Servicepunten. Een rapport met feiten en cijfers over de realisatie van 59 servicepunten in Noord-Brabant

Servicepunten Een rapport met feiten en cijfers over de realisatie van 59 servicepunten in Noord-Brabant.

Servicepunten Een rapport met feiten en cijfers over de realisatie van 59 servicepunten in Noord-Brabant

Petra van Oosterhout Wieteke Hassing Cubiss

April 2010

2

Bakstenen kun je tellen, leefbaarheid niet. Het begrip servicepunten wordt door menigeen herkend. Zo zijn er servicepunten op het gebied van wonen, welzijn, zorg en vervoer. Elke sector vult het begrip in de praktijk op een eigen manier in. Ze hebben echter in de kern allemaal een ding gemeen: het gaat altijd om een punt, fysiek of digitaal, dat diensten levert. Zo ook binnen het Brabantse bibliotheekwerk, waar we inmiddels 59 servicepunten hebben ontwikkeld. Servicepunten die bibliotheekdiensten leveren in het kader van leefbaarheid van de kleine kernen en stadswijken. Een mooie volzin, maar wat doen we dan precies. Wat is dat eigenlijk, leefbaarheid.

burger en een plek die bijdraagt aan de dynamiek van het leven van alledag. Met dit rapport worden de feiten in beeld gebracht rondom de ontwikkelde servicepunten. De doelgroepen, collectie, samenwerkingspartners, openingstijden en financiering passeren de revue en geven een doorkijkje van het scala aan mogelijkheden. De conclusie mag wat mij betreft zijn dat we in een korte tijd enorm veel aan extra dienstverlening gerealiseerd hebben in Brabant in de kleine kernen. Het bibliotheekwerk staat daar beslist op de kaart. Of we daarmee de leefbaarheid hebben vergroot, hopen we en sterker nog daar zijn we van overtuigd. Omdat het bibliotheekwerk ertoe doet en essentieel bijdraagt aan het leven van alledag! Bewijzen kunnen we dat niet. Vandaar dat ik graag wil afsluiten met de uitspraak van de exwethouder Vermeulen van Rotterdam: Bakstenen kun je tellen…… leefbaarheid niet

Maria van Iersel, Voorzitter commissie HRM en bedrijfsvoering Brabants Netwerk van Bibliotheken

Rapport servicepunten

Volgens een van de voorkomende definities is leefbaarheid “de mate van aantrekkelijkheid om ergens te wonen”. Die aantrekkelijkheid wordt verhoogd door allerlei factoren zoals aspecten van veiligheid, sociale kenmerken en regels van de overheid. Maar bovenal door de aanwezigheid en de kwaliteit van voldoende voorzieningen. En als bibliotheken beschouwen we zo’n servicepunt dan als een noodzakelijke basisvoorziening. Om een boek om de hoek te regelen, maar ook een plek waar mensen bij elkaar komen, zich in kunnen zetten als actief

3

Aanleiding De provincie Noord-Brabant telt een groot aantal dorpen en stadswijken. De leefbaarheid staat er onder druk, steeds meer voorzieningen verdwijnen. In het programmaplan van de Provincie Noord-Brabant ‘Vertrouwen in Brabant 2007 - 2011’ wordt onder de lijn Perspectiefrijk Brabant aandacht besteed aan het versterken van de leefbaarheid in dorpen en stadswijken. De Provincie stimuleert hiermee onder andere het bundelen van voorzieningen, waarbij bewoners en professionals samenwerken. Ook is er de Subsidieregeling leefbaarheid wijkprojecten Noord-Brabant 2009-2010 voor wijkontwikkelingsplannen en projecten die de sociale cohesie bevorderen. De bibliotheek kan aan dit proces een grote bijdrage leveren. Als neutrale en laagdrempelige voorziening kan zij een centrale plaats innemen in het dorp en de stadswijk en als aanjager van nieuwe samenwerkingsvormen fungeren. Echter, veel dorpen en stadwijken beschikken niet over een eigen bibliotheekvoorziening. En met de beëindiging van de provinciale subsidie op de bibliotheekbussen per 2009 is de urgentie voor alternatieve vormen van bibliotheekwerk toegenomen. Dit leidde er in 2006 toe dat er vanuit de Provincie Noord-Brabant de opdracht werd verstrekt aan de Brabantse bibliotheken, om in Noord-Brabant het Bibliotheekvernieuwingsproject Servicepunten te starten. In 2006 heeft dit resultaten opgeleverd zoals een draaiboek voor het opzetten van servicepunten in dorpen en een stadswijk, maar ook een (concept) vrijwilligersconvenant. 4

Op basis van deze resultaten en om het servicepunten-concept om te vormen tot een instrument om kleine kernen en stadswijken leefbaarder te houden, is door de Provincie besloten om te komen tot een fijnmazig netwerk van servicepunten in Brabantse dorpen en wijken. Het project wat hiertoe werd gedefinieerd, faciliteert basisbibliotheken bij de opzet, inrichting en communicatie van een servicepunt. Aan het project was een subsidieplafond gekoppeld wat het mogelijk maakte aan 45 servicepunten een subsidie toe te kennen van € 12.000. In augustus 2008 zijn hiertoe alle basisbibliotheken in Brabant aangeschreven om zich in te schrijven voor dit project. Eén van de voorwaarden was een ondertekende intentieverklaring met minimaal 1 samenwerkingspartner. In oktober 2008 zijn alle bibliotheken geïnformeerd met het overzicht van servicepunten die participeren in het vernieuwingsproject en zijn de subsidiegelden toegekend. In 2009 is het vernieuwingsproject onderdeel geworden van de netwerktaken van Cubiss. Als deelproject binnen het project Leefbaarheid in de programmalijn Verbreding Bibliotheek, heeft Cubiss in opdracht van de betreffende commissie een enquête onder de deelnemende bibliotheken verspreid om de effecten van het beleid in beeld te brengen. Onderliggend document doet verslag van de verzamelde resultaten. Hiermee wordt het vernieuwingsproject afgerond. Het project Leefbaarheid wordt gecontinueerd binnen de programmalijn HRM.

Het onderzoek In het najaar van 2009 zijn alle 18 bibliotheken die een subsidiebijdrage ontvingen, per email benaderd. De enquête is elektronisch uitgezet en bestaat uit 34 vragen. Voor het overgrote deel bestaat deze uit gesloten vragen om zo kwantitatieve gegevens te kunnen genereren. Allerlei aspecten die met het bibliotheekwerk in kleine kernen en wijken te maken hebben, komen aan bod. Bibliotheken dienden per servicepunt een enquête in te vullen, ook wanneer deze nog niet in oprichting was, maar waar al wel concrete stappen voor waren ondernomen. In totaal hebben 12 bibliotheken de enquête ingevuld voor 59 servicepunten. Dit komt neer op een respons van 67%. In bijlage I staat de complete lijst met deelnemende bibliotheken en bijlage III bevat de complete vragenlijst die de bibliotheken ontvingen.

geld hebben zij over die punten verdeeld. In het onderzoek zijn deze servicepunten ook opgenomen. De overige bibliotheken die een startpremie ontvingen en niet deelnamen aan de enquête, zijn opgenomen in bijlage II. De stand van zaken m.b.t. de oprichting van servicepunten bij deze bibliotheken en plannen voor 2010 worden ook in deze bijlage vermeld.


59 servicepunten is meer dan de 45 aan welke subsidie is toegekend. Dit heeft er mee te maken dat de commissie gaandeweg besloot dat de subsidie niet beperkt hoefde te worden tot de benoemde servicepunten. Sommige bibliotheken hebben er toen voor gekozen meer servicepunten op te richten dan waar zij geld voor hadden gekregen of aangevraagd. Het

5

Uiteindelijk hebben 5 bibliotheken niet deelgenomen aan de subsidieregeling. Zij hadden bijvoorbeeld al servicepunten. Maar er zijn ook bibliotheken die toen niet de intentie hadden servicepunten op te zetten. Deze bibliotheken hebben dus ook niet deel genomen aan het onderzoek.

