Speciale editie voor nieuwe studenten. Geniet van iedere module. Geef nooit op! Steuntje in de rug. Zoek studiemaatje. modulair

Speciale editie voor nieuwe studenten

Geniet van iedere module Geef nooit op! Steuntje in de rug Zoek studiemaatje

modulair 8917

2

www.ou.nl/emodulair

College van bestuur

Het College van bestuur, v.l.n.r.: drs. Theo Bovens (collegevoorzitter), drs. ing. Cees Brouwer (collegelid) en prof. dr. ir. Fred Mulder (collegelid/rector magnificus). FOTO: THE IMAGE HOUSE

Oud-student en collegelid Cees Brouwer heet u welkom!

‘Geniet van iedere module’ Herinneringen aan uw studie bij de Open Universiteit Nederland? ‘Als salesmanager bij KPN kreeg ik te maken met accountmanagers die grote klanten hadden, zoals de Rabobank en NS. Hoe moest ik leidinggeven aan zo’n groep? Mijn kennis en ervaring leken mij onvoldoende. Bij de Open Universiteit vond ik in de studie arbeids- en organisatiepsychologie de goede lesstof, ik kon er studeren in eigen tempo én experts raadplegen. Vooral het modelmatige denken sloot aan bij mij en sloeg een brug naar mijn commerciële wereld. Na jaren sprokkelen was in 1999 het afstuderen een logische, laatste stap.’

U bent geestdriftig! ‘Ik ben gewoon trots op collega’s in de studiecentra, die bergen werk verzetten. Op medewerkers van faculteiten die lesmateriaal ontwikkelen, studenten bij hun scriptie begeleiden of, samen met het Onderwijstechnologisch expertisecentrum, onderzoek doen om tot vernieuwing te komen. En natuurlijk ben ik ook trots op al die collega’s die dat werk ondersteunen. Trots ben ik eveneens op oud-studenten die weten wat het diploma waard is, en die graag als ambassadeur aan de Open Universiteit verbonden willen blijven.’

Eerst student, nu aan de top, hoe voelt dat? ‘Ik voel mij thuis! We vullen elkaar geweldig aan. Het klikt. Maar mij past ook bescheidenheid. Werken aan de top kan alleen doordat er veel professionele collega’s zijn. Als ik contact met hen heb, hoor ik wat hen motiveert en hoe we veranderingen tot stand kunnen brengen. Zo groeien we ook zelf als universiteit en als medewerkers door een leven-lang-leren, en kunnen we met elkaar van onze kwalitatief goede opleidingen een eigentijds aanbod maken.’

Advies voor beginnende studenten? ‘Opgedane kennis moet je zoveel mogelijk toepassen. Dan toets je tegelijk of je het begrepen hebt. Door interactie met anderen neemt jouw kennis toe. Leg vragen direct voor aan studiebegeleiders. Maak een plan dat past bij jouw ambitie en tempo. Dat geeft houvast. En gun jezelf ruimte. Je hebt wellicht een partner, een gezin, een baan en vrienden, dus geniet ook van je sociale leven! Gelukkig maakt een studie bij de Open Universiteit dat mogelijk. Geniet ten slotte van elk succes, van iedere module. Niet alleen het diploma, maar ook de ‘’reis’’ daar naartoe en de tussenstops zijn meer dan de moeite waard!’ Frans Bogaert

Inhoud special 5

Studietips Sonja de Marini: ‘Geef niet op!’

7

12

2 College van bestuur

Student Anita Looper: ‘Ik ben een bezig persoontje’

Studentenverenigingen Elisabeth Batens: ‘Vrienden en lotgenoten’

column

3 Column 4 Begeleiding 5 Studietips 6 Studiecentra 7 Student 8 The making of... 10 Www.ou.nl 11 Alumnus 12 Studentenverenigingen 13 Faculteiten 14 Medezeggenschap 15 Universiteit 16 Academisch abc

Oosterse wijsheden voor beginners Het is al bijna acht jaar geleden dat ik begon te studeren. Klinkt acht jaar u als een eeuwigheid in de oren? Denkt u misschien: mijn hemel, waar ben ik aan begonnen? Ik kan u geruststellen. Mijn acht studiejaren vlogen voorbij en ik hield het bijna zonder problemen vol. Ik weet niet met welk idee u aan de studie begint, maar ik begon met knikkende knieën. Ik had al eens een cursus ‘Leren gitaarspelen’ besteld, en ik geloof dat ik slechts 3 van de 104 lessen gedaan heb. Twee jaar lang bleef er wekelijks een pak komen en het enige wat ik eraan overhield was een enorm schuldgevoel. Eerlijk gezegd verwachtte ik dat het bij de cursus van de Open Universiteit net zo zou gaan. Daarom had ik eerst maar eens één vak besteld. Dat liep echter prima: het studiemateriaal was uitstekend, ik bleek geheel onverwacht over zitvlees te beschikken én ik vond het geweldig interessant! Toen voorzichtig twee modulen besteld. Toen drie, en tot mijn verbazing lukte dat allemaal. Vervolgens bestelde ik er zes, en zowaar, dat lukte ook. En zonder dat ik het in de gaten had, regen de vakken zich aaneen en had ik mijn bachelor. Natuurlijk: het liep niet altijd van een leien dakje. Maar met hulp van de studiebegeleider en medestudenten zette ik gewoon het ene voetje voor het andere en alles kwam goed. Dat doet me denken aan een paar Oosterse wijsheden: ‘Ook een reis van duizend mijl begint met de eerste stap’ en ‘Het plezier zit ‘m niet (alleen) in het behalen van het doel, maar ook in de reis er naartoe.’ Mijn studie is altijd een bijzonder plezierige reis geweest. Ik hoop dat u dat ook zal ondervinden nu u de eerste schreden op het studiepad zet. Heel veel succes gewenst! Stuutje van Vulpen

4

www.ou.nl/emodulair

studiebegeleiding

‘Aandacht voor student en zelfvertrouwen’ Studeren op afstand betekent natuurlijk niet dat u er helemaal alleen voor staat. U kunt bijvoorbeeld een beroep doen op een studiebegeleider/mentor. Bij de faculteit Psychologie vervult dr. Hein Lodewijkx, eveneens universitair docent, die functie. ‘Er zijn zelfs studenten die me komen bedanken omdat ze geslaagd zijn.’ Waarom studiebegeleiding? ‘De redenen van studenten zijn divers. Een stok achter de deur, een inspirator, een coördinator of een uitlaatklep voor problemen.’

Hein Lodewijkx, studiebegeleider bij de faculteit Psychologie FOTO: PETER HONIG

e-Modulair Kijk op www.ou.nl/modulair voor actuele informatie over begeleiding en tentamens. Als u daar klikt op ‘Activiteitenagenda’, dan krijgt u een overzicht van activiteiten die in studiecentra en provinciale steunpunten worden georganiseerd.

