JAARBEELD 2015
SAMEN OP WEG NAAR EEN PASSENDE PLEK IN DE MAATSCHAPPIJ
VOORWOORD HILBERT DE VRIES
IN DIT JAARBEELD
BESTUURDER
Met trots presenteren wij u ons jaarbeeld 2015. Het was voor SSOE een jaar van grote veran-
2
VOORWOORD
5
DANKZIJ TOBII PC EYE GO IVY EN NOA KUNNEN IN TOEKOMST VOLWAARDIG PARTICIPEREN IN ONDERWIJS
6
JANNE IS ENTHOUSIAST OVER DE INTEGRATIEKLAS ‘KINDEREN HEBBEN MEER IN HUN MARS DAN WIJ DENKEN’
deringen. De afsplitsing van de Taalbrugscholen, de aansluiting van de Antoon van Dijkschool en een naamswijziging van de stichting zijn van grote invloed geweest op dit jaar. Stichting Speciaal Onderwijs & Expertisecentra is de nieuwe naam van de stichting. Met deze naam, die we hebben vormgegeven in
10
NIEUWE VOORZITTER GMR TRUUS VAN RIJSINGEN ‘KANS OM INVLOED UIT TE OEFENEN OP BELEID’
11
SSOE IN NIEUW JASJE NIEUWE NAAM, NIEUW LOGO EN NIEUWE WEBSITES
maar goed ook want dat is waar het om draait.
13
DE EXPERTISECENTRA VAN SSOE
Enthousiaste en betrokken medewerkers,
15
BASISSCHOOL DE OPBOUW IN EINDHOVEN ‘EXTERNE DIENSTVERLENING HELPT ONZE LEERKRACHTEN OP WEG’
17
VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT SSOE 2015 WAS HET JAAR VAN ‘AAN ELKAAR WENNEN’
18
ANTOON VAN DIJKSCHOOL EN WOONZORGCENTRUM RIVIERENHOF HELPEN ELKAAR ‘DOE EENS IETS VOOR EEN ANDER’
20
DANNY EN PASSEND ONDERWIJS HET VERHAAL
25
ARBEIDS TRANSITIE CENTRUM DEZE BEDRIJVEN WERKEN MEE AAN EEN PASSENDE TOEKOMST VOOR ONZE JONGEREN
26
NEDERLANDS MET GEBAREN ‘TAALGEBRUIK LEERLINGEN GAAT MET SPRONGEN VOORUIT!’
28
TRANSITIEHUIS IN OKTOBER 2015 OFFICIEEL GEOPEND!
29
ORGANISATIE EN SSOE-SCHOLEN COLOFON
30
CIJFERS 2015
een nieuw logo, willen we duidelijk laten zien waar we voor staan en wie we zijn. In dit verslag kunt u hiervan vele voorbeelden vinden. Want ondanks alle bestuurlijke perikelen van splitsing en samenvoeging, ging het dagelijks werk met de leerlingen gewoon door. Dat is
samen met partners in Passend Onderwijs, behalen zo mooie resultaten. Het geeft tegelijk een goed beeld van de koers die SSOE in de komende vier jaar wil varen. Naast kwaliteitsverbetering en innovatie op de scholen zal er veel aandacht zijn voor de transitie van onze leerlingen naar de maatschappij. Ons Arbeids Transitie Centrum en het Transitiehuis zijn daarvan duidelijke voorbeelden. Daarnaast willen we onze expertise breed en laagdrempelig aanbieden aan het onderwijsveld. Onze Externe Dienstverlening en Autismesteunpunt Zuidoost-Brabant leveren hoogwaardige begeleiding, nascholing en advies, en kijken met u mee. Binnenkort is ons professionaliseringsaanbod opgenomen in het lerarenregister en telt het mee voor herregistratie. Samen maken we onderwijs passend, voor alle leerlingen. Ons uitgangspunt is dat we altijd bereid zijn om mee te kijken en mee te denken. Het belang van de leerling staat daarbij voorop. Ik hoop dat u de moeite wilt nemen het door te lezen en daarna door te geven aan uw collega’s. Tot slot wil ik iedereen die heeft meegewerkt aan de totstandkoming van dit jaarbeeld hartelijk bedanken. Wij hopen ook komend schooljaar weer net zo inspirerend met u samen te werken aan de toekomst van onze jongeren.
2
JAARBEELD 2015 – SSOE
3
MYTYLSCHOOL EINDHOVEN
DANKZIJ TOBII PC EYE GO IVY EN NOA KUNNEN IN TOEKOMST VOLWAARDIG PARTICIPEREN IN ONDERWIJS
Ivy (7) en Noa (8), leerlingen
IVY EN NOA ZIJN APETROTS
van de Mytylschool, zijn van-
Tot voor kort was het voor Ivy
wege een cerebrale parese
en Noa onmogelijk om aan
rolstoel gebonden. Door hun
dezelfde digitale werkbladen te
motorische beperking spre-
werken als hun klasgenootjes.
ken de meisjes moeizaam en
Met de Tobii PC eye Go kan
kunnen zij ook geen muis met
dit wel. Ilse begeleidt Noa in
hun handen bedienen. Maar
de klas: ‘Het gaat niet vanzelf.
gelukkig heeft de Mytylschool
Vooral Noa’s ogen raken gauw
daar een oplossing voor ge-
vermoeid. We zijn begonnen
vonden. Sinds juni 2015
met 10 minuten en bouwen
hebben Ivy en Noa de be-
het langzaam verder uit. Laatst
schikking over een Tobii PC
hebben we een paar opgaves
eye GO en kunnen zij met
gemaakt uit het rekenboek. Je
behulp van oogbesturing een
vraagt dan twee handelingen
computer besturen. De leer-
tegelijk van Noa: dat ze goed
lingen worden hierbij intensief
rekent en dat ze het juiste ant-
begeleid door Thérèse van
woord geeft via haar oogbestu-
der Biezen (logopediste) en
ring. Dat kost vanzelfsprekend
Ilse Mulder (ICT-coördinator)
moeite! Maar ze is o zo trots dat
van de Mytylschool.
ze zelfstandig dezelfde werk-
Noa
bladen en toetsen kan maken
<< Noa heeft zelfstandig allereerste Cito-toets gemaakt met Tobii PC eye GO!
>>
OOGBESTURINGS-
als haar klasgenootjes. Dat
DAAR GROEIEN
SOFTWARE
geldt ook voor Ivy. Zij maakt nu
KINDEREN VAN!
