Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
Cluster Itter Basisschool de Schakel Basisschool St. Lambertus
Voorwoord: Voor u ligt het schoolontwikkelingsplan (SOP) van BS de Schakel en BS St. Lambertus. (Cluster Itter). Dit plan is tot stand gekomen in overleg met beide teams en is getoetst door de medezeggenschapsraad. Het afgelopen schooljaar stond in het teken van passend onderwijs. Dit vraagt van de leraren een goed kunnen omgaan met verschillen in de klas, door rekening te houden met de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen een passend aanbod te kunnen realiseren. Dit alles uiteraard binnen de grenzen van onze mogelijkheden. De belangrijkste ontwikkelingen waren: - Eerste verkenning van het werken in een 3-scholencluster (HIN) o.l.v. een nieuwe directeur - Invoering van de nieuwe rekenmethode Wereld in getallen (WIG) - Standaardiseren en verder uitdiepen van de groepsplannen - Goed in beeld brengen en vastleggen van de onderwijsbehoeften - Ouders betrekken bij het maken van een HGPD en bijwonen van de consultaties - De aanzet tot het realiseren van de Plusklas - Het integreren van begrijpend lezen in de zaakvakken - Oriëntatie op een kleutervolgsysteem. Dit heeft geleid tot de keuze voor het digitale ontwikkelingsvolgsysteem Pravoo In de afgelopen jaren is de werkdruk op kleinere scholen opgelopen doordat een klein groepje leraren veel verschillende taken heeft. De taken op een kleine school zijn namelijk niet minder dan op een grote school. Door samen te werken binnen cluster HIN gaat het ons beter lukken om deze taken te verdelen en kunnen we gebruik maken van elkaars kennis en expertise. Wij vinden dat elk kind recht heeft op kwalitatief goed onderwijs en dat willen we blijven waarmaken door middelen, menskracht en deskundigheid te bundelen en zo slim en effectief mogelijk in te zetten. De aanzet tot het realiseren van een “plusklas” is gemaakt en wordt dit schooljaar verder uitgewerkt om op deze wijze (meer)begaafde leerlingen de mogelijkheid te bieden om zichzelf aan de hand van onderzoeksvragen leerstof eigen te maken. Het ‘leren leren’ staat hierbij centraal. Het steeds meer betrekken van ouders bij het onderwijs (educatief partnerschap) blijft onze aandacht houden. Het bijwonen van een consultatie door ouders is al bijna een vanzelfsprekendheid en ook het HGPD wordt al steeds meer in samenwerking met ouders gevuld. We ervaren dit als heel zinvol en dit wordt voortgezet. Onze focus blijft gericht op begrijpend lezen en met name de wijze waarop we het begrijpend lezen nog beter kunnen integreren binnen de zaakvakken. Het werken met coöperatieve werkvormen is het afgelopen schooljaar nog te weinig expliciet aan bod gekomen en zal dit schooljaar extra uitgelicht worden. Onze school onderschrijft het belang van de 21e eeuws vaardigheden. Onder invloed van technologie is hier een toenemende behoefte aan. Dat heeft uiteraard gevolgen voor het onderwijs aan onze leerlingen. Naast taal en rekenen en de kernvakken, zijn de competenties samenwerken, creativiteit, ICT-geletterdheid, communiceren, probleemoplossend vermogen, kritisch denken en sociale en culturele vaardigheden van Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
2
belang. Een betrokken, ondernemende en nieuwsgierige houding komt onze leerlingen goed van pas. Wij moeten hierop inspelen om zodoende de leerlingen van nu voor te bereiden op de toekomst van later. De evaluatie van het schoolontwikkelingsplan 2014-2015, de verbeterpunten die naar voren zijn gekomen bij het maken van het schoolplan 2015-2019 evenals de bevindingen van de inspectie (rapport d.d. 09-09-2014) en de opbrengsten uit de gesprekken die met alle teamleden zijn gevoerd hebben we gebruikt als input voor dit nieuwe schoolontwikkelingsplan. Aan het eind
van dit schooljaar zullen we terugblikken of deze verbeterdoelen in voldoende mate zijn gerealiseerd. Peggy van Ratingen (Directeur) José Daemen (Teamleider)
Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
3
1.Clustervorming HIN: Doel Op onze relatief kleine scholen kwalitatief goed onderwijs blijven bieden door middelen, menskracht en deskundigheid te bundelen en zo slim en effectief mogelijk in te zetten. Structureel gebruik maken van elkaars kwaliteiten en expertise binnen cluster HIN. Verminderen van werkdruk. Zichtbaar in de praktijk Gezamenlijke studiedagen Plusklas funcioneert op clusterniveau ICT-er functioneert op clusterniveau Oriëntatie kleutervolgsysteem op clusterniveau MT-IB-overleg op clusterniveau Gezamenlijk optrekken m.b.t. beleidsplan Kunst en Cultuur In ontwikkeling Collegiale consultatie op clusterniveau per bouw Plusklas verder vorm geven Gebruik maken van elkaars expertise op clusterniveau Van en met elkaar leren. (workshops organiseren door leraren) Efficiënte vergaderstructuur op clusterniveau Begeleiding Teambuildingactiviteiten. Sturen op professionele leergemeenschappen waarbij een gedragen visie en schoolbelang leidend zijn. Tijd en ruimte creëren zodat er voldoende mogelijkheden zijn voor onderling overleg.