6

Algemene gegevens Aantal servicepunten Bestedingsdoel Doelgroepen van de servicepunten Jeugdpunten Ook ouderen De collectie in de servicepunten Voorbeeld collectie jeugdpunt Voorbeeld collectie servicepunt Collecties die wisselen Samenwerking met andere partners Huisvesting Een eigen ruimte of niet? Huur betalen Inrichting Financiering

9 9 9 10 10 10 11 11 11 12 13 14 15 15 15 16

Openingstijden Avond- en weekend-openstelling Personele bezetting Medewerkers van de bibliotheek Vrijwilligers Automatiseringssystemen Aantal computers Succesfactoren Knelpunten en problemen Ten slotte

16 16 17 17 17 19 19 20 20 21

Bijlage I Bijlage II Bijlage III Bijlage IV Bijlage V Bijlage VI

Bibliotheken die subsidie hebben ontvangen en deelnamen aan de enquête Bibliotheken die subsidie hebben ontvangen en niet deelnamen aan de enquête en servicepunten in ontwikkeling hebben De vragenlijst die de bibliotheken ontvingen betreffende servicepunten in kleine kernen en wijken Gemeenten en kernen/wijken waar de servicepunten gevestigd zijn, gefinancierd met de startpremies, met inwoneraantallen Succesfactoren en gouden tips Knelpunten en problemen

23

24 28

33 35 37


Inhoud

7

8

Algemene gegevens Bibliotheken welke startpremies ontvingen voor de oprichting van servicepunten liggen verspreid over de gehele provincie Noord-Brabant. Het betreft zowel steden als plattelandsgemeenten en inwoneraantallen variëren van 500 tot 5.500 per kern of stadswijk. Zie Bijlage IV: Gemeenten en kernen/wijken waar de servicepunten gevestigd zijn, gefinancierd met de startpremies, met inwoneraantallen. Aantal servicepunten Met de startsubsidies zijn in Noord-Brabant in totaal 59 servicepunten gerealiseerd, verdeeld over 12 basisbibliotheken. Het aantal servicepunten per bibliotheek varieert van 1 tot 16 stuks. Hiervan zijn er ten tijden van dit onderzoek 51 in bedrijf en 8 in oprichting. Daarnaast zijn er plannen voor 13 servicepunten die met startsubsidies gerealiseerd gaan worden in 2010.

betreft. Personele- en organisatiekosten, scholing van medewerkers, vrijwilligers en leerkrachten en public relations activiteiten behoren in mindere mate tot het bestedingsdoel.


Bestedingsdoel Veruit de meeste bibliotheken geven aan dat het bestedingsdoel van de startpremie de inrichting van het servicepunt (meubilair en ICT) en de aanschaf van boeken en media

9

Doelgroepen van de servicepunten Uit het onderzoek blijkt dat de voornaamste doelgroep voor de servicepunten de jeugd van 4 tot 12 jaar is, dus de kinderen in de basisschoolleeftijd; 92% procent van de servicepunten is in elk geval (mede)gericht op deze doelgroep. Slechts 12 servicepunten richten zich op alle doelgroepen/leeftijden. Jeugdpunten Bij 54% van de bibliotheken betreft het een zogenaamd jeugdpunt. Zij richten zich alleen op de groep 4-12 jarigen en in sommige gevallen daarbij ook op de doelgroep 0-4 jaar. Andere doelgroepen kunnen bij deze servicepunten niet terecht voor dienstverlening. Het betreft een groot deel van de servicepunten: meer dan de helft. Daarmee zijn deze punten ook van invloed op de rest van de uitkomsten van dit onderzoek. Daar wat dat relevant is, zal daar ook vermelding van worden gemaakt. Ook ouderen Bibliotheken richten zich met hun dienstverlening, naast deze grote groep kinderen, vooral op de ouderen in de kern of wijk. Het percentage servicepunten dat zich richt op deze doelgroep is 44%. Voor beide groepen (kinderen en ouderen)geldt dat zij vaak niet zelfstandig in staat zijn om een bibliotheekvestiging in een andere kern te bezoeken. Dit geldt ook voor de groep minder validen/mobielen, die door 5% van de bibliotheken genoemd wordt als doelgroep. Tabel 1. Doelgroepen van het servicepunt, meerkeuzevraag. 10

Antwoordmogelijkheid

Percentage

Jeugd 0 - 4 jaar

71%

Jeugd 4 - 12 jaar

92%

Jongeren

20%

Volwassenen

29%

Ouderen

44%

Anders, namelijk

10%

De collectie in de servicepunten Normering Voor het bepalen van de grootte van de collectie op een servicepunt, is door de bibliotheken in bijna alle gevallen gebruik gemaakt van een normering, namelijk 95%. In meer dan de helft van de gevallen is er gewerkt met de normering van Schoolbieb1. Dit is een logisch gevolg op het feit dat 92% van de servicepunten zich o.a. richt op de basisschooljeugd. Daarnaast worden er normeringen per inwoner gehanteerd (20%) en een enkele keer werkt men op basis van ervaringen met andere servicepunten en collectiegegevens van de bibliobus. Ledenaantallen spelen geen rol bij de normering om deze collecties samen te stellen.

Voorbeeld collectie jeugdpunt De toepassing van de leerlinggebonden normering van schoolbieb leidt bij dit voorbeeld van een school met 284 leerlingen tot de onderstaande verdeling. Schoolbieb varieert in de normering van 2,5 tot 5 boeken per leerling. In het voorbeeld wordt de maximale norm van 5 boeken per leerling gehanteerd. Naast de basisschoolleerlingen richt men zich op de doelgroep 0-4 jarigen en heeft men een collectie baby- en peuterboeken opgenomen. baby- en peuterboeken aantal 80 kleuterboeken aantal 286 A-boeken (leesboeken 6-8 jaar) aantal 275 B-boeken (leesboeken 9-11jaar) aantal 411 C-boeken (Leesboeken 12-14 jaar) aantal 36 A-J boeken (informatieve boeken tot 9 jaar) aantal 94 J boeken (informatieve boeken vanaf 9 jaar) aantal 319 Totaal boeken aantal 1.501 Speelleermaterialen aantal 0 Voorbeeld collectie servicepunt Voor collectievorming bestaat geen landelijke normering. In de praktijk worden verschillende uitgangspunten gehanteerd. In onderstaand voorbeeld van een servicepunt voor volwassenen en jeugd is bij de samenstelling van de collectie uitgegaan van het aantal inwoners, namelijk 800. Men start met de opbouw van de collectie met 0,75 boek per inwoner en dit aantal loopt op tot 1,25 boek per inwoner. Ook in dit voorbeeld is sprake van een relatief hoog aantal. Er zijn bijvoorbeeld ook een aantal bibliotheken die een lager aantal boeken per inwoner hanteren. 1

De normering van Schoolbieb is ontwikkeld voor de samenstelling van collecties op basisscholen. Het uitgangspunt bij deze normering is het aantal leerlingen op een school; een startcollectie bevat 2,5 boek per leerling en de collectie wordt uitgebouwd tot 5 boeken per leerling


De samenstelling van de collectie boeken en andere materialen is afhankelijk van de normering die men toepast. Meer dan de helft van de bibliotheken geeft aan met een startcollectie te beginnen en deze uit te bouwen in de daarop volgende jaren.

