34567
1 SE PTE M BE R 201 3
WAAROM ZO VEEL ELLENDE? KOMT ER OOIT EEN EIND AAN?
34567
6
Vol. 134, No. 17
Semimonthly DUTCH
DIT TIJDSCHRIFT, De Wachttoren, eert Jehovah God, de Bestuurder van het universum. Het troost mensen met het goede nieuws dat Gods hemelse Koninkrijk binnenkort een eind zal maken aan alle slechtheid en daarna de aarde in een paradijs zal veranderen. Het spoort aan tot geloof in Jezus Christus, die gestorven is zodat wij eeuwig leven kunnen krijgen en die nu regeert als Koning van Gods Koninkrijk. Dit tijdschrift wordt al sinds 1879 uitgegeven en heeft geen politieke inslag. Het houdt zich aan de Bijbel als autoriteit.
(
Oplage per uitgave: 44.978.000 IN 209 TALEN SEPTEMBER 1, 2013
COVERONDERWERP
Waarom zo veel ellende? Komt er ooit een eind aan? Veel onschuldige levens verwoest 3 Waarom zo veel ellende? 4 Binnenkort geen ellende meer! 6
OOK IN DEZE UITGAVE Ondanks armoede geestelijk rijk 8
Wilt u meer informatie of een gratis Bijbelcursus? Ga naar www.jw.org/nl of schrijf naar een van de onderstaande adressen. Voor NEDERLAND: Jehovah’s Getuigen Noordbargerstraat 77 NL-7812 AA Emmen ¨ Voor BELGIE: Jehovah’s Getuigen rue d’Argile-Potaardestraat 60 B-1950 Kraainem Een complete lijst met adressen in de hele wereld vindt u op www.jw.org /nl/contact.
De toren van Babel: De oorsprong van onze talen? 10 Nader dicht tot God „God heeft een blijmoedige gever lief ” 13 Om met uw kinderen te lezen God kan verdrietig worden: Hoe we hem blij kunnen maken 14 Vragen over de Bijbel 16
(s
MEER LEZEN? www.jw.org/nl VEELGESTELDE VRAGEN OVER JEHOVAH’S GETUIGEN Hoe wordt jullie werk gefinancierd?
˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙
Deze publicatie is niet voor de verkoop bestemd maar wordt verschaft als onderdeel van een wereldwijd Bijbels onderwijzingswerk dat gesteund wordt door vrijwillige bijdragen. Tenzij anders vermeld, is de gebruikte Bijbelvertaling de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift — met studieverwijzingen (uitgave 2004). De afkorting v.G.T. betekent „voor de gewone tijdrekening”. G.T. staat voor „van de gewone tijdrekening”. Waar de uitgever artikelen primair voor Jehovah’s Getuigen zelf bedoelt, zijn ze in een wat informelere stijl geschreven. The Watchtower (ISSN 0043-1087) is published semimonthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.; L. Weaver, Jr., President; G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483, U.S.A., and in England by Watch Tower Bible and Tract Society of Britain, The Ridgeway, London NW7 1RN (Registered in England as a Charity). Uitgegeven door Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap, Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen, Nederland. Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen (Verantwoordelijke uitgever: Marcel ¨ Gillet), Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem, Belgie, PP-PB BRUXELLES X - BRUSSEL X No. 10/667. 5 2013 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Alle rechten voorbehouden. Printed in Britain.
(Ga naar OVER ONS ˛ VEELGESTELDE VRAGEN)
r 34567
1 SE PTE M BE R 201 3
DIT TIJDSCHRIFT KAN IN VERSCHILLENDE FORMATEN GEDOWNLOAD WORDEN
WAAROM ZO VEEL ELLENDE? KOMT ER OOIT EEN EIND AAN?
COVERONDERWERP
Veel onschuldige levens verwoest Noelle was een lief kind dat van tekenen hield. Op een zomeravond liep ze de achtertuin in, viel in het zwembad en verdronk. Twee weken later zou ze vier jaar zijn geworden. Charlotte, Daniel, Olivia, Josephine . . . een paar namen van de twintig kinderen die op 14 december 2012 op een school in Connecticut (VS) werden doodgeschoten. Ze waren nog maar zes of zeven jaar oud. In totaal vielen er die dag 26 slachtoffers. Tijdens een herdenkingsdienst las president Obama de namen van de kinderen voor en zei hij tegen de rouwende aanwezigen: „Het moet afgelopen zijn met dit soort tragedies.” Bano was in 1996 met haar familie vanuit Irak naar Noorwegen gevlucht. Haar vrienden noemden haar Zonnestraaltje. Helaas was dit achttienjarige meisje een van de 77 jonge slachtoffers die op 22 juli 2011 werden vermoord door een extremist, die arrogant zei: „Ik bied mijn verontschuldigingen aan (...) dat ik niet meer mensen heb kunnen doodschieten.”
Regelmatig gebeuren in de hele wereld dit soort hartverscheurende dingen. Denk eens aan het verdriet en de pijn die het gevolg zijn van ongelukken, criminaliteit, oorlogen, terrorisme, natuurrampen en andere tragedies. Zo veel onschuldige slachtoffers en zo veel ellende, vaak zonder aanwijsbare reden! Sommigen geven God de schuld en redeneren dat onze Schepper niet om de mensen geeft. An-
deren concluderen dat God onze problemen wel ziet maar gewoon niet wil ingrijpen. Weer anderen zeggen dat zulke tragedies voorbeschikt zijn. Het aantal meningen over dit onderwerp lijkt eindeloos. Waar kunnen we betrouwbare en overtuigende antwoorden vinden? In de volgende artikelen zullen we zien wat Gods Woord, de Bijbel, zegt over de oorzaak van alle ellende en hoe er een eind aan zal komen. 1 SEPTEMBER 2013
3
Waarom zo veel ellende? Om te begrijpen waarom er zo veel ellende is en waarom de moeite die mensen doen om er een eind aan te maken zo weinig uithaalt, moeten we weten wat de oorzaken ervan zijn. Die oorzaken zijn uiteenlopend en complex, maar gelukkig helpt de Bijbel ons ze te herkennen. In dit artikel zullen we vijf fundamentele redenen bespreken waarom er zo veel lijden is. Kijk eens wat de Bijbel hierover zegt en hoe dat boek ons helpt de dieper liggende oorzaken te begrijpen ¨ (2 Timotheus 3:16).
