GEZONDHEIDSPEILING 2005
7a Het doel van de gezondheidspeiling is het volgen van ontwikkelingen in gezondheid en gezond gedrag. Ruim 10.800 personen in de leeftijd van 19 t/m 94 jaar in de regio Zuid-Holland Noord hebben een vragenlijst ontvangen en bijna 6.300 hebben deze ingevuld teruggestuurd. Factsheets in deze serie: 1 2
3
4
5 6 7
Onderzoeksopzet en respons Lichamelijke gezondheid a 19-64 jaar b 65-plus Geestelijke gezondheid a 19-64 jaar b 65 plus 19-64 jaar a Overgewicht, bewegen b Alcohol en tabak 65-plus c Leefstijl Rondkomen en schulden Wonen Samenvatting, beschouwing a 19-64 jaar b 65-plus
Samenvatting en Beschouwing 19–64 jaar Deze factsheet geeft de samenvatting en de beschouwing weer van de gezondheidspeiling 2005. In de delen 2 t/m 6 worden de resultaten besproken en de verschillende onderwerpen zo mogelijk vergeleken met de provincie Zuid-Holland. Wanneer er landelijke cijfers beschikbaar zijn, wordt hier ook mee vergeleken. DEEL 1
In 2005 woonden er in Zuid-Holland Noord 319.710 mensen van 19-64 jaar. In september 2005 hebben 6.366 inwoners van 19-64 jaar een vragenlijst toegestuurd gekregen; 3.486 volwassenen hebben de vragenlijst teruggestuurd. Dit is 55% van de aangeschreven volwassenen en 1,1% van de totale bevolking van 19-64 jaar in de regio Zuid-Holland Noord. De achttien gemeenten van Zuid-Holland Noord zijn samengevoegd tot zes clusters (zie kader). De clusterindeling is gebaseerd op stedelijkheid, geografische ligging en/of intergemeentelijke samenwerkingsverbanden.
DEEL 2 Indeling A B C D
G H
gemeenteclusters Leiden Alphen aan den Rijn Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten Alkemade, Jacobswoude, Liemeer, Nieuwkoop, Rijnwoude, Ter Aar, Zoeterwoude Katwijk, Noordwijk Hillegom, Noordwijkerhout, Lisse, Teylingen
Colofon auteurs Hanneke Tielen Annika Olofsen Irma Paijmans Anouk van der Laar bestellen tel: 071-516 33 36
[email protected] publicatienummer 06021_7a Druk DZB, Leiden © mei 2007
ONDERZOEKSOPZET
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
In tabel 1 is te zien welk percentage volwassenen zijn of haar gezondheid als matig tot slecht beoordeelt, één of meer chronische ziektes heeft, in het afgelopen jaar contact heeft gehad met de huisarts of mantelzorg heeft gegeven. Tabel 1 Lichamelijke Gezondheid ZHN
Leeftijd
Geslacht
35-49 %
50-64 %
Man %
Vrouw %
ZH
%
19-34 %
Ervaren gezondheid matig/slecht
9,2
6,8
8,1
13
9,2
8,9
12
1 chronische ziekte/ aandoening vastgesteld door arts
27
19
28
37
25
29
35
Contact in de afgelopen 12 maanden met huisarts
72
69
72
77
65
80
-
Mantelzorg gegeven
15
7,9
16
22
11
19
12
ZHN= Zuid-Holland Noord, ZH=Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN
Eén op de tien respondenten ervaart de eigen gezondheid als matig tot slecht. Een kwart van de volwassenen heeft één of meer chronische aandoeningen die door een arts zijn vastgesteld. Telt men daarbij de respondenten met een chronische aandoening die niet door een arts is vastgesteld, dan heeft 41% van de volwassenen één of meer chronische aandoeningen. Migraine of ernstige hoofdpijn is de meest voorkomende aandoening onder volwassenen (11%, zowel door arts vastge-
steld als zelf vastgesteld). De meest voorkomende aandoening die door een arts is vastgesteld, is een te hoge bloeddruk (6,2%). Chronische aandoeningen als diabetes, een beroerte, een hartinfarct, hoge bloeddruk, vernauwing van de bloedvaten in de buik of benen, gewrichtsslijtage of chronische gewrichtsontsteking kunnen veroorzaakt worden door overgewicht. Een groot deel van de volwassenen heeft contact gehad met de huisarts. Zowel de gezondheidsklachten als het contact met de huisarts nemen toe met de leeftijd. Vrouwen scoren bovendien, met uitzondering van een slechtere ervaren gezondheid, op alle punten hoger dan mannen.