Wat doet een studiebegeleider? ‘Proces begeleiden en coachen. In de praktijk komt dit neer op taakgerichte ondersteuning. In het mentoraatschap is ook het sociaal-emotionele aspect vaak aanwezig. Van assistentie bij het opstarten van een computerprogramma tot het bespreken van de tijdsproblemen die door een verhuizing zijn ontstaan. Coachen komt het vaakst voor. Hierbij gaat het in essentie om aandacht voor studenten en hun zelfvertrouwen.’ Meest gemaakte fout? ‘Studenten willen vaak teveel tegelijk, in een te korte tijd. En als het dan niet lukt, slaat natuurlijk de demotivatie toe, en de twijfel aan eigen intellectuele vermogens. Mijn taak is al te hoog gestemde verwachtingen tot reëlere proporties terugbrengen, door samen met de student een

balans op te maken van tijdsinvestering, doelen en haalbaarheid.’ Hoe werken begeleidingsbijeenkomsten? ‘Tijdens het starttraject werk ik aan kleine samenwerkingsverbanden. Door integratie van kennis én sociale ondersteuning worden imaginaire drempels geslecht. Het gaat dus zeker niet alleen om de vakinhoud. Ook landelijke dagen, en discussiegroepen op internet zijn effectief. Grote discussiegroepen worden veelal benut voor taakgerichte zaken. Kleine groepen, waarvan de leden elkaar kennen, zijn effectief als het gaat om discussies over persoonlijke zaken.’ Anekdote? ‘Heeft te maken met de achterban van studenten, die is belangrijk en mag je niet vergeten. Zo kwam een echtgenote van een student mij tijdens een spreekuur bedanken, omdat haar man geslaagd was voor een tentamen. Mevrouw had namelijk aardig wat afgezien!’ Suzanne Geurts

Multiplechoicetentamentraining In veel studiecentra kunt u een training volgen in het afleggen van multiplechoicetentamens. U krijgt dan heel wat nuttige tips en informatie over tentamens, voorbereiding, aanmelding, punten en certificaten. Kijk voor meer informatie op www.ou.nl/levenlangleren. Op www.ou.nl/modulair staat veel actuele informatie.

Contactcenter Service en informatie Op www.ou.nl/vraagenantwoord vindt u antwoord op heel veel vragen. Als uw vraag er niet bij staat, dan kunt u daar een e-mail sturen aan Service en informatie. Die afdeling is ook telefonisch bereikbaar via 045-5762888.

Elly Neven, medewerkster van Service en informatie. FOTO: CHRIS PEETERS

www.ou.nl/emodulair

5

studietips ‘Geef niet op!’ ‘Studeer samen met een studiemaatje. Dat is niet alleen gezellig, je houdt elkaar ook gemotiveerd om je einddoel te bereiken. Bepaal hierin wel je eigen weg en ritme. Anderen zijn een bron van inspiratie, zolang je er niet van baalt als ze bijvoorbeeld sneller gaan of betere cijfers halen. Een studie is een lang traject en het is logisch dat er onderweg dingen gebeuren waardoor het soms gewoon even niet opschiet. Eén van de belangrijkste tips is: geef niet op! Alles wat je tot nu toe behaald hebt blijft liggen, dus je gaat er altijd op vooruit. Bedenk: ‘’You can eat an elephant, taken it a bit(e) at the time!’’ en houd de focus op je einddoel.’

Sonja de Marini (38), studente psychologie

‘Houd ruimte voor tentamens oefenen’ ‘Als je na een lange tijd weer gaat studeren, moet je opnieuw leren de rust te vinden om achter de boeken te kruipen. Structuur en vaste studiedagen betekenen hierin voor mij een optimale stimulans. Mijn omgeving weet dan ook: ze studeert! Vergeet vooral niet om naast studie en werk ook eens een uurtje vrij te maken om iets leuks te doen. Houd ruimte over voor het herhalen en oefenen van tentamens. Zo raak je alvast vertrouwd met de vraagstelling. Wanhoop ook zeker niet als je niet in één keer slaagt. Elke module is er één! Maar boven alles zul je merken dat studeren gewoon hartstikke leuk is.’

Tilly Minnée (54), studente cultuurwetenschappen FOTO: PETER STRELITSKI

‘Zorg dat er tijd is voor hobby’s’ ‘Studeer met een bepaalde regelmaat. Ik heb gemerkt dat als je er even uit bent, het veel moeite kost om de draad weer op te pakken. Per week plan ik voor mezelf hoeveel tijd er, naast de vaste en bijzondere activiteiten, over blijft voor de studie. Die uren ga ik dan ook echt studeren. Dit werkt voor mij heel stimulerend en zo blijft het ook plezierig. Neem niet zonder meer tijd voor jezelf. Zeker als je een gezin hebt, dan is wederzijds begrip onmisbaar. Ik zorg ook altijd dat er tijd vrij is voor mijn hobby’s. Al is de studie inmiddels ook min of meer een hobby geworden.’ Tonnis Bolks (44), student actief leren

‘Zie obstakels als uitdaging’ ‘Maak een realistische planning en probeer je daaraan te houden. Ga niet uit van de hoeveelheid tijd die je aan je studie wilt besteden, maar van de tijd die je er werkelijk aan besteedt. Dit helpt je ook om gemotiveerd te blijven. Vormt de studie de fundering voor je verdere loopbaan? Dan is dat een offer waard en kun je het best een strakke planning maken. Onderhoud persoonlijk contact met medewerkers en studenten en maak gebruik van de onlinediscussiegroepen. Pas waar mogelijk de studiestof toe in de praktijk en zie obstakels als een uitdaging.’ Suzanne Geurts Roy Koopmans (32), student managementwetenschappen

6

= Studiecentrum = Provinciaal steunpunt = Studiecentrum (Vlaanderen)

www.ou.nl/emodulair

Groningen

Leeuwarden

Emmen

OpenER

Alkmaar Zwolle Amsterdam

studiecentra

Enschede Utrecht

Den Haag

Rotterdam

Nijmegen

Breda Vlissingen

Eindhoven

Antwerpen Gent Kortrijk

Leuven

Diepenbeek Heerlen

Brussel

De Open Universiteit heeft studiecentra en provinciale steunpunten in Nederland en Vlaanderen. GRAPHIC: CHRIS PEETERS

Leren en ontmoeten

V.l.n.r.: Marianne Warffemius, Ina van Marwijk (beiden medewerkster studiecentrum Den Haag) en Maria van der Hoeven (voormalig minister OCW) tijdens de feestelijke heropening van studiecentrum Den Haag. F O T O : A N D R É VA N D E N A K K E R

‘Afstandsonderwijs is niet hetzelfde als afstandelijk onderwijs. Integendeel’, stelt Joris van Goudoever, coördinator van studiecentrum Den Haag. ‘Zo vindt er bij ons begeleiding plaats, die studenten ondersteunt in hun leerproces. Samenwerking, uitwisseling van ideeën en informatie, en samen op weg gaan, staan hierin centraal. Te denken valt onder meer aan studiebegeleiding op maat en tentamentrainingen. Ons studiecentrum is het echte en het virtuele ‘plein’ waar studenten kunnen leren en ontmoeten. Op deze wijze zijn wij onderdeel van de Open Universiteit als dé universiteit voor een leven lang leren. Wij zijn ook het ‘’gezicht’’ van de Open Universiteit. En zo wordt zij van universiteit op afstand een universiteit die dichtbij is.’

Allerlei diensten

Student is nummer één!

Hubert de Saedeleer is coördinator van studiecentrum Gent. Hij vertelt: ‘Ons studiecentrum biedt zijn studenten diverse diensten aan. Je kunt hier uiteraard terecht voor hulp bij bijvoorbeeld studieplanning en cursuskeuze. Ook kun je op het studiecentrum studeren, dvd’s bekijken en gebruikmaken van computers met internetverbinding. Onze studenten krijgen een studentenkaart toegestuurd waarmee zij onder meer korting krijgen bij musea, theaters en bioscopen. Daarnaast valt tweemaandelijks onze nieuwsbrief bij hen in de bus, met praktische informatie over begeleidingsbijeenkomsten, lezingen en de activiteiten van studentenvereniging Aperta.’