De Tobii PC eye Go is een losse
samen met haar klasgenootjes
De Tobii PC eye Go is een
module die onder elk willekeu-
werkjes van het kleuterplein.
behoorlijke investering.
rig beeldscherm van een pc of
Als ze klaar is, verlaat ze de
Thérèse: ‘Wij zijn heel blij dat
laptop kan worden gemonteerd.
klas met een smile van hier tot
het bestuur van SSOE, waar-
‘Je moet de Tobii PC eye Go
ginder!’
van de Mytylschool onderdeel is, onze aanvraag heeft
zien als een soort veredelde muis,’ zegt Thérèse. ‘In plaats van de muis te bedienen, werkt de Tobii PC eye Go via oogbesturingssoftware. Door het programma voor iedere leerling afzonderlijk te kalibreren, weet de software precies waar de leerlingen naar kijken op het beeldscherm. Hierdoor kunnen Noa en Ivy acties uitvoeren
Kinderen zijn geen uitzondering meer.
gehonoreerd. Als Mytylschool vinden wij dat elke leerling zo volwaardig mogelijk moet kunnen deelnemen aan het onderwijs op deze school. De Tobii PC eye Go zorgt ervoor dat deze kinderen niet meer afhankelijk zijn van anderen voor het verwerken van de lesstof. En dat ze zelfstan-
zoals klikken met de muis of
dig hun werkjes en toetsen
typen.’
kunnen maken. Daar groeien
Thérèse van der Biezen
Foto cover: Ilse Mulder en Ivy
kinderen van!’
en Noa
4
JAARBEELD 2015 – SSOE
5
EXTERNE DIENSTVERLENING
JANNE IS ENTHOUSIAST OVER DE INTEGRATIEKLAS ‘KINDEREN HEBBEN MEER IN HUN MARS DAN WIJ DENKEN’ Janne Hikspoors weet inmiddels zeker dat het loont om bij kinderen de grens op te zoeken. ‘Wat kan het kind wel in plaats van niet! Daar draait het om. En dat kinderen meer in hun mars hebben dan wij vaak denken, bewijst de integratieklas.’
tijkonderwijs en VMBO-basis. In de integratieklas verblijven gemiddeld 12 leerlingen tussen de 12 en 18 jaar. Hun capaciteiten liggen op het snijvlak van speciaal onderwijs (zeer moeilijk
DE INTEGRATIEKLAS: WAT
tot VWO – biedt. Sinds een paar
IS DAT?
jaar kent De Sprong een zoge-
Janne is kerngroepleider on-
naamde integratieklas. ‘Het idee
LEERLINGEN ‘GROEIEN’
derbouw bij De Sprong, een
om deze klas te starten kwam
Jannes aanvankelijke scepsis
school voor praktijkonderwijs
vanuit de Antoon van Dijkschool
over de integratieklas verdween
in Deurne. De school is onder-
in Helmond. Tot die tijd hadden
al gauw als sneeuw voor de
deel van de Instelling Voortge-
we op onze school alleen het
zon: ‘De meeste leerlingen in
zet Onderwijs (IVO) in Deurne
reguliere praktijkonderwijs en
de integratieklas komen uit
die alle niveaus van regulier
een schakelklas voor kinderen
het speciaal onderwijs. In het
onderwijs – van praktijkschool
die op de grens zitten van prak-
begin zijn de leerlingen heel
lerend) en praktijkonderwijs.’
DE EXTERNE DIENSTVERLENING EN INTEGRATIEKLAS DE SPRONG De Sprong is een reguliere
‘Samen met de zorgcoördi-
Afgelopen jaar hebben we ook
school voor praktijkonderwijs in
nator van De Sprong bekijken
een aantal leerlingen begeleid
Deurne. De ruim 100 leerlingen
we waar de ondersteuning het
rondom de voorbereiding op
ontvangen geen diploma maar
beste kan worden ingezet.
hun stages buiten de deur. We
een getuigschrift. Sinds een
We geven tips en adviezen aan
praten met ze over hun ver-
paar jaar kent deze school voor
de docenten, maar bieden in de
wachtingen, hoe ze zich het
praktijkonderwijs een integratie-
integratieklas vooral individuele
beste kunnen voorbereiden, wat
klas. Hier zitten leerlingen vanuit
begeleiding aan de leerling. Zo
ze wel en niet moeten doen, en
het speciaal basisonderwijs
hebben we een zwakke reke-
we helpen ze met het schrijven
(SBO), het speciaal onderwijs
naar spelenderwijs veel beter
van een goede brief.’
(SO) of het voortgezet speciaal
leren rekenen met Numicon.
onderwijs (VSO). De klas telt momenteel 15 leerlingen in de leeftijd van 12 tot en met 18 jaar. De klas heeft 2 vaste docenten. Om toegelaten te worden als leerling van de integratieklas is een arrangementsverklaring van het Samenwerkingsverband Helmond-Peelland nodig. Daarmee komen extra middelen vrij die nodig zijn om de klas te bemensen en te ondersteunen. De integratieklas wordt ondersteund door de Externe Dienst-
<< Numicon is een rekenmethode die zelfs de meest zwakke rekenaars weer met veel plezier aan het rekenen krijgt! >>
<< Verschillende leeftijden door elkaar is leuk. >>
De ED geeft 4 keer per jaar trainingen in het werken met Numicon. Voor meer informatie: www.externedienstverlening.nl http://www.externedienstverlening.nl/onzediensten/didactiek/ rekenenisleukmetnumicon
verlening (ED) van SSOE. 6
JAARBEELD 2015 – SSOE
7
afwachtend en durven ze geen vragen te stellen. Maar dat verandert al heel snel. Het is echt ongelooflijk als je ziet hoe snel ze resultaten boeken, ook op het gebied van sociale vaardigheden.’ Janne noemt als voorbeeld het meisje dat vanuit het speciaal onderwijs in de integratieklas kwam en uiteindelijk doorstroomde naar het reguliere praktijkonderwijs. Of de jongen die na een moeizame start, nu op het MBO zijn opleiding vervolgt. ‘Fantastisch toch!’ 6 van de 26 leerlingen hebben tot nu toe de overstap gemaakt naar volledig regulier praktijkonderwijs. ‘Natuurlijk gaat het ook wel eens mis’, zegt ze aarzelend. ‘Maar daar leren we van. Uitgangspunt is en blijft: waar is de leerling het best op zijn plaats?’
<< Zelf met de fiets naar school. >>
DE BELANGRIJKSTE DOELEN
<< Er is altijd wel iemand om mee te praten in de pauze. >>
‘We streven een paar doelen na met de integratieklas. Dat is op de eerste plaats het bieden van thuisnabij onderwijs; leerlingen kunnen nu net zoals hun vriendjes en vriendinnetjes uit de buurt met de fiets naar school.’ Ook vindt Janne de integratie met de ‘normale’ wereld, een belangrijk doel. ‘Er zijn leerlingen die alleen de pauzes samen met andere leerlingen
<< Ik vind mezelf goed vooruit gaan in leren. >>
doorbrengen maar we hebben ook leerlingen die een of meer lessen in de reguliere klas volgen. Deze leerlingen maken een goede kans om volledig door te stromen naar de reguliere klas. Als je kinderen uit hun comfortzone haalt, kunnen ze zoveel meer!’
