Sartawi partner in Werelddiaconaat

kerk stad in de

Oogappel

2 Bert Bontan

“We hebben er met elkaar voor gezorgd dat de kerkgebouwen van de Protestantse Gemeente Utrecht er goed bij staan. Ik hoop dat we er nog lang gebruik van mogen maken”. Dat zegt Bert Bontan van het stedelijke college van kerkrentmeesters, in een afscheidsinterview.

6 Bazaar

Op 31 oktober is de jaarlijkse bazaar van de Marcuskerk. De deuren gaan om 10.00 uur open en om 15.00 uur hopen de organisatoren zoveel mogelijk verkocht te hebben. Er is al een enorme hoeveelheid bruikbare goederen ingeleverd, die voor een prachtige opbrengst kunnen zorgen.

6 Kleine kerkgangers

“Soms praten we ook over de dingen die er in de wereld gebeurd zijn. Zoals toen in Parijs die journalisten werden doodgeschoten.” En:“Ik ga nog wel naar de kinderdienst maar vind het daar niet altijd even leuk. Ze vertellen daar dingen die ik allang weet.” Uitspraken van kleine kerkgangers in de Johannescentrumgemeente. Deel 9 in de serie over jeugdwerk.

8

Los nummer  2.50

22ste jaargang oktober 2015

‘Sartawi’ partner in Werelddiaconaat

verder in dit nummer

Drie keer in de bijbel wordt Israël ‘oogappel’ genoemd. Met dat volk en zijn land is de protestantse kerk volgens haar ordening “voor altijd verbonden.” Daarom wordt daar al bijna zeventig jaar op de eerste zondag van oktober aandacht aan gegeven. De Israëlzondag is de erkenning van de realiteit van onze afkomst.

Protestantse Gemeente Utrecht www.pgu.nu

Zondag 19 oktober is het zondag Werelddiaconaat. Kerk in Actie stelt de lezers van dit blad graag voor aan één van de partnerorganisaties van het werelddiaconaat: Sartawi in Bolivia.Ver weg van de aandacht van de media staan ze op tegen de armoede en werken met kleine boeren en boerinnen aan een menswaardig bestaan. Karel Jungheim Op de Boliviaanse hoogvlakte, het hoogste vlakke gebied ter wereld, ondersteunt Kerk in Actie via de organisatie Sartawi boeren in moeilijkheden. De kleine boeren op de hoogvlaktes hebben het zwaar. Ze kunnen nauwelijks overleven op de winderige en kurkdroge vlakte. Er valt te weinig regen, er zijn geen rivieren en hellingen en de boeren hebben veel last van water- en winderosie. De organisatie Sartawi, 25 jaar geleden opgericht door de lutherse kerk, gelooft in de mogelijkheden van dit onherbergzame gebied en in de kracht van de mensen die er wonen. Sartawi betekent ‘opstaan’. En dat is wat de Boliviaanse boeren met steun van Sartawi doen. Zie verder pagina 9: Goede oogst in Bolivia

* Boliviaanse vrouw toont trots de uienoogst (foto Kerk in Actie).

“Utrecht lost ereschuld in met onthulling Joods monument” Jaap de Wit Donderdag 29 oktober wordt in de Johan van Oldenbarneveltlaan vlakbij het Spoorwegmuseum het Joods monument onthuld. Iedere belangstellende is daar vanaf 18.00 uur van harte welkom. Er staat dan een gedenkmuur van zeven meter breed en drie meter hoog, met daarop de namen van alle 1.239 tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen Joodse medeburgers van onze stad. Voor de muur komt een platform van Jeruzalemsteen met op de hoek van het platform een grote Sjofar in brons op een betekenisvolle sokkel. De Sjofar (het Hebreeuwse woord voor ramshoorn) is gericht op het Oosten en vormt een teken van hoop bij een diep-treurig gebeuren. Want midden in de oorlog zijn de Joodse stadgenoten bijna allemaal via datzelfde Spoorwegmuseum, toen Maliebaanstation geheten, om hun Jood-zijn ‘s nachts en ‘s morgens vroeg (want dat gaf het

“Wij willen wij duidelijk maken voor alle mensen die straks langs het monument lopen, dat deze tragedie in onze stad is gebeurd en dat ons die verbijsterd heeft”

* Kunstenaar Amiran aan het werk met de sokkel voor de sjofar (foto Wim Rietkerk). minste kabaal) weggevoerd en nooit meer teruggekomen. Tragedie Stichtingsvoorzitter Wim Rietkerk: “Ik denk dat 29 oktober voor onze stad een heel belangrijke dag is: we stellen een daad en lossen een ereschuld in! Die daad is dat de stad Utrecht zegt: Het is nu wel zeventig jaar geleden, maar alsnog willen wij heel duidelijk maken voor alle mensen die straks langs het monument lopen,

dat deze tragedie in onze stad is gebeurd en dat ons die verbijsterd heeft.” Kunstenaar De Utrechtse kunstenaar Amiran Djanashvili heeft het monument gemaakt. De Georgisch-Joodse beeldhouwer heeft een jaar aan het gedenkteken gewerkt in het atelier van Pieter de Hondt, de beroemde Utrechtse beeldhouwer, die onder meer al de beeldjes (consoles) onder vele lantaarnpa-

len in onze stad heeft gemaakt. De orthodoxe Jood Amiran werkt op de foto aan de minjan, het minimumaantal van tien mannen die nodig zijn om een Joodse bijeenkomst een wettig karakter te geven. De beeldengroep van ruim een halve meter hoog is inmiddels in brons gegoten en komt vlakbij de grote, al eerder genoemde Sjofar die ook in brons is uitgevoerd. De voorste figuur van de tien mannen draagt de Thora en leest hen daaruit voor. Achter die negen andere mannen zijn als het ware de schimmen te zien van alle weggevoerden. Zie verder pagina 4: ‘De laatste stad van het land…’ en ook: De Joodse gemeenschap in Utrecht.

2

kerk

OKTOBER 2015

Israël blijft Gods oogappel Piet Warners

MEDITATIEF MOMENT

Oogappel. Ik heb het nog eens opgezocht. In Van Dale. Daar staat: het gekleurde, ronde deel van het regenboogvlies dat naar buiten zichtbaar is. Synoniem: pupil. Figuurlijk, bijbeltaal: beeld van het dierbaarste dat men bezit (bijvoorbeeld Deuteronomium 32:10).. Vandaar: benaming voor iemands geliefde persoon. Oogappel.. Een Bijbels begrip dus dat alles te maken heeft met God en met Israël! Drie keer wordt Israël zo genoemd. Behalve in Deuteronomium ook Jeremia 31:20; Zacharia 2:8 (lees ze maar eens in hun verband!) Je leest het in het lied van Mozes in Deuteronomium 32. “Hij omringde zijn volk met zorg en met liefde, koesterde het als zijn oogappel”. Zo kun je ook zeggen: mijn (klein)kinderen zijn mijn oogappels. Niet dat ze altijd even lief zijn... Je kunt ook best boos op ze worden. Je zou ze wel eens achter het behang willen plakken. Als ze ouder worden kun je ook verdrietig zijn over hoe hun leven wegen kan gaan die zo anders zijn. Maar ze blijven je kinderen, kleinkinderen, oogappels. Kerk toegevoegd Het begrip oogappel verwijst dus naar God en Israël.Voor altijd verbonden. Onze PKN belijdt in haar kerkorde: “De kerk is geroepen de onopgeefbare verbondenheid met Israël gestalte te geven.” De kerk is toegevoegd aan Israël van Godswege door Jezus Christus. Onopgeefbaar verbonden. Daarom wordt daar al bijna zeventig jaar op de eerste zondag van oktober aandacht aan gegeven. In de tijd van de grote Joodse najaarsfeesten. 23 september was de Grote Verzoendag. De belangrijkste Joodse feestdag. Velen zitten de hele dag in de synagoge en vasten. De verzoening met God. Maar dat kan alleen als je in de voorgaande dagen verzoening gezocht hebt met je medemens. Zo staat het ook in het Onze Vader: vergeef ons onze schulden zoals wij vergeven, vergeven hebben die ons iets schuldig zijn.

dan zou Hij onbetrouwbaar zijn. Mozes heeft Hem dat wel eens voorgehouden. Na die geschiedenis met het gouden kalf. Toen zei Hij: laat dat volk maar. Ik ga alleen met jou - Mozes - verder.Toen zei Mozes: Eeuwige - dat kunt u niet maken! Zo krijgt U een naam van onbetrouwbaarheid. Uw naam is toch: Ik zal bij je zijn? En God laat zich door Mozes tot Zijn orde roepen! God blijft door alles heen van hen houden.Van zijn oogappel. Dat horen we ook aan het slot van Mozes’ lied. Taal die ons misschien te machtig is. Maar: God neemt het op vóór zijn weerspannige volk. Hitler is uiteindelijk stukgelopen - vooral door zijn haat jegens Israël.

* Vlak voor het Joods Nieuwjaar – 5776 - hing er vijf dagen lang een dikke stoflaag ook boven Israël (foto Peter van der Ros). Erkenning De Israëlzondag is de erkenning van de realiteit van onze afkomst. Die erkenning is pas goed van de grond gekomen ná de Tweede wereldoorlog. Toen de gevolgen van een virulent antisemitisme de eeuwen door zo verschrikkelijk duidelijk waren geworden. Zes miljoen Joden omgebracht. Alleen omdat ze Jood waren. Haat jegens Israël is haat tegen de God van Israël. Hitler noemde Hem de verschrikkelijke woestijngod. Hij is er op stukgelopen. Israël is een realiteit in ons midden gebleven. Gods volk voor altijd, want God is betrouwbaar. Laat niet los. Onopgeefbaar verbonden met Israël. Met het volk Israël, zegt de kerkorde. Dan spreek je je niet uit over de staat. Want die staat daar hebben we het maar moeilijk mee. Het zijn net gewone mensen. Die in de 67 jaar van hun bestaan als staat altijd hebben geleefd onder terreurdaden. En ze slaan dus wel terug. Toch. Als je zegt: onopgeefbaar verbonden met Israël dan valt daar ook de staat onder. Hoe kritisch je daar ook naar mag

en moet kijken. Hij is deel van de Joodse identiteit. Dat betekent niet dat je alles wat daar gebeurt goedpraat. Juist vanwege die verbondenheid maak ik me zo druk over wat daar gebeurt. Er is geen reden de staat te verheerlijken. Net zomin als je Israël of de kerk mag verheerlijken. De enige die verheerlijkt mag en moet worden is God. De God van Israël. Moeite Zou Hij zelf geen moeite hebben met zijn oogappel? Het lied van Mozes geeft een overzicht van de weg van de Eeuwige met Israël tot dan toe. Lees het maar eens helemaal door. Er wordt bepaald niet vergoelijkend over Israël gesproken. Allerminst. Fel. Kritisch.Verkeerde handelwijze van het volk wordt bepaald niet goedgepraat. Vaak is de liefde van God miskend. Zijn zorg veronachtzaamd. En toch laat de Eeuwige ze niet los. Als er iemand onopgeefbaar verbonden is met Israël - dan Hij wel. Dat is zijn trouw en betrouwbaarheid. Als God Israël had afgeschreven

Trouw Dat mogen we voor ogen houden. De trouw van God. Hij laat niet los het werk van zijn handen. Dat is de hoop, dat is de toekomst van Israël. Dat is onze hoop, onze toekomst. God blijft door alles heen van hen houden. Van zijn oogappel. En wij zijn dankzij Jezus Christus toegevoegd aan dat volk van zijn toekomst. Ook wij: oogappel van God. Israël. De gemeente. De schepping... Oogappels. Is Israël de geschiedenis door ook niet altijd heel kwetsbaar geweest? Ten offer aan haat en achterstelling. Vervolging en vernietiging. En toch nog altijd onder ons. God lof! God laat niet los. Zomin als wij onze kinderen willen loslaten. Wat er ook gebeurt. Ze blijven onze kinderen. Daarom brengen we ze tot Jezus. Om méé deel te hebben aan die blijvende belofte van Israël. Daarom mogen wij God loven, die ons deelgenoot maakt van Zijn beloften aan Israël. Die ons tot Zijn kinderen verheft. Die ons draagt. Verdraagt. Zoals Hij Israël verdraagt en draagt. Dat houdt niet op! Zolang Israël in de wereld is, is er hoop voor de wereld. En dankzij die Ene in Israël die wij mogen aangrijpen - omgebracht, maar zie Hij leeft! - is er hoop voor heel de schepping.

PARTTIME PASTOR BIJ EUG

Elise Woertman, aangenaam… Ik woon in Utrecht, ben getrouwd en heb twee jonge kinderen.

Vanaf 1 september 2015 werk ik met veel plezier als katholiek pastor binnen de EUG voor één dag per week. Na het afronden van mijn studie theologie (2006) aan de KTU heb ik ruim zes jaar fulltime gewerkt als pastoraal werkster bij de studentenparochie van het Bisdom Rotterdam, locatie Leidse Studenten Ekklesia.

Geloven is voor mij “het vertrouwen in God, het is als een sprong die duizendmaal opnieuw genomen wordt”, om het te zeggen met woorden uit Taizé, de oecumenische kloostergemeenschap in Frankrijk die me dierbaar is. Geloof heeft te maken met me toe durven vertrouwen aan de Ander, aan het leven, ook als dat anders loopt dan gedacht en gehoopt. Bezieling In mijn werk in Leiden was de kern: met studenten zoeken naar bezieling: naar wat van waarde is voor hen, waar ze van dromen, naar nieuw perspectief in verbondenheid met de wereld om ons heen,

* Inzegening van Elise Woertman in de Janskerk (foto Teunis Hol). met God. Dat hoop ik ook in de EUG te kunnen doen: in de vieringen in de Janskerk, rond activitei-

ten, in een persoonlijk gesprek en vooral samen met wie ik binnen of buiten de EUG ontmoeten mag.

Schaaklokaal De deeltjes van de lucht zijn hier geladen met de concentratie van zovelen in ’t lokaal denkpatronen in gevulde stilte een hand verschuift een paard als resultaat en ik de buitenstaander loop op kousenvoeten rond tussen denkkolommen die gespannen tot voorbij de einder reiken Oeke Kruythof

Voor Frans Sleutel van de hoop Slaap waaruit hij even wakker werd. Streling, gebed een laatste kus. Toen werd de sleutel omgedraaid en brak........ Fredy Schild Op 13 oktober 2010 overleed de echtgenoot van Fredy Schild, “mijn lieve man Frans van Koppenhagen”, schrijft de dichteres ter toelichting op het bovenstaande. En verder: “Toen ik niet zo lang daarna in het stadsblad las dat je een gedichtje kon insturen waar het woord sleutel in zat, hoorde ik hem vanuit de hemel zeggen: ‘Doe dat nu eens! Laat toch eens wat meer van jezelf zien.’ Ik maakte het volgende gedichtje en won de dichtbundel van Vrouwkje Tuinman ‘wat ik met de sleutel moet’. Doordat ik won, dat gaf me de moed door te gaan.”

Psychosynthese over geloofsleven Op zaterdag 3 oktober van 10.00 uur tot 17.00 uur is er in het Johannescentrum aan de Moezeldreef “een dag voor gelovigen en ongelovigen, voor kerkelijke en niet-kerkelijke zinzoekers, voor wie iets heeft of had met een geloofstraditie en voor wie daar wel eens op een andere manier mee wil kennismaken”, aldus de organisatoren. Het betreft een samenwerkingsproject van de Johannescentrumgemeente met het Instituut voor Psychosynthese te Hilversum. Er wordt tijdens deze dag gebruik gemaakt van verschillende werkvormen zoals de innerlijke dialoog, geleide visualisatie, muziek en gesprek in kleine groepen. Van 13.00 tot 14.00 uur is er een lunchpauze (voor de lunch wordt gezorgd). Er zijn geen kosten aan deze dag verbonden, aan het eind van de dag wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd. Het maximale aantal deelnemers is dertig personen. Nadere informatie over de ‘psychosynthesedag’ verstrekt Toos Wolters, telefoon 030 662 4813, e-mail: ds.tooswolters@ planet.nl of [email protected]. Aanmelden kan per mail via: [email protected].

in de stad

OKTOBER 2015

Wie verdient volgens u de Mantel van Sint Maarten?

Vespers in Zuidoost Op zondag 4 oktober is er om 17.00 uur in de Nicolaïkerk een vesper met als thema ‘Leven voor Gods Rijk’, waarin onder andere de woorden klinken van Marcus 4: 21-23, over het ware horen. Ds Dirk Neven is de voorganger, Berry van Berkum de organist en de Vespercantorij staat onder leiding van Ko Zwanenburg. De Vespercantorij zingt Psalm 96, Chantez a Dieu, van Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621), het Magnificat van Jacob Reiner (zestiende eeuw) en Psalm 97. Op 18 oktober is er een vesper in de Marcuskerk.Voorganger is ds Marian van Giezen en Karel Demoet bespeelt de vleugel. Het thema van de vesper is: Eersten en laatsten. In het psalmengebed wordt psalm 75 gelezen en gezongen De lezing is Lucas 14: 1-11, een feestmaal op Sabbat. Tijdens de vesper klinkt onder meer het Praeludium en Fuga in a, uit ‘das Wohltemperierte Klavier’ van J.S. Bach (1685-1750). De vesper begint om 17.00 uur.

* De ‘Mantelprijs’ is vorig jaar gedeeld door de organisaties De Toevlucht en Villa Vrede.

5. Het project is kleinschalig van opzet. 6. De genomineerde organisatie bezit een juridische status (stichting, rechtspersoon). De jurycommissie toetst elke voordracht aan de criteria en nomineert drie kandidaten op grond van de aanbevelingen van de aanvrager. De winnaar wordt bekendgemaakt tijdens de bijeenkomst in de Domkerk, nadat de genomineerde organisaties zich hebben mogen presenteren.

Bachcantate In Geertekerk Op zondag 4 oktober wordt in de Utrechtse Geertekerk om 19.30 uur de cantate ‘Es erhub sich ein Streit’ (BWV 19) uitgevoerd. De solisten zijn: Eva Schuurman (sopraan), Roelof Polinder (tenor), Sebastian de Leeuw (bas). Koor en orkest staan onder leiding van Gerrit Maas. De inleiding wordt verzorgd door Eduard van Hengel. De toegang is gratis, na afloop is er een collecte. Lees meer over meedoen of bijwonen op de website www.bachcantatesutrecht.nl. 

Middagmuziek in de Domkerk Ook op de zaterdagmiddagen in oktober klinkt weer mooie muziek in de Domkerk. Elke keer vanaf half vier zijn er gratis concerten, waarvoor de organisatie een vrijwillige bijdrage van minimaal vijf euro per bezoeker verwacht. Op 3 oktober zijn de optredende musici: het blokfluittrio Black Intention en Jan Hage op het orgel. Zij spelen ‘Die Kunst der Fuge’ van Johann Sebastian Bach (1685-1750). Op 10 oktober zijn orgelwerken van Johann Nepomuk David (1895-1977), Ernst Pepping (1901-1981) en Hugo Distler (1908-1942) te beluisteren. Thema op deze zaterdagmiddag is: Singbewegung. Domorganist Jan Hage verzorgt dit concert in de reeks Zaterdagmiddagmuziek in de Domkerk. Op 17 oktober is het Requiem, opus 9 van Maurice Duruflé (19021986) te beluisteren. Solisten zijn dan: Judith van den Dool, mezzosopraan en Joep van Gef­ fen, bariton. Het koor van de Domcantorij onder leiding van Remco de Graas zingt en Jan Hage bespeelt het Bätz-orgel. Op 24 oktober voert Johann Sebastian Bach de boventoon als diens cantate voor altsolo en orkest, BWV 169 ‘Gott soll allein mein Herze haben’ te horen is. Countertenor Lester Lardenoye is gastsolist en verder treden op het barokensemble van de Domkerk en organist Jan Hage. Op 31 oktober wordt het Requiem van Jean Richafort (1487-1547) uitgevoerd door het Solistenensemble Cantores Martini onder leiding van Remco de Graas.