11

Bij de start levert dat de volgende verdeling op:

12

Baby- en peuterboeken Kleuterboeken A-boeken (leesboeken 6-8 jaar) B-boeken (leesboeken 9-11 jaar) C-boeken (leesboeken 12-14 jaar) AJ-boeken (informatieve boeken tot 9 jaar) J-boeken (informatieve boeken vanaf 9 jr) Speelleermaterialen Romans Grote-letterboeken Informatieve boeken volw. Totaal Tijdschriften jeugd Tijdschriften volw.

aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal aantal 630

60 90 65 65 20 40 100 20 50 120 0

aantal abonnementen 4 aantal abonnementen 3

Collecties die wisselen Wisselcollecties2 zorgen voor meer titelvariatie voor de gebruikers van de servicepunten. Bijna een derde van de bibliotheekpunten maakt gebruik van wisselcollecties. De rest (nog) niet. En als men wisselt dat doet men dit voornamelijk met de andere bibliotheekpunten in het eigen werkgebied. In enkele gevallen wisselt men de boeken met exemplaren vanuit een grotere bibliotheekvestiging. Wordt er met wisselcollecties gewerkt in de servicepunten?

32%

Ja Nee

68%

2

Wisselcollectie: een gedeelte van de collectie wordt op jaarbasis een of meer keren vervangen door andere boeken

Samenwerking met andere partners Aan het toekennen van de startsubsidies is de voorwaarde verbonden dat er sprake moet zijn van samenwerking met tenminste één andere partner. Uit het onderzoek blijkt dat er in 90% van de gevallen samengewerkt wordt met twee of meer partners.

Antwoordmogelijkheid

Aantal

Percentage

School

54

92%

Gemeente

51

86%

Peuterspeelzaal

32

54%

Dorpsraad / bestuur buurthuis

19

32%

Kinderdagverblijf

13

22%

Zorginstelling

5

8%

Zakelijke instelling, namelijk

4

7%

anders, namelijk

2

3%

Culturele instelling

1

2%


De meest populaire samenwerkingspartners van de servicepunten zijn de school (92%) en de gemeente (86%). Daarop volgend worden de peuterspeelzaal, de dorpsraad/bestuur buurthuis en het kinderdagverblijf genoemd. Opvallend is dat bijna geen enkel servicepunt samenwerkt met een culturele partner. Ander minder veelvoorkomende partners zijn zakelijke instellingen, zorginstellingen en een woningcorporatie.

13

Huisvesting Uit het onderzoek blijkt dat alle servicepunten gehuisvest zijn bij andere instellingen en/ of zakelijke partners. Meer dan de helft (58%) is gehuisvest in een school, het grootste gedeelte hiervan betreft de jeugdpunten. Daarnaast heeft een vijfde onderdak gevonden in een dorpshuis. Geen enkel servicepunt is te vinden bij een culturele instelling, kinderdagverblijf of gemeentehuis. Antwoordmogelijkheid

Aantal

Percentage

School

34

58%

Dorpshuis / buurthuis

12

20%

Zorginstelling

2

3%

Culturele instelling

0

0%

Peuterspeelzaal

1

2%

Kinderdagverblijf

0

0%

Gemeentehuis

0

0%

Zakelijke instelling, namelijk

2

3%

Anders, namelijk

7

12%

12% 14

3% 2% 3%

school dorpshuis/buurthuis zorginstelling peuterspeelzaal zakelijke instelling Anders, namelijk

59% 21%

Bibliotheken die de antwoordmogelijkheid “Anders, namelijk” invulden gaven aan dat hun servicepunt gehuisvest is in: • wijkrestaurant • school/dorpshuis, in de hal • dienstencentrum van de BOL (Belangenbehartiging Ouderen Liempde.) • tijdelijk in (verouderd) dorpshuis, doorontwikkeling naar nieuw mfa • Seniorenwooncentrum • Brede School Een eigen ruimte of niet? Bijna een kwart van de servicepunten heeft een geheel eigen ruimte. De rest deelt de ruimte met andere partners in het gebouw.

zakelijke instelling. Betaald voor ruimte: Antwoordmogelijkheid

Aantal

Percentage

Ja

13

22%

Nee

42

71%

Deels

3

5%

Inrichting Bij de inrichting van het servicepunt kan men gebruik maken van vast en/of verrijdbaar meubilair. Dit meubilair kan open zijn of afsluitbaar met deuren of rolluiken. De boekenkasten waar gebruik van wordt gemaakt zijn in de meeste gevallen niet afsluitbaar. Dit is opvallend omdat drie kwart van de servicepunten hun ruimte deelt met andere partners. Dit lijkt dus geen belemmering te zijn om de collectie en materialen in open kasten te plaatsen. In de helft van de gevallen zijn de kasten verrijdbaar.


Huur betalen Opvallend is dat voor de huisvesting van maar liefst 71% van de servicepunten geen huur hoeft te worden betaald! Dit is slechts bij bijna een kwart van de servicepunten wel het geval. Bibliotheken betalen met name voor de huisvesting in dorpshuizen, (bij de helft van de dorpshuizen moet worden betaald) en in een enkel geval voor de school of andere

15

Financiering Bibliotheken hebben van de Provincie Noord-Brabant een startsubsidie van € 12.000 ontvangen voor de realisatie van het servicepunt. Behalve deze subsidie is er bij de oprichting van de servicepunten in bijna drie kwart van de gevallen sprake van cofinanciering met een andere partij. Bij 6 van de 10 servicepunten is het de gemeente die cofinanciert. Naast deze subsidiënt worden een enkele keer de Rabobank, het schoolbestuur, het Europees Fonds (in aanvraag) en de woningcorporatie genoemd. De subsidie die men ontvangen heeft kan bijdragen aan de investeringen in het servicepunt of de exploitatie hiervan. 64% van de servicepunten heeft een bijdrage ontvangen in de investeringskosten. Daarnaast heeft 47% een bijdrage ontvangen in de exploitatiekosten. Bij 41% is er sprake van een bijdrage in beide.

Openingstijden Het aantal uren dat een servicepunt is geopend varieert van 1 uur tot 40 uur in de week met een gemiddelde van 12,6 uur.

16

Openingsuren: - 1-5 uren - 6-10 uren - 11-15 uren - 16-20 uren - 21 en meer

Aantal servicepunten: 20 8 6 2 15

Er is één uitzonderingsgeval; de dienstverlening in dit servicepunt is 24 uur per dag beschikbaar, 7 dagen in de week. Dit servicepunt is gehuisvest in een woon-zorgcomplex waar de dienstverlening van de bibliotheek voor bewoners en personeel ten alle tijden beschikbaar is. Opvallend is dat het aantal openingsuren vaak of heel laag of heel hoog is. Een vergelijking in het soort van voorziening en het aantal openingsuren levert geen informatie op. De helft van de scholen met een servicepunt heeft heel weinig openinguren (1-5). De andere helft juist veel (20 of meer). In de dorpshuizen is het aantal openingsuren heel gevarieerd. Avond- en weekend-openstelling Er zijn weinig servicepunten die een avond of een weekend-openstelling hebben. Zes bibliotheekpunten hebben een avondopenstelling en vier servicepunten zijn open op zaterdag. Uit het onderzoek blijkt niet dat er voorkeur is voor een bepaalde dag of dagdeel.