2.Sociaal emotionele ontwikkeling Doel Structureel aandacht besteden aan de sociaal-emotionele competenties van de leerlingen zodat er een prettig schoolklimaat heerst en de leerlingen een goede basis mee krijgen voor de toekomst. Zichtbaar in de praktijk Leraren besteden structureel en systematisch aandacht aan sociaal-emotionele ontwikkeling. Leraren gebruiken structureel de methode Goed gedaan in alle groepen. Leraren informeren ouders via ouderbrieven bij elk nieuw hoofdstuk. Leraren weten wanneer het LVS SCOL moet worden ingevuld. Leraren signaleren pestgedrag vroegtijdig en reageren hier adequaat op. Leraren zijn er zich van bewust dat hun pedagogisch handelen en hun voorbeeldgedrag centraal staan. Leraren hanteren de “Kapstokregels.” Deze zijn schoolbreed opgesteld en hangen zichtbaar in elke groep. Aan het begin van het schooljaar worden deze regels met de leerlingen besproken en indien nodig aangepast. Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
4
In ontwikkeling Het LVS SCOL wordt door de leraren ingezet als aanknopingspunt voor planmatig onderwijs in sociale competenties zodat preventief kan worden ingegrepen bij risicoscores. In groep 1-2 wordt een gestandaardiseerd instrument ingezet om de ontwikkeling van kleuters in beeld te brengen. (Digitale Pravoo) Leraren analyseren de LVS SCOL gegevens en de Digitale Pravoo gegevens. Leraren voeren kindgesprekken wanneer er sprake is van risicoscores en dit wordt indien nodig met ouders besproken. Begeleiding Tijdens de groepsbespreking worden de risico-scores van het LVS SCOL besproken met de IBer en indien nodig worden hier acties op gezet. Tijdens studiemomenten ervaringen/ vragen uitwisselen met de leerkrachten van groep 1-2 op clusterniveau.