DEEL 3
GEESTELIJKE GEZONDHEID
In tabel 2 is te zien welk percentage volwassenen een hoog risico op een angststoornis of depressie heeft, het afgelopen jaar contact heeft gehad met de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) of het maatschappelijk werk (MW) of slachtoffer is (geweest) van huiselijk geweld. Het percentage volwassenen dat een hoog risico op een angststoornis of depressie heeft is voor alle leeftijdsgroepen en voor mannen en vrouwen gelijk. Van de volwassenen die een hoog risico op een angststoornis of depressie hebben, heeft 35% contact gehad met GGZ of MW en is 88% het afgelopen jaar bij de huisarts geweest. Het percentage volwassenen dat het afgelopen jaar contact heeft gehad met de GGZ neemt af met de leeftijd. Vrouwen hebben vaker contact met GGZ dan mannen. Van de drie leeftijdsgroepen is de middelste leeftijdsgroep minder vaak slachtoffer van huiselijk geweld. Bij vrouwelijke slachtoffers gaat het vaker om lichamelijk geweld dan bij mannelijke slachtoffers (22% versus 6%). Acht van de tien keer gaat
Risicogroepen Lager opgeleiden, alleenstaanden, uitkeringsgerechtigden, niet-westerse allochtonen en volwassenen die moeite hebben met rondkomen, ervaren hun gezondheid vaker als matig tot slecht. Deze groepen hebben ook vaker contact met de huisarts. Een chronische ziekte of aandoening komt vaker voor bij lager opgeleiden, uitkeringsgerechtigden en volwassenen die moeite hebben met rondkomen. Huisvrouwen en volwassenen van 50-64 jaar Tabel 2 Geestelijke Gezondheid n geven het meest vaak manZHN telzorg. Van de mantelzorgers geeft 13% aan (tamelijk) % belast tot overbelast te zijn. Hoog risico angst4,5
stoornis of depressie
Leeftijd
Geslacht
ZH
19-34 %
35-49 %
50-64 %
Man %
Vrouw %
%
4,4
4,5
4,3
3,8
4,9
-
k Trend Contact met de GGZ of MW afgelopen 12 8,0 9,0 8,7 5,9 6,5 9,5 7,6 Veertien van de achttien maanden aandoeningen zijn zowel in Slachtoffer huiselijk de gezondheidspeiling van geweld afgelopen 12 2,4 2,7 1,6 2,8 1,9 2,9 2000 als 2005 nagevraagd. n maanden Meer mensen geven aan ZHN = Zuid-Holland Noord, ZH = Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN diabetes, een hartinfarct, migraine of gewrichtsslijtage epen en voor mannen en vrouwen gelijk Van de volwassenen die een het bij huiselijk geweld om psychisch of emotio(artrose, slijtagereuma) te hebben dan in 2000. In neel geweld. In bijna de helft van de gevallen is de 2005 zijn er minder respondenten met ernstige aan(ex)partner de dader. Bij 16% van de slachtoffers doeningen van de nek of de schouder dan in 2000. gaat het om twee verschillende daders. Tweederde van de slachtoffers van huiselijk geweld heeft het Vergelijking met Zuid-Holland/Nederland geweld met iemand besproken; 37% met familie of In Zuid-Holland Noord beoordeelt 9,2% van de volvrienden en 23% met de GGZ of maatschappelijk wassenen zijn of haar gezondheid als matig tot werk. Bijna driekwart (72%) van de slachtoffers slecht, in vergelijking tot 12% in de provincie. Het geeft aan behoefte aan hulp te hebben met betrekpercentage volwassenen dat één of meer