SOCIALE ZEKERHEID VOOR DE ARBEIDSRECHTPRAKTIJK Kerstin Hopman, advocaat 12 oktober 2015
PROGRAMMA • Arbeidsrecht en ziekte(wet) • Arbeidsrecht en arbeidsongeschiktheid • WWZ ,sociale zekerheid en ziekte/arbeidsongeschiktheid
ZWANGERSCHAP • 1999: Standaard Zwangerschap en bevalling als oorzaak van arbeidsongeschiktheid. • 2014: Richtlijn…idem • Richtlijn soepeler dan Standaard: uitgangspunt bij combinatie van oorzaken: ao-heid tgv zwangerschap prevaleert=100% dagloon • CRvB: 2015: 267, TRA 2015/63: Klachten ivm zwangerschap? M.J.A.C. Driessen
ARTIKEL 19aa ZIEKTEWET • De verzekerde die geen werkgever heeft=de vangnetter, wordt nadat na de eerste dag van arbeidsongeschiktheid ( ALS VANGNETTER!? KH) een periode van 52 weken is verstreken, beoordeeld volgens het WIA-criterium. • Ebzw= eerstejaarsbeoordeling Ziektewet • TVB2= toetsing verbetering belastbaarheid 2e ziektejaar ; als er aanleiding toe is of op verzoek( van werkgever!)
Benadelingshandeling ZW • Art. 45 lid 1 sub j ZW=benadelingshandeling algemeen • Art. 45 lid 7: onder benadeling wordt mede verstaan de situatie dat de verzekerde zonder deugdelijke grond heeft nagelaten verweer te voeren tegen of heeft ingestemd met beeindiging
INTERN UWV-BELEID 1 • Wn mag loonaanspraken niet onnodig opgeven. • Er geldt immers een opzegverbod ex art. 7:670b lid 2 BW! • OOK tijdens bedrijfseconomische omstandigheden! • JUIST! Vanwege zijn bijzondere positie
INTERN UWV-BELEID 2 • Zieke wn dient in ALLE gevallen bij wg aan te dringen op nakoming verplichtingen bij ziekte • Niet alleen loondoorbetalingsplicht maar ook reintegratieplicht • IMMERS: behalve 1e spoor ook 2e spoor mogelijk
•
• •
RECHTSPRAAK CRvB vanaf 2012
Hoofdlijn: in het algemeen mag van een wn worden verwacht dat hij zijn aanspraken op loon tijdens ziekte niet onnodig prijsgeeft, indien en voor zover dit tot het gevolg heeft dat UWV eerder of over een langere periode ziekengeld moet betalen. Veelal zal dan ook het instemmen van het einde van het dienstverband leiden tot een benadelingshandeling; Zulks ook als de reden van eindigen gelegen is in bedrijfseconomische omstandigheden, omdat indien de wg bij gebrek aan instemming van de wn overgaat tot indienen van een verzoek tot ontbinding van de aovk de kantonrechter dient te beoordelen of dit verzoek verband houdt met een opzegverbod. HET ENKELE FEIT DAT DE OPGEGEVEN REDEN RE-ORGANISATIE IS SLUIT IMMERS NOG NIET UIT DAT EEN DERGELIJK VERBAND AANWEZIG KAN ZIJN!
CRvB bij bedrijfseconomische omstandigheden
• In bepaalde situaties moet echter op grond van de f/o geconcludeerd worden dat de kans dat de kantonrechter een ontbindingsverzoek zal afwijzen verwaarloosbaar klein is, alsdan is geen sprake van een benadelingshandeling. • Dergelijke situaties deden zich voor in de volgende zaken: LJN BT6700, BW1977, BY5276 en BY8635
HERZIEN BELEID UWV-1 ( medio 2013) • Hoofdregel blijft gelijk! • Wanneer echter komt vast te staan dat het ontslag geen verband houdt met het opzegverbod ( maar is ingegeven door bedrijfseconomische omstandigheden) mag de wn instemmen met ontslag. • In welke situaties neemt UWV aan dat het ontslag GEEN verband houdt met het opzegverbod?
HERZIEN BELEID UWV-2 • 3 voorwaarden: • Er is een sociaal plan (1) waarmee de vakbonden hebben ingestemd(2) • Het afspiegelingsbeginsel is juist toegepast (3) • De geldende opzegtermijn is in acht genomen(4) • VERVALLEN PER 1-7-2015, OUDE BELEID GELDT WEER!
