, Visarend,
want
waar
Grote zilverreiger
Het gaat dan
vind je
meer
en
Kleine zilverreiger.
de rijkdom
om
soorten
aan
in
een
zoogdieren bij elkaar dan in
soorten
Emmen?
Voorzichtig moetje zijn nieuwe soort
is dat
soorten werden dan
dat
soorten
het
vaak 10 ven
tisch veel
is
een
we
score
vogelboeken,
beschreven.
Juist
voor
ook
hadden
afgebeeld.
gehoorde
de resultaten. De media stelde ook
goed
om
2
natuur-
wel
over
was
dat
In
zeer
frustraties
constant
niet
meer over
alle
1
te
van
libellen
en
divers
en en
gaat
vakidioten. Veel
goed
zaken in dit
gebied
specialisten
elkaar gezet zouden
van
bij
de
natuur?" "Een
uiteindelijk
van
Philip
worden
dan
meer
Zeinstra is
3.000
rekening ongeveer 35.000 soorten voor! De
Kijkje bij
uitzondering mensen
met
Tjongervallei
van
veel
van
hebben
een
mengelmoes
van
insectenle-
enkele standaardwerken, slecht een
grote
natuurliefhebbers in de kast dan zie je
enkele verzamelwerken waarin met
het
de
de grote kennis
plaatsen is veelzeggend.
over
groot
de vraag: "En,
bedoeld. Het feit dat in
Nederland komen per slot
juist
dagvlinders,
zijn
deze dag
milieukwaliteit is. Als
en
veel soorten
was
Bargerveen zegt
mogelijk.
deze groep is
Maar
kreet
teken?" Daarvoor dan in het
aangetroffen
waarschijnlijk
moeite die
met
een
systema-
schitterende 24-uursactie beleefd.
Een
dan ook: "Volgend jaar weer?"
Henk Hut,
Staatsbosbeheer-Fryslan
TWIRRE, 2002,
Terugvangst
In
de
zomer
2002
van
is
een
van
Vlinderstichting onderzoek
136
4
door
met
tot
te
libellen als
andere
overwintert
Waar
1.
Hoe
3.
Hoe
is
groot
vlak
het
na
voorzien.
Elk
te
gemerkt.
De
met
UV-lamp
een
op
ontdekken.
nen
hopen se
is
vleugels oplicht
iets
we
winterjuffer
winteringsproces tografeerd
een
zonnige winterdagen actief
venswijze
van
Duitsland;
de
geïsoleerd
van
elkaar.
verder
men
In
meldingen in
in
de
zijn
dieren
het UV-merk
winter
volgen,
te
de Noord-
van
deze
naar
bevroren
zijn
het
Nederland
gefodie op zelfs
en
de
hoeverre
dezelfde is
en
in
over-
dieren
wandelden
sneeuw
le-
als
in
Duitsland liggen massaal
soms
dieren
literatuur ko-
de
overwinterende en
soort
over
winterjuffers gezien
Japan zijn
van
400
komen.
te
Nederland
bosschages
project zijn:
avonds/nachts
dat
hopen
daken gevonden. Uit
overwinterend onder
boomschors,
de
in
populaties
het
overwinterende
is nog onbekend in
soort
deze
's
naar
nieuwe inzichten
over
Het
rondvlogen.
in
overwinterende Noordse win-
Noordse
er
van
ze
libellensoort in
herkenbaar
ruim
winter
We
het licht. Zo
aan
andere
de dieren op die manier kun-
Onderzoek
werden
en
winterjuffer
die-
In totaal
vleugels.
gedurende
Zuid-Duitsland bracht veel
Elke
het
merktekens
van
overwinteringsgedrag
nooit
nog
gezien.
Noordse
De
met van
uniek onder de libellen omdat
mogelijk
veel
zo
gaan
in Nederland te weten
is
In Nederland
terjuffer
de
Doel
in Nederland?
individueel
de
deze
te
we
ze
het
van
(Ov).
voortplantingswater?
september
om
en
Door
over
zijn
een
in de Weerribben.
exemplaren de
en
zoek
op
samenwerking
Weerribben
ecologie
Lendevallei
de
in de Weerribben?
UV-merk op
bedoeling
in
Belangrijke onderzoeksvragen
in de Weerribben
augustus
de
overwinteren.
imago
haar
beantwoorden
en een
de
over
winterjuffer
van
populatie
uitsluipen
maanden
de
Noordse
exemplaar kreeg
kleurnummer in
de
deze vragen
Om ren
de
zwerft deze soort
ver
in
Winterjuffers zijn
Nederland overwintert als ei of larve.
2.
Paedisca'
komen
Nederland.
in
winterjuffer
aantal libellenliefhebbers in
een
'Project
weten
meer te
om
(Sympecma paedisca) tegenstelling
is
gestart
Noordse
gemerkte
dieren
vrij hangend
achter
grassten-
aan
gels.
Zowel
in
2001
winterjuffers gezien. polder,
in
als
2002 werden vele
meeste dieren
De
mogelijk
ook
zou
30
oktober
kunnen
De
waren,
gezworven van
zijn
maar
nog onontdek-
een
herkomst
deze
was
terugvangst
13
op
is
nu
de
vanuit
Hemelsbreed
ongeveer
de
van
auteur) in
september
leven
in elk
geval
deze dieren
bewezen
Weerribben
van
de
Paedisca'
exemplaren
en
nieuwe
Noordse is
deze
zal ook de
een
gemerkte
Driessenpolder. in
naar en
dat de
de
Noordse
eerste
nu
in
Noordse
foto: Karin
winterjuffer
üilhoorn
terugvangstplek
Noordse
winterjuffer
Gemerkte
Lendevallei
winterjuffer
voortplantingslocaties
nevel
Vene-
het
de Weerribben. Door
liggen merkplaats
om
de
gemerkt
10 kilometer uit elkaar. De
uitstekende manier
'Project
(door
nabij het bezoekerscentrum in
winterjuffer zwerft.
werd
jl,
winterjuffer teruggevangen
vrouwtje
bosch,
Het
Driessen-
dus onduidelijk.
Noordse Dit
Zuid-Fryslan
gevangen in de
Fryslan
naar
sprake
in de Lendevallei.
populatie
was
Op
werden
Lendevallei. Het vermoeden bestond dat deze dieren
vanuit de Weerribben
te
tientallen Noordse
verschillende locaties in
zeven
op
te
Nederland
langzaam
aan
het
is
dus in staat tot
lange
zwerftochten.
Dergelijk zwerfgedrag
is
een
koloniseren.
is
nog
steeds
optrekken.
in
nevelen
Hopelijk
gehuld,
vinden
we
maar
dankzij
de
inspanningen
van
deze winter inderdaad overwinterende
onderzoeksvraag beantwoord kunnen worden.
E. Peter de
Boer,
It
Fryske Gea, Olterterp,
afd.
Planning
& Onderzoek