<< Ik voel me vrijer, ik word minder in de gaten gehouden. >> 8
JAARBEELD 2015 – SSOE
Janne Hikspoors en enkele leerlingen
9
NIEUWE VOORZITTER GMR TRUUS VAN RIJSINGEN ‘KANS OM INVLOED UIT TE OEFENEN OP BELEID’
SSOE IN NIEUW JASJE NIEUWE NAAM, NIEUW LOGO EN NIEUWE WEBSITES
Truus van Rijsingen is sinds augustus 2015 de
Met dit beleid wordt voorkomen dat medewerkers
NIEUWE NAAM IN 2015
Wij zijn thuis in Passend Onderwijs en bieden
nieuwe voorzitter van de Gemeenschappelijke
in het RDDF (risico dragend deel van de formatie)
Met ingang van het schooljaar 2015/2016 is de
advies, ondersteuning en professionalisering aan
Medezeggenschapsraad (GMR) van SSOE.
geplaatst worden.’
naam Stichting Speciaal Onderwijs Eindhoven
onder andere leerkrachten, intern begeleiders,
Truus is werkzaam bij de Externe Dienstverle-
Over de instemming van de GMR met het fusie-
veranderd in Stichting Speciaal Onderwijs &
mentoren, zorgcoördinatoren, schoolteams,
ning en verbonden aan de Antoon van Dijk-
besluit vertelt ze: ‘De stap om te fuseren heeft
Expertisecentra. De afkorting SSOE is geble-
directies en schoolbesturen. Onze aandachtsge-
school in Helmond. ‘Ik vind het belangrijk dat
weinig weerstand gehad bij de MR van de Antoon
ven.
bieden zijn: leerachterstand, gedragsproblema-
de visie van de Antoon van Dijkschool terug-
van Dijkschool. Het is logisch dat je specialismes
komt in het algemene beleid van SSOE.’
bundelt. Vooral voor de Externe Dienstverlening
De nieuwe naam is een direct gevolg van de
motorische en lichamelijke beperkingen.
tiek, autisme en onderwijs, communicatie en
van SSOE biedt dit kansen. De ambulant bege-
veranderingen die Passend Onderwijs met zich
Wij zetten onze expertise iedere dag opnieuw in
Ze is van mening dat ze met haar ervaring – Truus
leiders versterken elkaar in hun specialisme. Juist
meebrengt. De door de overheid opgelegde
om deze speciale leerlingen voor te bereiden op
werkt al meer dan 25 jaar in het speciaal onder-
die integrale aanpak maakt ons uniek.’
ontvlechting van cluster 2 en 3 betekende dat we
een voor hen zinvolle plek in de maatschappij. We
in 2015 afscheid hebben moeten nemen van onze
gaan hierbij uit van de mogelijkheden en talenten
wijs – veel kan betekenen voor de GMR van SSOE. ‘Het is interessant en leerzaam om op een
OUDERS GEVRAAGD
collega’s van de Taalbrug, een school voor cluster
van de leerlingen en werken hierbij nauw samen
ander niveau naar de schoolorganisatie te kijken.
Het jaar 2015 was al met al een bijzonder jaar. De
2-leerlingen in Eindhoven en Venlo. Daar staat
met ouders, gemeentes en relevante partners in
Bovendien kun je als GMR echt het verschil ma-
afsplitsing van de Taalbrug en de aansluiting van
tegenover dat in 2015 de Antoon van Dijkschool
het onderwijs, de zorg, welzijn en hulpverlening.
ken; het is bij uitstek het instrument om invloed
de Antoon van Dijkschool heeft SSOE veranderd.
uit Helmond zich bij SSOE heeft aangesloten.
uit te oefenen op het beleid en op besluiten in
Dit heeft invloed gehad op de organisatie en op
Hierdoor zijn we nog beter vertegenwoordigd in
NIEUW LOGO SSOE
voorbereiding.’
de GMR. Niet alleen de samenstelling is hierdoor
de regio. Gevolg van deze aansluiting was dat de
Bij een nieuwe naam en een nieuwe identiteit
gewijzigd, ook het aantal leden. ‘Elke school is in
E van Eindhoven in de naam SSOE de lading niet
hoort een nieuw logo en een andere huisstijl.
WIJ KOMEN OP VOOR DE WERKVLOER
de GMR vertegenwoordigd met een lid uit de per-
meer dekte.
In het nieuwe logo komen de volgende drie
Truus licht toe: ‘De bestuurder is begaan met de
soneelsgeleding en een lid uit de oudergeleding.
Omdat de naam SSOE in de regio en bij veel
kernwaarden van SSOE duidelijk tot uiting:
werkvloer maar zijn besluiten zijn uiteraard ook
We vergaderen ongeveer 6 keer per jaar en daar
van onze relaties een grote bekendheid heeft en
• Kracht (doorzettingsvermogen, passend
gebaseerd op bedrijfseconomische overwegin-
zijn we 2 avonden per vergadering mee kwijt:
duidelijk aangeeft waarvoor we staan, hebben we
onderwijs, focus op de kracht die leerlingen
gen. Als GMR hebben wij de taak om bij elk te
een avond voor vooroverleg en een avond voor
besloten om de afkorting SSOE te blijven gebrui-
in zich hebben)
nemen besluit de belangen van onze collega’s
een vergadering met de bestuurder. Het is vooral
ken. De E in SSOE van Eindhoven is veranderd
• Verbinding (verbinding zoeken met relaties,
op de werkvloer goed in de gaten te houden.
lastig om ouders enthousiast te krijgen voor de
in Expertisecentra. De volledige naam is dus
En ook belangrijk: wat betekent deze beslissing
GMR. Ik begrijp dat wel. Voor deze ouders is het
Stichting Speciaal Onderwijs & Expertisecentra.
• Perspectief (bijdragen aan een toekomst voor
voor de leerlingen? Hoe zullen ouders reageren
vaak niet zo makkelijk om zomaar een avond van
op dit beleid? De bestuurder kan met ons ook
huis te zijn. Toch is het belangrijk voor ouders om
WAAROM EXPERTISECENTRA?
zijn voordeel doen. Goedkeuring van de GMR
hun stem te laten horen, onderwijs gaat immers
De naam Expertisecentra is een heel bewuste
betekent immers dat hij sterker staat in het door-
over hun kinderen!’
keuze. SSOE is hét expertisecentrum voor onder-
voeren van gewenste veranderingen.’
intern en extern) kinderen/jongeren met een beperking)
wijs, ambulante begeleiding en ondersteuning aan kinderen en jongeren met een beperking.
DE ONDERWERPEN IN 2015 In 2015 zijn er vele onderwerpen besproken met de bestuurder. Als voorbeelden noemt Truus de nieuwbouw van de MBS Eindhoven en het tevredenheidsonderzoek. ‘Ouders zijn over het algemeen heel tevreden over het pedagogisch klimaat binnen de scholen. Ook de medewerkers geven aan tevreden te zijn met hun werk.’ Daarnaast is de GMR druk geweest met de ontwikkelingen flankerend beleid. ‘Dit beleid biedt voor
<< De werkvloer moet goed in beeld zijn bij bestuur en directie. >>
medewerkers ruimte om zich op allerlei manieren te ontwikkelen en verder te kijken dan SSOE.
