Wereld Natuur Fonds Driebergseweg 10 Postbus 7 3700 AA Zeist
Tel: +31 30 693 7333 Direct: Fax: +31 30 691 2064
[email protected] www.wnf.nl
Schone technologie voor een levende aarde Bouwen aan de Nederlandse schone technologie sector
Dit is een Nederlandse samenvatting van het rapport Clean Economy, Living Planet – Building the Dutch clean energy technology industry. Het rapport onderzoekt het potentieel en uitdagingen voor een sterke 1 Nederlandse schone technologie sector in internationaal verband. Voor het eerst is de prestatie van landen op basis van de verkoop van hun schone technologie met elkaar vergeleken om tot een internationale ranglijst te komen. Om deze vergelijking mogelijk te maken is geïnventariseerd welke bedrijven actief zijn binnen schone technologie sector in Nederland. Op basis van een analyse van de landen die voorop lopen, een vergelijking met Nederland en interviews met experts, zijn een drietal adviezen ontwikkeld die moeten bijdragen aan de groei van de schone technologie sector in Nederland. Hiermee wordt ook een beeld geschetst van de toekomstige bijdrage van de sector aan de economische groei (BNP), banen en CO2 reductie. Het onderzoek is begeleid door een expertgroep bestaande uit de vertegenwoordigers van Rabobank, ECN, TU Delft, Universiteit Utrecht, FME-CVM en het WNF.
1
Schone technologie verwijst hier naar Clean Energy Technology, met een focus op hernieuwbare energie en energie besparende technieken, producten en processen.
Pagina 1/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
1. De mondiale schone technologie (CET) markt toont sterke groei, was in 2007 groter dan de farmaceutische industrie en zal in 2020 de derde sector ter wereld zijn, met een omvang van 1600 miljard EUR.
De wereldwijde markt voor schone energie technologie groeit enorm hard. Tussen 2000 en 2008 groeide windenergie wereldwijd jaarlijks gemiddeld met 24%, biodiesel met 31% en zonnestroom met 53%. Met een totale omzet van 630 miljard in 2007 is de schone technologie markt nu al groter dan de wereldwijd farmaceutische industrie. Deze markt bestaat uit twee segmenten: de verkoop van energiebesparingproducten was in 2007 in totaal 540 miljard, en duurzame energietechnologieën droegen 90 miljard bij. Ondanks de crisis zal de groei naar verwachting doorzetten met 5% per jaar voor besparing en 15% voor duurzame energie (bij een stringent reductiescenario van 80% in 2050). Dit zal resulteren in een marktomvang van 1600 miljard per jaar in 2020, waarmee het een van de grootste industrieën ter wereld zal zijn.
Pagina 2/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
2. Het Wereld Natuur Fonds stelde een landenranglijst samen die voor het eerst is gebaseerd op de omzet van schone technologie. Uit deze ranglijst blijkt dat Nederland achterblijft.
Als je kijkt naar de relatieve inkomsten uit verkoop (gewogen naar BNP) dan voeren Denemarken, Brazilië en Duitsland de ranglijst voor schone technologie aan. Nederland bevindt zich op de 17e positie. De Denen zijn wereldmarktleider in windturbines en isolatie, waarmee ze de nummer één positie behalen. Brazilië staat op de tweede plaats vanwege haar grootschalige bio-ethanol productie. Duitsland heeft met een lange traditie in machinebouw een goede basis gelegd voor haar schone technologie industrie. Duitsland excelleert in meerdere technologieën, vooral in wind- en zonne-energie. Nederland heeft alleen in de kleinere marktsegmenten zonne-energie en isolatie een top 10 positie.
Pagina 3/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
Pagina 4/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
3. Waarom mist Nederland de boot? 1) Er is onvoldoende kapitaal beschikbaar voor schone technologie, vooral in de vroege ontwikkelingsfase. Investeerders trekken zich terug uit Nederlandse schone technologie, kiezen voor de rest van Europa. In Nederland is er een tekort aan kapitaal voor schone technologie. In 2008 namen de investeringen in schone technologie in Nederland af met 34% terwijl deze in de rest van Europa toenamen met 55%. Vooral in de vroege ontwikkelingsfase- tussen proof-ofprinciple en prototype - zit Nederland ver onder het Europese gemiddelde.
Bovendien investeren de Nederlandse banken substantieel meer in fossiele energie dan in schone technologie.
