Samen sterk voor Amersfoortse kinderen

Samen sterk voor Amersfoortse kinderen

Vanaf 2000 wordt in Amersfoort gewerkt aan de ontwikkeling van Amersfoortse Brede Combinatiescholen (ABC Scholen). In eerste instantie in de prioriteitswijken en de nieuwe woonwijk Vathorst en vanaf 2008 in heel Amersfoort. Binnen zeventien samenwerkingsverbanden krijgen de ABC Scholen momenteel vorm. Partners uit onderwijs, kinderopvang en welzijn werken gezamenlijk aan het bevorderen van de ontwikkelingskansen van alle Amersfoortse kinderen. Een breed aanbod van voorzieningen voor kinderen van 0-12 jaar, hoogwaardige samenwerking, maatwerk per wijk, het betrekken en ondersteunen van ouders en het bevorderen van de sociale cohesie zijn de vijf uitgangspunten voor het ontwikkelingstraject. In 2008 is stichting ABC Scholen opgericht om de ontwikkeling van de ABC’s op stedelijk niveau te bevorderen. Omwille van de slagvaardigheid is de omvang van het bestuur beperkt tot de zes partijen die de afgelopen jaren (het meest) intensief bij de ontwikkelingen betrokken zijn geweest. De bestuurssamenstelling is als volgt: Stichting Meerkring Openbaar Primair Onderwijs Amersfoort, Stichting voor Protestants Christelijk Basisonderwijs voor Amersfoort e.o. (PCBO, Stichting voor Katholiek Primair Onderwijs Amersfoort e.o. (KPOA), Stichting Welzijn Amersfoort (SWA), Stichting Kinderopvang Amersfoort (SKA) en SKON Kinderopvang.



I N H O U D S O P G AV E

Samen sterk voor Amersfoortse kinderen

2

Eén visie, zeventien kleuren ABC Liendert

6

ABC Berg Noord en Zuid

7

ABC Nieuwland

7

ABC Vathorst de Brink

8

Samen sterker en slimmer ABC Vathorst Laak 1

10

ABC Hoogland

11

ABC Schothorst Noord

12

ABC Leusder- en Vermeerkwartier

13

Zeventien wijken, zeventien behoeften ABC Rustenburg

16

ABC Hooglanderveen

17

ABC Randenbroek

18

ABC Kattenbroek

19

Wat kinderen nodig hebben ABC Zielhorst

20

ABC Soesterkwartier

21

ABC Kruiskamp-Koppel

22

Ouders zijn partners ABC Schuilenbrug

24

ABC Schothorst Zuid

26

Contactgegevens

27

Cst:erk voor Amersfoortse kinderen B A Samen ABC, dat is samenwerken. Samenwerken voor een hele belangrijke doelgroep: alle kinderen van Amersfoort van nul tot en met twaalf jaar. Het gemeentebestuur heeft besloten dat in alle wijken van Amersfoort een ABC-school moet komen: een Amersfoortse Brede Combinatie school. Daarmee heeft het bestuur gekozen voor een unieke aanpak; in geen enkele andere stad van deze omvang wordt op deze schaal gewerkt aan het ontwikkelen van het concept van ‘de Brede School’. En Amersfoort zou Amersfoort niet zijn als we daar niet een eigen invulling aan zouden geven.



B unde l ing van k r a c h t en

Het Amersfoortse zit ‘m eigenlijk vooral in die ‘C’. Het is de ‘C’ van combinatie en stelt het belang van participatie van ketenpartners op gelijke voet met de deelname door scholen. Want ABC, dat is op de eerste plaats een bundeling van de krachten van scholen, organisaties voor kinderopvang/buitenschoolse opvang, peuterspeelzalen en het wijkwelzijnswerk (waaronder kinder-, meiden- en tienerwerk). Samen combineren zij hun krachten om met een wijkgericht aanbod te komen voor kinderen en hun ouders. Samen werken ze aan doorlopende leerlijnen, gezamenlijke activiteiten, peda­ gogische afstemming en goede overdracht en begeleiding van kinderen.

2



V e r s c hi l l en

In de vier aandachtswijken van Amersfoort en de nieuwe woonwijk Vathorst bestaan de ABC’s al langere tijd. Daar hebben de partners elkaar gevonden en werken nauw samen bij het verder ontwikkelen van hun dienstverlening. In de overige wijken is vanaf 2008 een start gemaakt met het nadenken over en vormgeven van de ABC. Dat gegeven maakt dat er onderling behoorlijke verschillen bestaan. Waar de ene ABC op volle toeren draait, heeft de ander dit jaar een eerste startactiviteit georganiseerd. Die verschillen zijn logisch en mogen ook bestaan. Als het doel waar we naartoe werken maar steeds hetzelfde is: het beste voor de Amersfoortse kinderen.



S a m en s t e r k

Toen de gemeente besloot de ABC in elke wijk te willen ontwikkelen, hebben de betrokken partners hun verantwoorde­ lijkheid genomen. Om van iedere ABC een succes te maken, is een grondige voorbereiding nodig. Niet in alle wijken zitten dezelfde partners aan tafel. Je kunt niet op stadsniveau afspraken maken, we willen juist maatwerk per wijk kunnen leveren. De schoolbesturen, de kinderopvangorganisaties en het welzijnswerk hebben daarom samen de Stichting ABCscholen opgericht. Een stichting die stuurt op hoofdlijnen, het ontwikkelproces nauwlettend volgt, afspraken maakt met de gemeente en ondersteuning biedt waar mogelijk en gewenst. We stimuleren het proces en kaarten belemmeringen, zoals tegenstrijdige regels, aan. De afzonderlijke ABC-scholen worden ondersteund door coördinatoren, die regelmatig met elkaar overleggen over de ontwikkelingen rond ‘hun’ ABC. Daarnaast zorgt de stichting voor verantwoording van het gevoerde beleid.



V ee l gesp r o k en , vee l be r ei kt

Het gevaar van zo’n praat- en overlegcircuit is dat lang niet altijd voor iedereen duidelijk is wat er allemaal gebeurt achter de schermen. Want een ABC is meer dan alleen een multifunctioneel gebouw en/of een scala aan activiteiten in de wijk. Het afgelopen jaar is er juist heel veel energie gestoken in het leggen van contacten, het leren kennen van elkaars organisaties en deskundigheden. Er is nagedacht over gezamenlijke visies en de beste manier om invulling te geven aan de ABC per wijk. Leidraad daarbij is steeds dezelfde vraag geweest: “Wat hebben de kinderen van deze wijk nodig?” Alle betrokken organisaties hebben hun schouders er onder gezet en gezamenlijk is er al veel bereikt.



Me t k inde r en en oude r s

ABC is een voorziening voor kinderen en hun ouders. Maar de ABC’s willen meer zijn dan dat. De ABC is voor, maar óók van kinderen en ouders. Professionals doen hun uiterste best om in te spelen op de wensen van bewoners en gebruikers. Daarbij wordt nadrukkelijk geluisterd naar wat er leeft in de wijk. Vanuit die visie benaderen we kinderen en hun ouders niet louter als consumenten van de ABC. Zij zijn co-producenten van de ABC; zij bepalen mede wat er straks in hun wijk gebeurt.

3



Van p l an naa r ui t voe r ing

We beginnen nu op het punt te komen waarop de meeste ABC-scholen er klaar voor zijn om concrete invulling te geven aan hun plannen. De vertaalslag van visie en plannen naar een gedeeld pedagogisch beleid, doorlopende leerlijnen en gezamenlijke activiteiten breekt nu aan. Om u een kijkje in de keuken van het samenwerken te bieden, heeft het bestuur van de stichting het initiatief genomen tot het uitbrengen van deze brochure. Om te laten zien wat er allemaal gebeurt op ABC-gebied in de verschillende wijken. We geven inzicht in het samenwerkingsproces, melden resultaten, bespreken acti­ viteiten en willen inzichtelijk maken hoe de afzonderlijke ABC’s te werk gaan bij het realiseren van hun belangrijkste doel: maatwerk voor kinderen en ou­ders in hun eigen wijk. Veel leesplezier! Gert van Dijk Voorzitter bestuur Stichting ABC

4

5

Eén visie,ren zeventien kleu

ABC, dat is kinderen eerst. De belangen van de jongste inwoners van Amersfoort staan centraal, in iedere wijk, bij alle ABC-partners. In die zin is er sprake van een overkoepelende visie, die wordt vertaald naar een lokale invulling. Hoe krijgen de kinderen in onze wijk datgene wat ze nodig hebben? In de stad bestaan grote verschillen tussen de wijken. Aan elke ABC de opdracht om datgene te bieden waar de kinderen en ouders in die wijk behoefte aan hebben.



