Soorten pathologiën bij verschillende vormen van rampen Dr Rooselaer Nico Urgentiearts-Anaesthesist Spoedgevallendienst ASZ AalstGeraardsbergen
Doelstelling
Vormen van rampen beschrijven Type pathologie bij elke vorm Korte beschrijving van het type pathologie Notie therapie ifv aan te wenden middelen.
Natuurrampen
Grondverschuivingen en lawines Aardbevingen Overstromingen Orkanen en tornado’s Tsunami
Grondverschuivingen en lawines
Bij hevige regenval of snel smeltende sneeuwmassa’s Tussen trage opmars en plotse onset Snelheid tss 15-70km/h voor modderstromen Vooral letsels door hun massa effect
Aardbevingen Vooral de secundaire effecten oorzaak van letsel Vb: brand ,elektrocutie, collaps gebouwen,…
Overstromingen Meest voorkomende vorm Traag begin tot snelle onset Na de acute fase veel problemen Vb: contaminatie water, rottende kadavers, beperkte hygiëne,…
Orkanen en tornado’s
Orkaan : snelheid +- 100km/h constant, 30-50km breed Tornado : tunnelvormig Verschil : schade toegebracht over grotere opp. orkaan tov tornado
Tsunami
Neveneffect van aardbeving onder zee Golflengte tussen 5 en 90 min Snelheid rond de 600 km/h Hoogte tot 30m gerapporteerd.
Letsels bij natuurrampen
Wonden en fracturen Crush letsels Submersie letsels Hypothermie Panieksyndromen
Woning –en bedrijfsbranden
Vuur = 4e accidentele doodsoorzaak 80% sterft tijdens hun slaap Vuur consumeert zuurstof = zuurstoftekort bij slachtoffer Vuur produceert schadelijke gassen= cyanide en CO Hitte kan de longen rechtreeks verbranden( T 600°C)
Woning – en bedrijfsbranden
Brandwonden door blootstelling van de huid aan excessieve temperaturen Ernst ifv duurtijd , temperatuur , kledij , vochtigheidsgraad, … Meestal doodsoorzaak voor de thermale letsels
Woning-en bedrijfsbranden
Te verwachten letsels: brandwonden inhalatieletsels wonden en fracturen defenestratie ontploffingsletsel psychologische syndromen
Spoorwegrampen
Dikwijls ontsporing, maar ook botsingen Extreme uitdaging voor de hulpdiensten: SAR, Vuur en explosies, HAZMAT, zware ontzettingen, waterbevrijdingen
Spoorwegrampen Soorten letsels Enorme variatie: wonden en fracturen amputaties crush syndromen panieksyndromen intoxicatie ontploffingsletsels hypothermie
Verkeersongevallen
1e doodsoorzaak van ongevallen Europa 50 000 doden 150 000 blijvende handicap 200 mijard euro economische kost = totale kostprijs jaarlijkse autoproductie
Verkeersongevallen
Te verwachten letsels: wonden en fracturen amputaties crush letsel neurotrauma intoxicaties ontploffingsletsels en brandwonden panieksyndromen
Chemische incidenten
Groot aantal patiënten vertonen effecten van toxische invloeden Steeds groter risico( transport) Karakteristieke effecten volgens de betrokken agentia Onderverdeling in lethale -, blister agentia, verstikkingsagentia en agentia met incapaciterende werking
Chemische incidenten Lethale agentia: Neurogene werking = zenuwen Haematogene werking= bloedbaan Blisteragentia: Tasten huid en slijmvliezen aan vnl de longen Verstikkingsagentia: laten longen vol water lopen Incapaciterende agentia: zorgen voor een tijdelijke irritatie van ogen en luchtwegen
Chemische incidenten Neveneffecten en outcome zijn weinig gekend Lokale effecten:contact met het product Systemische effecten: organen worden aangetast ver verwijderd van de contactplaats Effecten op mentale gezondheid= massahysterie
Chemische incidenten Te verwachten letsels: Chemische brandwonden Brandwonden door vuur of hitte Intoxicatie Ontploffingsletsels panieksyndromen
Stralingsincidenten
Nucleair maar ook andere stralingsbronnen Nucleair = anticipeerbaar, voorspelbaar Transport: gevolgen zijn niet voorspelbaar
Stralingsincidenten
