externe dimensie is een uitgave van SAB Adviesgroep nummer 7 | oktober 2009
‘Schuytgraaf spreekt’
4
Duurzame ruimtelijke ontwikkeling
6
Openbare ruimte in de binnenstad van Zutphen
8
Werk in uitvoering
10
Ruimte voor…
12
SAB werkt aan de kwaliteit van de openbare ruimte
Stedenbouw en openbare ruimte zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden Elke locatie heeft specifieke stedenbouwkundige en landschappelijke karakteristieken en een specifiek programma. Deze ingrediënten dragen bij aan een uniek plan met een eigen identiteit die de ‘geest van de locatie’ uitademt. De herkenbaarheid en identiteit worden uiteraard niet alleen bepaald door de stedenbouwkundige invulling maar ook door de architectuur van de bebouwing en de vormgeving van de openbare ruimte. SAB hanteert de regel dat je geen stedenbouwkundig plan kunt maken zonder na te denken over de invulling van de openbare ruimte.
Sfeer en uitstraling Een voorbeeld waar de geest van de locatie heel duidelijk naar voren komt zijn de herstructureringsplannen die SAB heeft gemaakt voor industrieel erfgoed, zoals De Bleekerij in Boekelo en de Velpsche Veste in Velp. De sfeer en uitstraling van de historische bedrijfsgebouwen, de oorspronkelijke structuur, de ligging in het stedelijk of landschappelijk weefsel en de nieuwe functies vormen in hoofdlijnen het kader voor het nieuwe stedenbouwkundige plan. Ook het plan voor de openbare ruimte refereert aan de oorspronkelijke functie van het gebied.
Het Gietelinck in Ulft deze stedenbouwkundige hoofdstructuur van flanken en kern ook in de verdere uitwerking van de openbare ruimte. Het inrichtingsplan onderstreept op subtiele wijze het industriële ijzerverleden van Ulft.
Realistisch en realiseerbaar Uiteraard heeft deze benadering van de opgave consequenties voor de manier waarop SAB werkt. Wij selecteren per opdracht aan de hand van onze eigen kijk op de vraagstelling een projectteam waarin collega’s zitting hebben van die disciplines die wij noodzakelijk vinden voor de uitvoering van de
opdracht. Voor ontwerpopdrachten die vergelijkbaar zijn met de bovenstaande locaties zijn dat minimaal een stedenbouwkundig ontwerper en een landschapsarchitect, een planeconoom en specialisten op het gebied van duurzaamheid en milieu. Deze manier van werken levert niet alleen een beter product op, maar ook een product dat realistisch is en realiseerbaar. De genoemde voorbeeldprojecten zijn daarvan het bewijs. Contactpersonen: Arjan van der Laan en Koen Schrauwen, SAB Arnhem
Transformatie Ook Het Gietelinck in Ulft is een voormalig industrieel complex. Hier lag vanaf het midden van de 18e eeuw de bakermat van de ijzerindustrie. Na de sluiting van de fabriek bevindt het gebied zich nu midden in het transformatieproces. Het stedenbouwkundige plan zoekt in de flanken aansluiting bij de dorpse sfeer en schaal van het bestaande dorp en de rivier. De kern van het plan wordt gevormd door een ensemble van monumentale industriële panden. Het door SAB gemaakt inrichtingsplan voor de openbare ruimte vertaalt
De DRU-fabriek in Het Gietelinck 2
Ariën Schaap spreekt 17 november op het 5e ROM Jaarcongres Ariën Schaap spreekt over implementatie van de WABO op het 5e ROM Jaarcongres dat op 17 november in Vlaardingen wordt gehouden. Tijdens een van de kennissessies zal Ariën Schaap de Wabo in het algemeen toelichten en met name de praktische gevolgen van de Wabo voor u als gemeentelijk beleidsmedewerker, bestuurder of ontwikkelaar duidelijk maken. De Wabo, Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, treedt op 1 januari 2010 in werking en brengt circa 25 regelingen samen die de fysieke leefomgeving betreffen. Het gaat hierbij om bouw-, milieu-, natuur- en monumentenvergunningen, die opgaan in één vergunning, de zogenaamde Omgevingsvergunning. Zo hebben burgers en ondernemers te zijner tijd nog maar te maken met één loket, één beschikking en één procedure. Contactpersoon: Ariën Schaap, SAB Arnhem
Nieuw projectenboek SAB Het vierde projectenboek van SAB is klaar. Dit projectenboek bevat 43 projecten van SAB. Dit boek laat de kern zien van de plannen, ontwerpen en projecten waar de medewerkers van SAB in nauwe samenwerking met onze opdrachtgevers dagelijks mee bezig zijn. Dit zijn verkavelingsstudies, structuurvisies, herontwikkelingsopgaven, bestemmingsplannen, ontwerpen voor de inrichting van de openbare buitenruimte en plannen voor landgoederen en buitengebieden. Naast deze projecten belicht het projectenboek vijf kernthema’s waarmee SAB zich wil onderscheiden. Dit zijn ruimtelijke kwaliteit, economische ontwikkeling, milieu en ecologie, gebiedsontwikkeling en duurzame ruimtelijke ontwikkeling. U kunt het projectenboek aanvragen bij uw contactpersoon bij SAB en via onze website www.sab.nl.
