september oktober 2013

Projectplan 2013 Versie 21/06/2013

Kom erbij. Week van verbondenheid tegen eenzaamheid 27 september 2013 – 5 oktober 2013

Dit project wordt waargemaakt door de koepel van dorpsrestaurants en RIMO Limburg vzw met de steun van talrijke organisaties en medewerkers, gefinancierd via het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: ‘Europa investeert in zijn platteland’.

Kom erbij.

Week van Verbondenheid tegen Eenzaamheid

Pagina 1

1. Inleiding De Bond Zonder Naam is er met haar campagne – die in december 2012 van start ging – uitermate goed in geslaagd om Eenzaamheid als thema naar voor te brengen. Eenzaamheid is ‘van iedereen’, klonk het. Maar dat het wel belangrijk is om het te erkennen en vooral er wat rond te doen. Een samenleving vraagt dat mensen onderling betrokken zijn, dat ze anderen hebben om mee te praten, te werken, te spelen, te eten, te leven, … Een mens is een emotievol en een sociaal wezen, dat het liefst en het best functioneert in een samenspel met anderen. Men streeft ernaar ‘relevante’ anderen om zich heen te hebben, netwerken te vormen, samen te zijn. Op die manier ervaart men zin, ontwikkelt men zichzelf, maar ook mekaar en de omgeving en wordt men erdoor gevormd. Het interactieve samenspel van geven en krijgen, van nemen en bieden zorgt voor de zelfverwerkelijking, een plaats krijgen, zich erkend en bevestigd weten, eigenwaarde vinden en zo ons leven aangenamer kleuren. Maar dat ideaal- of streefbeeld van mens en maatschappij klopt niet altijd en voor iedereen.   

 

Er zijn mensen die best tevreden zijn dat de familie geregeld eens langskomt en de TV de ganse dag opstaan hebben zodat ze het gevoel hebben dat ze niet alleen zijn Door het lijden van een verlies – partner, kind, ouder – maar ook van fysieke dingen (gehoor, mobiliteit) hebben mensen soms nood om tijdelijk opzij te blijven staan Anderen geraken vast in het kringetje van het eigen bestaan en verliezen de vaardigheid of het zelfvertrouwen om linken te leggen met anderen, ervaren het alsof ze geen eigen interessant verhaal hebben, geen kleur kunnen geven aan hun en anderen hun leven Evenzeer raken mensen vast omdat ze zoveel zorg geven, zichzelf wegcijferen, hun blikveld beperken dat ze hun eigen netwerk verwaarlozen en geleidelijk verliezen Of er zijn mensen die omwille van financiële beperkingen, fysische of psychische redenen het gevoel hebben om niet mee te kunnen of omwille van afkomst denken er niet bij te horen en dreigen zo aansluiting met anderen - waar men graag mee te doen zou hebben - te missen.

Al die voorbeeldmensen bestaan. Niet allen hebben zin of behoefte om (meteen) met anderen in contact te komen. Maar het is zeker aangewezen om geregeld extra aandacht en kans te geven om bij te sluiten, om zo eenzaamheid te voorkomen vanuit het besef dat dit een erg negatieve invloed heeft op mensen, maar ook op de rest van de samenleving. Mensen verbinden vraagt actie. We moeten er ons zeer bewust van zijn dat we vaak erg hoge drempels opwerpen om mensen – die soms al hun moed moesten samenrapen om te komen - ‘toe te laten’. Daarom Kom erbij.


Pagina 2

is het evenzeer van belang dat lotgenoten kans krijgen om mekaar te vinden, dat mensen mét een netwerk de deur openzetten, dat we buren - die weinig te zien zijn - durven opzoeken, dat er activiteiten opgezet worden die ontmoeting of een leuke bezigheid mogelijk maken, dat er met behulp van technologie ook nieuwe vormen van zinvolle interactie ontwikkeld worden, … Elke probleem vraagt een eigen benadering, elk signaal zoekt een eigen oplossing. Door beter de waarde van verbondenheid – en inzicht in de problematiek van de eenzaamheid – te kennen, leren we beter de interventies afstemmen op de noden. Natuurlijk is dat niet een kwestie die op een week wordt opgelost, maar het is wel goed om in een week bijzonder aandacht te geven aan het samenspel tussen mens en omgeving, aan verbondenheid en eenzaamheid. Omdat het aangenamer is om een positief verhaal te stimuleren, dan een negatief beeld te bestrijden, noemen we het een Week van Verbondenheid tegen Eenzaamheid. Als slogan kozen we (opnieuw) voor de oproep ‘Kom Erbij’. Het samenwerkingsverband van de dorpsrestaurants in Limburg nam vorig jaar het initiatief om een ‘Week van Verbondenheid tegen Eenzaamheid’ te organiseren. Binnen de dorpsrestaurants is er een oververtegenwoordiging van alleenwonende ouderen. Daar hoort men van deze mensen dikwijls hoe moeilijk het wel is om alleen te zijn, om van ergens terug te komen en niemand te hebben waarmee men het kan delen. Vooral tijdens de eetmomenten blijkt de eenzaamheid vaak te wegen. Het is gemakkelijk gezegd dat men afwisselend, gezond en geregeld warm moet eten. Maar als je ’s morgens moet denken over wat je straks gaat klaarmaken, de dingen bijeenzoekt, probeert er een lekkere maaltijd van te maken, alleen bent om het op te eten – zonder iemand vraagt of het smaakt – en dan zit met de opruim en de afwas stellen zich velen de vraag of het niet anders en beter kan. Dit is een succesfactor van de dorpsrestaurants, het beantwoordt aan een nood om af te wisselen, om uit te kijken naar de dag dat je niet zelf moet instaan voor je eten, maar het gegarandeerd voorgeschoteld krijgt… en met vooral ook aangenaam gezelschap. Verbondenheid en eenzaamheid zijn geen exclusieve thema’s voor ouderen. Maar het doet zich vaak op een verdichte wijze voor: men verliest partner, vrienden, mobiliteit, gehoor, … Allemaal factoren die er toe kunnen leiden dat men zich terugplooit op zichzelf, dat men zelf niet de zin of de kracht heeft om te investeren in contacten in de omgeving, terwijl het beveiligende netwerk verdunt… Maar door het samenspel met andere organisaties en verenigingen komt ook binnen de actieweek veel duidelijker naar voor dat iedereen wel eens te maken heeft met eenzaamheid. Het kan ook geen kwaad om dat tijdelijk te moeten ervaren. Dat kan helend werken. Het doet verlangen naar de geborgenheid van een relatie of naar een warme buurt, vereniging, activiteit, … In Limburg zijn er tal van werkingen en organisaties actief die iets willen doen voor hun leden, geïnteresseerde mensen, cliënten, klanten of deelnemers. Op die manier stellen ze een duidelijk teken, maken ze bewust van de betekenis van verbondenheid. Kom erbij.


