GENESIS: AUTEUR/SCHRIJVER Het Oude Testament (NBG) Exodus 17:14 De Heer zeide tot Mozes: Schrijf dit ter gedachtenis in een boek, en prent het Jozua in, dat Ik de herinnering aan Amalek onder de hemel volledig zal uitwissen. Het Hebreeuwse woord = CEPHER een boek/ boekrol.
Mozes moest een historisch verslag schrijven Het was directe openbaring God geeft rechtstreeks zijn woord door aan Mozes
(NBG) Exodus 24: 4-8
En Mozes schreef al de woorden des Heren op…
(NBG) Jozua 1:7,8 …handel nauwgezet overeenkomstig de gehele wet die mijn knecht Mozes u geboden heeft… (NBG) Jozua 8:31,32 …zoals Mozes, de knecht des Heren, de Israëlieten geboden had, naar het geen geschreven stond in het boek der wet van Mozes…
Het Nieuwe Testament 1. Spreekt over Mozes en de profeten (NBG) Lukas 16:29 hen moeten zij luisteren…
Maar Abraham zeide: Zij hebben Mozes en de profeten, naar
(NBG) Handelingen 28:23 …pogende hen te overtuigen ten opzichte van Jezus, uit de wet van Mozes en de profeten… 2. Jezus vindt Mozes gezaghebbend (NBG) Matteüs 19:4-8 Hij zeide tot hen: Mozes heeft u met het oog op de hardheid uwer harten toegestaan uw vrouwen weg te zenden, maar van den beginne is het zo niet geweest. (NBV) Markus 7:10 Heeft Mozes niet gezegd: “Toon eerbied voor uw vader en uw moeder”, en ook: “Wie zijn vader of moeder vervloekt, moet ter dood gebracht worden”? 3. De apostelen vinden Mozes gezaghebbend (NBG) 1Korintiërs 9:9 …want in de wet van Mozes staat: ‘U mag een dorsende rund niet muilbanden.’ Maar bekommert God zich dan om runderen?
BIJBELKRITIEK Er zijn door de tijd heen allerlei moderne wetenschappers geweest die verschillende schrijvers (redacteuren) terugzien in de Thora. Dit zou ook komen door zogenaamde tegenstrijdigheden in Genesis:
2x het scheppingsverhaal Echter, herhalingen zijn vaak retorisch bedoeld om duidelijker teksten in te laten prenten of om naar een climax toe te werken.
Verschillende Godsnamen: JHWH (Jahweh), Adonai (Heer), (God/Goden) Echter, God openbaart Zich met veel meer verschillende namen. Denk bv aan Genesis 22:14, De Heer zal erin voorzien: Jehovah Jireh.
Elohim
Dat er toch sprake van moet zijn dat er later aanvullingen zijn geweest (eindredactie) bij het afsluiten van de Thora moet haast wel vanwege de volgende teksten:
(NBG) Numeri 12:3
?
Mozes nu was een zeer zachtmoedig man, meer dan enig mens op de aardbodem.
Zeg nu eerlijk, zou je dat van jezelf zeggen als je heel zachtmoedig van aard bent?
(NBV) Deuteronomium 34:5 Zo stierf Mozes, de dienaar van de Heer, daar in Moab, zo zoals de Heer gezegd had.
Dit moet wel iemand na Mozes hebben geschreven.
MONDERLINGE / SCHRIFTELIJKE OVERLEVERING Mozes is degene geweest die de opdracht kreeg van God om zijn Woord op te schrijven en door te geven. Alleen Mozes was daar ook toe in staat. Hij had aan het hof in Egypte de opleiding gekregen om te kunnen lezen en schrijven, maar ook om veel wijsheid en kennis op te doen van de wereld waarin hij leefde, zoals politiek, astrologie en krijgskunde. Waarschijnlijk was hij niet alleen thuis in de Egyptische en Hebreeuwse taal (wat voor soort brabbeltaal dat ook geweest is), vanwege de politieke toestanden was hij waarschijnlijk ook kundig in de Babylonische schrijf- en spreektaal Het zou zelfs zo kunnen zijn dat de oorspronkelijke Thora in eerste instantie in een heel andere taal was geschreven dan het Hebreeuws zoals dat te lezen is in de Dodezeerollen. Het slavenvolk in Egypte had waarschijnlijk zo hun eigen taal ontwikkeld welke weer afkomstig was van de aartsvaders. Deze kwamen oorspronkelijk weer uit Mesopotamië, oftewel Ur der Chaldeeën lag in Sumerië. Zij hadden een Semitische afkomt en kwamen terecht in het gebied van Cham, de zoon van Noach. Nog steeds kun je gelijksoortige stamletters horen in het Hebreeuws en Arabisch. Bv Shalom / Salam: vrede Alla / Elohom – El: God
TIJD Er is een bijbels orthodoxe manier om uit te gaan vanaf de jaartelling van Adam naar Mozes. In de les laat ik daar een dia van zien. De datering is onderhevig aan een aantal dingen:
Kun je echt zomaar terugtellen van Jezus naar Adam? Hoe exact is de periode geweest van het Hebreeuwse volk in slavernij en tijdens de periode van de Richters? Waren de gebruikte tijdstabellen altijd dezelfde tijdstabellen zoals wij die hanteren?