3

Frans Rozemond Solidariteit tussen mensen. Daar gaat het om in vele mooie Utrechtse vrijwilligersprojecten op sociaal-maatschappelijk en/of diaconaal terrein. Ze vallen op: door inspirerende, eigenzinnige of vernieuwende kenmerken. Kent u ook zo’n activiteit? Dan kunt u die voordragen voor uitreiking van de ‘De Mantel van Sint Maarten’. Daarmee krijgt het project extra publiciteit en de aandacht die het verdient. De ‘Mantel van Sint Maarten’ is ingesteld door het Diaconaal Missionair Orgaan (DMO) van de Protestantse Ge­meente Utrecht en Citypastoraat Domkerk. In 2014 ging de prijs naar twee Utrechtse organisaties die zich

inzetten voor mensen zonder verblijfspapieren: Villa Vrede (dagopvang) en De Toevlucht (nachtopvang van mannen). De Mantel van Sint Maarten is een solidariteitsprijs in de vorm van een oorkonde, een geldbedrag van duizend euro en de publiciteit daaromheen. De prijs wordt ieder jaar uitgereikt in de Domkerk rond de dag van Sint Maarten. Dit jaar is de uitreiking op woensdag 11 november, om 16.30 uur. Kriteria U kunt een organisatie/project voordragen voor nominatie, als deze aan de volgende criteria voldoet: 1. Het project is gericht op solidariteit (blijkend uit de doelstellingen) 2. Het project is maatschappelijk geëngageerd

3. Het project wordt door vrijwilligers gedragen 4. Het project is opvallend, bv inspirerend, tegendraads, eigenzinnig, vernieuwend enz.

Iedereen kan organisaties of projecten voordragen door een mail te sturen, zo mogelijk voor 5 oktober, naar het Bureau Protestantse Gemeente Utrecht, ter attentie van de bureausecretaris DMO,, e-mail: dmobestuur@ protestant-utrecht.nl. Meer informatie: Onno Yska, e-mail: [email protected].

Cursus ‘Diaken-zijn in Utrecht’ Diaconaal werker Irene Stok van de Protestantse Gemeente Utrecht geeft dit najaar een speciale cursus voor iedereen die diaconaal werk doet.Voel jij je vanuit je geloof bewogen met mensen die moeilijk rond kunnen komen, schulden hebben of langdurig ziek zijn? Of met mensen die verslaafd of dakloos door de stad zwerven, op de vlucht zijn of op een andere manier kwetsbaar zijn? Misschien zou je best diaken willen worden om namens jouw kerk iets voor hen te betekenen. Hoe help je mensen en hoe niet? Naar welke loketten kun je in Utrecht doorverwijzen? Waar kun je zelf terecht met vragen? Alles op een rij, interessant voor aanstaande, nieuwe én ervaren diakenen. Organisatie: Diaconaal-Missionair Orgaan Protestantse Gemeente Utrecht. De cursus wordt gegeven in het Johannescentrum, Moezeldreef 400 op dinsdagavonden 13 oktober, 3 en 17 november, van 20.00 tot 22.00 uur. Deelname is gratis. Aanmelden tot 7 oktober bij het DMO (Frans Rozemond), [email protected].

Zegen voor het huis gastheer zou voor eten en drinken zorgen. Zouden wij een zegenbede willen uitspreken en met gasten het Onze Vader willen zingen? Het zou fijn zijn als we konden afsluiten met een avondlied en een zegenlied, kon ik er voor zorgen dat die liedteksten op papier stonden zodat iedereen mee kon zingen? Dat kon ik.

Wieke de Wolff straatpastor

Een tijdje terug ontving ik een uitnodiging voor de zegening van een woning van iemand die een tijd lang dakloos geweest was en nu zijn eigen plek heeft. Ook mijn collega en vrijwilligers van het straatpastoraat, mensen die werken bij het Catharijnehuis, mensen van een bijbelstudiegroep en mensen uit de Jacobikerk waren genodigd. We waren welkom van 14.00 tot 22.00 uur - onze

Om 14.00 uur waren collega, vrijwilligers en ik present. De koffie was klaar, en er hing een heerlijke geur in huis: kip met saus. Het huis was in onberispelijke staat: de muren wit, zeil in de keuken en de gang, een mooi kleed in de woonkamer. Onze gastheer heette ons hartelijk welkom. Tot onze verbazing kon hij maar één hand gebruiken – de andere zat in het gips. “Je laat het toch niet doorgaan?!” had een familielid bezorgd tegen hem gezegd. “Hoe ga je dat doen met al die gasten, en eten voor iedereen, als je maar één hand gebruiken kan?” “Zeker laat ik het doorgaan”, had onze gastheer vastberaden geantwoord. “Ik heb nu iedereen uitgenodigd, ze rekenen erop, ik kan het toch zeker niet afzeggen?” We zaten rond de tafel in de woonkamer. Onze gastheer sprak ons toe.

“Ik ben heel blij”, zei hij,“en ook heel dankbaar, dat ik hier kan wonen. Jullie hebben me gesteund. Dat zal ik niet vergeten.” We keken elkaar aan, enigszins verlegen met de situatie, maar ook ontroerd. Dit hadden we niet verwacht. Zeker hadden we onze gastheer gesteund, maar we waren niet de enigen die dat gedaan hadden – velen hadden dat gedaan. It takes a village to create and keep a home, en wij waren maar een klein deel van dat dorp. We staken een kaars aan. Mijn collega sprak een zegen uit – ‘moge God je uitgang en je ingang behoeden’ en we zongen samen het Onze Vader. We dronken koffie uit plastic bekertjes (dat scheelt weer afwas) en mijn collega sprak de gastheer toe: “Prachtig om te zien hoe je huis er nu uitziet. We hebben het gezien toen er nog van alles gebeuren moest, en moet je nu eens kijken: witte muren, een mooie inrichting – hier is iets groots verricht. Mooi dat je God daarvoor wilt danken, en zijn zegen hebt gevraagd voor deze plek. Wij hebben veel van je geleerd: hoe je vol kunt houden in moeilijke omstandigheden, en door kan zetten tot je bereikt hebt wat je wil bereiken. Een thuis voor jezelf,

VAN DE STRAAT waar je ook je kinderen kunt ontvangen. Dat is een felicitatie waard!” Onze gastheer had nog een taak te verrichten: niet voor niets had hij de huiszegening op deze dag gepland. Zijn moeder die in het buitenland woont was vandaag jarig, en hij wilde graag dat zij getuige zou zijn van dit moment. Hij wilde haar in het bijzijn van zijn gasten bellen om haar te feliciteren.Toen hij dat gedaan had gaf hij de telefoon door: ook wij moesten zijn moeder spreken. Daarna hief hij de telefoon omhoog en zongen we zijn moeder toe: “Lang zal ze leven!” De dag was nog lang niet voorbij. Enkelen van ons bleven eten (de kip was heerlijk) en wasten daarna de borden af voor de volgende visite. Later hoorden we dat er ’s avonds nog heel veel mensen waren gekomen, en dat al het eten op was gegaan. Een gedenkwaardige dag in een gezegend huis.

4

kerk

OKTOBER 2015

‘De laatste stad van het land…’ vervolg van voorpagina) “Van de vier grote steden in ons land zijn wij nu de laatste stad die zo’n monument opricht”, aldus Wim Rietkerk. “We zaten lang allemaal met onze eigen pijn, betreurden onze eigen wonden. Maar domweg het feit dat er 1.239 Joden uit ons midden waren weggevoerd, hebben we zeventig jaar naamloos laten liggen. Die grote fout hebben wij, christenen en andere stadgenoten, nu hiermee hersteld. Met deze onthulling wordt een daad gesteld en zeggen wij tegen de Joodse gemeenschap: deze namen willen wij blijvend gedenken, dit nooit weer!” Wim Rietkerk opnieuw: “Het monument gaat 180.000 euro kosten en daarvan is nu al 145.000 euro binnen, dat is heel bijzonder geweest. We zijn dus bijna aan het eind van het proces. Op verschillende categorieën personen en organisaties hebben we in de afgelopen bijna anderhalf jaar een beroep gedaan. Zo hebben veel particulieren maar ook de gemeente Utrecht en de Nederlandse Spoorwegen een bijdrage gegeven, en schreef professor Bob

Martin van Schaik In mei van dit jaar vierden we dat het zeventig jaar geleden was dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog en ons land was verlost van de Duitse bezetter. In het aprilnummer van Kerk in de Stad is daar uitvoerig bij stilgestaan. De bevrijding leidde vanaf 7 mei 1945 tot euforie onder de Utrechtse bevolking. De feestelijke stemming die er toen heerste stond echter in schril contrast tot de omstandigheden waaronder teruggekeerde joden, krijgsgevangenen, dwangarbeiders en de onderduikers de draad weer moesten oppakken. Het moeilijkst was dit wel voor de Joodse Utrechters, van wie 1236 van de 1600 de oorlog niet hadden overleefd. Zij lieten een leegte achter in de Utrechtse samenleving. De Joodse gemeenschap in Utrecht kent een lange geschiedenis. Al in de Middeleeuwen woonden er Joden in Utrecht. Maar de stad Utrecht heeft wat de Joden betreft geen onbesmet verleden. Wat vooral opvalt is het gebod dat hen gedurende langere periodes niet toestond in de stad van de aartsbisschop de nacht door te brengen. Daarom trokken de Joden tijdenlang dagelijks naar de stad om er hun ambulante handel te slijten en verlieten zij de stad weer voordat tegen de avond de stadspoorten van Utrecht werden gesloten. Door deze maatregel vestigden de ‘Utrechtse’ Joden zich vooral in naburige plaatsen, zoals Maarssen.  De “eeuwigdurende” uitsluiting van Joden om in Utrecht te overnachten duurde tot 1789. Pas vanaf dat jaar was het Joden weer toegestaan om in de stad te wonen en te werken. In 1792 werd de synagoge aan de Springweg in gebruik genomen, en in 1808 werd de Joodse begraaf-

seum. De chique Maliebaan was in de oorlog de meest foute straat van Utrecht. Daar zat onder meer het hoofdkwartier van Musserts NSB, de Duitse SS en vele andere fascistische organisaties. Het is de bedoeling bij het Maliebaanstation een monument op te richten.” Helemaal onderaan zijn column vermeldde professor Smalhout het rekeningnummer van de stichting.

* Kunstmatige voorstelling van het Joodse monument aan de Johan van Oldebarneveltlaan. Smalhout medio juni van dit jaar, enkele weken voor zijn plotselinge overlijden, een stuk over het monument in zijn wekelijkse column in De Telegraaf. “Nederland verloor zoals bekend ruim 100.000 Joodse inwoners,” schreef hij daarin onder meer. “Maar voor de Joodse Nederlanders uit de stad Utrecht is eigenlijk nog niets gedaan, hoewel de meeste Joodse slachtoffers per trein via Utrecht zijn afgevoerd om elders vermoord te worden. Zij verlieten ons land via het kleine Utrechtse station aan de Maliebaan. Het stationnetje wordt als zodanig niet meer gebruikt en is thans een onderdeel van het Spoorwegmu-

Nog een tekort “We zitten dus nog met een tekort van 35.000 euro,” aldus Wim Rietkerk ten slotte, “en het zou natuurlijk mooi zijn als na vijf jaar van voorbereiding het hele project op 29 oktober kan worden afgerond. Er zijn al duizend namen van Joodse slachtoffers ‘geadop-

teerd’, voor vijftig euro per naam op het monument. Er zijn nu nog ruim tweehonderd namen over en wanneer mensen die alsnog voor hun rekening willen nemen, dan komen we ook financieel richting voltooiing van het monument. Wie 50 euro overmaakt op NL26RABO0113842570 ten name van Stichting Monument Utrecht met vermelding van zijn/haar adres, krijgt binnenkort een certificaat toegestuurd.” Voor meer informatie: Wim Rietkerk, telefoon 2316 933, e-mail: [email protected]. Ook op de website van de stichting: www.joodsmonumentutrecht.nl staat veel informatie over het monument dat Utrecht na al die decennia krijgt.

Programma onthulling Het voorlopige programma voor de onthullingsbijeenkomst op 29 oktober tussen 18.00 en 19.00 uur ziet er als volgt uit: 1. Openingswoord door voorzitter Wim Rietkerk van de Stichting Joods Monument Utrecht. 2. Toespraak en onthulling door de burgemeester van Utrecht, mr. J. van Zanen. 3. Blazen op een sjofar door rabbi Arjeh Heintz. 4. Het zeggen van Kaddish door Moshe Lewkowitz. 5. Toespraak namens de nabestaanden door mevrouw Hadassah Hirschfeld-Reichmann. 6. Het lezen van een gedicht door mevrouw Els van Starborch. 7. Toespraak door opperrabbijn Binyomin Jacobs. 8. Ter afsluiting: Lied ‘Eli, Eli’, te zingen door Moshe Lewkowitz.

Filmavond Huis in de Wijk Tuindorp In Huis in de Wijk van Tuin­ dorp(kerk) is woensdag 7 oktober weer een filmavond. Van acht tot tien uur draait de film Selma, gebaseerd op een van de grootste protestmarsen in Amerika. In 1965 komt de Afro-Amerikaanse bevolking in Alabama in verzet en eist stemrecht voor minderheden. Onder leiding van Martin Luther King start in Selma een indrukwekkende protestmars van 87 kilometer naar Montgomery, hoofdstad van Alabama. Deze historisch belangrijke gebeurtenis is onlangs herdacht in aanwezigheid van president Obama.

Wat doen Utrechtse klokkenluiders? Op donderdag 22 oktober geeft Arie Noordermeer, secretaris van het Utrechts Klokkenluiders Gilde, in Huis in de Wijk van Tuindorp een lezing over handmatig luiden van klokken. Dat doen de klokkenluiders op de Domtoren, maar ook op nog acht andere plekken in de stad. Over de luidklokken, het luiden ervan, de luidplekken en het gilde houdt Arie Noordermeer een voordracht. Arie is zelf uiteraard ook klokkenluider. Zijn presentatie in Tuindorp ondersteunt Arie met beeld en geluid.

De Joodse gemeenschap en Utrecht plaats aan het Zandpad aangelegd die in 1990 gedeeltelijk is gerenoveerd. Hij is nog steeds in gebruik. Er staan ongeveer achthonderd grafstenen. Monument Terugkijkend naar de geschiedenis kan niet anders worden geconstateerd dan dat er door de eeuwen heen in verschillende perioden antiJoodse sentimenten zijn opgelaaid in de stad Utrecht. Iets om met terugwerkende kracht schaamte bij te ervaren. De deportatie en moord op het merendeel van de Utrechtse Joodse medeburgers in de jaren 1940-1945 vormt daarvan een triest dieptepunt. Terecht dat nu, meer dan zeventig jaar na de tweede wereldoorlog, er een breed draagvlak is onder de Utrechtse bevolking om die slachtoffers te willen gedenken door middel van een monument. Wat laat, dat wel. Maar volgens de Stichting Monument Joodse Slachtoffers Utrecht 1940-1945 is het beter laat dan nooit. De namen van de slachtoffers mogen niet in de vergetelheid verdwijnen. Het gat moet worden gevoeld en gevuld. Zeventig jaar na de oorlog. Dat is in Israëls geschiedenis, die van het Joodse volk in Bijbelse tijden, de tijd van de ballingschap. Maar de ergste ballingschap is in vergetelheid geraken, zegt Rabbi Jehuda Halevi. Dat kan je beëindigen door te gedenken. Gedenken doet de ziel opademen. Het opent nieuwe wegen. Daarom is de oprichting van een Utrechts Joods monument ook tegelijk een aflossing van een ereschuld. De namen op de muur van het monument zijn symbolisch geadopteerd door vooral

de Utrechtse bevolking. Boven de namen staat de tekst: Ik heb u in mijn beide handpalmen gegraveerd (Jesaja 49:16). Het is een bijzonder gebaar van de hedendaagse stad richting de Joodse gemeenschap.

* De synagoge aan de Springweg. Een dagelijks zichtbaar teken dat voor de toekomst niet alleen een herinnering maar tegelijkertijd een waarschuwing is: dit nooit meer! Waakzaamheid blijft geboden Toch blijkt de samenleving tot op zekere hoogte te falen om de waarschuwing “dit nooit meer” gestand te doen. De “rust, vrede

en veiligheid” die de mensheid vaak in vredestoespraken wordt toegewenst, blijkt in de praktijk vaak heel broos, zeker waar het Joodse medeburgers betreft. We zien dat in het buitenland, maar helaas ook in Utrecht. Opnieuw oplaaiend antisemitisme kan alleen worden bestreden wanneer we het concreet durven benoemen. Door de politiek, maar ook door de burgers en door de kerken. Sinds 2011 worden er in Utrecht initiatieven ontplooid om de banden tussen de christelijke en de Joodse gemeenschap te versterken. Achttien christelijke kerken in Utrecht hebben openlijk contact gezocht en hun steun betuigd aan de Utrechtse joden. Daarmee komt de Joodse gemeenschap in de Domstad en in het bijzonder de Joodse Gemeente Utrecht (Nederlandse Israëlitische Gemeente Utrecht) en de Liberaal Joodse Gemeente Utrecht meer en meer in het licht te staan. Maar het is tekenend voor de huidige situatie, dat de website van de LJGU begint met de woorden: “De eerste kennismaking met de synagoge is dan ook met de mensen van de bewaking.” Hier ligt een gezamenlijke taak. Samen moeten we er voor waken dat het kwaad dat ons land meer dan zeventig jaar geleden trof zich opnieuw kan manifesteren. En samen moeten we er zorg voor dragen dat een ieder in onze stad “in rust, vrede en veiligheid” kan leven en geloven, inclusief de Joodse gemeenschap. Bronnen: Het Utrechts Archief; website Bevrijdingsdag; Trouw: De Verdieping; NIK; JMU-brochure

* Stilte… schilderij van Paul Klee.

Afstemmen op de Stilte… In de lutherse kerk aan de Hamburgerstraat is dit najaar weer een serie meditatieve middagen, met als thema: ‘Afstemmen op de stilte’.“De hectiek van alledag achter je laten en ontvankelijk zijn voor de stilte van de Onbenoembare en van je zelf”, aldus de organisatoren drs. Conny van Lier en ds Catrien van Opstal. In de sfeervolle en intieme ruimte van de lutherse kerk komt de ‘stiltegroep’ eens in de veertien dagen op donderdagmiddag bij elkaar voor eenvoudige meditatie. Elke sessie begint met ontspanning en concentratie, mede aan de hand van een korte Bijbeltekst, om daarna af te stemmen op de stilte. De groep wil een gelegenheid bieden om rust en stilte een meer geïntegreerde plaats in het leven te geven, ook tussen de bijeenkomsten door. Catrien van Opstal: “Je hebt het meeste plezier van de groep als je alle keren mee doet. Met of zonder ervaring, je bent van harte welkom.” Afstemmen op de stilte… gebeurt op donderdag 29 oktober, 12 en 26 november en 10 december, elke keer van 16.30 tot 17.45 uur. Kosten: twintig euro totaal; de eerste keer gepast betalen. Begeleiding van de stiltemiddagen is in handen van drs.Conny van Lier, theoloog en ds Catrien van Opstal, predikant. Informatie en opgave vóór 25 oktober via: [email protected].

in de stad

OKTOBER 2015

SERIE LEERHUISAVONDEN IN JOHANNESCENTRUM

Samen eten in De Marcuskerk Vanaf eind september starten in de Marcuskerk een maaltijdproject waarbij senioren gezamenlijk een warme maaltijd kunnen gebruiken. Veel mensen eten nu alleen en dat wordt vaak als ongezellig ervaren. Samen eten kan voor mooie en onverwachte ontmoetingen zorgen. Ook is het wel eens fijn als je niet zelf hoeft te koken, maar er voor jou gekookt wordt. Kortom, een mooie gelegenheid om in gezellige sfeer samen met anderen te eten. Voor dit project zijn de organisatoren nog op zoek naar enkele enthousiaste vrijwilligers die het leuk vinden om samen met anderen in een kleine groep te koken. Er wordt gekookt in de keuken van de Marcuskerk en er is ruimte voor eigen inbreng. Inmiddels hebben we één kookploeg rond. Voor een tweede ploeg worden ook een paar mensen gezocht. Als de tweede ploeg een feit is, kan er twee keer per maand een maaltijd worden bereid voor gemeenteleden en buurtbewoners. Ben(t) jij/u  die enthousiaste vrijwilliger (M/V) die het leuk vindt om samen met anderen in een kleine groep te koken? laat het weten op het mailadres: [email protected]. Dit initiatief komt voort uit de wens om `Kerk voor de Buurt` te zijn.

Byzantijns Koor zoekt zangers Het Utrechts Byzantijns Koor (UBK) zoekt nieuwe zangstemmen voor zijn kerstproject. Ook ‘gewone’ nieuwe leden zijn welkom. De mannen van het UBK vertolken wekelijks de mystiek en spiritualiteit van de SlavischByzantijnse ritus, onder leiding van dirigent Grigori Sarolea. In december zijn er vier kerstconcerten, als slot van het project. Wie die ervaring actief wil meebeleven kan contact opnemen met Marcel Pool: 06-8722 6617, e-mail: [email protected]. Wie geïnteresseerd is in een optreden van het Byzantijns koor in haar of zijn kerk, kan bellen of mailen met Roel Oechies: 074-3764 220, e-mail oejong@ kpnplanet.nl. Meer informatie over het UBK staat op: utrechtsbyzantijnskoor.nl of op facebook. com/utrechtsbyzantijnskoor en twitter.com/UBK51.