Pagina 3

2. Doelstellingen Met het opzetten en waarmaken van de Week van Verbondenheid tegen Eenzaamheid ambiëren we 5 doelstellingen:

 Verbondenheid en eenzaamheid in de actualiteit brengen.  Activiteiten organiseren die een lage drempel hebben, waar mensen gemakkelijk naartoe komen, zichzelf kunnen zijn, tot hun recht(en) komen  Het beleid sensibiliseren voor het thema  Samenwerking bekomen tussen verschillende diensten en organisaties  Mensen die eenzaam zijn en zich daarin ‘opsluiten’ helpen om de stap naar anderen te zetten

Kom erbij.


Pagina 4

3. Gekoppelde sleutelactiviteiten De werking van 2012 had op de diverse terreinen reeds meer dan behoorlijke resultaten opgeleverd. Door nu nog nadrukkelijker de koppeling te maken tussen de doelstellingen en de feitelijke acties die ondernomen worden, willen we het effect nog sterker maken. Daarnaast is het uiteraard zo dat elke actie op zich op diverse domeinen effect heeft. Verder in dit projectplan (onder de titel ‘Inspirerende voorbeelden’) staan overigens een aantal suggesties van samenwerkingsverbanden en vernieuwende activiteiten.

3.1 Eenzaamheid beter bespreekbaar maken, het taboe doorbreken door middel van een extra-katern in Het Belang van Limburg Uit de ervaring van BZN blijkt dat dergelijke actie vraagt om stevig in de pers te komen. Als het niet door media wordt opgepikt, blijf je eigenlijk een stuk in de marge wroeten. Door aanwezig te zijn op het publieke forum spreken mensen er over, worden meningen uitgewisseld, gaat het over ervaringen en de (eigen) beleving, komt het thema tot leven. Omdat onze werking gericht is op Limburg hebben we er voor gekozen om zeker sterk aanwezig te zijn op provinciale schaal. Vorig jaar overlegden we reeds met Het Belang van Limburg over de manier waarop we ons – niet voor de hand liggend - thema het best in de aandacht konden krijgen. Het voorstel groeide toen om een extra-katern in de krant te voorzien, waarbij diverse uitzichten op verbondenheid én van de activiteiten aan bod konden komen. Door het prijskaartje dat hier aan hing, de laattijdigheid waarmee we aan de slag waren en door de nabijheid van de lokale verkiezingen, bleek het uiteindelijk niet haalbaar om deze actie toen door te zetten. Door nu een sterker samenwerkingsverband uit te bouwen met een aantal partners lukt het nu om dergelijke publicatie te realiseren en gaan we van daar uit extra aandacht zien te krijgen van niet-bereikte groepen, activiteiten sterker accentueren en mede-initiatiefnemers ook meer belangstelling laten krijgen. Inmiddels is het duidelijk dat we dankzij de verschillende partners een 16-bladige extrabijlage bekomen, die verschijnt op maandag 16 september 2013. Daarin wort het thema op een levendige manier uitgediept en het activiteitenprogramma heel overzichtelijk en volledig opgenomen. De partners van de actie en de dorpsrestaurants krijgen een aantal ‘bijdrukken’ van ‘Het Belang van Verbondenheid’ om onder hun mensen te verspreiden. Overigens gaan een aantal van die partners in hun publicaties eveneens plaats geven aan de Week van Verbondenheid en zo zorgen voor extra-uitstraling. Omdat het op die manier een opgemerkte campagne wordt, zal het ook door andere media opgepikt raken, ... Kom erbij.