Daarom wordt de tijdstabel die meestal gehanteerd wordt bijbels orthodox genoemd. Zoals hieronder een tabel van Abraham Jozef. 1990 ABRAHAM 2165
1885 IZAÄK 2065
1858 JAKOB 2005
1804 JOZEF 1914
2165 Abraham Geboren
2066 Abraham in Kanaän
2005 Sodom Gomorra
1897 Jozef verkocht
1875 Jacob naar Egypte
1804 Jozef sterft
TIJD VAN DE AUTEUR MOZES
Geboren ca. 1526 Midian, in de woestijn 1486-1446 Uittocht 1446-1406 Toetmoses III, regeerde 40 jaar terwijl Mozes in de woestijn leefde. Amenhotep II, Farao van de uittocht (leefde nog 22 jaar na de ondergang van zijn leger) Toetmoses IV, was niet de oudste zoon van Amenhotep II (vermeld op zijn dpoomstèle) i.v.m. de 10e plaag van God. Amenhotep IV, Rijk raakt in verval, weinig aandacht voor buitenlandse politiek. Er komt een omwenteling in de godsdienst: een ketterse koning, zijn naam wordt uiteindelijk uit alle inscripties gehaald Amarnabrieven tijdperk.
PLAATS In de les laat ik een aantal kaarten zien: 1. 2. 3. 4. 5.
De verdeling van eerste werelddelen door de zonen van Noach. De Vruchtbare Halve Maan regio, het centrum van de toenmalige wereld. De reis van Abraham naar Kanaän. De reis van Jacob naar Haran en Egypte. De reis van Jozef naar Egypte
Wil je deze kaarten nog eens terugzien? Kijk dan op www.anova.org/sev/atlas Hier kun je de kaarten op onderwerp vinden zoals hierboven beschreven.
GEOGRAFIE VAN PALESTINA De kuststrook langs de oostelijke hoek van de Middellandse Zee heeft een regelmatig en onregelmatig reliëf. We kunnen Palestina in 4 noord-zuid gerichte banen onderscheiden: 1. 2. 3. 4.
De kustvlakte De bergen langs de kustvlakte Het dal tussen de bergen De bergen in het binnenland
WAAR ONTSTONDEN DE STEDEN? 1. Bij een bron of rivier. De eerste grote stadsculturen ontwikkelden zich in de rivierdalen van de Nijl, de Eufraat en de Tigris. Kanaän bezat geen centrale rivier. Het stadsleven ontwikkelde zich in de buurt van bronnen. 2. Ook was vruchtbare grond noodzakelijk. De economie steunde op landbouw en veeteelt. De graanteelt zie je vandaag de dag nog in de bergen. Het landbouwseizoen begon met de eerste regen. 3. Een strategische positie was noodzakelijk voor de verdediging en machtsvertoon van een stad. De meeste steden hebben zich op bergen en heuvels ontwikkeld. Als een stad verwoest werd, bouwde men daar gewoon weer bovenop zodat men hoger kwam te liggen. Meestal was het ene gedeelte van de berg met een omringend plateau verbonden en aan de andere kant was een diep dal; dit heet een schierberg (b.v. Jeruzalem). Ook was men er veilig voor de watervloeden. Het bouwen op een berg nam af in de hellenistische periode door verandering van sociaal gedrag en oorlogsvoering. 4. Goede verbindingen met andere steden waren noodzakelijk, de handel ontstond vooral door de uitvoer van overproductie. Ook bodemschatten zoals koper en ijzer werden verhandeld. Er was industrie om de grondstoffen te bewerken, zoals koperslagers en pottenbakkers. Gaza, Jafo, Akko, Byblos, en Damascus zijn door de handel groot geworden.
HET KLIMAAT Het klimaat van Palestina is in het algemeen subtropisch van aard; de zomer is droog en warm en loopt van mei tot eind oktober. De winter, van november tot en met april, is vochtig en koel en geeft meer afwisseling. Boven Palestina waait een koele westelijke wind door een hogedrukgebied boven het Arabisch Schiereiland. Een regelmatig hogedrukgebied boven Azië geeft een droge winter in Palestina. De zomer is het heetst in het Jordaandal. Boven het land is het overdag heter dan boven de zee, 's nachts is het boven het land weer koeler dan boven de zee, hierdoor veranderen ook de luchtstromen. Hogere temperaturen zijn makkelijker te weerstaan door de harde wind. De zeelucht en telkens opstekende westenwind doen de dauw ontstaan. De Sarab is een hete en droge woestijnwind (oostenwind) die 3 tot 7 dagen kan aanhouden, deze kan de scheiding van de zomer en winter aangeven. De winter is de regentijd, de eerste regenbui valt in oktober, de late regen valt in maart/april. De regen valt vaak in stortbuien, voornamelijk in december. Laaggebieden kunnen plotseling overvallen worden door een woeste watermassa. Ondergrondse wateraders ontstaan dan doordat een gedeelte van het regenwater zakt tot aan de harde rotslagen. Door de zuidwestelijke wind in de winter valt de regen voornamelijk in het noorden. De regenval neemt af van noord naar zuid en van west naar oost en als het land daalt. Zij neemt toe wanneer het land stijgt en is groter aan de westkant van de bergen. Januari is de koudste maand, de ergste kou is in de hoger gelegen gebieden en in het oosten.
