Schoolontwikkelingsplan Schooljaar 2013-2014
Op naar de top!
Hoofdpunten: Opbrengstgericht werken op school- en groepsniveau Selectie & voorbereidingstraject nieuwe methode rekenen Implementatie pluskast voor meer- en hoogbegaafde leerlingen
St. Michaëlschool Zuidervaart 61 1846 LG Zuidschermer tel: 072-5044486
Inleiding Aansluitend bij de voorgenomen activiteiten in ons meerjaren schoolplan 2011-2015 en in ons ondersteuningsprofiel, maar ook inspelend op de ontwikkelingen die de school op dit moment het meest bezig houdt, gaan we komend schooljaar met het team werken aan de volgende drie hoofdpunten: Opbrengstgericht werken op school- en groepsniveau Selectie & voorbereidingstraject nieuwe methode rekenen Implementatie pluskast meer- en hoogbegaafdheid Bovenstaande onderdelen zullen hierna in aparte SOP-delen uitgewerkt worden. Verder krijgen de onderstaande onderdelen dit jaar aandacht, zodat hetgeen in voorgaande jaren ingezet is ook geëvalueerd en geborgd wordt. Versterken sociale vaardigheden bij leerlingen In de afgelopen jaren hebben we een weerbaarheidtraining voor groep 8 ingevoerd. Deze zal ook dit jaar weer plaatsvinden in de periode maart en april en zien we als voorbereiding op de middelbare schoolperiode van de leerlingen. Dit schooljaar willen we het gebruik van de coöperatieve werkvormen, zoals die zijn ingevoerd binnen de school evalueren en activeren. Ook het gebruik van de methodes “Beter omgaan met jezelf en de ander” en “Trefwoord” gaan we evalueren. Binnen Stichting Flore is een groep scholen die dit jaar voor het eerst gebruik maakt van een nieuw leerlingvolgsysteem voor sociaal-emotionele vorming, ZIEN. Op basis van de ervaringen van deze scholen overwegen wij om ook over te gaan op dit volgsysteem, omdat we over VISEON niet tevreden zijn. ZIEN is gekoppeld aan ParnasSys. Methode begrijpend lezen Afgelopen schooljaar heeft een deel van het team naast het lopende verbetertraject voor lezen en spelling ook deelgenomen aan een cursus Beter Begrijpend Lezen. N.a.v. de adviezen vanuit deze cursus zullen we dit schooljaar een proefperiode draaien met een nieuwe methode begrijpend lezen, namelijk Nieuwsbegrip. Deze methode is digitaal en biedt wekelijks actuele teksten, aan de hand waarvan de kinderen de strategieën van het begrijpend lezen aangeboden krijgen. De leerstof kan ook individueel op de computer verwerkt worden en afgestemd worden op het eigen niveau van de leerling. Voor dyslectische leerlingen is het mogelijke via de computer de tekst voorgelezen te krijgen. Half oktober evalueren we deze nieuwe methode en maken afspraken over het vervolg. Met elkaar zorgen we ervoor dat onze school in ontwikkeling blijft met het doel voor ogen dat we onze leerlingen zo goed mogelijk willen voorbereiden op een plek in de huidige maatschappij, passend bij hun eigen talenten. Joke Ploeg Juli 2013
2
Schooljaar 2013-2014 → Opbrengstgericht werken op school- en groepsniveau (met behulp van groepsplannen). Domein: Opbrengsten/Onderwijsleerproces/Zorg & Begeleiding/kwaliteitszorg Activiteit: Doelgericht werken aan het verhogen van eind- en tussenopbrengsten op gebied van taal en rekenen.