Pagina 5

3.2 Activiteiten organiseren die een lage drempel hebben, waar mensen gemakkelijk naartoe komen, zichzelf kunnen zijn, tot hun recht(en) komen door het organiseren van De Langste Eettafel Daar de dorpsrestaurants de initiatiefnemer zijn van deze actieweek is het bijna vanzelfsprekend dat er samen gegeten wordt. Maar dat ‘klinkt’ pas goed als het een zekere omvang heeft. Daarom kozen we ervoor om de eetinitiatieven - die in de loop van de week doorgaan - aan mekaar te koppelen. Op die manier krijg je dus bij wijze van spreken een hele lange virtuele eettafel. Vorig jaar kregen we binnen het kader van Verbondenheid zo 6000 mensen aan tafel. Dit jaar is de grens stevig verlegd. De gedeputeerde van Welzijn daagde ons uit om 1% van het aantal Limburgers samen te laten eten… De ambitie is dus dat er 8500 menu’s geserveerd worden tijdens één van de geregistreerde activiteiten van de Week van Verbondenheid. Het is enorm belangrijk dat ook de seniorenrestaurants, Lokale DienstenCentra, buurt- en wijkrestaurants, projecten en vooral ook de sociale restaurants effectief mee trekken aan dit initiatief. Uit de getuigenissen van de werking vorig jaar bleek het bijzonder aangrijpend om te zien hoe de ene dakloze soep deelde met een lotgenoot in het kader van de actieweek. Het is uitermate belangrijk dat de mensen die zich niet betrokken voelen in onze samenleving dankzij de Week van Verbondenheid solidariteit kunnen beleven. De Langste eettafel is een stevige blikvanger van de actieweek omdat we op die manier heel juist kunnen aangeven hoeveel mensen betrokken zijn bij de actie en heel concreet plaatsnemen aan een gemeenschappelijke eettafel. De macht van het getal is overigens indrukwekkend: we streven naar 8500 mensen, een tafel van 4 km en 250 meter. Of een tafel die reikt van aan het Provinciehuis tot aan de Mac Donalds in Kuringen, of tot de kerk van Kiewit, of tot de gekende tuikabelbrug of tot de oprit van Hasselt-Zuid…

3.3 Het beleid sensibiliseren voor het thema door een officieel openingsmoment Bij de evaluatie van de vorige editie van de Week van Verbondenheid bleek dat de provincie erg enthousiast was over het genomen initiatief. De gedeputeerde bevoegd voor Welzijn gaf aan dat we voldoende ambitieus moesten zijn en de lat een stuk hoger leggen. Hij suggereerde om meteen te streven naar een bereik van 1 % van de Limburgse bevolking bij de Langste eettafel. Na enig denkwerk is die bal een stukje teruggekaatst: we nemen die handschoen op, maar vragen tegelijk dat het provinciehuis ‘gastheer’ is voor de openingszitting én voor de start van de Langste Eettafel (door de gangen van het gebouw). Door praktische problemen was dit niet mogelijk, maar zijn we te gast in PXL-Congress voor de openingszitting en de start van een erg lange Langste Eettafel… Kom erbij.


Pagina 6

Maar uiteraard spelen de acties zich vooral af op het lokale niveau. In de loop van juni worden al de lokale overheden geïnformeerd over het opzet, met de uitnodiging om specifieke activiteiten op te zetten. Bij de openingszitting streven we er overigens naar om het programma en de entourage dermate aantrekkelijk te maken dat meerdere beleidsverantwoordelijken er eveneens aan deelnemen. Vorig jaar kreeg de actieweek morele en financiële steun van de Vlaamse overheid. De Minister van welzijn en de Vice-ministerpresident (bevoegd voor armoedebestrijding) kwamen op een heel persoonlijke manier getuigen over het belang van de verbondenheid, intergenerationele samenwerking, het belang van samen eten en van vernieuwde toepassingen in de zorg. Als het lukt kunnen ook dit jaar de ministers mee de openingszitting kleuren en even in ‘samen-spraak’ uitleg geven over het belang van deze actieweek of aanschuiven bij de start van de Langste Eettafel. De opening gebeurt dit jaar op donderdag 26 september om 16 u in PXL-Congress. Daar hopen we dan echt zowel deelnemers van dorps-, buurt-, wijken sociale restaurants te bereiken, naast beleidsverantwoordelijken, vertegenwoordigers van verenigingen en organisaties maar uiteraard ook studenten, geïnteresseerden en het brede publiek. Op die manier wordt het vanzelf een ruim en inspirerend samenzijn. Op de openingszitting komen gegevens over de eenzaamheidsproblematiek in Limburg (en vergeleken met die in Vlaanderen) aan bod, geeft dr. Anja Machielse – die dè expert en autoriteit in dit vakgebied is – uitleg over de gerichte interventies.

3.4 Samenwerking bekomen tussen verschillende diensten en organisaties door het opzetten van duidelijke samenwerkingsvormen Omdat het samenwerkingsverband met andere organisaties vorig jaar wat te vrijblijvend en onzeker bleef, hebben we nu voor een systeem gekozen waarbij we 3 soorten van samenwerking onderscheiden: 





Financieel betrokken: in ruil voor een sponsorbedrag bieden we die organisatie dan minstens aandacht bij de openingszitting, de kans om er een standje te zetten, ruimte in de extra-katern en ev. handreikkaartjes ‘op maat’. Inhoudelijk actief: zelf een of meerdere initiatieven organiseren in het kader van de activiteiten, gericht op de eigen doelgroep(en), waarvan de activiteit dus geregistreerd en in het programma wordt opgenomen. Gewoon meedoen: deelname aan de openingszitting, werking uitleggen aan personeel en klanten, met bovendien gerichte verdeling van handreikkaartjes.

We willen dit jaar in ieder geval enkele organisaties betrekken die zich ook financieel engageren, zodat ze zich ook sterker op het thema profileren. Dat past dan in een strategie waarbij in de verdere toekomst een netwerk van organisaties verantwoordelijkheid opneemt over de organisatie van een ‘Week van Verbondenheid’. Inspiratie hiertoe is de ‘Coalitie Kom erbij.


Pagina 7

Erbij’ in Nederland, die bestaat uit diverse organisaties en samen – ook financieel – bijdragen om er de Week tegen Eenzaamheid te organiseren. Het is mede door de steun van deze organisaties (RIMO Limburg, Dorpsrestaurants, Bond zonder Naam, Vormingplus, CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk), Open Thuis, Okra en PXL) dat de publicatie van ‘Het Belang van Verbondenheid’ mogelijk werd. Daarnaast wensen we dat meerdere verenigingen en diensten inhoudelijk actief meewerken aan de acties, zodat het breder gedragen én zichtbaar wordt in de provincie. Hiertoe hebben bijvoorbeeld Welzijnszorg, Welzijnsschakels en IN-Z zich geëngageerd.