3. Begrijpend lezen Doel Leerlingen weten hoe ze zich teksten eigen maken m.b.v. begrijpend lees-strategieën . Vergroten van achtergrondkennis en woordenschat. Begrijpend lezen integreren in de zaakvakken. Zichtbaar in de praktijk Leraren groep 1-2 leggen de basis voor begrijpend lezen (luisteren ) d.m.v. interactief voorlezen en gebruik van het leeskastje. Ook worden informatieve boeken ingezet. (Verrijken van de woordenschat) Groep 3 maakt gebruik van de methode Feestneus en groep 4 maakt tot Kerst gebruik van de methode Speurneus. Na Kerst werkt groep 4 met de methode Nieuwsbegrip basis. Groep 5 t/m 8 werkt met Nieuwsbegrip Basis en Nieuwsbegrip XL. In alle groepen wordt via LIST vorm gegeven aan het leesonderwijs. Vanaf groep 4 gebeurt dit groepsdoorbrekend. Tijdens de boekenbabbels wordt ook aandacht besteed aan begrijpend lezen en worden informatieve en contextrijke boeken ingezet. Leraren demonstreren doelgericht het hardop denkend lezen (modellen). De leraar is het model waardoor de leerlingen leren. Leraren roosteren minimaal een uur in voor begrijpend lezen. Leraren zetten CITO-hulpboeken en CITO-trainers in om de CITO-vraagstelling te oefenen In ontwikkeling De transfer zoeken van de teksten van Nieuwsbegrip naar de teksten van geschiedenis, aardrijkskunde en biologie. De inhoud van een leestekst staat centraal. (Niet zeggen: ”We gaan begrijpend lezen,” maar het lesdoel centraal stellen.) Begrijpend lezen niet inzetten als zelfstandig werken (schriftelijk vragen laten beantwoorden) maar samen een tekst bespreken. Strategieën slechts gebruiken als een middel om zich een tekst eigen te maken. Het lesdoel vooraf aangeven in termen van leren. (bv. vandaag gaan we deze tekst gebruiken Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
5
om te leren samenvatten). Expliciet aandacht schenken aan lezen met expressie. Coöperatieve werkvormen inzetten bij begrijpend lezen. (Bv. in tweetallen over een tekst praten of een quiz laten maken over een onderwerp.) Begeleiding Een studiemoment besteden aan de wijze waarop begrijpend lezen geïntegreerd kan worden binnen de zaakvakken. Regelmatig voorbeelden uit de praktijk laten zien. (good practice)
4. Handelingsgericht werken (HGW), handelingsgerichte procesdiagnostiek (HGPD) en DIM (Directe Instructie Model) Doel Leraren werken volgens het HGW-principe, ze denken en handelen vanuit hun pedagogisch optimisme; kijken naar kansen en proactief handelen. Leraren zijn gericht op de specifieke onderwijsbehoeften van kinderen op drie niveaus. Kinderen zijn (mede) verantwoordelijk voor zijn/haar eigen ontwikkeling (eigenaarschap). Zichtbaar in de praktijk HGW is een cyclische aanpak, die gekoppeld is aan een cascadeniveau leerlingenzorg. Leraren formuleren de onderwijsbehoeften van hun leerlingen in één groepsoverzicht op individueel- en groepsniveau. (Lezen, rekenen, begrijpend lezen en spelling) Leraren maken hun groepsplan aan de hand van het overzicht onderwijsbehoeften en de toetsscores. Leraren differentiëren bij instructie en maken hierbij gebruik van het DIM. (Directe Instructie Model) Leraren creëren eigenaarschap bij leerlingen door hun te laten kiezen voor een verkorte instructie en zelfstandig aan het werk te laten gaan. Leraren houden bij de verwerking rekening met de verschillen tussen de leerlingen zowel naar inhoud als naar tempo. Leraren voeren incidenteel gesprekken met kinderen. Leraren analyseren de toetsgegevens en verbinden hieraan conclusies en interventies. Ouders worden vanaf het eerste moment betrokken bij het opstellen van een HGPD. Leraren stellen concrete doelen in het HGPD (SMART) en de acties worden geëvalueerd n.a.v. de gestelde doelen. De toetskalender inclusief de cyclus van de groepsbesprekingen vormen het kader. In ontwikkeling Leerkrachtgedrag nog meer centraal stellen in het zoeken naar afstemming en in het inspelen op de (specifieke) onderwijsbehoeften. De klas is optimaal ingericht met herkenbare routines ondersteunend aan het HGW en DIM. De opstelling van de tafels stimuleert samenwerkend leren, geeft ruimte en rust om te werken en in elke klas staat een instructietafel. (Afhankelijk van de wijze van organiseren en klassenmanagement) Leraren voeren structureel gesprekken met kinderen met als doel de leerling (mede) verantwoordelijk te maken voor zijn/haar eigen ontwikkeling. Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
6
Leraren zijn inhoudelijk goed op de hoogte van de leerlijnen en zetten deze in bij het maken van groepsplannen bij het vakgebied lezen, rekenen, spelling en begrijpend lezen. Begeleiding De IB-ers voeren klassenbezoeken uit , bespreken dit na en begeleiden leraren waar nodig. De bevindingen worden in het MT-IB-overleg besproken waarna opbrengsten worden geformuleerd. Voor eventuele inhoudelijke ondersteuning wordt Opmaat ingezet. De leraren worden gestimuleerd om ‘good practice’ met elkaar te delen. De doorgaande lijn m.b.t. organisatie en klassenmanagement in kaart brengen en afstemmen tijdens studiemomenten. De teamleider volgt de ontwikkeling in alle groepen en zij bewaakt de doorgaande lijn.