O n t w i k k e l ing

ABC Liendert

‘Het vergroten van ontwikkelingskansen voor kinderen die opgroeien in een veilige, leefbare en uitdagende omgeving’, dat is de missie van de ABC in Liendert, één van de aandachtswijken van Amersfoort. “Ontwikkeling is één van de centrale thema’s binnen onze ABC”, legt Henk Adriaens, directeur van de Openbare basisschool De Wiekslag en voorzitter van de stuurgroep ABC Liendert, uit. “We spreken bewust niet van het voorkomen van achterstanden, maar van het ontwikkelen van talenten. De wijk heeft te kampen met een negatief imago en bijbehorende lage verwachtingen. Als partners in de ABC willen we daar iets tegen doen. Door te zorgen voor doorgaande lijnen, door een gevarieerd acti­ viteitenaanbod en door een veilige omge­ving te creëren. Zodat kinderen zich veilig, vertrouwd en gewaardeerd voelen.”

Mee r dan de eigen o r ganisat ie De ABC-vorming zal in Liendert ook fysiek vorm krijgen in een gezamenlijke accommodatie. Dan werken de betrokken partijen vanuit hetzelfde pand, wat overleg en afstemming nog makkelijker maakt. Toch is één gebouw niet per se bepalend voor het welslagen van de ABC. “Het maakt het makkelijker, maar het gaat er toch vooral om dat je bereid bent boven je eigen organisatiebelang uit te stijgen”, stelt Rosemarie Wesseling, manager BSO bij De Blauwe Steenvis (SKON kinderopvang). “Voel je je onderdeel van de ABC, daar gaat het om. De afgelopen tijd hebben we fors geïnvesteerd in elkaar leren kennen en het maken van afspraken op managementniveau. Zo creëer je de randvoorwaarden. Nu wordt het tijd om ook in de uitvoering samen op te trekken en aan de slag te gaan. We zijn druk bezig met het ontwikkelen van een activiteitenaanbod voor de wijk, samen met de scholen en het wijkwelzijnswerk. Daarbij kijken de organisaties verder dan alleen hun ‘eigen’ kinderen. We willen een aanbod doen dat aansluit bij de behoeften van de kinderen en ouders in deze wijk. Dat is ABC!”

6

A ans lui t en bi j behoe f t en

ABC Berg Noord en Zuid heeft te maken met een heel andere doelgroep. Het ligt in één van de meest welvarende delen van Amersfoort. Voor het predikaat “aandachtswijk” komt het zeker niet in aanmerking. Toch werkt Gerard Janssen, directeur van Montessorischool Pallas Athene en voorzitter van de stuurgroep ABC Berg Noord en Zuid, vanuit dezelfde visie. “Je moet aansluiten bij de behoeften van de kinderen en ouders, daarin is de opdracht aan alle ABC’s gelijk. De behoeften liggen hier weer net even anders. Wij hebben gekozen voor een verrijkingsprofiel, waarbij we kinderen meer willen aanreiken dan op school aan de orde komt. Het gaat er om dat je met de partners die ertoe doen op dezelfde lijn zit. Wat willen met elkaar? Hoe kan ABC hier goed vorm krijgen? Het kost tijd om elkaar te leren kennen, maar het is wel heel zinvol bestede tijd. Bij het ontwikkelen van het activiteitenaanbod zijn we bij de kinderen te rade gegaan. Er is een leerlingenwijkraad gevormd, die zelf een enquête heeft gehouden onder alle kinderen tussen de negen en twaalf jaar in deze wijk. Wat missen jullie? Wat zouden jullie willen doen? Kinderen betrekken is de beste manier om daadwerkelijk aansluiting te vinden bij hun wensen.”

A B C Be rg N o o rd e n Z u i d



‘Wat heeft deze wijk nodig?’ Die vraag is ook de leidraad voor de partners in ABC Nieuwland. Gesprekken met de professionals van alle betrokken organisaties leerde al snel dat ook in deze, op het eerste oog welvarende wijk grote verschillen bestaan. “Er wonen hier zo’n 2.000 kinderen”, vertelt Ingrid ter Haar, directeur van de protestants-christelijke basisschool De Wonderboom. “Het is over het algemeen een welvarende wijk, waar kinderen veel kansen hebben om zich te ontwikkelen. Maar er is toch ook zo’n 10% van de kinderen die het minder makkelijk heeft. De deelnemende organisaties in ABC Nieuwland spannen zich in om ook die kinderen de beste ontwikkelkansen te bieden. ABC is in onze ogen een wijkvoorziening waar kinderen en hun ouders op weg worden geholpen om die kansen te grijpen. De hele dag door, dus op school, tijdens de buitenschoolse opvang, op de sportvereniging etc. Dat vraagt om voortdurende afstemming en uitwisseling door alle organisaties.” “De ideale ABC? Dat is een voorziening die van zeven tot zeven geopend is, waar kinderen naar school gaan, zinvolle en leuke activiteiten kunnen doen en ondersteuning kunnen krijgen waar nodig. Dat zou niet uitgevoerd moeten worden door losse clubs, maar door een team van mensen dat volledig integraal werkt, een beetje zoals dat in Zweden al gebeurt. Nu vraagt de organisatie van de samenwerking nog veel afstemming en tijd. Die zou wat mij betreft beter naar de aandacht voor de kinderen kunnen gaan.”



7

ABC Nieuwland

Wi j k voo r z iening

ABC Nieuwland



Samenwerking vraagt veel voorbereiding, overleg en afstemming. Maar er is ook een moment waarop die visie vorm moet krijgen in de uitvoering. Wat Saskia Terlouw, manager kinderopvang Nieuwland bij SKA betreft, is een pragmatische werkwijze een goede manier om daarmee te beginnen. “Als stuurgroep vergader en praat je veel. Dat kost veel tijd en energie, en ik zie beslist de noodzaak van een goede voorbereiding in. Maar het draait er natuurlijk uiteindelijk om dat de visie vertaald wordt naar de uitvoering. Overdracht en informatie delen met de medewerkers is wat mij betreft een speerpunt. Zij zijn degenen die straks de ABC-gedachte in de praktijk vorm moeten gaan geven. Daarom ben ik ook een groot voorstander van het versterken van het overleg op operationeel niveau. Ik zou bijvoorbeeld graag zien dat medewerkers van de school en de BSO met elkaar overleggen over een kind, als er iets aan de hand is. Wat is er precies gebeurd? Hoe kunnen we daar op inspelen? Welke aanpak hebben jullie gekozen? Dat staat nu allemaal nog in de kinderschoenen, maar het moet er wel komen. We zijn goed op weg met de activiteiten, in september 2009 stond de officiële startmanifestatie op het programma. Overleg en afstemming in de uitvoering is dan een volgende, logische stap. Want we werken samen aan hetzelfde doel: de beste kansen voor de kinderen in Nieuwland.”



A B C Va t h o r s t d e B r i n k

I n de ui t voe r ing

G edee l de visie

Een gezamenlijk gedragen visie en uitgangspunten zijn wat Henry Koopman betreft een belangrijke voorwaarde voor het functioneren van de ABC. Sinds augustus 2008 is Koopman, directeur van Gereformeerde basisschool Het Zwaluw­nest, coördinator van ABC Vathorst De Brink. De afgelopen periode is er door de stuurgroep vooral ingezet op visie­vorming. “Je moet het eerst met elkaar eens zijn, voordat je naar buiten treedt”, aldus Koopman. “We hebben met elkaar uitgebreid gesproken over wat wij als ABC-partners nu belangrijk vinden. Daar zijn vier thema’s uitgekomen: veiligheid, verantwoordelijkheid, talentontwikkeling en het betrekken van de omgeving.” Dat laatste thema sluit goed aan bij het wijk­profiel waarvoor deze ABC heeft gekozen. “Ook wij hebben gekeken naar wat goed is voor de bewoners in deze wijk, en dan specifiek de kinderen. Vathorst is een grote nieuwbouwwijk, zonder historisch gegroeide samenhang. Als ABC willen we een rol spelen bij het verstevigen van de sociale infrastructuur. Gezamenlijk spannen we ons dan ook in om bijvoorbeeld te participeren in projecten als ‘Vathorst bloeit’, waarin de kinderen samen met de buurt bollen hebben geplant. Zo betrekken we de wijk en de ABC bij elkaar.”