Huidige situatie: Schoolniveau We hebben de activiteiten van de afgelopen jaren rond opbrengstgericht werken op onze school geëvalueerd en onze uitgangspunten geformuleerd. We hebben streefdoelen vastgesteld en trendanalyses per vakgebied gemaakt. De resultaten van de eind- en tussenopbrengsten van het afgelopen jaar zijn geanalyseerd en actiepunten opgesteld en besproken. Naast de stappen die we al gezet hebben met ons team om meer opbrengstgericht te werken, willen we dit schooljaar ook samen met collega’s van andere Flore-scholen m.b.v. expertise van buitenaf een vervolgstap maken in het opbrengstgericht werken. De intern begeleider en de leerkracht van groep 7/8 zijn eind vorig schooljaar gestart met de cursus “Opbrengsten maak je Samen” o.l.v. Frank Cuppers. Deze cursus krijgt een vervolg. De directeur volgt dit jaar met 14 andere scholen van Stichting Flore een cursus om te komen tot het uitvoeren van een interne audit. Hierin zal aandacht zijn voor de aanpak van het opbrengstgericht werken en het opbrengstgericht leiding geven. Groepsniveau In de voorgaande twee jaar hebben we ingezet op verbetering van het onderwijsaanbod lezen en spellen met het doel de opbrengsten te verhogen. Daarbij hebben we de zes/zeven elementen van effectief onderwijs onder de loep genomen: doelgericht werken, aanbod, tijd, instructie, differentiatie, transfer en monitoren. Bij onze instructies werken we zoveel mogelijk volgens het IGDI-model (Interactieve Gedifferentieerde Directe Instructie). Dit model bestaat uit de onderstaande stappen. • • • • • •
Gezamenlijke start (terugblik, doel, voorkennis) Interactieve groepsinstructie Begeleide (in)oefening Zelfstandige verwerking: individueel/duo’s + verlengde instructie (10-15 min) Feedback zelfstandig werken-groep en instructiegroep Gezamenlijke afsluiting
Via het vooraf doelen stellen (doelgericht werken) en goed de vinger aan de pols houden (monitoren) zorgen we ervoor dat we goed in beeld hebben welk aanbod ieder kind of iedere groep kinderen nodig heeft. We schrijven dit op in het groepsplan, waarbij we het didactisch overzicht en de te volgen aanpak in één plan verwerken. Het afgelopen jaar hebben we het maken van groepsplannen gedeeltelijk onder de knie gekregen. In de praktijk blijkt dat de plannen nog niet functioneren als praktische werkdocumenten waar regelmatig mee gewerkt wordt. Probleemanalyse (knelpunten) Gewenste situatie (doelen) Evaluatiepunten • Hebben we de juiste acties Schoolniveau binnen de groepen en school De eindopbrengsten waren De verwachte eindopbrengsten zijn afgelopen jaar onder de in kaart gebracht en de nodige gedaan om te zorgen voor eind- en tussenopbrengsten inspectienorm. De interventies gepleegd. We behalen tussenopbrengsten rekenen en voor onze tussenopbrengsten de die voldoen aan de streefdoelen op schoolniveau, zoals streefdoelen. begrijpend lezen laten een dalende lijn zien. we die hebben opgesteld in juni • Kunnen we bij lager Het werken met (zeer) kleine 2013. Na de (trend)analyse van de uitvallende opbrengsten in onze kleine groepen laten zien jaargroepen leidt soms tot een middentoetsen 2014 evalueren we dat de individuele leerlingen heel wisselend beeld in de onze streefdoelen. Hierbij houden opbrengsten. we rekening met het effect van de een ontwikkeling doorgemaakt kleine groepen binnen onze school. hebben die past bij de verwachting?
3
Probleemanalyse (knelpunten) Groepsniveau In de groepsplannen staan de toetsgegevens uit het LVS exact vermeld, maar gegevens van methodetoetsen nog niet. De aanpak/organisatie per groep is nog niet altijd helder. Het groepsplan is nog teveel een document op afstand. Daarnaast zijn er naast de groepsplannen nog vrij veel individuele handelingsplannen. Dit moet tot een minimum beperkt worden. Bij de D en E leerlingen is de aanpak nog niet gespecificeerd
In de groepsplannen worden naast de toetsgegevens uit het LVS ook de gegevens van methodetoetsen en de observaties van de leerkracht vermeld. De onderwijsbehoeften van een leerling(groep) wordt verwoord en de doelen daarop aangepast. In het groepsplan staan heldere evaluatiedoelen per leerling/groep. Met name de aanpak/organisatie moet haalbaar zijn en is zichtbaar in de klas. Voor D en E leerlingen zijn de doelen in vaardigheidsscores vermeld en specifieker uitgewerkt. Hierdoor worden de individuele handelingsplannen tot een minimum beperkt.
•
•
•
•
Gegevens methodetoetsen en specifieke onderwijsbehoeften zijn verwerkt in de beginsituatie. De aanpak/organisatie om gestelde doelen te bereiken is helder, werkbaar en zichtbaar in de klas. Bij D/E leerlingen zijn de doelen verwoord in vaardigheidsscores en is aanbod specifiek vermeld. Draagt het groepsplan bij aan het goed afstemmen van het onderwijsaanbod op de leerlingen?