In studiecentrum Zwolle staat een enthousiast team voor u klaar. Onze medewerkers beantwoorden uw vragen. En helpen u gebruik te maken van de diensten van het studiecentrum: van studiemateriaal inkijken tot diploma-uitreiking. Wij zijn ook ‘s avonds en op zaterdag geopend, want de student is nummer één!

Uiterst rechts: Hubert de Saedeleer, coördinator studiecentrum Gent. FOTO: RIK GOOSSENAER TS

Eva von Stockhausen

Het team van studiecentrum Zwolle. V.l.n.r.: Francis van der Burg, Barry Brouwer, André van den Akker, Dineke Bollaert-Smit, Willem ter Meulen en Joke van Litsenburg.

Studiecentrum Utrecht. V.l.n.r. Paula Röder (coördinator studiecentrum Utrecht), Ellen Lübig (coördinator provinciaal steunpunt Zeeland), Ab Kruk (coördinator studiecentrum Nijmegen) en Ria Roskamp (coördinator studiecentrum Enschede). FOTO: PETER HONIG

Atletiek was acht jaar lang de rode draad in het leven van Anita Looper. Haar studie psychologie combineerde zij dus met trainingen, discipline en wedstrijden. Inmiddels is Anita gestopt met sporten op topniveau. Hardlopen is nu een hobby. Met de studie gaat ze gewoon door! Anita Looper, studente psychologie

FOTO: PETER STRELITSKI

‘Ik ben een bezig persoontje’ Anita heeft jarenlang alles gegeven voor haar sport. Niet tevergeefs. Ondanks diverse, ernstige blessures behoorde ze de afgelopen jaren tot de vaderlandse atletiektop. In 2004 werd ze nationaal kampioen veldloop, in 2006 tweede op de tienduizend meter. Drie jaar op rij was Anita de snelste Nederlandse vrouw op de vijf kilometer. Ze nam twee keer deel aan de EK cross en eenmaal aan de WK cross. Toch hakte de topatlete in juli vorig jaar de knoop door. Ze stopte als semi-professional. ‘Door mijn rugblessure kwam ik erachter dat mijn trainingsachterstand te groot was om mij nog te kwalificeren voor het Europees kampioenschap.’ Er was nóg een reden om te stoppen: haar privéleven. Sinds 2004 woont Anita in de Verenigde Staten van Amerika. Haar Australische man Paul werkt daar als ‘Managing Director’ bij BearingPoint, Management & Technology Consultants. ‘Ik ontdekte dat ik in twee werelden leefde. Ik vond het erg vervelend om zo lang van huis te zijn. Acht à negen weken zonder elkaar is niet gemakkelijk.’ Zit dat zo Sinds januari 2005 studeert Anita psychologie. In de boeken komt ze regelmatig onderwerpen tegen waarvan ze zegt: ‘O, zit dat zo. Over ontspanningsoefeningen bijvoorbeeld. Ik kan het nut ervan nu cognitief verklaren. Dat stimuleert me nog meer om door te gaan.’ Het is overigens niet haar eerste studie. Na haar hogere beroepsopleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening studeerde Anita een jaar orthopedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Die opleiding was niet geheel wat ze zocht. Haar belangstelling ging meer uit naar psychologie, maar haar studiefinanciering was op en daarom zocht ze eerst een baan. Ze werkte vier jaar in een Medisch Orthopedagogische Dagbehandeling voor jonge kinderen in Drachten. Eerst fulltime, al gauw parttime doordat de atletiek steeds meer tijd in beslag nam. Zes modules De studievrijheid die de Open Universiteit haar biedt, kon ze bij geen enkele andere universiteit vinden. Haar opleiding paste dus naadloos bij haar strakke dagritme. Anita zit op een schema van

zes modules per jaar en hoopt binnen niet al te lange tijd haar propedeuse af te ronden. ‘Ik moest er niet aan denken dat sport het enige zou zijn waarvoor ik leef. Daarom deed ik er graag iets bij waar ik na mijn sportieve carrière iets aan heb.

‘Ik moest er niet aan denken dat sport het enige zou zijn waarvoor ik leef.’ Anita sluit niet uit dat ze nog eens naar een andere universiteit zal switchen. Nu is ze bezig met de specialisatie Gezondheidspsychologie, maar haar belangstelling gaat meer uit naar ontwikkelingspsychologie en die richting kent de Open Universiteit Nederland niet. ‘Voorlopig blijf ik gewoon aan de Open Universiteit studeren’, zegt zij. Ander leven Het afscheid van de wedstrijdsport heeft haar leven natuurlijk drastisch veranderd. Hardlopen doet ze nog voor haar plezier. Verder gaat het vooral om haar echtgenoot, de studie psychologie én haar nieuwe baan. Want Anita is er de persoon niet naar

de student

om in het zwarte gat te vallen waarin zoveel topsporters terechtkomen. In Winston-Salem, North Carolina, werkte ze na haar atletiekcarrière als ‘Education Specialist’. Onlangs zijn Anita en Paul verhuisd naar California en daar hoopt Anita een soortgelijke baan te vinden. Natuurlijk wil ze die combineren met haar studie. ‘Ik ben en blijf een bezig persoontje.’ Paul Troost

Dit artikel is een bewerking van een interview dat eerder in Modulair verscheen.

8

www.ou.nl/emodulair

Facultair besluit

Cursusteam

Schrijven inhoud

The making of...een cursus

Wijs kind in een grote familie ‘Ik heb iedereen de boeken laten zien!’ Zulke enthousiaste reacties van studenten krijgt de Open Universiteit vaak te horen. Ook visitatiecommissies zijn altijd vol lof over de studiematerialen. Wat komt er zoal kijken bij het ontwikkelen van een cursus en kun je, na jaren van innovatie, nog wel spreken over dé cursus? De aanleidingen voor het ontwikkelen van een nieuwe cursus zijn divers. Student-leden maken in de Facultaire opleidingscommissie kenbaar dat zij een bepaalde cursus missen. Ook visitatiecommissies kunnen wijzen op hiaten in het opleidingsprogramma. Of samenwerking met zusterfaculteiten is alleen mogelijk als opleidingen op elkaar aansluiten. Groen licht voor een nieuwe cursus geeft de programmacommissie van een faculteit, onder voorzitterschap van de decaan. Die wijst vervolgens een cursusteamleider aan die op zijn of haar beurt een cursusteam formeert. Daarin zitten altijd een onderwijskundige en auteurs: hoogleraren, docenten, examinatoren. Zij verzorgen letterlijk de colleges. De Open Universiteit werkt ook samen met auteurs en redacteuren van andere universiteiten of uit het bedrijfsleven. Aan het cursusteam kunnen ook (extern) referenten worden toegevoegd, experts op wie de auteurs kunnen terugvallen. Extra bijzonder is, als die referenten hoogleraren zijn van enige faam. Let u eens op de samenstelling van een cursusteam, voorin de tekst- en werkboeken! Zoeklichten Bij de ontwikkeling van een cursus heeft het ‘klassieke’ model van leereenheden altijd goede diensten bewezen. Het model biedt vooral structuur door enkele vaste elementen die de auteurs moeten uitwerken: toegankelijkheid, activering, motivering en toetsing. We kunnen ons de uitleg van de onderwijskundige theorie hierachter besparen. In de inleiding van elk cursusboek zijn die uitgangspunten concreet vertaald. De leerstof wordt opgedeeld in vijftien tot twintig eenheden of hoofdstukken. Elk hoofdstuk vormt een deelcollege dat bestaat uit samenhangende componenten: introductie, leerdoelen, leerkern, kernbegrippen, studeeraanwijzingen, opgaven, samenvatting, zelftoets en terugkoppeling. In één van de cursussen verwoorden de auteurs fraai welke functie leerdoelen hebben: ‘Probeer deze bij het bestuderen van de leereenheid als zoeklichten te hanteren.’ Van proeftoets naar oefententamen Voordat de cursus uitkomt, wordt deze aan een kritische beoordeling onderworpen – de proeftoetsing. Een groep van zo’n twaalf studenten – opgeroepen via Modulair – beoordeelt, al studerend, zaken als studeerbaarheid, voorkennis, leermiddelen, cursusopzet, en verhouding tussen tekst en illustraties. Dat doen ze met vragenlijsten, een logboek, of door opmerkingen in de kantlijn van de cursus. Zowel de cursusteamleider als de onderwijstechnoloog kijken of de aanbevelingen leiden tot bijstelling van de cursus. Ten slotte leggen de studenten een proeftentamen af, waarvoor zij officieel kunnen slagen. Op die dag wordt ook de hele cursus nog eens geëvalueerd. Deelnemen aan een proeftoetsing kan een voordeeltje opleveren. Sommige studenten doen dat dan ook vaker, ondanks het niet geringe meerwerk naast de studie. Studenten ontvangen namelijk een vergoeding ter grootte van de moduleprijs. Feitelijk beschikken zij ook over een extra tentamenkans, nog voordat de cursus is verschenen. Vooral de faculteiten Psychologie en Rechtswetenschappen hebben niet te klagen over belangstelling en moeten kandidaten wel eens teleurstellen. Bijzonder aardig om te weten is dat het door de Commissie voor de examens geautoriseerde proeftentamen meestal als oefententamen in de cursus opgenomen wordt.