ZW+WWZ • Ontslag en de toegang tot de Sociale Zekerheid voor de zieke werknemer. De muis in de val van een ingewikkeld toneelstukje in toga. P.H. Burger; TRA 2014/75 • Per 1-7-2015 art 7:669 lid 3 sub a-h BW • Ziekte en bedrijfecon: vergunning bij UWV vragen • UWV geeft toestemming tenzij redelijkerwijs verwacht mag worden dat het opzegverbod binnen 4 weken na UWV-besl niet meer geldt • Advies bedrijfsarts vereist
AANSCHERPING OPZEGVERBODEN en ZW • Opzegverboden aangescherpt in BW. Meewerken aan einde • • • •
dienstbetrekking BIJ BEDRIJFSECONOMISCHE OMSTANDIGHEDEN KAN NIET MEER! Ontslagvergunning verzocht ogv art 7:669 lid 3 sub b BW wordt NIET verleend door UWV gedurende periode van opzegverbod. Ktr mag opzegverbod passeren BEHALVE bij bedrijfseconomische omstandigheden. Wat als ktr. TOCH ontbindt? Heeft gevolgen voor praktijk: meewerken aan einde dienstverband tijdens ziekte NIEUW BELEID UWV?
BELEID UWV PER 1-7-2015 • Beleid n.a.v. uitspraken CRvB ( 4-4-2012 ev) INGETROKKEN • Geen beleid ter beantwoording van de vraag wanneer een wn in hoger beroep moet van ontbindingsbeschikking. Ook bij HB geen recht op voorschot ex art 47a ZW • Meewerken aan formele ontbinding mocht niet en mag nog steeds niet.
CRVB 2015-blijvend gehele weigering • CRVB:2015:1903- casus: ivm psyche na OSV gekozen voor KO+ schadevergoeding ipv OSV aan te vechten. Professionele rechtshulp: • Benadelingshandeling! Weloverwogen beslissing genomen om.. Zie r.o. 4.5 • CRVB:2015:2386- casus:-vso+pro forma tijdens ziekte. Professionele rechtshulp.Psychische klachten: Benadelingshandeling!
CRVB 2015-blijvend gehele weigering • CRVB:2015:891- casus: buschauffeur OV onderdrukt pijn met alcohol en wil dienst beginnen. • Geen verminderde verwijtbaarheid! • Vraag: mogelijk recht op WW? Zie CRVB:2013:2464!
CRVB 2015/verminderde verwijtbaarheid • CRVB:2015:1330, TRA 2015/73: onderhandelen op de gang na eerst inhoudelijk verweer gevoerd te hebben = benadelingshandeling! • MAAR: omdat door houding van WERKGEVER een zodanige conflictsituatie is ontstaan dat de samenwerking een moeilijk begaanbare weg zou zijn geworden: verminderde verwijtbaarheid ( 35% -26 weken ipv blijvend gehele weigering) • Zie ook CRVB:2015:1823
CRVB 2015/verminderde verwijtbaarheid • CRVB:2015:1330, TRA 2015/73: onderhandelen op de gang na eerst inhoudelijk verweer gevoerd te hebben = benadelingshandeling! • MAAR: omdat door houding van WERKGEVER een zodanige conflictsituatie is ontstaan dat de samenwerking een moeilijk begaanbare weg zou zijn geworden: verminderde verwijtbaarheid ( 35% -26 weken ipv blijvend gehele weigering) • Zie ook CRVB:2015:1823
WIA • Artikel 4 – volledig en duurzaam arbeidsongeschikt • Artikel 5 – gedeeltelijk arbeidsgeschikt • IVA x WGA - 75% x 70% • IVA artt. 47 t/m 53 • WGA artt. 54 t/m 63
DUURZAAM ARBEIDSONGESCHIKT • CRvB 18-2-2009; LJN BH1896; ex nunc toetsing • CRvB 16-12-2009: LJN BK7027 • CRvB 24-2-2010; LJN BL5491: het gaat om de deugdelijkheid van de prognose op het moment dat deze door een bezwaarverzekeringsarts is gedaan • CRvB 01-10-2010; LJN BN9226, USZ 2010/320 • Welke behandelmogelijkheden zijn relevant? Zie CRvB 9-5 + 25-72014 ECLI: 2014: 1729+2519, USZ 2014/304: die kunnen leiden tot toename mogelijkheden/afname beperkingen.
WERK EN WIA
Wetsartikelen • art. 52 WIA: inkomen tijdens het recht op de arbeidsongeschiktheidsuitkering ( IVA )
• Art. 61 lid 1 WIA: de hoogte van de loongerelateerde uitkering: factor inkomen van belang
Samenloop • • • •
Uitkering met inkomen WAT IS INKOMEN? Tot 1-3-2012: Inkomensbesluit WIA Vanaf 1-3-2012: Algemeen Inkomensbesluit Socialezekerheidswetten
• Zowel loon als andere uitkering kan inkomen zijn!
Wijziging hoogte WIA-uitkering bij hernieuwde uitval?