˛ GEVOLGEN VAN SLECHTE REGERINGEN „Wanneer een goddeloze heerst, zucht het volk”, zegt de Bijbel (Spreuken 29:2). In de loop van de tijd zijn er heel wat dictators geweest die met ijzeren vuist geregeerd hebben en hun onderdanen onnoemelijk veel leed hebben aangedaan. Dat geldt natuurlijk niet voor alle machthebbers. Sommige hebben de beste bedoelingen. Maar als ze eenmaal aan de macht zijn, merken ze vaak dat hun inspanningen gedwarsboomd worden door machtsstrijd en rivaliteit. Of misschien misbruiken ze hun macht om er zelf beter van te worden, ten koste van het volk. „De geschiedenis is een verhaal van mislukte pogingen, van aspiraties die niet gerealiseerd werden”, zei Henry Kissinger, voormalig minister van Buitenlandse Zaken van de VS. De Bijbel zegt ook dat „het niet aan de aardse mens is zijn weg te bepalen” (Jeremia 10:23). Onvolmaakte mensen hebben niet de wijsheid en het inzicht die nodig zijn om hun leven helemaal zonder problemen te laten verlopen. Als mensen hun
4
DE WACHTTOREN
eigen weg al niet kunnen bepalen, hoe zouden ze dat dan voor een heel volk kunnen doen? Begrijpt u waarom menselijke machthebbers geen eind kunnen maken aan leed en verdriet? Vaak is een slecht bestuur juist de oorzaak van ellende!
˛ INVLOED VAN VALSE RELIGIE „Hieraan zullen allen weten dat gij mijn discipelen zijt, indien gij liefde onder elkaar hebt”, zei Jezus (Johannes 13:35). Religieuze leiders van allerlei geloofsrichtingen prediken liefde en eenheid. Maar de realiteit is dat ze hun volgelingen geen liefde hebben kunnen bijbrengen die sterk genoeg is om vooroordelen te overwinnen. In plaats van liefde te bevorderen, versterkt religie vaak de verdeeldheid, onverdraagzaamheid en conflicten tussen volken en landen. ¨ De theoloog Hans Kung schreef in het slotwoord van zijn werk Christendom en wereldgodsdiensten: „De meest fanatieke, meest wrede politieke conflicten zijn die conflicten, die door godsdiensten worden ¨ ingekleurd, geınspireerd en gelegitimeerd.”
Daarbij komt nog dat geestelijken van veel godsdiensten seks buiten het huwelijk en homoseksualiteit openlijk hebben vergoelijkt. Dat heeft geleid tot de verspreiding van ziekten, abortussen, ongewenste zwangerschappen, en uiteengevallen huwelijken en gezinnen, met als gevolg onnoemelijk veel verdriet.
¨ ˛ ONVOLMAAKTHEID EN EGOISTISCHE VERLANGENS „Een ieder wordt beproefd doordat hij door zijn eigen begeerte meegetrokken en verlokt wordt. Vervolgens baart de begeerte, als ze vruchtbaar is geworden, zonde” (Jakobus 1:14, 15). ¨ Omdat we onvolmaaktheid hebben geerfd, maken we allemaal fouten en moeten we vechten tegen het verlangen ’de dingen te doen die het vlees wil’ (Efe¨ ziers 2:3). Het is vooral moeilijk een verkeerd verlangen te weerstaan wanneer de gelegenheid zich voordoet om eraan toe te geven. Als we zwichten voor schadelijke verlangens, kunnen de gevolgen verschrikkelijk zijn. De auteur Phiroz Mehta schreef: „Veel ellende is het gevolg van onze eigen verlangens, van onze rusteloze genotzucht en toegeeflijkheid, van onze hebzucht en onze ambitie.” Allerlei verlangens en verslavingen — denk aan alcohol, drugs, gokken, seks, enzovoorts — hebben het leven van veel ’fatsoenlijke burgers’ kapotgemaakt en ellende veroorzaakt voor hun familie, vrienden en anderen. Gezien de onvolmaaktheid van de mens moeten we het wel eens zijn met wat de Bijbel zegt: „Wij weten dat de gehele schepping tot nu toe voortdurend te zamen zucht en te zamen pijn lijdt” (Romeinen 8:22). ˛ DE MACHT VAN BOZE GEESTEN De Bijbel laat zien dat Satan „de god van dit samenstel van dingen” is en dat er machtige boze geesten, demonen, aan zijn kant staan ¨ (2 Korinthiers 4:4; Openbaring 12:9).
Net als Satan doen de demonen er alles aan om mensen in hun macht te houden en te misleiden. De apostel Paulus zei hierover: „Onze strijd is niet tegen bloed en vlees, maar tegen de regeringen, tegen de autoriteiten, tegen de wereldheersers van deze duisternis, tegen de goddeloze geestenkrach¨ ten in de hemelse gewesten” (Efeziers 6:12). Hoewel de demonen ervan genieten mensen lastig te vallen, is dat niet hun belangrijkste doel. Ze willen mensen van de allerhoogste God, Jehovah, aftrekken (Psalm 83:18). Astrologie, magie, tovenarij en waarzeggerij zijn maar een paar van de dingen die de demonen gebruiken om mensen te bedriegen en in hun macht te houden. Daarom waarschuwt Jehovah ons daarvoor en beschermt hij iedereen die Satan en de demonen „weerstaat” (Jakobus 4:7).
