Soccernomics EK-special. Welke economie is het meest gebaat bij EK-winst?

EK-special

Soccernomics 2004

Welke economie is het meest gebaat bij EK-winst? Het is al bijna een traditie. Met een groot voetbalkampioenschap in aantocht, bekijkt het Economisch Bureau van ABN AMRO welk land op economische gronden het best kan gaan winnen. In de twee eerdere versies van Soccernomics werd daarbij ondermeer aandacht besteed aan het directe verband tussen deelname aan het kampioenschap en de detailhandelsverkopen in een land. Zo worden er voorafgaand en tijdens het toernooi traditioneel veel nieuwe televisies gekocht en krijgen de supermarkten te maken met een grotere vraag naar bier en chips. De horeca ziet in deze dagen zijn omzet stijgen en in Nederland doen de fabrikanten van allerhande oranjespullen goede zaken. Het nadeel dat werknemers tijdelijk het werk neerleggen om een wedstrijd te zien, zal deze keer gering zijn. De wedstrijden worden allen om 18.00 of 20.45 gespeeld. Sommige ondernemers zullen best profiteren van de nieuwe oranjekoorts, maar op macroniveau is het directe effect van deelname aan het EK minimaal. Alleen in het organiserende land, in dit geval Portugal, zijn de gevolgen straks misschien terug te vinden in de officiële statistieken. Dit vanwege de positieve impuls die de bouw van nieuwe stadions geeft en de gunstige invloed die een extra stroom supporters uit het buitenland met zich meebrengt. In de voorgaande twee edities van Soccernomics werd aan de hand van verschillende onderzoeken tijdens kampioenschappen in Engeland (EK'96), Frankrijk (WK'98) en Nederland (EK2000) geconcludeerd dat de organisatie van een groot voetbaltoernooi een land 0,02% tot 0,1% extra economische groei oplevert. Indirecte effecten worden in dergelijke onderzoeken echter buiten beschouwing gelaten. Het winnen van een kampioenschap kan zorgen voor een grotere 'feel good factor' bij de plaatselijke bevolking, die zich via een hogere consumptie kan vertalen in een hoger BBP. Hoeveel het BBP hierdoor in het verleden is gestegen in het land van de kampioen is helaas niet vast te stellen en dus is ook niet met zekerheid te zeggen dat het effect inderdaad bestaat. In het vervolg van dit artikel veronderstellen we van wel. Op de volgende bladzijden wordt bekeken welke landen de veronderstelde vertrouwensimpuls het best kunnen gebruiken. Waar mogelijk proberen we met een bescheiden knipoog een verband te leggen tussen voetbal en economie. Bij de bespreking van de verschillende landen houden we ons aan het schema van het toernooi. Aan de hand van de verwachte BBP-groei bepalen we welke landen het best in de kwartfinale kunnen komen. Landen met een snel groeiende economie zijn namelijk minder gebaat bij een vertrouwensimpuls door een gewonnen EK dan landen waarin de economie nog in het slop zit. De acht kwartfinalisten zullen vervolgens tegen elkaar worden geplaatst op basis van het vertrouwen onder consumenten en producenten. Hoe lager dit vertrouwen, des te wenselijker een Europese titel. In de halve finales voegen we de grootte van een economie als criterium toe aan de verwachte groei en de hoogte van het vertrouwen. Als een groot land een procent harder groeit dan heeft dit meer effect op de Europese economie dan wanneer een ministaatje dit doet. Bij de afweging wie van de twee finalisten uiteindelijk het best kan winnen, zullen we niet alleen kijken naar conjuncturele factoren, maar ook naar de economische structuur. Dit alles levert uiteindelijk één verrassende winnaar, die wat ons betreft op vier juli in Lissabon de beker in de lucht mag houden. 1

juni 2004

EK-special Poule A: Zuid-Europa versus Rusland Gastland Portugal mag het samen met Spanje en Griekenland op gaan nemen tegen de Russen. Vooral tegen de Spanjaarden zullen de Portugezen extra gebrand zijn op een