Personele bezetting Bij de personele bezetting van de servicepunten maken we een onderscheid tussen medewerkers van de bibliotheek en vrijwilligers die werkzaam zijn in het servicepunt. Medewerkers van de bibliotheek Bij twaalf procent zijn er geen medewerkers van de bibliotheek betrokken bij de dagelijkse gang van zaken en de organisatie van het servicepunt. Deze wordt dan overgelaten aan de medewerkers of vrijwilligers die werkzaam zijn bij de organisatie of instelling waar het servicepunt gevestigd is. In de andere gevallen is er altijd personeel van de bibliotheek betrokken bij de organisatie of uitvoering van activiteiten in het servicepunt. Gemiddeld betreft het dan 1 bibliotheekmedewerker per servicepunt.

zijn taken die in de meeste gevallen tot dit pakket behoren. Slechts een enkele medewerker is betrokken bij de uitleenactiviteiten in het servicepunt. Tabel 2. Taken bibliotheekmedewerkers servicepunt, meerkeuzevraag. Antwoordmogelijkheid

Aantal

Percentage

Collectiebeheer

50

85%

Communicatie

49

83%

Begeleiding van vrijwilligers

47

80%

Leesbevorderingactiviteiten

39

66%

Onderhouden van contacten met samenwerkingspartners

38

64%

Organisatie van activiteiten in het kader van leefbaarheid

27

46%

Anders, namelijk:

5

8%

Fulltime aanwezig in de uitlening

1

2%

Parttime aanwezig in de uitlening

1

2%

Vrijwilligers Bij 93% van de servicepunten zijn vrijwilligers werkzaam. In een servicepunt werken gemiddeld 6 vrijwilligers. Het aantal varieert van 1 tot 25 vrijwilligers per servicepunt. Dit betekent dat er in totaal 298 vrijwilligers een bijdrage leveren aan de dienstverlening of activiteiten in een servicepunt.


Het takenpakket van deze bibliotheekmedewerker bestaat grotendeels uit het collectiebeheer, de begeleiding van vrijwilligers en de communicatie. Maar ook leesbevorderingactiviteiten en het onderhouden van contacten met samenwerkingspartners

17

De hoofdtaak van deze vrijwilligers is het draaien van de uitlening, namelijk 88%. Daarop volgend, 56%, fungeert als gastvrouw/gastheer. Drie op de tien van de vrijwilligers voert ook activiteiten uit en twee op de tien onderhoudt contacten met samenwerkingspartners. Zijn er vrijwilligers werkzaam in het servicepunt? 7%

Ja Nee

93%

18

Tabel 3. Taken van vrijwilligers servicepunt. Meerkeuzevraag. Antwoordmogelijkheid

Aantal

Percentage

Draaien van de uitlening

52

88%

Gastheer/vrouw

33

56%

Organiseren van activiteiten

5

8%

Uitvoeren van activiteiten

19

31%

Contacten onderhouden met samenwerkingspartners

12

20%

Anders, namelijk

4

7%

De vrijwilligers hebben contact met de vaste medewerker in de bibliotheek via de email en telefoon. Van webcams en chatboxen wordt tot nu toe geen gebruik gemaakt.

Automatiseringssystemen Bibliotheken maken gebruik van geautomatiseerde systemen om boeken en materialen te beheren en uit te lenen. Bicat en Vubis zijn voorbeelden van dergelijke bibliotheeksystemen voor beheer van leners, collectie en uitlening. Educat is een automatiseringssysteem voor schoolbibliotheken speciaal ontwikkeld voor het onderwijs. Het automatiseringssysteem waar servicepunten gebruik van maken is gelijk verdeeld onder Bicat en Vubis gebruikers. Deze systemen worden in respectievelijk 36% en 34% van de servicepunten gebruikt. Bij 27% van de servicepunten wordt met het Educat systeem gewerkt. 3%

27%

34% Rapport servicepunten

Educat Bicat Vubis Anders, namelijk

19

36%

Bibliotheken gebruiken technologieën als barcodes en RFID om objecten (boeken) te identificeren en/of te beveiligen. Bij acht op de tien van de servicepunten wordt gewerkt met barcodes, bij de rest met RFID. Aantal computers In de meeste servicepunten is er 1 computer aanwezig. Bij servicepunten gevestigd op een school of dorpshuis is er soms de mogelijkheid om gebruik te maken van alle computers die aanwezig zijn in deze school of dit dorpshuis. De computers worden bijna allemaal gebruikt voor de uitlening van materialen en het raadplegen van de catalogus. Bij 64% is de computer ook toegankelijk voor het raadplegen van internet. Zelfbediening door publiek is nog niet doorgedrongen in de servicepunten. Op dit moment zijn er geen servicepunten die hiermee werken.

Succesfactoren In de vragenlijst is ook gevraagd naar de succesfactoren bij servicepunten. Van deze open vraag is een bijlage opgenomen (bijlage V). Hieronder geven wij de top 4 weer: 1) samenwerking: bij enthousiasme is het stimulerend Het succesvol zijn van een servicepunt is volgens bibliotheken is grote mate afhankelijk van de samenwerking met de partners zoals een school of dorpshuis. De medewerking en het enthousiasme van een schooldirectie, een leescoördinator, een dorpshuisbeheerder of bestuur blijkt van doorslaggevend belang voor de realisatie en het functioneren van een servicepunt. Ook een stimulerende rol van de gemeente heeft een positieve invloed op het proces. Het maken van goede afspraken en het sluiten van een contract zijn voorwaarden die belangrijk zijn voor het succes. 2) vrijwilligers: als actieve factor Zoals eerder genoemd werkt 93% van de servicepunten met vrijwilligers. Deze worden dan ook als succesfactor aangeduid door de bibliotheken. Investering in het werven en begeleiden van deze mensen leidt tot enthousiaste vrijwilligers die actief zijn in het servicepunt en een grote betrokkenheid tonen. 3) locatie: het liefst centraal gelegen en aantrekkelijk ingericht De locatie van het servicepunt is in grote mate bepalend voor het welslagen, waarbij genoemd worden een centrale ligging in het dorp, aantrekkelijke inrichting en toegankelijkheid. 20

4) collectie: afgestemd op de doelgroep Tot slot wordt de collectie als een belangrijk punt van aandacht genoemd, deze levert een positieve bijdrage aan de waardering van het servicepunt, zoals afstemming op de doelgroep, werken met nieuwe boeken en het gebruik maken van wisselcollecties.

Knelpunten en problemen Ook is gevraagd naar welke knelpunten men ervaart bij het werken in en met servicepunten. In Bijlage VI is de complete lijst van knelpunten en problemen opgenomen zoals deze door de bibliotheken zijn aangeleverd. Hieronder een korte samenvatting. Wat opvalt is dat genoemde succesfactoren ook een knelpunt kunnen zijn. 1) samenwerking: veel werk De samenwerking met andere partners zoals een bestuur, de school(directie) en de gemeente wordt als problematische factor genoemd bij de realisatie van een servicepunt. Vooral op momenten dat er weerstand wordt ervaren, of wanneer er met veel bestuurders en partners afgestemd moet worden.

2) vrijwilligers: werven en begeleiden Daarnaast ervaren bibliotheken het werven van vrijwilligers vaak als een knelpunt en kost het opleiden en begeleiden van deze mensen relatief veel tijd. 3) ICT Ook op het gebied van ICT ervaren bibliotheken knelpunten: zoals het schoolnetwerk, beschikbaarheid en kwaliteit van computers, printers en personeel.

Ten slotte Wat betekent dit nou? De uitspraken die in dit onderzoek worden gedaan, hebben alleen betrekking op de 12 bibliotheken (en hun servicepunten) die subsidie ontvingen vanuit het vernieuwingsproject. De resultaten zijn dus niet generaliseerbaar voor het gehele netwerk van Brabantse bibliotheken en doen zodoende daarover ook geen uitspraak.