Stappenplan/activiteiten: September: Groepsplannen bespreken en aanvullen Oktober: Bijeenkomsten cursus “Opbrengsten maak je samen” o.l.v. Frank Cuppers Expertise delen in team en actiepunten voor in de groepen vaststellen November: Op studiedag – groepsplannen evalueren & aanvullen en IGDI aanpak evalueren Februari: Op studiedag – toetsgegevens analyseren en nieuwe groepsplannen maken - Evalueren schooldoelen Maart: Eindopbrengsten analyseren April: Groepsplannen bespreken en aanvullen Juni: Op studiedag – toetsgegevens analyseren en nieuwe plannen maken voor volgend schooljaar. De cursus van de directeur om een interne audit uit te kunnen voeren loopt gedurende het hele schooljaar. De inhoud zal gedeeld worden op teamvergaderingen en/of studiedagen. Verantwoordelijk: Directeur, IB, leerkrachten Middelen: Begroting financiën • Aanbod cursus Flore (Kwekerij) € 500.00 scholingskosten • OBD Groepsplannen in de praktijk • Boek: “Van Kerndoel tot referentieniveau” van Marielle van der Stap. Evaluatie: studiedag van 19 juni 2014
4
Tijd
Schooljaar 2013-2014 → Selectie en voorbereidingstraject nieuwe methode rekenen Domein: Onderwijsleerproces Activiteit: Komen tot selectie van een nieuwe methode rekenen/wiskunde en voorbereiden invoering in 2014/2015
Huidige situatie: Onze huidige rekenmethode Wis- en Reken is aan vervanging toe. De huidige methode is binnen afzienbare tijd niet meer leverbaar en er komt geen vervolg op deze methode. Door het zorgvuldig doorlopen van een keuzetraject willen we komen tot een methode die goed past bij onze school en voldoet aan de huidige criteria van goed rekenonderwijs. Probleemanalyse (knelpunten) De huidige methode is verouderd en verdwijnt op korte termijn.
Gewenste situatie (doelen) Aanschaf van een nieuwe methode waarmee we op onze school goed rekenonderwijs kunnen blijven geven.
Bij het werken met een 3-klassen combinatie is het geven van instructie op meerdere niveaus een complexe bezigheid. In de methode moet rekening gehouden worden met de verschillen in de groep. Bij rekenen maken we op dit moment nog geen groepsplannen. In de huidige methode is het aanbod niet specifiek afgestemd op het werken met meerdere niveaus.
Een methode waarmee in combinatiegroepen adequaat gewerkt kan worden. In de handleiding staan hier duidelijke aanwijzingen voor. Een methode die qua aanpak en organisatie aanwijzigen geeft voor het werken in meerdere niveaus.
Evaluatiepunten • Hebben we zorgvuldig de lijst met criteria voor de nieuwe methode opgesteld? • Voldoet de methode aan onze criteria? • Is de methode goed bruikbaar in onze combinatiegroepen en is de handleiding praktisch voor de leerkracht? •
Kunnen we met de methode voldoen aan de verschillende leerbehoeften/niveaus van de kinderen?
Stappenplan/activiteiten: Oktober : Directeur en intern begeleider lezen zich in in de zeven rekenmethoden die op de markt zijn aan de hand van aangereikt materiaal door de OBD en ervaring van collega-scholen en maken een eerste keuze voor drie methoden. November: Op de studiedag in november krijgen we van WSNS een workshop over het Protocol Ernstige Reken Wiskundeproblemen en Dyscalculie. (ERWD) Deze workshop geeft ons inzicht in de werking van het protocol en geeft duidelijk wanneer er gesproken kan worden van dyscalculie. Februari: Op de studiedag hebben we een bijeenkomst bij de OBD in Alkmaar. Daar krijgen we informatie over het huidige rekenonderwijs en bekijken we de drie rekenmethoden aan de hand van een criterialijst. Febr-April: Zichtzendingen bekijken, lessen uitproberen en komen tot keuze van een methode. Juni: Op de studiedag in juni bereiden we o.l.v. Angelique Onderwater het gebruik van de nieuwe methode voor zodat we bij aanvang van het nieuwe schooljaar voorbereid van start kunnen gaan. Verantwoordelijk: directeur, IB en leerkrachten Middelen: Financiën/tijd OBD begeleiding – Angelique Onderwater Begeleidingskosten OBD € 1400.00 Methodemateriaal + hulpmiddelen Meerjaren Investeringsknip OLP € 4000.00 Evaluatie: juni 2014
5
Schooljaar 2013-2014 → Implementatie Pluskast voor meer- en hoogbegaafde leerlingen Domein: Zorg & begeleiding Activiteit: Meer- en hoogbegaafde leerlingen op gestructureerde wijze laten werken met plusmateriaal.