10
JAARBEELD 2015 – SSOE
11
Behalve SSOE hebben ook de Externe Dienstver-
NIEUWE WEBSITES
lening, het Autisme Steunpunt Zuidoost-Brabant
Duidelijk, overzichtelijk en makkelijk leesbaar.
en het Arbeids Transitie Centrum een nieuw logo
Zomaar enkele woorden die de nieuwe website
en een aangepaste huisstijl gekregen. Uiteraard
van SSOE omschrijven. In één opslag is te zien
geheel in lijn met het nieuwe logo en de huisstijl
wie SSOE is en wat we kunnen betekenen voor
DE EXPERTISECENTRA VAN SSOE • DE SCHOLEN
• DE EXTERNE DIENSTVERLENING (ED) De ED ondersteunt en begeleidt leerlingen en
van SSOE. De logo’s onderstrepen ook de verbin-
de mensen in het veld. Ook heeft de website een
Antoon van Dijkschool Helmond: een school
ding tussen SSOE en haar diverse onderdelen.
handige zoekfunctie zodat de juiste informatie
voor speciaal onderwijs (SO) en voortgezet
ten en docenten, intern begeleiders, mentoren,
direct bij de bezoeker komt. In navolging van
speciaal onderwijs (VSO) voor leerlingen in de
zorgcoördinatoren, schoolteams, directies en
SSOE zijn ook de websites van de Externe
leeftijd van 4 tot 20 jaar. De leerlingen zijn vooral
schoolbesturen. De aandachtsgebieden zijn:
Dienstverlening en het Autisme Steunpunt
zeer moeilijk lerende kinderen en leerlingen met
leerachterstand, gedragsproblematiek, commu-
Zuidoost-Brabant vernieuwd.
een Autisme Spectrum Stoornis (ASS).
nicatie, autisme en onderwijs, motorische en
antoonvandijkschool.nl
lichamelijke beperkingen.
biedt advies en professionalisering aan leerkrach-
externedienstverlening.nl MBS Eindhoven: een school voor speciaal onderwijs (SO) en voortgezet speciaal onderwijs
• AUTISME STEUNPUNT ZUIDOOST-
(VSO) voor zeer moeilijk lerende kinderen en
BRABANT
jongeren van 4 tot 20 jaar. De leerlingen hebben
Het Autisme Steunpunt Zuidoost-Brabant werkt
allen een leerachterstand en relatief veel leer-
voor alle scholen binnen het regulier en speciaal
lingen hebben een Autisme Spectrum Stoornis
onderwijs, het MBO, HBO en het WO en de voor-
(ASS). Een aantal kinderen is meervoudig beperkt.
schoolse kinderopvang. De medewerkers hebben
mbseindhoven.nl
een brede expertise op het gebied van onderwijs
ssoe.nl
en autisme. Het Autisme Steunpunt informeert en Mytylschool Eindhoven: een school voor
biedt consultatie en professionalisering.
speciaal onderwijs (SO) en voortgezet speciaal
autismesteunpunt.nl
onderwijs (VSO) voor lichamelijk en/of meervoudig beperkte leerlingen in de leeftijd van 4 tot 20
• TRANSITIE CENTRUM
jaar. De Mytylschool werkt intensief samen met
Het Transitie Centrum begeleidt jongeren vanaf
revalidatiecentrum Blixembosch, dat is gevestigd
16 jaar bij hun transitie naar meer zelfstandig-
direct naast de school.
heid. Dat wordt gedaan in het Arbeids Transitie
mytylschooleindhoven.nl
Centrum (ATC) en in het Transitiehuis. Daarnaast wordt er ook op de SSOE-scholen veel aandacht aan transitie besteed, onder andere via (interne)
arbeidstransitiecentrum.nl
stages en bedrijfsoriëntaties. arbeidstransitiecentrum.nl
externedienstverlening.nl
autismesteunpunt.nl
12
JAARBEELD 2015 – SSOE
13
EXTERNE DIENSTVERLENING
BASISSCHOOL DE OPBOUW IN EINDHOVEN ‘EXTERNE DIENSTVERLENING HELPT ONZE LEERKRACHTEN OP WEG’ Basisschool De Opbouw ligt centraal tussen
alleen maar onderbouw-, middenbouw- en bo-
de Eindhovense wijken De Barrier, Prinsejagt,
venbouwleerkrachten.’ Samen met het groepje
Mensfort en de aanliggende wijk Woensel
van maximaal 6 leerkrachten worden 2 casussen
West. ‘Onze school heeft ruim 360 leerlingen;
besproken. ‘Bedoeling is dat de leerkrachten
vooral de laatste jaren hebben we een enorme
vervolgens heel gericht, via een oplossings-
groei doorgemaakt’, zegt directeur Harry Voss.
gerichte methodiek vragen stellen over een
‘De populatie is nogal gemêleerd; de kinderen
case. We zitten echt op de inhoud. ‘En’, zegt Sia,
hebben diverse achtergronden en verschillen-
‘natuurlijk delen we ook ‘good practices’.
de culturen. En er is een groot verschil in
Minstens net zo leerzaam.’
niveau. We hebben bijvoorbeeld kinderen die de Nederlandse taal perfect beheersen, maar we krijgen ook kinderen binnen die niet of nauwelijks Nederlands spreken. Hier ligt een grote uitdaging. Op onderdelen ondersteunt de Externe Dienstverlening (ED) van SSOE ons hierbij.’ Korien Spijkers, IB’er bij basisschool De Opbouw vertelt dat het schoolbestuur heeft besloten de beschikbare middelen in te zetten daar waar ze het hardst nodig zijn: op de werkvloer. ‘Er is in kaart gebracht wat we als school nodig hadden. We wilden onze leerkrachten met meer gereedschap uitrusten om leerachterstanden te verminderen en het klassenmanagement nog beter in te richten. Uiteraard met als vertrekpunt het belang
<< Het helpt echt als professionals meekijken. De ED komt met tips die we direct kunnen toepassen in onze lessen. >>
van het kind. Vanaf schooljaar 2014/2015 heeft de ED op onze school lessen geobserveerd en aanbevelingen gedaan. Op basis hiervan zijn we
2. Achterstand rekenonderwijs verminderen
vorig jaar met een drietal afzonderlijke trajecten
‘Het was opvallend dat het rekenniveau in de
gestart.’ Sia van Schie van de ED licht toe dat de
bovenbouw wel heel erg sterk uit elkaar liep. Dat
focus is komen te liggen op handelingsgericht
moest een oorzaak hebben,’ vertelt Korien. ‘De
werken en het verbeteren van zowel het reken-
ED heeft toen een analyse van het rekenonder-
onderwijs als het sociaal-emotioneel welbevinden
wijs gemaakt in groep 3 en 4.’ Hierbij hebben
van de leerlingen.
we onder andere gekeken naar ‘leren rekenen’ op verschillende handelingsniveaus. Uiteindelijk
DE TRAJECTEN BIJ BASISSCHOOL
zijn we samen tot de conclusie gekomen dat de
DE OPBOUW
kiem voor goed rekenonderwijs al gelegd wordt in groep 1.
1. Oplossingsgerichte intervisie
Rekenen is een integraal onderdeel van dagelijkse
Harry wist dat zijn mensen niet weer zaten te
activiteiten. Ruimtelijke oriëntatie, lichaamsbesef,
wachten op een theoretische verhandeling over
ervaringen opdoen met verschillende materialen
handelingsgericht werken. ‘Sia heeft dat goed
(en dat allemaal combineren met taal) draagt
opgepikt. We hebben gekozen voor oplossings-
ertoe bij dat de basis voor rekenen goed gelegd
gerichte intervisiegesprekken in groepjes van
wordt.
Korien Spijkers en Harry Voss
14
JAARBEELD 2015 – SSOE
15
Hierdoor kunnen kinderen gemakkelijker de ‘vertaalslag’ maken van ervaringen opdoen en concreet handelen naar het (meer abstract) rekenen in de volgende groepen. De ED heeft ons er weer bewust van gemaakt dat het goed vormgeven van het rekenonderwijs
VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT SSOE 2015 WAS HET JAAR VAN ‘AAN ELKAAR WENNEN’
in de onderbouw een belangrijke voorwaarde is om beter te kunnen rekenen in de midden- en
In 2015 vergaderde de Raad van Toezicht (RvT)
veranderd, de E staat niet meer voor Eindhoven
bovenbouw.
van SSOE formeel zesmaal in aanwezigheid
maar voor Expertisecentra, maar zijn we daad-
Ook hebben we handige tips direct kunnen toe-
van de bestuurder van SSOE, Hilbert de Vries.
werkelijk een andere weg ingeslagen.
passen in de lessen!’