˛ WE LEVEN IN „DE LAATSTE DAGEN” Ongeveer tweeduizend jaar geleden voorspelde de Bijbel: „Weet dit, dat er in de laatste dagen kritieke tijden zullen aanbreken, die moeilijk zijn door te komen.” De Bijbel zegt ook waarom die tijd zo moeilijk zou zijn: „Want de mensen zullen zichzelf liefhebben, het geld liefhebben, zullen aanmatigend zijn, hoogmoedig, (...) zonder natuurlijke genegenheid, niet ontvankelijk voor enige overeenkomst, kwaadsprekers, zonder zelfbeheersing, heftig, zonder liefde voor het goede, verraders, onbezonnen, opgeblazen van trots, met meer liefde voor genoegens dan liefde voor God.” Een belangrijke oorzaak van alle ellende in deze tijd is dus dat we in „de laatste dagen” ¨ leven (2 Timotheus 3:1-4). Als we nadenken over deze vijf punten is het duidelijk waarom mensen geen eind kunnen maken aan alle ellende, hoe goed ze het ook bedoelen. Maar wie kan ons dan helpen? Onze Schepper, die heeft beloofd „de werken van de Duivel” en zijn volgelingen ongedaan te maken (1 Johannes 3:8). Het volgende artikel laat zien wat God zal doen om alle oorzaken van pijn en verdriet weg te nemen. 1 SEPTEMBER 2013
5
Binnenkort geen ellende meer! Stel u eens voor dat u in een wereld zonder ellende leeft, een wereld zonder criminaliteit, oorlogen, ziekte of natuurrampen. En dat u elke ochtend wakker wordt zonder u zorgen te hoeven maken over discriminatie, onderdrukking of economische onzekerheid. Klinkt dat te mooi om waar te zijn? Natuurlijk is er geen enkel mens en geen enkele organisatie van mensen die voor zo’n wereld kan zorgen. Maar God heeft beloofd alle oorzaken van pijn en verdriet, zoals de oorzaken die in het vorige artikel werden besproken, weg te nemen. Kijk eens naar de volgende beloften uit de Bijbel:
˛ EEN GOEDE REGERING „De God des hemels [zal] een koninkrijk oprichten dat nooit te gronde zal worden gericht. En het koninkrijk zelf zal aan geen ander volk worden overgedragen. Het zal al deze koninkrijken verbrijzelen en er een eind aan maken, en zelf zal het tot ¨ onbepaalde tijden blijven bestaan” (Daniel 2:44). Het Koninkrijk van God is een regering vanuit de hemel. De Koning, Jezus Christus, zal in de plaats van alle menselijke machthebbers gaan regeren en zal ervoor zorgen dat Gods wil op aarde wordt ge¨ daan net zoals in de hemel (Mattheus 6:9, 10). Deze regering wordt „het eeuwige koninkrijk van onze Heer en Redder Jezus Christus” genoemd en zal dus nooit vervangen worden door menselijk bestuur. Dat vormt een garantie voor eeuwige vrede (2 Petrus 1:11).
˛ GEEN VALSE RELIGIE MEER „Satan zelf blijft zich veranderen in een engel des lichts. Het is daarom niets groots indien ook zijn
6
DE WACHTTOREN
dienaren zich blijven veranderen in dienaren van rechtvaardigheid. Maar hun einde zal zijn overeen¨ komstig hun werken” (2 Korinthiers 11:14, 15). Valse religie zal ontmaskerd worden als het werk van de Duivel en zal van de aarde worden verwijderd. Er zal geen onverdraagzaamheid en bloedvergieten in naam van religie meer zijn. Daardoor zal iedereen die van de „levende en ware God” ´ ´ houdt, hem in „een geloof” en „met geest en waarheid” kunnen aanbidden. Dan zal er echt vrede en ¨ eenheid zijn! — 1 Thessalonicenzen 1:9; Efeziers 4:5; Johannes 4:23.
˛ GEEN ONVOLMAAKTHEID MEER „God zelf zal bij hen zijn. En hij zal elke traan uit hun ogen wegwissen, en de dood zal niet meer zijn, noch rouw, noch geschreeuw, noch pijn zal er meer zijn. De vroegere dingen zijn voorbijgegaan” (Openbaring 21:3, 4). Jehovah, God, maakt dit mogelijk via zijn Zoon, Jezus, die zijn leven voor de mensheid gegeven
heeft (Johannes 3:16). Onder Jezus’ leiding zullen de mensen volmaakt worden. Er zal geen pijn en verdriet meer zijn omdat ’God zelf bij hen zal zijn’ en ’elke traan uit hun ogen zal wegwissen’. Menselijke onvolmaaktheid en alle ellende zullen binnen´´ kort verleden tijd zijn. „De rechtvaardigen, dıe zullen de aarde bezitten, en zij zullen er eeuwig op verblijven” (Psalm 37:29).
˛ GEEN BOZE GEESTEN MEER „Hij [Jezus Christus] greep de draak, de oorspronkelijke slang, die de Duivel en Satan is, en bond hem voor duizend jaar. En hij slingerde hem in de afgrond en sloot en verzegelde die ¨ boven hem, opdat hij de natien niet meer zou misleiden” (Openbaring 20:2, 3). Alle satanische invloeden zullen verdwenen zijn als Satan en de demonen worden gebonden en in „de afgrond” — een toestand van totale inactiviteit — worden gegooid. Ze zullen geen macht meer over de mensen hebben. Wat zal het een opluchting zijn om te leven in een wereld zonder de slechte invloed van Satan en de boze geesten!
˛ „DE LAATSTE DAGEN” ZULLEN VOORBIJ ZIJN „De laatste dagen” zullen eindigen met wat Jezus de „grote verdrukking” noemde. Hij zei: „Er zal dan een grote verdrukking zijn zoals er sedert het begin der wereld tot nu toe niet is voorgekomen, neen, en ook niet meer zal ¨ voorkomen” (Mattheus 24:21). Die „verdrukking” zal groot zijn omdat er ongekende rampen zullen plaatsvinden. Het hoogtepunt ervan is „de oorlog van de grote dag van God de Almachtige”, beter bekend als „Armageddon” (Openbaring 16:14, 16, vtn.). Overal kijken mensen die het goede willen doen uit naar het einde van deze slechte wereld. Wat zijn enkele zegeningen die ze onder Gods Koninkrijk kunnen verwachten?