chroniking tot het huiselijk geweld. sche ziekten of aandoeningen heeft (vastgesteld door een arts), is in de regio Zuid-Holland Noord Risicogroepen lager (27%) dan gemiddeld in de provincie (35%). In Alleenstaanden, alleenstaande ouders, mensen die de afgelopen 2 maanden bezochten inwoners van op veel terreinen moeten bezuinigen, uitkeringsgeZuid-Holland Noord ongeveer even vaak de huisarts rechtigden en niet-westerse allochtonen hebben als gemiddeld in de provincie. Het percentage voleen grotere kans op een angststoornis of depreswassenen dat de huisarts het afgelopen jaar sie. Alleenstaande ouders, uitkeringsgerechtigden bezocht is gelijk aan het landelijk gemiddelde. In en niet-westerse allochtonen zijn ook meer dan Zuid-Holland Noord wordt vaker mantelzorg gegegemiddeld slachtoffer van huiselijk geweld. ven dan gemiddeld in Zuid-Holland (15% versus Vrouwen van 19-34 jaar hebben het meest contact 12%). gehad met de GGZ of maatschappelijk werk (13%).
2
Vergelijking met Zuid-Holland/Nederland Zowel voor de provincie Zuid-Holland als landelijk zijn er geen vergelijkbare cijfers bekend wat betreft het percentage volwassenen met een hoog risico op een angststoornis of depressie. In Midden Holland is het percentage volwassenen met een hoog risico wel gemeten, en komt overeen met het percentage in Zuid-Holland Noord (beide 5%). In Zuid-Holland Noord hadden volwassenen het afgelopen jaar evenveel contact met de GGZ of het MW als in de provincie (beide 8%). Het percentage volwassenen dat in het afgelopen jaar slachtoffer is geweest van huiselijk geweld is in Zuid-Holland Noord even hoog als landelijk (2,4% versus 2,3%).
DEEL 4
zoals een hoge bloeddruk, diabetes, hartproblemen, gewrichtsproblemen en astma. Zij beoordelen hun gezondheid ook vaker als matig tot slecht. Lager opgeleiden hebben vaker lichamelijk inspannend werk waardoor zij vaker aan de norm Gezond Bewegen voldoen, hoewel zij minder wandelen, fietsen en sporten dan hoogopgeleiden. Onder de laagopgeleiden bevinden zich meer inactieven dan onder de hoogopgeleiden. Tabel 4 Overgewicht en bewegen in 2000 en 2005 2005 2000 % %
LEEFSTIJL
Ernstig overgewicht
8,7
9,2
Sport (1x per week)
50
50
Uitkeringsgerechtigden en niet-westerse allochtonen voldoen minder vaak aan de norm Gezond Bewegen, zijn vaker inactief en sporten minder vaak. Respondenten die inactief zijn hebben vaker overgewicht (47% versus 43%) en ernstig overgewicht (14% versus 9%).
Overgewicht en Bewegen In tabel 3 is te zien welk percentage volwassenen ernstig overgewicht heeft, voldoet aan de norm Gezond Bewegen1 en welk percentage volwassenen inactief2 is. Tabel 3 Overgewicht en Bewegen ZHN
Leeftijd
Geslacht
ZH
%
19-34 %
35-49 %
50-64 %
Man %
Vrouw %
Ernstig overgewicht
9,2
6,0
8,5
13
8,4
9,8
11
%
Voldoen aan de norm Gezond Bewegen
64
62
63
66
58
69
-
Inactief
7,8
8,8
6,9
7,1
9,6
5,9
-
Trend Het percentage volwassenen dat ernstig overgewicht heeft is in de laatste vijf jaar niet veranderd (tabel 4). Het percentage dat minimaal één keer per week aan sport doet is in de afgelopen jaren ook niet veranderd.