3
SAB XTD Het ontwerpen aan en het inrichten van de openbare buitenruimte vereist ervaring, vakmanschap en een goed gevoel voor communicatie. Voor veel van onze ontwerpers is het inrichten van woonwijken, parken en centrumgebieden de kroon op het werk. Het is het resultaat van een lang ontwerpproces dat aan de uiteindelijke inrichting vooraf is gegaan, de verwezenlijking van een ruwe schets tot gedroomde werkelijkheid. Je kan aan het gebruik en aan het beheer van de openbare buitenruimte zien dat het goed en vakkundig is ontworpen. Wanneer de inrichting en het straatmeubilair lang mee gaat, de groenstructuur robuust blijkt te zijn en het beheer niet al te ingewikkeld is, dan ben ik al gauw geneigd om het duurzaam te noemen. Dan hebben de stedenbouwkundige en de landschapsarchitect heel goed begrepen wat de ondergrond aan kon en wat de plek nodig had. Wat mij altijd weer opvalt is de liefde voor het vak. Die ontwerpers zijn altijd in de weer met nieuwe bestratingmaterialen, lantaarnpalen en hippe straatkolken. Ze hebben een natuurlijke drang om plekken en steden te bezoeken, foto’s te maken en ervaringen uit te wisselen. Over die ene boulevard in Lyon, die parken in Parijs, die kade in Hamburg en dat plein in Kopenhagen. Fragmenten van die indrukken vinden we allemaal weer terug, gewoon op straat in Nederland. Ruud van Noord directeur SAB Adviesgroep
‘Schuytgraaf spreekt’ GEM Schuytgraaf maakt werk van openbare ruimte
De afgelopen jaren heeft SAB diverse werkzaamheden uitgevoerd in het kader van de ontwikkeling van het grootste nieuwbouwproject in Arnhem: Schuytgraaf. Ook nu heeft SAB nog ruime inbreng in de planvorming voor deze circa 6.250 woningen. Reden genoeg voor een gesprek met Klaas Salomons, directeur van GEM Schuytgraaf. Klaas Salomons draait al een tijdje mee in de RO-wereld. Vorig jaar vierde hij zijn 40-jarig jubileum bij DHV. “Met een technische achtergrond kwam ik sinds eind jaren ’70 steeds meer in aanraking met de ruimtelijke ordening. In opdracht van veelal gemeenten werkte ik aan de contractvorming met marktpartijen teneinde wijken als Kattenbroek en Vathorst (Amersfoort) te kunnen realiseren.” Als directeur van GEM Schuytgraaf, vanaf september 2005, werd dat werkveld iets anders. “Daar lag al een samenwerkingsovereenkomst, dus kon ik me meer richten op de andere aspecten van gebiedsontwikkeling; de stedenbouwkundige uitwerking bijvoorbeeld maar ook de inrichting van de openbare ruimte. En op de vormgeving van een goede organisatiestructuur én team. Een goed op elkaar ingespeeld team is zó belangrijk, zeker als het in feite allemaal inhuurkrachten zijn, zoals bij ons. SAB heeft daar zeker aan bijgedragen!”
Openbare ruimte De opzet van de wijk Schuytgraaf - de naam is afgeleid van de middeleeuwse naam van het gebied - wordt gekenmerkt door een ruim opgezette structuur met een grote variatie in woonmilieus. De variatie in woonmilieus wordt bereikt door het aanbieden van een diversiteit aan woningtypes, maar zeker ook door de “kleur” die aan de verschillende velden wordt gegeven door de inrichting van de openbare ruimte. Een kwalitatief hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte wordt erg belangrijk gevonden, zowel door GEM als door de eerste gebruikers, zo blijkt inmiddels. Salomons: “De ‘3D-vertaling’ van de ontwerpen in concrete materiaaltoepassing en inrichting is erg
Klaas Salomons (rechts) in gesprek met Tim van Oosterbos “Een goed ingespeeld team is zó belangerijk.”
geslaagd. Ook de eerste bewoners appreciëren de inrichting van de openbare ruimte. Ze vinden het een goed voorbeeld voor de nog te realiseren delen van Schuytgraaf.”