H e r k enbaa r en z i c h t baa r

Een belangrijk deel van de activiteiten van ABC Vathorst De Brink wordt voorbereid door De Kamers. Anja van Dillen is daar opbouwwerker en lid van de stuurgroep. “We zoeken bij het organiseren van activiteiten nadrukkelijk naar verbindingen met de wijk. De Kamers vervult een makelaarsfunctie en brengt partijen bij elkaar om een goed aanbod te realiseren. Als ABC-partner willen we ook verder kijken dan alleen de ABC-organisaties. We zoeken ook aansluiting bij bewonersinitiatieven, benaderen bedrijven om samen dingen op te bouwen. Hoe meer mensen er aan deel kunnen nemen, des te beter het is geslaagd. Het is belangrijk dat het voor de bewoners duidelijk is waar ABC voor staat. De afzonderlijke organisaties vind ik niet zo belangrijk. Het gaat erom dat je als één herkenbare partij zichtbaar bent.”

8

9

Samen sterker en slimmer

A B C Va t h o r s t L a a k 1

Maatwerk leveren aan de kinderen en hun ouders in de wijk, dat is de kernopdracht aan de ABC’s. Maar dat kun je niet alleen. Zaken als doorlopende leerlijnen, een ‘warme’ overdracht tussen peuterspeelzaal, school, buitenschoolse opvang en wijkwelzijnswerk vraagt om kennis van elkaars manier van werken en inhoudelijke afstemming. Kiezen voor ABC is kiezen voor samenwerking.

“Samenwerken gaat niet vanzelf”, zegt Monique van Beek, leerkracht op basisschool De Vuurvogel en coördinator van ABC Vathorst Laak 1. “De moeizame start in 2007 van onze ABC is voor de stuurgroep reden geweest te kiezen voor een coördinator uit eigen gelederen. Het feit dat ik op de locatie aanwezig ben, precies weet wat er speelt in de wijk en bij de partners, maakt het makkelijker om snel te handelen. De lijntjes zijn daardoor korter, de communicatie directer. Dat is voor ons een belangrijke voorwaarde voor succes gebleken.” Toe n de samenwerking binnen de stuurgroep eenmaal goed op gang was, is geïnvesteerd in het versterken van de samenwerking op uitvoerend niveau. “Daar moet de ABC-gedachte uiteindelijk concreet vorm krijgen”, stelt Monique van Beek. “En ook daar geldt dat elkaar kennen een belangrijke voorwaarde is voor een soepele samenwerking. Aan het einde van het vorige schooljaar hebben we daarom een speed date sessie georganiseerd, waardoor alle collega’s van de betrokken organisaties elkaar konden leren kennen. Daarnaast hebben we besloten om dit schooljaar iedereen vier uur vrij te maken om te werken aan ABC-teambuilding. Er valt nog een wereld te winnen, ABC is voor veel mensen, ook bij de medewerkers van deelnemende organisaties, nog te onbekend. Als je niet oppast, ontstaat het beeld dat ‘ABC vooral extra werk betekent’. Terwijl de mensen juist heel enthousiast worden als je ze uitlegt waar we mee bezig zijn. Voortdurende communicatie en gezamenlijk aan de slag, zijn wat mij betreft de ingrediënten om tot een succesvolle en duurzame samenwerking te komen.”



10

Samenwerking in ABC-verband heeft betrekking op veel terreinen. In ABC Vathorst Laak 1 heeft die al op een aantal terreinen concreet vorm gekregen, zoals in een protocol voor de overdracht van kinderen vanaf de peuterspeelzaal en het kinderdagverblijf naar de basisschool. “We zijn met elkaar rond de tafel gaan zitten en zijn pragmatisch te werk gegaan”, vertelt Trees Stoffels, teamleider peuterspeelzalen bij SWA in o.a. de wijk Vathorst. “We kwamen al snel tot de conclusie dat de signaleringslijsten die we tot nu toe gebruiken in de meeste gevallen voldoen. Alleen daar waar het gaat om kinderen met mogelijke achterstanden of problemen, bleek er meer behoefte aan afstemming en overleg. In het protocol is vastgelegd dat we ouders op voorhand informeren over de samenwerking met de basisscholen en dat we gegevens uitwisselen, mits de ouders daarvoor toestemming geven. Als een leidster problemen bij een peuter constateert, legt zij vroegtijdig contact met de interne begeleider van de basisschool waar het kind naar toe gaat. Op die manier kunnen we waarborgen dat de zorg die al op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf in gang is gezet, wordt gecontinueerd op de basisschool.” Eenmaal per jaar wordt deze methode van overdracht geëvalueerd door alle betrokkenen van de deelnemende organisaties. Het feit dat er nu een concreet instrument ligt, maakt de drempel om samen te werken ook weer een stukje lager. “Iedereen weet nu wat van hem of haar verwacht wordt op dit terrein”, stelt Trees Stoffels. “We zitten in een groot gebouw, maar we kennen elkaar. Het protocol dat we gezamenlijk ontwikkeld hebben, werkt ook als middel om makkelijker op elkaar af te stappen en te overleggen. Samenwerking kun je ook verder brengen door op de inhoud met elkaar aan de slag te gaan.”



A B C Va t h o r s t L a a k 1

A an de s l ag m e t de inhoud

V r agen en en t housias m e

Voor de ABC-partners in Hoogland leverde de beslissing van de gemeente voor het invoeren van de ABC-school in iedere wijk de nodige vragen op. “Het is in eerste instantie geen keuze van ons zelf geweest”, zegt Sonja van Katwijk, directeur van Montessori basisschool De Kosmos en lid van de stuurgroep. “In stuurgroepverband hebben we de eerste periode een heel zoekproces doorlopen. Vragen als: Wat kunnen we met elkaar? Waar willen we gezamenlijk optrekken? En hoe versterk je elkaar? hebben uiteindelijk geleid tot enthousiasme en een gezamenlijk visie. Vanuit de constatering dat het belang van het kind voor ons allemaal voorop staat, zijn we dichter bij elkaar gekomen. Het grote voordeel van dat traject is dat we elkaar heel goed hebben leren kennen. Waar ik vroeger amper wist wie op welke school of BSO werkte, pak ik nu zo de telefoon als er iets met een kind aan de hand is. Dat proces heeft veel tijd gekost, maar is heel zinvol geweest. Dit schooljaar is ABC Hoogland gestart met de activiteiten. Onder de noemer ‘Hoogland Gezond’ besteden alle kindervoorzieningen de eerste weken van het schooljaar aandacht aan gezondheid. “Dat doen we niet alleen op de scholen en de naschoolse opvang, maar ook samen met de speeltuin, de bibliotheek, het zwembad, enzovoorts”, vertelt Van Katwijk. “Overal komen de kinderen in aanraking met verschillende aspecten van het thema gezondheid en beweging. Zo’n gezamenlijke aanpak is de opbrengst van elkaar kennen en dus goed kunnen samenwerken.”