• Casus: samenloop WIA+loon:bij hernieuwde uitval wordt het loon verlaagd naar 80% Gaat dan de WIA omhoog? • Rb. Arnhem 22-03-2011; LJN BP9267: NEE, want:
• Inkomen in de zin van artikel 52/61 WIA jo art. 3:3 lid 2 AIB: te korten inkomsten zijn die inkomsten die werden genoten in het aangiftetijdvak VOOR het tijdvak waarin het recht ontstond op hernieuwde loondoorbetaling
Kortingsregelingen • Beide inkomensbesluiten bepalen dat UWV het voorliggend loon in mindering brengt op een WIAuitkering. Indien het voorliggend loon een loondoorbetaling ex art. 7:629 BW betreft dient op grond van beide wetteksten sprake te zijn van een RECHT op loondoorbetaling. • Recht op loondoorbetaling ontstaan? Civiele rechtspraak terughoudend. Zie noot USZ 2013/65.
Opleggen loondoorbetalingsplicht door UWV • Situatie: bedongen arbeid A, wn valt uit, 104 weken ziek, EWT minder dan 35%, werkt vervolgens in functie B en valt dan opnieuw uit in passende functie B • Wn/wg meldt toename aog bij UWV in de hoop WIA-uitkering te krijgen ex art. 55 WIA • UWV oordeelt dat de passende arbeid de bedongen is geworden en stelt dat er een nieuwe loondoorbetalingsplicht is ontstaan • WIA wordt zonder wachttijd toegekend ex art. 55 WGA. WGA wordt toegekend op 55 WIA maar komt niet tot uitbetaling omdat UWV het loon in mindering brengt op de WIA-uitkering conform de wettelijke kortingsregeling • INKOMENSVERREKENING WIA
INKOMENSVERREKENING WIA-1 • Hernieuwde uitval;passende arbeid (stilzwijgend) de bedongen arbeid geworden? • CRvB d.d. 19-02-2014; ECLI:CRVB:880; USZ 2014/165 • CRvB d.d. 21-5-2014; ECLI:CRVB:1757; USZ 2014/222 • TRA 2014/ M. Driessen: Passende arbeid, bedongen arbeid? De Centrale Raad spreekt. • TWEE uitspraken 25-3-2015 CRvB: • CRvB 25-3-2015;ECLI:2015:1090, USZ 2015/137;nieuw recht op bezoldiging ex art.76a ZW ontstaan? Nee. Geen wijziging bedongen arbeid omdat de aangepaste wrkzhdn vallen binnen de omschrijving v/h functieprofiel, r.o. 6.5. • Werkgever ook belanghebbende! Er is procesbelang, zie r.o.6.2
USZ 2014/165 • Casus: wn gaat na 1e uitval aan het werk in aangepast/bijgesteld eigen werk tegen ongewijzigde beloning. Valt opnieuw uit.
• CRvB: deze relatief beperkte aanpassing van de werkzaamheden is niet aan te merken als een wijziging van de bedongen arbeid. R.o. 4.3.2
USZ 2014/222-1 • Casus: wn verricht aangepast (= hulp van collega’s )werk in verminderde urenomvang • UWV:sprake van wijziging aard en omvang werk=wijziging (van passende naar)bedongen arbeid. • CRvB: in beginsel niet: • Wijziging aard: geen wijziging functietaken, sprake van een niet ongebruikelijke collegiale werkverhouding • Standpunt van UWV dat iedere wijziging van uren leidt tot wijziging in bedongen arbeid wordt niet gevolgd
USZ 2014/222-2 • HR 30-9-2011; LJN BQ8134: als passende arbeid NIET de bedongen is geworden ontstaat GEEN nieuw recht op loondoorbetaling • Uitleg reintegratie-afspraken: Haviltex-criterium. • MAAR: i.c sprake van schriftelijke wijziging urenomvang+ aangepast salaris! CRvB: passende arbeid is de bedongen geworden.
Gevolgen USZ 2014/222 • Zie noot Fluit: CRvB nog strenger dan HR! • Hoe gaat CRvB oordelen indien geen sprake is van SCHRIFTELIJKE wijziging? Lijkt er op dat stilzwijgende wijziging van passende naar bedongen arbeid niet snel aangenomen zal gaan worden. • IS DAT ERG? Nee, als er geen nieuw recht op loondoorbetaling ontstaat valt er ook niks te korten, dus ontvangt wn gewoon zijn volledige WIA-uitkering!
INKOMENSVERREKENING WIA-2 • ECLI:CRVB:2015:921, USZ 2015/157: • Casus: vast staat dat er terzake de hernieuwde uitval geen recht op loondoorbetaling bestaat, maar desondanks heeft wg wel opnieuw 2 jaar betaald. UWV kort dit op de WIA. • CRvB: mag niet! Onverplicht betaald loon is geen inkomen uit arbeid maar inkomen uit vroegere arbeid en komt dus niet voor korting in aanmerking!