Ur
Ur was de hoofdstad van Sumer (Sumerië) en lag aan de oever van de Eufraat. Het stadje lag halverwege Babylon en de Perzische Golf: strategisch aan de grote handelsroute en een haven voor zeevaarders uit Egypte, Ethiopië en India. Vroeger liep de Eufraat namelijk door tot de Perzische Golf maar de rivier is dichtgeslibd. Het was een welvarende stad. Er was een hoge culturele ontwikkeling: ambachten en wetgeving. Het belangrijkste godsdienstige centrum was de Ziggurat voor de maangod Nanna, gebouwd ten tijde van Abraham (Jozua 24:3).
Abraham volgde de belangrijke karavaanroute langs de Eufraat tot aan Haran. Vandaar, op de leeftijd van 75 jaar, na de winterregens, naar Aleppo-Damascus. Van daar waren er 3 routes: 1. De Via Maris (kustroute) 2. De Bergroute 3. De Koningsroute Abraham koos de kustroute. Later ontmoette hij de koning van Salem, Mechisedek. Waarschijnlijk de eerste vermelding van Jeruzalem, toen nog een Jebusitische stad.
ACHTERGROND PERIODE VAN DE VROEGE DYNASTIEËN (3200-2780) Boven- en Beneden Egypte zijn verenigd door Koning Nemes. Memphis is de hoofdstad. Voor het eerst wordt het hiëroglyfenschrift gebruikt. OUDE RIJK (2780-2280) De macht en cultuur van Egypte bereiken een hoogtepunt. De Pyramides (Saqqare, Gizeh) worden gebouwd als uiting van een enorm sterk religieus besef. EERSTE TUSSENPERIODE (2280-2050) Een periode van verval, zwakte en wisseling van de macht. Er is strijd tussen het Boven (noord) en het Beneden (zuid) Rijk. Begin van de periode van de aartsvaders: Abraham (2165- 1990). MIDDENRIJK (2050-1786) Een periode van vrede, een krachtige centrale regering met Memphis als hoofdstad en welvaart. Bloeiende landbouw. Er is een enorme expansie naar het zuiden en er worden forten gebouwd langs de Sinaïgrens. Dit is de tijd dat Jacob en Jozef in Egypte zijn. De Hebreeën kregen de streek Gosen toegewezen in de oostelijke Nijldelta; een ‘ghetto’ voor een herdersvolk in een streek die Egyptenaren vermeden vanwege het risico van invallende troepen. ------------- MESOPOTAMIË 1894-1600 BABYLONIËRS (o.a. Hammurabi 1792-1750). TWEEDE TUSSENPERIODE (1786-1580) Periode van verval, hier zijn weinig gegevens van bekend. Er kwam ca. 1650 een invasie in Egypte door de Hyksos (Amorieten?). Zij introduceerden paard en strijdwagens in Egypte en overheersten het land vanuit de Oostelijke Nijldelta. Waarschijnlijk werden de Hebreeën, aangezien zij ook Aziaten waren, goed door dit volk behandeld. -------------- MESOPOTAMIË 1600-600 ASSYRIËRS NIEUWE RIJK (1580-945) Absoluut hoogtepunt van Egypte, veel rijkdom en expansie. Ahmoses I verdreef de Hyksos en vestigde een nieuwe, zeer krachtige dynastie. Waarschijnlijk was hij de Farao die Jozef niet gekend had (Exodus 1:8). In deze periode vindt de Exodus plaats en verovert Israël het beloofde land. Mernepta’s stèle (opgerichte steen + inscriptie) vermeldt voor het eerst Israël in Kanaän (ca.1220). Ramses III (ca. 1200) was de laatste grote koning van het nieuwe Rijk. Hij behaalde een Pyrrhusoverwinning op de zeevolken. Daarna zakte het uitgeputte Rijk langzaam weg als supermacht. PERIODE VAN DE LATE DYNASTIEËN (1085-332) Deze periode eindigt met de verovering van Alexander de Grote. Na dienst dood regeerde de dynastie van Ptolemaeus, één van Alexanders generaals. Tot die dynastie behoorde Cleopatra. Zij en haar minnaar Marcus Antonius werden in 31BC verslagen door Octavianus, de latere keizer Augustus.
HOOFDLIJN Het boek Genesis kun je in 2 delen splitsen:
1-11 12-50
4 voorvallen: SCHEPPING-VAL-VLOED-VOLKEN 4 personen:
ABRAHAM-IZAÄK-JAKOB-JOZEF
Structuur + rode draad = TOLEDOT = baren/ verwekken 11x wordt er toledot geschreven: Wat is er voortgekomen uit de zegen van God?