www.ou.nl/emodulair

Proeftoetsing

Verschijning

Evaluatie

Kwaliteit Als de cursus eenmaal in omloop is, gaat deze deel uitmaken van de cyclische en permanente kwaliteitsbewaking. Studenten die dan tentamen hebben gedaan, kunnen zich in een anonieme vragenlijst per e-mail opnieuw uitspreken over punten als inhoudelijke kwaliteit, studielast, begeleiding, tentamen, leermiddelen en media. Deze enquête staat bekend als SEIN: Signalerend Evaluatie Instrument. Nu lijkt zo’n onderzoek ná een tentamen minder zinvol. Toch betekent de loyaliteit van álle studenten aan SEIN dat vroeg of laat elke student profiteert van de kwaliteitsverbetering van een cursus. Een andere vorm van cursusevaluatie – als deel van een omvangrijkere kwaliteitsmeting – is visitatie en accreditatie. U leest er regelmatig over in Modulair. Innovatie In het hiervoor beknopt geschetste traject ligt een wat onevenredig accent op het leereenhedenmodel én het enkelvoudige (schriftelijke) cursusboek. Bij een innovatieve instelling als de Open Universiteit heeft de cursusontwikkeling allesbehalve stilgestaan. Afsluitend daarom een terugblik in vogelvlucht. Na het cursusboek volgde al spoedig het werkboek waarin de student extra werd gemotiveerd om met de leerstof te ‘werken’. Van het begin af aan werden er audiovisuele middelen toegevoegd zoals geluidscassettes en videobanden, en later cd-roms en dvd’s. De Open Universiteit won er diverse ‘awards’ mee. Een aantal cursussen werd verrijkt met begeleidingsbijeenkomsten in studiecentra.

9

Visitatie/accreditatie

Elan Vandaag de dag moet bij het ontwerpen van een cursus veel meer rekening worden gehouden met ontwikkelingen die vooral flexibiliteit eisen zoals competentiegericht leren, maatwerk, maar ook de actualiteit. Sinds de komst van internet lijken de onderwijstechnologische mogelijkheden onbegrensd. Er wordt gewerkt aan het integraal aanbieden van onderwijsfuncties – het begrip ‘elektronische leeromgeving’ is geboren. Zo kunnen studenten op Studienet een individuele werkplek inrichten, cursusinfo opslaan, oefententamens ophalen of medestudenten ‘ontmoeten’ in discussiegroepen. Cursussen zijn extra interactief als gevolg van elektronische werkboeken met directe feedback, videocolleges en ‘virtual classrooms’. Onlinebegeleiding staat hoog op de agenda. De faculteiten, samen met het Onderwijstechnologisch expertisecentrum (OTEC), buigen zich met elan over de elektronische leeromgeving van de toekomst. In die webgestuurde universiteit is – zo valt stellig te beluisteren – ook nog plaats voor het traditionele boek. Frans Bogaert

De auteur wil graag enkele collega’s bedanken voor het leveren van informatie: drs. Paul van den Boorn (Cultuurwetenschappen); drs. Gerard van den Boom (OTEC); drs. Diny Ebrecht (OTEC) en drs. Leo Wagemans (OTEC). Helaas kon in het korte bestek van dit artikel niet worden ingegaan op de belangrijke inbreng van grafisch vormgevers en andere medewerkers.

3.1

OPBOUW VAN EEN LEEREENHEID

Leereenheid

Een blok is verdeeld in leereenheden. Een leereenheid is van de stof dat u in één of twee dagdelen kunt bestud Elke leereenheid wordt voorafgegaan door een inhoud bestaat verder uit een introductie, een leerkern, een ze terugkoppeling. Deze onderdelen van een leereenheid omschrijven.

Introductie

De introductie van een leereenheid geeft kort aan wat d leereenheid is en schept een kader waarin deze inhoud worden. In de introductie vindt u de leerdoelen. Zij stel gaan welke kennis, inzichten en vaardigheden u zich e door bestudering van de leereenheid. De introductie w met studeeraanwijzingen voor de betreffende leereenh in elk geval de studielast vermeld.

Leerdoelen

De leerkern van een leereenheid bevat de feitelijke leer plaatsen in de leerkern treft u opgaven of opdrachten aa tussen een opgave en een opdracht is dat u een opdrac dient uit te voeren, terwijl een opgave gewoon met pe

Leerkern Opgave Opdracht

OPGAVE 0.0

Dit is een voorbeeld van een opgave. a Werk elke opgave tijdens het bestuderen van de leereenheid uit. b Vergelijk uw antwoord direct met het antwoord in de terugkoppeling Cursusmaterialen liggen gereed voor verzending. F O T O :

VIVIAN ROMPELBERG

Een pagina uit het cursusboek Visueel programmeren met Java.

10

www.ou.nl/emodulair

www.ou.nl Links: Modulair brengt vooral interviews met studenten en docenten. FOTO: CHRIS PEETERS

Studie-informatie Op www.ou.nl staat een rubriek ‘Studeren’. Daar vindt u veel handige informatie. ‘Studieaanbod’ laat zien welke cursussen en opleidingen er zijn. ‘Studie-informatie’ geeft algemene voorlichting én u kunt er formulieren en documenten downloaden. Via ‘Direct bestellen’ komt u snel in onze webwinkel. Klikt u op ‘Vraag en antwoord’, dan ziet u honderden veelgestelde vragen mét antwoorden, en van daaruit is het ook mogelijk een e-mail te sturen naar Service en informatie.

Hieronder: Modulair op de persen bij de drukker. FOTO: VIVIAN R OMPELBER G

Studentenblad (e)Modulair Modulair en e-Modulair: studenten én docenten aan het woord. De gedrukte editie brengt vooral achtergronden, interviews (human interest) en verslagen, maar ook aanvullend studienieuws. Modulair verschijnt negen keer per jaar. e-Modulair focust sterk op nieuws, activiteiten en actuele informatie over tentamens en begeleiding. Eén week vóór het verschijnen van Modulair biedt e-Modulair al een preview op de inhoud. Zie: www.ou.nl/modulair.