GOD ZAL NOG MEER DOEN! „Een grote schare” zal in een vredige nieuwe wereld mogen leven: De Bijbel zegt dat een ontelbare „grote schare” mensen „uit de grote verdrukking [zal] komen” en in een rechtvaardige nieuwe wereld zal mogen leven (Openbaring 7:9, 10, 14; 2 Petrus 3:13). Ze zullen hun redding toeschrijven aan Jezus Christus, „het Lam Gods dat de zonde der wereld wegneemt” (Johannes 1:29). Onderwijs van God zal een goede uitwerking hebben: In de nieuwe wereld ’zal de aarde stellig vervuld zijn van de kennis van Jehovah’ (Jesaja 11:9). Dit onderwijs van God zal mensen bijvoorbeeld leren om in vrede met elkaar te leven en in harmonie met de natuur. God belooft: „Ik, Jehovah, ben uw God, die u leert uzelf baat te verschaffen, die u doet treden op de weg die gij dient te bewandelen” (Jesaja 48:17). Overleden familieleden en vrienden zullen weer leven: Toen Jezus op aarde was, bracht hij zijn overleden vriend Lazarus weer tot leven (Johannes 11:1, 5, 38-44). Zo liet hij zien wat hij onder Gods Koninkrijk op veel grotere schaal zal gaan doen (Johannes 5:28, 29). Er zal voor altijd vrede en gerechtigheid heersen: Als Christus regeert zal er geen wetteloosheid meer zijn. Waarom niet? Omdat Jezus het hart van mensen kan lezen, en hij zal dat vermogen gebruiken om te bepalen wie goed en wie slecht is. Iemand die weigert zijn slechte gedrag te veranderen, zal niet in Gods nieuwe wereld mogen le¨ ven (Psalm 37:9, 10; Jesaja 11:3, 4; 65:20; Mattheus 9:4). We hebben maar een paar van de vele Bijbel¨ profetieen bekeken die vooruitwijzen naar de schitterende tijd die voor ons ligt. Wanneer Gods Koninkrijk over de aarde regeert, zal er voor altijd een „overvloed van vrede” zijn (Psalm 37:11, 29). Alle oorzaken van pijn en ellende zullen worden weggenomen. God zelf belooft ons: „Zie! Ik maak alle dingen nieuw. (...) Deze woorden zijn getrouw en waarachtig” (Openbaring 21:5). ˇ 1 SEPTEMBER 2013
7
LE VENSVERHAAL
Ondanks armoede geestelijk rijk VERTELD DOOR ALEXANDER URSU
Mijn opa en mijn vader woonden in een onafgemaakt huis in ¨ Cotiujeni, een boerendorp in het noorden van wat nu Moldavie is. Daar werd ik in december 1939 geboren. In het begin van de jaren dertig waren mijn opa en mijn vader Getuigen van Jehovah geworden. Mijn moeder werd ook een Getuige toen ze erachter kwam dat mijn opa meer van de Bijbel wist dan de dorpspriester. Toen ik drie was, werden mijn vader, mijn oom en mijn opa vanwege hun neutrale standpunt als christen naar werkkampen gedeporteerd. Mijn vader was de enige die het overleefde. In 1947, na de Tweede Wereldoorlog, kwam hij thuis met een gebroken rug. Lichamelijk was hij een wrak, maar zijn geloof was ongeschonden. ONS LEVEN VERANDERT DRAMATISCH Toen ik negen was, werd ons gezin samen met honderden andere Moldavische Getuigen naar Si¨ berie verbannen. Op 6 juli 1949 werden we in veewagons gepropt. Na twaalf dagen en een onafgebroken reis van meer dan 6400 kilometer stopten we op het station van Lebyazhe. Daar stond de plaatselijke politie ons op te wachten. We werden in kleine groepen verdeeld en meteen over het gebied verspreid. Onze groep werd ondergebracht in een leegstaand schooltje. We waren uitgeput en verdrietig. Een oudere Getuige neuriede een lied dat Getuigen in de Tweede Wereldoorlog hadden gecomponeerd. Al gauw zongen we allemaal uit volle borst mee: Talloze broeders werden verbannen naar ver. Naar noord en naar oost gingen zij. Zij deden Gods werk onder tegenstand en vervolging, vaak de dood zeer nabij.
8
DE WACHTTOREN
Op het station van Dzhankoy (rond 1974)
Na een tijd konden we elke zondag een Bijbelse bijeenkomst bijwonen op zo’n 13 kilometer bij ons vandaan. Vaak moesten we in de winter vroeg vertrekken en in het donker door sneeuw ploeteren die tot ons middel kwam, bij temperaturen van veertig graden onder nul. We zaten met vijftig of meer personen opeengepakt in een ruimte van zo’n twintig vierkante meter. Eerst zongen we twee of drie liederen. Daarna werd er een innig gebed uitgesproken en werden er Bijbelse vragen behandeld. Dat duurde ongeveer een uur. Dan zongen we nog een paar liederen en werden er meer vragen over de Bijbel besproken. Het was altijd heel opbouwend! NIEUWE UITDAGINGEN In 1960 kregen de verbannen Getuigen meer vrijheid. Hoewel we arm waren, kon ik een bezoek ¨ brengen aan Moldavie, waar ik Nina ontmoette. Haar ouders en grootouders waren ook Getuigen. ¨ Al gauw trouwden we. We gingen in Siberie wonen, waar in 1964 onze dochter Dina werd geboren en in 1966 onze zoon Viktor. Twee jaar later verhuisden ¨ we naar Oekraıne. We gingen in een klein huis in Dzhankoy wonen, een stad op de Krim, ongeveer 160 kilometer van Jalta.