Tv-opname ‘Nederland Zingt’ in Jacobikerk In de Jacobikerk is op dinsdag 27 oktober een televisieopname van het programma ‘Nederland Zingt’. Deze voor iedereen toegankelijke tv-opname begint om 19.45 uur.Vanaf 18.45 uur zijn de deuren open. In verband met de opname dienen bezoekers vóór 19.30 uur aanwezig te zijn. Meer informatie is te vinden op www. nederlandzingt.nl. De organisatoren hopen dat velen aanwezig kunnen zijn en genieten van de samenzang en muziek. Het opgeven voor de tv-opname is geheel gratis en kan via de website www.nederlandzingt. nl (http://www.eo.nl/nederlandzingt/reserveren-nederlandzingt-tv-opname/) of tijdens kantooruren via telefoonnummer: 035 6474645. Bezoekers ontvangen bij de ingang een programmaboekje.

5

Zo zou het kunnen… Zo zou het kunnen: het lied als vindplaats van geloof (2 december). Meer nog dan een verhaal nestelen liederen zich in ons geheugen en bepalen onze manier van geloven. Een lied geeft immers uiting aan een gevoelsmatige samenhang van ervaringen die het verstand overstijgen. Drs. Gerard Swüste, theoloog en auteur van het boek ‘Altijd hetzelfde lied - 150 psalmen bewerkt en toegelicht’, neemt ons mee op een bijzondere ontdekkingstocht langs enkele liederen en laat ons zien hoe psalmen opnieuw kunnen gaan leven.

Anneke de Klerk Het Johannescentrum in Overvecht belegt in het nieuwe kerkelijke seizoen traditiegetrouw weer een serie leerhuisavonden. Dit jaar en begin 2016 is het thema van die serie: ‘Zo zou het kunnen’, naar een uitspraak van de filosoof Jan Drost. De eerste leerhuisavond is op 7 oktober, in het Johannescentrum, te beginnen om 20.15 uur. De volgende avonden, alle op zelfde locatie en tijdstip zijn op 21 oktober, 4 en 18 november, 2 december, 13 en 27 januari, 10 en 24 februari en 9 maart. Zo zou het kunnen: geloven met Matteüs en Johannes, twee evangelisten die ieder op een eigen manier het leven van Jezus hebben geïnterpreteerd en beschreven. Zij vertellen geen puur fictief verhaal. Hun vrijheid is beperkt door de realiteit van het optreden van Jezus waarover zij vertellen. Desondanks hebben zij als vertellers de regie stevig in handen en bepalen zij zo het beeld dat wij als lezers van Jezus en zijn optreden krijgen. De nieuwtestamenticus dr. Joop Smit neemt de cursisten mee in de denkwereld van de evangelisten Matteüs en Johannes. Dit op de leerhuisavond van 7 oktober. Zo zou het kunnen: denken met Aristoteles en Sartre. op 21 oktober. Volgens Aristoteles is de natuur doelmatig, alles wat leeft draagt zijn bestemming in zich. En dus ook de mens. We zien zelden alleen maar wat er is, we kijken tegelijk naar wat het nog moet worden - of wat het nog kan worden. In de filosofie van Sartre speelt het begrip ‘keuzevrijheid’ een centrale rol: de mens heeft een volstrekte keuzevrijheid. Ook als je niet kiest, kies je ervoor niet te kiezen. Niets gebeurt zomaar.

* Evangelist Matteüs.

* Evangelist Johannes.

Het enige waarin de mens geen keuze heeft, is zijn keuzevrijheid. Jan Drost, filosoof en auteur van het boek ‘Denken helpt’, begeleidt ons in het denken van deze twee filosofen.

te zoeken in en betekenis te geven aan hun leven. Midden in de donkere oorlogsjaren blijft ze vol liefde in het leven staan. Dr. Ton Jorna, tot voor kort hoofddocent aan de Universiteit voor Humanistiek en auteur van het boek ‘Altijd Etty’, neemt ons mee op een ontdekkingstocht door haar dagboeken en brieven.

Zo zou het kunnen: geïnspireerd worden door Etty Hillesum (4 november). Etty Hillesum is honderd jaar na haar geboorte nog altijd een inspiratiebron voor velen. Ook al zijn haar dagboeken zo’n zeventig jaar geleden geschreven, haar werk past in een tijd waarin mensen geacht worden zelf zin

Zo zou het kunnen: hoe grote woorden opnieuw kunnen gaan leven (18 november). Decennia lang hebben wij gemeend dat we de grote woorden uit de christelijke traditie klein moeten maken willen ze ons nog kunnen aanspreken. Hun betekenis moest aan onze situatie worden aangepast – sommigen menen dat nog altijd. Prof. Erik Borgman, hoogleraar aan de Universiteit Tilburg, stelt zijn vragen daarbij en onderzoekt met ons hoe deze woorden – en de realiteit waarover zij spreken – óns kunnen veranderen. 

Zo zou het kunnen: leren leven met de vraag ‘Komt het goed met deze wereld’ (2016). Een aantal avonden in deze serie hebben impliciet of expliciet raakvlakken met de befaamde vraag van Gerard Reve: Dat koninkrijk van U, weet u wel, wordt dat nog wat. Prof. Niek Schuman, emeritus hoogleraar aan de VU, laat over die vraag die velen bezighoudt zijn licht schijnen. Om aan de leerhuisavonden (tot 22.00 uur) deel te nemen, is de totale bijdrage vijftig euro. Dit bedrag kan als inschrijfgeld worden overgemaakt op IBAN: NL51INGB0001763920 ten name van: Leerhuis Johannescentrum Overvecht te Utrecht. Wie aan een beperkt aantal avonden wil deelnemen, kan dat ook doen door een tientje per avond te betalen. Wanneer dit bedrag bezwaar oplevert kan daar in overleg van afgeweken worden. Inlichtingen en opgave bij: Marian van der Hulst-Caspers, Rubicondreef 40, 3561 JC Utrecht, telefoon 261 3051, e-mail: [email protected] of bij Kees Wijnen, St. Eustatiusdreef 308, 3564 GG Utrecht, 262 4278, -email: [email protected]. Wie hoe dan ook aan het leerhuis wil deelnemen, wordt verzocht zich aan te melden door middel van een berichtje per e-mail.

Gerson en het Avondmaal Catrien van Opstal Zondag 6 september was een eerste zondag van de maand en wij vierden en ontvingen het Avondmaal. Er waren veel kinderen bij, want ze zouden daarna met elkaar naar de dierentuin in Amersfoort gaan. Als ik de kinderen brood en druivensap geef, zeg ik er iets anders bij dan bij de volwassenen. Daar houd ik me aan de Bijbelse woorden: “Dit is mijn lichaam voor u gegeven. Dit is mijn bloed, voor u geschonken.” Tegen de kinderen zeg ik dat niet, maar zeg erbij: “Dit is het brood dat God je geeft.” En: “Dit is het sap van het feest van God voor jou.” De Bijbelse woorden vind ik blijkbaar voor een kind te cru en te onbegrijpelijk. Maar Gerson van 7 was niet gek. Hij hoort mij tegen zijn moeder die vreemde (toch?!) woorden zeggen. En in het Spaans – zijn moederstaal- riep hij lichtelijk ontzet uit:” is dit echt het bloed van Jezus!?” Behalve zijn moeder heeft denk ik niemand het verstaan. Ik

kreeg het te horen en we hebben er in de dierentuin over verder gepraat. Gerson heeft me aan het denken gezet en dat wil ik wel delen. Want hoe kun je dit sacrament, dit mysterie, begrijpelijk maken. Niet alleen voor kinderen trouwens. Hoe het macabere, waar ik me eerlijk gezegd soms ook weer aan moet onttrekken, uit te sluiten. Want de bedoeling van het sacrament is troost en bemoediging, nabijheid, genade en niet huiver. Zou je kunnen zeggen dat brood en wijn een soort foto’s van Jezus zijn, kwam in mij op. Als iemand is overleden, hebben wij vaak een foto staan. We herkennen de trekken waarin iemand precies hij of zij is, zoals hij/zij was. Een gezichtsuitdrukking die ons lief en dierbaar is en ons goed doet. Het kan ook een materiële herinnering zijn, waarin iemand er helemaal is. Een dochter van mij koos, toen haar oma van vaderskant was overleden, één theekopje uit om te bewaren. Zo een met een gouden randje en

roosjes. Dat theekopje staat voor alles wat haar oma belichaamde. De foto die, of het concrete voorwerp dat ons de persoon veelzeggend te binnen brengt, stelt als het ware degene die er niet meer is, present. Zo kennen we ze. Jezus vraagt ons telkens aan hem terug te denken, elke keer dat wij brood en wijn delen. “Doet dit om mij te gedenken.” Hij wil herinnerd worden in ons midden. Hij wil er bij zijn en blijven. Hij deelt zijn foto aan ons uit: dit ben ik, als het brood dat je nu deelt. Want ik héb altijd met jullie gedeeld. Zo ben ik. Lief en leed, lijden en geluk, verhalen, wijsheid, vragen, geloof en vertrouwen en verbondenheid, ik deelde het met jullie. Ook deze wijn, de beker der dankzegging, is een portret van mij, waarin je mij ziet: bezieling, levenskracht, mijn vurig kloppend hart voor God mijn vader, warmte, gloeiende hoop. Hij geeft het ons door; hij brengt het ons letterlijk te binnen als wij brood eten en wijn drinken. In en onder de tekenen van brood

LUTHERS GELUID

en wijn is Christus aanwezig, zegt de theoloog Maarten Luther. Brood en wijn zijn Zijn beeld en gelijkenis, zeg ik. Sprekend Jezus van Nazareth.

6

kerk

OKTOBER 2015

Frans Rozemond “We hebben er met elkaar voor gezorgd dat de kerkgebouwen van de Protestantse Gemeente Utrecht er goed bij staan. Ik hoop dat we er nog lang gebruik van mogen maken”. Dat zegt Bert Bontan van de technische commissie van het stedelijke college van Kerkrentmeesters. Kort voor de zomer droeg hij na vele jaren inzet het stokje over aan Gerard Tymes. De wieg van Bontan stond in een huis aan de Merwedestraat. “Mijn ouders kerkten in de hervormde Julianakerk in de Rivierenwijk (Rijnlaan)”. Daar deed Bert van jongs af aan mee aan activiteiten. “Als het voor de kerk is, is het goed, zei mijn moeder altijd.” Dat knoopte hij in zijn oren. Nog maar amper getrouwd, kwamen ze hem al vragen: voor de zendingscommissie en als bezoeker van nieuw ingekomenen. In 1975 werd hij ouderling-kerkvoogd en penningmeester van de wijk Julianakerk én van het wijkgebouw aan de Croesestraat. “Dat heb ik gedaan tot 2000. Sinds de sloop van de Julianakerk in 1982 kerkten wij in de Nicolaïkerk. Mede dankzij de chemie tussen onze ds W. Tieman en de gereformeerde ds D. Kronemeijer kwam in de jaren tachtig de samenwerking met de gereformeerde Zuiderkerk goed op gang. Het werd één van de eerste Samen op Weg-situaties in de stad. Uiteindelijk hebben beide wijken samen hun thuis gevonden in de Nicolaïkerk.” Stedelijke taken Bontan verdiende zijn dagelijks brood als elektrotechnisch opzichter bij Defensie. Hij maakte begrotingen, tekeningen en bestekken en had het opzicht bij de uitvoering.“Ik weet nog goed dat ik in 1988 op kantoor moest komen bij de kerkvoogden mr. B. van Keulen (voorzitter) en Cor Tukker. ‘Wil jij dhr. Overhage opvolgen als stedelijk contactpersoon tussen kerkvoogdij en technische dienst?’, vroegen ze. Zo belandde ik in de technische commissie, die verder bestond uit bouwkundig opzichter Rijk van

Beatrix Koops en Jeannette Provily

“Onze kerkgebouwen zien er piekfijn uit!” provincie en gemeente bij aan een onderhoudsfonds. Nu draagt de PGU bijna alleen alle kosten van haar gebouwen. De kerk krimpt, vrijwilligers zijn er ook steeds minder. Je kunt niet voor veertig kerkgangers een kerkgebouw openhouden. Zo’n tijdig besluit van de wijkgemeente West om Triumfatorkerk en Pniëlkerk af te stoten, vond ik heel moedig.”

* Bij zijn afscheid ontving Bert Bontan (links) dit voorjaar een zilveren gedenkspeld voor 27 jaar inzet voor het technische gebouwenbeheer PGU. Breda en CvK-boekhouder Dick Cazander. Stel je voor: de hervormde gemeente had in die dagen een eigen allround technische dienst met een eigen kantoor met werkplaats aan de Bolksbeekstraat. Het personeel bestond behalve uit Van Breda uit timmerman Piet Bak en schilder Frans Wiesman. Ze konden alles, ook elektriciteit en geluid. In sommige kerkgebouwen kun je nog steeds een lessenaar van Van Breda tegenkomen: zo’n bruin frame met een lichthouten bak erop. Mijn eerste taak was het invoeren van een urenverantwoording bij deze mannen.” Uitdaging Toen ik begon had architectenbureau Van Hoogevest de grote restauratie van de vijf binnenstadskerken net afgerond. De uitdaging in de jaren negentig werd: hoe reageren we op de kerkverlating in de buitenwijken en welke gebouwen willen we overhouden in het Samen op Weg-proces? Met de gereformeerden hebben we toen gekeken naar de kwaliteit van alle gebouwen. Die was aan beide kanten goed. De gereformeerden hadden ervoor gekozen hun binnen-

stadskerken af te stoten. De hervormden snoeiden juist in de buitenwijken door sloop (Julianakerk, Lukaskerk), verkoop (Willem de Zwijgerkerk, Mattheuskerk) of verkleining (Oranjekerk en Vredeskerk). Het ging zo hard, dat de burgerlijke overheid op den duur alle wijkkerken op een gemeentelijke monumentenlijst plaatste. Helaas zijn de bijbehorende subsidies stopgezet.” Zakelijk Eind jaren negentig werd de technische dienst opgeheven en het werk geprivatiseerd. Het dagelijks onderhoud verliep voortaan planmatiger en zakelijker. De tijd was voorbij dat de medewerkers tussendoor even een boekenkast in een pastorie in elkaar kwamen zetten of spontaan een halletje kwamen sauzen. Sinds 1997 coördineert bouwkundig advies- en tekenbureau Evert Woltjes wat er moet gebeuren. Het contact is altijd goed geweest. Bontan participeerde namens de PGU ook in het subsidiëntenoverleg met ambtenaren voor monumentenzorg. “Dat is een grote zorg. Twintig jaar lang droegen rijk,

Veilig en groen Bontan kan nog uren vertellen. Bijvoorbeeld over de samenwerking met de orgelcommissie, het beheer van de begraafplaats OudZuilen (die van de PGU is) of over de toegenomen veiligheidsregels voor kerkgebouwen. “Ineens moesten voortaan overal deuren en hekken naar buiten draaien in plaats van naar binnen. Alle kerken kregen brandblusmiddelen en noodverlichting. De afgelopen jaren waren we druk met isolatie en energiezuinige verwarmingsketels. Met minder en energiezuinige lampen besparen we inmiddels zeker eenderde aan kosten van de Janskerk, de Jacobikerk en de Nicolaikerk. Raamisolatie voor de Nieuwe Kerk en de Marcuskerk zit er nog even niet in. Soms is het bijna onbetaalbaar om ‘groene kerk’ te zijn.” Hoe hield Bontan er al die jaren plezier in? “Het zit een beetje in mijn generatie”, zegt hij. “Vroeger staken mensen veel tijd in de kerk. En ik deed het graag. Huisbezoek aan nieuwe leden lag me minder: ik schreef ze te snel uit, vond de kerkenraad… Maar techniek en beheer waren mijn ding. De sfeer was goed en we hadden een hoog plichtsbesef. Je zei niet na één jaar: bekijk het verder maar. Ik heb bijna al m’n taken 25 jaar gedaan. Onze kerkgebouwen zijn nu in goede staat. Ik hoop dat ze nog lang gebruikt kunnen worden. En dat de volgende generaties net zo enthousiast zullen blijven over dit werk, waarvan mijn moeder al zei: ‘Als het voor de kerk is, is het goed.’”

Bazaar Marcuskerk

Op 31 oktober is de jaarlijkse bazaar van de Marcuskerk. De deuren gaan om 10.00 uur open en om 15.00 uur hopen we zoveel mogelijk verkocht te hebben. Er is al een enorme hoeveelheid bruikbare spullen ingeleverd, die voor een prachtige opbrengst kunnen zorgen. Op donderdag 29 oktober is de laatste mogelijkheid om nog spullen in te leveren voor de bazaar. Hebt u iets speciaals als prijs voor het Rad van Fortuin, dan is dat uiteraard ook welkom. Ook dit jaar vindt er een wedstrijd plaats in het kader van ‘Heel de Marcuskerk bakt”, uiteraard afgekeken van het populaire programma ‘Heel Holland Bakt’. Een vakkundige jury zal de taarten beoordelen en de winnaar ontvangt een leuke prijs. De taarten zullen in Marcus’ grandcafé verkocht worden. Hebt u inmiddels de nodige inspiratie gekregen om iets moois te bakken, dan houden

Concert Trajecti Voces in Pieterskerk In de Pieterskerk zingt Trajecti Voces op vrijdag 16 oktober barokmuziek uit Sicilië. Het Utrechtse koor staat onder leiding van Dirkjan Horringa. In de zeventiende eeuw was Sicilië een rijk en welvarend eiland, de graanschuur van Europa. Officieel was het Spaans territorium, maar in praktijk waren het de grootgrondbezitters die samen met de kerk de lakens uitdeelden. Zij toonden hun welvaart door kerken en kloosters te bouwen en die te tooien met rijke liturgie naar Venetiaans voorbeeld. Centraal in het programma staat de Messa di defonti a quattro voci, het Requiem van Mario Capuana (1600-1647). Deze Siciliaanse componist was maestro di capella aan de kathedraal van Noto van 1628 tot zijn dood in 1647. In de jaren rond zijn dood werd een klein aantal werken van hem in Venetië gepubliceerd. Behalve het Requiem klinken vijf- tot achtstemmige motetten van hem en van Siciliaanse tijdgenoten als Bonaventura Rubino en Erasmo Marotta. Allen zeer interessante en inventieve componisten die overduidelijk goed gekeken hebben naar alle vernieuwingen die Claudio Monteverdi (15671643) heeft uitgevonden. Voor zover bekend is deze wonderschone muziek niet eerder uitgevoerd in Nederland en is derhalve sprake van een Nederlandse première. Aan dit concert in de Pieterskerk werken verder mee: Jaap Jan Steensma op kistorgel, Harjo Neutkens op theorbe en Hendrik-Jan Wolfert, violone.Meer informatie en voorverkoop van toegangskaarten: www.trajectivoces.net.ü

Lieddag in het Johannescentrum Op zaterdag 7 november is iedere zangliefhebber welkom in het Johannescentrum in Overvecht om te oefenen en mee te zingen met het kerstoratorium ‘De Verhalen’. De lieddag, onder leiding van cantor Wick Gispen, begint om 10.00 uur en duurt tot 17.00 uur. Voor bladmuziek en een lunch wordt gezorgd. De kosten bedragen 25 euro. Verder verlenen Michaël Steehouder en Toos Wolters hun medewerking aan de lieddag in het Johannescentrum. De lieddag is bedoeld voor koren en individuele zangers, voor geschoolde en ongeschoolde stemmen, voor pastores, gemeenteleden en voor iedereen die van muziek houdt die je bijblijft. De Johannescentrum-gemeente heeft het oratorium vorig jaar met veel plezier gezongen en laat je er graag kennis mee maken. Je bent van harte uitgenodigd om mee te zingen. Aanmelden kan vóór 24 oktober per e-mail. Stuur je aanmelding naar [email protected]. Wie liever alleen luistert, is vanaf 16.00 uur van harte welkom voor een korte uitvoering.

Muzikale parels uit Interbellum

* Bazaar in de Marcuskerk, altijd gezellig. Dit keer op 31 oktober (foto Henk Provily). wij ons van harte aanbevolen. De taarten kunnen vrijdag en zaterdag ingeleverd worden. Uiteraard moeten er ook veel kopers komen, dus zet 31 okto-

ber vast in uw agenda en kom gezellig snuffelen tussen al het moois of kom genieten van koffie/thee met gebak of de befaamde oliebollen in Marcus’ grand-

café. Tussen de middag kan er ook genoten worden van diverse lunchhapjes, zoals soep, slaatje of broodje kroket. Graag tot 31 oktober.