Bibliotheken richten zich hiermee met name op de jeugd en de school is de meest voorkomende samenwerkingspartner. Samenwerking met andere organisaties, instellingen en zakelijke partners biedt kansen. Met name door vestiging in Brede Scholen, Multifunctionele accommodaties en door de bundeling van dienstverlening. De kwaliteit van de dienstverlening varieert; dit geldt voor openingstijden, de aanwezige collectie en de personele invulling. Ook wat de huisvesting, oppervlakte, inrichting en ICT betreft zijn er grote verschillen waar te nemen. Dit heeft enerzijds te maken met financiële middelen die men ter beschikking heeft en anderzijds met het ontbreken van kwaliteitsnormen. Bibliotheken gebruiken verschillende normeringen om deze dienstverlening vorm te geven. Zo zijn er grote verschillen waar te nemen in de omvang en samenstelling van de collecties.Daarnaast zijn zij afhankelijk van de samenwerkingspartners en de beschikbare ruimte. Dit leidt tot verschillen in dienstverlening wat activiteiten betreft, maar zie je ook terug in het aantal openingsuren en de toegankelijkheid,. Dit pleit ervoor om bij nieuwe initiatieven voor Brede Scholen, Multifunctionele accommodaties e.d. in een vroeg stadium partij te zijn. Bibliotheken geven aan dat behalve de professionele medewerkers van de bibliotheek in meer dan 90% vrijwilligers werkzaam zijn. Er werken in totaal bijna 300 vrijwilligers in deze pas gerealiseerde servicepunten. Zij verzorgen de “uitlening” en fungeren als gastheer en gastvrouw en worden dan ook als succesfactor genoemd. De eerder genoemde succesfactoren als de samenwerking en de inzet van vrijwilligers worden ook als knelpunt ervaren. Binnen het netwerk van Brabantse bibliotheken zal er vanuit de Commissie HRM, binnen het project Leefbaarheid aandacht zijn voor genoemde knelpunten en problemen.


Uit de enquête is op te maken dat in relatief korte tijd (2008 en 2009) een groot aantal bibliotheekvoorzieningen in kleine kernen en stadswijken is gerealiseerd.

21

22

Bijlage I

Bibliotheek

Gemeente

Kern / wijk

Inwoneraantal

Biblioplus

Boxmeer

Beugen Maashees Vortum-Mullem

1.827 906 728

Cuijk

Beers Haps

1.753 2.942

Sint Anthonis

Landhorst Oploo

740 1.806

Bibliotheek Altena

Aalburg

Eethen Genderen Meeuwen

713

Bibliotheek De Kempen

Bergeijk

Luyksgestel Weebosch Westerhoven

2.944 960 2.049

Bladel

Casteren Hoogeloon Netersel

1.031 2.129 856

Eersel

Duizel Knegsel Steensel Vessem Wintelre

1.918 1.341 1.348 2.193 1.925

Oirschot

Spoordonk

1.936

Reusel-De Mierden

Hooge Mierde Hulsel Lage Mierde

1.676 697 1.845

Valkenswaard

Borkel en Schaft

1.142

Boekel

Venhorst

1.672

Gemert

Elsendorp Handel

1.035 1.892

Laarbeek

Mariahout

1.889

Boxtel

Liempde

4.844

Haaren

Biezenmortel Esch Haaren Helvoirt

1.423 2.210 5.538 4.607

Sint-Oedenrode

Boskant Nijnsel Olland

1.454 2.481 1.138

Vught

Cromvoirt

800

Bibliotheek De Lage Beemden

Bibliotheek De Meierij


Bibliotheken die subsidie hebben ontvangen en deelnamen aan de enquête

23

Bibliotheek

Gemeente

Kern / wijk

Inwoneraantal

Bibliotheek Eindhoven

Eindhoven

Kruidenbuurt Mensfort

2.800 2.885

Bibliotheek Helmond-Peel

Someren

Someren-Eind Someren-Heide

3.352 1.451

Asten

Heusden

Bibliotheek Het Markiezaat

Steenbergen

Kruisland

2.200

Bibliotheek Midden-Brabant

Hilvarenbeek

Haghorst

850

Loon op Zand

De Moer

535

Bibliotheek ‘s-Hertogenbosch

‘s-Hertogenbosch

Gestelse Buurt

1.250

Bibliotheek VANnU

Moerdijk

Fijnaart Standdaarbuiten Willemstad

5.476

Keldonk

1.100

Bibliotheek Veghel

Veghel

2.425

Bijlage II 24

Bibliotheken die subsidie hebben ontvangen en niet deelnamen aan de enquête en servicepunten in ontwikkeling hebben Bibliotheek

Gemeente

Kern / wijk

Bibliotheek Best

Best

Heerbeeck College

Bibliotheek De Meierij³

Sint Michielsgestel

Gemonde

Bibliotheek Dommeldal

Geldrop-Mierlo

Luchen

Son en Breugel

Son en Breugel

Bibliotheek Heusden

Heusden

Vlijmen

Bibliotheek Maasland

Lith

Lith

Rucphen

Zegge

Zundert

Achtmaal

Geertruidenberg

Geertruidenberg

Raamsdonk

Raamsdonk Dorp

Oijen Maren-Kessel Bibliotheek Zundert-Rucphen Wernhout Theek 5

3

Bibliotheek De Meierij heeft wel deelgenomen aan de enquête wat betreft de

realisatie van andere servicepunten.

Bibliotheek Best: de realisatie van een servicepunt in het Heerbeeck College De samenwerking tussen Bibliotheek Best en het Heerbeeck College ( school voor vmbo-t, havo en vwo met ong. 1800 leerlingen) resulteert in de realisatie van een servicepunt in het nieuw gebouwde deel van de school met daarnaast afzonderlijke leertuinen per onderwijstype op verschillende verdiepingen. Het servicepunt HBC heeft voor zowel de school als de wijk een belangrijke functie. Met de komst van de bibliotheek in de school wordt het aanbod van materialen zoals boeken, tijdschriften, databanken in school sterk uitgebreid en geactualiseerd. De inwoners in de wijken (met nadruk op de jeugd tot 12 jaar), maar ook de leerlingen en docenten van het Heerbeeck College, krijgen de beschikking over een laagdrempelige dienstverlening van de bibliotheek. In mei 2010 opent in Best het Servicepunt HBC. Bibliotheek De Meierij: de realisatie van een servicepunt in Gemonde

De doelgroep is de jeugd van 0-12 jaar en het zijn de ouderen in het dorp die men wil bedienen met de dienstverlening. De collectie zal bestaan uit boeken, tijdschriften en kranten en het servicepunt zal vijf dagen in de week enkele uren geopend zijn. De bezetting zal bestaan uit twee vrijwilligers per dienst en deze worden aangestuurd en gecoacht door een professional van bibliotheek De Meierij. Bibliotheek Dommeldal Bibliotheek Dommeldal heeft de opdracht verstrekt aan een extern adviesbureau voor het samenstellen van een beleidsnotitie over Brede scholen met daarin de visie en strategische uitgangspunten van en voor Bibliotheek Dommeldal. Oplevering: week 22 2010. Eerste oriënterende gesprekken zijn gevoerd met: de directeur van de Sint Clemensschool (Nuenen/Gerwen) over de realisatie van een bibliotheek/servicepunt in de basisschool met ingang van 2010. Bibliotheek Dommeldal maakt deel uit van de stuurgroep “Brede School Luchen” (gemeente Geldrop-Mierlo). Door bezwaarschriften is de procedure vertraagd en naar verwachting komt in de loop van 2010 meer duidelijkheid over het voortgangstraject. Bibliotheek Heusden In de wijk Vliedberg te Vlijmen wordt de multifunctionele accommodatie “Palet Vliedberg” gevestigd. Onderdeel hiervan is de realisatie van de Brede School ’t Palet. Bibliotheek Heusden wil hierin participeren met een bibliotheekpunt voor de wijk en heeft hiertoe een notitie opgesteld “Brede school bibliotheek ’t Palet : een niet te missen kans”. De Brede School Bibliotheek is een kleine, flexibele bibliotheekvoorziening die naast het uitlenen van media, een digitale raadpleegfunctie via internet ook een reserveringsmogelijkheid uit de collectie van de vestigingen van de Bibliotheek Heusden biedt.De planning is dat in april/mei 2010 de Brede School wordt geopend.