Poule A

overwinning. De broedertwist laat zich niet alleen op het veld, maar ook economisch, Oppervlak Inwoners BBP* BBP* ('000 km²) (mln) (mrd) groei Griekenland

131,9

10,7

153,5

4,4

Portugal

92,3

10,1

130,4

-1,3

Rusland

17.075,2

144,5

489,8

7,3

504,7

40,2

743,0

2,3

Spanje

* De waarde van het BBP is weergegeven in miljarden euro's en heeft net als de groei van het BBP betrekking op 2003.

geografisch en demografisch gezien redelijk vergelijken met onze eigen broedertwist met onze Oosterburen. Verschillen zijn er echter ook. 'Als Duitsland niest is Nederland verkouden', een gevleugelde uitspraak om de economische afhankelijkheid van ons land ten opzichte van Duitsland te kenschetsen. Op het Iberisch schiereiland is dit verband minder sterk. Terwijl Spanje redelijk gezond was, kampte Portugal met een zware longontsteking. Voor de Grieken is het komende EK het voorgerecht voor de Olympische Spelen die twee maanden later van start gaan. Mede als gevolg van activiteiten in de

Bronnen: EIU, Eurostat, www.euro2000.com

voorbereiding op de Spelen groeide de Griekse economie stevig in de voorbije jaren en we verwachten ook dit en volgend jaar een substantiële groei. Keerzijde van de intensieve bouwactiviteiten is het oplopende overheidstekort. Net als enkele andere landen waaronder Nederland is ook Griekenland inmiddels door de beruchte 3%-grens van het Groei- en Stabiliteitspact gegaan. Evenals Griekenland is Portugal flink aan het (ver)bouwen geweest. Niet minder dan zeven nieuwe stadions zijn voor dit EK uit de grond gestampt en drie zijn er volledig verbouwd. Het Portugese overheidstekort was het afgelopen jaar dan ook hoger dan drie procent. Desondanks heeft het land te kampen gehad met een flinke recessie. De

Verwachte BBP-groei

economische krimp was met 1,3% de grootste in heel Europa. De bijdrage van de

Ramingen ABN AMRO

almaar stijgende uitvoer was niet voldoende om de afname van de binnenlandse 6

vraag te compenseren. Voor dit en volgend jaar verwachten we wel enige

4

verbetering.

2

Als gevolg van de hoge olieprijzen en de sterke binnenlandse vraag groeit de Russische economie als kool. De overgang naar een meer marktgerichte economie

0

heeft de Russen geen windeieren gelegd. Dat de gestegen rijkdom voor een belangrijk 2004 Griekenland

2005 Portugal

Rusland

deel in handen komt van enkele oliebaronnen en directeuren van grote ondernemingen Spanje

is vele Russen daarbij een doorn in het oog. Veel van het verdiende geld komt daardoor nooit in de Russische samenleving terecht. Denk bijvoorbeeld aan de slordige 200 miljoen euro die Roman Abramovich inmiddels in Chelsea heeft gestoken. Een booming huizenmarkt heeft er mede voor gezorgd dat de Spaanse economie de laatste jaren trendmatig is blijven groeien. De fors gestegen werkgelegenheid heeft de

Economisch gewenste eindstand Op basis van verwachte BBP-groei in 2004 en 2005

consumptie een stevige impuls gegeven, maar heeft ook de inflatie aangewakkerd. Het gevaar bestaat dat Spanje zich op dit moment uit de markt prijst, zoals Nederland dat enkele jaren geleden deed. Toch blijven we redelijk optimistisch voor de groei op korte termijn. De binnenlandse vraag blijft zich sterk ontwikkelen en de handel moet kunnen

1. Portugal* 2. Spanje* 3. Griekenland 4. Rusland * Door naar de kwartfinales

profiteren van een opleving in de EU. Gastland Portugal is duidelijk onze economische favoriet in poule A. Om de tweede plek gaat het tussen Spanje en Griekenland. Waarschijnlijk groeit Griekenland daarbij net als in voorgaande jaren harder dan Spanje. Bovendien worden de Grieken al voldoende verwend met de Olympische Spelen eind augustus. Spanje is in poule A dus onze tweede favoriet voor de kwartfinales.

