Provincie Vlaams-Brabant Arrondissement Leuven Stad Scherpenheuvel-Zichem Dossiernr 100372.12
December 2010
RUP PARKING ACHTER DE BASILIEK Ontwerp plenaire vergadering
Opdrachtgever:
Stad Scherpenheuvel-Zichem August Nihoulstraat 13-15 3270 Scherpenheuvel-Zichem afdeling ruimtelijke planning + ontwerp Vestiging Hasselt Herckenrodesingel 101 3500 Hasselt tel: 011/26.08.70 fax: 011/26.08.80 email:
[email protected]
Vestiging Vlaams Brabant Domeinstraat 11A 3010 Kessel-Lo tel: 016/89.34.40 fax: 016/89.57.83 email:
[email protected]
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Revisie
Opmerking
Planindex
datum
A
Startnota
/
Juni 2010
B
Schetsontwerp
/
September 2010
C
Voorontwerp Plenaire Vergadering
A
December 2010
D
Ontwerp Plenaire vergadering
B
December 2010
Naam
Handtekening
datum
Opgemaakt
arch./stbk. Ann Steegmans
December 2010
arch./stbk. Ann Steegmans
December 2010
l.ar. /stbk. Peter Govaerts
December 2010
Ruimtelijke planner Geverifieerd projectleider Vrijgegeven afdelingshoofd
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 2/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan “Parking achter de basiliek” Gezien en voorlopig vastgesteld door de gemeenteraad om gevoegd te worden in de beraadslaging in zitting van …. De secretaris,
De burgemeester,
Liesbeth Verdeyen
Manu Claes
Het college van burgemeester en schepen bevestigt dat onderhavig plan ter inzage van het publiek op het gemeentehuis werd neergelegd van: ……………. tot: ……………… De secretaris,
De burgemeester,
Liesbeth Verdeyen
Manu Claes
Gezien en definitief vastgesteld door de gemeenteraad om gevoegd te worden in de beraadslaging in zitting van ……………... De secretaris,
De burgemeester,
Liesbeth Verdeyen
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
Manu Claes
December 2010
pag. 3/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Inhoudsopgave TITEL I: TOELICHTINGSNOTA .................................................................................................................................................................................................................................7 1
Inleiding..............................................................................................................................................................................................................................................................7 1.1 Aanleiding tot de opmaak van de inrichtingsschets........................................................................................................................................................................................7 1.2 Integratie m.e.r.-screening............................................................................................................................................................................................................................7 1.3 Initiatiefnemer. .............................................................................................................................................................................................................................................8
2
Geografische situering. .......................................................................................................................................................................................................................................9 2.1 Macro-schaal: Scherpenheuvel in zijn ruime omgeving.................................................................................................................................................................................9 2.2 Meso-schaal: de stad Scherpenheuvel........................................................................................................................................................................................................ 10 2.3 Micro-schaal: Situering van het plangebied in Scherpenheuvel-Zichem........................................................................................................................................................ 10
3
Planningscontext. ............................................................................................................................................................................................................................................. 11 3.1 Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. .......................................................................................................................................................................................................... 11 3.2 Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Vlaams Brabant................................................................................................................................................................................... 11
4
GRS Scherpenheuvel. ...................................................................................................................................................................................................................................... 12 4.1 Richtinggevende bepalingen GRS Scherpenheuvel-Zichem. ....................................................................................................................................................................... 12 4.2 Bindende bepalingen GRS Scherpenheuvel-Zichem. .................................................................................................................................................................................. 13
5
Bestaande feitelijke en juridische toestand......................................................................................................................................................................................................... 14 5.1 Bestaande juridische toestand.................................................................................................................................................................................................................... 14 5.2 Relevante beleidsdocumenten.................................................................................................................................................................................................................... 18 5.3 Bestaande feitelijke toestand...................................................................................................................................................................................................................... 20
6
Knelpunten en potenties.................................................................................................................................................................................................................................... 29 6.1 Probleemstelling. ....................................................................................................................................................................................................................................... 29 6.2 Knelpunten en bedreigingen....................................................................................................................................................................................................................... 29 6.3 Potenties. .................................................................................................................................................................................................................................................. 30
7