KERNWOORDEN AARDE
(97X)
Hebreeuws: Aretz
ZEGEN
(12X)
Baracha
Abraham, Izaäk, Jacob
ZAAD
(7X)
Zera
Genesis 3:15, (on)vruchtbaar
VERBOND
(23X)
Berith
Noach, Abraham, Jacob
Schepping, zwoegen, belofte
In de 4 kernwoorden zien we dit steeds terugkomen: Alles draait om de aarde, de mens is geschapen als kroon op de schepping en kan door God gezegend worden. In de zegen zit vooral de zegen van het zaad: Is het land vruchtbaar, zijn de dieren vruchtbaar, zijn de mensen vruchtbaar? Vervolgens gaat God met individuele mensen een verbond aan.
INHOUD Als we Genesis lezen komen we meteen met het grote vraagstuk van de schepping: Hoe kwam alles tot stand? Wanneer is dit gebeurd? Hoe kunnen we dat bewijzen? Was de aarde nu woest en ledig of werd de aarde woest en ledig? Een groot probleem is bijvoorbeeld de zondvloed. Deze vloed, die wetenschappelijk kan worden aangetoond en een overlevering is van vele culturen en stammen, heeft er voor gezorgd dat veel ´materiaal´ verdwenen is. Sinds de mens op aarde wandelt, leeft deze grote vraag: Waar komen wij vandaan? De wetenschap komt met een opeenstapeling van toevalligheden aan, anderen meer met een specifiek ingrijpen van een Intelligent Wezen. Genesis 1 gaat over de Schepper, (Elohim) die schept (bara). Hij heeft ons een schitterende wereld nagelaten, maar ook een hele hoop vragen…. Vanwege al deze vragen zijn er momenteel verschillende theorieën. Hieronder wordt een aantal genoemd:
De Evolutietheorie is een wetenschappelijke theorie over het ontstaan en de ontwikkeling van de verschillende soorten organismen op aarde. Deze theorie is tot stand gekomen door toedoen van Charles Darwin’s natuurlijke selectiemethode. Big-Bang theorie: Een andere naam hiervoor is de oerknal. Volgens deze theorie zat lang geleden het hele heelal dicht opeen gepakt. Er was één zeer kleine, vreselijk hete bol van materie. De dichtheid moet ontzettend groot zijn geweest. Ongeveer 18 miljard jaar geleden ontplofte deze bol met een enorme klap. Waar die explosie door kwam, zullen we wel nooit te weten komen. Met een enorme snelheid werd de materie in alle richtingen weggeslingerd. Pas veel later ontstonden hieruit melkwegstelsels en afzonderlijke sterren. Onze aarde zou dan ongeveer 4 miljard jaar oud zijn. Intelligent design is een theorie die stelt dat bepaalde karakteristieken van het heelal en organismen het best worden verklaard als het werk van een intelligente ´Ontwerper´. De theorie stelt zich daarmee onder meer op tegenover de evolutietheorie. Wiskundige William Dembski´s argumentatie is dat als iets zowel complex als specifiek (betekenisvol) is, dat het dan aannemelijk is dat het ontworpen is. Een enkele letter van het alfabet is specifiek maar niet complex, een lange reeks willekeurige letters is complex maar niet specifiek. Een sonnet van Shakespeare is echter zowel complex als specifiek. Onderdelen van organismen kunnen hiermee worden vergeleken, bijvoorbeeld DNA dat de erfelijke code bevat. Creationisten geloven dat verschillende "typen" organismen door een intelligent superwezen (veelal God) geschapen zijn en dat deze zich slechts vrij beperkt kunnen opsplitsen in biologische soorten. Volgens hen kunnen zij zich in elk geval niet tot nieuwe "typen" ontwikkelen.
De Degeneratie-theorie beweert dat de evolutieleer een genetische onmogelijkheid is. Het leven is begonnen met de creatie van koppeltjes oertypen (zoals bijvoorbeeld een oerwolf, een oerrund en een oermens). Een nieuwe variatie geeft juist een genetische verarming, of zelfs degeneratie ten opzichte van de voorouders.
Dan zijn er ook interessante scheppingsverhalen die stammen uit de tijd en omgeving van de aartsvaders.
Scheppingsverhaal uit Mesopotamië De Enuma Elish ("wanneer in het hoge") is een oude Babylonische mythe die ons vertelt hoe de wereld is geschapen. Het is tegelijk een verheerlijking van de god Marduk en de stad Babylon. De tekst is van groot belang door zijn gelijkenis met het bijbels scheppingsverhaal. Allereerst beginnen beide verhalen vanuit een fase van een soort waterachtige chaos. Eveneens is er de gelijkenis van het woord water “Tiamat” en het Hebreeuwse “Tehom”. Ook qua fases zijn er veel gelijkenissen. Eerst is er een fase van duisternis, daarna is er licht en daarna wordt de hemel op een gelijkaardige manier geschapen in de Hebreeuwse en de Babylonische versie, namelijk door het splitsen van de wateren. Vervolgens wordt de aarde geschapen, waarna de sterren worden gecreëerd. Tenslotte beëindigen beiden de schepping met de mens, met als verschil dat in het Hebreeuwse scheppingsverhaal de mensen de climax van het verhaal zijn, terwijl in de Enuma Elish de goden dat zijn.