In de gemeente Sint Michielsgestel, in de kern Gemonde, wordt een servicepunt gehuisvest in het gemeenschapshuis De Kei. De opening wordt verwacht in de zomer van 2010. Als samenwerkingspartner noemt de bibliotheek het basisonderwijs, de buitenschoolse opvang, de peuterspeelzaal, het dorpshuisbestuur en de gemeente.

25

Bibliotheek Zundert-Rucphen Gemeente Rucphen: Zegge De bibliotheek heeft op de Basisschool in Zegge op dit moment een zogenaamde aanvullende voorziening voor de leerlingen van de school. De bibliotheek participeert in de projectgroep Brede school, samen met andere kernpartners, die zich bezig houden met de jeugd tot en met de basisschool zoals de school, de Peuterspeelzalen en de Kindercentra. Daarnaast zijn er gebruikers vertegenwoordigd. De huisvesting van de bibliotheek heeft vertraging opgelopen vanwege o.a. bouwverordeningen, bezwaarprocedures, faillissement van de aannemer. Zodra de bibliotheek in haar nieuwe ruimte zal zijn gehuisvest ( ter grootte van een klaslokaal) kan ook daadwerkelijk de samenwerking tot stand komen. De openingstijden zullen dan worden uitgebreid naar minimaal 4 uur per week. De ruimte kan multifunctioneel worden gebruikt, de bibliotheek rekken zijn verrijdbaar. De doelgroep volwassenen worden benaderd wanneer de bibliotheek naar haar nieuwe huisvesting is verhuisd. De planning van de verbouwing cq verhuizing is nog niet bekend Er zijn voor dit servicepunt nog geen uitgaven gedaan.

26

Gemeente Zundert: Achtmaal en Wernhout Binnen de gemeente Zundert functioneren in de beide kernen uitleenposten voornamelijk voor de jeugd. Beide uitleenposten zijn gehuisvest in het gemeenschapshuis in die kern. Met de startsubsidie wordt de dienstverlening uitgebreid naar de doelgroep volwassenen en het aantal openingsuren zal stijgen naar minimaal 4 uur per week. Tot nu toe is heel voorzichtig gehandeld in de sfeer van de uitbreiding van interieur, collectie, samenwerking met partners en promotie vanwege het feit dat de gemeente Zundert haar subsidieplafond voor de bibliotheek niet vaststelde of veel te laag vaststelde. Voor het begrotingsjaar 2009 heeft een bezwarenprocedure tenslotte geleid tot een subsidievaststelling in juni 2009 voor het jaar 2009. Enige weken later ontving het bestuur het voorgenomen subsidieplafond voor 2010 dat € 53.000 lager lag. Dat heeft geleid tot het stopzetten van de voorbereidingen. Onderhandelingen met de gemeente hebben geleid tot een voorstel tot aanpassing van de subsidie voor 2010 naar het niveau 2009 na de bezwaarprocedure. Dat niveau is voldoende de dienstverlening als servicepunt te gaan realiseren. Echter tot nu toe ( 21 december 2009) heeft de Raad nog geen besluit genomen over de hoogte van de subsidie 2010. Toch heeft het bestuur besluit genomen de inrichting van de beide vestigingen aan te passen en de service voor internet uit te breiden. Promotie, contacten met de partners, uitbreiding van de openingstijden en een structurele begeleiding vanuit de organisatie zijn nog achterwege gebleven. De uitgaven ( ex bovengenoemde ) tot nu ( 21 dec.) toe zijn • Voor Achtmaal ca € 10.500 • Voor Wernhout ca € 8.500

Bibliotheek Maasland Bibliotheek Maasland gaat de inrichting van vier leespleinen realiseren in de volgende basisscholen in Lith: • Lith: Basisschool de Meander. • Lithoijen: Basisschool St. Jozef. • Maren-Kessel: Basisschool St. Antonius. • Oijen: Basisschool De Kleine Weide. De stand van zaken is als volgt: De scholen hebben uiteindelijke half november een tweetal voorstellen voorgelegd gekregen van 2 bibliotheekinrichters. Beiden bleken meer tijd nodig te hebben om tot een plan te komen dat op alle scholen inzetbaar is. Zowel Vision Furniture als Van Velzen La Feber Bonneur Architecten (Invorm) hebben een plan ingediend ter realisatie van een stimulerend leesplein op bovenstaande scholen.

wordt qua tijdsplanning dan ook niet gehaald (1 januari 2010 klaar). Naar verwachting wordt voor de kerstvakantie een keuze gemaakt voor een van de beide concepten voor inrichting. Het duurt daarna waarschijnlijk nog minimaal 2 maanden voordat het bestelde geleverd kan worden. Op dit moment wordt door er mij gewerkt aan het maken van een lijst voor aan te schaffen boeken en het maken van een plan voor de realisatie van de leesbevorderende activiteiten op de scholen. Het project loopt mijns inziens een vertraging op van zeker 2 tot 3 maanden. Voorjaar 2010 hopen we het leesplein op de scholen te kunnen openen. De doelgroep van het project is de basisschooljeugd. De leespleinen worden dan ook op de scholen ingericht. Er is geen sprake van een servicepunt; er zijn geen uitleenactiviteiten. Er wordt dan ook niet gewerkt met vrijwilligers of bibliotheekpersoneel. Theek 5 Ten behoeve van de rapportage besteding startsubsidies kan ik je melden dat we de gelden op de volgende wijze zullen gaan besteden: In het kader van het spreidingsbeleid van vestigingen dat we binnen Theek 5 hebben vastgesteld zou in de kern Alphen (gemeente Alphen/Chaam) een bibliotheekvoorziening moeten zijn. We willen de startsubsidie gebruiken om deze voorziening te realiseren. In de kern Raamsdonk wordt een nieuwe basisschool gebouwd. Theek 5 wil in deze basisschool een bibliotheekvoorziening voor de jeugd realiseren. De plannen hiervoor worden in 2010 uitgewerkt.


De scholen hebben naar aanleiding daarvan nog wat aanvullende vragen ingediend waarover op dit moment nog overleg is. Het volgens het Plan van Aanpak ingediende stappenplan

27

Bijlage III De vragenlijst die de bibliotheken ontvingen betreffende servicepunten in kleine kernen en wijken

Vragenlijst per servicepunt: 1.

Gemeente: Kern: Aantal inwoners van de kern: Is het servicepunt in bedrijf of in oprichting? ……………………………………. Wat is het bestedingsdoel van de startpremie vanuit het vernieuwingsproject? …………………………………………………………………………………………

2. Doelgroep(en) van het servicepunt: O Jeugd 0 – 4 jaar O Jeugd 4 - 12 jaar

28

O O O O

Jongeren Volwassenen ouderen anders, namelijk

3. Collectie: 3.1 Is er bij de samenstelling van de collectie gebruik gemaakt van een bepaalde normering? (bijvoorbeeld gebaseerd op inwoneraantallen, ledenaantallen, leerlingenaantallen) O ja. Namelijk: ………………………………………… O nee 3.2 Wordt er met wisselcollecties gewerkt? O ja O nee 3.2.b (voor de mensen die bij 3.2 ja invulden) Op welke manier wordt er met wisselcollecties gewerkt? O vanuit een vaste vestiging O rouleersysteem met andere servicepunten O anders, namelijk ……………………………………………

3.3 Hoe is de opbouw/samenstelling van de collectie? O baby- en peuterboeken aantal …. O kleuterboeken aantal…. O A-boeken aantal….

O

B-boeken aantal…. O C-boeken aantal…. O A-J boeken aantal…. O J boeken aantal…. O Speelleermaterialen aantal…. O Romans aantal…. O Grote-letterboeken aantal…. O informatieve boeken volw. aantal…. O tijdschriften jeugd aantal abonnementen …. O tijdschriften volw. Aantal abonnementen….