2

juni 2004

EK-special Poule B: een verlenging van de honderdjarige oorlog? Na een turbulente geschiedenis vol met oorlogen tussen twee grootmachten uit de late

Poule B

Middeleeuwen en daarna, komen de Engelsen en de Fransen in Lissabon opnieuw

Oppervlak Inwoners ('000 km²) (mln)

BBP (mrd)

BBP groei

tegenover elkaar te staan. Met sterren als Zidane en Henry in de gelederen lijkt Frankrijk licht favoriet. Economisch gezien is Engeland op dit moment echter de

Zwitserland

41,3

7,3

283,0

-1,5

bovenliggende partij. Zowel economisch als voetbaltechnisch volgen de andere twee

Kroatië

56,5

4,4

31,5

4,3

deelnemers, Zwitserland en Kroatië, op gepaste afstand.

Engeland

132,6

49,5

1589,1

2,3

Frankrijk

547,0

60,2

1551,5

0,2

Net als Nederland heeft ook Zwitserland vorig jaar te maken gehad met een krimpende economie. Vooral in het eerste kwartaal was de daling van het BBP als gevolg van

* De waarde van het BBP is weergegeven in miljarden euro's en heeft net als de groei van het BBP betrekking op 2003. Bronnen: EIU, Eurostat, www.euro2000.com

een lagere export zeer sterk. De oorzaak hiervoor kan gevonden worden in de koersstijging van de Zwitserse franc. Bij grote onzekerheden op financiële markten hebben beleggers de neiging om hun geld naar veiliger plaatsen over te brengen, lees: Zwitserland. Hierdoor stijgt de vraag naar francs, wat de munt en daarmee ook Zwitserse producten duurder maakt. Inmiddels is de betreffende wisselkoers weer wat gezakt, maar blijft de economische groei gering. Voor dit en volgend jaar hebben we geen hooggespannen verwachtingen.

Verwachte BBP-groei Ramingen ABN AMRO

Hoewel een groot deel van de goedbetaalde voetbalprofs zijn geld in het buitenland verdient, ligt het 'BBP per capita' in Kroatië op ongeveer hetzelfde peil als in Tsjechië, Hongarije en Polen. De dienstensector, en dan vooral het toerisme, neemt het grootste

5

deel van het BBP voor zijn rekening. Kroatië doet er alles aan om zo snel mogelijk toe

4

te mogen treden tot de Europese Unie. Men hoopt daarbij te kunnen aansluiten bij

3

Roemenië en Bulgarije, die beide waarschijnlijk in 2007 zullen toetreden. De kleine

2

Kroatische economie groeit op dit moment heel behoorlijk en zal dat ook nog wel een

1

tijdje blijven doen. Zeker wanneer men inderdaad zal toetreden tot de Europese Unie.

0 2004 Zwitserland Kroatië

2005 Engeland Frankrijk

Gesteund door fors gestegen huizenprijzen trekken de Engelsen zich niets aan van de economisch malaise op het Europese vasteland. Gezinnen, bedrijven en de overheid laten tot nu toe het geld flink rollen. Net als bij clubs als Leeds United en Manchester City is de fors gestegen schuldenlast wel een probleem. Voor de aankoop van een huis heeft de Engelse consument zich flink in de schulden moeten steken. Daarbij zijn hypotheken vaak afgesloten tegen een variabele rente, waardoor de economische groei extra kwetsbaar is voor renteverhogingen. Regerend Europees kampioen Frankrijk heeft een opvallend sterk eerste kwartaal achter de rug. Niet alleen werden de Belgen vriendschappelijk met 2-0 verslagen en werd gelijkgespeeld tegen Oranje, ook de economie groeide een stuk harder dan


verwacht. Reden om onze groeiraming voor dit jaar naar boven bij te stellen. In de euforie van het moment vergeten de Fransen echter één ding: ook zij worden ouder. De meeste sterren van het Franse team gaan al flink wat jaren mee en ook de Franse bevolking vergrijst in een rap tempo. Zowel economisch als voetbaltechnisch wordt te

