Samen Kiezen Trudy van der Weijden Hoogleraar Implementatie van richtlijnen Vakgroep Huisartsgeneeskunde School CAPHRI, Maastricht University
Gedeelde besluitvorming waar hebben we het over?
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
1
Geraadpleegde experts • • • • • • • • • • •
Diana Delnoij Teus van Barneveld Jako Burgers, Ivo Smeele Sonja Kersten Peter van Splunteren Haske van Veenendaal Heleen Post Anne Stiggelbout Paul Kil Michiel Hageman Regina The, Clemens Karstens
Kwaliteitsinstituut Orde van Medisch Specialisten Ned Huisartsen Genootschap IKNL Trimbos CBO NPCF NFU adviesgroep SDM Elisabeth ZH AMC – Patient+ Zorgkeuzelab
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Samen kiezen
• Waarom? • We doen het toch al? • Hoe te verbeteren? – – – – –
Economisch/ politiek kader De organisatie De sociale context De gebruikers De innovatie
• Wat is het? School for Public Health and Primary Care CAPHRI
2
Waarom?
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Waarom? Evidence keuzehulpen • • • • • • • •
Kennis (opties, voor- en nadelen) Betrokkenheid bij besluitproces Voorkeur => keuze Therapietrouw ≈ Invasieve behandelingen Gezondheid = Zorgkosten ? Angst = Stacey D, et al. Consultduur ≈ Cochrane Library 2014.
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
3
Waarom?
• Niet representatief • Wens om samen te beslissen is dynamisch NPCF Meldactie Samen Beslissen 2013
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Samen kiezen
• Waarom? • We doen het toch al? • Hoe te verbeteren? – – – – –
Economisch/ politiek kader De organisatie De sociale context De gebruikers De innovatie
• Wat is het? School for Public Health and Primary Care CAPHRI
4
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Bjornberg A. Euro Health Consumer Index 2014 School for Public Health and Primary Care CAPHRI
5
Bjornberg A. Euro Health Consumer Index 2014 School for Public Health and Primary Care CAPHRI
We doen het toch al?
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
6
We doen het toch al? knelpunten
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Samen kiezen
• Waarom? • We doen het toch al? • Hoe te verbeteren? – – – – –
Economisch/ politiek kader De organisatie De sociale context De gebruikers De innovatie
• Wat is het? School for Public Health and Primary Care CAPHRI
7
Hoe te verbeteren?
Implementatie
kennen
kunnen
willen
doen
Grol et al. Med J Australia 2004;180:S57-S60.
blijven doen
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Aangrijpingspunten
Implementatie
Economische politieke context kennen Organisatie kunnen Sociale context: team, patiëntenver.
willen
Gebruikers: patiënt + professional Innovatie
doen
Fleuren et al. Int J Qual Health Care 2004.
routine
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
8
• Top-down or bottom-up? • Physicians push or patients pull? School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Economischepolitieke context
• RVZ pleit voor pay for performance – Inbouwen in zorgpaden, DBCs? – Kwaliteitswet: Conflict tussen benchmarking en SDM
• Kwaliteitsinstituut – 2015 Jaar van Transparantie – Individueel Zorgplan School for Public Health and Primary Care CAPHRI
9
Organisatie landelijk
• Organisaties die bezig zijn met tools – Kwaliteitsinstituut – Patiëntenverenigingen, NPCF – Richtlijnontwikkelaars • NHG, OvM, IKNL, paramedici
– – – – –
Beleid+ kwaliteitsorganisaties: CBO, NFU, STZ Imagine Artsen, instellingen, zorggroepen Onderzoekers Platform Gedeelde Besluitvorming Verzekeraars Gespecialiseerde ontwerpbureaus (grafisch, design, tekst)
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Organisatie landelijk
• Consortium vorming – Web portaal implementatie tools
• Keuzehulpen – – – –
Eigenaarschap, beschikbaarheid Kwaliteitscriteria, certificatie Linken aan knowledge transfer tools Centrale bibliotheek? Centraal patiënt portaal? Alston C et al. IOM Round Table. SDM strategies for best care. Patient decision aids. 2014
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
10
Organisatie landelijk
• • • • •
Portals voor keuzehulpen
www.kiesbeter.nl www.thuisarts.nl www.zorgkaartnederland.nl www.keuzehulpinfo.nl www.med-decs.org
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Organisatie landelijk
Autorisatie, eigenaarschap
Minimum criteria (IPDAS) • Gaat over een specifiek besluit • Helpt patiënten met keuze uit alternatieven • Presenteert zowel voor- als nadelen • Met uitkomsten die relevant zijn voor de gezondheid • Het gaat niet over verhogen van therapietrouw • Helpt patiënten hun waarden te verhelderen Joseph-Williams N et al. Towards minimum standards for certifying PDA. Med Dec Making 2013
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
11
Organisatie lokaal
• • • •
SDM expertgroep Patiënten universiteit SDM in EPD Salzburg statement
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Sociale context, team, patiëntenver.