O gemeente O zakelijke instelling, namelijk …………………………. O anders, namelijk ………………………………………. 5. Huisvesting en meubilair. 5.1 Waar is het servicepunt gehuisvest? O school O dorpshuis/buurthuis O zorginstelling O culturele instelling O peuterspeelzaal O kinderdagverblijf O gemeentehuis O zakelijke instelling, namelijk …………………………. O anders, namelijk ………………………………………. 5.2 Hoe is het servicepunt gehuisvest? O in een eigen ruimte O ruimte wordt gedeeld met andere partners 5.3 Wordt

er betaald voor de huisvesting? O ja O nee O deels


4. Samenwerkingspartners. Wie zijn de samenwerkingspartners? O school O dorpsraad / bestuur dorpshuis O zorginstelling O culturele instelling O peuterspeelzaal O kinderdagverblijf

29

5.4 Welk meubilair is aanwezig in het servicepunt? O vast meubilair o O verrijdbaar meubilair o

open o open o

afsluitbaar afsluitbaar

6. Financiering. 6.1 Is er sprake van een andere partij die een financiële bijdrage heeft geleverd? O ja O nee (u mag de volgende vraag overslaan) 6.2 Welke partij is dit? (meer antwoorden zijn mogelijk) O provincie O gemeente O zakelijke partner, namelijk ……………….. O Anders, namelijk ……………….. 6.3 Wat voor financiële bijdrage betreft het? O bijdrage in de investeringskosten O bijdrage in de exploitatiekosten 7.

30

Openingstijden. Hoeveel uren per week is het servicepunt open? ……………….

Wat zijn de openingstijden? Maandag : ochtend / middag / avond Dinsdag : ochtend / middag / avond Woensdag : ochtend / middag / avond Donderdag : ochtend / middag / avond Vrijdag : ochtend / middag / avond Zaterdag : ochtend / middag / avond Zondag : ochtend / middag 8. Personele bezetting: (bij de volgende vragen maken we een onderscheid tussen medewerkers van de bibliotheek en vrijwilligers). 8.1 Is er een medewerker/zijn er medewerkers van de bibliotheek werkzaam in of voor het servicepunt? O ja Ga door naar vraag 8.2 O nee Ga door naar vraag 8.4

8.2

Hoeveel medewerkers zijn er werkzaam in /voor het bibliotheekpunt? ….

8.3 Welke

taken heeft/hebben deze medewerker(s)? O fulltime aanwezig in de uitlening O parttime aanwezig in de uitlening O begeleiding van vrijwilligers O onderhouden van contacten met samenwerkingspartners

O communicatie O collectiebeheer O leesbevorderingsactiviteiten O organisatie van activiteiten in het kader van leefbaarheid O anders, namelijk ………………………. 8.4 Zijn er vrijwilligers werkzaam in het servicepunt? O ja Ga door naar vraag 8.5 O nee Ga door naar vraag 9 8.5

Hoeveel vrijwilligers werken in het bibliotheekpunt? ……………….

8.6 Welke

taken hebben deze vrijwilligers? O draaien van de uitlening O gastheer/vrouw O organiseren van activiteiten O uitvoeren van activiteiten O contacten onderhouden met samenwerkingspartners O anders, namelijk ………………………………..

8.7 Op welke manier kan de vrijwilliger een beroep doen op de bibliotheekmedewerker in de vaste vestiging? O webcam O chatbox O email O telefoon O anders, namelijk …………………… 9. Automatisering / ICT 9.1 Welk bibliotheek-automatiseringssysteem wordt gebruikt? O Educat O Bicat O Vubiss O anders ………………… 9.2 Wordt er gewerkt met: O barcodes O RFID 9.3 Hoeveel computers/pc’s zijn er in totaal aanwezig? O voor de medewerkers en vrijwilligers … O voor de klanten …


31

9.4 Waarvoor worden de computers gebruikt? O uitlenen/innemen O raadplegen catalogus O raadplegen internet 9.5 Is er sprake van zelfbediening? O ja O nee 10. 1. 2. 3.

Tot slot willen we u vragen naar 3 succesfactoren of gouden tips waar andere bibliotheken hun voordeel mee kunnen doen: ………………………………………………………….. ………………………………………………………….. ………………………………………………………….

1. 2.

Wat waren voor u de 3 grootste knelpunten of problemen waar u tegenaan liep? ………………………………………………………….. …………………………………………………………..

3.

…………………………………………………………..

Heeft u opmerkingen of vragen dan kunt u deze hier vermelden. Wij nemen graag contact met u op. Wij danken u voor het invullen van de vragenlijst.

32

Bijlage IV Gemeenten en kernen/wijken waar de servicepunten gevestigd zijn, gefinancierd met de startpremies, met inwoneraantallen

Gemeente

Kern / wijk

Inwoneraantal

Aalburg

Eethen

713

Genderen Bergeijk

Luyksgestel

2.944

Weebosch

960

Westerhoven

2.049

Casteren

1.031

Hoogeloon

2.129

Netersel

856

Boekel

Venhorst

1.672

Boxtel

Liempde

4.844

Cuijk

Beers

1.753

Haps

2.942

Duizel

1.918

Knegsel

1.341

Steensel

1.348

Vessem

2.193

Wintelre

1.925

Kruidenbuurt

2.800

Mensfort

2.885

Elsendorp

1.035

Handel

1.892

Biezenmortel

1.423

Esch

2.210

Haaren

5.538

Helvoirt

4.607

Hilvarenbeek

Haghorst

850

Laarbeek

Mariahout

1.889

Loon op Zand

De Moer

535

Bladel

Eersel

Eindhoven Gemert Haaren


Meeuwen

33

Gemeente

Kern / wijk

Inwoneraantal

Moerdijk

Fijnaart

5.476

Heijningen

926

Helwijk

921

Langeweg

884

Moerdijk

1.168

Noordhoek

1.102

Willemstad

2.425

Zevenbergse Hoek

1.620

Zwingelspaan Oirschot

Spoordonk

1.936

Reusel-De Mierden

Hooge Mierde

1.676

Hulsel

697

Lage Mierde

1.845

’s-Hertogenbosch

Gestelse Buurt

1.250

Sint Anthonis

Lanhorst

740

Oploo

1.806

Boskant

1.454

Nijnsel

2.481

Olland

1.138

Someren-Eind

3.352

Someren Heide

1.451

Steenbergen

Kruisland

2.200

Valkenswaard

Borkel en Schaft

1.142

Veghel

Keldonk

1.100

Vught

Cromvoirt

800

Sint Oedenrode

34

Someren

Bijlage V • • • • • • • • • • • • •

Samenwerking met partners Dorpshuis wil graag activiteiten binnenhalen. MFA/Dorpshuis staat open voor nieuwe activiteiten. Enthousiaste bestuurders/beheerder. Kleine school; veel medewerking. Enthousiasme van de leescoördinatoren. Enthousiaste directie. Start met 1 pilot vestiging die een paar maanden helemaal draait alvorens andere bibliotheekpunten te starten. Goede voorbereiding. Goed contact met school en leescoördinator. Mogelijkheden van een eigen lokaal. Enthousiaste vrijwilligers. Apart lokaal = veel ruimte.