Lessen voor de toekomst Niet alles gaat altijd zoals gepland, ook niet als het gaat om de inrichting van de openbare ruimte. Salomons heeft ervan geleerd: “In de noodzakelijke en gewenste interactie met toekomstige bewoners over de inrichting van openbare ruimte moet je heel precies zijn. Anders worden verwachtingen gewekt die niet
worden waargemaakt, met alle gevolgen van dien. Bijvoorbeeld dat er een speelveld voor de woning komt. Dat lijkt voor zich te spreken, maar de ervaring leert dat mensen toch verrast zijn als met de daadwerkelijke inrichting van de openbare ruimte wordt begonnen. Dat vraagt blijvende aandacht. Ten tweede vind ik het erg belangrijk dat ontwerpers zich bij het maken van plannen steeds afvragen hoe het in de praktijk functioneert. Inleving in de gebruikers dus. We zijn daarbij op de goede weg.”
4
Professionals Salomons geeft aan zeer tevreden te zijn over de inzet van SAB bij de planvorming, inmiddels al jaren. “SAB staat bij mij bekend als een instituut met professionals, die op zeer ordelijke wijze producten en processen tot stand brengen.” Zo is SAB in het verleden betrokken geweest bij de inrichtingsplannen voor de openbare ruimte voor verschillende velden en bij het opstellen van de verschillende bestemmingsplannen voor de deelgebieden. Hoewel GEM Schuytgraaf thans in afgeslankte vorm verder werkt, is SAB
5
momenteel betrokken bij het opstellen van een nieuw bestemmingsplan voor de gehele wijk Schuytgraaf. De werkzaamheden worden verricht op grond van een raamcontract. Salomons: “Dat loopt goed, ik zie geen enkele aanleiding daar verandering in te brengen.” Contactpersonen: Mariël Gerritsen en Tim van Oosterbos, SAB Arnhem
Nederland staat voor meeslepende uitdagingen
Duurzame ruimtelijke ontwikkeling XTD in gesprek met Martin Dubbeling Duurzame ruimtelijke ontwikkeling is van alle tijden. De generaties voor ons hebben allemaal een bijdrage geleverd aan het toekomstbestendig inrichten van stad en land. Of het nou gaat om het opwerpen van dijken, het bouwen van veilige steden of het met een vooruitziende blik aanleggen van kanalen en spoorlijnen. Elke periode in onze geschiedenis kent haar eigen tijdsgebonden uitdaging. Stedenbouwkundige Martin Dubbeling is een van de adviseurs van SAB die overheden adviseert op het gebied van duurzame stedelijke ontwikkeling.
Martin Dubbeling: “Het gaat veel meer om sturen op kwaliteit en duurzaamheid.” “Ik ben ervan overtuigd dat er op het schaalniveau van de stad en de stadsregio in het denken en handelen op het gebied van duurzame ruimtelijke ontwikkeling een paar enorme stappen moeten worden gezet”, zegt Martin Dubbeling vastberaden. “In de afgelopen jaren is het besef gegroeid dat we meer oog moeten hebben voor het duurzaam ontwikkelen, ontwerpen en inrichten van de landschappen, dorpen en steden van Nederland. Zo gaan we bij de ruimtelijke visies en
plannen die wij nu maken veel bewuster om met cultuurhistorie, waterbeheer en met natuur en ecologie dan in de voorgaande decennia en werken we met succes aan gezonde en meer natuurlijke woon-, werk- en leefomgevingen.” Dit gaat Martin Dubbeling nog niet ver genoeg. “Het gaat nu en in de toekomst veel meer om het sturen op de thema’s duurzaamheid, opwekking van duurzame energie, ruimtelijke kwaliteit, flexibiliteit en robuustheid.