Faculteiten

Op www.ou.nl/vraagenantwoord vindt u het antwoord op honderden vragen.

De elektronische leeromgeving Studienet.

Via ‘Faculteiten’ op www.ou.nl komt u op hun webpagina’s. U treft er nieuws aan, praktische informatie en belangrijke gegevens. Bijvoorbeeld over medewerkers, onderwijs, innovatie, wetenschappelijke publicaties, studentenverenigingen, commissies en symposia.

Studieresultaten ‘Met mijn onlinestudiepad kan ik in perspectief plaatsen waarmee ik bezig ben’, zegt Pauline Brombacher, studente psychologie. ‘Ik kan zo het overzicht bewaren over mijn studieplanning, doordat duidelijk wordt weergegeven wat er voor mij nog in het verschiet ligt. Maar bovenal motiveert het enorm als ik zie wat ik nu al bereikt heb.’ Ook u kunt op www.ou.nl/studiepad bekijken welke cursussen u afgerond heeft en welke nog niet. Zodra de uitslag van uw tentamen bekend is, wordt uw studiepad meteen aangepast. Extra handig is het studiepad als u een volgende cursus wilt bestellen. Want in uw persoonlijk overzicht is meteen te zien welke cursus aan de ‘beurt’ is. Als u klikt op ‘persoonlijk overzicht’ ziet u alle informatie over die cursus én wanneer er tentamens of begeleidingsbijeenkomsten zijn. Vanuit uw studiepad kunt u ook meteen de betreffende cursus bestellen!

Studienet Studienet is de elektronische leeromgeving van de Open Universiteit. U heeft toegang tot Studienet op studienet.ou.nl. Daar kunt u bijvoorbeeld een eigen werkplek inrichten, zodat alle informatie over uw cursussen overzichtelijk bij elkaar staat. In Studienet kunt u ook discussiëren met docenten en medestudenten. Op 1 september 2007 is deze leeromgeving helemaal vernieuwd. Tot die tijd worden/zijn veel cursussen in het zogeheten Blackboard aangeboden. Linda Vosbeek Pauline Brombacher, studente psychologie: ‘Met onlinestudiepad kan ik het overzicht bewaren.’

www.ou.nl/modulair www.ou.nl/emodulair 26 april 2005

11 11

alumnus

Alumni kennen ups en downs

‘Steuntje in de rug’ Drs. Dirkje Mulder-Boers, voormalig voorzitter van de alumnivereniging, studeerde in 1995 af. Zij vertelt over haar studie en werk, en over de voordelen van contact tussen afgestudeerden en studenten. ‘Ik merk telkens weer hoe fijn het voor studenten is eens hun hart te luchten als ze vastzitten of hopeloos achterliggen. Voor alumni is dat heel herkenbaar.’ ‘Ik was in 1984 een van de eerste studenten’, vertelt Dirkje. ‘En ik wist vanaf dag één dat ik een universitaire studie wilde afronden. Maar ik vond het wel zwaar. Mijn hoogst genoten opleiding was mbo, dus ik dacht steeds: als ik het maar kan!’ Toen zij zich inschreef voor cultuurwetenschappen, werkte ze ook hard aan een havo-diploma. Ze had op dat moment geen baan. ‘Werk of carrière waren niet mijn motieven om aan de studie te beginnen. Ik wilde me vooral verder ontwikkelen.’ Vastbijter Later werkte Dirkje 20 tot 32 uur per week, terwijl ze moeder was van een jong gezin. ‘Gedurende een hele periode ben ik ‘s morgens vroeg opgestaan, zodat ik een uur of anderhalf uur kon studeren voordat mijn dochter uit bed kwam. Dan ontbeten we en daarna ging ik werken. Ik studeerde ook vaak ‘s avonds en in het weekend. Tijdens mijn hele studie bleef ik het wel spannend vinden of ik het aan zou kunnen, zo naast werk en gezin. Maar ik ben een echte vastbijter. En ik vond studeren ontzettend leuk. Dus het leverde ook energie op.’ Denken en werken Tegenwoordig werkt Dirkje als manager mantelzorgondersteuning bij een thuiszorgorganisatie. Haar werkgebied beslaat 22 gemeenten en haar functie bestaat uit leidinggeven, budgetteren, inkomsten genereren, onderhandelen met gemeenten en provincies, en nieuw beleid uitstippelen. ‘Deze baan zou ik nooit gehad hebben zonder mijn studie. Welke richting je ook kiest, een wetenschappelijke studie scherpt je analytisch vermogen en leert je verbanden leggen. Kijk naar Maria van der Hoeven. Eerst was zij minister van OCW, nu staat zij aan het hoofd van het ministerie van Economische Zaken. Als je een bepaald niveau van denken en werken hebt, kun je van inhoud switchen. Je kunt je snel inwerken in nieuwe stof, weet hoe je stukken moet doornemen, je houdt overzicht en weet dat je ook moet delegeren.’ Hart luchten Wat kunnen afgestudeerden betekenen voor studenten? Dirkje: ‘Veel, denk ik. Voor mensen die een studie overwegen, is het waardevol als afgestudeerden aanwezig zijn bij open dagen, om toelichting te geven en hun ervaringen te delen. Voor studenten kan het heel prettig zijn eens over hun studie te praten met iemand die het allemaal ook heeft meegemaakt. Tijdens de cultuurreizen die we als alumnivereniging organiseren, merk ik telkens weer hoe fijn het voor studenten is met alumni van gedachten te wisselen over waar ze tegenaan lopen. Om eens hun hart te luchten als ze vastzitten of hopeloos achterliggen. Voor alumni is dat heel herkenbaar.’

Dirkje Mulder-Boers: ‘Afgestudeerden kunnen een maatje zijn.’ FOTO: ANDRÉ WEIMA

Maatje Dirkje vervolgt: ‘Veel alumni zijn ook bereid bijvoorbeeld lezingen te verzorgen, of een kennismaking bij hun bedrijf. Voor studenten die vergevorderd zijn, is het fijn als ze hun scriptie of werkstuk eens kunnen laten lezen door iemand die dat al eens gedaan heeft. Ik pleit er zeker niet voor dat afgestudeerden een soort begeleiders worden. Ze kunnen wel een maatje zijn, een steuntje in de rug. Want zij weten hoe moeilijk het af en toe kan zijn.’ Ze voegt eraan toe: ‘De alumnivereniging heeft geïnventariseerd wie iets voor de Open Universiteit en voor studenten wil betekenen. Daaruit blijkt dat veel alumni op een of andere manier een bijdrage willen leveren. Met veel plezier zelfs!’

Olga Teunis

12

www.ou.nl/emodulair

studentenverenigingen

Studeren aan de Open Universiteit: eenzaam avontuur? Dat hoeft niet. Want er zijn ruim dertig studentenverenigingen. Ze kunnen uw studie rijker en leuker maken en geven u een steuntje in de rug. Vier studenten vertellen erover. Kijk ook eens op www.open.ou.nl.

Magda Heeffer, lid van studiegroep Poleimos.

FOTO: DIGNA MOL

‘Geeft moed’

‘Vrienden en lotgenoten’

‘Zonder struikelen’ studeert Magda Heeffer sinds 2001 cultuurwetenschappen. ‘Het is leuk met andere mensen die dezelfde studie doen als jij, van gedachten te wisselen’, aldus Marga. In studiecentrum Antwerpen nodigt de studiegroep Poleimos één keer per maand sprekers uit. Ook de nazit is vaak erg gezellig. Poleimos is bedoeld voor Antwerpse studenten cultuurwetenschappen, maar er komen ook studenten van andere studiecentra. Magda gaat ook wel eens naar activiteiten van studentenvereniging Aperta (studiecentrum Gent). Die organiseert meer excursies. Tot slot stelt Magda: ‘Het geeft vaak moed, en is een steuntje in de rug om extra door te zetten als je een periode hebt waarin het niet mee zit.’