Pagina 5/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
Waarom mist Nederland de boot? 2) het Nederlandse subsidiebeleid vertaalt zich niet in een versterking van de economische positie De Nederlandse regering spendeert relatief veel aan onderzoek en ontwikkeling (R&D) maar dit resulteert niet in goede internationale verkoopcijfers. De belangrijkste reden hiervoor is dat de verschillende technologieën niet consistent worden gesteund gedurende de gehele productlevenscyclus. Zonne-energie scoort bijvoorbeeld hoog als het gaat om onderzoeksgeld, maar veel lager in de demonstratie en marktontwikkelingsfase. Daarnaast sluiten de innovaties van de kennisinstellingen niet goed aan bij die van de commerciële bedrijven. En bovendien spelen schone technologieën nauwelijks een rol in de (vele) publiek-private samenwerkingen.
Pagina 6/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
Waarom mist Nederland de boot? 3) De Nederlandse thuismarkt voor schone technologie is onderontwikkeld. Een goed ontwikkelde thuismarkt is een voorwaarde voor de groei van schone technologie bedrijven. Het biedt de gelegenheid om ervaring en een staat van dienst (referentieprojecten) te kunnen opbouwen waarmee bedrijven internationaal kunnen concurreren. Zo blijkt dat er verband bestaat tussen een hoge aandeel windenergie in de nationale energie voorziening en internationale verkopen van windenergie producten.
De Nederlandse thuismarkt is onderontwikkeld. We presteren ver onder het gemiddelde bij de toepassing van hernieuwbare energie en energiebesparing.
Pagina 7/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
Sl ow a Le kije tla E nd R stl a oe n m d Ts eni je ë Sl ch ov ië B en ul ië g P o a ri rt je Li ug to a H uw l on e ga n Ve r re B ije el ni gi gd ë K Po on le in n k Zw rijk ed C en D ro a ui tië ts la n N Ier d oo l a G rw nd ri e e ke ge nl n a Fi nd N n la ed n er d la n EU d C 27 y Fr pru Lu an s k D x em rijk en b em ur ar g k Sp e n an j O Ma e os lt te a nr ijk Ita lië
Verbeteringen in energie-intensiteit tussen 2000 and 2007 [% EUR/ton olie-equivalent]
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
-5% 0%
Pagina 8/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
4. Nederland heeft zowel de morele verplichting als de potentie om een top 10 positie in te nemen in de internationale schone technologiemarkt De Nederlandse CO2 uitstoot per capita behoort tot de hoogste ter wereld (7e positie). Nederland stoot bijna drie keer zo veel als het wereldwijd gemiddelde. Dat staat in contrast met de 17 positie op de schone technologie ranglijst.
Echter op het gebied van kennis (3e positie), rijkdom (6e positie)en capaciteit (266 bedrijven) is Nederland uitstekend gepositioneerd om een leidende positie op de wereldmarkt voor schone technologie in te nemen.
Pagina 9/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
Nederland is een rijk land dat veel kan investeren in het ontwikkeling van schone technologie. Het is de zesde economie ter wereld in BNP per hoofd van de bevolking. Er zijn meer dan 260 Nederlandse bedrijven actief in schone energie technologie. In zonne-energie (PV) en isolatietechnieken zijn we nummer 7 in de wereld. Op de windenergiemarkt nemen we de 11e positie in.
Pagina 10/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
5. Een top 10 positie in 2015 levert 8000 extra banen en 1.6 miljard EUR omzet op voor de Nederlandse economie. Daarnaast wordt 130 megaton CO2 minder uitgestoten. Nederland zou volgens het WNF moeten streven naar tenminste een positie in de schone technologie top-10 in 2015. Dit is in overeenstemming met haar potentieel en de mate waarin Nederland zelf CO2 uitstoot. Een top 10 positie levert 130 megaton reductie in CO2 wereldwijd, door verlaagde uitstoot in eigen land en het reducerende effect door toepassing van Nederlandse producten elders op de wereld. Dat is 5 keer de huidige Nederlandse Kyoto reductiedoelstelling van 20 Mton. De realisatie van die doelstelling betekent tevens dat 8.000 nieuwe banen worden gecreëerd, waarmee het totaal aantal werknemers in de schone technologie sector uit zou komen op 17 000 fte’s in 2015. Daarnaast komt het omzetaandeel van de schone technologiesector uit op 2.5 miljard EUR, een toename van 1, 6 miljard t.o.v. 2008.
6. WNF heeft 3 aanbevelingen geformuleerd voor de ontwikkeling van een sterke Nederlandse schone technologie sector •
Stel Technologie Actie Programma’s op: hiermee wordt een technologie op een consistente wijze gedurende de gehele levenscyclus ondersteund.
•
Vergroot beschikbare financiering door het integreren van CO2-emissies in portfolio management en het alloceren van financiering in de vroege ontwikkelingsfase (seed phase).
•
Creëer een thuismarkt door duurzaam inkoopbeleid te verbeteren en door stimuleringsmaatregelen te optimaliseren.
Pagina 11/11
Nederlandse samenvatting rapport Clean Economy, Living Planet