Duurzame en veerkrachtige samenleving Martin Dubbeling verwacht dat de uitdagingen waar wij in Nederland voor staan vooral te vinden zijn in het transformeren van de oudere woonwijken en bedrijventerreinen. “Als het gaat om duurzame stedelijke ontwikkeling is hier zeer veel winst te behalen op het gebied van duurzame energie, mobiliteit, leefbaarheid en veiligheid. De verleiding is groot om dan vooral aan techniek en bouwen te denken, maar uiteindelijk gaat het om het 6
organiseren van een duurzame en veerkrachtige samenleving. We hebben in de komende decennia te maken met meeslepende uitdagingen, zoals het verminderen van de kwetsbaarheid voor klimaatverandering (adaptatie), het verminderen van de emissies van broeikasgassen (mitigatie) en het omschakelen van de energiehuishouding van fossiele naar duurzame bronnen (energietransitie). Deze uitdagingen moeten we vertalen en combineren met opgaven zoals het ontwerpen van woonwijken en bedrijventerreinen die duurzame energie produceren en het weer aantrekkelijk maken van onze binnensteden.”
XTD Opinie
Herwaardering voor stad en stadsregio “Duurzame ruimtelijke ontwikkeling vereist een vruchtbare samenwerking tussen ontwerpers en onderzoekers en tussen specialisten en generalisten’, vervolgt Martin Dubbeling. “Met ecologen, landschapsarchitecten, juristen, planologen, milieukundigen en stedenbouwkundig ontwerpers heeft SAB heeft de belangrijkste disciplines in huis. Door nauwe samenwerkingen en allianties met gespecialiseerde bureaus op het gebied van water, energie en verkeer werken wij aan de duurzame ontwikkeling en inrichting van Nederland.
Uiteindelijk gaat het om het organiseren van een duurzame en veerkrachtige samenleving Hierbij ligt het accent nu op het respectvol en verstandig omgaan met de flora en fauna, met de schaarse ruimte en met de historische structuren en gebouwen in onze landschappen, dorpen en steden. Voor de komende jaren voorzie ik een herwaardering voor de stad en de stadsregio. Op de schaal van de stad en de stadsregio kan je als het gaat over het terugdringen van de CO2-uitstoot, het opwekken van duurzame energie en het slim omgaan met mobiliteit het meeste bereiken. Hierbij zijn meervoudig ruimtegebruik, het bouwen in hogere dichtheden in steden en rondom knooppunten van openbaar vervoer de belangrijkste sleutels voor succes.”
Martin Dubbeling is naast adviseur van SAB voorzitter van de Werkgroep Duurzame Stedelijke Ontwikkeling. Dit is een gezamenlijke werkgroep van de BNSP en de NVTL, de beroepsverenigingen voor stedenbouw kundigen, planologen en landschapsarchitecten.
Kwantiteit of kwaliteit?
In veel steden is een overvloed aan openbare ruimte. Dit klinkt misschien vreemd maar vooral in de naoorlogse wijken is er geen samenhang (meer) tussen gebruik, onderhoud en beheer van de openbare ruimte. Dit zien we terug in hoge onderhoudskosten, achterstallig onderhoud en een lage waardering van de openbare ruimte door bewoners. Het comprimeren van de openbare ruimte is een zeer acceptabele oplossingsrichting. De openbare ruimte wordt kleiner, beter ingericht en bovendien efficiënter te onderhouden. Door het schaarser maken van openbare ruimte kunnen speciale plekken gecreëerd worden van voldoende formaat om aan de vraag te voldoen. Eis is wel dat de kwaliteitsverbetering daadwerkelijk plaatsvindt: bij de inrichting, op het onderhoudsniveau en in het gebruik van de ruimte. Herinrichting biedt kansen voor nieuwe, karaktervolle plekken. Om dit te realiseren hoeven de onderhoudsbudgetten niet omhoog, met hetzelfde geld is al een aanzienlijke verbetering te behalen. Door het opstellen van een kwaliteitsinstrument voor het onderhoud van de openbare ruimte kan een gemeente een hoog onderhoudsniveau toewijzen aan gebieden met een hogere gebruiksdruk. En, beter onderhoud stimuleert het gebruik van de openbare ruimte ook weer. Het is zinvol om per buurt de essentiële en karaktervolle plekken uit te zoeken en deze als dragers van de openbare ruimte aan te wijzen en te versterken. De essentie ligt niet in de veelheid van karaktervolle openbare ruimte, maar wel in de variatie en het opzoeken van hoogtepunten in de openbare ruimte.
Deze werkgroep geeft eind 2009 het boek ‘Duurzame Stedenbouw, perspectieven en voorbeelden’ uit.
