Socialisatie van de Perro(pup) Jeanneke Datema-Vanfloorop, hondengedragstherapeut www.go4dogs.be / www.happytails.be Algemeen Een Perro de Agua Español is een prachtige hond die de harten van veel mensen heeft gestolen. Door zijn wollige en guitig uiterlijk heeft hij een hoge aaibaarheids factor. Naast deze aaibaarheids factor lijkt hij een rustige, gehoorzame, speelse hond te zijn, tenminste dat is wat ik altijd te horen
werk en gaat men zijn hond een goede opvoeding geven, om te zorgen dat hij keurig aanvaardbaar gedrag laat zien dat past binnen onze maatschappij, zonder dat zijn eigenheid verloren gaat. Ik hoop door dit schrijven wat meer duidelijkheid te geven over onze geweldige Perro. Genetisch pakket De Perro de Agua Español staat omschreven als: werkhond / waterhond, gereserveerd, speels, actief en vrolijk, kindvriendelijk, intelligent, gemakkelijk in de omgang, waaks, attent, goed reukvermogen, drijver, gevoelig; kortom een allrounder. Allemaal stuk voor stuk prachtige eigenschappen, zou ik zeggen. Wij zijn ons er echter niet altijd van bewust, wat deze woorden nu allemaal in kunnen houden. Een speelse hond kan namelijk al gauw een ongecontroleerde hond worden, als u hem zijn gang laat gaan. Rond de 5 á 7e maand komen alle rasspecifieke eigenschappen naar buiten. Indien men de hond geen basisoefeningen en zelfbeheersing heeft geleerd zal hij puur volgens zijn instincten en driften reageren. Het is dus wel degelijk nodig om u te realiseren wat die mooie eigenschappen van de Perro in de praktijk betekenen. Verder in dit schrijven komt dit nog aan bod.
krijg als mensen kennis maken met mijn honden. En ja, mijn honden zijn rustig, speels op zijn tijd, gehoorzaam en echte knuffels. Voor een buitenstaander ziet dat er natuurlijk fantastisch uit en zo’n hond wil men wel. Waar echter niet bij wordt stil gestaan, is dat mijn honden het eerste jaar veel werk en aandacht hebben gevraagd. Dat ik heel duidelijk voor ogen had wat ik zou toelaten en wat niet. Ik heb regels aangegeven die pasten in mijn leefomstandigheid. Daarnaast heb ik rekening gehouden met wat een Perro is en hoe hij in elkaar zit, wat zijn basisnoden zijn en daar heb ik zeker mee gewerkt. Als men een hond aanschaft dient men zich op de hoogte te stellen welke ras-eigenschappen het dier heeft meegekregen. Aan de hand daarvan en aan de hand van uw leefomstanigheden gaat men aan het
Socialisatie De Perro is in de eerste plaats een hond en omdat hij gevoelig en gereserveerd van aard is, dient hij heel goed te worden gesocialiseerd. De belangrijkste periode om een hond te socialiseren is van 0 tot 12 weken met een uitloop naar 16 weken. Alles wat u de hond aanbiedt aan prikkels wordt opgeslagen in zijn geheugen en later zal hij alles wat hij tegenkomt toetsen. Herkent hij datgene, dan zal hij zich stabiel gedragen, herkent hij het niet, zal zijn verdedigingsmechanisme op gang komen. U gaat dus met hem 1
2003 - 2013 PDAECN
gen dat hij volgens zijn genetisch pakketje zal reageren op prikkels. De hond leert door associaties te maken. Krijgt hij een positief gevoel bij dat wat hij heeft ondernomen dan zal hij dit opnieuw herhalen. Krijgt hij een negatief gevoel bij wat hij heeft ondernomen, zal hij dit vermijden. Voorbeeld: Wanneer u bent weggeweest en u komt terug, zal uw pup u begroeten door op te springen. Wanneer u daarop reageert door hem aan te kijken of hem aan te halen dan krijgt het pupje een fijn gevoel bij zijn gedrag en hij zal dit gedrag blijven herhalen, omdat hij ervoor wordt beloond. Wanneer u dit gedrag niet leuk