Voor de zomervakantie hebben vier inleiders in Huis in de Wijk (Tuindorpkerk) muziek laten horen en toegelicht uit de periode van het interbellum (tussen eerste en tweede wereldoorlog). Op veler verzoek geeft Wout van Veen op 4 november nog meer informatie over muzikale parels uit deze boeiende periode.

in de stad ‘Speurtocht naar binnen’ in de Bethel Met een ‘speurtocht naar binnen’ wil de Bethelkerk een experimentele vorm van omgaan met de Bijbel opstarten. Voorlopig telt deze speurtocht drie data: 26 oktober, 23 november en 21 december. Mocht de tocht in deze drie bijeenkomsten “ons bijzondere vergezichten en inzichten brengen”, aldus ds Tineke Zijlstra, “dan reizen we verder in 2016.” De ontdekkingsreis naar binnen begint dus met drie avonden “en de tijd daar tussenin.” Het vertrekpunt is steeds een Bijbelverhaal rond ’onderweg zijn’. Daaronder vallen thema’s als: vertrekken, onderweg zijn, aankomen. Het Bijbelverhaal is telkens het vertrekpunt. Om het levensverhaal te kunnen verbinden met het Bijbelverhaal wordt gebruik gemaakt van symbolen, meditatievormen en elementen uit bibliodrama. De ‘pleisterplaats’ waar de deelnemers elkaar ontmoeten, is de Bethelkerk aan de Burg. Norbruislaan. Het minimale aantal deelnemers aan de speurtocht naar binnen is vijf, het maximale aantal tien. De begeleiding is in handen van Seintje Bos en Tineke Zijlstra. Aanmelden kan bij Seintje Bos: seintje@planet. nl; zij geeft desgevraagd meer informatie over de ‘speurtocht’.

Utrecht Lezing over Jodendom Op 28 oktober bespreekt prof. dr. Irene Zwiep in het kader van de Utrecht Lezingen het onderwerp “Joden en Jodendom: het uitverkoren volk?” De Joden, ze staan bekend als het uitverkoren volk, het volk van de Bijbel, hun hoofdstad Jeruzalem en hun oude taal het Hebreeuws. Maar ook vinden we ze terug in de vele clichés als de Wandelende Jood, het getto, de zelfhaat, humor en geldzucht. Hoe hebben Joden en niet-Joden zich de heersende opvattingen toegeëigend, wie heeft daar gebruik van kunnen maken en wat kunnen ze ons vertellen over de loop van de Joodse geschiedenis in een niet-Joodse wereld? En vooral: welke rol heeft de Joodse uitverkorenheid gespeeld in de ontwikkeling van het antisemitisme en het filosemitisme. Prof dr. Irene Zwiep is werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam en gespecialiseerd in Hebreeuwse, Aramese en Syrische talen en cultuur. De Utrecht Lezing in Parc Transwijk begint om 14.00 uur, de zaal is een half uur tevoren open.

Jacobidebat met Arthur Japin Op 21 oktober is in de Jacobikerk een debatavond met Arthur Japin. Aanleiding is de glossy ‘Jezus’ waarvan hij hoofdredacteur was. Graag gaan wij met hem in gesprek over de manier waarop ‘geloven’ en thema’s als genade en vergeving in zijn eigen werk terugkomen. De avond duurt van 20.00 tot 22.00 uur (inloop vanaf 19.30) met aansluitend een borrel. U bent van harte uitgenodigd, en neem gerust iemand mee!

OKTOBER 2015

7

ZEVENDE OECUMENISCH LIEDFESTIVAL IN DOMKERK

Het liefste lied van overzee Theo van Willigenburg De grote hymnen uit de Engelse kerk zijn ook in ons land zeer geliefd. En niet alleen met Kerst. Het aantal Evensongs in ons land groeit, evenals dat van de Festivals of Lessons and Carols (lezingen en liederen in de advent- en kersttijd). Ook een oudere generatie kende al de nodige van deze liederen, bijvoorbeeld uit de bundel van Johannes de Heer en uit Opwekking. De melodieën spelen hierbij een grote rol. Ze zijn van soms kathedrale allure, van hoge muzikale kwaliteit en toch door hun romantische toonsoorten en klanken toegankelijk en meezingbaar. Vaak zijn ze ook te horen en te zien in programma’s als ‘Songs of Praise’ en ‘Nederland Zingt’. Drie jaar geleden verscheen de bundel ‘Het liefste lied van overzee’. Daarin waren zestig van deze hymnen in een nieuwe vertaling van de dichter-theoloog Sytze de Vries opgenomen. Het werd in

een volle Domkerk ingezongen in juni 2012. Het boek bleek een onverwacht groot was succes te zijn. Ook verscheen er een gelijknamige CD met een selectie uit deze hymnen. Sindsdien bereikten uit heel verschillende hoeken diverse verzoeken de dichter om nog andere onvertaalde liederen uit de Engelse traditie naar ons eigen taalgebied te brengen. Dat alles heeft geresulteerd in een deel 2 van ‘Het liefste lied van overzee’, met 65 nieuwe teksten. Ditmaal ook uit het nieuwere bestand en

* Sytze de Vries. ook uit Schotland. Het boek wordt gepresenteerd op zondagmiddag 18 oktober van 14.00 tot 18.00 uur in de Domkerk. Zevende kroonjaar Onder de titel ‘nieuw vuur in oude woorden’ wordt op die middag het VIIe Oecumenisch Liedfestival gehouden. Ditmaal mede ter gelegenheid van de zeventigste geboortedag van Sytze de Vries. Aan

deze middag wordt meegewerkt door het Vocaal Theologen Ensemble onder leiding van Hanna Rijken, het Fries Brass Kwintet, Christiaan de Vries, organist van de Amsterdamse Oude Lutherse Kerk, en de acteur Klaas Vos. Het hoofdaccent ligt op veelvuldige samenzang van de nodige liederen uit dit tweede deel. Om 17.00 uur wordt de middag besloten met een (Nederlandstalige) Choral Evensong. Het Liedfestival wordt georganiseerd door de Stichting De Vertaalslag, die bedoeld is om het werk van Sytze de Vries te bevorderen en te presenteren. De middag is voor elke zanglustige toegankelijk. De entreeprijs voor de hele middag bedraagt 27,50 euro (bij betaling vooraf 25 euro). Daarbij is inbegrepen, naast het programma, koffie/thee, ook het boek zelf, waaruit gezongen zal worden. U kunt zich opgeven per telefoon: 06-3613 1222 (Anke Mopman), via de mail: [email protected] of via de site www.liedfestival.nl en door overmaking van 25 euro op NL32INGB0004861278 ten name van Stichting de Vertaalslag. Nadere informatie ook op www. sytzdevries.com.

Om op het water te lopen, moet je eerst uit de boot komen Arnold Rietveld Tijdens de zomerstop voer ik aan boord van een cruiseschip dat verschillende aanlegplaatsen aandeed langs de Rijn. Buiten mijn horizon, maar op de televisieschermen kon ik beelden zien van angstige bootvluchtelingen in gammele bootjes en voelde mij beschaamd dat wij deze luxe cruise geboekt hadden. Ik had mij voorgenomen om mijn geestelijke bagage bestaande uit allerlei zorgen en muzikale passies achter te laten in Utrecht, maar dat ging niet zo eenvoudig als gehoopt. Tijdens mijn reis stond ik drie maal vroeg op om een prachtige zonsopgang mee te maken op het zonnedek. Al gauw ontdekte ik dat ik niet de enige was. Ten minste nog twee andere passagiers zonderden zich ’s ochtends vroeg op het dek af om daarvan getuige te zijn. Maar er ontstond toch een gesprek over muziek met één van hen. Het was een vriendelijke vrouw uit Zeist die zich beklaagde dat ze het zat was werken van J.S. Bach uit te voeren. Ze pleitte voor de uitvoering van minder bekende werken van weinig bekende componisten. De vrouw vertelde mij dat de derde passagier een zanger was die veel optrad in het Amsterdamse Concertgebouw. Probeerde ze mij te vertellen dat er aan boord mensen waren die nadrukkelijk geen fan van Bach’s muziek waren? Ik durfde de man niets over zijn muzikale voorkeuren te vragen. Hij leek in zo’n diep gepeins verzonken te zijn dat hij waarschijnlijk niet alleen op het concertpodium een solist was.Toch bleek Bach alom tegenwoordig.Tijdens een muziekquiz was er een dame die in een fragment uit de filmmuziek van Harry Potter de hand van de mees-

ter beweerde te herkennen. Dit zou werkelijk een compliment voor de veelomvattendheid van Bach’s oeuvre en erfgoed geweest zijn. Aan boord werd ik getrakteerd op een medley van schlagers door een keur van lokale artiesten. Zodra het schip ’s avonds aan wal bleef traden deze artiesten op. Er werd meer dan normaal uitgekeken naar een avondprogramma van ’t Swiss Duo in Bazel. Het schip moest echter nog twaalf sluizen op weg naar Bazel passeren. Bij sluis één was de wachttijd nog één uur oplopend tot twee uur bij sluis twee. De afspraak was dat het duo ondanks de vertraging zou proberen bij de laatste sluis voor Bazel aan boord te komen, maar het schip was zó ver achteropgeraakt van het vaarschema dat de passagiers het niet meer geloofden. Het was laat in de avond en het bliksemde dermate intens dat het een spookachtig effect had. Een paar passagiers waren druk met elkaar in gesprek op het zonnedek. Ineens klonk er een droefgeestig geluid over het water – een geluid dat leek op dat van een walvis. Na een korte

stilte moesten de passagiers zich inspannen om het geluid nog een keer te horen. Daar was het weer! Het Zwitserse muzikale duo bleek zich spelend op waldhoorns opgesteld te hebben aan de kade bij de sluis. Het geluid sommeerde de bemanning aan wal te gaan en het duo op te pikken. Op dat moment moest ik denken aan een boek van John Ortberg: “Om op het water te lopen, moet je eerst uit de boot komen”. Dit is ontleend aan Matteüs 14:22. Petrus en de apostelen beleefden stormachtig weer op het meer van Galilea en zagen een verschijning waarvan zij aanvankelijk niet konden geloven dat dit Jezus Christus was. Alleen Petrus geloofde Jezus op zijn woord en durfde de veiligheid van de boot te verlaten om over het water naar hem toe te lopen. Een paar dagen later bungelden mijn vriendin en ik in een stoeltjeslift boven een steile helling van het Rijndal. Ik zat net zo verstijfd in de stoeltjes lift als sommige apostelen in de vissersboot en werd eraan herinnerd hoe sterk het optreden van Petrus getuigde van zijn geloof

ASJEMENOU

in Jezus Christus. Ik was echter blij dat mijn voeten de vaste grond weer raakten. De volgende dag betrad ik als toerist een kerk in Düsseldorf waar de grote bijbel op de lessenaar opengeslagen lag op Matteüs 14:22, waarin Petrus over het water naar Jezus probeerde te lopen. Toeval? Ik had net de veiligheid van een vaste baan moeten verlaten en stond op het punt om nieuwe stappen te zetten in het onbekende.Voor elf dagen verkoos ik de ogenschijnlijke veiligheid van de boot afgezien van een halfslachtige poging van hoogtevrees af te komen en de meeste zorgen waren met de stroming eventjes van mij afgedreven. Twee dagen later stuurde een familielid een mailtje met het persbericht dat een botsing tussen een riviercruiseschip en een binnenvaartschip bij Düsseldorf had plaatsgevonden. Ik was op tijd van de boot gekomen!

8

kerk

OKTOBER 2015

Kleine kerkgangers doen ertoe Jeugdwerkserie (9) Kinderen in de Johannescentrum­ gemeente. Zij staan centraal in dit artikel, negende in de reeks over het jeugdwerk binnen de Protestantse Gemeente Utrecht. Kees Wijnen laat de kleine kerkgangers ieder in hun eigen persoonlijke geloofsbeleving aan het woord. Dit jaar kwamen in deze serie over het jeugdwerk van de wijkgemeenten binnen de PGU aan bod: de Marcus-Wilhelminakerk, Nieuwe Kerk, Citypastoraat Domkerk, de Tuindorpkerk, de Jacobikerk, de protestantse wijkgemeente Zuilen (Bethelkerk en Oranjekapel), De Haven in Kanaleneiland en de Nicolaïkerk. Kees Wijnen Beste koningin Izebel, We heten je welkom in ons land. Want je houdt van koning Achab. We vinden het goed dat je je eigen godsdienst meeneemt; iedereen mag geloven wat hij wil. Maar we vinden het niet goed dat je zo tegen onze godsdienst vecht. Want ook wij mogen geloven wat wij willen. Met vriendelijke groeten Lotte Lotte is 12 jaar en is net naar de middelbare school gegaan. Ze vindt het meestal wel leuk om naar de kinderviering te gaan. “Ik snap eigenlijk niet altijd wat er in de gewone kerkdienst wordt gezegd. Maar gelukkig snap ik de verhalen die bij ons worden verteld wel. Soms praten we ook over de dingen die er in de wereld gebeurd zijn. Zoals toen in Parijs die journalisten werden doodgeschoten. We hebben toen ook een cartoon gemaakt en ik vond dat wel leuk om te doen.” Met Kerst is er in de viering door de kinderen een kerstspel opgevoerd. “Dat vond ik heel leuk. We moesten ook thuis oefenen en op zondag deden we dat met z’n allen. En toen ik dat verhaal speelde vond ik het wel erg dat er voor Jezus geen plaats was in de herberg. Ook moesten we een keer een

Steven Slappendel Op 18 oktober, de eerste zondag van de herfstvakantie, is in Utrecht de Culturele Zondag ‘Alles Kids’ en is de stad een culturele proef- en speeltuin voor de hele familie. Er zijn voorstellingen, workshops, rondleidingen, schminksessies, lezingen, proefjes en activiteiten waar kinderen zelf aan de slag kunnen. Ook de Nicolaïkerk doet mee aan het programma. We starten om 13.00 uur met ‘Alles kids met het orgel?’ In de Nicolaïkerk zijn wel drie orgels aanwezig. Bij orgels zorgt wind voor de muziek, eigenlijk zijn het blaasorkesten, maar dan met één musicus. Hoe werkt een orgel? Wat voor ‘special effects’ zijn er mogelijk? Organist * Utrechts Kinderkoor doet mee aan ‘KidS in de Klaas’.

* Kees Wijnen in gesprek met Luc Bezemer en Jonatan van den Hout tijdens een viering in het Johannescentrum (foto Jeannet Kelholt). brief aan Izebel schrijven. Dat vond ik ook wel leuk, maar eigenlijk kregen we te weinig tijd om daar over na te denken.”

“Ik ga nog wel naar de kinderdienst maar vind het daar niet altijd even leuk. Het is een beetje saai. Ze vertellen daar dingen die ik allang weet.” Ten slotte wil Lotte ook nog wel iets zeggen over de schilderijen die soms in de kerk hangen: “Die schilderijen ( gemaakt door mensen met een verstandelijke handicap, -cw) die vind ik wel mooi en ze waren soms ook wel een beetje grappig.” Rituelen Behalve uit woorden bestaat een viering ook uit een aantal gebruiken en rituelen. Zoals bijvoorbeeld het aansteken van de kaars bij het begin van iedere viering waarbij we vieren en bidden dat Gods licht in

mensenkinderen steeds weer ontstoken mag worden. Het is één van die kleine rituelen waarbij kinderen samen met de ouderling een belangrijke en herkenbare rol mogen spelen. Zo zouden de kinderen samen met de diakenen ook de collectegaven van de gemeente naar de avondmaalstafel kunnen brengen. Bij elke collectant een kind. Zo zouden ze tijdens de viering van de eucharistie het mandje met brood vast kunnen houden en zo behulpzaam zijn bij het uitdelen van brood en wijn. Misschien zouden ze als ze iets groter zijn als kleine hulpdiakenen brood en wijn naar de avondmaalstafel kunnen brengen. Het zijn maar enkele voorbeelden, er zijn er wellicht meer te bedenken. Boaz zit in de tweede klas van het gymnasium op het Gerrit Rietveldcollege. Hij vertelt: “Op school hebben we ook lessen godsdienst en levensbeschouwing, maar die vind ik een beetje saai. Ze vertellen daar dingen die ik al weet.” Catechisatie “Dat komt denk ik omdat ik op catechisatie ben geweest in de Tuindorpkerk. Ik was daar elke

week met drie of vier anderen en vond dat erg leuk. We gingen daar ook wel eens naar een film kijken die over het geloof ging. Het was best leuk om daar over te praten, want de mijnheer die de catechisatie gaf wist best wel veel. Veel meer dan op school. Ik zit nu op de 12+ groep in de Tuindorpkerk en als er iets bijzonders is dan ga ik daar op zondag heen. We hebben dan een huiskamerdienst, maar we zitten in een soort gymnastiekzaal omdat we met teveel zijn voor een huiskamer.We bespreken daar dan actuele onderwerpen zoals bed – bad – en brood en over hoe je God ziet.” “Maar meestal ben ik in de Johanneskerk”, sluit Boaz zijn relaas af.. “Ik ga nog wel naar de kinderdienst maar vind het daar niet altijd even leuk. Het is een beetje saai. Ze vertellen daar dingen die ik allang weet. Eigenlijk snap ik niet dat ze daar uit een kinderbijbel met plaatjes vertellen en niet uit de grote mensen bijbel. En ik wil zo graag iets leren. Het zou leuk zijn als ds Toos zo nu en dan bij ons kwam om ons iets te vertellen. Want wat ze in de grote mensen dienst vertelt vind ik soms wat moeilijk.”

Alles KidS in de Klaas Ko Zwanenburg legt uit en laat horen en zien. Van 13.30 tot 14.30 uur is er ‘Klas in de Klaas’, een project in de Nicolaïkerk waarbij leerlingen van basisscholen langs diverse plekken in de kerk lopen en geïnformeerd worden over wat er in de kerk allemaal gebeurt en te zien is. Alle kinderen uit de stad kunnen deze keer meedoen!

Aanmelden hiervoor kan bij Rixt van de Voorde, [email protected]. Vanaf 14.00 tot 15.00 uur is de wekelijkse beiaardbespeling van Malgosia Fiebig en klinken er ‘Liedjes voor kleine en iets grotere kinderen’. Het programma wordt om 15.00 uur afgerond met een kinderconcert van het kinderkoor van de Zangschool Utrecht onder leiding van Thea

Bakker. De kinderen van de zangschool vinden zingen zo leuk dat zij wekelijks naar de zangschool komen om alle mogelijke genres van liedjes met elkaar te (leren) zingen. In het concert laten we horen en zien wat het resultaat is van al die inspanningen. Kids uit Utrecht, welkom in de Klaaskerk!!

Groene Kerkendag Op 10 oktober, Dag van de Duurzaamheid, vindt de jaarlijkse Groene Kerkendag plaats in de Opstandingskerk in Houten. Op deze dag laten kerkleden uit heel Nederland die het thema Kerk en Milieu een warm hart toedragen zich inspireren. Aan het woord komen mensen uit verschillende kerkgenootschappen. De opening wordt verzorgd door Ronald Putman (Franciscaan) en Otto Sondorp (PKN predikant). Er volgen dan korte inleidingen van mensen uit verschillende kerken (PKN, Doopsgezind en Gereformeerde kerk vrijgemaakt) die laten zien hoe duurzaamheid er in hun kerk uitziet. Tevens zijn er twee rondes workshops. Dit jaar kan er een ‘scheppingswandeling’ gedaan worden, maar er is ook informatie over: energiebeheer, groen in en om de kerk (met tijd om zelf aan de slag te gaan), Joodse spijswetten in relatie tot rechtvaardigheid en ecologie (rabbijn Clary Roorda). Meer informatie over deze dag staat op www.groenekerken. nl/groenekerkendag/. Hier kunt u zich ook aanmelden. Kosten: tien euro, inclusief een verantwoorde lunch.

De schoonheid van de Josephkerk Verscholen, verborgen in Tuinwijk ligt de neogotische St. Josephkerk. Op vier zaterdagmiddagen in oktober kunt u de Josephkerk in volle glorie ervaren en bewonderen, voor de kerk begin 2016 zal moeten sluiten. Tijdens een muzikale bijeenkomst met een koor of organist, telkens beginnend om 16.30 uur, kunt u genieten van de akoestiek van deze kerk. De volgende koren en organisten kunt u beluisteren: 3 oktober: organist Paul van der Woude, 10 oktober: organist Peter van Dijk, 17 oktober: koor Cantate Domino van de Josephkerk, 24 oktober: Utrechts Kamerkoor o.l.v.Wolfgang Lange Toegang is gratis. Tevens is aandacht voor de ‘Verborgen Aanwezigheid’, het thema van de afbeeldingen op het altaar en de ramen op het priesterkoor. Joseph, als persoon en als kerk verborgen aanwezig in de wijk.Vooraf kunt u een wandeling door de wijk maken met een gids van Het Gilde. De wandeling begint om 15.00 uur. Graag bijtijds telefonisch aanmelden via telefoon 2444 032. De kosten voor de wandeling zijn zes euro per persoon. Voor meer informatie en overige data en optredens zie www. draaiwegkerk.nl, St. Josephkerk, Draaiweg 44, 3515 EM Utrecht.