3.5 Mensen die eenzaam zijn en zich daarin ‘opsluiten’ helpen om de stap naar anderen te zetten met de handreikkaartjes De best mogelijke reclame is de mond aan mond-reclame. Mensen spreken dikwijls hun enthousiasme uit over activiteiten waaraan ze deelgenomen hebben, organisaties waar ze bij horen, … Maar het grote nadeel hieraan is dat de woorden vervliegen en de afspraak al te dikwijls onvoldoende concreet wordt. Met als gevolg dat het bij goede bedoelingen blijft en niet tot concrete daden komt. Door specifieke ‘handreikkaartjes’ te ontwerpen geven we mensen iets in handen waarmee ze hun enthousiasme over activiteiten kunnen uitspreken, maar verduurzamen we die en nodigen we ineens ook heel concreet uit om langs te komen, om aan te sluiten. Op dit moment hebben we 3 soorten handreikkaartjes ter beschikking. Ze nodigen uit om deel te nemen aan ‘ons’ restaurant, aan een activiteit van een vereniging of om een tas koffie (privé) te komen drinken én zo mekaar (opnieuw) opnieuw in het oog te krijgen. De ervaringen hiermee waren vorig jaar uitermate positief. Mensen verbaasden zich er over dat ze de kaartjes ‘nodig’ hadden om uiteindelijk bij mekaar koffie te gaan drinken… en nu opnieuw geregeld samenkomen. We willen die actievorm dan ook verderzetten, maar bovendien kaartjes ‘op maat’ laten maken.

Kom erbij.


Pagina 8

4. Kernthema 4.1 Oproep – Kom erbij De slagterm van de actie is ‘Kom erbij’. Het is niet gewoon een uitnodiging, het is een oproep, een appèl aan de mensen om deel te nemen aan activiteiten. * Het is een aansporing ten aanzien van mensen die zich geregeld eenzaam voelen om zelf de stap naar anderen te zetten. * Maar tegelijk is het een vraag naar het algemene publiek vanuit het idee dat men de deur moet openzetten voor mensen die alleen zijn, die het niet meer zo gewoon zijn om een netwerk rond zich te hebben, die opnieuw aansluiting zoeken met andere mensen. * Het is tenslotte ook een oproep naar verenigingen, organisaties en diensten om laagdrempelige initiatieven te realiseren die het gemakkelijker maken om meer omgang te krijgen en opnieuw een ‘achterban’ van familie, vrienden, kennissen, buren op te bouwen. Het belangrijkste bij die oproep is overigens dat mensen de stap naar de activiteiten niet alleen voor zichzelf moeten zetten, maar ook voor de anderen. Door hun aanwezigheid, gezelschap, hun betrokkenheid brengen ze meer kleur aan activiteiten. In die zin kan de oproep helpen bouwen aan het zelfvertrouwen en het eigenbeeld: jouw aanwezigheid versterkt onze activiteit, we hebben je daarom graag erbij. We hebben iedereen nodig om verbondenheid mogelijk te maken. Want het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen erbij komen, dat iedereen het gevoel krijgt dat hij/zij er welkom is én daardoor ook het geheel versterkt.

4.2 Week van verbondenheid Die verbondenheid slaat in de eerste plaats op de betrokkenheid tussen mensen. Het is belangrijk om een breed sociaal netwerk te hebben, omdat je op die manier vanuit verschillende hoeken contacten hebt en een ruim gezichtsveld krijgt. Maar in deze week willen we ook de betrokkenheid tussen verenigingen, diensten, organisaties en projecten versterken. Door allerhande regelgeving en gerichtheid op de eigen werking blijft iedereen teveel in zijn koker, binnen zijn eigen blikveld bezig. In de week van verbondenheid willen we het stimuleren om meer samen te werken. Op die manier leer je mekaar beter kennen en kan ook de dienstverlening naar de deelnemers juist verbeteren, effectiever en efficiënter tegelijk worden. De coalitievorming die we nu bereikt hebbenin de startfase van het project is zowel letterlijk als figuurlijk grensverleggend. Bijzonder belangrijk binnen dit geheel zijn de vrijwilligers. Daarbij gaat het van de mantelzorger, die de zorg voor familielid of buur (deels) opneemt, over de medewerker van een vereniging of dorpsrestaurant, tot een lesgever van computerinitiatie. Zij kunnen de link Kom erbij.


Pagina 9

leggen tussen de organisaties en de mensen die het moeilijk hebben. Door een persoonlijke aanpak, hun kennis en ervaring zorgen zij ervoor dat ze de kwetsbare mensen kunnen toeleiden en ontvangen in de laagdrempelig bedoelde initiatieven.