Op de Krim waren de activiteiten van Jehovah’s Getuigen, net als in de rest van de Sovjet-Unie, nog steeds officieel verboden. Maar ons werk was niet strikt aan banden gelegd en we werden ook niet actief vervolgd. Daardoor ontwikkelden sommige Getuigen een lakse houding. Ze redeneerden dat ze ¨ in Siberie zoveel ontberingen hadden geleden, dat ze nu best hard mochten werken voor een beetje luxe.
de congresorganisatie dat ze gewoon moesten komen! We gingen door met de voorbereidingen en bleven bidden. De afdeling Vervoer begon afgevaardigden die uit vele delen van de Sovjet-Unie arriveerden naar hun logeeradres te brengen. Elke ochtend ´ gingen leden van het congrescomite naar het stadsbestuur. Elke avond kwamen ze terug zonder resultaat.
SENSATIONELE ONTWIKKELINGEN Op 27 maart 1991 werd ons werk in de hele toenmalige Sovjet-Unie wettelijk erkend. Meteen werden er plannen gemaakt om verspreid over het hele land zeven speciale congressen van twee dagen te houden. Wij zouden naar het congres in Odessa ¨ (Oekraıne) gaan, dat op 24 en 25 augustus in een groot voetbalstadion gehouden zou worden. Ik ging er een maand van tevoren al heen om te helpen bij de voorbereidingen. We maakten lange dagen en sliepen ’s nachts vaak op bankjes in het stadion. Vrouwelijke Getuigen pakten het park rond het stadion aan. Er werd ruim zestig ton afval afgevoerd. De afdeling Huisvesting zocht in de hele stad naar onderdak voor de 15.000 afgevaardigden die verwacht werden. Maar opeens kwam er schokkend nieuws! Op 19 augustus, vijf dagen voordat het congres zou beginnen, werd Michail Gorbatsjov, de toenmalige president van de Sovjet-Unie, onder huisarrest geplaatst terwijl hij op vakantie was in de buurt van Jalta, niet ver van waar wij waren. De toestemming voor ons congres werd ingetrokken. Afgevaardigden begonnen het congresbureau te bellen met de vraag wat ze met hun reserveringen voor de busen treinreis moesten doen. Na vurige gebeden zei
ONZE GEBEDEN VERHOORD Op donderdag 22 augustus, twee dagen voordat het congres zou beginnen, kwamen de leden ´ van het congrescomite terug met goed nieuws: er was toestemming! Toen we het openingslied zongen en samen in gebed gingen, liep ons hart over van vreugde. Die avond bleven we na afloop nog
Vier generaties van mijn familie
NOG STEEDS GEESTELIJK RIJK We wonen nog in hetzelfde huis in Dzhankoy, nu een stad met zo’n 40.000 inwoners. Toen we hier in ¨ 1968 vanuit Siberie kwamen wonen, waren er maar een paar Getuigengezinnen, maar nu zijn er zes gemeenten. Mijn familie is ook steeds groter geworden. We dienen Jehovah nu met onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. ˇ
Congres in Odessa (1991)
heel lang napraten en herinneringen ophalen. Het was bijzonder om samen te zijn met getrouwe christenen die zo veel zware beproevingen hadden doorstaan. In de ruim 22 jaar na dat congres is er een enorme ¨ geestelijke groei geweest. Er zijn in heel Oekraıne Koninkrijkszalen gebouwd, en het aantal evangeliepredikers is gegroeid van zo’n 25.000 in 1991 tot meer dan 150.000 nu!
1 SEPTEMBER 2013
9
De toren van Babel De oorsprong van onze talen? „Bijgevolg verstrooide Jehovah [God] hen vandaar over de gehele oppervlakte der aarde, en geleidelijk staakten zij de bouw van de stad. Daarom werd haar naam Babel genoemd, omdat Jehovah daar de taal van de gehele aarde had verward.” — Genesis 11:8, 9. S DIT een waargebeurd verhaal? Begonnen mensen op hetzelfde moment verschillende talen te spreken, zoals de Bijbel beschrijft? Sommigen drijven de spot met het Bijbelverslag over het ontstaan en de verspreiding van talen. De filosoof Voltaire noemde het verslag over de toren van Babel „een absurd verhaal”. Zelfs een joodse rabbijn noemde ¨ het „een naıeve poging om de oorsprong van volken te verklaren”. Waarom wijzen mensen het verslag over Babel af? Simpel gezegd, omdat het in tegenspraak ¨ is met bepaalde theorieen over het ontstaan van taal. Sommige wetenschappers veronderstellen bijvoorbeeld dat taalgroepen niet ineens zijn versche¨ ´ ´ nen maar geleidelijk geevolueerd zijn uit een ’oertaal’. Andere denken dat verschillende stamtalen onafhankelijk van elkaar zijn ontstaan en zich van eenvoudig gegrom tot complexe spraak hebben ontwikkeld. Door deze en andere tegenstrij-
I
10
DE WACHTTOREN
¨ dige theorieen zijn velen het eens met professor W.T. Fitch, die in zijn boek The Evolution of Language schreef: „We hebben nog geen volledig overtuigende antwoorden.” Wat hebben archeologen en onderzoekers ontdekt over het ontstaan en de ontwikkeling van talen? Bevestigen hun ontdekkingen de aangedra¨ gen theorieen? Of steunen hun bevindingen het verhaal over Babel? Laten we ons eerst eens verdiepen in dat Bijbelverslag. WAAR EN WANNEER? Volgens de Bijbel vond de spraakverwarring waardoor de mensen zich gingen verspreiden, ¨ plaats „in het land Sinear”, later Babylonie genoemd (Genesis 11:2). Wanneer gebeurde dat? De Bijbel zegt dat „de aarde [„bevolking der aarde”, vtn.] verdeeld werd” in de dagen van Peleg, die on´ ´ geveer 250 jaar voor Abraham werd geboren. De