Scheppingsverhalen uit Egypte Scheppingsverhaal van Heliopolis Het scheppingsverhaal van Heliopolis komt voor op een papyrus uit de late tijd, temidden van een aantal bezweringen van de boze geest Apepi, de oerslang. Scheppingsverhaal van Elephantine De god Chnoem schiep alle mensen en dieren van klei. Hij maakte ze op zijn pottenbakkersschijf. Door de botten van de mens liet hij bloed stromen en legde hij een huid over het lichaam. Daarna bracht hij de longen, het spijsverteringskanaal, de wervels en de voortplantingsorganen aan. Vervolgens zorgde hij ervoor dat de mens zich kon voortplanten. Scheppingsverhaal van Hermopolis Magna Hermopolis Magna bevond zich in Midden-Egypte en was het cultuscentrum voor de god Thot waar hij samen met een achteenheid werd geëerd. In het begin bestond er niks, er was duisternis en de oerwateren…
GENESIS 1: DE SCHEPPING De hemel (sjamaim) en de aarde (aretz) waren al geschapen. Namelijk: in het begin (be´reshiet), door God (Elohim). De aarde was nog woest en leeg (tohoevabahahoe). De duisternis lag op de diepte/ oervloed (tahom). Gods Geest (Ruach) zweefde over de wateren (maim).
Dag 1 LICHT: dag en nacht
Dag 4 LICHTEN IN DE HEMEL: dag en nacht Seizoenen, dagen, jaren, licht op de aarde.
Dag 2 UITSPANSEL / fundament Scheiding tussen de wateren
Dag 5 Vissen, zeemonsters, levende wezens: water Vogels: op het land en in de lucht Opdracht: Vruchtbaar, talrijk en vervul.
God zegent de dieren Dag 3 Jong groen, planten en bomen met vrucht en zaad
Genesis 2:1 Zo werden de hemel en de aarde in al hun rijkdom voltooid
KROON
God zegent de mens
Dag 6 Levende wezens, vee, kruipende- en wilde dieren. Mensen naar Gods beeld Opdracht: Heersen over de vissen, vogels, vee en alle kruipende dieren Opdracht: Vruchtbaar, talrijk en vervul. Opdracht: Heersen over de vissen, vogels, vee en alle kruipende dieren Voedsel mens: zaaddragende planten en vruchten Voedsel dieren: groene planten, voor dieren in het wild, vogels en kruipende dieren
Dag 7 Voltooid / rust
God zegent de 7e (sheva) dag: sabbath
HEILIG (kadosh) apart gezet
Waarom zijn er 2 SCHEPPINGSVERHALEN in het boek Genesis? Allereerst moeten we begrijpen dat herhaling belangrijk is in de bijbel. De verhalen werden door God aan de mensen gegeven om deze te bewaren, te onthouden en toe te passen in hun dagelijks leven. Herhaling is daarbij van belang om mensen het belangrijkste te laten benadrukken. Elke keer als er in de bijbel wordt herhaald gaat het om wat God heel belangrijk vindt. Genesis 1 = een chronologisch verslag van het scheppingswerk Genesis 2 = een thematische uitwerking van de schepping en de mens 1. Hoe schiep God de mens: uit de aarde (adamah) 2. Wat was de relatie tussen God en de mens levensadem 3. Wat was de relatie tussen de mens en de schepping? bewerken en bewaren 4. Wat was de relatie tussen de mens onderling? uit één stuk, tegenover elkaar 5. Wat is de scheppingsorde van man en vrouw? 6. Het is een vooruitwijzen naar de zondeval.
Waarom stonden de 2 BOMEN: levensboom en kennis van goed en kwaad in Eden (2:8)? Er zijn mensen die zeggen dat God Adam en Eva heeft willen pesten door de verleiding van deze twee bomen in hun tuin te zetten. Uiteindelijk heeft de slang / satan immers deze twee pure mensen toch kunnen verleiden? Het onbekende en het onbereikbare blijkt toch altijd maar weer een enorme verleiding voor de mensheid, zo jong als ze zijn. Hoewel, onbereikbaar? De vraag is nogmaals, waarom stonden deze twee bomen in Eden? Waarom niet op een andere planeet of buiten Eden? Zou het zo kunnen zijn, dat als Adam en Eva de verleiding hadden kunnen weerstaan, dat God misschien een plan met hen voorhad? Hier komt ook het theologisch vraagstuk van de vrije wil bij kijken. Als Adam en Eva vanuit hun vrije wil ervoor kozen om te gehoorzamen aan de wil van God, als zij steeds meer wijsheid en kennis zouden verschaffen, als zij steeds meer bekwamer werden in het heersen over de schepping…. Zou er dan ooit wel de mogelijkheid zijn om van de vruchten te mogen eten? Dat zij beiden (en misschien wel een inmiddels groot mensenras) capabel waren gebleken om van de vrucht van kennis van goed en kwaad te mogen eten? Om daarna ook van de vrucht van het eeuwige leven te mogen eten? Dit zijn echter gedachten die ons helpen om van het beeld af te komen dat God de mens bewust ‘plaagt’ met iets waarvan Hij wist dat zij zich hieraan niet konden houden. Het wonderlijke van God is dat Hij het beste uit de mens wil halen. Helaas hield de eerste mens, Adam, niet lang vol. De tweede Adam echter, Jezus Christus, is in staat gebleken om niet te zondigen en daardoor ons het leven terug te geven dat God bij de eerste Adam afnam. 1Korintiërs 15:45 Zo staat er ook geschreven: ‘De eerste mens, Adam, werd een levend, aards wezen.’ Maar de laatste Adam werd een levendmakende geest.