5. Leerlingenzorg Doel Vroegtijdig signaleren welke leerlingen extra zorg nodig hebben en de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen systematisch volgen en analyseren. Zichtbaar in de praktijk Leerlingenzorg is gebaseerd op de individuele zorgroute. Cascademodel en HGW-HGPD vormen het uitgangspunt van denken en handelen. Er wordt gewerkt met één plan van inzet op clusterniveau, met aanpassingen per locatie De IB-ers maken een gezamenlijke toetskalender met aanpassingen per locatie. Waar mogelijk maken we gebruik van elkaars expertise op clusterniveau. (HIN) Leraren betrekken ouders vroegtijdig bij de (extra) ondersteuning van hun kind. Voor lezen, rekenen, spelling, begrijpend lezen en eindtoets worden trendanalyses gemaakt. De groepsbesprekingen en/of leerling-besprekingen worden per locatie gehouden. Aan het einde van het schooljaar wordt de totale leerlingenzorg geëvalueerd. Deze evaluatie wordt opgenomen in een zorgverslag door de IB-ers. De aandachtspunten leveren bouwstenen op voor het zorgplan van het volgend schooljaar. In ontwikkeling De IB-ers hebben structureel overleg met de directeur en teamleider. Het gebruik maken van elkaars expertise op clusterniveau (HIN) verder uitbreiden. Op basis van analyses wordt de aard van de zorg bepaald. Voor leerlingen met een specifieke behoefte (een of meer eigen leerlijnen) een ontwikkelingsperspectief (OPP) vaststellen. (Vanaf groep 6) Volgen of de leerlingen met een ontwikkelingsperspectief zich ontwikkelen conform het gestelde in het OPP en naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes maken. Werken met ontwikkelingsperspectieven vanuit een vast format (ESIS) waarin aspecten m.b.t. evaluatie van de voortgang zijn opgenomen. We beschikken over een meerjarenoverzicht van de eindopbrengsten, gekoppeld aan een analyse, conclusie en (uitgevoerde) interventies. Aan het einde van het schooljaar wordt het totale proces van de leerlingenzorg geëvalueerd.
Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
7
Begeleiding Scholing aanbieden tijdens studiemomenten met betrekking tot het maken van OOP (ESIS) en het werken met eigen leerlijn. (Vanaf groep 6) We maken gebruik van de hulp van Opmaat. (Consultaties)
6. Zelfstandig werken / Pedagogisch handelen/Coöperatieve werkvormen Doelen De leerlingen zijn in staat enige tijd leerstof op hun eigen niveau te verwerken zonder daar hulp van de leerkracht voor nodig te hebben. De leerlingen zijn in staat op een gestructureerde manier samen te werken aan een leertaak met een gezamenlijk doel. (coöperatieve werkvormen) Kinderen leren van en met elkaar. Zichtbaar in de praktijk Leraren zijn in staat om tijdens zelfstandig werken kinderen apart of in kleine groepjes extra begeleiding te bieden aan de hand van het groepsplan of een HGPD. Op schoolniveau zijn worden eenduidige afspraken m.b.t. de regels m.b.t. zelfstandig werken gehanteerd. (Gebruik werklicht, time-timer, hulpkaartjes) Deze regels worden in het begin van het schooljaar besproken met eventuele nieuwe collega’s. Er wordt gewerkt met basisstof en extra aandacht voor extra taken (Verrijkingsstof). In ontwikkeling Leraren werken structureel met coöperatieve werkvormen. Leraren zorgen voor een goed klassenmanagement met heldere regels en afspraken. Hierbij is er sprake van een doorgaande lijn. Leraren betrekken de leerlingen actief bij de lessen en stimuleren een proactieve houding. Leraren laten leerlingen waar mogelijk samenwerken en elkaar ondersteunen. Leerlingen worden in staat gesteld hun eigen werk te plannen. (Eigenaarschap). Leraren zorgen voor een functionele en uitdagende leeromgeving. Leraren leren de leerlingen doelmatig plannen middels dag -en of weektaken Alle groepen werken met dag- en of weekplanning m.b.v. planning op het bord. Begeleiding Scholingsmomenten plannen m.b.t. coöperatieve werkvormen en gemeenschappelijke werkproblemen centraal stellen. Collegiale consultaties op clusterniveau, van en met elkaar leren/ Filmbeelden maken van coöperatieve werkvormen en samen bekijken (teamleren). Teamleider volgt de ontwikkeling in alle groepen en bewaakt de doorgaande lijn.