gebeurtenissen in Babel vonden dus zo’n 4200 jaar geleden plaats (Genesis 10:25; 11:18-26). Sommige wetenschappers speculeren dat mo´ ´ derne talen afstammen van een oorspronkelijke taal, de zogenoemde oertaal of moedertaal die de mensen volgens hen bijna honderdduizend jaar geleden spraken.1 Andere beweren dat de talen van nu verwant zijn aan verschillende stamtalen die minstens zesduizend jaar geleden werden gesproken. Maar hoe reconstrueren taalwetenschappers de ontwikkeling van uitgestorven talen? „Dat is lastig”, zegt The Economist. „In tegenstelling tot ¨ biologen hebben linguısten geen fossielen waardoor ze zich kunnen laten leiden.” Het tijdschrift ´ ´ zegt over een evolutionair taalwetenschapper dat hij tot zijn conclusies komt door „wiskundig onderbouwd giswerk”. ¨ Toch bestaan er wel degelijk ’linguıstische fossielen’. Wat zijn dat voor fossielen en wat laten ze zien over de oorsprong van talen? In The New Encyclopædia Britannica wordt uitgelegd: „De oudste ¨ sporen van geschreven taal, de enige linguıstische fossielen die de mens kan hopen te bemachtigen, ` gaan niet verder terug dan zo’n vier- a vijfduizend ¨ jaar.” Waar hebben archeologen deze „linguıstische fossielen” of „sporen van geschreven taal” aan¨ getroffen? In Neder-Mesopotamie — in de streek die in de oudheid Sinear werd genoemd.2 De tastbare bewijzen die voorhanden zijn, komen dus overeen met de feiten uit de Bijbel. VERSCHILLENDE TALEN, VERSCHILLENDE DENKPATRONEN In het Bijbelverslag zegt God: „Laten wij (...) hun taal verwarren, opdat zij niet naar elkaars taal luis¨ 1 Theorieen over taal gaan er meestal van uit dat mensen van aapachtige wezens afstammen. Zie voor een bespreking van die stelling blz. 27-29 van de brochure Vijf belangrijke vragen over het ontstaan van het leven, uitgegeven door Jehovah’s Getuigen. 2 Archeologen hebben in de omgeving van Sinear verschillende ziggoerats (trapvormige tempeltorens) blootgelegd. De Bijbel zegt dat de torenbouwers in Babel bakstenen gebruikten, geen natuursteen, en dat ’asfalt hun tot mortel diende’ (Genesis 11:3, 4). Volgens The New Encyclopædia Britannica ’kwam natuursteen niet of bijna niet ¨ voor’ in Mesopotamie, terwijl asfalt ruimschoots aanwezig was.
Een kleitablet met spijkerschrift ¨ uit Mesopotamie (derde eeuw v.Chr.) Erich Lessing/Art Resource, NY
teren [„elkaars taal niet verstaan”, vtn.]” (Genesis 11:7). Als gevolg daarvan „staakten zij [de arbeiders] de bouw van de stad” Babel en werden ze „over de gehele oppervlakte der aarde verstrooid” (Genesis 11:8, 9). De Bijbel zegt dus niet dat alle ´ ´ talen van tegenwoordig terug te voeren zijn op een enkele ’oertaal’, maar dat verschillende blijkbaar volledig ontwikkelde, nieuwe talen plotseling verschenen; met elke taal kon het hele spectrum van menselijke gevoelens en gedachten onder woorden gebracht worden, terwijl ze allemaal anders waren en van elkaar onderscheiden. Hoe zit het met de taalgroepen in deze tijd? Zijn ze fundamenteel gelijk of verschillend? Cognitief wetenschapper Lera Boroditsky schreef: „Toen lin¨ guısten zich meer gingen verdiepen in de talen van de wereld (ongeveer zevenduizend, waarvan nog maar een fractie is geanalyseerd), kwamen er ontelbare, onvoorspelbare verschillen aan het licht.” Hoewel talen en dialecten uit een bepaalde taalfamilie, zoals het Kantonees en het Hakka in ZuidChina, veel overeenkomsten zullen hebben, zijn ze fundamenteel verschillend van die uit een andere taalfamilie, zoals het West-Catalaans of het Valenciaans in Spanje. Talen bepalen de manier waarop mensen denken over de wereld om hen heen en hoe ze die beschrijven, bijvoorbeeld als het gaat om kleur, hoeveelheid, plaats of richting. In de ene taal zou 1 SEPTEMBER 2013
11
LEGENDEN DIE OVEREENKOMST VERTONEN MET HET VERSLAG IN DE BIJBEL iemand kunnen zeggen: „Er zit een beestje op je rechterhand.” Maar in een andere taal zegt iemand misschien: „Er zit een beestje op je zuidwestelijke hand.” Zulke verschillen zijn op z’n zachtst gezegd verwarrend. Geen wonder dat de bouwers in Babel het onmogelijk vonden om hun project voort te zetten. GEGROM OF COMPLEXE SPRAAK? Wat voor taal hadden de eerste mensen? De Bijbel zegt dat de eerste mens, Adam, nieuwe woorden kon verzinnen, want hij gaf alle dieren een ¨ naam (Genesis 2:20). Ook gebruikte hij poezie om zijn gevoelens voor zijn vrouw tot uitdrukking te brengen, en zij beschreef duidelijk het gebod dat God had gegeven en de gevolgen van ongehoorzaamheid aan Hem (Genesis 2:23; 3:1-3). De eerste taal stelde de mensen dus in staat om uitstekend te communiceren en zich creatief uit te drukken. Door de spraakverwarring konden de mensen hun intellectuele vermogens en fysieke krachten niet meer bundelen. Maar hun nieuwe talen waren, net als de eerste taal, complex. Binnen een paar honderd jaar bouwden de mensen bruisende steden, brachten ze machtige legers op de been en dreven ze handel op internationale schaal (Genesis 13:12; 14:1-11; 37:25). Hadden ze dat allemaal kunnen bereiken zonder een uitgebreide woordenschat en grammatica? Volgens de Bijbel ging het bij de oorspronkelijke taal en de talen die bij Babel ontstonden niet om primitief gegrom maar om complexe talen. Deze conclusie wordt door recent onderzoek bevestigd. In The Cambridge Encyclopedia of Language staat: „Elke cultuur die is onderzocht, hoe ’primitief’ die cultureel gezien ook is, blijkt een volledig ontwikkelde taal te hebben, met een complexiteit die vergelijkbaar is met die van de zogenaamd ’beschaafde’ volken.” En Steven Pinker, hoogleraar aan de Harvard-universiteit, zegt in zijn boek Het taalinstinct: „Er bestaat niet zoiets als een stenen tijdperk-taal.”