1. Zwitserland* 2. Frankrijk* 3. Engeland 4. Kroatië * Door naar de kwartfinales

weinig gedaan om dit op te vangen. Onze economische favoriet in deze poule is duidelijk Zwitserland, op gepaste afstand gevolgd door de Fransen. Voor de Engelsen zit er dus niets anders op dan het vliegtuig naar (het dure) huis te nemen. Voor de Kroaten hopen we dat ze snel het groene licht krijgen om toe te mogen treden tot de EU. Van ons krijgen ze echter geen toegang tot de kwartfinales!

3

juni 2004

EK-special Poule C: Warm en koud tegelijk De twee Scandinavische deelnemers aan het Europees Kampioenschap mogen het al

Poule C

in de eerste ronde tegen elkaar opnemen. Daarbij mogen de koele mannen uit het Noorden het opnemen tegen de temperamentvolle Italianen en Bulgaren.

Oppervlak Inwoners BBP ('000 km²) (mln) (mrd)

BBP groei

Alle Europese smaken zijn vertegenwoordigd in deze poule. Italië is lid van de eurozone en dus van de EU. Zweden en Denemarken hebben nog hun eigen kroon,

Bulgarije

110,9

7,5

22,4

4,3

maar zijn wel lid van de EU. Bulgarije ten slotte is nog nergens lid van, maar wil dat

Denemarken

43,1

5,4

187,8

0,3

wel graag worden.

Italië

301,2

58,0

1302,0

0,4

Zweden

450,0

8,9

267,5

1,5

Na het uiteenvallen van de Sovjetunie in 1989 zakte de Bulgaarse economie sterk in. Pas vanaf 1994, het jaar waarin het land onder leiding van Hristo Stoitchkov vierde


werd op het WK, liet de economie een licht herstel zien. Enkele jaren later, na de


in een recessie. Mede dankzij een aantal hervormingen groeit het land inmiddels weer

weinig succesvolle deelname aan het EK'96, belandde de Bulgaarse economie weer als kool en ook het voetbalteam is op de weg terug, getuige de directe plaatsing voor het Europees kampioenschap in Portugal.

Verwachte BBP-groei Ramingen ABN AMRO

Voor de vijfde keer op rij zijn de Denen present op de eindronde van een kampioenschap. Een mooie prestatie voor een land met iets meer dan vijf miljoen inwoners. Economisch gezien deed het land het vorig jaar in ieder geval een stuk

5

minder. Ternauwernood kon de economische groei uit de rode cijfers worden

4

gehouden. Voor dit en volgend jaar verwachten we dat de consumptie en de

3

investeringen weer wat aan zullen trekken, waardoor het BBP sneller stijgt.

2 1

Zoals gebruikelijk worden de Italianen door de bookmakers gezien als een van de

0

kanshebbers voor de eindoverwinning. De Squadra Azzuri, tijdens Euro2000 nog 2004 Bulgarije Denemarken