7. (Meer)begaafdheid/ Plusklas Doelen Oog hebben voor talenten van kinderen in de meest brede zin van het woord. Tegemoet komen aan de specifieke behoeften en talenten van (meer)begaafde leerlingen, zowel op intellectueel als op sociaal-emotioneel en creatief gebied. D.m.v. de plusklas voorzien in een onderwijsbehoefte van kinderen, waarbij (meer)begaafde Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
8
kinderen in staat gesteld worden om op gezette tijden met andere kinderen te werken aan een stukje didactische uitdaging. (Meer)begaafde leerlingen de mogelijkheid bieden om zichzelf via onderzoeksvragen leerstof eigen te maken op hun niveau en naar hun eigen interesse.( ’Leren leren.’) Zichtbaar in de praktijk De plusklas is een onderdeel van de zorgstructuur binnen onze school. Leerlingen worden gescreend middels het DHH. Leraren en ouders vullen het DHH in. (Coördinatie IB-er) Nadine Karo (teamleider/IB-er de Wegwijzer) werkt 1 keer in de 3 weken met de (meer)begaafde leerlingen op clusterniveau (HIN) in de vorm van een plusklas. Onderwerpen in de plusklas worden aangeboden vanuit interesse van kinderen n.a.v. een kindgesprek met Nadine Karo. Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong worden in kaart gebracht. (Niveau I+) Nadine geeft de leerkracht van groep 1-2 adviezen hoe hiermee om te gaan. De doorgaande lijn wordt bewaakt middels goede overdracht. De namen van de leerlingen van de “plusklas” worden opgenomen in het zorgverslag. (IB-ers) In ontwikkeling De plusklas wordt gebruikt als aanzet tot verrijking van het onderwijspakket, waarbij de opdrachten in de klas kunnen worden afgemaakt, zodat deze kinderen door een gedifferentieerd aanbod voldoende worden uitgedaagd. De leerlingen van de plusklas maken een vertaling naar de kinderen in de eigen groep, dan wel in andere groepen in de vorm van lessen, spellen, werkbladen, tentoonstellingen enz. Alle leraren zijn op de hoogte gebruik van het Tasc wheel en het principe van “leren leren”. Voor de betreffende leerlingen wordt de aparte aanpak in het groepsplan omschreven. ICT inzetten in relatie met het ontwikkelen van talenten. Begeleiding Nadine Karo neemt tijdens studiemomenten de teams van cluster HIN mee in het traject van de Plusklas.
8. ICT Doel De leerlingen zijn in staat om op een verantwoorde en effectieve wijze om te gaan met de aanwezige computers. ICT inzetten in relatie met het ontwikkelen van talenten. Zichtbaar in de praktijk De leerlingen werken volgens een schema met de laptops. Er wordt gewerkt met licenties en jaarlijks wordt geïnventariseerd welke licenties gebruikt blijven worden en in welke mate deze nog voldoen aan onze wensen. Jaarlijks wordt geïnventariseerd welke behoeften er bij de leerkrachten zijn m.b.t. geschikte computersoftware behorende bij de vakgebieden. Muiswerk wordt gebruikt en nog verder uitgediept. Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
9
Aanschaf en invoering van methodegebonden software krijgt en heeft prioriteit. Het gebruik van verschillende instructiematerialen voor het digibord wordt onderzocht door de (externe )ICT- coördinator en waar mogelijk ingevoerd en begeleid. De ICT- er maakt handleidingen voor de verschillende onderdelen van ESIS zodat iedereen hier zelfstandig mee aan de slag kan. In ontwikkeling Doelmatig en meer gestructureerd omgaan met de diverse licenties zodat er een doorgaande lijn in lesaanbod en 21e eeuwsvaardigheden ontstaat. Uitbreiden van aantal laptops en tablets. Het gebruik van de computers integreren in het totale lesaanbod. Leren omgaan met ISY (ouderportaal) . Structureel inzetten van Muiswerk. Werken in ESIS nog verder uitdiepen en verbeteren. Meer kennis en kunde vergaren m.b.t. de inhoud van computerprogramma’s van kinderen. Begeleiding Tijdens studiemomenten verzorgen leraren workshops m.b.t. ICT. Tijdens werkoverleg op clusterniveau worden ervaringen uitgewisseld, keuzes worden bepaald respectievelijk herzien en verdere vervolgtrajecten worden vastgesteld. Uitwisseling van gebruikerservaring is en blijft hier essentieel.