7
Steven Koning, SAB Amsterdam
Openbare ruimte in de binnenstad van Zutphen ‘Het handboek voor de binnenstad is een waardevol basisdocument’ Allemaal erkennen we het belang van een goed ingerichte en prettige openbare ruimte. Tegelijkertijd wordt geworsteld met een toenemende hoeveelheid functies en claims op diezelfde openbare ruimte en het beheer en onderhoud ervan. Daarnaast wordt de inrichting van de openbare ruimte vaak ad hoc aangepakt, waardoor samenhang en herkenbaarheid verloren kunnen gaan.
De oude Hanzestad Zutphen heeft een prachtige, nog vrijwel intacte, middeleeuwse binnenstad met fraaie panden, hofjes en markten. De stad heeft een unieke ruimtelijke kwaliteit, die in weinig Nederlandse plaatsen wordt aangetroffen. Het handhaven en versterken van deze ruimtelijke kwaliteit is belangrijk. De gemeente had behoefte aan een kader voor de openbare ruimte vanuit de ruimtelijke kwaliteit en gaf SAB daartoe opdracht. Door een analyse van de stedenbouwkundige structuur en het benoemen van de verschillende samenhangende ensembles en ruimtes, werden richtlijnen voor de gewenste beeldkwaliteit opgezet. Resultaat hiervan is het handboek openbare ruimte. De openbare ruimte is door de tijd heen sterk van functie veranderd. Het gebruik is steeds intensiever geworden en de auto legt een steeds grotere claim op de openbare ruimte. Ook andere functies als bevoorrading van
winkels, de markt, fietsenstallingen, reclameuitingen en terrassen vragen een plek in die openbare ruimte. De vele gebruikers van de openbare ruimte hebben verschillende eisen en randvoorwaarden. Bij het opstellen van het handboek openbare ruimte Zutphen zijn dan ook verschillende disciplines (waaronder verkeer, groen en civiele techniek) betrokken geweest.
Keuzes maken Belangrijk discussiepunt tussen de verschillende disciplines was de vraag welke aspecten leidend zouden moeten zijn voor de inrichting van de openbare ruimte in de binnenstad. Een principiële keuze moest gemaakt worden tussen gemak, efficiënt beheer en functionaliteit enerzijds en de esthetische kwaliteiten van de historische binnenstad anderzijds. Tijdens onze buitenlandse stedentrips waarderen we het totaalbeeld van gebouwen en historische, knusse pleintjes en
8
straten. Het ongemak dat de keitjes, natuurstenen tegels en klinkertjes soms met zich meebrengen nemen we graag voor lief. Ook in Nederlandse steden moeten we durven kiezen voor openbare ruimte met een ander, intensiever en soms ook kostbaarder onderhoud. Het imago en de aantrekkelijkheid van de stad wordt immers niet alleen bepaald door de aanwezige architectuur, maar ook door een aantrekkelijke openbare ruimte.
Werk in uitvoering Door een toenemende hoeveelheid functies in de openbare ruimte, ontstaat soms een druk en rommelig beeld. Een mooi voorbeeld hiervan was de Laarstraat in Zutphen, waarvoor SAB als vervolgopdracht op het ‘Handboek openbare ruimte’ een inrichtingsplan maakte. Deze straat met historische panden kende een volle en onrustige openbare ruimte met een grote verscheidenheid aan materialen. Ondanks dat deze straat een belangrijke en historische aanloopstraat met winkels en galerieën naar het centrum is, was de auto er dominant aanwezig en was de verblijfsen winkelfunctie ondergeschikt. Ook hier was een belangrijk discussiepunt of de esthetische waarde voorop stond, of dat de verkeersfunctie leidend moest zijn, met name omdat een deel van de straat deel uitmaakt van de centrumring. Door echter voor een eenduidig en helder profiel te kiezen en duurzame materialen te gebruiken is respectvol omgegaan met de
De Laarstraat in Zutphen: voor de herinrichting
9
historische structuur, werden oorspronkelijke zichtlijnen hersteld en is de samenhang in de openbare ruimte versterkt. De aandacht wordt meer naar de mooie historische gevelwanden getrokken en de verkeersfunctie heeft een terughoudender rol gekregen.