12
DE WACHTTOREN
´ ´ „Er was eens een tijd dat alle mensen in een ´ ´ groot dorp woonden en een taal spraken”, zo begint een verhaal dat verteld wordt door een bergstam in Myanmar. De bouwers van een grote toren „kregen geleidelijk andere gewoonten en gebruiken en een andere manier van spreken, waardoor ze [uiteindelijk] over het hele land werden verstrooid”. Soortgelijke legenden komen voor bij inheemse volken van ¨ Afrika, Oost-Azie, Mexico en elders. Als het verslag over Babel door Mozes, de Hebreeuwse schrijver van Genesis, verzonnen was, zou het dan zijn opgedoken in de legenden van volken en taalgroepen in gebieden die zo ver uit elkaar lagen? Dat is zeer onwaarschijnlijk. Het feit dat dergelijke legenden en verhalen bestaan, getuigt van de geloofwaardigheid van het verslag over Babel in de Bijbel.
DE TOEKOMST VAN TAAL Als we denken aan de ouderdom en vindplaats ¨ van ’linguıstische fossielen’, de fundamentele verschillen tussen taalgroepen en de complexiteit van oude talen, welke logische conclusie kunnen we dan trekken? Velen concluderen dat het Bijbelverslag over wat er bij Babel gebeurde volledig geloofwaardig is. De Bijbel zegt dat Jehovah de taal van de mensen verwarde omdat ze tegen hem in opstand kwamen (Genesis 11:4-7). Maar hij beloofde dat hij „volken tot een zuivere taal [zou] doen overgaan, opdat zij allen de naam van Jehovah [zouden] aanroepen, ten einde hem schouder aan schouder te dienen” (Zefanja 3:9). Deze „zuivere taal”, de waarheid uit Gods Woord, brengt nu mensen van over de hele wereld bij elkaar. Het lijkt logisch dat God de mensheid in de toekomst nog verder zal vereni´ ´ gen door ze een gemeenschappelijke taal te geven en de verwarring van Babel ongedaan te maken. ˇ
NADER DICHT TOT GOD
„God heeft een blijmoedige gever lief” Wanneer worden we echt blij van een cadeau? De meesten van ons krijgen natuurlijk liever iets wat uit liefde gegeven wordt dan iets wat gegeven wordt uit plichtsbesef. Bij geven is de motivatie belangrijk, niet alleen voor ons maar ook voor God. Lees eens wat de apostel Paulus onder leiding van ¨ God schreef in 2 Korinthiers 9:7. Waarom schreef Paulus dat eigenlijk? Hij wilde de christenen in Korinthe aanmoedigen om de hulpactie voor hun behoeftige geloofsgenoten in Judea te ondersteunen. Probeerde hij de Korin¨ thiers daartoe te dwingen? Juist niet. Hij schreef: „Laat een ieder doen zoals hij in zijn hart heeft besloten, niet met tegenzin of onder dwang, want God heeft een blijmoedige gever lief.” Laten we die woorden eens wat beter bekijken. „Zoals hij in zijn hart heeft besloten.” Een ware christen geeft omdat hij zich dat „in zijn hart” heeft voorgenomen, zegt Paulus. Daarbij staat een christen niet alleen maar vluchtig stil bij wat zijn geloofsgenoten nodig hebben. Het Griekse woord dat hier met „besloten” is vertaald, heeft volgens een Bijbelgeleerde de gedachte in zich van iets wat vooraf gepland wordt. Een christen denkt dus goed na over wat zijn geloofsgenoten nodig hebben en vraagt zich af wat hij kan doen om daarin te voorzien (1 Johannes 3:17). „Niet met tegenzin of onder dwang.” Paulus noemt hier twee manieren van geven die voor ware christenen niet gepast zijn. De Griekse uitdrukking voor „met tegenzin” betekent letterlijk „uit verdriet (of droefheid)”. Iemand die met tegenzin geeft, doet dat met pijn in zijn hart bij de gedachte ergens afstand van te moeten doen. Iemand die onder dwang geeft, voelt zich daartoe
verplicht. Wie van ons wil nu van zo iemand een cadeau krijgen? „God heeft een blijmoedige gever lief.” Als een christen besluit iets te geven, moet hij dat blijmoedig doen, met plezier, zegt Paulus. Geven met het juiste motief maakt inderdaad gelukkig (Handelingen 20:35). De blijmoedige gever kan zijn blijdschap bijna niet verbergen. De Griekse uitdrukking voor „blijmoedig” kan op het innerlijke gevoel ´ en op de gezichtsuitdrukking van de gever slaan. Iemand die graag geeft, raakt ons hart. Ook God
„God houdt van vrolijke gevers” wordt erdoor geraakt. Een andere vertaling zegt hier: „God houdt van vrolijke gevers” (Anne de Vries). ¨ De door God geınspireerde woorden van Paulus zijn voor christenen een leidraad bij het geven. Wanneer we iets geven — onze tijd, energie of bezittingen — laten we dat dan uit vrije wil doen en omdat we er echt plezier in hebben vrijgevig te zijn, vooral tegenover behoeftigen. Dan zullen we er niet alleen zelf gelukkig van worden, maar zal het ons ook geliefd maken bij God, want hij „heeft een blijmoedige gever lief”. ˇ
BIJBELLEESGEDEELTE VOOR SEPTEMBER
¨ 1 en 2 Korinthiers
OM MET UW KINDEREN TE LEZEN
God kan verdrietig worden HOE WE HEM BLIJ KUNNEN MAKEN Heb je weleens zo veel pijn gehad dat je moest huilen?
1 Dat hebben we allemaal weleens gehad. Maar soms moeten we huilen omdat we verdrietig zijn. Misschien zegt iemand onaardige dingen over ons die niet waar zijn. Dat is heel vervelend, vind je niet?