4.3 Tegen eenzaamheid Doordat er precies minder verbondenheid is, komen meer mensen langer in een situatie van eenzaamheid. Eenzaamheid wordt (door de Coalitie Erbij) gedefinieerd als ‘het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (de kwaliteit van) bepaalde sociale relaties’. Natuurlijk liggen er vooral persoonlijke oorzaken aan de basis hiervan, maar men moet zeker ook rekening houden met de maatschappelijke evolutie. Naast de individualisering spelen ook gezinsverdunning en toenemende veroudering hierbij zeker een rol. Hoewel het in eerste instantie vooral persoonlijk ervaren wordt, is het eveneens een maatschappelijk probleem. Onderzoek toont namelijk aan dat eenzame mensen minder lang leven, een grotere kans lopen op ziektes door stress en door een gebrek aan sociaal contact. Het lijkt taboe te zijn om over de (eigen) eenzaamheid te praten. Iedereen voelt zich wel eens eenzaam en dat hoeft op zich geen probleem te zijn. Sommige mensen komen er echter niet meer uit, hebben weinig sociale omgang en slagen er niet meer in om nieuwe contacten te leggen. Ze komen dan in een spiraal terecht waardoor ze gesprekken met anderen vermijden, door onzekerheid minder de deur uitkomen, waardoor ze nog minder gelegenheid krijgen om contacten te leggen, …

4.4 Logo Het is geen sinecure om die ideeën proberen uit te drukken in een logo, een kenteken dat als paspoort meegedragen wordt in de ganse werking. Kom erbij staat centraal. Hier is het dus om te doen. Het gaat om een oproep. Kom is de lokker, erbij is essentieel, maakt het levendig, is de kiem en de zin van het komen. ‘Erbij’ staat in de cirkel, het is dus niet vanzelfsprekend. Ook wij moeten er voor zorgen dat mensen erbij kunnen komen. Maar de ronde vorm drukt tegelijk het gezellige uit, de verbondenheid ook als een lijn zonder begin of einde. Hier omheen staat de algemene boodschap: het gaat om de week van verbondenheid waarbij we iets willen doen tegen de eenzaamheid. De centrale termen staat in hoofdletters, het wordt uitgeroepen. Een Week in het teken van Verbondenheid met aan de overkant de tegenpool, de Eenzaamheid waar we ons tegen verzetten. Er is gekozen voor een beperkt kleurpalet:  

Bordeaux: warm en gezellig, geeft kleur Schaduw: mengt tussen blauw en bordeaux,

Kom erbij.


Pagina 10

 

Blauw: staat voor het kille bestaan, dat doorbroken kan worden, de ‘O’ is warm omlijnd, je moet er toe komen Wit: het springt eruit, dit is dus de kern van de boodschap maar binnen de context van het komen, het gaat niet vanzelf, je moet iets doen om erbij te zijn, er uit springen…

Door de vorm is er een contrast ontstaan tussen de binnenkant en de buitenkant, waarbij het bijna driedimensionaal lijkt. Je leven krijgt een extra dimensie als je verbonden bent met anderen, als je erbij komt. Het ovale geeft ook op zich verbondenheid aan, het heeft van model de ruimste omtrek, waarbij het altijd lijkt of nog iemand kan komen aanschuiven. Door de ‘O’ van KOM blauw in te kleuren lijkt het alsof het een oog is: met de actieweek hopen we dat meer mensen mekaar (terug) in het oog krijgen… en daar iets voor willen doen, dat ze erbij willen komen.

Het is de bedoeling om dit logo zo ruim mogelijk te gebruiken (bij mails, maar bv. ook als postkaart, bij publicaties en uitnodigingen, …), ook door de partners die activiteiten willen opzetten.

Kom erbij.


Pagina 11

5. Een palet van acties: inspirerende voorbeelden Uiteraard is het de bedoeling om in de week van 27/9 tot 5/10 zoveel mogelijk acties op te zetten in het kader van de Week van Verbondenheid tegen Eenzaamheid. Eigenlijk maakt het niet uit wie de zaken organiseert, het belangrijkste is dat er veel dingen gebeuren, dat het leeft in de samenleving, dat mensen zin krijgen om deel te nemen, dat beleid er ook aandacht aan geeft en over nadenkt… Aan de hand van de ervaringen van 2012 is een soort ‘praktijkenlijst’ gemaakt, die inspirerend kan en mag werken. Meer bepaald zitten er tips bij rond de langste eettafel, het gebruik van de handreikkaartjes, het uitnodigen van of door verenigingen en organisaties, het centraal stellen van vrijwilligers én andere gerichte acties.

5.1 De langste eettafel 

Bedoeling

Samen eten verbindt mensen. In de actieweek worden mensen in het kader van het thema aan tafel uitgenodigd om samen te eten. Daardoor sluiten ze aan bij de actie, doen ze zelf iets concreet om mensen met mekaar te verbinden, maar maken ze ook deel uit van een groter geheel. We tellen namelijk al de tafels van de ganse week samen. Op die manier hopen we tot een superlange (virtuele) eettafel te komen van 8500 mensen (of 4250 meter). 

Normale aanpak

Uiteraard hebben de sociale -, buurt-, wijken dorpsrestaurants geregeld al hun eetmomenten. Ze organiseren die dan ook, maar besteden er extra aandacht aan om kwetsbare mensen uit te nodigen, om te praten over eenzaamheid, … Naast deze ‘geregelde’ eettafels kunnen nu ook andere eetmomenten aangemeld worden: personeelstafels (mensen die samen eten vanuit het thema in diensten en ondernemingen), burentafels (mensen die buren uitnodigen om samen te eten), familietafels, …. 

Mogelijke extra’s

Het gebruikelijke restaurant kan doorbroken worden door:  Af te wijken in de tijd: bv. een avondlijk dorpsrestaurant  Een menu uit een andere cultuur op het menu te zetten (vb. Marokkaanse keuken)  Andere mensen uitnodigen: vb. de thuisverzorgers brengen hun klanten mee, zodat ze kennismaken met het initiatief, in een andere omgeving mee kunnen eten. Ook thuisverpleegkundigen, huisartsen, wijkagenten, … zouden voor die week een faciliterende rol kunnen spelen  Aankleding: vb. tafellopers met kinderhandjes, wensenboom, extra versiering, … Kom erbij.