Samenhangend en eenduidig beeld Het handboek voor de binnenstad van Zutphen is een waardevol basisdocument gebleken voor de nadere uitwerking van inrichtingsplannen zoals bijvoorbeeld de Laarstraat. In het handboek is op een hoger schaalniveau per deelgebied de gewenste beeldkwaliteit bepaald. Behouden, versterken en ontwikkelen van het ensemble van de historische panden en openbare ruimte is als uitgangspunt benoemd. Daarbij is de verscheidenheid van ruimtes en structuurdragers van de ruimtelijk-functionele structuur van de binnenstad als leidraad genomen. Binnen deze structuur wordt gezorgd voor een samenhangend en eenduidig beeld waar ruimte is voor de eigen identiteit van een straat of plein. Het handboek vormt één van de bouwstenen voor de inrichting van de openbare ruimte. Samen met de eisen en randvoorwaarden vanuit de andere disciplines en gebruikers vormt dit de leidraad voor het streven naar een openbare ruimte die past bij de historische binnenstad. De nieuwe inrichting van de Laarstraat is hiervan een mooi voorbeeld. Contactpersonen: Barbara van Dijk en Samantha Hoogewerf, SAB Arnhem
De Laarstraat in Zutphen: na de herinrichting
Werk in uitvoering Projectnaam: Integrale structuurvisie Muiden Opdrachtgever: Gemeente Muiden Soort project: Structuurvisie nieuwe stijl Contactpersoon: Wouter van der Heijde
Projectnaam: Structuurvisie Westervoort 2020 Opdrachtgever: Gemeente Westervoort Soort project: Structuurvisie nieuwe stijl Contactpersoon: Mariël Gerritsen
Projectnaam: Woonwijk in Rhenoy, Geldermalsen Opdrachtgever: AM Wonen Soort project: Ontwerp stedenbouwkundig plan en ontwerp openbare ruimte Contactpersoon: Ard Bijsterbosch
Projectnaam: Den Omgang te Schaijk Opdrachtgever: Gemeente Landerd Soort project: Bouwenvelop met inrichtingseisen en stedenbouwkundige randvoorwaarden Contactpersoon: Rob van der Wijst
Projectnaam: Renovatierandvoorwaarden voor vrijkomende panden in Oud-Zuid Opdrachtgever: Stadsdeel Amsterdam Oud-Zuid Soort project: Renovatiedocument Contactpersoon: Almira van der Lee
Projectnaam: Duurzaam en hoogwaardig bedrijventerrein Seingraaf, Duiven Opdrachtgever: Gemeente Duiven Soort project: Ontwerp en beeldkwaliteitplan Contactpersonen: Ard Bijsterbosch en Bram Nieuwenhuis
Projectnaam: Prozee-terrein in Utrecht Opdrachtgever: Lithos Bouw en Ontwikkeling Soort project: Beeldkwaliteitplan Contactpersonen: Ard Bijsterbosch, Guido Baten Projectnaam: Archeologiebeleid Naarden Opdrachtgever: Gemeente Naarden Soort project: Beleidsnota en verordening in samenwerking met ADC Heritage Contactpersoon: Eric Westerhuis Projectnaam: Standaardovereenkomst voor het opstellen van projectbestemmingsplannen Opdrachtgever: Gemeente Helmond Soort project: Raamcontract Contactpersoon: Aico Visschers
Ingenieursdiensten Utrecht Begin 2009 heeft SAB, samen met de partijen Tauw, Tracé en Hespirit (thans Tiem geheten), middels een Europese aanbesteding een raamovereenkomst gesloten met het Ingenieursbureau Utrecht (IBU) van de gemeente Utrecht voor de inhuur van verschillende ingenieursdiensten. De raamovereenkomst heeft een looptijd van 3 jaar.