11

A B C H o og l a n d



A B C H o og l a n d



Lineke Stolwerk, manager kinderdagverblijven en BSO in o.a. de wijk Hoogland voor SKA schoof anderhalf jaar geleden aan bij het ABC-overleg. “Toen was het nog erg zoeken naar wat we met elkaar wilden en konden”, vertelt zij. “Sowieso vond ik het lastig om te bepalen wat je als kinderopvangorganisatie precies voor rol kunt en moet hebben. Op het eerste gezicht lijkt ABC vooral onderwijsgerelateerd. Maar gaandeweg het proces van elkaar leren kennen en samenwerken, is onze eigen rol ook duidelijker geworden. Aansluiting vind je het makkelijkst in de uitvoering, bij het opzetten en draaien van de activiteiten. Dat we met z’n allen nu bezig zijn met ‘Hoogland Gezond’ vind ik heel positief. Ik hoop dat we er in de toekomst ook aan toekomen dat kinderen van verschillende scholen en organisaties samen activiteiten gaan doen en zo elkaar ontmoeten.” Binnen de ABC in Hoogland werken ook meerdere kinderopvangorganisaties samen; commerciële bedrijven die ook elkaars concurrent zijn. Lineke Stolwerk ziet dat niet als belemmering. “Natuurlijk is het even wennen om nauwer met elkaar samen te werken. Maar ik benader dat ook vooral praktisch; je werkt allebei ten bate van het kind en daarin kun je elkaar vinden. Je kunt prima samen leuke initiatieven ontwikkelen en activiteiten aanbieden, zonder dat je ook in elkaars boekhouding hoeft te kijken. De overeenkomst in organisaties maakt het ook weer makkelijker om dingen samen te doen. Ik zie eerder een cultuurverschil tussen scholen enerzijds en kinderopvangorganisaties en welzijnswerk anderzijds.” De meerwaarde van ABC ligt wat Stolwerk betreft in eerste instantie bij het kind: “De kinderen van Hoogland moeten er beter van worden, daar gaat het om. Hoe je het achter de schermen organiseert, vind ik niet zo interessant. Het gaat erom dat er een goed aanbod aan zinvolle en leuke activiteiten komt, waar kinderen echt iets aan hebben. ‘Hoogland Gezond’ is voor mij een eerste stap. Er zullen nog de nodige stappen gezet moeten worden om optimaal te functioneren als ABC.”



A B C Sc h o t h o r s t N o o rd

E igen r o l

B e l e m m e r ingen

Samenwerken blijkt in belangrijke mate afhankelijk van personen. Het gezamenlijke proces dat zij doormaken bij het leren kennen van elkaars organisaties, het vormen van een visie op de ABC en het vertalen daarvan naar concrete activiteiten, vormt de basis voor de operationele activiteiten. ABC Schothorst Noord heeft daarin een wat ongelukkige start gekend. Door veel wisselingen in de stuurgroep en vertrek van twee coördinatoren is de ABC-ontwikkeling minder snel gegaan dan gewenst. “Het blijkt in de praktijk toch lastig als er steeds nieuwe mensen aanschuiven”, zegt Hans Boersen, voorzitter van de stuurgroep en lid van het managementteam van basisschool De Drieslag. “Een gedeelde visie is een belangrijke voorwaarde voor een soepele samenwerking en vertaling naar de uitvoering. Maar eigenlijk zijn we steeds ‘opgehouden’ door de personele wisselingen. Je moet het proces van visievorming dan grotendeels weer opnieuw doen. Hopelijk zitten we nu met een groep mensen aan tafel die bij elkaar blijft en de ABC echt een stapje verder kan brengen.” Een andere belangrijke belemmering vindt Boersen de verantwoordingsdruk. “Er wordt voortdurend gevraagd om rapportages, verant­woordingen etc. Ik snap de behoefte om grip op het proces te houden wel, maar het kost wel heel veel tijd. Tijd die ik liever aan de ABC-ontwikkeling zou besteden.”

12

Het betekent niet dat er in Schothorst Noord helemaal geen ABC-activiteiten zijn geweest. “We hebben een aantal bestaande activiteiten, zoals de leerlingenwijkraad, nu onder de ABC-vlag gebracht”, legt Hans Boersen uit. “Daarnaast hebben we ook specifieke activiteiten ontwikkeld rond Amersfoort 750 jaar. Daarnaast is er ook een schoonmaak­actie geweest rond de scholen, waarbij verantwoordelijkheid voor de eigen leefomgeving centraal stond. Het is nu zaak om te investeren in het verder ontwikkelen van de ABC en dat ook meer bekendheid te geven bij ouders. De ABC is in Schothorst nog lang niet bij iedereen bekend.” Annelies Mollet, manager bij o.a. buitenschoolse opvang De Blauwe Kameel (SKON), onderschrijft de conclusies van Hans Boersen. “Het is heel lastig als er steeds wisselingen zijn in de stuurgroep, dan stagneert het proces.” Wat haar betreft staat de samenwerking de komende periode dan ook in het teken van het verder ontwikkelen van activiteiten in ABC-verband. “De scholen bereiken vrijwel alle kinderen in de wijk. Als BSO zien wij maar een deel van die kinderen. Ik vind het een uitdaging om buiten schooltijd ook die kinderen te bereiken die niet naar de BSO komen. Samenwerken, ook in de uitvoering, is voor mij vooral het benutten van elkaars sterke punten. Via de samenwerking tussen scholen, buitenschoolse opvang en het wijkwelzijnswerk van SWA kunnen we voor alle kinderen in deze wijk iets betekenen.”



A B C S c h o t h o r s t N o o rd

Voo r a l l e k inde r en

B i j e l k aa r b r engen

In het Leusder- & Vermeerkwartier is de samenwerking misschien minder voor de hand liggend dan in andere wijken. De ABC bestaat daar uit een aantal bijzondere partners, die veel kinderen uit de wijde omgeving naar de wijk brengen. Zo zijn er o.a. twee scholen voor speciaal onderwijs in de wijk gevestigd, een school voor reformatorisch basisonderwijs en een islami­ tische basisschool. Hier komen leerlingen uit heel Amersfoort en omgeving op af. De ABC-partners hebben mede daarom gekozen voor een verrijkingsprofiel, dat z’n beslag moet krijgen in de kennismaking tussen de verschillende doelgroepen. Omdat veel leerlingen na schooltijd weer naar huis vertrekken en dus de wijk verlaten, ligt het accent op de ontmoeting tijdens schooltijd. Teade Walma is directeur van de Islamitische Bilalschool. “De behoeften van de kinderen van de verschillende scholen lopen sterk uiteen”, bevestigt hij. “Toch willen we als partners in de wijk graag samenwerken vanuit de ABC-gedachte. Afgelopen jaar hebben we een gezamenlijke spelmiddag georganiseerd in het kader van ‘Amersfoort 750 jaar’. Het komend schooljaar willen we afspraken maken over een aantal structurele gezamenlijke activiteiten, zoals een kinder­ persbureau. Er zijn genoeg aanknopingspunten om kinderen vaker bij elkaar te brengen. Door contact te maken en elkaar te leren kennen, ontstaat er meer saamhorigheid en uitwisseling.”

13

A B C L e u s d e r - e n Ve r m e e r k wa r t ier



A B C L e u s d e r - e n Ve r m e e r k wa r t i e r

O n t m oe t ing Cen t r aa l Ook Kees Wieman, directeur van de Koningin Wilhelminaschool, een school voor speciaal basisonderwijs, en voorzitter van de stuurgroep van ABC Leusder- & Vermeerkwartier, benadrukt dat de ontmoeting centraal staat. “Het mooie aan de samenwerking tussen deze uiteenlopende partners is juist dat de kinderen veel kunnen leren van andere kinderen. Ze komen binnen de ABC in aanraking met kinderen die ze anders wellicht niet zo snel zouden tegenkomen.” Het samenwerken in de stuurgroep heeft de achterliggende periode veel aandacht gekregen. Wat Wieman betreft wordt die aandacht nu verlegd naar de uitvoering. “Net als voor de kinderen, is het ook voor alle medewerkers van de deelnemende organisaties wennen om met andere partijen samen te werken. Ook daar moet de ontmoeting leiden tot een verster­king van de samenwerking. Door gezamenlijk activiteiten te organiseren en door concreet samen te werken aan projecten, leer je elkaar kennen en kun je gebruik maken van elkaars kwaliteiten. Samenwerken is in dat opzicht in de eerste plaats elkaar leren kennen en ontdekken wat je gezamenlijk kunt doen. De uiteenlopende populaties van onze scholen maken die ontmoeting en samenwerking extra interessant. Komend schooljaar gaan we op bescheiden schaal van start met een aantal gezamenlijke activiteiten. Idealiter groeit er zo een jaarprogramma, dat jaarlijks een plek krijgt binnen de verschillende onderwijsprogramma’s. Nu vereist dat nog veel afstemming en overleg; in de toekomst moeten die gezamenlijke projecten een vanzelfsprekende plaats krijgen in alle scholen. Dan is ABC wat mij betreft pas echt geslaagd.”