Vergelijking met Zuid-Holland/ Nederland In Zuid-Holland Noord hebben minder volwassenen ernstig overgewicht (9,2%) dan gemiddeld in ZuidHolland en het hele land (beiden 11%). Dit verschil is echter klein. Landelijk voldoet ruim de helft van de volwassenen tot 55 jaar aan de norm Gezond Bewegen, in vergelijking tot ruim 60% in ZuidHolland Noord. Het aantal inactieve volwassenen is in Zuid-Holland Noord lager (7,6%) dan landelijk (gemiddeld 10%).
ZHN = Zuid-Holland Noord, ZH = Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN
Overgewicht komt bij 43% van de respondenten voor; 9,2% heeft ernstig overgewicht. Dit percentage neemt toe met de leeftijd. Meer vrouwen dan mannen voldoen aan de norm Gezond Bewegen. Belemmeringen om niet (méér) te bewegen of te sporten zijn vooral tijdgebrek, andere hobby’s of de hoge kosten van sportverenigingen. Sporters en respondenten die genoeg bewegen beoordelen hun gezondheid vaker positief dan degenen die niet genoeg bewegen of inactief zijn. Sporters hebben minder vaak last van chronische aandoeningen zoals diabetes en hart- en vaatziekten. Risicogroepen Alleenstaande ouders, lager opgeleiden, uitkeringsgerechtigden en huisvrouwen hebben vaker ernstig overgewicht dan de overige groepen. Mensen met ernstig overgewicht bezochten het laatste jaar vaker de huisarts of de diëtist en hebben meer last van chronische aandoeningen,
Alcohol en Tabak In tabel 5 is een overzicht te zien van het percentage volwassenen dat (zeer) excessief3 drinkt en het percentage dat rookt. Eén op de zes volwassenen
Tabel 5 Alcohol en Tabak ZHN
Leeftijd
Geslacht
ZH
%
19-34 %
35-49 %
50-64 %
Man %
Vrouw %
Drinkt (zeer) excessief
%
18
21
15
17
28
7
14
Rookt
25
28
25
23
29
22
29
ZHN = Zuid-Holland Noord, ZH = Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN
1 norm Gezond Bewegen voor volwassenen: tenminste 5 dagen in de week een half uur per dag matig intensief bewegen. 2 iemand is inactief wanneer hij of zij minder dan 1 dag in de week een half uur beweegt. 3 excessief drinken is gedefinieerd als: in één week op vijf dagen ten minste vier glazen alcohol drinken of op drie dagen tenminste zes glazen; zeer excessief is op vijf dagen per week en minste zes glazen per dag (standaard Garretsen).
3
drinkt excessief (18%), waarvan 4% zeer excessief. DEEL 5 RONDKOMEN EN SCHULDEN Jongvolwassenen drinken vaker excessief dan de oudere volwassenen. Het percentage mannen dat In tabel 7 is te zien welk percentage van de volwas(zeer) excessief drinkt is vier maal groter dan het senen grote moeite heeft met rondkomen, bezuinigt percentage vrouwen. op minimaal 7 van 13 terreinen4 of een risicovolle5 De overgrote meerderheid van de volwassenen of problematische6 schuld heeft. drinkt alcohol (86%). Gemiddeld worden er 7-8 glazen alcohol in het weekend en 4 glaTabel 7 Alcohol en Tabak zen doordeweeks gedronken. Van de ZHN Leeftijd Geslacht ouders met kinderen van 10-15 jaar 19-34 35-49 50-64 Man Vrouw staat driekwart niet toe dat zijn/haar % % % % % % kind alcohol drinkt; 11% van de 16-17 Grote moeite met jarigen mag van hun ouders niet 6,9 8,3 6,5 5,7 5,6 8,1 rondkomen drinken. De meerderheid van de Bezuinigt op minimaal 7 ouders (79%) praat wel eens met 10 10 12 8,9 8,6 12 van de 13 terreinen hun kind over de risico’s van alcohol Heeft risicovolle of drinken. 