VEEGWET/UNIFORMERING WACHTTIJDEN 1-1-2015 • • • •
• •
OUD in WAO 3 wachttijden: direct, na 4 of na 104 weken NIEUW wachttijd in alle gevallen waarbij TEVENS recht bestaat op ziekengeld/loondoorbetaling/bezoldiging: 104 weken AMBER-ophoging vervalt dus voor de werkenden! MvT blz 35/36: “De regering acht dit aanvaardbaar omdat hiermee wordt bevorderd dat de wg de wn re-integreert in passende arbeid. Voorts acht de regering het wenselijk dat in gevallen waarin geen recht meer bestaat op ziekengeld ex art. 29b ZW (=no-risk), dit niet vanuit de WAO wordt gecompenseerd”. blz. 37: “De verwachting is echter wel dat in de meeste gevallen de loondoorbetaling hoger is dan de verhoging van de WAO-uitkering, waardoor er niks wijzigt voor de arbeidsongeschikte”. Maar WEL voor de werkgever! Die kan geen AMBER-WAO meer ex 7:629 lid 5 BW in mindering brengen op het door hem te betalen ziekengeld!
Nieuw recht op loon +no-riskpolis •
Lees TRA 2014/69
•
Zie art. 29b Ziektewet en Regeling indicatiestelling no-riskpolis en premiekorting UWV , Stcrt. 2005,249
•
DOEL: herintreding in het arbeidsproces bevorderen van arbeidsgehandicapten die uit het arbeidsproces zijn geraakt ,LJN AO3300. Werkgever over de streep trekken arbeidsgehandicapten in dienst te nemen.
•
5-jaarstermijn kan verlengd worden bij aanzienlijk verhoogd risico op ernstige gezondheidsklachten ; CRVB:2015:1941, USZ 2015/251 met noot van Zijl
•
Hoe weet je ( als wg)of een werknemer in aanmerking komt voor een no-riskpolis?Zie CRvB 20-112013; ECLI:CRVB:2014:2507
NO-RISKPOLIS: nieuwe dienstbetrekking? • Uitbreiding doelgroep 1-1-2006, o.m. ook van toepassing bij VOORTZETTING dienstbetrekking van WIA-gerechtigde (= 35+ ao) • CRvB 20-07-2011; BR2289: voortzetting bestaande arbeidsrelatie, geen no-risk • CRvB 23-11-2011; BU5529: oude wijn in nieuwe zakken, feitelijk voorzetting van bestaande arbeidsrelatie
MEER WETEN? • Zie : ”Werken in de WIA”, praktische nascholing voor de jurist 2/2012, mw. mr. K.U.J. Hopman • 3 PO • ISBN 978-94-91594-01-4 • www.jurisdidact.nl
Loonsanctie+ 2e Spoor • Wanneer overgang van 1e naar 2e spoor? Als er onvoldoende concreet perspectief bestaat op duurzame hervatting in het eigen bedrijf, ECLI:NL:CRVB:2013:2684, r.o. 4.3 • Arbeidsconflict: contacten desnoods via extern bedrijf • Wat als 2e spoor niet tot werkhervatting leidt? • Lees ECLI:NL:CRVB:2013:2683, r.o 4.5
LOONSANCTIE • Verkorting ex art. 25 lid 14 WIA speelt ALLEEN als een herstelmelding met verzoek om bekorting is gedaan en niet als de loonsanctiebeslissing te laat is afgegeven; ECLI:CRVB:2014:3159. • WIJZIGING RECHTSPRAAK: UWV moet OOK een besluit uitreiken als ze GEEN loonsanctie oplegt; ECLI:CRVB:2015:298, USZ 2015/110 • R.o. 4.6.1: de Raad heeft er thans behoefte aan het kader te schetsen van de mogelijkheden v/d wn om op te komen tegen het oordeel van UWV…
LOONSANCTIE 2 • R.o. 4.6.4: hoe moet art. 25 lid 10 WIA gelezen worden? • Wel een loonsanctie: MOET voor EWT! • Geen loonsanctie: mag ook nadien. • Bestuursrechter kan oordeel over schade geven. • Beleid UWV: standaard schadevergoeding is 10 maanden loon. NB: binnenkort nieuwe jur.prud. Verwacht!
LOONSANCTIE -3 • **Als de arbodienst terecht doorverwijst naar de tweede lijn van medisch behandelaars, kan de wg NIET verantwoordelijk gehouden worden voor fouten in die behandeling!, r.o. 4.8.3 • EN:CRVB:2015:926: bedrijfsarts niet tekortgeschoten in zijn beoordeling
Bedankt voor uw aandacht.