14

15

Zeventieneftewn ijken, zeventien beho

A B C R u s te n b u rg

Maatwerk in de wijk, dat is ABC. Iedere wijk heeft zijn eigen karakter en specifieke bevolkingsopbouw. De ABC wil daar steeds bij aansluiten en op inspelen. Hoe kunnen we bijdragen aan een positieve ontwikkeling van de buurt? Hoe zorgen we voor verdere verbreding naar andere partners? Hoe betrekken we bewoners bij onze ABC? En hoe kan ABC zich ontwikkelen tot hét centrum van de wijk? Die vragen zijn steeds de leidraad bij het verder ontwikkelen van voorzieningen en activiteiten, voor alle zeventien ABC’s.

Het Furglerplein in de wijk Rustenburg fungeert meer en meer als centraal punt in de wijk. Een groot deel van de ABC-partners is fysiek gevestigd aan of in de buurt van dit plein. “Dat maakt het samenwerken zeker makkelijker”, aldus Martijn van Elteren, directeur van katholieke basisschool De Kinderhof en voorzitter van de ABC-stuurgroep. “De peuterspeelzaal en de BSO liggen letterlijk naast de deur. Op die manier zijn de lijnen heel kort.” Maar ook de samenwer­king met de andere partners, zoals de protestants-christelijke basisschool De Windroos en het wijkwelzijns­ werk van SWA is goed. ABC Rustenburg heeft door een externe partij laten onderzoeken wat de specifieke wensen van de kinderen en ouders uit de wijk zijn. “Je kunt wel denken dat je weet wat er leeft, maar als je dat niet checkt bij de doelgroep, sla je toch misschien de plank wel mis. Door het onderzoek hebben we informatie gekregen die we kunnen gebruiken bij het ontwikke­len van een aanbod voor de wijk en het herinrichten van de accommodaties. Zo bleek er bijvoorbeeld behoefte te zijn aan een speelplaats voor kinderen tussen de 2,5 en 4 jaar. Maar ook is er behoefte aan culturele activiteiten, die zijn er tot nu toe nauwelijks. Daar gaan we dit schooljaar mee aan de slag. Daarnaast hebben we ouders en kinderen ook gevraagd wat zij zelf willen en kunnen bijdragen. Zo ontstaat er een wisselwerking tussen wijk en ABC.”



D oo r gaande l i j n

Leidraad voor ABC Rustenburg is de vraag vanuit de wijk. Als aandachtswijk heeft de ABC gekozen voor het kansen­ profiel. “Het kind staat hier centraal”, aldus Van Elteren. “Dan heb je het al snel over doorgaande lijnen. Voor ons is

16

Van do r ps c hoo l to t A B C

Ook ABC Hooglanderveen laat zich leiden door de vraag vanuit de wijk, of liever het dorp. Als voormalig klein dorp hebben de ABC-partners nu te maken met een grote toestroom van nieuwe bewoners, die zich in de nieuwbouwwijk vestigen. Gijs van Hamersveld is directeur van de katholieke basisschool St. Joseph. Zijn school heeft sinds een jaar de beschikking over een nieuw gebouw aan het Disselplein, het centrale punt in Hooglanderveen. De peuterspeelzaal is inpandig gevestigd, de BSO wordt er naast gebouwd. Aan de overkant ligt het dorpshuis. “Als voormalige dorpsschool fungeerde de St. Joseph school al als ABC voordat de term werd bedacht”, stelt Van Hamersveld. “We vervullen een centrale rol in het dorp. Het is de kunst om dat te blijven doen, ook nu de toestroom van kinderen zo groeit.” In 2002 had de school nog maar negen klassen, dit schooljaar worden dat er zeventien. “Dat levert druk op, maar ook nieuwe kansen. Door de nieuwbouw is het mogelijk om alle voorzieningen bij elkaar te brengen. We willen het dorpse karakter van Hooglanderveen behouden. Dat is essentieel voor de bewoners van het toen­malige dorp. Die zijn allemaal heus echt niet onverdeeld enthousiast over de veranderingen. We willen de voeling met die groep niet verliezen, maar ze juist bij de ABC blijven betrekken. De Dissel moet het centrale punt van de wijk zijn, waar mensen elkaar ontmoeten. De vraag vanuit het dorp moet wat mij betreft leidend zijn en blijven.” Als voormalige dorpsschool heeft de St. Josephschool misschien wel een ‘voorsprong’ ten opzichte van ABC’s die in nieuwe wijken zich nog waar moeten maken. Toch gelooft Gijs van Hamersveld dat ook daar de ABC succesvol kan zijn. “Het komt aan op de kartrekkers. Het enthousiasme van de mensen die ervoor gaan, dat moet je koesteren. Beleidsmakers en financiers moeten hen hun gang laten gaan. Want ABC is in de eerste plaats mensenwerk; bouwen aan netwerken tussen vertegenwoordigers van organisaties. Als dat netwerk er eenmaal is, kun je heel veel bereiken.”

17

A B C H o og l a n d e r ve e n



A B C R u s te n b u rg

het dan ook niet meer dan logisch om het peuterspeelzaalwerk op te nemen in de stuurgroep.” De samenwerking tussen de peuterspeelzaal en de basisscholen loopt al een aantal jaren. Beide maken gebruiken van de methode Piramide. “Door met dezelfde methode te werken, is een soepele overdracht gewaarborgd”, zegt Madeleine Suijker, coördinator peuterspeelzalen bij STAP en lid van de stuurgroep. We zijn gewend om vanuit de inhoud samen te werken. Daardoor wordt het makkelijker om in ABC-verband ook andere zaken op te pakken. Samen met de andere partners werken we er hard aan om Rustenburg verder te helpen. Het is een wijk waar de samenhang sterk verbeterd kan worden. Als we er in slagen om het Fuglerplein echt tot centrum van de wijk te maken, dan kunnen we vanuit die plek de vragen uit de wijk bedienen. Dan weten wijkbewoners de voorzieningen beter te vinden, en kunnen we ook iets doen voor de kinderen die nu alleen maar naar school gaan en geen gebruik maken van andere voorzieningen als de buitenschoolse opvang, sportverenigingen enzovoorts. Uiteindelijk willen we zo veel mogelijk kinderen bereiken.”

A B C R a n d e n b ro e k

Randenb r oe k In Randenbroek hebben de ABC-partners gekozen voor een kansenprofiel. “Dat is zeker van toepassing voor deze wijk”, zegt Carmen van Liempt, directeur van de Caeciliaschool en coördinator van de stuurgroep. “In Randenbroek is veel te doen. Het is een gemêleerde wijk, met heel veel nationaliteiten. De sociale samenhang is lang niet overal even sterk. Als ABC-partners kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan het versterken hiervan.” In Randenbroek wordt hard gewerkt aan het verbeteren van de woonomgeving in het kader van ‘Amersfoort Vernieuwt’. “Waar mogelijk sluiten we daarbij aan”, vertelt Van Liempt. “Het biedt allerlei aanknopingspunten voor activiteiten voor de kinderen die in deze wijk wonen. De kracht van ABC is juist de bundeling van kennis en krachten. Voorheen trokken we los van elkaar op, nu hebben we bijvoorbeeld een gezamenlijke activiteitenkalender uitgegeven, waarmee in een oogopslag voor ouders en kinderen duidelijk is wat er wanneer te doen is in de wijk.”

Laagd r e m pe l ig De partners in Randenbroek zijn allemaal overtuigd ABC-ers. “De spirit zit er hier goed in”, zegt Hans Versteegh, opbouwwerker bij Stichting Welzijn Amersfoort en lid van de stuurgroep. “Samen kunnen we meer bereiken dan ieder voor zich.” Niet alle bewoners van de wijk weten evengoed de weg te vinden naar de beschikbare hulpverlening en onder­steuning in de wijk. “Daarom werken we nu aan een smoelenboek voor de wijk”, vertelt Versteegh. “Er is veel laag­drempelige hulp beschikbaar, en het moet makkelijker worden voor de wijkbewoners om daar op af te stappen. Het bestrijden van achterstanden staat hoog op de prioriteitenlijst in deze wijk. En door ouders en kinderen verder op weg te helpen, kun je daar een bijdrage aanleveren. We willen de Randenbroekers vooruit helpen.” Beweging en gezonde voeding zijn andere belangrijke aandachtspunten binnen ABC Randenbroek. “In november staat een beweegweek op het programma”, vertelt Versteegh. “Daarin werken scholen, kinderopvangorganisaties en het kinderwerk van SWA samen om bewegen extra onder de aandacht te brengen. Op die manier krijgen de kinderen niet alleen sport op school, maar zijn ze ook op andere momenten ermee bezig. Dat is de kracht van ABC. Door samen in te spelen op belangrijke thema’s in de wijk kun je meer bereiken.”