Lezing over gezonde leefstijl ouderen In de Huiskamer van de Schildersbuurt (Hobbemastraat 41) wordt dit seizoen een serie lezingen gehouden over onderwerpen die vooral voor ouderen interessant zijn. De tweede lezing is op maandagmiddag 26 oktober van 15.00 tot 16.30 uur. Dr. Harriet Wittink zal een lezing houden over ‘Gezond ouder worden, bewegen en leefstijl’.  Onderzoekers van de Hogeschool Utrecht organiseren dit in samenwerking met onder andere ANBO Utrecht en de Wilhelminagemeente. U kunt zich aanmelden [email protected], telefoon 06-1841 9992.

in de stad Bidden met de benen ‘Bidden met de Benen’, ook wel Emmaüswandeling genoemd, is een spirituele wandeling waarin ontmoeting met anderen een belangrijke rol speelt. Er wordt gewandeld in en net buiten Utrecht. De wandeling begint om 10.00 uur, vaak met een korte meditatie op het verzamelpunt; daarna een wandeling van ongeveer een uur, waarvan de eerste twintig minuten in stilte. Onderweg komen de ‘bidders met de benen’ langs een plek die een spirituele betekenis heeft. Daar staan ze even bij stil en krijgen stof tot nadenken en bespreken. Na afloop is er koffie/thee en wordt er nagepraat over wat de wandeling gebracht heeft. Afronding van het geheel is om 12.00 uur. Op zaterdag 10 oktober heeft ‘Bidden met de benen’ als thema: ‘Anne Frank’. De startlocatie is de kapel van Sant Égidio. Dat is de crypte onderaan de werf, op de hoek van de Oudegracht 33 en Waterstraat 2 (witte trap naar beneden). Iedereen die zin heeft, kan meedoen. Aanmelden vooraf hoeft niet, maar mag wel, via [[email protected]]. Volg de meest actuele info via www.wilhelminakerkutrecht. nl/biddenmetdebenen en ook via Facebook [www.facebook. com/BiddenmetdeBenen]. In het seizoen 2015-2016 wordt ‘Bidden met de Benen’ ook af en toe op zondag georganiseerd. Data zijn: zaterdag 10 oktober, zondag 13 december, zaterdag 13 februari, zondag 24 april en zaterdag 25 juni. ‘Bidden met de Benen’ wordt georganiseerd door de RK parochie St. Martinus en de Wilhelminakerk (PKN) in Utrecht.  

OKTOBER 2015

Goede oogst in Bolivia (vervolg van voorpagina) Sartawi helpt de boeren om de productie van de gewassen te vergroten. Daarvoor worden irrigatie- en drinkwatersystemen aangelegd. Zo wordt het mogelijk meer producten te telen en kunnen de mensen moestuinen aanleggen. De producten van het land worden tegen een goede prijs verkocht op de lokale markt. Ook de veeteelt is verbeterd. Zo kunnen dankzij de hulp van Sartawi de boeren op de hoogvlakte in Bolivia steeds beter voorzien in hun levensonderhoud. Nadine de Vogel bracht namens Kerk in Actie een bezoek aan Sartawi en sprak daar met de heer Zenobio, één van de boeren die hulp kreeg van Sartawi. Jarenlang leefde hij in armoede en vluchtte zelfs naar de stad, “maar de armoede was daar nog groter en er was geweld, criminaliteit en

drugsverslaving. Toen ik hoorde dat Sartawi in ons dorp aan het werk was, kreeg ik weer hoop. Ik ben direct terug gegaan.” Zenobio beheert ook de modelboerderij die hij samen met Sartawi heeft opgezet. Hier zijn boeren welkom om te leren hoe ze hun productie kunnen verhogen. Vrouwen Hun vrouwen denken en beslissen ook volop mee. Zenobio: “Wij voeren onze koeien nu alfalfa-gras waardoor de melkproductie is vervijfvoudigd van twee naar tien liter per dag. Mijn vrouw Anselma heeft met de hulp van Sartawi, een kleine onderneming opgezet. Ze maakt erg lekkere yoghurt en kaas, die ze verkoopt aan de supermarkt. Andere vrouwen leren van haar hoe ze kaas kunnen maken.” Gezond eten Ook dochter Laura vaart wel bij de nieuwe weg die haar ouders zijn ingeslagen. “Ze krijgt nu genoeg gezond eten, door de kaas

* Kaas maken doen ze ook in het Sartawi-project (foto’s Kerk in Actie). en yoghurt van haar moeder. Ik ben een gelukkig mens. Niet alleen ons gezin, maar alle gezinnen in het dorp hebben een veel beter leven dan vroeger. Vroeger hadden we geen geld. Nu kunnen we onze kinderen naar school sturen.” Op www.kerkinactie.nl/sartawi staan meer foto’s en persoonlijke verhalen. * Even uitrusten…

Help mee, steun het werelddiaconaat Kerk in Actie steunt het werk van Sartawi dit jaar met 30.000 euro. Samen hopen we 3500 boeren een betere toekomst te bieden. Helpt u mee? Geef aan de collecte of op NL 89 ABNA 0457 457 457 t.n.v. Kerk in Actie te Utrecht, o.v.v. collecte werelddiaconaat oktober. Met uw gift kunnen we Sartawi in Bolivia en wereldwijd andere diaconale projecten steunen. Dank u wel!

Afstemmen op de Stilte…

In de lutherse kerk aan de Hamburgerstraat is dit najaar weer een serie meditatieve middagen, met als thema: ‘Afstemmen op de stilte’. “De hectiek van alledag achter je laten en ontvankelijk zijn voor de stilte van de Onbenoembare en van je zelf”, aldus de organisatoren drs. Conny van Lier en ds Catrien van Opstal. In de sfeervolle en intieme ruimte van de lutherse kerk komt de ‘stiltegroep’ eens in de veertien dagen op donderdagmiddag bij elkaar voor eenvoudige meditatie. Elke sessie begint met ontspanning en concentratie, mede aan de hand van een korte Bijbeltekst, om daarna af te stemmen op de stilte. De groep wil een gelegenheid bieden om rust en stilte een meer geïntegreerde plaats in het leven te geven, ook tussen de bijeenkomsten door. Catrien van Opstal: “Je hebt het meeste plezier van de groep als je alle keren mee doet. Met of zonder ervaring, je bent van harte welkom.” Afstemmen op de stilte… gebeurt op donderdag 29 oktober, 12 en 26 november en 10 december, elke keer van 16.30 tot 17.45 uur. Kosten: twintig euro totaal; de eerste keer gepast betalen. Begeleiding van de stiltemiddagen is in handen van drs.Conny van Lier, theoloog en dsCatrien van Opstal, predikant. Informatie en opgave vóór 25 oktober via: [email protected].

9

‘In de stilte…’ in de Domkerk  Conny van Lier In de Domkerk start 8 oktober de eerste van vier meditatieve bijeenkomsten onder leiding van Conny van Lier. Ook in de Domkerk zijn mensen op zoek naar stilte, naar contemplatie en innerlijk gebed. Veel tradities, waar een geestelijke weg wordt gevolgd, wijzen op het belang van stilte en zwijgzaamheid. Tijdens de stilte-bijeenkomsten in de Domkerk zullen we met eenvoudige meditatieve oefeningen dichter bij onze eigen stilte komen. Je ervaart daardoor wat stilte is en wat het met je doet. Je merkt hoe je houding ten opzichte van je omgeving verandert. We maken gebruik van de ruimte en de werking van de Domkerk, wanneer deze gesloten is voor publiek.

We zullen de tijd nemen om te luisteren, te kijken en gewaar te worden wat er zich in de stille ruimte van de kerk aandient en wat dit in ons teweeg brengt. We worden ons bewust van onze adem en van de gewaarwordingen in ons lichaam. Met aandacht in stilte door de kerk lopen geeft ons de kans om de innerlijke stem, die in ons spreekt te verstaan. Ervaring met meditatie is niet nodig. Wees welkom! De cursusmiddagen zijn op 8 oktober, 5 november, 11 februari en 10 maart. De toegang tot de Domkerk, waar de bijeenkomsten beginnen om half vijf en duren tot kwart voor zes, is via de bruine deur aan de zijkant van de kerk, tegenover de Domstraat. Opgave en informatie: Conny van Lier, [email protected], telefoon 2310 403, op de ochtenden van de werkdagen van 9.00 tot 12.00 uur. Er wordt slechts een vrijwillige bijdrage gevraagd.

* In de stilte… in de Domkerk…“Geef de ziel de stilte die zij nodig heeft om zich te laten horen, want de stem van de ziel is zacht”…

10

kerk

OKTOBER 2015

VORMING EN TOERUSTING NICOLAïKERK

Willeke Smits’ happiness

Volgen, wie durft? Het is bekend dat Koning Willem I dit boek op zijn sterfdag las. Bill Clinton schrijft in zijn memoires dat hij dit boek in een moeilijke periode ’s avonds in het Witte Huis ter hand nam. Dag Hammerskjöld, de eerste secretaris-generaal van de Verenigde Naties, nam dit boek op al zijn reizen mee. En ook bij detectiveschrijfster Agatha Christie schijnt het boek altijd op haar nachtkastje te hebben gelegen.

Steven Slappendel Het totale programma van het jaarthema van de wijkgemeente Nicolaïkerk opgezet vanuit de beraadsgroep Vorming en Toerusting staat sinds de startzondag op de website en in de kerk ligt het programmaboekje. In oktober is er al een reeks activiteiten. Het leerhuis over Tomáš Halík start op 13 oktober om 20.00 uur onder leiding van ds Dirk Neven (zie ook vorige nummer). Graag opgave vooraf via [email protected] of via telefoonnummer 888 1207. Op donderdag 15 oktober is een thema-avond van de 20 & 30’ers kring.Aan het begin van het kringjaar willen we samen met alle 20 & 30’ers en onze predikant Dirk Neven stilstaan bij het jaarthema. Wat betekent volgen en waarom volgen om durf vraagt. Om 20.00 uur starten we in de kosterij van de Nicolaïkerk. Van vrijdag 16 oktober t/m zondag 18 oktober is er een kloosterweekend in het Benedictijner

* Mariska van Beusichem geeft de lezing over Thomas a Kempis. klooster van Chevetogne in België. De voorbereidingsavond is op dinsdag 6 oktober. Thomas a Kempis De startmaand van ‘Volgen, wie durft?’ sluit af op een donderdag 29 oktober met een lezing van Mariska van Beusichem over

‘Thomas a Kempis, de navolging van Christus’. Wat weet u van Thomas a Kempis? Er is in Nederland vrijwel geen stad zonder een Thomas a Kempisstraat. Er wordt beweerd dat Thomas’ boek De Navolging van Christus het meest gelezen christelijke boek ter wereld is.

Thomas a Kempis was een kloosterling die in de late Middeleeuwen in Zwolle woonde. Thomas behoorde tot de beweging van de Moderne Devotie. Maar wat is er verder over hem te vertellen en wat maakt zijn boek zo boeiend tot op de dag van vandaag? Mariska van Beusichem, predikant van de Vluchtheuvel in Zetten en ook voorzitter van de Zwolse Stichting Thomas a Kempis (www. thomasakempiszwolle.nl) neemt ons mee. De lezing is in de Nicolaïkerk en begint om 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur. Er staat veel op het programma in oktober. De verschillende activiteiten komen in de rest van het themajaar meer verspreid terug. Van harte welkom!!

De vrijgevige God

Arjen de Groot De klassieker Eindelijk thuis van Henri Nouwen is misschien wel het bekendste boek over de gelijkenis van de verloren zoon. Deze persoonlijke zoektocht was en is een inspiratiebron voor velen. Het boek weerspiegelt ook een tijdsbeeld; dat van de zoekende jaren zestig generatie die het aandurft de eigen zielenroerselen kritisch door te lichten. Maar inmiddels staat een ander boek over hetzelfde onderwerp op de bestsellerlijsten: De vrijgevige God van Tim Keller. Een frisse wind uit neo-orthodoxe hoek.   Nouwen betrekt de gelijkenis op zichzelf en legt zijn ziel open voor de lezer: ‘Eigenlijk ben ik die verloren zoon, is zijn verhaal mijn verhaal’. Gaandeweg komt Nouwen tot de ontdekking dat hij ook veel van de oudste zoon heeft, de mokkende brave Hendrik die niet wil aanschuiven bij het feest dat de vader voor de teruggekeerde zoon organiseert. Misschien is de oudste zoon nog wel meer verloren dan de jongste, want de laatste is zich tenminste bewust van zijn

fouten. Door zijn wrokkige trots en zelfmedelijden dreigt de oudste zich van de liefde van de vader, van God, af te snijden. Mogelijk een eyeopener voor veel lezers, want traditioneel stond de jongste zoon altijd centraal in de uitleg. In het laatste deel van zijn boek beschrijft Nouwen het groeiende inzicht dat van hem niet alleen wordt gevraagd terug te keren naar de vader, maar ook om te worden áls de vader, als God. Om echt eens volwassen te worden. Om net zo genereus te kunnen geven als de vader zonder daar iets voor terug te verwachten, uit liefde.   Keller Ik ben niet zo bekend met de Amerikaanse evangelicale en orthodoxe literatuur en moet zeggen dat ik aangenaam verrast werd door het boek van Timothy (Tim) Keller. Geen persoonlijke zoektocht maar een uitgewerkte preek. Keller is een succesvolle kerkstichter in New York en een gevierd auteur. Hij noemt zich neoorthodox en blijkt veel jonge stedelingen aan te spreken. Alhoewel hij vasthoudt aan het orthodoxe gedachtengoed, heeft hij een heldere en frisse redeneertrant. En bovendien blijkt hij over minstens zoveel psychologisch inzicht te beschikken als Nouwen. Zijn observaties van de menselijke natuur zijn soms kort door de bocht maar vaak raak en nodigen uit tot zelfonderzoek. Ook hij benadrukt dat het verhaal gaat over twee zonen. Hij gooit er zelfs een schepje bovenop: de gevestigde kerken zitten vol oudste zonen. Geen wonder dat zoveel jongste zonen de kerk verlaten, het is er niet uit te houden. In zijn groeiende kerkgemeenschap biedt hij veel van

hen trouwens onderdak. Het grootste verschil met Nouwen is de oplossing die Keller aan jongste én oudste zonen biedt, daarin is hij herkenbaar orthodox: namelijk afzien van pogingen jezelf te rechtvaardigen via het pad van de zelfontplooiing (jongste zoon) of dat van de deugdzaamheid (oudste zoon). Want ons ego is het probleem, blokkeert de toegang tot de vader. Als we geloven in het verlossende werk van Christus, worden we van onszelf bevrijd en kunnen we eindelijk aanschuiven aan het feestmaal in het huis van de vader.   Tegenwicht Met deze benadering biedt Keller tegenwicht tegen het wat tobberige karakter van het verder zo mooie en eerlijke werk van Nouwen. Misschien blijft Nouwen wel teveel een oudste zoon, want het streven om net zo goed te willen worden als de vader is, alhoewel lovenswaardig, erg hoog gegrepen. Bij Keller gaat de verlossing aan de prestatie vooraf. Maar hij laat de lezer wel zitten met de vraag hoe oudste zonen zich het verlossende werk van Christus precies moeten voorstellen. Zij hebben immers keurig geleefd en zullen de noodzaak niet voelen zich te laten vergeven.   Rechtbank Keller geeft in dit boek niet echt antwoord op die vraag. Maar ik werd geholpen door een klein ander werkje van zijn hand, ook in het Nederlands verschenen: Bevrijd van jezelf. Hierin beschrijft Keller weer twee varianten van de menselijke conditie, nu benoemd als het opgeblazen en het leeggelopen ego. Die wisselen elkaar in elke per-

BOEKEN soon af als zelfgenoegzaamheid en vertwijfeling. We worden heen en weer geslingerd in onze zelfappreciatie omdat we onszelf en anderen voortdurend de maat nemen. In ons hoofd zetelt, om het maar zo te zeggen, een rechtbank die dagelijks vonnis wijst. Zelfs als we niets misdaan hebben, zal de angst voor een negatief oordeel ons achtervolgen. Maar wie aanvaardt dat Christus zich in onze plaats heeft laten vonnissen, hoeft zichzelf niet langer te kastijden of op te hemelen. Zelfvergetelheid is de oplossing. Ik denk dat we de betekenis van het offer van Christus inderdaad vooral psychologisch moeten duiden om het belang ervan vandaag de dag te kunnen begrijpen - Keller is in dit opzicht erg modern. Ik heb al heel wat keurige gelovigen de vraag horen stellen: waarom moest die arme man voor mijn zonden sterven? En: wat heb ik dan misdaan? Het Evangelie is een bevrijdende boodschap, nog steeds, ook voor oudste zonen, zal Keller zeggen. Dat begrijp je, als je inziet dat de rechtbank die onze zonden weegt in ons eigen hoofd zetelt en ook het leven van brave en goedwillende mensen behoorlijk kan verpesten.    Tim Keller, De vrijgevige God, 2010, ISBN: 9789051943764, €9,95 Tim Keller, Bevrijd van jezelf, 2012, ISBN: 9789051944532, €4,95 Tip: ook als (Engelstalige en goedkopere) E-books verkrijgbaar, het tweede alleen bij Amazon.

Zaterdag 5 september in de Tuindorpkerk: organist Willeke Smits viert haar veertigste verjaardag en samen met haar man Harry den Hertog hun tienjarig huwelijksfeest. Dat zou niet in dit blad vermeld hoeven te worden ware het niet dat Willeke op deze middag haar nieuwste CD presenteert: Happiness. Een wat modieuze titel? Zou kunnen, maar het verwijst naar het laatste nummer op deze CD: Happiness (this is not a waltz!) gecomponeerd door Ad Wammes, een van de bekendere componisten in Nederland. Gecomponeerd op verzoek van echtgenoot Harry als verjaarscadeau! Wammes heeft uitvoerig kennis gemaakt met het Tuindorpkerkorgel, waarvan Willeke de hoofdbespeelster is (zij is ook cantor in deze kerk). Hij componeerde een modern, aanstekelijk, swingend stuk muziek, in driekwartsmaat (maar géén wals) dat je niet direct op zo’n statig achttiende-eeuws orgel zou verwachten. De uitvoering deze middag was dus een wereldpremière. Onder de vele aanwezigen op deze feestelijke middag was ook de componist zelf. Hij ontving uit de hand van de jarige het eerste exemplaar. Willeke vertelde dat de eerste plannen voor deze nieuw CD heel anders waren, maar dat ze vanwege dit nieuwe stuk met die mooie naam het programma heeft aangepast. Muziek die vrolijk maakt zonder platvloers te zijn. De opname begint met een prachtig eigen bewerking van de Holbergsuite van Grieg. Verder zijn er werken van Telemann, Bach en Fux op te beluisteren. Op het eerste gezicht lijkt de lijst een beetje een allegaartje, maar je merkt dat het geheel zeer overdacht en zorgvuldig is samengesteld en dat de CD op de een of andere manier toch een geheel is. Muziek die inderdaad iets van geluk uitstraalt, muziek die je vrolijk maakt! Ook de hoes en het boekje, dat veel goede en nuttige informatie bevat, stralen deze vrolijkheid uit. De CD Happiness is verkrijgbaar bij Willeke Smits - email: [email protected] of stuur een briefje Waterstede 130 3605 NG Maarssen. De prijs is € 17,50 plus verzendkosten.