HET PROTO (eerste) EVANGELIE: Genesis 3:15
(NBV) Vijandschap sticht ik tussen jou en de vrouw, tussen jouw nageslacht en het hare, zij verbrijzelen je kop, jij bijt hen in de hiel.’
Deze tekst is fundamenteel voor het hele OT naar het kruis van Jezus Christus, het NT en zelfs voor de tijd waarin wij leven. God richt zich tot de slang en vervloekt hem. De slang staat symbool voor de satan / de duivel. Openbaring 12:9 De grote draak werd op de aarde gegooid. Hij is de slang van weleer, die duivel of Satan wordt genoemd en die de hele wereld misleidt. Samen met zijn engelen werd hij op de aarde gegooid. Er is vanaf het begin een vijandschap tussen satan en de mensheid. Let wel: in eerste instantie is de vrouw: Israël. Meteen krijgt de vrouw moeite met haar zwangerschap en haar kind Kaïn noemt ze dan ook zo omdat zij met de hulp van God een kind heeft gekregen. Maar het blijft moeilijk gaan. Alle aartsvaders: Abraham, Izaäk en Jacob hebben moeite met het krijgen van kinderen. Daardoor worden er ook keuzes gemaakt (kinderen van bijvrouwen) die tot op de dag van vandaag gevolgen hebben in onze samenleving. Onvruchtbaarheid blijft sinds de zondeval een serieus probleem voor de mensheid die immers van God de opdracht meegekregen had om vruchtbaar en talrijk te zijn. De belofte wordt door God aan Abraham meekregen maar blijkt telkens te stoppen door onvruchtbaarheid, verkeerde keuzes, hongersnood of vijandige legers. Kortom: er is een continue strijd tegen de mens die de belofte van God met zich meedraagt. Eeuwenlang voert de slang met zijn ‘nageslacht’, mensen die door hem worden ‘geïnspireerd’, strijd tegen Israël. Maar zoals dat met slangen en palingen gaat, je hakt de kop er af maar het lichaam blijft door bewegen. 1Petrus 5:8 Wees waakzaam, wees op uw hoede, want uw vijand, de duivel, zwerft rond als een brullende leeuw, op zoek naar een prooi. In het NT is het evangelie dat Jezus Christus de zonde en de dood heeft overwonnen, Hij heeft deze aan de voeten van God gelegd, als een overwinningsteken. Zo kun je de periode vanaf het NT tot nu dan ook zien. Jezus heeft overwonnen en waar staan wij dan? In de overwinning of laten wij ons nog steeds manipuleren door de slang van weleer die nog flink kan bewegen? Satan dacht zijn overwinning behaald te hebben aan het kruis door de Zoon van God te doden. In plaats van dat zijn doelgroep, Israël, nu overwonnen leek, bleek juist dat hij wel een veldslag gewonnen had maar de oorlog verloren. Zijn doelgroep bleef niet meer beperkt tot het volk van Israël, maar tot de hele mensheid. Johannes 3:16 Matteüs 28:19 Handelingen 1:8
…een ieder die in Hem gelooft …maak alle volken tot mijn leerlingen…. …van Mij getuigen…..tot aan de uiteinden van de aarde.