A B C K a t te n b ro e k



S a m en m ee r doen

De wijk Kattenbroek is inmiddels vijftien jaar oud. De kleine kinderen die in het begin de wijk bevolkten zijn inmiddels opgegroeid. Demografische gegevens laten zien dat binnen nu en een paar jaar er nog eens zo’n driehonderd tieners bij komen. “We willen er alles aan doen om te voorkomen dat de kinderen van nu, de hangjongeren van de toekomst worden”, zegt Geertje Raadsveld, opbouwwerker in Kattenbroek bij Stichting Welzijn Amersfoort. “Door de kinderen van groep 7 en 8 nu actief te benaderen, hopen we ze op andere ideeën te brengen. Veel kinderen in die leeftijd geven aan dat er voor hen maar weinig te doen is in deze wijk. We hebben samen met de leerlingenwijkraad een enquête uitgevoerd naar de wensen. Daar kwamen een aantal concrete activiteiten uit, zoals voetballen, koken, tekenen en een speurtocht. Daar zijn we als ABC-partners gezamenlijk mee aan de slag gegaan. Er is een activiteitenaanbod tot stand gekomen, o.a. in samenwerking met bondgenoot SRO. We hopen dat een deel van de kinderen dan doorstroomt naar een vereniging en zo een goede vrijetijdsbesteding vindt.”

18

Geertje Raadsveld ziet zeker de meerwaarde van de ABC in Kattenbroek. “Er is nu meer structuur in het overleg. Voorheen was dat hapsnap, nu is er veel meer uitwisseling en samenwerking. Dat is goed voor de kinderen, maar ook voor de wijk als geheel. Samen kunnen we echts iets doen voor Kattenbroek.”

B e t e r e w i j k , be t e r e p r es tat ies

Bij de start van de ABC in Kattenbroek is gekozen voor een verrijkingsprofiel. “Dit is geen achterstandswijk”, stelt Pieter Bitter, directeur van de Gabrie Mehen School en voorzitter van de stuurgroep in Kattenbroek. “Maar voor kinderen is er niet genoeg te doen. We hopen dat ze zich, door de activiteiten die we nu aanbieden, sociaal beter voelen in de wijk. Ze krijgen daar ook nadrukkelijk zelf een rol in; wij gaan niet op eigen houtje bedenken wat goed voor hen is. De activiteiten zijn ontwikkeld op basis van hun eigen wensen, zoals die uit de enquête naar voren kwamen. Als school willen we een actieve rol spelen in de wijk, ook buiten schooltijd. Als maatschappelijk betrokken partij willen we investeren in de kinderen en hun leven in deze wijk. Uiteindelijk gaat het om hun ontwikkelkansen. Een betere wijk, met een gezelliger leefklimaat, leidt tot betere prestaties, op alle vlakken.” Dit jaar staan er vijf activiteiten gepland voor kinderen in de leeftijd van 9 t/m 12 jaar. Dat is wat Pieter Bitter betreft nog maar het begin. “We starten met de activiteiten voor deze groep, omdat dat in onze ogen het meest urgent is. Maar het blijft daar natuurlijk niet bij. We hebben gekozen voor geleidelijke ontwikkeling van de ABC. Als de activiteiten voor deze groep kinderen goed draaien, willen we aan de slag met de jongere kinderen. ABC zijn gaat niet vanzelf, het kost tijd om elkaar te leren kennen en om de activiteiten in te passen in alle reeds bestaande programma’s en activiteiten. Met ABC is behoorlijk wat tijd gemoeid, en iedereen doet het ‘erbij’. Maar als het werkt en de kinderen er beter van worden, vind ik het de moeite waard.”

19

A B C K a t te n b ro e k



Wat kinderen nodig hebben

ABC Zielhorst

Een breed aanbod van voorzieningen, waar kinderen op een leuke en zinvolle manier hun tijd doorbrengen. Dat is de kern van de ABC-gedachte. Wat hebben de kinderen in deze wijk nodig? Wat willen zij en hun ouders? Hoe betrekken we ze bij de plannen? Dat is voor elk ABC de leidraad bij het verder uitwerken en invullen daarvan. Want ABC, dat is maatwerk voor kinderen. “Tienerwerk en basisschool groeien naar elkaar toe”, zo verwoordt Leo Oosterhof, directeur van de Protestants-christelijke basisschool De Zonnewijzer en voorzitter van de stuurgroep, één van de doelstellingen van ABC Zielhorst. “We hebben gekozen voor een verrijkingsprofiel. Die verrijking moet gestalte krijgen door samenwerking op sociaal, sportief en cultureel gebied.” Voor jonge tieners is er maar weinig te doen in Zielhorst. Het risico bestaat dat zij gaan rondhangen op straat. Hang­ gedrag van hun oudere buurtgenoten wordt door veel bewoners van de wijk als overlast ervaren. Alle reden dus om in te zetten op het voorkomen dat deze jonge kinderen over een paar jaar hetzelfde gaan doen. “Vroeger waren er contacten tussen het tienerwerk en de scholen in het buurtnetwerk”, vertelt Leo Oosterhof. “Dat is met de bezuinigingen allemaal verdwenen. In het kader van de ABC-ontwikkeling willen we op een andere manier die samenwerking toch weer nieuw leven inblazen. Want de kinderen uit de hoogste klassen van het basisonderwijs verkeren in een kwetsbare positie. Voor je het weet gaan ze het gedrag van oudere buurtgenoten imiteren. We willen die kinderen beter in beeld hebben en niet uit het oog verliezen, ook niet als de schooldag voorbij is.” ABC is wat Leo Oosterhof betreft meer dan alleen zorg voor leerlingen. “Er is veel gepraat en kennisgemaakt, nu moet de samenwerking ook zijn beslag krijgen in een goed aanbod van activiteiten. Het afgelopen schooljaar hebben we in mei de manifestatie ‘Samen zijn we Zielhorst’ georganiseerd, een sport- en spelmiddag voor alle kinderen uit groep 8 van de drie basisscholen in de wijk. Dat was een groot succes. De kinderen hebben daar zelf verslag van gedaan, o.a. via filmpjes op YouTube. Je merkt dat het de samenhang versterkt. En dat is precies wat we willen bereiken in deze wijk.”

20

Karim Bashandy is tiener- en jongerenwerker bij Stichting Welzijn Amersfoort, en Zielhorst is zijn werkgebied. Hij is blij met de samenwerking in het kader van de ABC. “Er wordt meestal pas aandacht aan tieners besteed als er problemen zijn”, stelt hij. “Deze manier van werken geeft ons de kans om preventief iets te doen. Samen met de scholen kunnen we de tieners beter leren kennen en zo contact met ze krijgen. We laten op scholen bijvoorbeeld zien wat er voor hen te doen is in ons tienercentrum So What. Op die manier laten we zien dat er een alternatief is voor op straat rondhangen.” Het komende jaar staat er een pilot gepland waarin scholen, het jongerenwerk, GGD en maatschappelijk werk gezamen­ lijk overleg voeren over potentiële probleemjongeren. Dat gaat een stapje verder dan de ABC-gedachte. Maar Karim Bashandy ziet wel verbindingen. “Vanuit de ABC-samenwerking kunnen we probleemgedrag wellicht voorkomen. Het is altijd makkelijker en beter om vroegtijdig bij te sturen, dan echt probleemgedrag te beïnvloeden. Daarom vind ik de ABC-samenwerking zo belangrijk. Samen kunnen we voorkomen dat kinderen in de problemen komen, door ze een alternatief te bieden. Als dat lukt, is de ABC pas echt een succes!”