Vanaf april 2009 is Robert de Best op grond van genoemde overeenkomst voor een half jaar als ‘specialist openbare ruimte’ bij de afdeling OOR (Ontwerp Openbare Ruimte) van het Ingenieursbureau gedetacheerd. Hij is in Utrecht betrokken bij een aantal binnenstedelijke projecten, waaronder het nieuwe stationsgebied, het ARK-park op Kanaleneiland, de nieuwe fietsverbinding (met
brug) van Leidsche Rijn naar het centrum, diverse inrichtingsplannen op wijkniveau en een masterplan voor het Zwembad Kromme Rijn. Als specialist heeft hij de primaire opgave om, samen met de andere disciplines binnen de gemeente, resultaatgericht en integraal te werken aan ruimtelijke en functionele ontwerpen in complexe situaties. Voor de dagelijkse praktijk betekent dit dat hij nauw betrokken is bij de meeste ontwerp- en afwegingsprocessen binnen de afdeling, hij de opdrachtgever gedurende de verschillende ontwerpfases adviseert en zijn collegaontwerpers en de adviseurs binnen de ontwerpafdeling inhoudelijk en procesmatig aanstuurt. Daarnaast is hij actief betrokken bij het verwerven van nieuwe opdrachten, het opstellen van offertes en het voeren van de financiële onderhandelingen. Het voorbereiden en leveren van vakinhoudelijk advies bij diverse participatietrajecten en het verbeteren van de efficiëntie en het kwaliteitsniveau binnen de ontwerpafdeling behoren tevens tot zijn taken. Contactpersoon: Mariël Gerritsen, SAB Arnhem
10
Industriehaven ’s-Hertogenbosch, de ‘(re)creatieve werkstad’
Een uitdagende opgave waarin een inspirerende visie op het gebied rondom de Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch gevraagd is. Binnen dit gebied komen verschillende schaalniveaus samen. Landelijke concerns zoals Heineken en Heijmans bevinden zich vlakbij het kleinschalige wonen in woonboten, maar ook de Brabanthallen en twee woonwijken hebben er een plek. Vanzelfsprekend spelen uiteenlopende belangen hierbij een rol. SAB denkt na over een oplossing om de hoge verkeersintensiteit,
die evenementen in de Brabanthallen met zich meebrengen, in goede banen te leiden. Water is een belangrijk element, zowel voor recreatie, voor industrievaart als om op te wonen. Waar veel steden hun industrie proberen uit te plaatsen, ziet de Brabantse hoofdstad dit juist als onderdeel van de binnenstad en geeft het een plaats. In de Gruyter fabriek krijgen kleine bedrijfjes de mogelijkheid zich te vestigen. Wellicht is dit principe verder door te voeren binnen het dynamische plangebied. ’s-Hertogenbosch is
een stad in beweging en dit gebied vormt daar een belangrijke speler in. Door een heldere visie kruipt het gebied uit zijn schulp. Het vormt een verbinding met de rest van de stad en wordt een aangename verblijfsruimte. Contactpersoon: Jaap Margry en Rob van der Wijst, SAB Eindhoven
Structuurvisie Castricum Vier jaar geleden is in de gemeente Castricum de strategische visie Buiten Gewoon Castricum opgesteld. Inmiddels is deze aan actualisatie toe. SAB Amsterdam verzorgt de actualisatie in opdracht van de gemeente. Deze wordt gekoppeld aan het opstellen van een structuurvisie die voldoet aan de eisen van de Wro. Er wordt een uitvoeringsparagraaf opgenomen waarin de economische haalbaarheid van de projecten wordt benoemd. Hiermee kan de structuurvisie naast het trekken van ruimtelijke en planologische lijnen naar de toekomst ook een functie hebben bij het op orde houden van het
11
‘huishoudboekje’ van de gemeente. Castricum is een groene gemeente met een reeks wisselende landschappen en dorpen. Deze bevinden zich tussen de Noordzeekust en het Alkmaarder Meer. Het versterken van de identiteit van de gemeente is een belangrijk element voor de visie. Daarnaast is er aandacht voor thema’s zoals bevolking en wonen, open houden van het landelijk gebied, verkeer, werkgelegenheid, voorzieningen, duurzaamheid en water. Contactpersoon: Wouter van der Heijde, SAB Amsterdam
ruimte voor…. In ‘Ruimte voor….’ Maakt u kennis met een medewerker van SAB. XTD licht de persoon achter de professional uit, zet achtergrond, ervaring en bijzondere wapenfeiten op een rij.
agenda
colofon
22 oktober 2009 BNSP Congres 2009 De staat van de Stedebouw Beurs van Berlage Amsterdam 17 november 2009 ROM Jaarcongres Delta Hotel te Vlaardingen 18 november 2009 Bouwkunde Bedrijvendag TU/Eindhoven 26 november 2009 De CO2-neutrale stad RAI Elicium Amsterdam
XTD is een uitgave van de SAB Adviesgroep redactie Martin Dubbeling, Mariël Gerritsen, Wouter van der Heijde en Arjan van der Laan coördinatie Jos de Geest fotografie Rens Plaschek, Alain Baars, Rens Hooyenga, Machiel de Nooyer realisatie Diep Arnhem druk R&H drukkerij Kesteren oplage 2000 stuks
werken bij SAB
Arjan van der Laan, 41 jaar Ik ben sinds december 2004 adviseur stedenbouw en ruimtelijke ordening bij SAB. Ik werk voor verschillende gemeentes en projectontwikkelaars, met name in het midden en oosten van het land. Verder ben ik lid van het Management Team van de vestiging in Arnhem en geef ik leiding aan de stedenbouwkundigen en landschapsontwerpers. Voordat ik bij SAB kwam, heb ik bij verschillende gemeentes gewerkt, waarvan de laatste vier jaar bij Stadsdeel Bos en Lommer van de gemeente Amsterdam. Daar heb ik aan enkele grootstedelijke vernieuwingsprojecten gewerkt, zoals de ‘Laan van Spartaan’. In mijn vrije tijd voetbal en fiets ik graag. Verder hou ik van muziek luisteren en ga ik ook regelmatig naar concerten. In een wijkkrant schrijf ik artikelen over architectuur in Nijmegen. En als ik nog tijd over heb, knutsel ik aan en rij ik in een heel mooi Lelijk Eendje.
