SCHRIFTELIJKE TAAL Kerndoel 1: De leerlingen leren lezen voor dagelijks gebruik

SCHRIFTELIJKE TAAL

Kerndoel 1: De leerlingen leren lezen voor dagelijks gebruik 1.1.

Boekoriëntatie

1.2.

Temporele orde waarneming

1.3.

Auditieve discriminatie

1.4.

Visuele discriminatie

1.5.

Visuele analyse

1.6.

Leesbegrippen

1.7.

Auditieve synthese

1.8.

Visuele synthese

1.9.

Klank-teken koppeling

1.10.

Woord- en tekstlezen

Kerndoel 2: De leerlingen leren gebruik maken van schriftelijke taalvormen 2.1

Handschriftontwikkeling

2.2

Auditieve analyse

2.3

Spellen

Leerlijn Schriftelijke taal Pedologisch Instituut, CED-Groep ©

Niveau 1.1. Boekoriëntatie

1 Herkent een boek en weet dat er een verhaal in staat

2 Begrijpt dat illustraties en tekst samen een verhaal vertellen

Wijst plaatjes aan op een bladzijde Slaat de bladzijden van een boek één voor één om

Luistert geboeid naar een voorleesverhaal in een één op één situatie

Bekijkt prenten in boekjes samen met

3 Luistert geboeid naar een voorleesverhaal in een groepje Wijst aan dat bladzijdes van boven naar beneden gelezen worden Wijst op kleine details van plaatjes in

Wijst genoemde woorden aan op

het boek

Pakt met regelmaat een boek om zelf in te kijken of te lezen Voorspelt aan de hand van de omslag (het plaatje) van een boek een onderwerp uit het boek Kiest aan de hand van het plaatje op

plaatjes in een boek

de leerkracht

4

de omslag zelf de boeken uit die hem aanspreken

5 Stelt vragen over het verhaal om het beter te begrijpen

6

7

Benoemt het verschil tussen een waar Voorspelt aan de hand van de omslag gebeurd verhaal en een sprookje

of het een leesboek of een informatief boek betreft Benoemt het verschil tussen een

8 Leest boeken in zichzelf Benoemt het verschil tussen een waar gebeurd verhaal en een fictief verhaal

verhaal en poëzie 9 Voorspelt aan de hand van de

10 Kiest aan de hand van de

samenvatting op de achterkant van

samenvatting op de achterkant zelf

een boek de inhoud

de boeken uit die hem aanspreken

11 Geeft een (onderbouwde) mening over een gelezen boek

Houdt in de klas een boekenbeurt (vertelt de opbouw van het verhaal en geeft zijn mening)

2


Niveau

3

1.2. Temporele ordening

Zegt een reeks van 3 woorden in de goede volgorde na

4 Benoemt het laatste woord van een zin of een reeks Benoemt het eerste woord van een zin of een reeks

5 Wijst een bepaalde letterpositie in een woord aan (een kruisje zetten in het hok waar je de letter hoort) Benoemt de eerste klank van een woord Benoemt de laatste klank van een woord

3


Niveau

2

1.3. Auditieve

3

Herkent een trefwoord in een reeks of Herkent een klank in reeks losse

discriminatie

verhaal

klanken

Geeft aan of twee woorden hetzelfde of verschillend zijn

4 Rijmt op een éénlettergrepig woord (bus – kus)

Herkent dezelfde klank in twee woorden

Onderscheidt verschillende klanken (fonemen) binnen een woord

Herkent afzonderlijke woorden in een zin (legt een blokje voor ieder woord) 5 Onderscheidt de veranderende klank in wisselrijtjes (slechts één klank verandert) Hoort het verschil tussen lange en korte woorden

Niveau 1.4. Visuele discriminatie

1

2

Wijst grote verschillen tussen plaatjes Herkent details in een afbeelding aan

3 Herkent een (afwijkende of gelijke)

4 Herkent een bepaalde letter tussen

letter tussen andere letters en in

(gelijke en andere) letters en in

woorden (duidelijk verschil)

woorden (gering verschil)

Herkent een bepaald woord tussen andere woorden

4


Niveau

4

1.5. Visuele analyse

Herkent grafemen van een woord (in een rij losse grafemen het juiste grafeem omcirkelen) 5 Deelt een woord op in losse grafemen

Niveau 1.6. Leesbegrippen

2 Wijst aan wat een boek is

Gebruikt de begrippen verhaal/ boek lezen

3

Kent de begrippen: woord, zin, regel

Wijst de leesrichting aan (links naar

4

Kent de begrippen: voorste, middelste Kent de begrippen: daarna, ervoor,

en bladzijde

volgende, erachter, eerste, tweede, klank, letter

rechts) 5 Kent de betekenis van een punt Gebruikt de begrippen: woord, zin,

6 Kent de betekenis van een vraagteken

7 Kent de betekenis van een komma en een hoofdletter

8 Kent de betekenis van een uitroepteken

regel en bladzijde

5


Niveau

3

1.7. Auditieve synthese

Voegt woorden samen tot één woord (deur-bel)

5 Voegt woorden samen tot een zin

6 Voegt losse klanken van twee- en

4 Voegt lettergrepen samen tot een nieuw woord

7 Voegt losse klanken van woorden

drie-letterwoorden samen tot een

met medeklinkercombinaties

woord

samen tot een woord

Niveau 1.8. Visuele synthese 5 Leest vlot MKM wisselrijtjes waarbij het eerste cluster gelijk is