Daarnaast was er in 2015 een informele
We zijn dus als organisatie volop in beweging.
themabijeenkomst met bestuurder, directie
Gelukkig hebben we een bestuurder die heel
3. Bevorderen sociaal-emotionele klimaat
van de scholen en de Gemeenschappelijke
competent is. Zijn bedrijfsmatige aanpak past
In twee groepen van de bovenbouw was het
Medezeggenschapsraad (GMR) van SSOE.
goed bij de fase waarin SSOE verkeert: wat is er
sociaal-emotionele klimaat niet optimaal. Harry:
Voorzitter van de RvT is Marianne van
nodig om SSOE als organisatie krachtig op de
‘De groepen waren samengesteld uit meerdere
Eijndhoven.
kaart te zetten? Hilbert heeft veel ervaring in het
zorgleerlingen, zowel op het gebied van cognitie
onderwijs en kan met de nodige afstand naar de
als gedrag. De groep versterkte elkaar negatief
‘Wij hebben goedkeuring gegeven aan het jaar-
organisatie kijken. Zonder hierbij de medewerkers
en het was voor leerkrachten erg moeilijk om het
verslag 2014 met jaarrekening, het bestuurs-
van SSOE uit het oog te verliezen.’
klassenmanagement vorm te geven. Op basis van
formatieplan 2015-2016 en de begroting voor
observaties is de ED met praktische, concrete
2016. Verder stond de eerste helft van 2015
MEERWAARDE SSOE
tips gekomen over het toepassen van structuur
voornamelijk in het teken van het afscheid van
‘Bij SSOE zit er veel kennis en kunde; we zijn
en regels, het verbeteren van de sfeer en de rela-
de cluster 2-scholen (de Taalbrug Eindhoven en
met recht een expertisecentrum. We hebben een
tie. Het gaat vaak om hele kleine dingen maar het
Venlo) en de fusie met de Antoon van Dijkschool
meer dan uitstekend product, we zijn het alleen
helpt echt als professionals meekijken.’
in Helmond. Het was vooral een jaar van aan
niet gewend om onszelf ‘te verkopen’. En met het
elkaar wennen.’
uitstekende product bedoel ik de integrale kennis van problematieken binnen SSOE. SSOE is van
SAMENGAAN IS GOED VERLOPEN
vele markten thuis: leerachterstand, autisme,
Marianne: ‘Het thema van de informele bijeen-
gedragsproblematiek, communicatie, motorische
komst in 2015 was: het samengaan met de
en lichamelijke beperkingen. De medewerkers
Antoon van Dijkschool. Een nieuwe school
versterken elkaar in hun specialisme. Reguliere
erbij is vanzelfsprekend ‘wennen’ voor alle
scholen kunnen alleen maar profijt hebben van de
betrokkenen. Het gaat dan over kleine dingen
samenwerking tussen de diverse specialisten van
als het gezamenlijk organiseren van een nieuw-
SSOE.’
jaarsreceptie, maar het betreft ook serieuzere zaken zoals bijvoorbeeld de financiële en
DE RVT WAS IN 2015 ALS VOLGT
juridische consequenties van de fusie en de
SAMENGESTELD: Marianne van Eijndhoven
personele gevolgen voor SSOE. Ook voor de
Voorzitter:
RvT heeft de fusie gevolgen gehad. Bij SSOE
Vice-voorzitter: Miel Boeijkens
hebben we bijvoorbeeld een Raad van Toezicht
Leden:
Arlène Denissen
en de Antoon van Dijkschool kende een Raad
(portefeuille Financiën)
van Beheer: hoe geef je dat samen vorm?
Rutger van Deursen
De fusie moet geborgd worden; je moet één
(tot 1 augustus 2015)
organisatie zien te worden. Dat is gelukkig
Hans Droppert
allemaal heel goed verlopen.’
(tot 1 januari 2016)
VEEL NIEUWE ONTWIKKELINGEN ‘2015 is sowieso een jaar met veel nieuwe ontwikkelingen. Ouders, leerlingen maar ook medewerkers van SSOE hebben dit jaar te maken gekregen met de gevolgen die Passend Onderwijs met zich meebrengt. Daarnaast is SSOE door de fusie niet alleen van naam
16
JAARBEELD 2015 – SSOE
17
ANTOON VAN DIJKSCHOOL HELMOND
ANTOON VAN DIJKSCHOOL EN WOONZORGCENTRUM RIVIERENHOF HELPEN ELKAAR ‘DOE EENS IETS VOOR EEN ANDER’ worstjes in bladerdeeg, hamrolletjes en nog veel meer, zien er stuk voor stuk heel mooi uit. Ze worden een dag van tevoren bereid door de leerlingen en op de ochtend van het bezoek verder afgemaakt. Petra: ‘Wij besteden veel aandacht aan hygiëne en persoonlijke verzorging. Zoals je ziet, wassen de leerlingen vaak hun handen en dragen ze bij de bereiding van de hapjes allemaal een muts die hun haren bedekt. Ook mogen ze dan geen nagellak of sieraden dragen. En tijdens het uitdelen van de hapjes in het woonzorgcentrum weten de leerlingen dat we van hen verwachten dat ze er netjes uitzien en zich rustig onder de mensen bewegen.’ ALTIJD VOORBESPREKING EN EVALUATIE Twee begeleiders gaan met de jongeren mee naar het woonDe Antoon van Dijkschool
‘Sindsdien verzorgen wij op een
zorgcentrum.
heeft voor de oudere leerlin-
aantal donderdagochtenden de
‘We hebben altijd een voor-
gen in het VSO (voortgezet
catering in het vlakbij gelegen
bespreking en een evaluatie
speciaal onderwijs) een breed
woonzorgcentrum Rivierenhof
met de leerlingen. Voor hen is
scala aan praktijklessen om
in Helmond Brouwhuis.’
het een grote stap; ze komen
hen zo optimaal mogelijk
Zowel de jongeren als de bewo-
buiten hun vertrouwde, veilige
klaar te stomen voor de toe-
ners van het woonzorgcentrum
omgeving en moeten contact
komst. Een van die praktijk-
zijn erg blij met bezoekjes. ‘Voor
maken met mensen die ze niet
lessen is de les catering. Een
de leerlingen is het heel leer-
kennen. Dat is toch anders dan
paar jaar geleden was het
zaam en de ouderen genieten
hier op school de catering
thema van de kerstviering
van de aanspraak en de lekkere
verzorgen. Maar de leerlingen
‘Doe eens iets voor een
hapjes.’
doen het fantastisch. Er is veel
ander’. Leraarondersteuner
enthousiasme bij het woonzorg-
Petra van de Peppel die de
HYGIËNE EN PERSOONLIJKE
centrum en de mensen waarde-
kook- en cateringlessen op
VERZORGING
ren het enorm. En voor onze
deze school geeft, vertelt dat
En dat de hapjes lekker zijn, is
leerlingen is het vanzelfspre-
het plan toen is ontstaan om
iets wat zeker is! De gevulde
kend een geweldige ervaring.’