Pagina 12

 Aperitief: aanbieden van een fruitsapje aan de deelnemers (cfr. vorig jaar met Concentra)  Randactiviteiten: o Bewegen: stoelturnen, gezondheidswandelen, fietsen, … o Ontspanning: bonte namiddag, zang, dans, kienen, kaarten, … o Cultuur: toneelstukje, gedichten, reisverhalen, … o Informatie: gezonde voeding, valpreventie, energiebesparing, sociale kaart, … o Babbelen: extra koffie en taart voorzien en tafelwisseling om andere deelnemers dan de vaste tafelgenoten beter te leren kennen o Bevragen: van de gelegenheid gebruik maken om een bevraging te laten invullen o Gesprekken: mensen vertellen eens graag hun verhaal, eens extra tijd maken om met iemand die je niet zo goed kent te gaan babbelen en die individueel kans geven om het eigen levensverhaal te laten vertellen  Samen-werken: vb. elk een eigen schilderijtje laten maken: elk daarvan staat op zich, maar samen vormen ze ook een bloementapijt… Dat kan ook met breiwerken, schakels, … Uitwisseling: bij personeelstafels de mensen het meegebrachte eten ook laten uitwisselen of herverdelen – een andere optie is dat je elk een paar euro samenlegt, dan brood en beleg in ruime mate wordt aangekocht en samen smeert en eet naar believen…

5.2 De handreikkaartjes 

Bedoeling

Terecht wordt altijd gezegd dat mond-aan-mond – reclame de beste is. De reden is dat het een persoonlijke boodschap is, gestoeld op ervaring. Het nadeel ervan is dat het blijft steken op het niveau van vrijblijvende informatie en te weinig ‘hard’ gemaakt wordt. Door de handreikkaartjes te gebruiken voeg je er een uitnodiging aan toe. De ‘base-line’ van de kaartjes is overigens: “Gebruik de week van verbondenheid om mensen (terug) in het oog te krijgen”. 

Normale aanpak

De handreikkaartjes komen ter beschikking in de dorpsrestaurants, maar kunnen ook door verenigingen verdeeld worden. Op dit moment zijn er 3 varianten:  De uitnodiging om deel te nemen aan een gemeenschappelijk eetmoment (bv. dorpsrestaurant). Het persoonlijke karakter komt tot uiting door het invullen van plaats, moment, prijs en naam van degene die uitnodigt

Kom erbij.


Pagina 13

 De uitnodiging om naar een activiteit van een vereniging of organisatie te komen die georganiseerd wordt in het kader van de ‘Week van verbondenheid’. Op die manier kan de vereniging laten zien wat ze doet, wie er bij is en zo de hand uitsteken naar andere mensen.  De uitnodiging om privé samen een tas koffie te drinken en bij te praten. Vorig jaar bleek dat mensen die hiervan gebruik maakten heel enthousiast bleken over dit ‘hulpmiddel’ om mensen (terug) in het oog te krijgen. 

Mogelijke extra’s

Binnen een dorpsrestaurant kan je er voor kiezen om mensen die zich met een handreikkaart aanmelden – en/of degene die ze heeft uitgeschreven te belonen met een korting, een gratis koffie achteraf, extra stempel(s) op de klantenkaart Andere, nieuwe kaartjes kunnen ontworpen worden. Bijvoorbeeld alle senioren die van de gemeente krijgen een kaartje om op een welbepaalde dag en moment langs te komen in het Seniorenhuis voor een tas koffie met taart. Of een vereniging die ook niet-leden op een specifieke activiteit willen uitnodigen, …

5.3 Verenigingen en organisaties nodigen uit 

Bedoeling

Veel verenigingen hebben het moeilijk om stand te houden. Natuurlijk zijn de tijden veranderd en moeten ze wat zoeken naar een gepaste invulling. Veel mensen weten niet waar ze voor staan of wat ze doen. Maar ze zijn natuurlijk onnoemelijk belangrijk om de verbondenheid tussen bewoners waar te maken. De week van Verbondenheid biedt een mooi platform om hun werking in de kijker te zetten… 

Normale aanpak

Het is natuurlijk aan de verenigingen om te zien of en op welke wijze ze hierop willen inspelen. Vanuit het secretariaat nemen we contact op met de provinciale verantwoordelijken. Maar het is zeker een goed idee om dit ook vanuit de lokale werkingen te stimuleren in de actieweek. Het meest voor de hand liggend is dat verenigingen hun leden mobiliseren en een ‘open’ activiteit organiseren, waardoor geïnteresseerde mensen uit de omgeving gemakkelijk kunnen binnenlopen om kennis te maken. 

Mogelijke extra’s

Natuurlijk kan een vereniging ook een ‘langste eettafel’ organiseren in de week van verbondenheid!

Kom erbij.


Pagina 14

Op veel plaatsen zijn de vrijwilligers in de dorpsrestaurants ook lid van een socioculturele vereniging… samenwerking is dan ook voor de hand liggend. Daarbij kan je vanuit het dorpsrestaurant ook eens denken om gemeenschappelijk naar buiten te komen. Enkele voorbeelden:  De vereniging koppelt de startactiviteit aan het dorpsrestaurant (en betaalt bv. een stukje van de kostprijs van de maaltijd van haar leden)  Er wordt in samenwerking met (een) vereniging(en) een avondlijk dorpsrestaurant georganiseerd, met nadien bezoekje aan infostandje(s) van verenigingen  In een dorpspamflet of reclameblad over het dorpsrestaurant worden ook activiteiten van verenigingen opgenomen  Voorstelling van de vereniging (activiteiten, boekje, jaarthema) tijdens of net na het dorpsrestaurant  Een vereniging die het resultaat van het knutselwerk of bloemschikken tentoonstelt of laat gebruiken in het dorpsrestaurant (bloemstukjes op tafel, servetringen, tafellopers, wanddecoratie, …)  Een vereniging die kookt zorgt voor de gelegenheid voor een dessert in het dorpsrestaurant (tegen prijs van de ingrediënten)  Organisatie van ‘randactiviteiten’ (cfr. Langste eettafel) toevertrouwen aan een of meerdere verenigingen.