6 Leest vlot MKM wisselrijtjes waarbij het laatste cluster gelijk is

7 Leest vlot wisselrijtjes met medeklinkercombinaties

Niveau

4

1.9. Klank-teken

Leest de eerste 10 grafemen uit de leesmethodei

koppeling

Koppelt het juiste foneem aan het waargenomen grafeem (met bekende grafemen) 5 Koppelt aan elk grafeem het juiste foneem (36 grafemen)

6


Niveau 1.10 Woord- en Tekstlezen

5

6 1

Leest op AVI 1 instructieniveau

7

Leest op AVI 1 beheersingniveau






9

10


8

11


12




Criteria van AVI-niveaus

AVI 1

AVI 2

AVI 3

AVI 4

-

eenlettergrepige woorden

-

ca. 80 % MKM

-

85%-90% eenlettergrepige woorden

-

alle meerlettergrepige woorden

-

vrijwel 100% t/m MKM

-

Ca. 20 % MKMM, MMKM, MMKMM

-

10-15% tweelettergrepige woorden

-

middelgroot lettertype

-

MKM + t (loopt, kijkt)

-

tweelettergrepige woorden zonder

-

eenlettergrepige woorden t/m MMM

spellingsmoeilijkheden

-

alle typen tweelettergrepige woorden

-

hoofdletters

AVI 5

AVI 6

AVI 7

-

overlopende zinnen

-

gemiddelde zinslengte 8 woorden

-

doorlopende tekst

-

nieuwe zin op een nieuwe regel

-

per 100 woorden gemiddelde 127 -132

-

normaal lettertype

-

gemiddelde zinslengte van 7 woorden

lettergrepen

-

gemiddelde zinslengte 9 woorden

-

per 100 woorden gemiddelde 127

-

per 100 woorden gemiddeld 136

lettergrepen

lettergrepen

1

Bij het instructieniveau gaan we er vanuit dat er nog niet aan de AVI-tijdslimiet wordt voldaan, maar dat het aantal fouten wel binnen de gestelde (AVI)norm valt.

7


1 2.1.

2 Houdt een potlood vast met de punt

Handschriftontwikkeling

naar beneden

3 Tekent de vormen korte stok, lange stok en rondje na Wijst in letters de vormen korte stok, lange stok en rondje aan Werkt van links naar rechts (zonder begrip van links en rechts)

4 Tekent de vormen open rondje, boogje/poort en kuiltje na Tekent na het noemen van korte stok, lange stok en cirkel de juiste vorm Wijst in letters de vormen open rondje, boogje/poort en kuiltje aan Schrijft de beginletters van de schrijfmethode na

5 Schrijft met de voorkeurshand Schrijft zijn eigen naam na

6 Houdt een potlood vast met een pincetgreep (duim en wijsvinger)

Schrijft enkele letters bij vrij schrijven Schrijft zonder voorbeeld zijn eigen Schrijft na het noemen van de beginletters de letters volgens de schrijfmethode

naam

7 Houdt een potlood vast met een driepuntspengreep (duim, wijsvinger, middelvinger) Schrijft alle letters van de

Schrijft de cijfersymbolen tot en met vijf

schrijfmethode na Schrijft de cijfersymbolen 0 tot en met 9 (eigen leeftijd)

9 Schrijft zijn eigen voor- en achternaam Schrijft leestekens ? en !

10 Schrijft zijn eigen voor- en achternaam met een hoofdletter Schrijft alle hoofdletters na

8 Schrijft eigen naam op een lijn Schrijft zonder voorbeeld alle letters volgens de schrijfmethode Schrijft de letters zonder omkeringen in een eenvoudig woord Schrijft cijfers in de juiste verhouding tot elkaar

11

12

Schrijft zijn eigen handtekening

Heeft een leesbaar handschrift

Schrijft zonder voorbeeld alle

Past de grootte van letters aan het

hoofdletters

formulier

Schrijft lettergroepen (l-k, a-n, j-g) in Schrijft hoofdletters in de juiste een onderling variërende hoogte

verhouding tot kleine letters

Laat even grote spaties tussen woorden Gebruikt een correctiepen (Tipp-ex, pritt-corrector)

8


Niveau

3

2.2 Auditieve analyse

Verdeelt woorden op het gehoor in lettergrepen 5 ‘Hakt’ MKM-woorden in fonemen

6 ‘Hakt’ MKMM-woorden in fonemen

4 Benoemt de eerste en de laatste klank van een woord

7 ‘Hakt‘ MMKM-woorden in fonemen

8 ‘Hakt’ woorden met verschillende medeklinkercombinaties in fonemen

Niveau

2.3 Spellen 5

Waar ‘schrijft’ staat kan

Schrijft letters (letterdictee)

eveneens ‘typt’, ‘legt ‘ of

6 Schrijft klankzuivere MKM woorden met korte en lange klinkers

‘stempelt’ gelezen worden

7

Schrijft klankzuivere, eenlettergrepige Schrijft klankzuivere, eenlettergrepige woorden met tweeteken klanken Schrijft woorden met schSchrijft woorden met –eer, -oor, -eur

9

10 Schrijft woorden met –aai, -ooi, -oei

Schrijft woorden met -nk

Schrijft veelkomende woorden met s

Schrijft veelvoorkomende woorden

Schrijft veelvoorkomende woorden

met ei en ij Schrijft veelkomende woorden met f

MKMM en MMKM woorden Schrijft MKM(M)-MKM-woorden (huismus)

11

Schrijft woorden met –ng

en z (zon, slak)

8

met ou en au, met ch en g (gauw,

12 Schrijft woorden met –eeuw, -ieuw, uw Schrijft woorden met -ee

lachen)

en v (fiets, vis)

9

SCHRIFTELIJKE TAAL Kerndoel 1: De leerlingen leren lezen voor dagelijks gebruik

Recommend Documents