6,5 8,7 5,9 4,9 6,7 6,5 problematische schulden Een kwart van de volwassenen rookt; ZHN = Zuid-Holland Noord, vetgedrukt = significant verschil met ZHN 32% heeft vroeger wel gerookt maar nu niet meer. Mannen roken vaker dan vrouwen, beide percentages nemen af met de Vrouwen hebben vaker grote moeite met rondkoleeftijd. Ongeveer één op de tien rokers is een men dan mannen en bezuinigen vaker op veel terzware roker (meer dan één pakje of 20 sigaretten reinen. De jongvolwassenen (19-34 jaar) hebben de per dag). Het percentage zware rokers loopt juist op grootste moeite om rond te komen en hebben ook met de leeftijd van 1,7% in de groep 19-34 jaar tot vaker een risicovolle of problematische schuld. 3,3% in de groep 50-64 jaar. Rokers roken Van de volwassenen met een risicovolle schuld gemiddeld 13 sigaretten per persoon per dag. heeft 4,2% om hulp gevraagd, van de volwassenen met een problematische schuld heeft 19% hulp Risicogroepen gezocht. Respondenten met alleen lager onderwijs en autochtonen drinken vaker excessief alcohol dan Risicogroepen hoger opgeleiden en allochtonen. Ouders met Wanneer volwassenen grote moeite hebben met rondkomen of een problematische schuld hebben, thuiswonende kinderen drinken minder vaak exceservaren zij hun gezondheid vaker als matig tot sief dan andere groepen. Lager opgeleiden, alleenslecht. Uitkeringsgerechtigden, volwassenen met staanden, uitkeringsgerechtigden en niet-westerse alleen lager onderwijs, alleenstaanden, alleenstaanallochtonen roken vaker dan de overige groepen. de ouders en niet-westerse allochtonen hebben Trend vaker grote moeite met rondkomen, bezuinigen Tabel 6 Alcohol en tabak in 2000 en 2005 Het percentavaker op veel terreinen en hebben vaker risicovolle 2000 2005 % % ge volwasseof problematische schulden. (Zeer) excessief nen dat (zeer) 12 18 drinken excessief alcoTrend Tabel 8 Rondkomen en schulden Roken 31 25 In tabel 8 is te n hol drinkt is 2000 2005 zien dat het de afgelopen vetgedrukt = significant verschil met 2000 % % percentage volvijf jaar gesteGrote moeite met 2,5 6,9 gen van 12% naar 18% (tabel 6). Het percentage wassenen dat rondkomen grote moeite volwassenen dat rookt is juist gedaald, van 31% in Bezuinigen op 2000 naar 25% in 2005. met rondko4,5 9,9 veel terreinen men heeft en vetgedrukt = significant verschil met 2000 Vergelijking met Zuid-Holland/Nederland het percentage In Zuid-Holland Noord drinken gemiddeld meer volvolwassenen wassenen (zeer) excessief dan in Zuid-Holland (18% dat bezuinigt op veel terreinen de afgelopen vijf versus 14%); wel roken er gemiddeld minder voljaar meer dan verdubbeld is. wassenen dan in Zuid-Holland (25% versus 29%).
4 7 of meer van de volgende 13 terreinen: auto/openbaar vervoer, vrije tijd/uitgaan, krant/tijdschriften, huis/reparaties, tandarts, andere medische voorzieningen, cadeau/verjaardagen, stookkosten, telefoneren, kleding, voeding, vakantie of andere terreinen. 5 risicovolle schuld: een schuld is risicovol wanneer er meer dan 3 schuldeisers zijn; als een betalingsachterstand 12 maanden of langer heeft geduurd, als de betalingsachterstand groter is dan 1000 euro of als één van de betalingsachterstanden niet binnen 12 maanden opgelost kan worden. 6 problematische schuld: er wordt van een problematische schuld gesproken wanneer er twee of meer van de criteria voor een risicovolle schuld gelden
4
DEEL 6
OVERLAST EN SOCIALE VEILIGHEID
dag (6,7% versus 9,7%) als ’s avonds en ’s nachts (23% versus 27%) geven inwoners minder vaak aan zich onveilig te voelen in vergelijking tot het gemiddelde in Zuid-Holland.