vindt is het beter dat u gaat voorkomen dat het pupje nog de kans krijgt om u zo te begroeten. U geeft hem pas aandacht wanneer hij op zijn vier poten staat en ook leert u hem zo vlug mogelijk de oefening ‘zit’. Hetzelfde geldt ook voor piepen voor aandacht of blaffen. Straf hoort ook bij positief leren en trainen dus u mag er best gebruik van maken op voorwaarde dat de hond het begrijpt. Straf wordt op heterdaad gegeven, is kort en bondig en rekening houdend met de gevoeligheid van de Perro. De hond wordt even genegeerd nadat u straf hebt gegeven. U maakt het weer goed met uw hond na 1 minuut of nadat hij is gekalmeerd. Laat hem even voor u werken en geef hem een opdracht die hij kent zodat u positief kunt afsluiten. U kunt hem ook een waarschuwings-woord leren, bij-voorbeeld ‘foei’. Dit kunt u gebruiken wanneer de hond van plan is om een actie uit te gaan voeren waarvan u liever niet wilt dat hij doet. De hond krijgt de mogelijkheid om te stoppen met zijn ongewenst gedrag. Stopt hij zijn ongewenst gedrag dan wordt hij beloond. Gaat hij echter door met zijn ongewenst gedrag, volgt er consequent een straf. Wanneer is een straf nu straf? Een straf wordt pas een straf als de hond dit zo ervaart. Dit betekent dat u inventief moet zijn. U kunt iets wat de hond graag heeft of wil wegnemen.
op stap en socialiseert de hond op allerlei mensen en kinderen maar ook op allerlei dingen, plotselinge bewegingen met en of zonder geluid. Dit alles dient op een veilige en gecontroleerde manier te gebeuren. Wat is nu veilig, zult u zich af vragen? Eigenlijk is dit heel simpel. Stel dat uw kind of kleinkind zich heeft pijn gedaan of angst heeft voor iets of iemand en het begint te huilen. Wij mensen gaan het kind troosten en hem vastpakken om hem een veilig gevoel te geven. Dat is, lijkt mij, de normale reactie. Wij laten het kind weten dat wij er voor hem zijn en dat het op ons kan terugvallen. Wanneer een hond zich angstig en onveilig voelt, wordt er niet getroost, sterker nog er wordt de raad gegeven dat hij het maar zelf moet uitzoeken, omdat u anders zijn angst zou bevestigen. Deze stelling is achterhaald en nieuwe onderzoeken geven een ander beeld. Als u logisch nadenkt dan weet u eigenlijk al dat deze oude stelling niet klopte. Uw hondje dient ondersteuning te krijgen als hij het moeilijk heeft of krijgt. Dat is de enige manier om vertrouwen in u te krijgen en zich bij u veilig te gaan voelen. In de bijlage zit een lijst die u kunt gebruiken als richtlijn om uw Perro goed te socialiseren. Een Perro die goed is gesocialiseerd zal vol zelfvertrouwen de wereld tegemoet treden. Hij zal het niet nodig vinden om angstig / agressief gedrag te laten zien omdat hij alles wat hij ziet en hoort terug herkent. Belangrijk: Wanneer u een willekeurig rassenboek bekijkt dan leest u bij bijna elk ras dat het kindvriendelijk is ingesteld. Hierbij wil ik met klem stellen dat dit niet zo is. Wanneer een hond in zijn socialisatie periode geen kinderen heeft gezien, of kennis heeft gemaakt met kinderen die hem per ongeluk pijn hebben gedaan, dan zal de hond kinderen absoluut niet leuk vinden. Het is onze taak, om een pup kennis te laten maken met kinderen op een rustige en leuke manier. Alleen zo zal de hond een goede emotie ervaren bij het zien van een kind. Als de pup wegduikt en veiligheid zoekt bij zijn eigenaar, bij het waarnemen van een kind, zal deze hem ondersteunen door de pup bijvoorbeeld op zijn schoot te nemen en het kind aan de pup iets lekkers laat geven waarbij het lekkers wordt aangeboden in de handpalm.