iets te doen voor de oudere
eieren, wraps, tomaat met
mensen in de buurt.
mozzarella, toast met brie, knak-
18
JAARBEELD 2015 – SSOE
19
EXTERNE DIENSTVERLENING EN AUTISME STEUNPUNT ZUIDOOST-BRABANT
DANNY EN PASSEND ONDERWIJS HET VERHAAL
Danny is 10 jaar en zit in groep 6 van reguliere basisschool de Klapwiek in Eindhoven. Als kleuter wordt Danny psychologisch getest en krijgt hij de indicatie zeer moeilijk lerend. Al snel blijkt dat er meer aan de hand is. Zijn problemen liggen vooral op het gebied van grove en fijne motoriek, zelfredzaamheid en gedrag. Specialisten van SSOE observeren en adviseren zijn ouders verder onderzoek. Er wordt vastgesteld dat Danny Neurofibromatose Type 1 heeft, een syndroom dat verschillende cognitieve, motorische, gedragsmatige en sociale bijzonderheden kan laten zien.
DE LEERLING
helpt Coby me mee’, vertelt
op wanneer hij zich niet prettig
Danny zit met 21 andere leer-
Danny. Hij heeft inmiddels ook
voelt: ‘Ik vind het stom als ik iets
lingen in groep 6 bij juf Joyce.
een agenda om beter te leren
niet begrijp, als ik voor in de klas
Hij krijgt 3 keer in de week
plannen. ‘Hierin schrijf ik wat ik
moet komen om iets te zeggen
ondersteuning van onderwijs-
moet leren, wanneer ik mijn huis-
en ik ben bang om onvoldoen-
assistente Coby van der Meer
werk moet maken, wanneer ik
des te halen.’ Danny gaat altijd
van de Externe Dienstverlening
toetsen heb en naar de oogarts
voor een 10: ‘Ik wil later net zo-
van SSOE. ‘Ze helpen me goed.
moet.’ Ook leert hij van Coby
als mijn papa werken bij ASML,
Vooral begrijpend lezen en hand-
hoe hij beter om kan gaan met
dus moet ik ervoor zorgen dat ik
vaardigheid vind ik lastig, daar
vervelende situaties. Danny somt
net zo slim word.’
<< Danny moet zich zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Dat is het uitgangspunt! >>
Belangrijk uitgangspunt van Passend Onderwijs is dat leerlingen thuisnabij onderwijs volgen, zo mogelijk in het regulier onderwijs. Om dit voor Danny te laten slagen, is er een intensieve samenwerking tussen de Externe Dienstverlening (ED) van SSOE, leerkracht Joyce Jansen en Intern Begeleider (IB’er) Debora van Poppel, beiden van basisschool de Klapwiek. Omdat Danny’s syndroom ook kenmerken van autisme laat zien, is in groep 3 en daarna ook in groep 5 en 6 de expertise van Saskia Sliepenbeek van het Autisme Steunpunt Zuidoost-Brabant (eveneens een onderdeel van SSOE) ingeroepen. Cognitief
Rieteke de Man
presteert Danny goed zodat hij waarschijnlijk naar het VMBO/HAVO kan. Het Autisme Steunpunt
20
Zuidoost-Brabant geeft in samenspraak met alle
DE EXTERNE
Naar aanleiding van de hulp-
lezen, handvaardigheid en het
betrokkenen rondom Danny advies om zijn over-
DIENSTVERLENING
vragen uit dit groot overleg
plannen van toetsen en huis-
stap van primair (PO) naar voortgezet onderwijs
Sinds november 2010 wordt
kijken we wat we het beste
werk. Ook leer ik hem zichzelf
(VO) in goede banen te leiden. Het Steunpunt
Danny 3 keer per week begeleid
kunnen bieden aan ondersteu-
beter te leren kennen zodat hij
heeft, in opdracht van onder meer het Samen-
door Coby van der Meer van de
ning. Daar waar nodig schakel ik
weet hoe hij met bepaalde
werkingsverband (SWV) Eindhoven Passend
Externe Dienstverlening (ED) van
de hulp van andere deskundigen
situaties moet omgaan. Struc-
Onderwijs PO e.o., over de overgang van PO naar
SSOE. ED’er Rieteke de Man
van de ED in. Zo heb ik al vaker
tuur en duidelijkheid zijn
VO het rapport ‘vASSt en zeker naar het VO’
adviseert de leerkracht en Intern
om advies gevraagd bij onze
belangrijk voor Danny. Dat lukt
geschreven.
Begeleider (IB’er) van basis-
collega’s van het Autisme
goed met de begeleiding die wij
school de Klapwiek over de
Steunpunt Zuidoost-Brabant,
hem bieden; hij is blij en vrolijk
De verhalen van Danny en het team van deskun-
begeleiding van Danny. Coby
maar ook bij bijvoorbeeld de
op deze school.’ Coby en
digen rondom Danny laten vooral zien wat de
houdt wekelijks een logboek bij.
ergotherapeut, de fysiotherapeut
Rieteke benadrukken dat de
kracht van samenwerking inhoudt en – belangrijk
Rieteke: ‘Coby en ik hebben
en de Sova-specialisten (sociale
leerling centraal staat bij alles
– wat dit voor de leerling betekent.
zeer regelmatig overleg over de
vaardigheid) van SSOE.’
wat ze doen: ‘Kan Danny zich
<< Net zo slim als papa worden. >>
ondersteuningsbehoefte van
Coby: ‘Danny is van heel ver
hier zo optimaal mogelijk
Danny en 3 keer per jaar groot
gekomen. Hij is de laatste jaren
ontwikkelen? Dat is het uit-
overleg met de leerkracht, de
enorm gegroeid. Ik help hem
gangspunt.’
IB’er en de ouders van Danny.
onder andere met begrijpend
JAARBEELD 2015 – SSOE
21
DE IB’ER
en waarmee zij worstelen.
krijg bruikbare tips en adviezen
OUDERS VAN DANNY
EN DE LEERKRACHT
We werken echt samen naar
waarmee ik uit de voeten kan.
‘Het was even flink schrikken
IB’er Debora van Poppel van
een oplossing. Dat is fijn. Er
Danny heeft bijvoorbeeld de
toen vastgesteld werd dat Danny
basisschool de Klapwiek in
wordt hierbij vooral gedacht in
neiging om te gaan ‘friemelen’
Neurofibromatose type 1 heeft.