5.4 Vrijwilligers centraal 

Bedoeling

Het zijn vrijwilligers die de verbondenheid tussen mensen waarmaken. Het is in alle geval een gelegenheid om de waarde van de vrijwillige inzet in de werking te benoemen. Door zich in te zetten voor anderen zorgt men voor verbondenheid, bouwt men sociale netwerken uit en werpt men dus een dam op tegen de eenzaamheid. Niet alleen voor de deelnemers, maar vooral ook voor zichzelf. De slogan “Word vrijwilliger, je krijgt er veel voor terug” drukt dit goed uit. Voor vrijwilligerswerk krijg je voldoening, dankbaarheid, respect, vriendschap, eigenwaarde, …. 

Normale aanpak

Het is altijd goed om het belang van de vrijwilliger in de eigen werking even wat verder uit te leggen: wat zijn de taken, waarom doen ze dat, wat als ze er niet waren… Indien nodig kan dan daar een oproep naar bijkomende vrijwilligers voor het eigen initiatief aan gekoppeld worden, met het aangeven van de verwachtingen en afspraken (vrijwillig is niet vrijblijvend). In een dorp of gemeente inventariseren wat door vrijwilligers opgenomen wordt… maar ook op welk vlak er leemtes zijn, voor welke taken er niemand gevonden wordt, wat voor

Kom erbij.


Pagina 15

verwachtingen er leven bij de mensen die zich inzetten, maar ook of er bij de bewoners nog taken zijn die op dit moment niet zijn ingevuld… 

Mogelijke extra’s

Mensen die zich willen inzetten voor anderen hebben in principe keuze te over: er is nog veel meer te doen dan er ingevuld wordt. Maar de taken die er zijn moeten passen bij de vaardigheden en interesses van de vrijwilliger die zich aandient. Een vrijwilliger verdient het ook dat hij mee de richting van de werking kan bepalen, dat hij eigen competenties kan ontwikkelen, dat hij zelf ook groeit door zich ten dienste te stellen. In Nederland heeft men workshops ontwikkeld voor vrijwilligers. De deelnemers gaan ‘op reis’ door het land van activering: de reis gaat langs de verschillende fases die de vrijwilliger tegenkomt bij het opbouwen van contacten met een eenzaam persoon. Daarna wordt dieper ingegaan op de beleving van eenzame mensen, waar komt het vandaan en wat speelt mee. Bijkomend doel van dergelijke workshops is dat ze niet alleen kennis en ervaring willen delen, maar vrijwilligers ook collega’s leren kennen van andere organisaties, die allen op hun manier bezig zijn bij het verbinden van mensen en het bestrijden van eenzaamheid. Binnen ons samenwerkingsverband is Vormingplus momenteel bezig met het uitwerken van een gelijkaardig programma. RIMO Limburg organiseert in de Week van Verbondenheid een feest (met maaltijd en animatie) voor al de vrijwilligers die bij haar organisatie betrokken zijn.

5.5 Andere gerichte acties 

Bedoeling

Binnen de dorpsrestaurants bereiken we eerder oudere en alleenwonende mensen. Dit is een groep die zeker nood heeft aan verbondenheid, maar er zijn zeker heel wat andere mensen die kampen met sociale isolering en eenzaamheid. 

Normale aanpak

Het is zeker wenselijk om bijkomend inzicht te krijgen rond andere groepen die te maken hebben met eenzaamheid en dan activiteiten op maat te organiseren. In principe gaat de voorkeur uit naar het bereiken en betrekken van kwetsbare bewoners omdat zij door een combinatie van redenen te maken krijgen met sociale isolering en zo vaak gekwetst werden dat ze moeilijk de stap gezet krijgen naar andere mensen, naar (zelfs laagdrempelige) activiteiten. 

Mogelijke extra’s

Er zijn in het voorbije jaar – ook in Nederland - zoveel verschillende soorten initiatieven genomen dat hier slechts lukraak enkele voorbeelden opgesomd worden: Kom erbij.


Pagina 16

 Info- of gespreksmomenten: o Openingszitting – conferentie rond verbondenheid, vrijwilligersinzet, eenzaamheid o Levensboeken: oudere mensen vertellen hun verhaal, jongeren vragen en noteren o Jongeren portretteren ouderen o Verhalenvertellers: kortverhalen of levensverhalen (bv. BV’s over eenzaamheid) o Alleen verder na scheiding/overlijden o Slecht horen isoleert: vb. info gehoorcentra o Ontmoeting zorgverleners – hulpvragers o Aangepast wonen: woonadvies, serviceflats, woonzorg, bejaardenhuis (bezoeken) o Workshop: vrienden maken – gesprek aanknopen - Babbelhuis o Knuffelcampagne (geef een knuffel en laat je wat vertellen)  Bewegen o Bewegen om niet te vergeten – valpreventie o Wandelen (uitbreidingen: met honden, met rollator, met zoektocht, natuur, …) o Fietsen (uitbreidingen: tandem, scootmobiel, golfwagentjes, …) o Nog sport (dans, stoelturnen, aquagym, petanque, biljart, bowlen, yoga, volksspelen)  Verschillende eetvormen o Ontbijt (ev. samen met school) o Soep met brood – soepestafette – grootste soepterrine o Cupcakes – koffie met vla – samen ijsje eten o Gezonde voeding – lekker diëten  Dieren en planten (verzorging, dierenboerderij, vogelkijken, bloemschikken, …)  Optredens (aperitiefconcert, smartlappenkoor, kabaret, toneel, karaoke, bonte namiddag, …)  Film (uit de oude doos)  Museumbezoek, samen naar de bib, cultureel centrum, …  Burendag: zorgen dat buren mekaar aanspreken

Kom erbij.