Allrounder / Werkhond Onze Perro is een intelligente werkhond en dit betekent dat hij niet tevreden zal zijn met een blokje
Leren en straf Een hond leeft in het hier en nu, wat ook wil zegPDAECN 2003 - 2013
2
Het drijven is niet zo erg maar het bijten in de hiel wel en dat is iets wat u hem duidelijk dient te maken, dat u dat niet leuk vindt. U zou hem kunnen laten schrikken op het moment dat hij wil bijten. Hetzelfde gedrag kan hij ook laten zien als u met hem aan het wandelen bent en in de wei staan koeien of schapen. Deze dieren sprinten al gauw weg en dat triggert onze Perro. Als u hem laat zal hij er achteraan gaan. Dit voorkomt u door dit op te zoeken en hem aan de lijn te laten wanneer u deze dieren passeert. U kunt zelf ook met hem spelen door een balletje te gooien of iets anders waar uw Perro voor gaat. Wat vooral belangrijk is, is dat u dit gedrag niet laat ontwikkelen en hem leert dat het ook anders kan. Achter een speelgoedje rennen, kan het vervelende gedrag voorkomen.
om per dag. Daarnaast is iedere hond gebaat bij structuur en regels. De opvoeding kan heel simpel zijn indien u duidelijk bent en weet welk gedrag van de Perro u wel leuk vindt en welk niet. Gedrag dat u niet graag zou willen zien bij uw Perro gaat u beter voorkomen of ombuigen. Doet u dit
Waken: Onze Perro heeft goede oren en hij zal zeker blaffen bij onraad of wanneer de deurbel gaat. Dit blaffen, kan snel evolueren en hij is nog moeilijk stil te krijgen. Het beste is hier om het blaffen op signaal te krijgen en ook het stil zijn kunt u hem leren door dit te benoemen. Leer hem de inhoud van deze signalen. U kunt deze signalen dan gebruiken waar nodig. Wat u zeker niet moet doen is steeds roepen dat hij stil moet zijn wanneer hij druk aan het blaffen is, hij denkt dan dat u goed meedoet.
niet dan zal uw Perro gedrag gaan ontwikkelen waar u geen raad mee weet. Bij de Fédération Cynologique Internationale of te wel FCI staat de Perro de Agua Español ingedeeld als rashond bij Groep 8: Retrievers, Opstotende honden en Waterhonden. Dit betekent dat hij graag in het water zit en ook dat hij graag iets in zijn bek draagt. In het land van herkomst werd en wordt hij ook ingezet om vee te bewaken en te drijven, maar ook om drugs of gaslekken op te speuren, gezien zijn goede neus. Als je alles op een rijtje zet, kunnen wij stellen dat onze Perro voor heel veel kan worden ingezet. Hoe vertaalt zich dit nu binnen een doorsnee gezin dat alleen een gezellige huishond wil waarmee het leuke dingen kan ondernemen? Hieonder volgt uitgebreide analyse van alle kwaliteiten die onze Perro heeft en wat dit kan betekenen bij de ontwikkeling van zijn gedrag.
Verdedigen: Wanneer onze Perro in huis alle ruimte ter beschikking heeft en krijgt, zoals het hem uitkomt, zal hij zijn taak goed doen en bezoek zien als indringers en zijn territorium verdedigen. Het kan zo escaleren dat hij zelfs bepaalt wie mag binnen komen, mag gaan zitten of opstaan. Dit gedrag kunt u voorkomen door hem altijd naar zijn mand of bench te sturen en hem daar te laten blijven totdat u het signaal geeft dat hij weer mag rondlopen. Laat
a)Veedrijver / waak en verdedigen en hoe zich dit kan uiten binnen het gezin De Perro kan dit laten zien wanneer u met uw gezin aan het wandelen bent en de leden van het gezin lopen wat verspreidt. Wanneer u oplet dan zult u merken dat uw Perro zijn best doet om het gezin of de groep waarbij hij hoort bij elkaar te krijgen. Hij kan zelfs een lid, dat niet snel genoeg is of van hem weg loopt, in de hiel bijten. Dit gedrag dat de Perro laat zien doet hij ook wanneer hij het vee moet binnen drijven. Dit gedrag is genetisch en het zit hem in zijn bloed. 3
2003 - 2013 PDAECN
hem zeker niet voor u uit naar de deur rennen om het bezoek binnen te laten. Hij zal niet anders kunnen en zijn gezin en omgeving gaan verdedigen. Deze eigenschap heeft hij ook mee gekregen. Het is aan u deze in goede banen te leiden.