2005 Italië Zweden

verliezend finalist, heeft al sinds 1982 geen prijs meer gewonnen. Misschien is het wel nu of nooit. Italië kent de laagste geboortegraad van Europa, dus waardige opvolgers van Inzaghi en Vieri zullen steeds minder voorradig zijn. Ook economisch gezien moeten de komende jaren gebruikt worden om te oogsten. Daarna krijgt de Italiaanse economie te kampen met de negatieve gevolgen van vergrijzing. Helaas lijkt op dit moment het economisch herstel nog niet al te sterk. De Zweden hebben onlangs 'Nej' gezegd tegen de euro. Zweedse sterren als Zlatan Ibrahimovic en Henrik Larsson zullen in ieder geval tot 2010 hun verdiende euro's om moeten blijven wisselen in Zweedse kronen als ze thuis iets willen kopen. Wij denken dat de Zweden er verstandiger aan hadden gedaan om 'Ja' te zeggen; dat had hen waarschijnlijk een lagere rente opgeleverd dan nu het geval is. De consumptie en


investeringen hadden hiervan kunnen profiteren. Op korte termijn zijn de effecten niet zo groot en dus denken we dat de Zweedse economie dit en volgend jaar een redelijke groei zal laten zien.

1. Italië* 2. Denemarken* 3. Zweden 4. Bulgarije

Italië presteert economisch dit jaar verreweg het slechtst van de vier landen in poule C en dan letten we nog niet eens op de vergrijzingsproblemen die op Italië afkomen. De eerste plaats is dus duidelijk voor het team van Giovanni Trappatoni. De strijd om de tweede plaats in de poule wordt een spannende. Denemarken en Zweden zijn zeer aan elkaar gewaagd, maar de Denen moeten van veel verder komen. De Deense

* Door naar de kwartfinales

economie groeide vorig jaar slechts minimaal. Het is dan ook waarschijnlijk dat Denemarken een steuntje in de rug beter kan gebruiken. Voor de Bulgaren is een dergelijke impuls niet nodig. Hun economie groeit ook wel goed zonder.

4

juni 2004

EK-special Poule D: Het nieuwe tegen het oude Europa ! Van de tien landen die per 1 mei zijn toegetreden tot de Europese Unie hebben er twee zich kunnen plaatsen voor de eindronde van het komende Europees

Poule D

kampioenschap, Tsjechië en Letland. Beide landen zitten in dezelfde poule. Zij krijgen daarbij te maken met twee landen die al sinds het prille begin in 1957 lid zijn van de EU Oppervlak Inwoners BBP ('000 km²) (mln) (mrd)

BBP groei

Letland

64,6

2,3

11,6

4,3

Tsjechië

78,9

10,2

75,7

2,9

Nederland

41,5

16,3

453,8

-0,7

Duitsland

357,0

82,4

2132,1

-0,1


en haar voorlopers, Nederland en Duitsland. Laatstgenoemde is duidelijk de grootste van de vier, zowel op basis van BBP, inwonertal als grondoppervlakte. Nederland heeft de meeste inwoners en het hoogste BBP van de andere drie, maar is qua oppervlak zowat de helft kleiner dan elk van de twee nieuwe leden. Ondanks de stagnatie van de wereldeconomie is de Letse economie de afgelopen jaren met meer dan 4% per jaar gegroeid. De kleine Letse economie is daarmee samen met buurland Litouwen de snelst groeiende toetreder. Opvallend is de grote rol van de dienstensector, vooral te danken aan de handel via de havenstad Riga. Voor dit en


volgend jaar verwachten wij dat Letland zijn hoge groeitempo volhoudt. De lonen zijn er zeer laag en de open economie moet volop mee kunnen profiteren van de nieuwe handelskansen die de toetreding biedt. De tweede EU-toetreder in poule D, Tsjechië, had in de afgelopen jaren de laagste

Verwachte BBP-groei

economisch groei van de tien nieuwe landen. Een groei die eind jaren negentig zelfs

Ramingen ABN AMRO

achterbleef bij het gemiddelde in de 'oude' Europese Unie. Toch verwachten we ook

5

voor de grootste economie van het voormalige Oostblok een aantal zonnige jaren. De

4

lage lonen en prijzen en de centrale ligging in Europa hebben al diverse buitenlandse

3

ondernemingen als Volkswagen en Philips naar het land gelokt en we verwachten dat

2

er nog aardig wat zullen volgen.