Verschil tussen acute en chronische medische effecten Pathologiën: brandwonden ontploffingsletsels traumatische lesies haematogene afwijkingen ( uren dagen) genetische en somatische afwijkingen ( jaren)
Terrorisme
Gebruik van meer en meer hoog technologische middelen Grotere succesratio en aantal slachtoffers Chemische en biologische wapens worden eenvoudiger om te synthetiseren Explosieven worden krachtiger
Terrorisme Pathologiën Diffuse wonden en fracturen Ontploffingsletsels Hitte –en chemische brandwonden Biologische infecties Intoxicaties Psychische stoornissen
Luchtvaartongevallen
Groter aantal vluchten = groter risico Meeste ongevallen = landen of opstijgen= in de buurt van luchthaven Lage frequentie Groot aantal slachtoffers = meestal overleden Beperkte medisch luik meesteal tot forensische aspecten
Luchtvaartongevallen Soorten: High impact:mid-air collisions of explosies ,hierbij zijn zelden overlevenden Middle impact: grondbotsingen, afglijden van de startbaan;weinig doden , vele lichte verwondingen Low impact: vooral paniek
Luchtvaartongevallen
Pathologiën: traumatische verwondingen amputaties brandwonden en rookinhalatie panieksyndromen
Soorten pathologiën
Wonden , fracturen en amputaties Crush letsels Onderdompeling Hypothermie
Brandwonden Panieksyndromen Ontploffingsletsels Intoxicaties
Wonden , fracturen en amputaties Soorten wonden: Gesloten: huid is intact Worden als mineur beschouwd Compressie Hoogstand Ijsapplicatie
Wonden , fracturen en amputaties Open wonden: De huid is open Grote snijwonden = grote bloedvaten? Groter risico op infectie Penetrerende voorwerpen laten zitten ( enkel inkorten)
Wonden , fracturen en amputaties Fracturen: Belang van herkennen van gevaarlijke fracturen( schedel , wervelzuil, …) Bloederige fracturen: dijbeen , bekken,… Belang van immobilisatie en stabilisatie voor transport
Wonden , fracturen en amputaties
Sternum en ribfracturen = schade aan hart en longen Hartruptuur = lethaal Pneumothorax of tensiepneumothorax = medische urgentie en op het terrein te behandelen Fractuur kan open of gesloten zijn . Open = medische urgentie of wanneer bloedvaten of zenuwen geraakt zijn.
Nekwervelfractuur
Grote snijwonden
Pneumothorax
Pneumothorax
Tensiepneumothorax
Tensiepneumothorax
Tensiepneumothorax
Wonden , fracturen en amputaties
Amputaties: belang van beperken bloedverlies = proximaal afbinden lidmaat inpakken = poging tot opnieuw aanhechten
Wonden , fracturen en amputaties Neurotrauma: Wordt veroorzaakt door bloeding in de hersenen binnen een gesloten hersenpan< druk neemt toe in de schedel < gn doorbloeding meer v/d hersenen Behandeling= bloeding stoppen en druk wegnemen
Wonden , fracturen en amutaties Defenestraties: Term die gebruikt wordt wanneer iemand bewust of onbewust door een raam springt Letsels zijn afhankelijk van verschillende factoren: hoogte , ondergrond, bomen, …
Crush letsels Pathofysiologie Lang gekneld = weefselafbraak en celsterfte Beschreven begin 20e eeuw bij oorlogen en VKO Eerst in detail door Bywathers en Beall na “the Battle of Britain” WO2
Crush letsels Pathofysiologie Dode cellen vormen een debris Debris wordt in de nieren gefilterd en zorgt voor nierblokkage De nieren werken niet meer Lijdt tot nood aan niervervangende therapie
Crush letsel Preventie: Vroegtijdige herkenning Massieve vochttoediening ( IV) Na HCO3 toediening
Crush letsels Behandeling: Vochttoediening Nierdialyse
Crush letsels Voorbeelden: Armenië 1988: 25000 doden , 600 ANI waarvan 225 in nierdialyse WTC New-York : 1 geval van dialyse, 3000 doden< weinig overlevenden. Tsunami < geen gevallen gemeld Meeste gevallen bij aardbevingen in steden.