Eindhoven vindt dat de sa-
mogelijkheden van de leerling.
als hij iets spannend vindt. We
Ook kreeg hij de indicatie zeer
menwerking met de Externe
Dit ervaar ik als zeer positief.’
hebben besloten om dit gedrag
moeilijk lerend. We hebben
Dienstverlening (ED) van SSOE
Leerkracht Joyce Jansen heeft
niet te verbieden en hem een
hierdoor onze verwachtingen
zeer prettig verloopt. ‘Ik ervaar
Danny nu voor het tweede jaar
‘tangle’ (speeltje met rustgeven-
omtrent zijn schoolcarrière flink
een zeer hoge betrokkenheid bij
onder haar hoede en ook zij
de werking) te geven waaraan
moeten bijstellen. Al snel bleek
de begeleiders.
is positief over de werkwijze
hij mag friemelen als hij daar
dat zijn problemen meer op het
Tijdens de overleggen met
van de ED. ‘Ze zijn begaan met
behoefte aan heeft. Je kunt wel
sociaal-emotionele vlak lagen.
ouders, school en SSOE wordt
Danny en je merkt vooral dat er
zeggen ‘dat mag je niet doen’
Mede dankzij de intensieve
er duidelijk gekeken naar
veel deskundigheid bij SSOE
maar belangrijker is te weten
begeleiding van SSOE presteer-
welke vragen er precies bij de
aanwezig is. Ik kan met al mijn
waarom hij daar behoefte aan
de hij echter al gauw boven
leerkracht en ouders liggen
vragen bij hen terecht en ik
heeft.’
verwachting en dat is door de jaren heen alleen maar beter
<< We werken echt samen naar een oplossing. >>
Joyce Jansen, Coby van der Meer en Saskia Sliepenbeek
geworden. De vertrouwensband die Danny
SAMENWERKINGSVERBAND
Allereerst is het belangrijk dat
met Coby heeft opgebouwd, is
(SWV) EINDHOVEN PO
basisscholen al vroeg beginnen
heel hecht; hij kan alles aan haar
‘Hoe is het gesteld met de over-
met de voorbereiding op het
kwijt. Ook de samenwerking
gang van primair onderwijs (PO)
voortgezet onderwijs. Daar-
met de school is prima. Verder
naar voortgezet onderwijs (VO)
naast is structuur, begeleiding
is het prettig dat wij via een
voor leerlingen zoals Danny?’
op maat en een warme over-
logboek op de hoogte worden
Annemarie van den Bosch,
dracht zeer belangrijk voor deze
gehouden over de ontwikkelin-
coördinator van het SWV Eind-
leerlingen. ‘Alleen zo kunnen
gen van Danny. Ook zijn wij aan-
hoven PO, heeft het Autisme
we ervoor zorgen dat meer
wezig bij het groot overleg dat
Steunpunt Zuidoost-Brabant
ASS-leerlingen met gerichte
een aantal keren per jaar plaats-
in 2015 samen met een aantal
maatregelen van scholen goed
vindt. Hieruit volgen vaak bruik-
andere SWV-en in de regio op-
regulier onderwijs kunnen
bare tips voor ons als ouders
dracht gegeven om dit in kaart
volgen.’ De Samenwerkings-
over hoe om te gaan met
te brengen. Uit het rapport met
verbanden zien de noodzaak
bepaald gedrag van onze zoon.
de naam ‘vASSt en zeker naar
van een betere afstemming en
Danny is een vrolijke jongen die
het VO’ komt naar voren dat de
begeleiding in. ‘Een goede,
met veel plezier naar school
overstap van PO naar VO nog
doorgaande lijn is essentieel.’
gaat.
beter gestroomlijnd kan worden.
We hebben dan ook alle vertrouwen in een goede toekomst!’
Coby van der Meer
HET AUTISME STEUNPUNT
nemen van veranderingen heel
onderwijs belangrijk zijn en
ZUIDOOST-BRABANT
belangrijk. Dat vertellen we ook
waar veel leerlingen met
Saskia Sliepenbeek van Autisme
aan de ouders. Eigenlijk moet
autisme moeite mee hebben,
Steunpunt Zuidoost Brabant:
iedereen in zijn omgeving weten
zoals plannen en organiseren.
‘Danny heeft kenmerken van
hoe je met Danny om moet
Steeds weer maak je de afwe-
autisme, dit kan bij het syn-
gaan. Ik ben gevraagd om te
ging’, gaat Saskia verder,
droom horen. Maar het stellen
kijken hoe we Danny nu opti-
‘krijgen we het samen op deze
van een eventuele diagnose is
maal kunnen begeleiden maar
basisschool voor elkaar om
nu niet nodig want zijn onder-
ook om te kijken welke school
leerlingen goed voor te bereiden
steuningsbehoefte is goed in
na groep 8 het best bij hem
voor het voortgezet onderwijs?
kaart gebracht. Niet het ‘label’
past. Wat is er de komende
Een paar jaar speciaal onder-
autisme bepaalt hoe we met
twee jaren nog allemaal nodig
wijs, tijdelijk dus, kan soms ook
een leerling om moeten gaan,
om hem goed voor te bereiden
goed zijn om iemand sterker te
maar de beeldvorming. Voor
op het regulier voortgezet
maken. Uiteindelijk geldt ook
Danny zijn het bieden van
onderwijs? We zullen Danny nu
hier weer dat de leerling centraal
duidelijkheid en structuur en het
al vaardigheden moeten bij-
staat.’
aankondigen en vooraf door-
brengen die in het voortgezet
en Danny
22
JAARBEELD 2015 – SSOE
23
TRANSITIE CENTRUM
ARBEIDS TRANSITIE CENTRUM DEZE BEDRIJVEN WERKEN MEE AAN EEN PASSENDE TOEKOMST VOOR ONZE JONGEREN Gelukkig dragen steeds meer bedrijven hun steentje
Het Arbeids Transitie Centrum (ATC)
bij aan een toekomst met perspectief voor jongeren
maakt deel uit van SSOE en de Taal-
met een afstand tot de arbeidsmarkt. Logistiek
brug Eindhoven. Op het ATC worden
manager Wilfried Pieters en hoofd magazijn Gerard
leerlingen van de SSOE-scholen en
Kos, beiden werkzaam bij Mercurius BV en Ben van
de Taalbrug, oud-leerlingen en jong
den Hoven van VSA, vertellen over hun motieven om
volwassenen (tot 27 jaar) in een
samen te werken met het ATC.
veilige maar niet-schoolse omgeving begeleid bij de transitie van school
Samenwerken met ATC is logische keuze
naar werk. Professionals trainen hen
Wilfried: ‘Vanuit Eindhoven leveren we schoolmaterialen
in onder andere werkgerelateerde en
aan klanten met een antroposofische levensopvatting in
sociale vaardigheden. Doel is om de
meer dan 50 landen. Bij alles wat we doen, staat maat-
jongeren in kleine stappen naar een
schappelijk verantwoord ondernemen centraal. Dat zie je
passende, soms beschutte, werkplek
terug in ons assortiment maar ook in onze relatie met
te begeleiden. Daarnaast biedt het
klanten en leveranciers. We proberen zoveel mogelijk
ATC bedrijfsoriëntaties en branche-
lokaal bij te dragen aan de ontwikkeling van de jeugd.
gerichte cursussen met landelijk
Samenwerken met het ATC is voor ons dan ook een
erkende certificaten.
logische keuze.’ Gerard: ‘Wij besteden allerlei soorten productiewerkzaamheden uit, van het samenstellen van assortimenten tot het stickeren, labelen en ompakken van goederen. Wij zijn zeer tevreden over het ATC: ze zijn flexibel en leveren hun diensten tegen een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.’ Kwaliteit en betrouwbaarheid Ook magazijnchef Ben van den Hoven van VSA in Oirschot, een groothandel in onder andere verlichting, opbergsystemen en gereedschappen, prijst het ATC vanwege de snelle service, de kwaliteit en de betrouwbaarheid. ‘De jongeren voeren bij ons op locatie montagewerkzaamheden uit. Dit scheelt ons veel werk en het geeft veel voldoening om op deze manier jongeren een kans te geven op een zinvolle toekomst.’