* Willeke Smits neemt felicitaties in ontvangst (foto Piet Warners).

in de stad

OKTOBER 2015

FOTO-EXPOSITIE IN DOMCAFÉ

Conferentie over interreligieuze dialoog Een inspirerend voorbeeld van interreligieuze dialoog vormt het tweegesprek tussen paus Franciscus (toen nog kardinaal) met zijn Joodse vriend rabbijn Abraham Skorka van Rio de Janeiro, nu een halve eeuw geleden. Dit document is in Nederland uitgegeven onder de titel ‘Hemel en aarde’. Beide leidsmannen laten zien dat dialoog niet enkel bestaat in spreken met elkaar, maar vooral in leven met elkaar. Tegen deze achtergrond organiseert de Katholieke Raad voor Kerk & Jodendom/KRI, samen met Luce/CRC en Tilburg School of Catholic Theology, op 28 oktober in Utrecht een conferentie onder de titel ‘Voorbij de interreligieuze dialoog?’ Medewerking verlenen Gerard Rouwhorst, Marcel Poorthuis, Marianne Moyaert en anderen. In de middag vindt tevens de Kardinaal Willebrandslezing plaats, dit jaar verzorgd door rabbijn Ron Kronish, oprichter en directeur van de Interreligious Coordination Council in Israël. Het bijwonen van de Willebrandslezing (om 15.00 uur) is gratis. De conferentie op 28 oktober begint om 10.30 uur en duurt, inclusief de lezing, tot 16.45 uur. Locatie is de Nieuwegracht 61 (conferentie) en Museum Catharijneconvent (lezing). Informatie, ook over de kosten, staan op de website www.luce-crc.nl.

Lichtjestocht door wijk Lunetten Op vrijdag 11 december wordt in de wijk Lunetten een lichtjestocht gehouden. Met een spoor van lichtjes worden de wandelaars langs een aantal scenes van het kerstverhaal geleid. Deze tocht wordt georganiseerd door basisscholen in Lunetten en de kerken in Lunetten/Hoograven. Dat zijn de Evangelische Kerk Utrecht, de Johannes Bernarduskerk en de Marcuskerken. Vorig jaar werd de eerste poging ondernomen voor de lichtjestocht, maar die ging op het laatste moment niet door vanwege het tekort aan vrijwilligers. Een aantal mensen heeft zich toen bij Léon de Wit en ds Hans Koops als vrijwilliger aangemeld. De hoop bestaat dat deze mensen zich opnieuw voor het tot stand komen dit mooie project willen inzetten. De tocht zelf vindt plaats van 19.00 tot 21.00. Er is een lijst van taken die voorziet in onderverdeling van weinig tijdsbesteding (één tot twee uur) op de dag zelf, oplopend tot bijvoorbeeld meehelpen gedurende een groter aantal uren, in het opbouwteam (zeven uur) basisteam (vijf uur in de avond), het opruimteam (vanaf 21.00 uur). Maar ook voor de voorbereiding zoekt de organisatie enthousiaste en creatieve mensen. Wie zich wil opgeven of meer informatie wenst, kan contact opnemen met Jeroen ’t Hart, bij voorkeur via e-mail: [email protected] of telefonisch 2801 417.

11

Vreedzaam vechten evenement komt van de Amerikaanse beweging Urban Playground Movement. “Door het vieren van vrijheid, creativiteit en blijdschap met een kussengevecht, gebruiken we de publieke ruimte om te ontmoeten en samen te spelen.’’

Bram Schriever Tot en met 15 oktober is in het Domcafé de fototentoonstelling met de titel ‘Vreedzaam vechten’ te zien. Op zaterdag 19 september begon de vredesweek met het thema ‘Vrede verbindt’. Voor vrede hebben we andere mensen nodig.  Mensen die niet tot onze directe omgeving behoren. Mensen die we dagelijks als vreemde op straat tegen zou kunnen komen. Die ander maakt ons soms angstig waardoor spanningen in onze samenleving kunnen oplopen. De Vredesweek roept op tot ontmoeting en verbinding en zoekt mensen die zich willen inzetten voor vrede. In Nederland, maar ook ver daarbuiten Op zaterdag 5 april, op Stille Zaterdag, is op het Domplein een

* ‘Sneeuwwitje’, een foto uit de expositie ‘Vreedzaam vechten’. kussengevecht gehouden. Zo’n tweeduizend mensen deden, in het kader van de International

Pillow Fight Day, mee aan het gevecht op het Domplein. De oorspronkelijke gedachte achter het

Via Faceboek meldden zich duizenden mensen aan om met elkaar het gevecht aan te gaan, om te spelen en weer even kind te zijn. Het gevecht heeft een half uur geduurd, er zijn geen gewonden gevallen. Een aantal uren later werd in het Pandhof de nieuwe paaskaars aangestoken.   De foto’s zijn gemaakt door Aad van der Tas in het kader van het straatfotografie project “Utrecht het jaar rond”. Hij wordt gecoacht door Johanne Boot van fotostudio Jo-Boot te Utrecht. 

Geestdrift Festival: over verzet Subcultuur Pim van de Werken gebruikt de traditionele taal en het geluid van de reformatorische subcultuur om zijn eigen ellende, verlossing en dankbaarheid te bezingen. Over de boze geest Gods, een gestolen Jezus, het beloofde land en hoe het is om in zonde ontvangen en geboren worden. Van de Werken weet deze dreiging als geen ander in zijn sobere liedjes te vangen.

Harry Pals Op zaterdag 31 oktober is de EUG weer mede-organisator van het Geestdrift Festival in de Janskerk – voor de derde keer alweer. Op dat festival worden kunst, samenleving en religie met elkaar verbonden. Er zijn optredens van bands en singer-songwriters, er is theater, er zijn enkele uitdagende lezingen en daarnaast boeiende workshops in de kapittelkamer. Geen festival van grote namen, maar van verbinding en verrassing, voor mensen van alle leeftijden met een jong hart.

* Impressie van het Geestdrift Festival in de Janskerk vorig jaar: een lam op een stapel kranten (foto Geert de Jong).

Vorig jaar ging het over de kwetsbaarheid van het bestaan. Dit jaar staat het thema ‘verzet’ centraal. Verzet kent vele vormen. Het kan een levenshouding zijn of een middel om een verandering te forceren, het kan inspireren tot burgerlijke ongehoorzaamheid. Wat zijn de bronnen van verzet anno 2015? Waarom raakt de een vermoeid of gedesillusioneerd van deze tijd en de ander niet? En waar is het front? In een complexe tijd als de onze is engagement lastig vorm te geven.

Verzet is terug te vinden in de lezingen van de Engelse publicist Kester Brewin over piratencultuur. En bij de Utrechtse godsdienstwetenschapper Ernst van den Hemel, die zal spreken over Calvijn en het calvinisme als bron voor hedendaags verzet. Maar ook de liedjes van Pim van de Werken, die zich met zijn muziek verzet tegen de reformatorische subcultuur van zijn jeugd, sluiten naadloos aan bij het thema. Hetzelfde geldt voor de covers van geëngageerde popsongs

door Mevrouw Tamara en Rogier Pelgrim en de prachtige animatiefilm van de Syrische filmmaker Jalal Maghout die tijdens het festival vertoond wordt. Piratencultuur Kester Brewin werkt aan een spannende mix van theologie, cultuur en filosofie. Op Geestdrift zal hij spreken over het belang van piratencultuur een dwarse subcultuur als redding voor onze samenleving. Hij zal ook het gesprek aangaan over ‘Getting High’, zijn laatste, nog te verschijnen boek. Ernst van den Hemel (mooie naam voor een godsdienstwetenschapper…) promoveerde ooit op Calvijn, maar is eveneens thuis in de krakersbeweging. Ernst is dan ook de aangewezen persoon om voor Geestdrift op zoek te gaan naar de wortels van het calvinisme en te vertellen in hoeverre deze een bron kunnen zijn voor hedendaags verzet. De Syrische Jalal Maghout is een jonge veelbelovende filmmaker. Zijn korte animatiefilms trekken op filmfestivals wereldwijd aandacht. Op Geestdrift is zijn meest recente film ‘Suleima’ te zien: een indrukwekkend portret van een jonge Syrische activiste.

Verder zal Dan Smith, bekend van de band Listener, optreden. Smith werkt momenteel aan zijn solo project ‘CAPITAL i CAPITAL t’, een mix van poëzie, muziek en spoken word. Ook de Zweedse songwriter David Åhlén komt een speciale performance geven. Zijn unieke, breekbare stem zal prachtig tot zijn recht komen in de Janskerk. Åhlén brengt de oude lievelingshymns van zijn vader (een rondreizende dominee) opnieuw ten gehore. Gezangen van weleer klinken als nooit te voren op Geestdrift. En verder… Gedurende de dag zijn er in de kapittelkamer nabesprekingen van lezingen in de kerk. Daarnaast is er o.a. een ontmoeting met de 101-jarige Hebe Kohlbrugge over het thema. Zij speelde een rol in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog, en in de jaren daarna onderhield ze kerkelijke contacten tussen Oost- en WestEuropa. Moslima en islamoloog Anne Dijk stelt onze beperkte ‘witte’ blik aan de kaak in een workshop ‘Nederlandse jihad’. Het is al een traditie dat de dag wordt afgesloten met een spetterende muzikale uitsmijter. Dagkaarten kosten tot 24 oktober € 22,50 (voor een dagdeel € 13,75), daarna gaat de prijs omhoog naar 25 euro, respectievelijk vijftien euro. Kaarten zijn te bestellen via www.geestdriftfestival. nl. Daar is ook veel meer informatie te vinden en regelmatig zijn er updates. De dag begint om 11.30 en duurt tot ong. 22.30 uur.

12

kerk

OKTOBER 2015

In het septembernummer stond het eerste deel van een reactie op de recensie van het boek ‘Waarom mag Israël niet bestaan in het MiddenOosten?’ In deze editie het vervolg op die brief, tevens het slot. Antisemitisme is nooit weggeweest, maar deze demonische geest steekt steeds brutaler weer de kop op, nu vooral onder de vlag van antizionisme, boycotbewegingen etcetera. Lezers van dit blad zullen weten dat God in Zijn Woord, de Bijbel, zichzelf duidelijk bekend maakt als de God van Israël, niet die van de kerk. En dat Jezus Christus in de eerste plaats kwam voor zijn eigen volk en dat boven het kruis

Waarom mag Israël niet bestaan? (2) in drie talen stond dat hij was de Koning der Joden. Dat Hij niet kwam om sociale gerechtigheid te brengen en de wereld te verbeteren, maar om aan het kruis de schuld der zonde te betalen en mensen die zich bekeren met God te verzoenen. Antisemitisme is, of dat beseft wordt of niet, haat tegen de God van Israël die het Joodse volk een bijzondere plaats heeft gegeven en zich daar in trouw onder ede aan heeft verbonden, ook om hen terug te brengen naar het land Israël dat Hij hen voor eeuwig heeft beloofd. Dat echter botst

geweldig, ook met opvattingen die in de kerk leven. Niemand houdt echter de Hand van God in de wereldgeschiedenis tegen, wat voor wie wil zien vanaf 1948 duidelijk is. De vijanden van de God van Israël, ook aanwezig in de kerk, doen al hun best om het voortbestaan van land en volk van Israël te vernietigen en daarin zijn demonisering en delegitimering van Israël valse instrumenten die inmiddels ook in Europa worden gehanteerd, ook in Nederland. Het is mij als lezer reeds lang opgevallen met welke frequentie in onze media eenzijdige, negatieve

“Musica pro Deo” in de Domkerk De vespers tijdens de herfsttijd in de Domkerk staan, voor zo ver nu bekend, als volgt gepland: Zondag 4/10 : Cees-Willem van Vliet speelt Concerto F-dur (HWV 295): Larghetto & Allegro, G.F. Händel en de cantorij zingt : Tollius: ‘Franciscus vir catholicus’ Woensdag 7/10 : Jan Hage speelt Zondag 11/10 : Hugo Bakker speelt Fantasia und Fuge c-moll BWV 537 van J.S. Bach en de cantorij zingt : De Monte: ‘Conserva me’ Woensdag 14/9 : Jan Hage speelt Zondag 18/10 : Gerben Budding speelt Vijf versetten op een avondhymne ‘Aleer het licht ten avond raakt’ van D. Manneke en de cantorij zingt : Gesualdo: ‘Sana me, Domine’

dagelijks (behalve zondag) 12.30 uur Domkerk, middaggebed elke maandag 7.00 uur Domkerk, ochtendgebed elke woensdag 17.30 Johannescentrum, Hanna’s herberg elke donderdag 8.30 Johannescentrum, ochtendgebed --zaterdag 3 oktober 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met blokfluittrio Black Intention en Jan Hage op orgel zondag 4 oktober 18.15 uur Jacobikerk, spelletjesavond YUP Jacobi dinsdag 6 oktober 19.30 uur Oranjekapel, avondgebed 20.00 uur Oranjekapel, Bijbellezen met het oog op de zondag 20.00 uur Jacobikerk, introductieavond woensdag 7 oktober 13.00 uur Jacobikerk, 55+ Alpha-cursus 18.45 uur Jacobikerk, Alphacursus 20.15 uur Johannescentrum, eerste leerhuisavond van seizoen (informatie inschrijving: m.vanderhulst-caspers@ planet.nl) donderdag 8 oktober 9.00 uur Marcuskerk, najaarsreisje ouderensoos 14.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), inloop 18.45 uur Jacobikerk, Marriage course

Woensdag 21/10 : Jan Hage speelt Zondag 25/10 : Geerten Liefting speelt Improvisatie en de cantorij zingt : Lassus: ‘In dedicatione templi’ Woensdag 28/10 : Jan Hage speelt Zondag 1/11 : Richard Vos speelt Woensdag 4/11 : Jan Hage speelt Zondag 8/11 : Gerben Budding speelt ‘Nun danket alle Gott’ van S. Karg-Elert Woensdag 11/11 : Jan Hage speelt Zondag 15/11 : Hugo Bakker speelt ‘Herzlich tut mich verlangen’ van J. Brahms Woensdag 18/11 : Jan Hage speelt Zondag 22/11 : Geerten Liefting speelt ‘Choral Phrygian’ van J.A Alain Woensdag 25/11 : Jan Hage speelt Zondag 29/ 11 : Geerten Liefting speelt Improvisatie ‘Nun komm der Heiden Heiland’.

en soms suggestieve berichtgeving over Israël plaatsvindt. De anti-Israëlische tentoonstelling die vorig jaar in de Domkerk werd gehouden valt daar naar mijn mening ook onder. Jezus, de Jood, de Zoon en Messias van Israël waarschuwt ons om op de tekenen der tijden te letten. Een keerpunt, belangrijk teken van de tijd is, na ruim tweeduizend jaar de terugkeer van de staat Israel op de wereldkaart. In Jesaja 60 wordt uitdrukkelijk geprofeteerd over de toekomende heerlijkheid van Sion, het Joodse volk in Israël, iets wat vóór 1948 niet in vervulling kon gaan. Daar staat ook dat uiteindelijk duisternis de aarde zal bedekken en donkerheid de natiën, maar dat over het Joodse volk Gods heerlijkheid gezien zal worden. Daar is land en volk van Israël naar op weg. Christelijk genoemd Europa raakt in allerlei opzicht meer en meer in duisternis gehuld want hier is het Joodse volk, Gods oogappel op duivelse wijze uitgemoord. “Kaïn, waar is uw broeder Abel?” sprak God, want het bloed van de vermoorde Abel riep tot Hem van de aardbodem. Zo roept het bloed van zes miljoen vermoorde Joden al zeventig jaar van de aardbodem tot God, de Rechter van het heelal. De Bijbel spreekt in dat verband over bloedschuld. Het is onder andere om die reden dat de hemel

AGENDA zaterdag 10 oktober 10.00 uur kapel Sant Égidio (Oudegracht 33), ‘Bidden met de benen’, thema Anne Frank 14.00 uur Nicolaïkerk, concert Psalmenproject www. psalmenproject.nl 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met Domorganist Jan Hage dinsdag 13 oktober 20.00 uur Jacobikerk, introductieavond 20.00 uur Nicolaïkerk, leerhuis over Tomáš Halík woensdag 14 oktober 13.00 uur Jacobikerk, 55+ Alpha-cursus 18.45 uur Jacobikerk, Alphacursus 19.15 uur Louis Hartlooper Complex, première De Golem

bureau (Haydnlaan), derde (en slot-)avond cursus diaconaat 19.00 uur Jacobikerk, Open kring 20.00 uur kosterij Nicolaïkerk, thema-avond 20 & 30’ers kring 20.00 uur Oranjekapel (info exacte locatie bij [email protected]), geloofsgesprekskring vrijdag 16 oktober 18.00 uur vanuit Nicolaïkerk, kloosterweekend in Chèvetogne zaterdag 17 oktober 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met Judith van den Dool, mezzosopraan en Joep van Geffen, bariton en koor van de Domcantorij 20.15 uur Pieterskerk, concert Trajecti Voces (Requiem Capana) zondag 18 oktober 10.30 Johannescentrum,Verhaal halen 13.00 uur Nicolaïkerk, Culturele Zondag ‘Alles KidS in de Klaas’ 14.00 uur VIIe Oecumenisch Liedfestival met Sytze de Vries (70 jaar)

* Prof.dr. Irene Zwiep verzorgt de Utrecht Lezing over Jodendom, in Parc Transwijk op 28 oktober. donderdag 15 oktober 14.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), inloop 19.00 uur PKN landelijk

dinsdag 20 oktober 17.00 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), wijkmaaltijd 19.30 uur Oranjekapel, avondgebed 20.00 uur Oranjekapel, De bijbel door in twee jaar woensdag 21 oktober 13.00 uur Jacobikerk, 55+ Alpha-cursus

LEZERS SCHRIJVEN in Europa inmiddels van koper is en de kerk stervende. In ons land zijn sinds 1975 al meer dan 1.350 kerken verdwenen en honderden zullen volgen. Een Godsoordeel over land en volk. En aan die historische schuld wordt nog dagelijks toegevoegd door de houding die men meer en meer inneemt met betrekking tot land en volk van Israël, een onuitgesproken vorm van vervloeking. Daar hoort delegitimering, ondermijning van het bestaansrecht, als nieuwe vorm van antisemitisme nadrukkelijk bij. Ook in ons land zijn er mensen voor wie Israël niet mag bestaan. In die zin herhalen zich de jaren ’30 van de vorige eeuw. Het boek van Hans Jansen kan dan ook als een waarschuwing worden gezien, met het oog op deze tijd en tevens als een waarschuwing aan het adres van de kerk. De God van de Bijbel zegt ons immers dat Hij zal vervloeken die het volk Israël vervloeken.Wie een oor heeft die hore opdat de kerk niet op een fatale ramkoers komt met de God van Israël en wordt weggevaagd. G.H. Keunen, Utrecht 20.00 uur Tuindorpkerk, derde avond in serie ‘Vragen rond de laatste levensfase’ – over rituelen

18.45 uur Jacobikerk, Alphacursus 20.00 uur Jacobikerk, Jacobidebat met Arthur Japin 20.15 Johannescentrum, tweede leerhuisavond donderdag 22 oktober 14.30 uur Marcuskerk, Ouderensoos: Hermen Diks over Domkerk en –toren 14.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), inloop 20.00 uur Nicolaïkerk, orgelconcert Gerrit Jordaan (Zuid Afrika)

donderdag 29 oktober 9.00 uur Marcuskerk, opbouwen bazaar 14.30 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), inloop met training tegen babbeltrucs 19.00 uur Jacobikerk, Openkring 20.00 uur Nicolaïkerk, lezing Mariska van Beusichem over Thomas a Kempis

zaterdag 24 oktober 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met barokensemble van de Domkerk en organist Jan Hage maandag 26 oktober 15.00 uur Huiskamer (Hobbemastraat 41), Lezing dr. Harriet Wittink over ‘Gezond ouder worden, bewegen en leefstijl’ 20.00 uur Bethelkerk, ‘speurtocht naar binnen’ met Tineke Zijlstra en Seintje Bos woensdag 28 oktober 10.30 uur EUG-pand Nieuwegracht 61, conferentie over interreligieuze dialoog 13.00 uur Jacobikerk, 55+ Alpha-cursus 14.00 uur Parc Transwijk, Utrecht lezing over Jodendom door prof. dr. Irene Zwiep 15.00 uur Museum Catharijneconvent, Willebrandslezing in kader conferentie 18.45 uur Jacobikerk, Alphacursus

*.Lieddag met Sytze de Vries in de Domkerk op 18 oktober. vrijdag 30 oktober 9.00 uur Marcuskerk, opbouwen bazaar zaterdag 31 oktober 10.00 uur Marcuskerk, bazaar 15.30 uur Domkerk, Zaterdagmiddagmuziek met Solistenensemble Cantores Martini zaterdag 7 november 10.00 uur Johannescentrum, lieddag De Verhalen woensdag 11 november 16.30 uur Domkerk, uitreiking prijs Mantel van Sint Maarten

in de stad Citypastoraat Domkerk

OKTOBER 2015

Jacobikerk

WIJKNIEUWS

DOMKERK UTRECHT C I T Y PA S T O R A AT

www.domkerk.nl

www.jacobikerk.nl

Jaarlijks organiseert het Citypastoraat Domkerk een introductiecursus voor nieuwe leden en betrokkenen onder de titel: ‘Wat zijn onze manieren?’ Op drie avonden is het mogelijk nader kennis te maken met het Citypastoraat. Op de eerste avond gaat het over: Hoe zijn we kerk op zondag en door de week? De volgende avond staat centraal: Hoe vieren we de liturgie en de feesten? De laatste avond gaat over: Hoe lezen we de Bijbel? Naast het informatieve karakter van de avonden is er ook ruimte voor kennismaking en ontmoeting. Dit jaar start de cursus op dinsdag 27 oktober. De volgende avonden zijn 10 en 24 november.Wie meer wil weten over de achtergronden van het Citypastoraat Domkerk is hartelijk welkom! Info en opgave: ds Netty de Jong-Dorland, [email protected], telefoon 2400 660.

