Samen of Apart Checklist voor Ouders en Leerkrachten van Tweelingen © 2007, Suzanne Lagerweij, orginele Engelse versie: © 2006, Pat Preedy www.twinspiratie.nl
Voor veel ouders van tweelingen is het lastig om de keuze te maken of ze hun kinderen samen of apart naar school zullen laten gaan. Vaak wordt gedacht dat het beter is om tweelingen direct te scheiden, omdat ze zich dan beter als individu zouden kunnen ontwikkelen. Hoe tweelingkinderen zich het beste ontwikkelen verschilt echter per tweeling en per kind. Sommige tweelingkinderen ontwikkelen zich beter als ze samen zijn, terwijl anderen het juist beter doen als ze alleen zijn. Bij grotere meerlingen (drie of meer) speelt niet alleen de vraag of ze gescheiden moeten worden, maar ook wie er dan gescheiden moet worden van de anderen. Tweelingen zijn erbij gebaat als ouders en leerkrachten met elkaar in gesprek gaan over de volgende onderwerpen:
Zygositeit: een-eiig of twee-eiig
Geslacht: hetzelfde of verschillend
Leeftijd van de meerling: zijn ze (veel) te vroeg geboren?
Lichamelijke ontwikkeling: zijn ze veel kleiner (of groter) dan leeftijdsgenootjes?
Taalontwikkeling: is er een achterstand?
Gedrag vóór school (peutergroep of creche): is er een achterstand?
Sociaal gedrag ten opzichte van elkaar en andere kinderen
Sociale vaardigheden en afhankelijkheid van volwassenen
In sociale situaties, is er één altijd teruggetrokken?
Mate waarin ze afhankelijk zijn van elkaar
Is er één dominant? (bijv. antwoord geven voor de ander of steeds de beurt nemen)
Interesses thuis en op school: hetzelfde of verschillend?
Eerdere ervaringen van het gescheiden van elkaar zijn
Wensen van de kinderen: verschillen van elkaar of van de ouders?
Gevoelens van ouders en leerkrachten
Contact tussen de kinderen: verschillen op school en thuis Als ouders en leerkrachten met elkaar praten over een tweeling, dan lijkt het soms alsof ze over verschillende kinderen praten. Kinderen kunnen zich thuis totaal anders gedragen dan op school. De volgende vragen gaan over de mate waarin de kinderen op elkaar reageren.
1. Vind je dat het ene kind in gedrag wordt beinvloed als de ander ziek of afwezig is? normaal
soms
zelden
nooit
Ouders Leerkracht 2. Vind je dan dat het ene kind in gedrag wordt beinvloed als de ander een standje krijgt? normaal
soms
zelden
nooit
zelden
nooit
zelden
nooit
zelden
nooit
Ouders Leerkracht 3a. Versterken de kinderen elkaar om hulpvaardig te zijn? vaak
soms
Ouders Leerkracht 3b. Versterken de kinderen elkaar in hun creativiteit? vaak
soms
Ouders Leerkrachten 3c. Versterken de kinderen elkaar in storend gedrag? vaak
soms
Ouders Leerkracht 4. Houdt het ene kind in de gaten wat de ander aan het doen is/zijn? (antwoord per kind) Kind A Ouders Leerkracht Kind B Ouders Leerkracht Kind C Ouders Leerkracht Kind D Ouders
vaak
soms
zelden
nooit
Leerkracht (excuses voor ouders van vijflingen of meer!) 5a. Vergelijken de kinderen zich met elkaar in sportactiviteiten? vaak
soms
zelden
nooit
Ouders Leerkracht 5b. Vergelijken de kinderen zich met elkaar in hun uiterlijke verschijning? vaak
soms
zelden
nooit
zelden
nooit
Ouders Leerkracht 5c. Vergelijken de kinderen zich met elkaar in schoolprestaties? vaak
soms
Ouders Leerkrachten 5d.Vergelijken de kinderen zich met elkaar in mate van populariteit bij klasgenootjes? vaak
soms
zelden
nooit
Ouders Leerkrachten 5e. Vergelijken de kinderen zich met elkaar in mate van goedkeuring door volwassenen? vaak Ouders Leerkrachten
soms
zelden
nooit
6. Welke van de onderstaande beschrijvingen zijn kenmerkend voor de onderlinge concurrentie tussen de kinderen? Ouders
Leerkracht
Ze concurreren continu met elkaar Ze werken samen en zijn trots op elkaar Er is een gezonde mate van concurrentie Ze concurreren om goedkeuring door volwassenen Ze zijn jaloers en prijzen elkaar nooit 7. Als het ene kind beduidend beter is in een bepaald gebied, laat de ander het dan afweten? vaak
soms
zelden
nooit
Ouders Leerkrachten 8. Heb je het idee dat de kinderen de neiging hebben om zich in extreme mate af te zetten tegen de ander wat betreft gedrag, persoonlijkheid en interesse (o.a. rustig/luidruchtig, binnenkind/buitenkind, extravert/verlegen)? ja
nee
Ouders Leerkrachten 9. Welk kind vind je dat er momenteel extra ondersteuning nodig heeft op school? Reactie Ouders
Kind A
Kind B
Kind C
Kind D
Kind A
Kind B
Kind C
Kind D
Spraak en Taal Schrijven Lezen Getallen Fijne motoriek Grove motoriek Reactie Leerkracht Spraak en Taal Schrijven Lezen Getallen Fijne motoriek Grove motoriek
10. Wat denk je dat de kinderen zelf op dit moment het liefst willen?
Reactie Ouders
Kind A
Kind B
Kind C
Kind D
Kind A
Kind B
Kind C
Kind D
in dezelfde klas in aparte klassen op aparte scholen het maakt ze niet uit nog niet gevraagd Reactie Leerkracht in dezelfde klas in aparte klassen op aparte scholen het maakt ze niet uit nog niet gevraagd
Sommige meerlingen zijn zo close dat ze op een koppel lijken. Als ze niet als aparte individuen worden benaderd, gebeurt het soms dat de kinderen op beide namen reageren. Scheiding op school is niet noodzakelijk gerelateerd aan individualiteitsontwikkeling. Kinderen brengen namelijk minder tijd op school door dan thuis. Het is belangrijk om de kinderen te helpen zich als individu te ontwikkelen door:
Ze elk bij hun eigen naam te noemen
Te helpen om eigen vrienden te maken en eigen interesses te ontwikkelen
Ervoor te zorgen dat ze tijd kunnen doorbrengen zonder hun broertjes en zusjes
Oogcontact te maken met elk kind
Ze aan te spreken als individuen en ze aan te moedigen om in complexe zinnen antwoord te geven
Te belonen voor afzonderlijke prestaties
Te vergelijken met leeftijdgenootjes en niet alleen met het andere tweelingkind
Door het invullen van de checklist kan overwogen worden of het beter is om de kinderen te scheiden of ze bij elkaar te laten blijven.
Redenen om te scheiden
Redenen om samen te blijven
Bijzonderheden Kind A
Kind B
Kind C
Kind D
Aanvullende vragen: 1. Zijn de kinderen te vroeg geboren en horen ze eigenlijk in een lagere groep? 2. Is verder onderzoek gewenst? 3. Is er behoefte aan externe ondersteuning (bijv. logopedie)? 4. Wanneer wordt de keuze voor het samen of apart naar school gaan opnieuw geëvalueerd? 5. Kunnen gemaakte beslissingen worden herzien?