9. Schoolklimaat en interne communicatie Doel: Een prettig en veilig schoolklimaat creëren waarbij er sprake van een schoolbrede betrokkenheid en een open en professionele communicatie. Teamleren en eenheid in onderwijskundig handelen realiseren conform onze missie en visie. Zichtbaar in de praktijk Alle leraren zijn betrokken bij het onderwijs in hun groep. Het team streeft naar kwaliteit. Leraren zijn gericht op de onderwijsbehoeften van het kind. Open communicatie met ouders. In ontwikkeling Van klassenverantwoordelijkheid naar schoolverantwoordelijkheid. Schoolbelang is leidend. Teamleren ontwikkelen via collegiale consultaties. Zaken worden op de juiste plaats besproken. Iedereen spreekt voor zichzelf. We geven elkaar respectvolle feedback en accepteren feedback van anderen. We hebben het met elkaar over onderwijsinhoudelijke zaken om het onderwijs zo goed mogelijk op elkaar te kunnen afstemmen zodat er sprake is van een doorgaande lijn. Transparantie en openheid in handelen en afstemming. Verwachtingen uitspreken en hier regelmatig op terugkomen. Meer efficiënte vergaderstructuur zowel op school-als op clusterniveau. Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
10
Iedereen voelt zich geaccepteerd. Vertrouwen, respect en waardering zijn belangrijke elementen hierbij. Begeleiding: Tijdens studiebijeenkomsten en vergaderingen processen benoemen om bewustwording te bewerkstelligen. Professionele cultuur regelmatig terug laten komen tijdens studiemomenten. Teambuilding-activiteiten organiseren op clusterniveau. (HIN)
10. Wetenschap en techniek Doel: Leerlingen stimuleren om ontdekkend en onderzoekend te leren. Stimuleren van een onderzoekende houding en creativiteit. Op regionaal niveau met gemeenten, instellingen, scholen van het VO, provinciale overheid en bedrijven Wetenschap en Techniek verankeren in het leerprogramma zodat Wetenschap en techniek ingebed wordt in ons onderwijsaanbod. Zichtbaar in de praktijk: Het thema “”leefbaarheid” komt aan de orde tijdens de technieklessen. Technieklessen worden in elke groep gegeven; er worden techniekmomenten ingeroosterd. Op schoolniveau en op clusterniveau overleggen en uitwisselen van ervaringen. De techniekcoördinator bewaakt het proces en legt contacten met bedrijven, beroepen en vervolgopleidingen. In ontwikkeling: Alle thema’s en domeinen rondom Wetenschap en Techniek worden in doorlopende leerlijnen behandeld. Overleg op clusterniveau over planning, aanpak en evaluatie. Zoeken naar mogelijkheden om groepsdoorbrekend te werken m.b.t. techniek. Er wordt uitgegaan van vier disciplines die zijn gericht op onderzoekend en ontwerpend leren. Deze disciplines worden als kapstok gebruikt om de verdere implementatie te realiseren. In 2015-2016 komt het thema “leefbaarheid” aan bod Techniek en Ku en Cu met elkaar integreren. Begeleiding: Tijdens studiemomenten op clusterniveau inhoudelijk aan de slag gaan o.l.v. de techniek coördinatoren.
Schoolontwikkelingsplan 2015-2016
11