In tabel 9 is te zien welk percentage volwassenen lawaaioverlast heeft en zich overdag of ’s avonds/ ’s nachts onveilig voelt.
7 Conclusies en aanbevelingen
• Onder volwassenen zijn sociaal economische ZHN Leeftijd Geslacht ZH gezondheidsverschillen duidelijk aanwezig. Lager 19-34 35-49 50-64 Man Vrouw opgeleiden en volwasse% % % % % % % nen die moeite hebben Lawaaioverlast 34 37 35 31 35 33 met rondkomen (vooral Onveilig gevoel overdag 6,7 7,6 5,6 7,1 3,8 9,5 9,7 alleenstaanden en uitkeOnveilig gevoel 23 28 21 19 11 33 27 ringsgerechtigden) beoor's avonds/ ‘s nachts delen hun gezondheid ZHN = Zuid-Holland Noord, ZH = Zuid-Holland, vetgedrukt = significant verschil met ZHN slechter, hebben vaker Lawaaioverlast contact met de huisarts en hebben vaker een Een derde van de volwassenen heeft vaak tot altijd chronische aandoening. lawaaioverlast. Mannen en vrouwen hebben hier Bovendien hebben zij vaker overgewicht, zijn zij even vaak last van. De jongvolwassenen hebben vaker inactief en hebben zij een grotere kans op het vaakst overlast van lawaai. Brommers zijn de een angststoornis of depressie. • Niet-westerse allochtonen scoren op verschillengrootste bron van lawaaioverlast (14%), daarna de risicofactoren hoger dan gemiddeld. Zo hebvliegtuigen (13%) en het overige wegverkeer (12%). ben zij een grotere kans op een angststoornis of Risicogroepen depressie en zijn zij vaker slachtoffer van huiselijk geweld. Bovendien hebben zij een slechtere Alleenstaande ouders, uitkeringsgerechtigden en ervaren gezondheid, voldoen zij minder vaak aan niet-westerse allochtonen hebben vaker lawaaide norm Gezond Bewegen, zijn zij vaker inactief overlast. Van alle volwassenen met lawaaioverlast en roken vaker. Ook hebben niet-westerse allochbeoordeelt 11% zijn/haar gezondheid als matig tot tonen vaker moeite met rondkomen en ervaren slecht, tegenover 8% van de volwassenen die geen zij vaker lawaaioverlast. Voor een deel wordt dit lawaaioverlast ondervinden. verklaard door het feit dat niet-westerse allochtonen vaker een lagere Sociaal Economische Trend Status (SES) hebben. Het percentage inwoners dat overlast van lawaai • Een kwart van alle volwassenen heeft een chroheeft, is de afgelopen vijf jaar gedaald van 40% nische aandoening die door een arts is vastgenaar 34%. De lawaaioverlast van brommers en ovesteld. Wanneer aandoeningen die niet door een rig wegverkeer is afgenomen. De lawaaioverlast arts zijn vastgesteld worden meegeteld heeft van vliegtuigen is gelijk gebleven. ruim 40% van de volwassenen een chronische aandoening. Sociale veiligheid • Ongeveer 15% van de volwassenen geeft manBijna een kwart van de volwassenen voelt zich telzorg en 13% van deze mantelzorgers voelt zich ’s avonds of ’s nachts onveilig. Het percentage dat hierdoor belast. De meeste mantelzorg gaat naar zich overdag onveilig voelt is veel lager. Vrouwen de (schoon)ouders. Gezien de prognose van een voelen zich over het algemeen veel minder veilig toenemende zorgvraag door ouderen is het dan mannen. Vooral jongvolwassen vrouwen voebelangrijk om de ondersteuning van mantelzorlen zich vaak onveilig. gers prioriteit te geven. • Bijna 35% van de volwassenen heeft een matig Risicogroepen risico op een angststoornis of depressie. Volwassenen die zich onveilig voelen, met name wanneer dit overdag is, beoordelen hun gezondInterventies moeten