Pagina 17

6. De communicatie Om de informatie zo efficiënt mogelijk bij de mensen te krijgen is het belangrijk dat een aantal basisprincipes worden afgesproken.

6.1

Schaal

Om eenduidig te zijn werkt het best als de communicatie met de Vlaamse en provinciale beleidsverantwoordelijken en organisaties ‘centraal’ gebeurt. De communicatie met de lokale besturen en verenigingen gebeurt best lokaal, vanuit de eigen werking. De verantwoordelijke van de dorpsrestaurants zien we in principe als vertegenwoordiger en contactpersoon voor de betreffende gemeente. 



Tenzij anders wordt afgesproken: als de verantwoordelijke van de dorpsrestaurants van een bepaalde gemeente zich niet in de positie voelt om contact te leggen met de lokale beleidsverantwoordelijken, administratie en/of verenigingen, ziet die eerst of en wie die rol wel kan opnemen en signaleert dit aan de centrale contactpersoon. Tenzij voor bepaalde algemene briefwisseling: om lokale beleidsverantwoordelijken te informeren over het opzet én om hen uit te nodigen op de openingszitting, worden deze elementen vanuit het secretariaat verstuurd. In dat geval worden de lokale contactpersonen hiervan eveneens verwittigd.

6.2

Herkenbaarheid

Uiteraard worden de logo’s van de ‘algemene’ sponsors op alle briefwisseling in het kader van het opzet opgenomen. Dit gebeurt automatisch vanuit het secretariaat. De lokale activiteiten moeten die sponsors niet allemaal opnemen, maar gebruiken wel steeds het logo van de actieweek én dat van de dorpsrestaurants of van RIMO Limburg. Daarnaast mogen ze vrij bijkomend ook logo’s van andere diensten, organisaties, lokale sponsors, … bij hun publicatie opnemen. Uiteraard kan elk initiatief naar believen folders, artikels, … maken en verspreiden en hiervoor elk nuttig initiatief nemen. Zeker en vooral naar het lokale niveau (gemeenteberichten, weekkrant, lokale radio, …) zorgt men daar zelf voor. Maar het is zeker ook goed als je ruimere publiciteit wil bekomen voor een activiteit dat je daarvoor regionale of provinciale media voor probeert in te zetten. Het is vaak beter om concreet iets aan te kondigen dan een wazige boodschap de wereld in te sturen… Om ‘dubbele’ inspanningen naar media te voorkomen is het wel aanbevolen dat de (verwachte) publicatie aan het secretariaat gemeld wordt.

Kom erbij.


Pagina 18

6.3

Aanmelding

Van elke activiteit en van elke publicatie wordt best melding gemaakt op het secretariaat, zodat er een goed overzicht is van hetgeen er gebeurt in de loop van de actieweek. Op die manier kan er eventueel extra-aandacht gegeven worden aan bepaalde activiteiten én kunnen de activiteiten en inspanningen ook beter en systematischer geëvalueerd worden. Het gemakkelijkst is uiteraard dat de daarvoor ontwikkelde formulieren voor gebruikt worden.

6.4

Registratie

Uiteraard is het de bedoeling dat alle activiteiten en acties op het secretariaat worden geregistreerd, maar ook dat alle initiatieven daar inzicht in krijgen, zodat hier snel inspiratie uit kan opgedaan worden en bekeken kan worden wat (niet) goed lukte en waarom dat kan zijn, hoe dat bij een volgende keer (elders) kan worden opgezet, …

6.5

Website

Net als vorig jaar hebben we een website: www.kom-erbij.be

6.6

Facebook

Er is ook een Facebook-account:

6.7

Extra-krant…

Voor de extra-bijlage in Het Belang van Limburg is het de bedoeling om minstens alle aangemelde activiteiten er in op te nemen (middenblad). Daarnaast zullen een aantal opmerkelijke acties sterker belicht worden. Dat wordt sterk mee bepaald door de redactie van het Belang zelf. Vermoedelijk zal bij het Belang en TVL gemakkelijk contact genomen worden met het secretariaat voor ‘nieuwtjes’ over de actieweek. Ook daarom is het aanbevelenswaardig om zoveel mogelijk door te geven aan het secretariaat…

6.8

Bestellingen

Enkel de contactpersonen kunnen (tot 9/9) hun aantal extra-bijlages bij het Belang van Limburg over de Week van Verbondenheid tegen Eenzaamheid doorgeven. Iedereen kan folders, handreikkaartjes bestellen. In eerste instantie wordt het materiaal van vorige jaar daarvoor gebruikt (met nog die grijze ‘oog’) maar later wordt dat assortiment vernieuwd en uitgebreid (vb. affiches, kaartjes ‘op maat’, …).

6.9

Contactpunt

Door omstandigheden is er nog geen secretariaatsmedewerker voor de actie. Alle communicatie loopt daarom via [email protected] (0497 58 43 68)

Kom erbij.


Pagina 19

‘Door coalitie te vormen zorgen deze organisaties voor meer verbondenheid in onze samenleving’.

Kom erbij.


Pagina 20

september oktober 2013

Recommend Documents