>> Het geeft veel voldoening om deze jongeren een kans te geven op een zinvolle toekomst. <<
Wilfried Pieters en Gerard Kos
24
JAARBEELD 2015 – SSOE – SSOE
25
MBS EINDHOVEN
NEDERLANDS MET GEBAREN ‘TAALGEBRUIK LEERLINGEN GAAT MET SPRONGEN VOORUIT!’ Logopediste Esther Wouters legt uit dat bij NMG het gebaar heel dicht bij het woord zit: ‘hoe concreter het woord hoe duidelijker het gebaar.’ Zo is het gebaar voor het woordje ‘school’ schrijven op het bord. De gebaren voor de woorden ‘eten’ en ‘drinken’ spreken uiteraard voor zich terwijl het woord ‘vergeten’ al moeilijker in gebaren is uit te drukken. Toch is er voor de meeste Nederlandse woorden een gebaar. VOORTDURENDE KOPPELING TUSSEN WOORD EN GEBAAR Lieneke: ‘Esther oefent met het individuele kind woorden en gebaren en daarna wordt de transfer naar de klas gemaakt. Vooral vragen die beginnen met ‘wat’, ‘waar’ en ‘waarom’ zijn De leerlingen van juf Lieneke starten
lastig voor de leerlingen. Als ik aan een
iedere schooldag om kwart voor 9
leerling vraag ‘Waar gaan we naar toe
met het kringgesprek. Het liedje ‘Hé
vandaag?’ en ik maak daar geen
hallo’ wordt ingezet en wat opvalt is
ondersteunende gebaren bij, dan is de
dat de woorden die gezongen wor-
kans heel klein dat ik een antwoord
den, zowel door de juf als door de
krijg. Met gebaren erbij is die kans veel
kinderen worden ondersteund met
groter.’ Volgens Esther is het logisch
gebaren. Het gebruiken van gebaren
dat door de visualisatie met gebaren
ter visualisering van het gezongen
het woord veel beter beklijft bij de
of gesproken Nederlandse woord,
leerling. ‘We koppelen een fijn-
heet NMG oftewel Nederlands met
motorische handeling (het woord) aan
Gebaren. De MBS Eindhoven ge-
een grof-motorische handeling (het
bruikt NMG in alle klassen van het
gebaar). Die koppeling maken we
speciaal onderwijs. En met veel
voortdurend zodat het automatiseert
succes!
bij kinderen.’
VOOR MEESTE WOORDEN EEN
OPBRENGST IS GEWELDIG!
GEBAAR
‘NMG, het lijkt zo eenvoudig maar de
De groep van Lieneke Bogaerts, leer-
opbrengst is geweldig!’ Lieneke en
kracht onderbouw/bovenbouw op de
Esther merken dat leerlingen met een
MBS in Eindhoven, is zeer divers; de
grote taalachterstand mét NMG wel
kinderen verschillen zowel in leeftijd als
een mooie Nederlandse volzin kun-
in niveau. Wat de kinderen gemeen-
nen maken. ‘Dat is fantastisch. Soms
schappelijk hebben, is dat ze allen
weten leerlingen het woord niet meteen
zeer moeilijk lerend zijn en dus moeite
maar wel het bijbehorende gebaar. En
hebben met het spreken en begrijpen
we zien vaak dat het woord dan als
van woorden en zinnen.
vanzelf ook weer bij hen opkomt.’ Lieneke Bogaerts
26
JAARBEELD 2015 – SSOE
27
TRANSITIE CENTRUM
TRANSITIEHUIS IN OKTOBER 2015 OFFICIEEL GEOPEND!
<< Wij leren hier op eigen benen te staan. >>
In het Transitiehuis in Eindhoven
nen heel wisselend zijn. Bij de
Zo worden enkele tuintjes in de
worden jongeren van het voort-
ene leerling gaat het om het
buurt bijgehouden door de
gezet speciaal onderwijs (VSO)
volledig zelfstandig kunnen
jongeren van het Transitiehuis.
vanaf 16 jaar voorbereid op een
bereiden van een maaltijd en
zo zelfstandig mogelijke toe-
het zelf op pad gaan voor de
komst ten aanzien van wonen
boodschappen, bij de ander
DE DEELNEMENDE
en vrije tijd. Dit gebeurt op een
gaat het om het kunnen over-
PARTNERS IN HET
realistische werkplek en in een
zien van een dag of week en het
TRANSITIEHUIS ZIJN:
normale woonomgeving. De
maken van een logische plan-
– SSOE
jongeren trainen, als onderdeel
ning hiervoor. De leerlingen
– De Taalbrug
van hun onderwijsprogramma,
hebben hun basisvaardigheden
– Woonstichting ’thuis
voornamelijk huishoudelijke en
al op school geleerd, in het huis
– Stichting SWZ
sociale vaardigheden. Ze leren
leren ze deze vaardigheden toe
wat het betekent om te wonen
te passen in een voor hen on-
in een huis midden in een woon-
bekende omgeving. De woon-
wijk en oefenen praktische vaar-
begeleiders begeleiden de
digheden zoals koken, wassen,
jongeren hierin. Vanaf het begin
strijken en boodschappen doen.
heeft de buurt het project om-
Elke leerling komt naar het
armd en is het Transitiehuis
Transitiehuis met persoonlijke
volledig geïntegreerd in de
leerdoelen. De leerdoelen kun-
Woenselse woonwijk.
28
ORGANISATIE
SSOE SCHOLEN
SSOE Bestuursbureau Weegschaalstraat 3 5632 CW Eindhoven 040 216 38 50 ssoe.nl
MBS Eindhoven Jacob Oppenheimstraat 1 5652 HG Eindhoven 040 251 58 59 mbseindhoven.nl
Externe Dienstverlening (ED) Toledolaan 4 5629 CC Eindhoven 088 214 01 00 externedienstverlening.nl
Mgr. Witloxweg 14 5624 JH Eindhoven 040 251 58 59
Autisme Steunpunt Zuidoost-Brabant Toledolaan 4 5629 CC Eindhoven 088 214 01 02 autismesteunpunt.nl Arbeids Transitie Centrum (ATC) Science Park Eindhoven 5080 5692 EA SON 088 214 01 03 arbeidstransitiecentrum.nl
Mytylschool Eindhoven Toledolaan 4 5629 CC Eindhoven 040 241 81 81 mytylschooleindhoven.nl Expertisecentrum Antoon van Dijkschool Helmond Berkveld 19 5709 AE Helmond 0492 51 63 35 antoonvandijkschool.nl
COLOFON ©2016 UITGAVE STICHTING SPECIAAL ONDERWIJS & EXPERTISECENTRA – SSOE TEKSTEN FIEKE CROOIJMANS/CROOIJMANS COMMUNICATIE EINDREDACTIE FIEKE CROOIJMANS, CHRISTEL KRIJNEN EN HILBERT DE VRIES FOTOGRAFIE MARKZEILSTRA/PHOTOGRAPHER EN SSOE (P.28) ONTWERP SPRINGVORM GRAPHIC DESIGN DRUK DRUKKERIJ TIELEN BV
JAARBEELD 2015 – SSOE
29
CIJFERS 2015
30
Voor de volledige jaarrekening met toelichting verwijzen we u naar de website van SSOE.
Samen maken wij onderwijs passend!