De Jacobikerk organiseert regelmatig de Marriage Course, een programma van zeven avonden voor stellen die (langer of korter) getrouwd zijn. Nieuw dit jaar is dat je niet de hele cursus hoeft te volgen maar ook jullie favoriete thema kunt selecteren en een avond deelneemt. De kosten van de Marriage Course bedragen eenmalig 17 euro voor het materiaal voor twee personen en 20 euro per avond per stel. Deze prijs is inclusief een goede warme maaltijd en een afsluitende borrel. Data en onderwerpen • 8 oktober: Sterke fundamenten leggen • 12 november: De kunst van communicatie • 17 december: Conflicten oplossen • 21 januari: De kracht van vergeving • 25 februari: De impact van familie – verleden en heden • 7 april: Goede seks • 9 mei: Liefde in actie Ontvangst is steeds vanaf 18.45 uur. De maaltijd start om 19.00 uur en het programma duurt tot circa 21.45 uur, waarna aansluitend de borrel plaatsvindt. Aanmelden minimaal zeven dagen voor de betreffende avond bij Johan Blok ([email protected]). Kijk op www.jacobikerk.nl voor meer informatie. De eerstvolgende Introductie­ avonden worden gehouden op 6 en 13 oktober in de Duifhuiszaal van de Jacobikerk, aanvang 20.00 uur. Vragen of opgave: Barbara Lamain, telefoon 06-3095 4748, e-mail [email protected].

EUG Oekumenische Studentengemeente (Janskerk)

www.eug-janskerk.nl Van 4 oktober tot en met 1 november is het thema in de diensten ‘Onvolkomen’. We staan we stil bij verhalen van mensen met een beperking. Vaak worden zij ook nog eens apart gezet of uitgesloten. We laten ons inspireren door onvolkomen mensen uit de evangelieverhalen.  Hoe redden zij zich? Of worden zij gered? Op 4 oktober gaat het over ‘De zieke man bij het bad’. Bestaat zijn onvermogen uit zijn ziekte, of uit het feit dat iedereen hem verlaten heeft? Op 11 oktober over ‘De bezetene’. Gaat het hier om een psychische ziekte? Of is er iets anders aan de hand? Op 18 oktober is het thema ‘De rijke jongeman’. Is rijkdom een hinderpaal om Jezus te volgen? Hoe radicaal kun je zijn? Op 25 oktober is het verhaal van ‘Zacharias en Elisabeth’ het onderwerp. Zacharias’ onvermogen om te geloven wordt tot een onvermogen om te spreken. En Elisabeths onvermogen om kinderen te baren keert. Op zaterdag 31 oktober wordt in de Janskerk voor de derde keer het Geestdrift Festival gehouden. Kunst, samenleving en religie worden met elkaar verbonden. Er zijn optredens van bands en singer-songwriters, er is theater, er zijn boeiende workshops en enkele uitdagende lezingen. Het thema is ‘Verzet’. Piratencultuur met de Engelse publicist Kester Brewin. Calvijn met de Utrechtse godsdienstwetenschapper Ernst van den Hemel. En leven in verzet met de 101-jarige Hebe Kohlbrugge. Zie ook het artikel in dit blad. Voor actuele informatie en bestellen van kaarten: www.geestdriftfestival.nl.

Johannescentrumgemeente

Johannescentrumgemeente voor zoekers en zieners

www.johannescentrum.nl De cyclus over Elia, de profeet van de tegenstelling en polarisatie, van ups en downs, wordt vervolgd in oktober. Op 4 oktober gaat het verhaal over Elia op de berg Horeb,Toos Wolters gaat dan voor. Huub Schumacher laat ons meedenken over de ontmaskering van koning Achab door Elia op 11 oktober. Bij ‘Verhaal halen’ op 18 oktober gaat het over Elia en de zoon van Achab. De laatste viering in deze cyclus gaat Toos Wolters ons meenemen in het verhaal van Elia’s hemelvaart. Het belooft een interessante maand te worden!

Marcus-Wilhelminakerk

Zondag 4 oktober gaat is de voorganger in de Marcuskerk ds J. Kruiter uit Hardenberg. Er is deze zondag tienerdienst. In de Wilhelminakerk gaat ds Marian van Giezen voor. Om 17.00 uur is er een vesper de Nicolaïkerk. Zie voor meer informatie onder ‘Vespers in Zuidoost’.

Zondag 11 oktober is de voorganger ds Hans Koops. In het kader van ons jaarthema: De zeven werken van barmhartigheid, is nu het bezoeken van gevangenen aan de beurt. Na de dienst is er weer een zanghalfuurtje.

man of vriend of vriendin mee. Wel graag van te voren opgeven bij Bernardine Rensen, telefoon 2733 714 . Op 14 augustus is overleden Wilhelmina de Bruin, op de leeftijd van 94 jaar. Zij woonde de laatste jaren in huize Tuindorp Oost. Voorheen woonde ze op de Jan van Scorelstraat en was ze lid van de soos, en ze is ook na haar verhuizing ingeschreven gebleven in de Wilhelminagemeente. De crematie heeft op 20 augustus plaatsgevonden.

ww w.marcus-wilhelminakerk.nl Zondag 18 oktober gaat ds Marian van Giezen voor in de Marcuskerk. In de Wilhelminakerk gaat ds Hans Koops voor in een dienst van Schrift en Tafel Om 17.00 uur is er een vesper in de Marcuskerk. Op zondag 25 oktober gaat ds Hans Koops voor.

Marcuswijk

De kerkenraad is verheugd om gemeentelid Martine Onderdijk (Kornalijnlaan 16) te mogen voordragen als diaken.  De Ouderensoos gaat op 8 oktober op reis. Het herfst-uitje gaat deze keer naar Brabant. Op 22 oktober neemt Herman Diks, een van onze soosleden, ons in beelden en geluid mee naar de Domkerk en de -toren. De middag begint om half drie in de grote Marcuszaal en we gaan door tot half vijf. De zaal gaat om 14.00 uur open. Ook als u nog geen lid bent, bent u van harte welkom. Eerst houdt Cor van Rijswijk een korte meditatie en zingen we een lied, dan volgen er wat mededelingen en daarna is er de eerste koffie- en theeronde. Bijdrage in de kosten: € 1,50.Wie behoefte heeft aan vervoer kan contact opnemen met Cor van Rijswijk, teefoon 2888 597. Zaterdag 31 oktober is het zo ver: de jaarlijkse bazaar.Van 10.00 tot 15.00 uur is er weer van alles te koop en te winnen.Wie wil helpen met opbouwen (29 en 30 oktober) en/of op de dag zelf wil helpen, kan zich aanmelden bij Jeannette en Beatrix, e-mail: [email protected]. Over de Lichtjestocht in Lunetten staat elders in dit blad een artikeltje. In het gezin van Jantine en Rob Henk van Nek (Schonauwensingel 8-2) is op zondag 6 september een dochter geboren: Rivka Dieuwke. Op donderdag 10 september overleed in de leeftijd van 89 jaar Harmine (Mien) Roos-Bosma. Zij woonde enkele jaren in WoonZorgcentrum Tolsteeg. Daarvoor leefde zij met haar gezin in Hoograven en was nauw betrokken bij de Marcuskerk. Na een dienst van Woord en Gebed heeft de begrafenis plaatsgevonden op de algemene begraafplaats Tolsteeg.

Wilhelminawijk

Op dinsdag 20 oktober is onze gastvrije kerk weer open om elkaar weer te genieten van onze gezamenlijke maaltijden. Vanaf 17.00 uur bent u welkom voor een drankje vooraf. De maaltijd begint 17.30 uur en u kunt kiezen uit diverse heerlijke gerechten. De kosten bedragen vijf euro per maaltijd. De maaltijd bestaat uit een hoofdgerecht, een nagerecht en een kopje koffie/thee met iets lekkers. Neem gerust een buurvrouw / buur-

www.nicolaikerk.nl Op zondag 4 oktober, de derde zondag van de herfst en achttiende na Trinitatis, is ds Dirk Neven de voorganger in een dienst waarin gedoopt zal worden Marit, dochter van Martijn Wienia en Nicolien Ploos van Amstel, Jona, zoon van Aurelie Lange en Daan van Helden, en Okke en Rink, zonen van Onno Zwart en Carola Koornneef. Wij horen in deze dienst o.a. de toepasselijke woorden van Marcus 10:13-16, Jezus die de kinderen zegent, en uit de Thora de woorden van Maleachi 2:10-16. Om 17.00 uur is er een vesper. Meer informatie staat elders in dit nummer. Ook op zondag 11 oktober gaat ds Dirk Neven voor. We luisteren naar de woorden uit Marcus 10:17-31, het aangrijpende bericht over de rijke jongeling. Als Thora-lezing hebben we Deuteronomium 15:1-11, een mooi stuk onderricht van Mozes over het sabbatsjaar. Op zondag 18 oktober is ds Barend Wallet uit Houten de voorganger. De Profetenlezing is Jesaja 29:18-24 en de Evangelielezing is Marcus 10:32-45.Wij zijn mensen onderweg. Geloven is een trektocht. Je richt je leven op iets wat er nog niet is, maar wel komen zal. We hechten niet aan wat we zien, maar wat we verwachten. Wie God vertrouwt, wordt getrokken in de lichtkring van zijn heil. Hoe licht de bedoeling van het koninkrijk van God op in onze manier van leven? Het gaat dan om de macht van de Geest, de macht van dienst, van solidariteit. Dat biedt perspectief voor de toekomst. Om 17.00 uur is er een vesper in de Marcuskerk. Meer informatie staat elders in dit nummer. Zondag 25 oktober gaat ds Aline Barnhoorn voor. De lezingen volgens het rooster van De eerste Dag zijn Jesaja 59: 9-19 en Marcus 10: 46-52. In de evangelielezing wordt bericht over de genezing van Bartimeüs bij Jezus’ tocht naar Jeruzalem.

Zuilen (Bethelkerk en Oranjekapel)

www.protestantszuilen.nl Bethelkerk De gemeente van de Bethelkerk kan terugkijken op een mooie

13

start van het seizoen, met onder andere een geslaagde bazaar (opbrengst 11.500 euro!), een mooi orgel- en harpconcert, een feestelijke startdienst in samenwerking met andere geloofsgemeenschappen uit Zuilen en het diaconale najaars-uitje voor de ouderen, met aansluitend een maaltijd voor jong en oud. Ook in oktober staan er weer mooie activiteiten te gebeuren. De vierplekcommissie, aangevuld met enkele leden van de Bethel Innovatie Groep, buigt zich op zaterdagmiddag 3 oktober over de fundamenten van het kerkzijn en de toekomst van de Bethelkerk in Zuilen. Ook uit de activiteiten van de komende maand komt naar voren dat kerkzijn zoveel meer inhoudt dan de wekelijkse kerkdiensten. Naast de samenkomsten op zondagochtend, is er ook sprake van kerkzijn in het kerkcafé op zondagmiddag 4 oktober, en op de vrijwilligersspeeddate op 7 oktober (zie voor meer informatie elders dit blad). Op maandagavond 26 oktober vindt de eerste avond ‘speurtocht naar binnen’ plaats, een dag later is er een nieuwe ‘maal en verhaal’: een samenkomst van jong en oud tijdens een maaltijd met verhalen over vroeger en nu. Op zondagochtend 11 oktober zijn er twee diensten: na de reguliere dienst om 10.00 uur, start om 12.00 uur een brunchdienst, geleid door ds Gertine Blom. De brunchdienst is een kleinschalige bijeenkomst, juist ook bedoeld voor degenen die niet zo bekend zijn met kerk en liturgie. In de brunchdiensten experimenteren we met liturgie, muziek en werkvormen en – de naam zegt het al – na afloop is er tijd om na te praten tijdens een brunch Oranjekapel Het is herfst, buiten, maar ook in de kerk is de herfsttijd begonnen. We vieren zondag 4 oktober met gemeentelid ds Gerard van ’t Spijker als voorganger, en met mooie muziek van Janneke (blokfluit) en Jan Hein (viool). Zondag 11 oktober gaat ds Lieske Keuning voor in een dienst van Schrift en Tafel. Zondag 18 oktober vieren we samen met de Bethelkerk, in de Oranjekapel, met pastoraal werker Jorine de Klerk en wijkpredikant ds Mendie Hofma als voorgangers. Zondag 25 oktober is ds Erna Treurniet onze gastvoorganger. In de herfst zoeken we ons vertier binnen, en dat kan in de kapel, met: - Bijbellezen met het oog op zondag (6 oktober om 20.00 uur) - een geloofsgesprekskring (13 oktober om 20.00 uur) - ‘de bijbel door in twee jaar’ (20 oktober om 20.00 uur). Wees welkom! Een korte terugblik: in een interview eerder in Kerk in de Stad hebt u kunnen lezen over het werk dat Els Spierings jarenlang verzette voor de jeugd in de kerk in Zuilen. Op zondag 13 september was ze blij verrast met een fotoboek, met een samenvatting van een aantal jaren. Nog geen aandacht kreeg het jubileum van een van de organisten van de Oranjekapel: net als Margriet van Reekum eerder dit jaar, is ook Karel Demoet 25 jaar in dienst van de PGU, en al die 25 jaren ook orgel spelend in de Oranjekapel. In een viering op 27 september, met voorganger ds Sytze de Vries, stonden we stil bij deze mijlpaal.

14

kerk

SEPTEMBER 2015

‘KidSjes’

REPARATIE

Aan­leveren van advertenties:

[email protected] of telefoneren naar: 030 273 75 40

www.pgu.nu Als u een advertentie elk nummer plaatst ontvangt u 10% korting. Een kleine advertentie van een paar regels (zoals een oproep) bedraagt 15 euro.

HULPVERLENING

Klokkenatelier Jan Haasnoot Voor al uw klokken en barometers (reparatie en verkoop) Vleutenseweg 320, Utrecht. Tel: 030-6034247 www.klokken-barometers.nl Met een abonnement op

Kerk in de Stad Wilt u uw verhaal kwijt? Iets bespreken? Persoonlijk contact? Wij hebben altijd tijd voor een gesprek of chat: • Vertrouwelijk • Anoniem • 24 uur per dag 030 - 294 33 44

www.telefonischehulpdienstutrecht.nl

verzekert u zich elke maand van actueel Utrechts kerk­ nieuws. Oecumenisch van geest, inspirerende verhalen van stadsgenoten en aandacht voor de rijke, christelijke cultuur van onze stad!

Boerderij Mereveld

Reisboekhandel

INTERGLOBE Reisgidsen

PARTY & EVENEMENTENVERZORGING SINDS 1938

Landkaarten (overzichtskaarten en deelkaarten van - bijna - alle landen ter wereld

BRUISENDE BEDRIJFSEVENEMENTEN ROMANTISCHE HUWELIJKSFEESTEN VERRASSEND ENTERTAINMENT STIJLVOLLE BUFFETTEN EN DINERS Boerderij Mereveld ademt de sfeer van het landelijk leven van rond het jaar 1900 en ligt toch op slechts enkele minuten van Utrecht-centrum. Zoekt u naar een sfeervolle locatie waar vakmanschap en creativiteit het succes van uw bedrijfsfeest, bruiloft of diner garanderen? Wij heten u van harte welkom! Capaciteit 25-500 personen, parkeren geen probleem, makkelijk te bereiken

*** Vinkenburgstraat 7 3512 AA Utrecht telefoon 030-2340401 www.interglobetravel.nl

Inlichtingen of documentatie? Belt u ons:

Tel. 030 - 251 47 80

Fax 030 - 254 34 23

Mereveldseweg 9 3584 LH Utrecht www.boerderijmereveld.nl

Steeds op de hoogte blijven van de nieuw verschenen boeken op het christelijk en kerkelijk erf? www.boekentafels.nl

ruimte voor afscheid

Ad Voogt fonds in uw testament?

AL UW WENSEN IN DEZEN KUNNEN VERWEZENLIJKT WORDEN. Gansstraat 128-130 te Utrecht Telefoon: 030 – 2516955

Ook u kunt bijdragen aan de toekomst van de PGU door het Ad Voogt fonds op te nemen in uw testament. Uit dit fonds financieren we projecten die de wijkgemeenten ondersteunen en vitaler maken. Bijvoorbeeld door een missionair predikant te beroepen, of een jeugdwerker in te zetten.Vaak kunnen zulke krachten niet bekostigd worden uit de reguliere inkomsten. Uw geld wordt zo goed besteed voor de toekomst van uw kerk! Vragen? [email protected] of bel 030 2737 540.

Afscheid. Een mensenleven waardig.

Het overlijden van een dierbare is een ingrijpende gebeurtenis. Gevoelens van verdriet, woede, pijn en gemis strijden om voorrang. In de periode vlak na het overlijden is het soms moeilijk om de gedachten goed op een rij te krijgen. Dan is het goed als er iemand is die u zaken uit handen kan nemen, zonder de regie over te nemen. Voortgekomen uit de Protestantse Kerken in Utrecht zijn de waarden van de kerk nog steeds actueel voor onze dienstverlening. Wij zijn een kleinschalige organisatie, waarin een persoonlijke benadering

centraal staat. Voor directe hulp na overlijden zijn wij persoonlijk dag en nacht telefonisch bereikbaar. PCB Uitvaartzorg heeft ook een InformatieCentrum in Nieuwegein-Zuid aan de Dorpsstraat 6. U kunt zich hier vrijblijvend laten informeren over uitvaartverzorging, nazorg en gedachtenisvormen. Het InformatieCentrum is dinsdag, donderdag en vrijdag geopend van 10.00 tot 16.30 uur. Een afspraak maken op andere dagen of bij u thuis is ook mogelijk. PCB Uitvaartzorg organiseert regelmatig lezingen en exposities. Meer informatie vindt u op: www.pcb-uitvaart.nl.

PCB

UITVAARTZORG David van de Waal · Tineke Ouwerkerk · Liesbeth Kramer · Peter van Bennekom Donaudreef 25 3561 EL Utrecht Dorpsstraat 6 3433 CH Nieuwegein

Telefoon [030] 262 22 44 dag en nacht Telefoon [030] 605 16 30 dag en nacht

www.narratio.nl Het adres voor inspirerende uitgaven, projecten en tijdschriften.