‘Altijd doen!’ Dat antwoordt Elisabeth Batens op de vraag of zij mensen aanraadt lid te worden van een studentenvereniging. ‘Je legt contacten, krijgt ideeën en tips en hoort ervaringen van anderen.’ Elisabeth studeert ruim zes jaar psychologie en is lid van studentenvereniging De Studiekamer in Den Haag. Die doet veel. Er worden lezingen georganiseerd, workshops en soms een etentje of nieuwjaarsborrel. Ook studenten van andere faculteiten en uit andere studiecentra zijn welkom. Elisabeth vervolgt: ‘Ik vond er vrienden en ‘’lotgenoten’’. Dat was erg belangrijk wanneer ik in een studiedip zat. Je mag in zo’n vereniging als je dat wilt ook iets regelen en zo je organisatietalenten uitleven. Graag zelfs.’

‘Rijker en leuker’ Leo Franken blokt bijna negen jaar en is al vanaf het prille begin lid van TouW, de studievereniging voor informaticastudenten. Die werkt nauw samen met de faculteit en heeft leden in de hele Benelux. Leo: ‘Ik ga bijna altijd naar de themabijeenkomsten. Je ziet op zo’n dag een hype uit het vakgebied eens in een realistisch daglicht. Je krijgt academische input en feedback vanuit de praktijk. Een studentenvereniging maakt de studie rijker én leuker. Daar wil ik wel bij kwijt dat die verenigingen alleen kunnen blijven bestaan als nieuwe studenten ook bereid zijn iets bestuurlijks te doen.’ Marga Mulder

Links: Leo Franken, lid van studievereniging TouW.

FOTO: PETER STRELITSKI

Rechts: Dirk Jan Bart, lid van Vereniging Juridische Studenten Recht-even-redig. F O T O : H A N S V E R D O U W

Elisabeth Batens, lid van studentenvereniging De Studiekamer. F O T O : P E T E R D E LO O F F

‘Enthousiasme delen’ Dirk Jan Bart heeft zijn propedeuse Nederlands recht bijna binnen. Tijdens een van zijn eerste studiebijeenkomsten werd hij attent gemaakt op de Vereniging Juridische Studenten Recht-even-redig in Zwolle. Dirk Jan werd meteen lid. Hij zegt: ‘Net als bij sporten voelt het goed te weten dat ik niet de enige ben die er af en toe doorheen zit. En het is ook leuk dat ik mijn enthousiasme over de studie kan delen met mensen die ik ken.’ Deze vereniging verzorgt bijvoorbeeld lezingen en regelt bezoeken aan een rechtbank, gevangenis, Forensisch Psychiatrisch Centrum en aan de Tweede Kamer. Hij had dat niet verwacht, maar de omgang met mensen uit allerlei leeftijdsgroepen bevalt Dirk Jan ook erg goed.

www.ou.nl/emodulair

faculteiten

‘Niet te stillen honger’ ‘De samenleving heeft een niet te stillen honger naar juridische professionals. Onze studenten belanden dan ook vaak al tijdens hun studie op hogere posities met meer verantwoordelijkheid. De onderwerpen van hun scripties weerspiegelen wat er in de maatschappij aan de hand is. Ze gaan bijvoorbeeld over discriminatie via internet, de rechten van begaafde kinderen in het onderwijs, en regelgeving voor windindustrie. Een goede raad voor beginnende studenten: ga naar begeleidingsbijeenkomsten in het studiecentrum bij u in de buurt. Zo leert u de opleiding kennen én uw medestudenten.’ Prof. dr. Huub Spoormans, decaan faculteit Rechtswetenschappen

‘Drie vliegen in één klap’ ‘We doen in ons onderwijs steeds meer met duurzame ontwikkeling. Wetenschappelijk en maatschappelijk gebeurt er veel op dat terrein. Dus worden onze opleidingen er interessanter door. Voor beginnende studenten hebben we bijvoorbeeld de trip naar de ecosystemen in Burger’s Zoo. Zij maken daar opdrachten en posters. Zo slaan we drie vliegen in één klap: studenten maken kennis met elkaar, met duurzaamheid en met een wetenschappelijke aanpak. Voor hen is het daarna ook een stuk makkelijker om ‘’op afstand’’ te studeren en samen te werken.’ Prof. dr. Paquita Perez Salgado, decaan faculteit Natuurwetenschappen

Paquita Perez Salgado

‘Voldoen aan wens’ ‘We willen de digitale interactie versterken tussen studenten, en tussen studenten en docenten. Dat is erg handig voor ons afstandsonderwijs. Verder gaan we de banden met studieverenigingen en alumni aanhalen. Er komt een tweejarige masteropleiding voor klinische psychologie en gezondheidszorgpsychologie. Daarmee willen we voldoen aan de wens van veel studenten, vooral uit Vlaanderen, en zorgen dat studie en beroep nog beter op elkaar aansluiten. Het beroepsperspectief is al uitstekend. Psychologen komen goed aan het werk. Het wordt nog beter.’ Prof. dr. René van Hezewijk, decaan faculteit Psychologie

13

‘Ook onderzoek’

Huub Spoormans

‘Zoek studiemaatje’ ‘In onze opleiding Actief leren besteden we veel aandacht aan academische vaardigheden. Met het overgrote deel van de opdrachten kun je verworven kennis in je werk toepassen. Maar wie wil, mag dat ook ergens anders doen, zodat je eens over de ‘’randen’’ van je eigen ervaring kijkt. Voor beginnende studenten heb ik wel wat tips! Wees actief in onze discussiegroepen. Zoek een studiemaatje, met wie je afspraken maakt over tempo en de volgorde van modules. Bezoek onze miniconferenties. Daar hoor je waar het debat in ons vak over gaat, en kom je medestudenten en docenten tegen. Leuk en nuttig!’ Prof. dr. Els Boshuizen, decaan onderwijsinstituut Onderwijswetenschappen

‘Verrassend aan onze opleiding? Dat we vier basisdisciplines combineren, namelijk cultuurgeschiedenis, kunstgeschiedenis, filosofie en letterkunde. Overigens trainen we onze studenten ook in academische vaardigheden. Zodat zij teksten en bronnen kunnen analyseren, en weten hoe je onderzoek moet doen. Wij willen een nog hechtere band tussen het onderzoek van de staf en de scriptieonderwerpen. Dat vind ik een juiste ontwikkeling. Een faculteit dient evengoed een onderzoeksomgeving te bieden en daar werken we dus hard aan.’ Prof. dr. Jaap van Marle, decaan faculteit Cultuurwetenschappen

‘Andere bril’ ‘Veel studenten managementwetenschappen hebben een baan. Mede dankzij de studie laten zij zien verder te willen en kunnen groeien. Ook doordat zij door de studie leren met een andere bril naar hun werk te kijken. Daardoor kunnen zij problemen in hun organisatie of bedrijf vaak vanuit een nieuw gezichtspunt bekijken. Dat opent de weg naar een succesvolle oplossing. Mijn advies voor beginnende studenten? Maak ééns per maand een afspraak met een medestudent om de stof door te spreken. Spreek met jezelf af hoeveel uur je per week studeert en op welke momenten. En hou je ook aan die planning!’ Prof. dr. Herman van den Bosch, decaan faculteit Managementwetenschappen Beppie van der Heijden

Bovenste foto: Jaap van Marle Onderste foto: Herman van den Bosch

De faculteit Informatica ontbreekt op deze pagina, omdat de functie decaan vacant is.