Onderdompeling
Submersion Eerst inslikken van water Nadien water in larynx<spasme =protectief mechanisme Verstikking Combinatie van gebrek aan O2 en stapeling van CO2=bewusteloos Verdere verzuring =spierverslapping
Onderdompeling Behandeling: Reanimatie ( beveiligen luchtweg= intubatie) Landurige therapie ( kunstmatige beademing , ABtherapie) Tijdrovende en intensieve zorgen nodig
Hypothermie
Onderkoeling verloopt in verschillende stadia Eerst shiveren( bibberen) en vasoconstritie(koude extremiteiten) Dan basaal metabolisme verhogen (beperkt tot 35°C) <35°C daling basaal metabolisme , AH( anoxie) <28°C hartspierfunctie komt in het gedrang
Hypothermie
Voordeel : O2 consumptie neemt af = protectief mechanisme Reanimatie dient verder te gaan tot 35°C bereikt wordt Casussen van >1uur CRA bij 10°C met overleving
Hypothermie Milde tot matige (35°C-29°C) Pt shivert , is bleek , koud en bewust Beschermend milieu( eerst magere) Verwijder natte kledij en droog pt. Isolerende bescherming ( alu deken) Verhoog omgevingswarmte IV vloeistof met suikers Gn alcohol Controleer pt op andere letsels Transporteer pt op rustige manier
Hypothermie Ernstige hypothermie( <29°C) Pt is stuporeus, bewusteloos Gn shivering , ijskoude huid Gn Harttonen, zeer trage AH, pupillen soms niet meer reactief, spieren zijn rigied Nooit opwarmen pre-hospitaal( rewarming shock) Groot risico op VF of asystolie Behandel met grootste voorzicht Zo min mogelijk invasief en blijf reanimeren tot T° >35°C
Panieksyndromen
Onstaan zeer plots en onverwacht Kan natuurlijke stress respons zijn 2 maal meer bij vrouwen Symptomen: kortademigheid, hartkloppingen, beven , zweten, stikken, misselijkheid, abdominale krampen, tintelingen armen benen en rond de mond, angst om te sterven, gevoel buiten zichzelf te zijn
Panieksyndromen Behandeling: Uitsluiten van levensbedreigende pathologie Kalmeren slachtoffer Meestal volstaat geduld en rustige aanpak Zelden medicamenteuze benadering ( kalmeermiddelen)
Brandwonden 1e graad : enkel opperhuid is verbrand Huid is rood en zeer pijnlijk Genezing over 5-10 dagen zonder littekens
Brandwonden 2e graad: Dringt dieper door tot onder de opperhuid Onderverdeeld in opp en diep Opp= pijnlijk+blaarvorming+ vochtig Genezen na 10-18 dagen zonder litteken Diep = minder pijnlijk, meer blaren , huid verbleekt niet bij duwen Ze zijn onderhevig aan infectie
Brandwonden 3e graad: Opperhuid , huid en onderhuid is vernietigd. Leerachtig aspect , bleek en droog Pijnloos door vernietiging zenuwuiteinden Genezing enkel door huidtransplant of littekenvorming
Brandwonden Hoe oppervlakte bepalen? Kleinere BW= opp handpalm is 1% Grotere opp regel van 9.
Regel van negen
Brandwonden: wanneer kritiek?
>25% totale lichaamsoppervlakte 3e graads over > 10% Brandwonden aan de luchtwegen Alle brandwonden genitaliën, handen, voeten en aangezicht Gecompliceerde brandwonden met grote weke delen letsels of fracturen Elektrisch brandwonden of diepe chemische brandwonden Brandwonden bij kinderen en oudere Brandwonden en chronische ziekten ( COPD , hartlijden , …)
Brandwonden: behandeling
Geef zuurstof Start vochttoediening IV Koude en vochtige steriel compressen Hoogstand verbrande extremiteiten Verwijder knellende juwelen Geef pijnstilling Houd pt. nuchter en warm
Ontploffingsletsel
= Blast injury Triple impact Primair door drukgolf Secundair door rondvliegend debris Tertiair door neerkomen van slachtoffer
Ontploffingsletsel
Primaire letsels Trommelvliesscheur : oorsuizen, pijn en bloed in de gehoorgang Longtrauma : (spannings-) pneu, longoedeem(tx-drainage+O2 ) Arteriëel luchtembool( caisson) Darmruptuur Hersentraumata Oogtraumata
Intoxicaties
CO of cyanide Symptomen van hoest , ijlhoofdigheid tot bewusteloosheid en CRA Blokkeren O2 transport thv cellen Behandeling =toedienen van O2 en voor CO caisson voor cyanide = toediening antidoot ( cobalamine)
Vragen?