06 - 45 363 220 altinguitvaarten.nl Geertekerkhof 3 3511 XB Utrecht

Al

tin

n g U i t va a r t e

in de stad Alle kerkgebouwen zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Kerkgebouwen aangegeven met * zijn voorzien van een aangepast toilet.

protestantse kerken binnen de PGU Bethelkerk *,

De M. Keizerlaan Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds T.M. van Montfoort; viering Heilig Avondmaal 11-10 10:00 Ds J. Nottelman 18-10 10:00 Mw. J.C. de Klerk; gezamenlijke dienst met & in Oranjekapel 25-10 10:00 Ds G. Blom Domkerk *,

Domplein Diensten: 10:30 uur 04-10 10:30 Ds N.J. de Jong-Dorland 04-10 19:00 Vesper 11-10 10:30 Ds N.J. de Jong-Dorland 11-10 19:00 Vesper 18-10 10:30 Ds S.L.S. de Vries 18-10 15:30 Dienst van het Straatpastoraat 18-10 19:00 Vesper 25-10 10:30 Prof.Dr. M. Barnard 25-10 19:00 Vesper Evang.-Lutherse kerk (H),

Hamburgerstraat Diensten: 10:30 uur 04-10 10:30 Ds Chr. Karrer, Heilig Avondmaal 11-10 10:30 Ds C. van Opstal 18-10 10:30 Ds J.Wiegers 25-10 10:30 Ds C.P. Bouman Evang.-Lutherse kerk (W), De Wartburg

Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds K. Storch 11-10 10:00 Ds K. Storch 18-10 10:00 Mw. S. Bos 25-10 10:00 Ds H.G.T. Günther Jacobikerk *,

St. Jacobsstraat Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds A.J. Zoutendijk 04-10 17:00 Ds C.M.A. van Ekris 11-10 10:00 Ds W.P.Vermeulen, Doop 11-10 17:00 Ds K. van Meijeren 18-10 10:00 Ds D.M. van de Linde 18-10 17:00 Ds P.J.Visser 25-10 10:00 Ds W.P.Vermeulen 25-10 17:00 Ds A.J. Zoutendijk

OKTOBER 2015

ke rkd i e n s t e n Janskerk EUG Oek. Studentengemeente *,

Janskerkhof Diensten: 11:00 uur 04-10 11:00 Past. E.J.G. Rommens-Woertman m.m.v. koor 11-10 11:00 Ds H. Pals 18-10 11:00 Ds C.van Steenis m.m.v. koor 25-10 11:00 Mw.T. Peereboom Johannescentrum *,

Moezeldreef Diensten: 10:30 uur 04-10 10:30 Ds T.Wolters Schrift en Tafelviering 11-10 10:30 Past. H. Schumacher 18-10 10:30 Verhaal Halen 25-10 10:30 Ds T.Wolters Marcuskerk *,

Wijnesteinlaan Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds J. Kruiter 11-10 10:00 Ds J.S. Koops, Cantorij 18-10 10:00 Ds M. van Giezen, ruildienst Wilhelmina 25-10 10:00 Ds J.S. Koops Nicolaikerk *,

Nicolaaskerkhof Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds D. Neven, Doop 04-10 17:00 Vespercommissie-predikant onbekend, Vesper 11-10 10:00 Ds D. Neven 18-10 10:00 Ds B.Wallet, Oogstdienst 25-10 10:00 Ds A. Barnhoorn

Pieterskerk,

Pieterskerkhof Diensten: 10:30 uur 04-10 10:30 Dhr. J. La Grouw 11-10 10:30 Ds M. Badry 18-10 10:30 Ds M. Badry 25-10 10:30 Ds M. Badry (Reformatiezondag - avondmaal) Roobolkapel,

Cornelis Roobolstraat 86 Diensten: 10:00 uur 11-10 10:00 Dhr. K. Goedegebuur 25-10 10:00 Oecumenische Roobolviering Tuindorpkerk *,

Van Riellaan/Suringarlaan 1 Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds B.C. van Wieren, ISR 11-10 10:00 Ds P.J. Rebel, ZWD, Schrift en Tafel 18-10 10:00 Ds J. Muis 25-10 10:00 Ds P.J. Rebel Wijkplaats, de,

Johan Camphuijsstraat 101 Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds M. Snaterse, doopdienst 11-10 10:00 Ds D.W. Brouwer, doopdienst 18-10 10:00 Ds D.W. Brouwer 25-10 10:00 Ds D.W. Brouwer, Schrift &Tafel Wilhelminakerk *,

Hobbemastraat Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds M. van Giezen 11-10 10:00 Dienst in de Marcuskerk 18-10 10:00 Ds M. van Giezen 25-10 10:00 Dienst in de Marcuskerk

Nieuwe Kerk,

Bollenhofsestraat Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds D. de Bree 11-10 10:00 Ds C. van Wieren, Heilig Avondmaal met kinderen 18-10 10:00 Ds L. Kansen 25-10 10:00 Predikant onbekend Oranjekapel *,

Amsterdamsestraatweg Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds G. van ‘t Spijker 11-10 10:00 Ds L. Keuning 18-10 10:00 Ds M. Hofma en Ds J. Kronenburg (gezamenlijk met Bethelkerk in Oranjekapel) 25-10 10:00 Ds E.Treurniet

andere kerken Doopsgezinde Gemeente *,

Oudegracht 270 Diensten: 10:00 uur 04-10 Ds A. v.d. Zijpp 11-10 Ds C. Cornelissen 14-10 Taizé viering 18-10 Br. G. Prangsma 25-10 Ds A. v.d. Zijpp Geertekerk *,

Geertekerkhof Diensten: 10:30 uur 04-10 10:30 Ds F. Kruyne 11-10 10:30 Ds A.L.Wieringa, Coming Out Sunday 18-10 10:30 Ds P. Dronkers, Woord- en Tafelviering 25-10 10:30 Ds F. Kruyne

Gemeenschap Wladimirskaja Sint Antoniuskerk,

ziekenhuizen

Kanaalstraat 200 18-10 10:30 Vader H. Sterrenberg, De Goddelijke Liturgie in de Antoniuskerk Jeruelkapel, Vrije Evangelische *,

Ivoordreef Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds B. Kooistra, Israëlzondag 11-10 10:00 Ds E. Spee, Maaltijd van de Heer 18-10 10:00 Ds L. v. Hilten-Matthijsen 25-10 10:00 Geen dienst in Jeruëlkapel, gezamenlijke dienst met PKN gemeente Leidsche Rijn, Hogeweide 6, Utrecht, predikant(en) onbekend Nederlands Gereformeerde Kerk,

Troosterlaan 65 Diensten: 09:30 uur 04-10 09:30 Ds M. Janssens 04-10 17:00 Ds G. Nederveen 11-10 09:30 Ds J. Smelik, Heilig Avondmaal 11-10 17:00 Ds M. de Best 18-10 09:30 Ds J. de Jonge 18-10 17:00 Ds J. de Jonge 25-10 09:30 Zr.Agnes Beuving 25-10 17:00 Ds H. Kaldeway Oecumenische onderwegkerk Blauwkapel,

Kapeldwarsweg Diensten: 10:30 uur 04-10 10:30 Ds E. de Boom; muziek: dhr. H. van IJcken, Dienst van Woord en Tafel 11-10 10:30 Past. M. de Mey; muziek: dhr. F. Sellies 18-10 10:30 Prof.Dr. M. Brinkman; muziek: dhr. H. van IJcken 25-10 10:30 Ds C.‘t Lam; muziek: dhr. H. van IJcken Oud-Katholieke Parochie Utrecht Ste. Gertrudis, Willemsplantsoen 2 Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Aartsbisschop J.Vercammen, H. Franciscus van Assisi 11-10 10:00 Past. B.Wallet, Oogstdienst. 18-10 10:00 Past. P. Brommet, H. Lukas, de Evangelist. 25-10 10:00 Past. B.Wallet, m.m.v. het protestants kerkkoor ‘Jubilate Deo’ uit Beusichem-Zoelmond

Op dinsdag 13 oktober om 19.15 uur vindt in het Louis Hartlooper Complex de première plaats van ‘De Golem’. Deze multimediale voorstelling van trio Wilde Eend is een combinatie van zwijgende film, live muziek en verteltheater. Het is een ode aan joodse acteur Louis Hartlooper die zo’n eeuw geleden als filmexplicateur in Utrecht furore maakte door zwijgende films van theatraal commentaar te voorzien.

Het filmverhaal van ‘De Golem’ draait om een reus van klei die

door rabbijn Jehuda Leib tot leven wordt gewekt om de Joden in het getto van Praag te beschermen tegen hun vijand. De Golem is een oerverhaal over angst, hoop en verzet. Het laat zien hoe monsterlijke vijandsbeelden ontstaan, maar stelt ook de vraag hoe we ‘monsters’ in onszelf ontdekken en te lijf kunnen gaan. En hoe we hoop kunnen koesteren in barre tijden. Kortom: een sterk verhaal met een tijdloze betekenis. Trio Wilde Eend speelt in deze voorstelling Balkan- en klezmermuziek, eigen composities, maar ook klassiek werk van Ernest Bloch en jazzmuziek van John Zorn, aangevuld met spannende

improvisaties. Gottfrid van Eck vertelt het verhaal en bespeelt de (bas)klarinet. Michiel Ockeloen speelt accordeon en percussie, Tessa Zoutendijk zorgt voor vioolspel en effecten. Theatermaker en regisseur Kees van der Zwaard gaf script- en speladvies.   De Utrechtse verteller, schrijver en muzikant Gottfrid van Eck bewerkte het oorspronkelijke verhaal en maakte op basis daarvan een theatrale vertelling die naadloos aansluit bij de filmbeelden. Daarin verweefde hij ook zijn eigen ‘monsters’. Hij kruipt in de huid van filmexplicateur, zoals Louis Hartlooper dat in Utrecht

Tamarinde,

Neckardreef Diensten: 10:30 uur 11-10 10:30 Mw. vd Schrier 18-10 10:30 Mw. Dubois 25-10 10:30 Mw.Weima Tolsteeg,

Ziekenhuizen AZU Stiltecentrum, Heidelberglaan Diensten: 10:00 uur 11-10 10:00 Ds M. van Steenbeek 25-10 10:00 Past. M.Wisse, vrijw. lunch Diakonessenhuis, Bosboomstraat Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Mw.A. v.d. Schrier 11-10 10:00 Ds F. Kruijne 18-10 10:00 Past.W. Oldenhof, Woord- en Tafelviering 25-10 10:00 Dhr. G. Krul St. Antonius ziekenhuis, Soestwetering 1 Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds N.T. Overvliet-van der Veen 11-10 10:00 Ds J.J.Tersmette 18-10 10:00 Mw. C.J. KoekStraus met koor Gideon 25-10 10:00 Ds N.T. Overvliet-van der Veen Willem Arntsz Huis, Lange Nieuwstraat Diensten: 10:30 uur 04-10 10:30 Drs. H. Roelofsen Spies 11-10 10:30 Dhr. B. van Empel 18-10 10:30 Past. K.van Roermund 25-10 10:30 Ds L. Meiling

zorgcentra

Saffierlaan Diensten: 10:30 uur 04-10 Dhr. G. Krul 18-10 Mw.A. van der Schrier Transwijk,

Hof van Transwijk Diensten: 10:30 uur 04-10 Ds J.E. Riemens 11-10 Mw.A. Dubois-van Hoorn 18-10 Dhr.A. Hubers 25-10 Mw. J.C. de Klerk Tuindorp Oost,

Winklerlaan Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 viering 11-10 10:00 viering 18-10 10:00 Dhr. H. Snoek 25-10 10:00 viering Zuylenstede,

Perudreef 8 Diensten: 10:00 uur 04-10 10:00 Ds R. v.d.Wal 11-10 10:00 Ds B.Wallet 18-10 10:00 Ds J.E. Riemens 25-10 10:00 Ds N. den Bok

door-de-week Getijdegebeden in de Domkerk

Maandag 7.00 uur Ochtendgebed Maandag t/m zaterdag 12.30 uur Middaggebed Zondag en woensdag 19.00 uur Avondgebed Kapel Hoog Catharijne

Godebaldkwartier Diensten ma. t/m vr.: 12.45–13.00 u

Bijnkershoek,

Van Bijnkershoeklaan Diensten: 15:00 uur 10-10 15:00 Ds B.Wallet Rosendael,

Indusdreef 5 Diensten: 10:45 uur 04-10 10:45 Past.Th. Moorman 18-10 10:45 Mw.A. Oldenziel Swellengrebel,

Burg. F.Andreaelaan Diensten: 10:15 uur 25-10 10:15 Predikant onbekend

Première De Golem in Louis Hartlooper Complex Gottfrid van Eck

15

LEESROOSTER De komende weken vermeldt het leesrooster van het Nederlands Bij­ bel­genootschap de volgende bijbelgedeelten: zo 4 okt ma 5 okt di 6 okt wo 7 okt do 8 okt vr 9 okt za 10 okt

Maleachi 2:10-16 Maleachi 2:17-3:5 Maleachi 3:6-12 Maleachi 3:13-18 Maleachi 3:19-24 Psalm 119:113-120 Marcus 10:1-16

zo 11 okt Marcus 10:17-31 ma 12 okt Psalm 119:121-128 di 13 okt Jesaja 28:1-6 wo 14 okt Jesaja 28:7-13 do 15 okt Jesaja 28:14-22 vr 16 okt Jesaja 28:23-29 za 17 okt Jesaja 29:1-8 zo 18 okt Jesaja 29:9-16 ma 19 okt Jesaja 29:17-24 di 20 okt Spreuken 15:1-11 wo 21 okt Spreuken 15:12-22 do 22 okt Spreuken 15:23-33 vr 23 okt Psalm 119:129-136 za 24 okt Marcus 10:32-45

was tot aan zijn dood in 1922. Oude bioscooptijden herleven, maar op een nieuwe, frisse manier. Reserveren via:  www.hartlooper.nl.

zo 25 okt Marcus 10:46-52 ma 26 okt Psalm 119:137-144 di 27 okt Numeri 1:1-16 wo 28 okt Numeri 1:17-43 do 29 okt Numeri 1:44-54 vr 30 okt Numeri 2:1-17 za 31 okt Numeri 2:18-34

16

kerk

OKTOBER 2015

kerk stad in de

OKTOBER 2015

Through Other’s Eyes

kerk in de stad IS EEN UITGAVE VAN DE PROTES­TANTSE GEMEENTE UTRECHT EN VERSCHIJNT MAANDELIJKS

Martin Smalbrugge De fototentoonstelling ‘Through Other’s Eyes’ van Givat Haviva (www.givathaviva.nl), is nog tot 21 oktober in de Domkerk te zien. De organisatie vestigt de aandacht op initiatieven om Joodse en Arabische inwoners van Israël met elkaar in verbinding te brengen.

REDACTIE Elly Bakker, Sietske Gerritsen, Arie Moolenaar, Frans Rozemond (DMO) en Agnes Stekelenburg HOOFDREDACTEUR Peter van der Ros REDACTIEADRES

Givat Haviva is een Joods-Arabisch instituut voor vredeseducatie dat zich inzet voor een vreedzame samenleving van Joden en Arabieren in Israël. Het is in 1949 als nationaal educatief centrum opgezet door de Landelijke Kibbutzbeweging en wordt bestuurd door Havazelet, de cultuur- en onderwijsafdeling van deze beweging. Givat Haviva is de oudste en grootste organisatie die op velerlei manieren werkt aan vrede en co-existentie tussen de Joodse en Arabische bevolkingsgroepen in Israël.

den opdoen, maar ook een unieke kijk krijgen in de levens van de andere deelnemers. De getuigenissen van de deelnemers illustreren wat een impact het project op hun levens heeft gehad.

Kunst en cultuur hebben de potentie om mensen te raken en sociale en psychologische grenzen te overschrijden door een gedeelde menselijkheid aan het licht te brengen. Givat Haviva gebruikt de bindende kracht van fotografie om Joodse en Arabische Israeliërs dichter bij elkaar te brengen. Ruim 10 jaar geleden startten zij het project ‘Through Other’s Eyes’, waarbij Joodse en Arabische jongeren kunnen deelnemen aan een fotografiecursus, waarin ze niet alleen de nodige vaardighe-

“We kwamen tot de ontdekking dat – hoewel we zo verschillend zijn – we toch op de een of andere manier gelijk zijn. Ik geloof dat als we samen zouden kunnen leven, elkaar zouden helpen, dat dat de eerste stap zou zijn die leidt naar andere hele grote stappen naar een hele nieuwe toekomst. Dank voor de gelegenheid om dit te realiseren. Hier zijn, betekent de mogelijkheid te hebben de wereld te veranderen” Een jonge Arabische deelnemer “Mijn hele leven ben ik nooit in contact gekomen met Joden en

Margaretha van Parmadreef 14 3561 SR Utrecht telefoon 2737 540 e-mail: [email protected] Kopij kerkdiensten mailen naar: [email protected]

* Een selectie van de foto’s uit de tentoonstelling Through other’s eyes.

WIJKCORRESPONDENTEN

toen ik deel ging nemen aan het project was het of mijn hele leven veranderde. Ik ben heel goede vrienden geworden met de Joodse deelnemers en ik hoop dat we ook na afloop van het project vrienden blijven” - Mohammed “Ik zie de Arabische leden van de groep als mijn vrienden, iets waarvan ik - voordat ik deelnam aan het project - nooit gedacht had dat dát zou kunnen. Niet omdat ik dat niet wilde, maar omdat ik daartoe nooit in de gelegenheid was.” - Maya, een jonge Joodse deelneemster -

Citypastoraat Domkerk: Bram Schriever Eglise Wallonne (Pieterskerk): Grietje Hofman EUG Oekumenische Studentengemeente (Janskerk): Rik Boonstra De Haven: Wilma Wolswinkel Jacobikerk: Hester van de Kaa Marcus-Wilhelminawijk: Anne-Marie Rutgers Nicolaïkerk: Steven Slappendel Nieuwe Kerk: Harmen van Doorn Johannescentrumgemeente:

Het project heeft voor zoveel inspiratie gezorgd binnen de gemeenschappen van de deelnemers dat er sinds kort ook cursussen worden aangeboden voor volwassenen.

Anneke de Klerk Utrecht West: Jade Haakman-Vening Tuindorpkerk: Jan Verkerk Zuilen: Marloes Dankers (Bethelkerk) en Annemieke Schuur

Zuilen prolongeert speeddate speeddate is bedoeld voor iedereen in en om Zuilen die zich voor langere of voor kortere tijd wil inzetten voor de wijk, of dat nu is voor de dierenweide in het Julianapark, voor de buren of voor culturele projecten. Onder andere de Oranjekapel, Nieuwe Kerk, Bethelkerk, Opstandingskerk en De Rank zijn betrokken bij de organisatie van de speeddate.

Marloes Dankers Op 7 oktober vindt in de Bethelkerk de tweede speeddate tussen vrijwilligersorganisaties en bewoners uit Zuilen plaats. Vorig jaar was de eerste succesvolle editie van deze speeddate, met als uitkomst dat er na die avond 47 nieuwe vrijwilligers aan de slag konden in Zuilen. Vanuit het verlangen om aanwezig te zijn in de wijk ontstond in 2014 het idee om met een groep afgevaardigden uit verschillende kerken in en om Zuilen een kennismaking te organiseren tussen vrijwilligersorganisaties en bewoners uit de wijk. Best veel mensen willen tenslotte ‘iets’ doen voor hun wijk en vaak is het aansluiten bij bestaande initiatieven daarin handiger dan iets nieuws op te zetten. Maar soms is het best lastig om te ontdekken waar je je dan bij zou willen aansluiten en wat past binnen je mogelijkheden, talenten en beschikbare tijd. Tijdens de speeddate ontdekken bewoners uit Zuilen welke organisaties actief zijn in de wijk, welke activiteiten zij bieden en welk vrij-

willigerswerk er ligt te wachten. De avond in 2014 verliep zo succesvol dat er direct een vervolg werd gepland. Op 7 oktober vindt daarom nu de tweede editie van de speeddate plaats. Binnen één minuut Op de speeddate van dit najaar zijn ongeveer vijftien Zuilense vrijwilligersorganisaties aanwezig. Al deze organisaties houden een pitch van één minuut waarin ze uitleggen naar welke vrijwilli-

gers ze op zoek zijn. Vervolgens kunnen de organisaties en de deelnemers aan de speeddate verder kennismaken en worden de deelnemers aan het eind van de avond uitgedaagd een visitekaartje achter te laten bij één of meer organisaties. Naast het werven van nieuwe vrijwilligers, biedt de avond ook een mooie kans om te weten te komen wat er allemaal speelt in de wijk en kunnen er nieuwe en waardevolle contacten gelegd worden. De

Praktische gegevens De speeddate vindt plaats op 7 oktober in de Bethelkerk (Burg. Norbruislaan 1) van 20.00 tot 21.30. De kerk is open vanaf 19.30 en na afloop staat er een borrel klaar. De volgende organisaties en initiatieven zullen hun idealen en vacatures presenteren: Roobolkapel, Youth for Christ, Stichting Me’kaar, Buren voor Buren van Zuilen, Kracht van Zuilen, Stichting Zuilen en Vecht, Bewonersactiviteiten Zuilen, Maatjesproject, Stichting Taal doet meer, Stichting Present, Bij Bosshardt, Kerst in het Julianapark, zorgcentrum Lieven de Key, ZIMIHC en Voedselbank Zuilen. Meer informatie over de speeddate is te vinden op facebook (Actief op Zuilen) en twitter (@ActiefopZuilen).

(Oranjekapel). SLUITINGSTIJD Tien dagen voor verschijning, berichten negen dagen voor verschijning 10.00 uur. ADMINISTRATIE Margaretha van Parmadreef 14 3561 SR Utrecht telefoon 2737 540 [email protected]. Voor een abonnement op Kerk in de Stad vragen wij per adres een bijdrage van 30 euro per jaar in de productie- en verzendkosten. Elk jaar ontvangt u in september een acceptgiro om de betaling te voldoen. ADVERTENTIES Margaretha van Parmadreef 14 3561 SR Utrecht telefoon 2737 540 Tarief op aanvraag, sluitingstijd tien dagen voor verschijning. Aanleveren van advertenties: [email protected]. BANKRELATIE Kerk in de Stad te Utrecht NL37INGB0000766042 GRAFISCHE VERZORGING theologische uitgeverij Narratio®, Gorinchem www.narratio.nl