Genesis 6: DE GODENZONEN Bené Elohim Dit tekstgedeelte is waarschijnlijk het meest mysterieuze tekstgedeelte in de bijbel. De bijbel is toch geen mythe? Wat doet dit verhaal, van vóór de zondvloed dan in de bijbel? Allereerst staat er een aantal woorden: Godenzonen Bené Elohim Reuzen Nefilim Er zijn heel veel interpretaties op deze tekst: 1) Goddelijke wezens; 'engelen en hemelingen' Zie ook Genesis 6:24; Job1:6, 2:1, 38:7; Daniël 3:25. Ook hemelingen Psalm 29:1, goden Psalm 89:6, Romeinen 8:14 + Galaten 3:26 : godenzonen. 2) Gevallen engelen Apocriefe boeken: 1Enoch 6:16 De zonen van God kwamen uit de hemel en huwden de vrouwelijke mensen. Hieruit kwamen dan de reuzen voort die verdronken tijdens de zondvloed. Hun zielen leefden verder en werden demonen. Hun leider heet weer Azazel en hij is een boodschapper van Satan - 1Enoch 54:6. 3) Afgoden Westermann, Albright; Dit betekent simpelweg goden van de Kanaänieten. 4) Goddelijke wezens uit een mythevorming 1.Veel commentaren zeggen dat het een heidense mythe is uit een polytheïstische achtergrond. 2. Anderen zeggen dat het gaat om bezeten mensen (demonen) of wel gevallen engelen 5) Demythologisering G.Wenham: De traditie is behoorlijk gedemythologiseerd. Het is weer een ander verhaal in het begin van de wording van onze wereld die van belang is maar toch een bepaalde afstand beschrijft.' 6) Later geschreven door een andere redacteur Hoofdstuk 6:1-2 komt uit Kanaänitische bronnen, er zijn namelijk parallellen te vinden met 12:10-20 en 2Samuël 11-12, over belangrijke mannen die met mooie vrouwen trouwen, waar ze echter geen recht op hadden. 7) Verdeling in de goddelijke hiërarchie, waaronder Yahweh zelf Er is onderscheid tussen Eljon en zijn kinderen, de elohim. 8) 'Gewone' mensen De zonen van God zijn de mannen, en de dochters van de mensen zijn de vrouwen. 9) Afstammelingen van Seth Engelen kunnen ook het geslacht van Seth zijn, de dochters zouden dan het geslacht van Kaïn kunnen zijn. 10) Superieure mensen zoals koningen en andere regeerders: potentatenopvatting Er is een link naar Mesopotamische en Ugaritische teksten over koningen en helden van de voortijd. Er zijn lijnen naar de Sumerisch-Babylonische vloedtraditie en de Sumerische koningenlijst (parallellen). Deze koningen en helden (gibbor) werden ook wel godenzonen genoemd. Net zoals wij dat vandaag de dag in de voetbalwereld kennen.
Genesis 7: NOACH Misschien wel het bekendste verhaal uit de bijbel. De volgende informatie is te vinden op http://waaromjezus.web-log.nl Kunnen alle landdieren (oersoort) op deze boot hebben gepast? De inhoud van de Ark was 56250m3 (150x25x15). Stel dat Noach een kwart daarvan moest gebruiken voor houtwerk, balken en planken enz. dan houden we 42000m3 ruimte over. In deze ruimte moesten dus alle dieren en Noach + gezin. Nu, wat betreft de dieren; uit de verzen wordt duidelijk dat het gaat om dieren die in leven moesten worden gehouden, dus dieren waarvoor het gevaar bestond dat ze zouden verdrinken en dieren die zich op of boven de aardbodem bewegen, dus zoogdieren, vogels, en reptielen. Geen waterdieren of dieren die via eitjes of larven de watersnood konden overleven, zoals veel insecten en amfibieën. En ook geen dieren die het water konden overleven via drijvende planten en bomen, zoals de meeste insecten en ongewerveld dieren. Er leven ongeveer 2 miljoen verschillende soorten organismen op aarde, waarvan de helft bestaat uit insecten. Er blijft dus nog 1 miljoen over. Een half miljoen hiervan zijn voornamelijk weekdieren, wormen en eencelligen. Van al die dieren leefde het overgrote deel in het water en kon dus op eigen kracht de zondvloed overleven. Van de gewervelde dieren bestaan er ongeveer 40.000 soorten: 4000 zoogdieren, 9000 vogels, 5000 reptielen, 2000 amfibieën en 20000 vissen. Ook van deze dieren kon het overgrote deel buiten de ark overleven (vissen, slangen, dolfijnen, walvissen, etc.). Er waren minder dan 20.000 soorten echte landdieren en vogels die via de ark gered moesten worden, plus een onbekend aantal (zeer kleine) ongewervelde diersoorten. Maar hiervan moesten niet alle dieren in de Ark, omdat God de opdracht had gegeven dat de dieren naar hun aard in de ark gebracht moesten worden, één paartje per diersoort. Dus de basistypen. Biologen onderscheiden ongeveer 700 families van gewervelde dieren en maximaal 8000 genera. Daarvan moesten dus steeds een mannetje en een vrouwtje in de ark. Dit betekent dat er minimaal 1400 dieren en maximaal 16000 dieren in Noachs boot zaten. Volgens wetenschappers zijn de landdieren gemiddeld zo groot als een rat. Stel dat elke rat een kooi had van 50x50x30 cm, dan zou het genoemde aantal van 16000 dieren gehuisvest worden. Stel dat echt alle soorten landdieren in de ark moesten (20000) en dat ze gemiddeld zo groot zouden zijn als een schaap (wat dus feitelijk veel groter is dan het gemiddelde) dan zouden er dus 40000 schapen in de ark moeten kunnen, zoveel gaan er in 167 treinwagons. De nuttige ruimte van de ark was gelijk aan 555 treinwagons en dus zouden er nog 388 wagons overblijven om voedsel in te transporteren. Het antwoord op de vraag hoe al die dieren naar de ark kwamen is onbekend. Het is nog niet helemaal zeker hoe de geografie van de toenmalige wereld eruit zag. De verschillende continenten die vandaag de dag bestaan, zaten eens aan elkaar. In Genesis 10:25 staat: Eber kreeg twee zonen. De ene heette Peleg;in zijn tijd werd de aarde verdeeld.