daarom met name gericht heid vaker als matig tot slecht. Laagopgeleiden, zijn op het voorkomen van het daadwerkelijk ontalleenstaanden, uitkeringsgerechtigden, huisvroustaan van een angststoornis of depressie. • Op huiselijk geweld heerst een groot taboe. Een wen en niet-westerse allochtonen voelen zich vaker klein deel van de slachtoffers bespreekt het huionveilig dan de overige groepen. selijk geweld met een professionele instantie/huisarts. Verbeterde signalering van Vergelijking met Zuid-Holland/Nederland huiselijk geweld kan ertoe bijdragen dat slachtofDe volwassenen voelen zich in Zuid-Holland Noord veiliger dan gemiddeld in de provincie. Zowel overfers eerder hulp krijgen. Tabel 9 Wonen
5
• Een derde van de volwassenen heeft matig overcluster ontbreken kunnen deze wel degelijk aangewicht. Bijna 10% van de volwassenen heeft dacht verdienen, maar wijken in omvang echter niet ernstig overgewicht. Preventie van overgewicht af van het gemiddelde van Zuid-Holland Noord. moet daarom hoog op de agenda blijven staan, mede omdat overgewicht een oorzaak is van de Cluster A: Leiden toename van meerdere chronische aandoeningen Volwassenen uit Leiden hebben in het afgelopen zoals hart- en vaatziekten en diabetes. Bovendien jaar vaker contact gehad met de GGZ of MW dan is het belangrijk extra aandacht te schenken aan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Ernstig overgede 50-64 jarigen, waar ernstig overgewicht vaker wicht komt in Leiden minder vaak voor. Wel drinken voorkomt (13%). volwassenen in Leiden vaker (zeer) excessief, wat • Ongeveer een vijfde van de inwoners van Zuidwellicht te verklaren is door het grote aantal jongHolland Noord drinkt excessief. De afgelopen vijf volwassenen in Leiden. Volwassenen in Leiden hebjaar is het percentage excessieve drinkers toegeben vaker grote moeite met rondkomen of een risinomen. Het percentage excessieve drinkers is in covolle of problematische schuld. Tot slot hebben Zuid-Holland Noord hoger dan gemiddeld in zij vaker een onveilig gevoel ’s nachts en lawaaioZuid-Holland. verlast. Dit wordt wellicht verklaard doordat Leiden • Het percentage volwassenen dat rookt is de afgehet meest stedelijke gebied is van de regio. lopen vijf jaar gedaald. Bij de lager opgeleiden is minder vaak |vaker dit percentage echter niet gedaald. Het zou goed Contact met de GGZ of AMW in afgelopen 12 maanden zijn om preventiemateriaal te ontwikkelen dat specifiek op Ernstig overgewicht deze doelgroep gericht is. • De afgelopen vijf jaar hebben (Zeer) excessief drinken steeds meer mensen grote Grote moeite met rondkomen moeite om rond te komen. Jongvolwassenen hebben vaker Risicovolle of problematische schuld risicovolle of problematische schulden. Een gedifferentieerd Onveilig gevoel 's nachts aanbod van subsidieregelingen en budgetbegeleiding tot preLawaaioverlast ventieve cursussen om beter met geld om te leren gaan, is -10% -5% 0% 5% van belang.
10%
t.o.v. ZHN
BIJLAGE.
Cluster B: Alphen aan den Rijn In Alphen aan den Rijn voldoen minder volwassenen aan de norm Gezond Bewegen dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Zij drinken minder vaak (zeer) excessief alcohol. Zij voelen zich overdag vaker onveilig. Tot slot ervaart een kleiner percentage volwassenen in Alphen aan den Rijn lawaaioverlast dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord.