Mijn specialiteit is dat ik niet heel erg gespecialiseerd ben. Ik ben breed georiënteerd in zowel de ruimtelijke ordening als ontwerp, hoewel mijn voorliefde uitgaat naar stedenbouw en architectuur. Het had me fantastisch geleken om mee te mogen ontwerpen aan Amsterdam Zuid, in een team van architecten en stedenbouwers onder leiding van Berlage: stedenbouw en architectuur in samenhang met elkaar voor een heel stadsdeel, gemaakt vanuit één visie. Helaas was dat ver voor mijn tijd. Ik probeer alle opdrachten zo in te vullen dat ik er trots op kan zijn. Ik probeer plannen te maken die specifiek zijn ontworpen voor een bepaalde plek. Dat kan een nieuwe Brede School zijn in Didam waar ik aan werk, een woonwijk in Vroomshoop of het stedenbouwkundig plan voor de Kanaalzone in Tilburg. Locatiegebonden kenmerken zoals de ontstaansgeschiedenis en architectonische en landschappelijke karakteristieken hebben hierin de doorslag gegeven.
SAB is een multidisciplinair adviesbureau met bijna 50 jaar ervaring en circa 120 medewerkers. In teams van wisselende grootte en samenstelling streeft SAB naar het maken van realis tische en professionele plannen, ontwerpen en adviezen. Hierbij telt niet alleen het eindresultaat, maar ook de projectopzet en de procesbegeleiding. SAB geeft de ruimte aan resultaatgerichte medewerkers die met hun kwaliteiten onze klanten steeds opnieuw weten te boeien. Wij hebben ruimte voor junior en medior planologen in de vesti gingen Arnhem en Eindhoven.
SAB Adviesgroep is een onafhankelijk ontwerp- en adviesbureau dat zich richt op vraagstukken met betrekking tot stedenbouw en ruimtelijke ordening. Met haar brede kennis en ervaring wil SAB een bijdrage leveren aan de inrichting van de openbare en private ruimte. Kwaliteit en haalbaarheid staan hierbij voorop. SAB is zich nadrukkelijk bewust van de verantwoordelijkheid die zij draagt bij het inrichten van de ruimte. Vanuit dit bewustzijn streeft SAB ernaar de publieke en private markt in Nederland te voorzien van creatieve ontwerpen en onafhankelijke adviezen, die in elk opzicht realistisch en doordacht zijn. Adviezen waaruit respect blijkt voor
Wij bieden: • Een uitdagende brede functie en de mogelijkheid om je als planoloog verder te ontwikkelen. • Een ambitieus en enthousiast team. • Een uitstekende werksfeer. • Een uitdagende en inspirerende werkomgeving. • Goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden.
natuur, cultuur en leefomgeving. SAB wil zo zorgvuldig mogelijk met de inrichting van de ruimte omgaan. SAB Amsterdam Jacob Bontiusplaats 9 (unit 582) 1018 LL Amsterdam T 020 568 29 90 SAB Arnhem Frombergdwarsstraat 54 6814 DZ Arnhem T 026 357 69 11
Geïnteresseerd? Stuur dan jouw CV met begeleidend schrijven naar e-mailadres:
[email protected] of per post naar: SAB Adviesgroep t.a.v. Maaike Steenstra, Postbus 479, 6800 AL Arnhem.
SAB Eindhoven Meerkollaan 9 5613 BS Eindhoven T 040 212 55 75 I www.sab.nl , E
[email protected] De XTD wordt aan relaties van de SAB Adviesgroep gezonden. Als u deze niet
Meer informatie over werken bij SAB: www.sab.nl/vacatures
meer wenst te ontvangen, stuur dan een email naar
[email protected]
12