Opmerking: Waarom wordt in deze discussie zovaak Genesis 7:2,3 vergeten? Bijzonder gegeven: Het Chinese teken voor ‘boot’ is opgebouwd uit drie tekens: vaartuig + acht + mond. Het Chinese teken voor een grote vloed is opgebouwd uit: acht + samen + aarde. Noach, zijn vrouw en drie zonen met hun vrouwen zijn acht personen…..
OPVALLENDE KENMERKEN Genesis begint met be´reshiet – ‘in den beginne’ maar eindigt met (SVV) ‘...en men leidde hem in een kist in Egypte.’ Geen leven maar dood / geen Kanaän maar Egypte wat een anti-climax!
De lijn van vader en zoon wordt herhaaldelijk op zijn kop gezet: + de teksten van de Koningenlijn ADAM
17:6 ABRAHAM
?
KAÏN / ABEL
SET
ISMAËL
IZAÄK
IZAÄK
ESAU
JACOB
35:11
JACOB
RUBEN
JUDA
49:10
JOZEF
MANASSE
EFRAÏM (48:14)
Tijdsindeling van Genesis Hoofdstuk 1-11 Ongeveer 2000 jaar tijdsperiode Hoofdstuk 12-50 Ongeveer 360 jaar tijdsperiode Zie hier ook het belang van God voor het individu en de familie de Aartsvaders
VRAAG Als je al die verhalen leest, dat deze mannen en vrouwen zo ontzettend ‘mobiel’ waren en je plaatst dat naar de tijd waarin wij leven:
1. Laat ik mijzelf beperken in geloofsgroei door de dingen waaraan ik vasthoud? 2. Wat zijn die dingen die mij vasthouden zodat ik niet verder kom? 3. Kan ik bidden dat God mij in de ruimte leidt om los te komen van die dingen die mij niet dichter bij Hem brengen?
Psalm 18:19 Psalm 119:32
Hij leidde mij weg uit de nood en gaf mij ruimte, bevrijdde mij, omdat Hij mij liefhad. Ik zal voortgaan op de weg van uw geboden, want U geeft mij ruimte.
THEOLOGIE Godsbeeld God is allereerst de Schepper van hemel en aarde, Hij was er al voor het begin. God schept de omgeving voor de mens en geeft hem verantwoordelijkheid. Hij is ook Degene die verantwoordelijkheid neemt als de mens ongehoorzaam is. Aan de andere kant zien we God niet altijd veroordelen daar waar de mens verkeerde keuzes maakt. De gevolgen van verkeerde keuzes kunnen echter enorme gevolgen hebben voor de mens tot vandaag de dag toe. God verschijnt aan mensen, we noemen dat ook wel: God openbaart Zich. Dat kan Hij doen door engelen die de gedaante aannemen van mensen. God kan Zich zeer verbinden met mensen die hun hart openstellen voor zijn stem. God ziet dingen die wij niet zien. Zelfs al zouden wij onze bedenkingen hebben met sommige mensen, God ziet het geloof wat nodig is om zijn plan te voltooien. God beschermt en zegent maar laat ook de pijn van het lijden toe, zoals ontheemding, broederstrijd, kinderloosheid en gevangenschap. Waarschijnlijk staat Hij dit toe om uiteindelijk geloof en vertrouwen te zien bij de mens die naar zijn beeld geschapen is. God is vooral de Regisseur en neemt het heft in handen als het nodig is, zoals bij de toren van Babel en de zondvloed. Hij geeft echter ook hoop door de regenboog te geven als teken van zijn genade.
Mensbeeld De mens is geschapen naar het beeld van God, niet lichamelijk maar in zijn karakter. Hij heeft namelijk ook het verlangen om te scheppen en te heersen, ook al gaat dat dan vaak gecompliceerd. God staat de vrije wil van de mens toe om te vallen en weer op te staan. Deze vrije wil moet echter wel gezien worden als door God gecontroleerd voor een groter plan en hoger doel. Mensen uit verschillende culturen kunnen beïnvloed en gezegend worden door God.
Zonde (hamartiologie) De zonde heeft de relatie tussen God en mensen verbroken. Al vrij snel vindt de eerste moord plaats, willen mensen zich verheffen tegen God en komt het zondepeil zo hoog te staan dat God spijt krijgt van zijn schepping. Uiteindelijk wordt de leeftijdsgrens van de mens gereduceerd tot 120 jaar. Het bedrieglijke van de mens komt steeds weer aan de orde. Toch weet de mens nog steeds lief te hebben. Moreel gezien is de mens niet totaal verdorven.
Verlossing (soteriologie) God komt al heel snel met zijn plan voor de mensheid vlak na de val. Hij kiest Zichzelf een volk uit door te beginnen met Abraham uit Ur. Jozef is iemand die bijzonder door God gebruikt wordt om deel te hebben aan het plan van God met zijn volk.
Gemeente (ecclesiologie) De Hebreeuwse samenkomst (qahal) is nog niet aan de orde. Meer zie je de pater familias. Zowel Abraham als Izaäk en Jacob zijn de grote vaders van een steeds groter wordend volk. Zij waren de aartsvaders.