1 0

Vice-wereldkampioen Duitsland is economisch gezien al jaren het zorgenkind van 2004 Letland

Tsjechië

2005 Nederland

Duitsland

Europa, maar dan wel een heel groot kind. Meer dan een kwart van het totale BBP in de EU is afkomstig van onze belangrijkste handelspartner. Als gevolg van een zeer zwakke binnenlandse vraag is de Duitse economie de afgelopen twee jaar nauwelijks gegroeid. Voor dit en volgend jaar verwachten we dat de afname van zowel de investeringen als de consumptie omslaat in een toename, waardoor de BBP-groei eindelijk weer eens boven de 1½% uitkomt. Vanaf de uitschakeling van Oranje voor het WK2002 in Japan en Zuid-Korea1 tot aan de plaatsing voor het EK in Portugal is de Nederlandse economie niet gegroeid. Pas sinds het laatste kwartaal van 2003, nadat de Schotten met 6-0 naar huis waren gestuurd, was weer sprake van groei van betekenis. Toch blijft het waarschijnlijk


kwakkelen. De overheid bezuinigt, de consument houdt de hand op de knip, ondernemers zijn nog wat terughoudend bij het doen van nieuwe investeringen en de uitvoer kampt met de verslechterde concurrentiepositie.

1. Nederland* 2. Duitsland* 3. Tsjechië 4. Letland

In geen enkele poule zijn de economische groeiverschillen zo groot als in poule D. Waar Tsjechië en Letland naar verwachting een forse groeispurt zullen maken, moeten Duitsland en Nederland hun best doen om een bescheiden toename van het BBP te bewerkstelligen. De vooruitzichten voor Nederland zijn daarbij nog iets slechter dan voor Duitsland. Reden voor ons om Oranje op nummer één te zetten in de

* Door naar de kwartfinales

gewenste eindstand van poule D.

1

Ondanks de aanwezigheid van een aantal ABN AMRO-economen werd de beslissende wedstrijd in Dublin verloren.

5

juni 2004

EK-special Consumentenvertrouwen

Het vertrouwen in en na de kwartfinales

10

Tot dusver hebben we de landen beoordeeld op de verwachte economische groei. De

-10

eindoverwinning op het EK kan een steuntje zijn in de rug en daarmee het BBP positief beïnvloeden. Dit kan echter alleen als het vertrouwen in het winnende land stijgt. In de

-30

kwartfinales bekijken we de ontwikkeling van het vertrouwen tot op heden van vooral consumenten en producenten. Landen die met een vertrouwenscrisis kampen kunnen

-50 2000

2001

2002

2003

Portugal

2004

Frankrijk

Indicator voor het producentenvertrouwen (maart 2004): Portugal - 10 Frankrijk -5

de overwinning in de kwartfinales beter gebruiken dan landen waarin iedereen de toekomst rooskleurig inziet. Als alles loopt zoals we ons economisch wensen, beginnen Portugal en Frankrijk op 24 juni in Lissabon aan de eerste kwartfinale. De eerste figuur op deze bladzijde maakt meteen duidelijk dat de Portugezen een opkikker beter kunnen gebruiken dan hun Franse tegenstanders. Dit ondanks de overwinningen van FC Porto op

Consumentenvertrouwen

achtereenvolgens Olympique Lyon en AS Monaco in de Champions League. Omdat

30

12

ook het producentenvertrouwen in Frankrijk hoger ligt, hopen we dat het thuisland

15

6

door zal gaan naar de halve finales.2

0

0

-15

-6

Onze favoriet voor de tweede ontmoeting, die tussen Spanje en Zwitserland, is

-30

-12

minder eenvoudig te bepalen. Er zijn namelijk geen vergelijkbare cijfers voor het

-45

-18

vertrouwen in beide landen. Als de gegevens die wel beschikbaar zijn, grafisch tegen

2000

2001

2002

Spanje (rechteras)

2003

2004

Zwitserland (linkeras)

elkaar worden afgezet, blijkt dat de ploegen zeer aan elkaar gewaagd zijn. Ook het producentenvertrouwen in beide landen volgde lange tijd eenzelfde patroon. Alleen in de laatste maanden is het vertrouwen van Zwitserse ondernemers aanzienlijk

Indicator voor het producentenvertrouwen: Spanje -3 Zwitserland + 12

gestegen. Desondanks verwachten we dat Spanje net als in de voorgaande jaren een stuk harder zal groeien dan Zwitserland. Deze laatste krijgt daarom toch onze steun voor de halve finale.