God kan ook verdrietig worden wanneer mensen dingen over hem vertellen die niet waar zijn. Laten we hier eens over praten en kijken hoe we God blij kunnen maken in plaats van verdrietig. In de Bijbel staat dat sommige mensen die zeiden dat ze van God hielden, ’hem bedroefden’. Ze maakten hem dus verdrietig! Laten we eens kijken waarom Jehovah verdrietig wordt als we niet doen wat hij zegt. De eerste twee mensen die Jehovah op aarde schiep, deden hem heel veel verdriet. Ze mochten in het paradijs op aarde wonen, dat de tuin van Eden werd genoemd. Wie waren dat?
Ja, Adam en Eva. Laten we eens kijken wat ze deden waardoor Jehovah verdrietig werd. Jehovah zei dat ze de tuin goed moesten onderhouden. Hij zei ook dat ze kinderen konden krijgen en samen in de tuin konden leven zonder ooit dood te gaan. Maar voordat Adam en Eva kinderen kregen, gebeurde er iets vreselijks. Weet je wat dat was?
Een engel haalde Eva en later Adam over om tegen Jehovah in opstand te komen. Laten we eens kijken hoe hij dat deed. De engel deed net alsof er een slang praatte. Eva vond het leuk wat de slang zei — volgens hem zou ze ’als God’ kunnen worden. Dus deed ze wat de slang had gezegd. Weet je wat ze deed?
1 Als u een kind voorleest, kunt u bij het streepje even pauzeren om het kind iets te laten zeggen.
14
DE WACHTTOREN
Eva at van de boom waarvan Jehovah tegen Adam had gezegd dat ze ervan af moesten blijven. Voordat God Eva maakte, had hij tegen Adam gezegd: ’Van elke boom van de tuin mag je zo veel eten als je wilt. Maar van de boom van kennis van goed en kwaad mag je niet eten. Want op de dag dat je daarvan eet, zul je zeker sterven.’ Eva kende die wet. Maar ze bleef naar de boom kijken en zag dat er goede vruchten aan hingen die er heerlijk uitzagen. Dus plukte ze er een paar en at ervan. Later gaf ze het fruit aan Adam en hij at er ook van. Waarom zou hij dat gedaan hebben?
Omdat hij meer van Eva was gaan houden dan van Jehovah. Hij wilde liever haar een plezier doen dan naar Jehovah luisteren. Maar naar Jehovah luisteren is belangrijker dan luisteren naar wie maar ook! Weet je nog dat de slang tegen Eva praatte? Net zoals iemand kan doen alsof een pop praat, deed iemand alsof die slang praatte. Van wie was die stem eigenlijk?
Het was de stem van „de oorspronkelijke slang, die Duivel en Satan wordt genoemd”. Weet je hoe je Jehovah blij kunt maken?
Dat kun je doen door altijd te proberen naar hem te luisteren. Satan zegt dat hij alle mensen zover kan krijgen dat ze doen wat hij wil. Daarom zegt Jehovah tegen ons: ’Wees verstandig, mijn zoon [of dochter], en maak mij blij, zodat ik een antwoord kan geven aan de persoon die mij bespot.’ Satan bespot Jehovah, maakt hem belachelijk. Hij zegt dat hij ervoor kan zorgen dat iedereen ermee stopt Jehovah te dienen. We kunnen dus ons best doen om Jehovah blij te maken door naar hem te luisteren en hem te aanbidden! Ga jij dat proberen?
ˇ
ZOEK HET OP IN JE BIJBEL
Psalm 78:40, 41 Genesis 1:26-28; 2:15-17; 3:1-6 Openbaring 12:9; Spreuken 27:11 1 SEPTEMBER 2013
15
VRAGEN OVER DE BIJBEL
Hoe krijg je een gelukkig huwelijk? De raad die de Bijbel over het huwelijk geeft, werkt echt omdat die afkomstig is van de God die het huwelijk heeft ingesteld, Jehovah. De Bijbel leert ons te werken aan eigenschappen die een huwelijk gelukkig kunnen maken en waarschuwt voor gedrag dat een huwelijk kapot kan maken. Ook helpt de Bijbel ons om de communicatie met onze partner te verbeteren, waardoor ons huwelijk sterker wordt. (Lees Kolossenzen 3:8-10, 12-14.) Man en vrouw moeten respect voor elkaar hebben. Als ze allebei de rol accepteren die God ze in het huwelijk gegeven heeft, kunnen ze gelukkig zijn. (Lees Kolossenzen 3:18, 19.)
Wat maakt een huwelijk stabiel?
LEES HET ANTWOORD OP MEER VRAGEN OVER DE BIJBEL OP ONZE SITE
s
n o
Gratis downloads van dit tijdschrift en eerdere uitgaven
p
De Bijbel online in zo’n 50 talen
Wat voor communicatie maakt een huwelijk gelukkig?
Zie voor meer informatie hoofdstuk 14 van dit boek, uitgegeven door Jehovah’s Getuigen Te downloaden van www.jw.org/nl WAT LEERT DE BIJBEL ECHT?
Ga naar www.jw.org/nl of scan de code
wp13 09/01-O [g] 130624
Als man en vrouw van elkaar houden, zal dat ze helpen bij elkaar te blijven. God leert ons hoe we moeten liefhebben. Hij en zijn Zoon, Jezus, zijn perfecte voorbeelden van zelfopofferende liefde. (Lees 1 Johannes 4:7, 8, 19.) Als man en vrouw het huwelijk respecteren als een regeling van God, zullen ze bij elkaar blijven. God heeft het huwelijk bedoeld als een blijvende verbintenis tussen een man en een vrouw, zodat gezinnen zekerheid zouden hebben. Een stabiel huwelijk is mogelijk omdat God de man en de vrouw zo heeft gemaakt dat ze elkaar lichamelijk en emotioneel aanvullen. Hij heeft ze ook „naar zijn beeld” gemaakt: ze zijn in staat zijn liefde na te volgen. (Lees Genesis 1:27; 2:18, 24.)