• • • •
Expert patiënt als coach (GGZ) Opinieleiders als rol modellen Onzekerheid toelaten in MDO Delegatie van taken, ketenzorg – wie deelt keuzehulp uit? – aanbieden is niet genoeg – rol huisarts, verpleegkundige
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
12
Gebruiker Patiënt
• Assertiviteits-tools – – – –
health literacy question prompting consulten audiotapen inzage in dossier
• Beslisondersteuning – Keuzehulp, option grid Grande SW et al. Pat Educ Couns 2014;95:281 Spiegle G et al. Cancer 2013;119:189-200 School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Gebruiker Professional
• Educatie – Competenties? – Postgraduate: werkplekleren – Basiscurriculum, specialist, interprofessioneel
• Inzicht in patiënten – Behoefte aan informatie – Variatie in voorkeuren van patiënten
• Inzicht in eigen handelen SDM – Meetinstrumenten voor feedback School for Public Health and Primary Care CAPHRI
13
Gebruiker Professional
Meten van SDM
• Onderdeel van CQI … niet specifiek • Objectieve observatie – OPTION 12-item / 5-item
• Ervaring – SDM Q9 patiënt + professional – Collaborate 3 items
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Innovatie
• Indicatie? bij voorkeur-gevoelige beslissingen …. • Linken aan personalised medicine …… • Moeilijk concept
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
14
Samen kiezen
• Waarom? • We doen het toch al? • Hoe te verbeteren? – – – – –
Economisch/ politiek kader De organisatie De sociale context De gebruikers De innovatie
• Wat is het? School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Taal en ordening SDM
Elwyn G et al. J Gen Int Med 2012 Elwyn G et al. Pat Educ Couns 2013.
Keuze
Opties
Voorkeur
Besluit
Er is iets te kiezen
Wat zijn de opties?
van patiënt
Integreer voorkeuren van patiënt en arts
van der Weijden T, Rietmeijer C, van Bokhoven L, Daniels R, de Booys M, Westermann G; van de Pol M, Beurskens S. School for Public Health and Primary Care CAPHRI
15
Taal en ordening SDM
Keuze
Opties
Voorkeur
Besluit
Er is iets te kiezen
• Er zijn keuzes • Deelname patiënt aan keuzeproces • Ik ga u daarbij helpen
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Taal en ordening SDM
Keuze
Opties
Voorkeur
Besluit
Er is iets te kiezen “Behandelingen kunnen verschillende gevolgen hebben. Sommige zullen voor ù van meer belang zijn dan voor anderen”
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
16
Taal en ordening SDM Keuze
Opties
Voorkeur
Besluit
Wat zijn de opties? • Overzicht van opties • Voor- en nadelen van opties • Kansen op de voor- en nadelen Neutraal formuleren!
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Taal en ordening SDM Keuze
Opties
Voorkeur
Besluit
Wat zijn de opties? “Ik zal eerst de mogelijkheden noemen en daarna per optie meer detail geven. De opties zijn…, de voor en nadelen per optie zijn…., de kans op voor- en nadelen is…”
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
17
Taal en ordening SDM Keuze
Opties
Voorkeur
Besluit
Van patiënt
• Opties begrijpen • Waardes patiënt verhelderen • Waardes betrekken bij afweging opties
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Taal en ordening SDM Keuze
Opties
Voorkeur
Besluit
Van patiënt
“Wat van belang is, is dat het voor ù haalbaar is en in te passen in uw dagelijks leven. Zullen we samen de voor- en nadelen tegen elkaar afwegen?”
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
18
Taal en ordening SDM Keuze
Opties
Voorkeur
Besluit Integreer voorkeuren patiënt en arts
• Alles helder? • Wie kiest? • Nu kiezen?
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Taal en ordening SDM Keuze
Opties
Voorkeur
Besluit Integreer voorkeuren patiënt en arts
“Wat zullen we doen? Of heeft u liever dat ik een voorstel doe?”
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
19
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
Landelijke infra-structuur SDM tools
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
20
SAMEN KIEZEN
School for Public Health and Primary Care CAPHRI
21