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Goede samenwerking met de partners (met name de school) en draagvlak in het dorp. Start met 1 pilotvest. die een paar maanden draait alvorens andere bibliotheekpunten op te starten. Start met 1 pilot die een paar maanden draait, alvorens andere bibliotheekpunten te openen. Start met 1 pilotvestiging die een paar maanden helemaal draait alvorens andere bibliotheekpunten op te starten. De biebkliko die op school staat. Vrijwilligers uit de kern stimuleren de komst van buurtgenoten. Wandelaars hebben maandelijkse pauze daar. Investeer in de vrijwilligers. Introductiebezoek alle leerlingen van eht basisonderwijs. Goede afspraken met de school. Neem tijd voor je voorbereidingen en voorbereidingsgesprekken. samenwerken met school/klassikaal lenen enthousiaste vrijwilligers bij opzetten bibliopunt: gemotiveerde samenwerkingspartners leesbevorderingsplan opstellen samen met het onderwijs Schoolpunten zijn op alle schooltijden open. Maak het niet ingewikkelder dan nodig verrijdbare boekenkastjes van Biblionet. Deze steeds ongeveer hetzelfde inrichten met prentenboekjes, A-boeken en B-boeken. Ze vervolgens over de ruimte verspreiden, zodat niet een gehele klas van 30 leerlingen voor 1 kastje moet staan. uitleen gedeeltelijk tijdens schooltijden gedeeltelijk na schooltijd Collectie vaak wisselen Goede contacten samenwerkingspartners Betrokken vrijwilligers


Succesfactoren en gouden tips:

35

• samenwerking met partners • verrijdbare boekenkastjes van biblionet • verrijdbare boekenkastjes van biblionet

36

2. • • • • • • • • • • • • •

De klant verwacht boeken, niet teveel focussen op accent activiteiten Mooie accommodatie met veel ruimte. Andere doelgroepen (ouderen) zijn binnen bereik. Veel ruimte beschikbaar. Bibliotheek is centraal in de school en altijd open. Veel actieve enthousiaste biebmoeders. Brede school dus bso en psz onder dak. Stem de collectie af op de omgeving. Goede samenwerking met de school/leescoördinator. Gebruik maken van huidige biebmoeders/vrijwilligers. Stimulerende rol van de gemeente. Gebruik schoolkasten. goede vrijwilligers.

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Aanspreekpunt op school. Houdt rekening met schoolcollecties die achteraf toch ingebracht worden. Blijf communiceren over het verloop, ook als een en ander een andere planning krijgt. Houdt rekening met uitbreiding voor andere doelgroepen in de toekomst. Laat als coördinator regelmatig je gezicht zien. Superlocatie: midden het dorp. Netwerken op de werkvloer. Kracht van een grote organisatie: collectie, activiteiten, ondersteuning. samenwerken met school/gebruik ruimte wordt erg veel gereserveerd uit totale collectie Helmond-Peel goede publiciteit de afspraken vastleggen in een convenant Bibliotheek dicht bij de doelgroep. Laat je zien in het dorp. moeders van leerlingen verzorgen de uitlening Laagdrempeligheid Door met biebkids te werken, meer lokale verankering Goede contacten onderwijs moeders van leerlingen verzorgen de uitlening moeders die de uitlening verzorgen

3. • • • •

School werkt erg goed mee. Enthousiast schoolteam. Veel aandacht voor lezen en leesbevordering op school. Mooie ruimte in de aula / inbreng eigen schoolcollectie

• • • • • • • • • • • •

Betrek de vrijwilligers bij de inrichting van het punt. Gebruik maken van schoolvrijwilligers ofwel de biebmoeders. Betrekken bij de inrichting van het bibliotheekpunt. Goed entwerk. Voldoende en gemotiveerde en geschoolde vrijwilligers. 4. Heel veel nieuwe boeken. betrek de vrijwilligers bij de inrichting. Betrek de vrijwilligers bij de inrichting. Betrek de vrijwilligers bij de inrichting van het bibliotheekpunt. Werk samen met school en kinderopvang. centraal collectioneren Bevorderen leefbaarheid kleine kernen. Zoek een enthousiaste kernpartner en ga van daaruit verder

Bijlage VI • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Veel bestuurders met verschillende meningen. Veel bestuurders. Te lange tijd tussen 1e gesprekken en de uitvoering. Keuze kast bleek een foute keuze. School stond op het punt te verhuizen naar tijdelijke huisvesting. Uitvoering liet te lang op zich wachten. Logistiek Slecht schoolnetwerk. De lange tijdsduur tussen 1e gesprekken en uitvoering. Te hoe verwachtingen over inrichting en aantallen boeken. Samenwerking directie. Inbreng eigen collectie. ICT voorzieningen in het schoolnetwerk. logistiek. Logistiek. logistiek. aantal vrijwilligers. Te weinig uren om ervoor te werken. Aantal vrijwilligers (te weinig). Er is maar 1 computer beschikbaar voor alle activiteiten. Vinden van vrijwilligers. Vaak moeten we zelf inspringen. Tijd waar we tegenaan gaan lopen: communicatie met bibliopunt afhankelijk van persoonlijk enthousiasme bij partners (enigszins willekeurig) De directeur van de school maakte net na de vakantie bekend dat hij ‘stopte met werken’. Ik had voor de vakantie alles met hem overlegd. bij de start uitleen na schooltijd, weinig animo


Knelpunten en problemen:

37

• • • • • •

4. • • • • • • • • •

38

• • • • • • • • • • • • • • • • 5. • • • • •

Collectiesamenstelling, wordt nog mee geëxperimenteerd Vrijwilligers werven Kleine ruimte in gang, inmiddels verhuisd naar eigen ruimte samenwerking met partners lang was onbekend of er een bibliotheek in het dorpshuis zou komen het was lang onduidelijk of er een bibliotheek in het dorpshuis zou komen, nu moest alles uiteindelijk heel snel geregeld worden.

Geen gebruik kunnen maken van het schoolnetwerk. Inrichting van de dorpshuizen vraagt om andere meubilair. Gemeente als 3e partij is moeizaam. Vrijwilligers werven. Oude pc. School had te hoge verwachtingen. Kwaliteit van apparatuur op school. Specifieke wensen van school (bv AVI aanduidingen handhaven) De plaats van het bibliotheekpunt in de school. Last van vorige bibliotheekbeheerster Moeizame verbindingen. Daardoor te kleine startcollectie. Educat is lokaal systeem, alles moet ter plekke worden gedaan, geen mogelijkheden om dingen op afstand te wijzigen, bekijken (via internet) zoals aanpassen leerlinggegevens, collectie e.d. Beschikbaarheid van de ruimte op school. Weerstand bij de directeur. Beschikbaarheid derden i.v.m. ICT aangelegenheden. Bezoekersaantallen; komt langzaam op gang. Gebouw is maar 2x per week open. Verder ben je altijd alleen en het is niet snel warm te krijgen. Bekendheid. Geen printer beschikbaar. Opleiden van vrijwilligers moest in heel korte tijd. Zorgen voor een goede opleiding geeft zelfvertrouwen. We hebben nog vrij lang moeten ondersteunen op punten. Vinden van vrijwilligers. Aanvankelijk de beperkte toegankelijkheid van de collectie: nu permanent toegankelijk Volwassen leden binnenhalen Vinden van vrijwilligers

Lange periode tussen 1e gesprekken en uitvoering. Grote eigen collectie - veel extra werk. Kasten incompleet en onvoldoende afgeleverd. Beschikbaarheid derden i.v.m. ICT aangelegenheden. Vele partners waarmee afgestemd moet worden.

Afhankelijkheid van het slechte netwerk van de school. Traag en haperend netwerk van de school. School heeft andere prioriteiten. Tijdsinvestering in draagvlak en goede contacten. Bv bijeenkomsten bezoeken waar de bibliotheek een kleine of geen rol in heeft. Beschikbaarheid derden i.v.m. ICT aangelegenheden. Beschikbaarheid derden i.v.m. ICT aangelegenheden. Weinig bezoekers buiten de jeugd. Bereikbaarheid. Opleiden van vrijwilligers kost tijd, neem die tijd.


• • • • • • • • •

39

Servicepunten. Een rapport met feiten en cijfers over de realisatie van 59 servicepunten in Noord-Brabant

Recommend Documents