ABC Zielhorst

Voo r ko m en

A c t ieve r o l

Het Soesterkwartier is één van de Amersfoortse aandachtswijken. Het was dan ook een van de wijken waar de ABC als één van de eersten is opgericht. Inmiddels draait de samenwerking tussen de verschillende partners al een paar jaar. Op verschillende manieren krijgen kinderen zelf een actieve rol in de wijk. “In onze wijk is al en paar jaar het Kinderpersbureau actief”, vertelt Marieke de Weijer, kinderwerker van Stichting Welzijn Amersfoort in de wijk Soesterkwartier. Dat is een typische ABC-activiteit. Van iedere basisschool uit de wijk doen een paar kinderen uit groep 7 en 8 mee. Samen vormen ze de redactie van het Kinderpersbureau. De kinderen gaan samen op zoek naar nieuws in de wijk en kiezen onderwerpen uit die hen bezighouden. Ze schrij­ ven erover maken foto’s en video-opnames. De artike­ len en rapportages verschijnen in de kinderwijkkrant en op de website. Het leuke is dat kinderen op een actieve manier betrokken raken bij de buurt. Op deze manier leren ze over mensen en hun praktij­ken, de fysieke en sociale omgeving in de wijk. De werkzaamheden in het kader van het persbureau sluiten ook weer goed aan bij wat kinderen op school leren. Het is een heel leuke en zinvolle activiteit.” Bij de activiteiten die door de ABC-partners worden georganiseerd wordt steeds gekeken naar wat de kinderen bezighoudt. “Als bijvoorbeeld een onder­werp als ‘pesten’ bij hen leeft dan sluiten we daarbij aan”, zegt Marieke de Weijer. Ook op school wordt er dan op ingegaan. Door die inhoudelijke aan­slui­ting kun je er uitgebreider bij stilstaan en er meer meedoen.”

21

A B C S o e s te r k wa r t i e r



A B C S o e s te r k wa r t i e r



Basisschool De Magneet heeft twee vestigingen in het Soesterkwartier. “De wijk heeft een gemêleerde samen­stelling”, vertelt Emmy van Kolfschooten, adjunct-directeur en coördinator ABC bij De Magneet. “Door de ABC-activiteiten ontmoeten kinderen uit verschillende sociale milieus elkaar, ook buiten school. Door in ABC-verband samen te werken, weet je dat je samen aan hetzelfde doel werkt. Op school werken wij bijvoorbeeld veel met leerlingbemiddeling. Kinderen uit de bovenbouw krijgen een training om te leren bemiddelen bij kleine conflicten. Dat draagt niet alleen bij aan de sfeer en leefbaarheid op school, maar de kinderen worden er ook zelfstandiger door. Doordat ze dat ook toe­ passen op de buitenschoolse opvang en in het wijkcentrum, leren ze dat conflictbemiddeling niet alleen iets is dat op school werkt, maar dat je elders ook kunt toepassen.” Participatie van leerlingen bij het ontwikkelen en uitvoeren van de activiteiten staan hoog op de agenda in het Soester­ kwartier. “ABC is voor en door kinderen”, zegt Emmy van Kolfschooten. “De ideale ABC levert een wijkbreed aanbod aan activiteiten, waar alle kinderen aan mee kunnen doen. Daar werken we hard aan. We zijn er nog niet, maar al wel aardig op weg.”



ABC Kruiskamp-Koppel

Voo r en doo r k inde r en

D e v r eed z a m e w i j k

In de wijk Kruiskamp-Koppel hebben de ABC-partners gekozen voor een kansenprofiel. Het voorkomen en bestrijden van (taal)achterstanden door voor- en vroegschoolse educatie, kinderactiviteiten en opvoedingsondersteuning heeft daarbij in het bijzonder de aandacht. Ook wordt binnen de ABC veel aandacht besteed aan samenleven en omgangs­ vormen. Basisschool De Vlindervallei is één van de scholen in Kruiskamp/Koppel. Op school wordt gewerkt met de methodiek ‘De vreedzame school’. “Deze methodiek is gericht op conflictoplossing door middel van mediation”, vertelt Cindy van Eekelen, adjunct-directeur van De Vlindervallei en lid van de ABC-stuurgroep. “Leerlingen uit de bovenbouw bemiddelen bij conflicten tussen kinderen op school. Dat werkt heel goed. Ze leren conflicten oplossen door er over te praten. Dat is niet alleen goed voor de sfeer op school, maar ook voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen.” Kruiskamp-Koppel is een levendige wijk, met een soms behoorlijk rumoerig straatleven. Het samenleven van mensen met veel verschillende nationaliteiten wil tussen de kinderen uit de wijk nog wel eens leiden tot conflicten die deels ook op straat worden beslecht. In ABC-verband is gesproken over de mogelijkheden om de methodiek te verbreden tot ‘De vreedzame wijk’. Bij de andere scholen in de wijk sloot de methodiek niet goed aan op het onderwijsprogramma. Bij de buitenschoolse opvang De Dondersteen (SKA) en bij het kinderwerk en de Buitenkasten van Stichting Welzijn Amersfoort is men wel aan de slag gegaan met de methodiek.



Voo r de l en voo r k inde r en

Maria de Leeuw is kinderwerker bij Stichting Welzijn Amersfoort in de wijken Kruiskamp-Koppel. “De methodiek van de vreedzame school biedt allerlei aanknopingspunten voor mijn werk”, vertelt zij. “Ik heb een training van twee dagen gevolgd en pas waar mogelijk de methodiek toe. Bijvoorbeeld als kinderen ruzie hebben, dan schakel ik soms een mediator in. Het voordeel is dat een deel van de kinderen de methode herkent van school. Ze weten hoe ze kleine conflicten dan kunnen oplossen.”

22

23

ABC Kruiskamp-Koppel

Het is een voorbeeld van de voordelen die samenwerking in ABC-verband oplevert. Zo is er de werkgroep naschoolse activiteiten, waar naast de basisscholen, de naschoolse opvang en Stichting Welzijn Amersfoort ook andere organisa­ ties als de bibliotheek, de speeltuin, SRO, de moskee, Scholen in de Kunst en Stichting Meridiaan deelnemen. Maria de Leeuw is lid van deze werkgroep. “Samenwerking in de werkgroep heeft veel voordelen. Het maakt het makkelijker om het activiteitenaanbod af te stemmen. Op die manier kunnen we de activiteiten beter spreiden en op elkaar afstemmen. We ontwikkelen activiteiten die aansluiten bij de behoeften van de kinderen in deze wijk. Zo hebben we een meidengroep in Kruiskamp voor 10 tot 12-jarigen. Juist voor hen was er tot voor kort maar weinig te doen. De toestroom is groot en het mooie is dat je, naast de gezellige dingen, ook gelegenheid hebt om ook meer serieuze zaken met ze te bespreken, zoals omgaan met geld, het belang om ‘leuk’ gevonden te worden, nieuwe kleren enzovoorts. Het grote voordeel van ABC is in mijn ogen dat je elkaar kent, elkaar makkelijker aanspreekt en op de hoogte bent van elkaars activiteiten. Het maakt het makkelijker om kinderen door te verwijzen of te attenderen op andere activiteiten, die soms beter bij hen passen. Daarnaast organiseren we ook nog eens gezamenlijke activiteiten, zoals een kinderfeest. Op die manier profiteren de kinderen het meest van alle mogelijkheden die de samenwerkende partners aanbieden. En dat is waar ABC om draait.”

s r e n t r a p n ij z s r e d u O

In een ABC is al het goede van wat de partners te bieden hebben aan kinderen en hun ouders bij elkaar gebracht. Maar wat is het beste voor een kind? Als geen ander weten ouders wat hun kinderen nodig hebben. De betrokkenheid van ouders bij de ABC-ontwikkeling is een belang­rijke voorwaarde voor de optimale ontwikkeling van kinderen. ABC, dat ben je met z’n allen.