VERSCHILLEN TUSSEN DE CLUSTERS
Per cluster wordt in het kort ingegaan op verschillen met Zuid-Holland Noord (ZHN). De verschillen worden per cluster in een figuur inzichtelijk gemaakt. De balken geven het verschil aan ten opzichte van het gemiddelde percentage voor heel Zuid-Holland Noord (als een onderwerp een percentage boven 0% heeft, dan komt dit in de cluster vaker voor dan gemiddeld in de regio, is het percentage onder 0%, dan komt het Voldoen aan norm Gezond Bewegen minder vaak voor). Bijvoorbeeld: in Leiden heeft 10% van de volwassenen tot 65 jaar (Zeer) excessief drinken contact gehad met de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) of maatschappelijk werk Onveilig gevoel overdag (MW), in vergelijking tot 8% gemiddeld in Lawaaioverlast Zuid-Holland Noord. Het percentage is in Leiden dus 2 procent punten hoger dan het -10% gemiddelde.
minder vaak | vaker
-5%
0% t.o.v. ZHN
Let wel: alleen de verschillen van de belangrijkste items tussen de clusters en Zuid-Holland Noord worden weergegeven. Als er items voor een 6
5%
10%
Cluster C: Leiderdorp, Oegstgeest en Voorschoten De volwassenen uit de middelgrote gemeenten rondom Leiden ervaren hun gezondheid minder vaak als matig tot slecht dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Zij geven vaker mantelzorg. Volwassenen uit deze gemeenten hebben minder vaak een hoog risico op een angststoornis of depressie en een kleiner percentage drinkt (zeer) excessief of rookt. In deze gemeenten voldoen meer volwassenen aan de norm Gezond Bewegen dan gemiddeld Zuid-Holland Noord. Tot slot ervaren zij vaker lawaaioverlast. Cluster D: Ter Aar, Alkemade, Jacobswoude, Liemeer, Nieuwkoop, Rijnwoude en Zoeterwoude Volwassenen uit de kleine gemeenten rond Alphen aan den Rijn hebben minder vaak contact gehad met de GGZ of MW in de afgelopen 12 maanden dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Zij drinken vaker (zeer) excessief, maar roken minder vaak. Ook hebben zij minder vaak een risicovolle of problematische schuld. Tot slot voelen inwoners van deze gemeenten zich zowel overdag als ’s avonds en ’s nachts minder vaak onveilig dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Cluster G: Katwijk, Noordwijk In Katwijk en Noordwijk hebben volwassenen vaker een hoog risico op een angststoornis of depressie dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Hiernaast zijn meer volwassenen inactief en hebben meer volwassenen ernstig overgewicht. In deze gemeenten roken er meer volwassenen en bezuinigen zij vaker op veel terreinen dan gemiddeld in ZuidHolland Noord. Tot slot hebben volwassenen ’s avonds of ’s nachts minder vaak een onveilig gevoel. Cluster H: Hillegom, Noordwijkerhout, Lisse, Teylingen Volwassenen uit de noordoost Duin- en Bollenstreek hebben zowel met de huisarts als met de GGZ of AMW vaker contact gehad in de afgelopen 12 maanden dan gemiddeld in Zuid-Holland Noord. Hiernaast hebben zij minder vaak een problematische schuld en minder vaak overdag een onveilig gevoel.
minder vaak | vaker
Ervaren gezondheid matig tot slecht Mantelzorg geven Hoog risico op angststoornis of depressie Voldoen aan norm Gezond Bewegen (Zeer) excessief drinken Roken Lawaaioverlast -10%
-5%
0%
5%
10%
t.o.v.ZHN
minder vaak | vaker
Contact met de GGZ of MW in afgelopen 12 maanden (Zeer) excessief drinken Roken Risicovolle of problematische schuld Onveilig gevoel overdag Onveilig gevoel 's avonds / 's nachts -10%
-5%
0%
5%
10%
t.o.v. ZHN minder vaak | vaker Hoog risico op angststoornis of depressie Ernstig overgewicht Inactief Roken Bezuinigen op minimaal 7 van de 13 terreinen Onveilig gevoel 's avonds of 's nachts -10%
-5%
0%
5%
10%
t.o.v. ZHN minder vaak | vaker
Contact met de huisarts de afgelopen 12 maanden Contact met de GGZ of AMW de afgelopen 12 maanden Risicovolle of problematische schuld
Onveilig gevoel overdag
-10%
-5%
0%
5% t.o.v. ZHN
7
10%