door hem met iets lekkers in zijn mand of bench even alleen te laten. De tijd dat u weg blijft gaat u langzaam maar zeker opbouwen. Stuur hem tussendoor, als u thuis bent, eens naar zijn mand en laat hem daar even blijven terwijl u even naar een andere ruimte gaat. Onze Perro moet leren om erop te vertrouwen dat u echt wel terug komt. U kunt hem ook iets te doen geven door een activity ball te vullen met iets superlekkers zodat hij daar druk mee bezig kan zijn.
Gereserveerd: Onze Perro is een hond die niet alle mensen en kinderen zo maar aardig zal vinden. Hij is in eerste instantie afstandelijk naar alle vreemden en hecht zich heel sterk aan een persoon in het gezin. Dit wil niet zeggen dat de rest van het gezin niet
b) Jagen: Jachtinstinct heeft onze Perro ook mee gekregen. De ene Perro iets meer dan de andere, maar ze hebben allemaal de neiging achter iets aan te jagen. Gooi maar eens een balletje, geen enkele Perro die dit te zien krijgt blijft staan. Wanneer wij dit maar laten gaan, laat de Perro al snel ongecontroleerd gedrag zien en heeft u het nakijken, want hij gaat zijn neus achterna. De Perro heeft dus een zeer goede neus en hij zal veel sneller een geurspoor achterna gaan indien u hem in het bos maar laat lopen. U kunt dit onder controle houden door hem het hier komen goed te leren. U kunt ook met hem speurcursussen gaan volgen. In deze cursussen wordt u en uw hond geleerd hoe u met deze drift gecontroleerd om kunt gaan en hiermee komt u tegemoet aan een basisbehoefte van uw Perro. Wanneer u dit niet ziet zitten of u heeft er niet genoeg tijd voor, is het alternatief om speeltjes van de hond of lekkers te verstoppen en de hond alles te laten zoeken. Bij een wandeling kunt u zijn geliefd speeltje ook gaan verstoppen. Dat maakt een wandeling al snel een stuk spannender. Hij moet dan zijn neus gebruiken om het speeltje op te sporen, en jullie zijn leuk samen bezig, geweldig toch. Er zijn tal van mogelijkheden die men kan bedenken om activiteiten samen te doen, zodat de hond meer op u gericht is, in plaats van alleen maar bezig te zijn met zijn omgeving en u er als vijfde wiel aanhangt. Onze Perro zal ook prooigedrag laten zien in de vorm van het jagen achter een fietser of jogger. Dit gedrag laat hij vooral zien wanneer wij onze Perro niet genoeg beweging geven, maar ook te weinig
meedoet. Hij heeft gewoon een voorkeur. Juist omdat hij de kat uit de boom zal kijken is het heel belangrijk hem goed te socialiseren en een goede fokker te zoeken die fokt met ouderdieren die geen angst vertonen. Angst is erfelijk en het is een feit dat angstige honden moeilijk leren en sneller zullen bijten. Daarnaast is het belangrijk dat hij niet wordt overrompeld door opdringerige mensen en kinderen. Respecteer dat het dier niet zomaar aangeraakt wil worden en leer hem dat aangehaald en of gestreeld worden best leuk kan zijn. Koppel alle aanrakingen aan iets leuks door de vreemde iets lekkers te laten geven wanneer de hond uit zichzelf naar de vreemde toe gaat. .