A B C Sc h u i l e n b u rg

Wat w i l l en de oude r s ? Uit onderzoek blijkt steeds weer dat kinderen beter presteren op school en zich beter ontwikkelen als ouders betrokken zijn bij hun schoolloopbaan. Voor de ABC-partners in Schuilenburg is het dan ook vanzelfsprekend om te proberen ouders zoveel mogelijk te betrekken bij de voorzieningen waar hun kinderen gebruik van maken. De Hogeschool Utrecht onderzocht op welke terreinen ouders van de kinderen uit de wijk betrokken willen zijn bij de ABC. “Het is voor het eerst dat op zo’n grote schaal is geïnventariseerd wat ouders verwachten en willen”, vertelt Ad Goenee directeur van basis­ school ’t Spectrum en voorzitter van de stuurgroep. “Uit het onderzoek komt naar voren dat ouders vooral betrokken zijn bij de voorziening waar hun kind gebruik van maakt. Dat die voorziening onderdeel uitmaakt van een ABC is nog onvoldoende bekend. Tegelijk blijkt dat ouders vooral geïnteresseerd zijn in de inhoudelijke en pedagogische kant en minder in de aanvullende zaken. Dat vind ik een interessante conclusie. Vaak worden er allerlei extra zaken aangeboden, zoals aandacht voor gezondheid en voeding. Maar daar zit blijkbaar lang niet iedere ouder op te wachten. Primair willen ze weten hoe hun kind zich ontwikkelt, hoe de school presteert, welke methodes we gebruiken, etc. Dat geldt ook voor de andere voorzieningen. Ik zie het als een aansporing om nog meer vraaggericht te gaan werken, ook in ABC-verband. Wat willen de ouders van ons? Ik vind het belangrijk dat de leiding van de school, samen met het team en andere instellingen, gelooft in het basisprincipe dat ouders betrokken zijn bij hun kind. De ABC onderneemt stappen om aan te sluiten bij die betrokkenheid. Wij moeten het de ouders mogelijk maken die betrokkenheid vorm te geven door te volgen, mee te denken of te doen en initiatief te nemen. Zo hebben wij brieven persoonlijk gemaakt, bellen de contact­ ouders andere ouders op voor een ouderavond en is er een contactpersoon uit de oudergroep aangesteld door de school. Het is dus een beweging die gericht is op toenadering, in plaats van te blijven beweren dat het betrekken van ouders ‘toch niet lukt’.”

24

C o lo f o n

Tekst, ontwerp en realisatie: De Smaakmakers Communicatie Eindredactie: Charlène Smeenk (Stichting ABC) Fotografie: Gilbert Coers

U i tg av e va n :

Stichting ABC Drentsestraat 14 3812 EH Amersfoort

S t e r k e r e l at ie

Het betrekken van ouders krijgt in Schuilenburg op verschillende manieren vorm. “We hebben parttime een gastvrouw in dienst, die fungeert als contactpersoon naar ouders”, vertelt Goenée. “Zij ontvangt en begeleidt ouders die de ABC bezoeken. Zij verwijst hen als ze met specifieke vragen zitten. Daarnaast hebben we in het gebouw een huiskamer, waar ouders altijd kunnen binnen lopen. Daar kunnen ze elkaar ontmoeten, overleggen, even wachten, noem maar op. Het is echt hun ruimte. Op de maandagmiddag is er een groep van zo’n twintig moeders die extra activiteiten organiseren, zoals koken of spelactiviteiten.” “In de 25 jaar die ik nu in het onderwijs zit heb ik de rol van ouders behoorlijk zien veranderen. Vroeger leverde je je kind af bij de voordeur en nam de onderwijzer het over. De school wist, of deed alsof ze wist, wat goed was voor het kind. Tegenwoordig zijn ouders veel mondiger en veel meer betrokken bij de voorzieningen waar hun kinderen gebruik van maken. Formeel is dat geregeld in de medezeggenschap, maar ook in het informele verkeer is de relatie tussen ouders en school veel sterker geworden. Ik vind dat alleen maar positief. Samen bereik je uiteindelijk het beste resultaat.”



A angenaa m en nu t t ig

Yolanda Derksen is volwassenenwerker bij Stichting Welzijn Amersfoort. “We organiseren activiteiten voor ouders van kinderen die de ABC bezoeken”, vertelt zij. “Samen met de gastvrouw en de vrijwilligers kijken we wat voor behoeften er liggen bij de ouders. Zo zijn we afgelopen zomer begonnen met een hardloopgroep voor vrouwen. Daar namen achttien vrouwen aan deel. Vier daarvan hebben zelfs deelgenomen aan de vijf kilometer prestatieloop in het kader van Amersfoort 750 jaar. Doordat de ouders vaak te vinden zijn op en rond het schoolplein of bij het kinderdagverblijf, is het relatief makkelijk om hen aan te spreken en te interesseren voor activi­teiten. Volwassenen die niet naar school of de Buitenkasten komen, zijn moeilijker te bereiken. “Het hangt ook van de aard van de activiteiten af of je mensen kunt betrekken”, stelt Yolanda Derksen. “Activiteiten die te maken hebben met de opvoeding of ontwikkeling van de kinderen spreken meer aan dan bijvoorbeeld sportactiviteiten. Het is ook de kunst om het nuttige met het aangename te verenigen. Zo hebben we onlangs in het kader van het gezondheidsproject B Slim, gericht op het tegengaan van overgewicht, gezamenlijk met ouders een gezonde lunch gemaakt en opgegeten. En ondertussen kun je veel nuttige informatie kwijt. Ouders bepalen in grote mate wat kinderen binnen krijgen. Dus niet alleen de ouders profiteren van dit soort activiteiten, maar indirect ook de kinderen. Daarom is het zo belangrijk om ouders bij de ABCactiviteiten te betrekken.

25

A B C Sc h u i l e n b u rg



ABC Schothorst Zuid



I n de p r a kt i j k b r engen

De ABC partners in Schothorst Zuid hebben de afgelopen periode te maken gehad met veel wisselingen in de stuurgroep. Bij alle drie de basisscholen in de wijk is een nieuwe directeur aangetreden, en ook namens de kinderopvangorganisatie en het welzijnswerk kwamen nieuwe gezichten in de stuurgroep. Ook de functie van coördinator is de achterliggende periode door verschillende mensen ingevuld. Dorien Maas, directeur van basisschool De Tafelronde, hoopt dat na alle wisselingen van de wacht er nu stabiliteit in de stuurgroep optreedt. “Door al die wisselingen hebben we een onrustige tijd achter de rug, en hebben we niet de benodigde stappen kunnen zetten om tot concrete activiteiten te komen.” De achterliggende periode zijn er wel twee onderzoeken uitgevoerd die mogelijk aanknopingspunten opleveren voor de toekomst. “Er is een wijkanalyse gemaakt en de Hogeschool Utrecht heeft een onderzoek gedaan onder ouders. Daarmee zijn onder andere de verwachtingen van ouders ten aanzien van de ABC in kaart gebracht. Hoe zien zij de rol van de ABC-partners bij de opvoeding van hun kinderen. En welke rol zien zij daarin voor hen zelf? Uit het onderzoek komt naar voren dat zij van de ABC-partners een actieve bijdrage verwachten in de ontwikkeling van hun kind. Dat moeten we nu gaan concretiseren, in de vorm van gerichte activiteiten, die ook weer aansluiten bij het beeld dat uit de wijkanalyse naar voren is gekomen.” Dorien Maas hoopt dat dit schooljaar de vertaalslag gemaakt kan worden van de stuurgroep naar de uitvoering op operationeel niveau. “Als stuurgroep onderschrijven we allemaal het belang om gezamenlijk op te trekken. Het is nu zaak dat de medewerkers van de verschillende partners ook aan de slag kunnen met ABC. Door samen activiteiten te organiseren, met ouders erbij, kunnen we ABC handen en voeten geven in de praktijk.”

26

Voor algemene informatie kunt u contact opnemen met:

S t i c h t in g A B C S c ho l en Drentsestraat 14 3812 EH Amersfoort Tel. 033 - 477 91 71 Email [email protected]

Wilt u meer informatie over een van de ABC’s naar aanleiding van deze brochure? Iedere ABC heeft een coördinator die u verder op weg kan helpen. Stichting ABC kan u informeren over de coördinator van de desbetreffende ABC en zijn of haar contactgegevens. Vanaf eind 2009 treft u op de website www.abc-amersfoort.nl een overzicht van de contactgegevens per ABC.

27

28