Consumentenvertrouwen 10

De ontmoeting tussen Duitsland en Italië belooft ook een spannende te worden.

5

Vorig jaar waren de Italianen duidelijk positiever ingesteld, maar de problemen rondom

0 -5

Parmalat en de vroege uitschakeling van de Italiaanse clubs in de Europese

-10

bekertoernooien hebben het vertrouwen van de gemiddelde Italiaan gedrukt.

-15

Tegelijkertijd breekt het zonnetje in Duitsland door. Sinds Roy Makaay in de Bundesliga

-20

speelt en keeper Rein van Duijnhoven bij VFL Bochum record na record verbetert,

-25 2000

2001

2002

Italië

2003

2004

Duitsland

zien de Duitsers de toekomst steeds rooskleuriger in. Desondanks hopen we op een Duitse overwinning. Het Duitse producenten-vertrouwen ligt op dit moment namelijk

Indicator voor het producentenvertrouwen: Italië -4 Duitsland - 11

nog beduidend onder het Italiaanse. In de laatste kwartfinale neemt hopelijk Oranje het op tegen Denemarken. Los van enig chauvinisme hopen we op een overwinning voor Oranje. Ondanks een lichte

Consumentenvertrouwen

verbetering van het vertrouwen in de laatste maanden zijn de Nederlandse gezinnen

40

nog steeds een stuk negatiever dan de Denen. De snel oplopende werkloosheid, mede onder de Nederlandse voetbalprofs, is een belangrijke oorzaak van het lage

20

consumentenvertrouwen. Ook de Nederlandse producenten zijn een stuk pessimistischer dan hun Deense collega's. Na de vele profs in de jaren negentig

0

trekken nu steeds meer Nederlandse ondernemers naar het buitenland. Plaatsing voor de halve finales zou voor Nederland dan ook zeer welkom zijn.

-20 2000

2001

2002

Denemarken Indicator voor het producentenvertrouwen: Nederland -4 Denemarken +1

2003

2004

Nederland Voor zowel het consumenten- als het producentenvertrouwen maken we zoveel mogelijk gebruik van de indicatoren van Eurostat. Deze zijn namelijk onderling beter te vergelijken dan de nationale vertrouwenscijfers. Alleen voor Zwitserland bestaan geen Eurostat vertrouwenscijfers. Hier is dus twee maal het nationale cijfer genomen. 2