Links: René van Hezewijk Rechts: Els Boshuizen A L L E F O T O ’ S : M A R C E L VA N H O O R N

14

www.ou.nl/emodulair

medezeggenschap en belangenbehartiging

De Facultaire opleidingscommissie van het onderwijsinstituut Onderwijswetenschappen. V.l.n.r.: Wil Giesbertz, Maaike Hendriks, Marleen Duerloo (student-lid), Gilbert Verhestraeten (student-lid), Jan van Bruggen en Marion Timmermans. Niet op de foto: Kiki van Etten (student-lid). F O T O : J E R O E N S T O R M

Studentenraad Hebben studenten echt invloed op het reilen en zeilen van de Open Universiteit Nederland? Ja! Daar zorgt de Studentenraad voor. Dat is de club die studenten officieel medezeggenschap geeft. De Studentenraad bestaat maximaal uit negen leden en eens per twee jaar zijn er verkiezingen. ‘Laat ik eens wat kwesties noemen waarbij hun inzet absoluut nodig is’, zegt ambtelijk secretaris Bernadette Kop. ‘Herziening van het inschrijfregime. De rol van studiecentra, ook in relatie tot begeleiding. En het instellingsplan van de Open Universiteit.’ Het is een impressie natuurlijk, maar haar opsomming laat wel zien dat het gaat om zaken die voor álle studenten belangrijk zijn. De Studentenraad is bevoegd te adviseren over (nieuwe) opleidingen, studentenvoorzieningen en studiebegeleiding. Instemmingsrecht heeft de Studentenraad als het gaat om het algemene deel van het Onderwijs- en examenreglement (OER). Dat algemene deel betreft onder andere de doelen van het onderwijs, ingangseisen voor cursussen, deelname aan tentamens, en vrijstellingen.

Leden van de Studentenraad zijn volwaardig lid van andere organisaties die de belangen van studenten behartigen. Dan gaat het bijvoorbeeld om het Interstedelijk Studenten Overleg en het Landelijk Overleg Fracties dat gelieerd is aan de Landelijke Studenten Vakbond. Daarnaast neemt de Studentenraad deel aan het landelijk overleg universitaire medezeggenschapsorganen en aan het informele overleg tussen de ondernemingsraden en universiteitsraden van alle Nederlandse universiteiten. Last but not least... in de Studentenadviescommissie van de VSNU treffen we óók leden van de raad aan. Kortom: zij is ook aanwezig in de nationale, academische gemeenschap!

Studentenraad Postbus 2960 6401 DL Heerlen Secretariaat 045-5762215 of 045-5762737 (maandag tot en met vrijdag, 9.00-16.00 uur) [email protected]

Gilbert Verhestraeten en Kiki van Etten (beiden student-lid van de Facultaire opleidingscommissie van het onderwijsinstituut Onderwijswetenschappen). F O T O : M A A I K E H E N D R I K S

Facultaire opleidingscommissies In de Facultaire opleidingscommissies hebben studenten een duidelijke stem. Iedere faculteit van de Open Universiteit Nederland heeft zo’n commissie. Er zitten minimaal drie studenten in en drie medewerkers. Zij vergaderen twee tot drie keer per jaar en adviseren de faculteit over de Onderwijs- en examenregeling (OER). Verder beoordelen zij de uitvoering van die regeling. Bovendien geeft deze commissie gevraagd en ongevraagd advies over het onderwijs.

Studentenbond De Studentenbond behartigt de belangen van studenten. Waar en wanneer dat ook maar nodig is! Als studenten tegen problemen aan lopen, dan zal de Studentenbond die aan de orde stellen en er oplossingen voor aandragen. Het is een onafhankelijke vereniging, waar alle studenten lid van kunnen worden.

Studentenbond Open Universiteit [email protected] www.open.ou.nl/sbou

De Studentenraad. V.l.n.r., staand: Katrien Leyers, Truus Meier, Rick Coone, Theo Lutkie, Janny de Jonge, Bernadette Kop (ambtelijk secretaris), Rikki Dijksman; zittend: Jan van Knippenberg, Michel Severijns, Herman Kiesel. FOTO: CHRIS PEETERS

Peter te Boekhorst

www.ou.nl/emodulair

15

Universiteit als alle andere Is de Open Universiteit een universiteit als alle andere? Niet helemaal. Want zij verzorgt afstandsonderwijs. Maar verder wel! Je kunt er een academische graad halen. Er zijn faculteiten met decanen, hoogleraren en docenten. En er is ook een College van bestuur. Het academisch jaar wordt officieel geopend. Er is een dies natalis. Laten we ‘bovenaan’ beginnen. Het College van bestuur. Dat bestaat uit drs. Theo Bovens (voorzitter), rector magnificus prof. dr. ir. Fred Mulder en drs. ing. Cees Brouwer. Gezamenlijk vertegenwoordigen zij de Open Universiteit bij de overheid en in de politiek. Verder hebben zij ieder een eigen portefeuille. We noemen de voor studenten belangrijkste. Theo Bovens neemt de woordvoering, samenwerking met universiteiten, Alumnivereniging en overleg met de VSNU voor zijn rekening. De portefeuille van Fred Mulder omvat vooral onderwijs en onderzoek, accreditatie, internationale samenwerking, academische aangelegenheden. Hij is ook het eerste aanspreekpunt voor de Studentenraad. Cees Brouwer ‘doet’ onder meer studentenvoorzieningen, financiën en marketing. Overigens nemen in voorkomende gevallen de collegeleden voor elkaar waar.

In één adem Onderwijs en onderzoek worden in de academische wereld vaak in één adem genoemd. Bij de Open Universiteit staat onderzoek vooral in dienst van het onderwijs. Faculteiten, en vervolgens de studenten, moeten er wijzer van worden. Het accent heeft lang gelegen op onderwijskundig onderzoek, en dan vooral hoe kennis over te dragen met moderne (elektronische) leermiddelen. Alweer enkele jaren is onderzoek in het eigen vakgebied ook belangrijk. Dat heeft te maken met accreditatie door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie. Zij beoordeelt onder meer of onderwijs en onderzoek goed met elkaar verweven zijn. Pas dan krijgen opleidingen, ook die van de Open Universiteit, een accreditatie waardoor zij erkende diploma’s kunnen uitreiken en recht hebben op financiering van de overheid.

Dan de faculteiten. Daar zwaaien decanen de scepter. Onder hun leiding wordt ons onderwijs ontwikkeld. Elke faculteit heeft natuurlijk een wetenschappelijke staf. Die bestaat uit gespecialiseerde, universitaire (hoofd)docenten en uit hoogleraren die het totale vakgebied overzien. In de wandelgangen noemen we hen wp: wetenschappelijk personeel dus. Zij kunnen allemaal docent, (scriptie)begeleider, examinator of onderzoeker zijn. Belangrijk voor een wetenschapper is dat hij of zij het vakgebied kritisch onderwerpt aan onderzoek, daarover publiceert en onderwijs geeft. Hoogleraren en docenten ontmoeten u graag, bijvoorbeeld tijdens faculteits- of studiedagen!

Net als alle andere Nederlandse universiteiten valt de Open Universiteit onder de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Die regelt zaken als onderwijs, bestuur en bekostiging. Maar ook medezeggenschap. Zo kennen al onze faculteiten een Facultaire opleidingscommissie. Die bestaat uit medewerkers én studenten. Zij adviseren de decaan over het onderwijs. Dan is er ook nog de Studentenraad. Deze raad behartigt de belangen van alle studenten door het College van bestuur te adviseren over voorzieningen zoals studiebegeleiding, studiecentra en provinciale steunpunten.