Gericht op de baas: De Perro is zeer gehecht aan zijn baasje en zijn gezin. Dit is natuurlijk prachtig maar het heeft ook een keerzijde. U zult uw Perro dienen te leren dat hij ook alleen kan blijven en niet altijd en overal met u mee kan gaan. Wanneer u in huis uw Perro overal achter u aan laat lopen, leert u hem niet om zelfstandig te zijn. Ik heb zelfs ooit eens een case gehad dat het baasje haar hond meenam op het toilet omdat hij begon te janken als zij niet meer te zien was. Dit is voor u niet prettig maar zeker en vast heel zielig voor uw hond. U voorkomt dit PDAECN 2003 - 2013
4
aanbieden wat hem psychisch prikkelt. U kunt dit voorkomen door hem achter een speeltje aan te leren rennen en het terug te laten brengen. In het begin laat u hem niet vrij lopen maar heeft u de hond aan een lange lijn. Door die lange lijn kan hij niet van u weg lopen en houdt u toch controle. Ga met uw Perro naar een goede gehoor-zaamheidscursus en leer hem alle basisoefeningen, speel genoeg met hem. Geef hem speelgoed waarbij hij moet nadenken zoals, b.v. een gevulde kong, activity ball en puzzels. Leer hem vooral dat hij rustig gedrag moet laten zien om iets te krijgen wat hij graag heeft. Veel jachthonden zijn bovendien gevoelige hon-
claimen. Het gedrag wat zij dan laten zien is, bijvoorbeeld; Grommen bij hun voerbak, hun speeltje of bot niet graag afgeven of zelfs grommen als u het wilt aanraken en hij kan zelfs zijn baasje claimen, waarbij hij dreiggedrag kan laten zien als er iemand (kind, volwassene, andere hond) zijn baasje benadert. Dit gedrag is heel vervelend en kan gevaarlijk zijn, omdat de hond zijn bezit zal verdedigen en de kans is heel groot dat hij zal bijten, indien men zijn voerbak of bot of speeltje afneemt. Het is veel beter om niet in conflict te gaan met de hond. Leer hem vertrouwen in u te krijgen en ruil eventueel een speeltje voor iets wat hij ook graag heeft. Voerbaknijd kunt u voorkomen door hem iedere keer een kleine portie van zijn voer te brengen in plaats dat u iets afneemt. Alleen zo leert de hond u vertrouwen. Een hond met aanleg tot resource garding samen laten met kinderen kan heel gevaarlijk zijn en u zult altijd heel voorzichtig moeten zijn en goed moeten opletten. Een hond met resource garding zal ik nooit laten plaatsen bij kinderen. Afsluiting: Mijn doel van dit schrijven is de rasspecifieke eigenschappen van een Perro te ontleden en wat er eventueel kan gebeuren wanneer een Perro met zijn veelzijdigheid niet goed wordt begeleid of niet wordt begrepen. De Perro is een prachtige hond met heel veel kwaliteiten waar wij van kunnen genieten als wij ons de moeite doen en ons willen verdiepen in zijn eigenheid en in de hondentaal. Als alle fokkers van dit mooie ras nog
den en dit is bij de Perro niet anders. Perro’s zijn gevoelig voor harde geluiden maar ook voor snelle bewegingen. Wanneer u uw Perro goed socialiseert op geluiden en bewegingen heeft u al veel gewonnen. U kunt zo nu en dan gebruik maken van verschillende CD’s die te koop zijn om uw hond te laten wennen aan verschillende geluiden. De CD speelt u af waarbij de hond het geluidsniveau nog aankan. Tegelijkertijd gaat u met uw hond spelen. Hij zal het geluid met iets leuks associëren. Dit doet u totdat de CD op het hoogste geluidsniveau kan worden afgespeeld en uw Perro daar helemaal niet op reageert. c) Waterhond: Uw Perro heeft vliesjes tussen zijn tenen en hij zou gemakkelijk en graag kunnen zwemmen. Dit moet hij als pup alvast aangeleerd krijgen, anders vindt hij zwemmen helemaal niet zo leuk. Hem zo maar pardoes in het water gooien is ook geen optie, hij zal de schrik van zijn leven krijgen. U zult het hem moeten leren op een leuke en rustige manier wanneer u van hem een waterrat wilt maken. Perro’s kunnen resource garding vertonen, dit betekent dat zij mensen en dingen kunnen gaan 5
2003 - 2013 PDAECN
accepteren dat niet alleen het uiterlijk telt maar vooral ook de gezondheid en een goed en stabiel karakter, zal deze hond veel meer slaagkans krijgen in onze steeds vollere en minder tole-rante maatschappij. Er zijn buiten de gehoor-zaamheidscursussen tal van andere sportieve cursussen te vinden voor mensen die samen met hun
hond fijn en nuttig bezig willen zijn, zoals: voor de drijver is er Treibball, voor de snelle Perro’s is er behendigheid, voor de Perro die meer met zijn neus bezig is speuren, voor de jagers zijn er jachtcursussen en voor de waterhond is er het waterwerk. U ziet, voor iedereen is er wat wils. Rest me nog iedereen die voor het ras gaat veel plezier te wensen met zijn Perro.