Huidige situatie: Naar aanleiding van ons al lopende traject rond meer- en hoogbegaafdheid is afgelopen schooljaar plusmateriaal aangeschaft om meer uitdaging te bieden aan leerlingen die meer aankunnen of ander aanbod nodig hebben dan wat tot nu toe geboden wordt. In de praktijk van alledag, binnen de intensieve combinatiegroepen is er weinig ruimte om kinderen met plusmateriaal te begeleiden. Op dit moment worden de materialen nog niet gebruikt. Wel gebruiken we de opgedane kennis vanuit de cursus Novilo over de signalering van meer- en hoogbegaafdheid en de zeven uitdagingen: overtuigingen, begrip/geheugen, motivatie, samenwerken, zelfstandig werken, onder/overschatten en hiaten. Probleemanalyse (knelpunten) Binnen de combinatiegroepen is begeleiding van leerlingen die extra uitdaging nodig hebben in de praktijk moeilijk haalbaar. Het aanbod voor deze leerlingen moet dusdanig van aard zijn dat zij er op zelfstandige wijze mee aan de slag kunnen.
Gewenste situatie (doelen) De leerlingen werken aan de hand van een planning aan opdrachten uit de Pluskast. Een korte instructie vindt plaats op donderdag (juf Bernadette of juf Joke). De opdrachten zijn zoveel mogelijk zelfcorrigerend en de leerlingen noteren wat ze gedaan hebben in hun eigen plusmap. D.m.v. een presentatie aan de klas of een kort verslagje of gesprekje met de leerkracht of een andere begeleider is er aandacht en begeleiding zodat de leerling uitgedaagd blijft.
Evaluatiepunten Hebben de leerlingen een eigen map met een planning en verslaglegging. Zijn de materialen leerzaam, goed bruikbaar en uitdagend? Zijn er (vaste) momenten voor begeleiding en aandacht voor het pluswerk. Is er interactie over het pluswerk met de klasgenoten d.m.v. presentatie of via een andere vorm?
Stappenplan/activiteiten: September: Door de leerkrachten wordt een lijstje gemaakt met de leerlingen die in aanmerking komen voor pluswerk. Het plusmateriaal wordt door het team bekeken en de pluskast wordt door Joke ingericht en voorzien van mappen met tabbladen en een format voor planning en registratie. Juf Bernadette/ Juf Joke starten met de uitleg van de pluskast aan de betreffende leerlingen en het werken met de plusmap. De leerlingen werken op de met de leerkracht afgesproken momenten aan hun pluswerk. November: Evaluatie van het werken met de pluskast met leerlingen en in teamvergadering. Eventueel aanpassingen doen. Januari: Ervaringen verwerken in het protocol meer- en hoogbegaafdheid Juni: Evaluatie en bijstelling Verantwoordelijk: directeur, IB-er en team Middelen: Financiën Materiaal uit Novilo cursus Materialen OLP € 750.00 Aanschaf mappen + inhoud Evaluatie: Tussentijds en aan het einde van het schooljaar
6
Kijklijst bij klassenbezoek & gesprekscyclus schooljaar 2013-2014
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Opbrengstgericht werken op school- en groepsniveau Bij de instructies wordt gebruik gemaakt van het IGDI-model Er wordt gedifferentieerd tijdens de instructie (verlengde instructie) Er wordt gedifferentieerd tijdens de verwerking van lesstof Toetsgegevens worden geanalyseerd en verwerkt in het groepsplan De groepsplannen worden in nov/mrt/juni geëvalueerd en bijgesteld De aanpak die beschreven is in het groepsplan is zichtbaar in de klas
1. 2. 3. 4.
Implementatie pluskast voor meer- en hoogbegaafde leerlingen Werken de meer/hoogbegaafde leerlingen met een plusmap Houden de leerlingen in hun map een planning en verslag bij Is er interactie over het pluswerk in de klas (presentatie) Zijn de materialen in de pluskast toereikend voor de leerlingen
1. 2.
Algemeen De klassenmap is up to date In bekwaamheidsdossier is de eigen ontwikkeling zichtbaar (bijgehouden)
7