De campus van de Open Universiteit Nederland. Het organogram vindt u op www.ou.nl/universiteit/organisatiestructuur.

Academische rituelen In september openen Nederlandse universiteiten het academisch jaar. Collegevoorzitters reageren dan graag op actuele ontwikkelingen in het hoger onderwijs. Omdat je bij de Open Universiteit het gehele jaar door kunt starten, kunnen wij ons academisch jaar in een andere maand openen. De viering van onze dies natalis, ‘geboortedag’, vindt wél steeds in september plaats. Tijdens die academische zitting gaat de rector magnificus het corps van hoogleraren voor. Vanzelfsprekend in toga! Er wordt dan een actueel wetenschappelijk thema belicht. De diesviering krijgt bij een lustrum of een ander gedenkwaardig moment extra cachet door uitreiking van de graad ‘doctor honoris causa’ aan mensen met wetenschappelijke of maatschappelijke verdiensten. Zo kenden wij al een eredoctoraat toe aan onder anderen Herman Wijffels, informateur van het vierde kabinetBalkenende, schrijver Geert Mak en architect Jo Coenen. Ook ú bent nu lid van onze universitaire gemeenschap. Net als 20.000 andere Nederlandse en Vlaamse studenten. U kunt studeren uit passie of om maatschappelijk vooruit te komen. Als de academische bul uw ultieme doel is, dan ligt een pad van volharding voor u, tot op het feestelijke moment van de diplomauitreiking. Zo’n 4.500 alumni gingen u al voor – doctorandussen, meesters, ingenieurs, bachelors en masters. Frans Bogaert, hoofdredacteur Modulair

Academisch abc met ingang van 1 september 2007 definitief vervangen door titulatuur conform het bama-stelsel. EC/ECTS European Credit Transfer System. Sinds 2002 vervangt EC het oude systeem van studiepunten en vergemakkelijkt de internationale uitwisseling. Bij de Open Universiteit: 1 module = 3 (Nederlandse) studiepunten = 4,3 EC. faculteit bestuurlijke en organisatorische eenheid van de universiteit, één of meer nauw verwante vakgebieden beslaand. hoogleraar hoogste universitair docent, belast met het onderwijs/onderzoek in een (groter) vakgebied waarvoor een leerstoel bestaat. Aanspreektitel is professor (prof.). inaugurele rede zie oratie. ingenieur (ir.) voormalige academische titel die verkregen werd na afronding van een ongedeelde universitaire opleiding in de exacte (technische) wetenschappen. LLB Legal Law Bachelor, bachelorgraad in de rechtswetenschappen. LLM Legal Law Master, mastergraad in de rechtswetenschappen. LSVb Landelijke Studenten Vakbond: belangenorganisatie voor studenten. master academische graad na afronding masteropleiding. Biedt toegang tot het schrijven van proefschrift. Master of Arts (MA) academische graad, veelal gebruikt in de letteren, cultuur- en geesteswetenschappen. Master of Science (MSc) academische graad, veelal gebruikt in de exacte wetenschappen. meester in de rechten (mr.) voormalige Nederlandse titel na afronding van een juridische wetenschappelijke opleiding (nu dus LLM). NVAO Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie die gerechtigd is tot het afgeven van accreditaties voor opleidingen binnen het hoger onderwijs. OER Onderwijs- en examenregeling waarin formeel de inhoud van de opleiding en examens is vastgelegd. oratie toespraak; op universiteit gebruikt als rede

zoals die wordt uitgesproken bij de aanvaarding van een hoogleraarsfunctie (inaugurele rede). Onderwijstechnologisch expertisecentrum (OTEC) organisatieonderdeel van de Open Universiteit met als taak het ontwerpen, ontwikkelen en onderzoeken van innovatief hoger onderwijs (ook voor andere organisaties). postpropedeuse het programma van de bacheloropleiding na de propedeuse. prof./professor (aanspreek)titel van een hoogleraar. propedeuse letterlijk: voorbereidend onderwijs door algemene en inleidende vakken. De term duidt specifiek het eerste studiejaar aan. Raad van decanen gremium bij de Open Universiteit, waarin decanen overleggen. Is onder meer bevoegd tot het vaststellen van de OER. rector magnificus wetenschappelijk hoofd van de universiteit en lid College van bestuur. Tevens voorzitter van het College voor promoties. schakelprogramma door universiteiten ontwikkeld programma voor hbo’ers die een masteropleiding aan de universiteit willen volgen. Studentenraad (SR) medezeggenschapsorgaan van de studenten van de Open Universiteit. De SR heeft deels instemmingsrecht over de OER en uitgebreid adviesrecht over onder meer nieuwe opleidingen, studiebegeleiding en studentenvoorzieningen. studiepunten zie EC. ud/uhd universitair docent, respectievelijk universitair hoofddocent. VSNU Vereniging van Universiteiten; de VSNU behartigt de belangen van Nederlandse universiteiten in de politiek, bij de overheid en bij maatschappelijke organisaties. WHW Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. wp wetenschappelijk personeel. Frans Bogaert Deze lijst is een verkorte versie van de lijst op www.ou.nl/modulair.

CO LO F O N Deze speciale editie van

Eindredactie

Modulair verschijnt in een

Beppie van der Heijden

oplage van 10.000 exemplaren en is een uitgave van de

Grafisch ontwerp

afdeling Voorlichting, service

Open Universiteit Nederland,

en informatie van de Open

Vivian Rompelberg

Universiteit Nederland. Druk Hoofdredactie

Alfabase, Alphen aan den Rijn

Frans Bogaert telefoon 045-5762670 fax 045-5762766 [email protected]

Mei 2007 5707053

academisch jaar universitair collegejaar, van 1 september tot en met 31 augustus. Wordt officieel geopend, meestal in september, maar de Open Universiteit kan daarvan afwijken. accreditatie keurmerk (zes jaar geldig) dat de kwaliteit van een opleiding positief beoordeelt. Geaccrediteerde opleidingen mogen een officieel diploma afgeven. alumnus/alumna afgestudeerde. Meervoud is alumni. bachelor academische graad na afronding bacheloropleiding. Bachelor of Arts (BA) bachelorgraad, gebruikt in de letteren, cultuur- en geesteswetenschappen. De toevoeging ‘of’ geeft het verschil aan met een hbo-bachelor. Bachelor of Science (BSc) bachelorgraad, gebruikt in de exacte wetenschappen. bama bachelor- en masterstructuur, ingevoerd in 2002-2003, waarbij doctoraalopleidingen zijn opgedeeld in respectievelijk een (regulier driejarig) bachelorprogramma en een (regulier eenof tweejarig) masterprogramma. bul universitair diploma. campus universiteitsterrein. College van bestuur (CvB) het dagelijks (meerhoofdig) bestuur van de universiteit. decaan voorzitter van een faculteit die bestuur en hoogleraarschap veelal combineert. dies (natalis) letterlijk: dag van geboorte. Tijdens de dies natalis herdenkt de universiteit de dag van stichting. doctor (dr.) wetenschapper die, door het schrijven van een proefschrift, in het bezit is van de hoogste academische graad, het doctoraat. Internationaal wordt een doctor aangeduid als Philosophiae Doctor (PhD). doctoraal synoniem voor afstuderen of het behalen van de graad master/drs. Biedt toegang tot het schrijven van proefschrift (dr.). Ook: het examen zelf. Ook: de drs.-titel. doctorandus (drs.) voormalige academische titel na afronding van een (ongedeelde) vierjarige, universitaire opleiding. Bij de Open Universiteit