Bijlage: socialisatie tabel In deze tabel wordt gedurende 10 weken bijgehouden welke ervaringen de pup in de afgelopen week heeft gehad die belangrijk zijn voor zijn socalisatie. Een ideale richtlijn dus om met je pup aan te werken! Hieronder vindt u een weergave van alleen de ‘ervaringen’ opgesomd, zonder de bijbehorende weken.)
Voorbeeld van totale lijst: Naam pup Geboortedatum Tatouage/chip Plaatsing gezin √ = Gedaan en geen enkel probleem N° Week Datum begin van de week Socialisatie personen Volwassenen (zie verder vlg blz)
PDAECN 2003 - 2013
1
Adres Telefoon/GSM ± = Gedaan maar probleem ondervonden 2
3
4
6
5
6 7
8
9
10
Opmerkingen
N° Week Datum begin van de week Socialisatie personen Volwassenen (mannen/vrouwen) Kleurlingen Gehandicapte personen (stok, rolstoel,…) Personen in uniform Jongeren/pubers (jongens/meisjes) Kleine kinderen (jongens/meisjes) Babies Oude personen Joggers Fietsers Motorrijders Kinderen met skateboards/rolschaatsen Kinderen die spelen in een speeltuin Voetballers (kinderen, volwassenen, match) Personen op straat Personen op de markt Kermis Fanfare
Geluiden Menselijke geluiden (gegil, gehuil, …) Huishoudelijke geluiden (stofzuiger, wasmachine, mixer,) Auto’s Treinen, metro, trams (stations) Motors, motorfietsen Vuilniswagen Sirenes (ziekenwagen, politie, brandweer) Wegwerkzaamheden Onweer Tractoren (indien op de buiten) Verzorging Pup optillen Pup op een tafel zetten Pup borstelen met een zachte borstel Pup kammen (indien langharig) De pup bij de staart nemen De tanden nakijken De oren nakijken en verzorgen Verschillende manipulaties
Dieren Andere honden Katten Andere huisdieren Paarden Dieren op de boerderij (koeien, schapen,…) Pluimvee (kippen, eenden) Kippen, ganzen, .. in het park/een vijver
Ervaringen De pup aan de halsband wennen Aan de leiband in huis wandelen Aan de leiband in een kalme straat wandelen Aan de leiband in de drukte wandelen Aan de leiband in het donker wandelen Achter in de auto reizen Voor in de auto reizen De trein nemen De bus nemen
7
2003 - 2013 PDAECN
Shopping center Bakker Slager Kapper Tandarts/huisarts School Biblioteek Andere Zindelijkheid Plasje in goot Grote behoefte in goot ‘s Nachts zindelijk Overdag zindelijk Grote/kleine behoefte op commando Stopt tijdens wandeling om behoeftes te doen Stopt niet meer tijdens wandeling om behoeftes te doen
De tram nemen De metro nemen Trappen opgaan Trappen naar beneden gaan De lift nemen
Alleen leren blijven ‘s Nachts alleen blijven zonder blaffen/huilen ‘s Nachts alleen blijven zonder iets kapot te maken Overdag alleen blijven gedurende minstens 1 uur.
Winkels/openbare plaatsen Kleine winkels Grootwarenhuizen Kledingwinkel Café/restaurant
PDAECN 2003 - 2013
8