6

juni 2004

EK-special De halve finales, 'massa = kassa' De spanning neemt toe. Drie landen uit de eurozone strijden met Zwitserland om de eindoverwinning, waarbij Duitsland en Portugal elkaar als eerste treffen. In het voorgaande zagen we al dat Portugal in de afgelopen jaren het slechtst heeft gepresteerd. Bovendien is het consumentvertrouwen er het laagst. Daar staat tegenover dat we voor Portugal iets betere verwachtingen hebben inzake de economische groei in de komende jaren. Uiteindelijk is het de omvang van beide economieën die ons toch heeft doen besluiten om Duitsland de plek in de finale te gunnen. De Duitse economie is ruim zestien keer zo groot als de Portugese. Als het bereiken van de finale een procentueel klein positief effect heeft op de Duitse economie, dan zal dit waarschijnlijk in euro's nog een stuk groter zijn dan een flinke impact op de Portugese economie. De eurozone als geheel profiteert dus het meest van een Duitse overwinning. De twee andere deelnemers aan de halve finale, Nederland en Zwitserland, hebben de traagst groeiende economieën van alle zestien deelnemende landen. Vorig jaar was in beide landen zelfs nog sprake van een substantiële krimp van het BBP. Beide landen kunnen dus een plek in de finale goed gebruiken. Een keuze op basis van groeiverwachting en/of consumentenvertrouwen is niet eenvoudig te maken en dus laten we de omvang van de economie weer de doorslag geven. Omdat het Nederlandse BBP ruim anderhalf keer zo groot is als het Zwitserse krijgt het keurcorps van Dick Advocaat de voorkeur boven de manschappen van de Zwitserse bondscoach Jakob Kuhn. Dé Finale, wordt het opnieuw München of Gelsenkirchen ? Tijdens onze specials voor het EK2000 en het WK2002 kwam Duitsland als economische favoriet uit de bus en opnieuw hebben onze Oosterburen een plaats in de economisch gewenste finale weten te bemachtigen. Waarmee nog maar weer eens wordt aangetoond dat de Duitsers echte toernooivoetballers zijn. De tegenstander van deze keer, Nederland, zagen we in de voorgaande versies niet als economisch favoriet. Nogal logisch, want twee jaar geleden waren we er niet bij en vier jaar geleden zaten we nog in het staartje van de laatste hoogconjunctuur. Wanneer we alleen kijken naar de conjunctuur in de eurozone de komende jaren, is een eindoverwinning van Duitsland ook nu het best. De economie is de grootste van de eurozone en een positieve impuls is wenselijk. Ook Nederland profiteert in dit geval van een verlies in de finale. Een hogere economische groei in Duitsland vertaalt zich via meer uitvoer ook in een hoger Nederlands BBP. Conjunctuur is belangrijk, maar structuur misschien wel belangrijker. De Duitse economie staat bekend om haar inflexibiliteit en hervormingen zijn noodzakelijk. Ook de nieuwe bondspresident Horst Köhler heeft bij zijn verkiezing in mei gezegd dat hij zich zorgen maakt over de Duitse economie, de arbeidsplaatsen en de sociale zekerheid. Daarbij herhaalde hij dat hervormingen noodzakelijk zijn en al gerealiseerd hadden moeten zijn! Wat dat betreft bestaat er een duidelijke parallel tussen voetbal en bedrijfsleven. Het Nederlandse voetbal staat van oudsher bekend om zijn technisch vaardige en aanvallende spel dat regelmatig resulteert in een hoge doelpuntenproductiviteit. De

7

juni 2004

EK-special opleiding van jonge voetballers staat daarbij hoog in het vaandel3. Duitsland daarentegen moet het meer hebben van hard werken. Jarenlang was dit voldoende, maar door de globalisering moeten voetballers steeds vaker alle capaciteiten beheersen. Elke linksback moet tegenwoordig als Roberto Carlos kunnen verdedigen en aanvallen. Dit vergt vooral van de hardwerkende Duitse profs flinke aanpassingen wil men op de langere termijn in de top blijven meedraaien. De vraag is of de Duitsers hiertoe in staat zijn. Een gewonnen EK zou in dit geval de schijn kunnen wekken dat hervormingen in die Mannschaft niet nodig zijn. Leidt EK-winst tot een hoger BBP dan zullen ook de noodzakelijke economische hervormingen mogelijk worden uitgesteld, vooral omdat deze bij velen in Duitsland nog op weerstand stuiten. Aan het einde van drie weken voetbal blijft er één land over dat op basis van economische criteria favoriet is voor het winnen van de titel en dat is Nederland!! Economisch Bureau ABN AMRO Tel. (020) 628 04 91 [email protected]

Nederland kent relatief veel mensen met een hoge opleiding en bovendien ligt de productiviteit er een stuk hoger dan in Duitsland. 3

8

juni 2004

Soccernomics EK-special. Welke economie is het meest gebaat bij EK-winst?

Recommend Documents