Gewenste ruimtelijke structuur. ......................................................................................................................................................................................................................... 32 7.1 Aanleiding tot de opmaak van het RUP....................................................................................................................................................................................................... 32 7.2 Omschrijving van de opdracht. ................................................................................................................................................................................................................... 32 7.3 Visie. ......................................................................................................................................................................................................................................................... 32 7.4 Doelstellingen. ........................................................................................................................................................................................................................................... 33 7.5 Concepten. ................................................................................................................................................................................................................................................ 33 7.6 Inrichtingsschets. ....................................................................................................................................................................................................................................... 51 7.7 Referentiebeelden...................................................................................................................................................................................................................................... 52 7.8 Detailleringgraad van het RUP. .................................................................................................................................................................................................................. 53 7.9 Grensoverschrijdende effecten van het RUP............................................................................................................................................................................................... 53 7.10 Mogelijke alternatieven. ......................................................................................................................................................................................................................... 53
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 4/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
8
Aftoetsing plan-MER-plicht van rechtswege. ...................................................................................................................................................................................................... 54 8.1 Project m.e.r.-plicht. ................................................................................................................................................................................................................................... 54 8.2 Noodzaak tot passende beoordeling........................................................................................................................................................................................................... 54 8.3 Conclusie................................................................................................................................................................................................................................................... 54
9
Scoping van de milieu-effecten.......................................................................................................................................................................................................................... 55 9.1 Gezondheid en veiligheid van de mens....................................................................................................................................................................................................... 55 9.2 Ruimtelijke ordening................................................................................................................................................................................................................................... 57 9.3 Fauna en flora – biodiversiteit..................................................................................................................................................................................................................... 58 9.4 Energie- en grondstoffenvoorraad............................................................................................................................................................................................................... 62 9.5 Bodem....................................................................................................................................................................................................................................................... 62 9.6 Water. ....................................................................................................................................................................................................................................................... 64 9.7 Lucht en klimatologische factoren............................................................................................................................................................................................................... 68 9.8 Licht, warmte en stralingen......................................................................................................................................................................................................................... 68 9.9 Landschap en cultureel erfgoed.................................................................................................................................................................................................................. 68 9.10 Mobiliteit................................................................................................................................................................................................................................................ 69 9.11 Geluid. .................................................................................................................................................................................................................................................. 70 9.12 Synthese............................................................................................................................................................................................................................................... 70 9.13 Conclusie. ............................................................................................................................................................................................................................................. 71
Planbaten/Planschade. .............................................................................................................................................................................................................................. 72 10 10.1 Planschade. .......................................................................................................................................................................................................................................... 72 10.2 Planbaten.............................................................................................................................................................................................................................................. 73 10.3 Bestemmingswijzigingcompensatie door kapitaalschade......................................................................................................................................................................... 74 11
Grafisch plan. ............................................................................................................................................................................................................................................ 77
12
Ruimtebalans............................................................................................................................................................................................................................................. 78
13
Lijst met op te heffen voorschriften binnen de grenzen van het RUP. ........................................................................................................................................................... 79
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 5/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
Ontwerp plenaire vergadering
December 2010
pag. 6/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
TITEL I: TOELICHTINGSNOTA 1 1.1
INLEIDING. AANLEIDING TOT DE OPMAAK VAN DE INRICHTINGSSCHETS.
Heden is er achter de Basiliek van Scherpenheuvel en de Mariahal een parkeerterrein aanwezig. Dit terrein wordt veelvuldig gebruikt voor verschillende doeleinden. Op schaal van het centrum wordt de parking veelvuldig gebruikt door centrumbezoekers tijdens de zaterdagmarkt, bij de aanvang en het einde van de school, … Daarenboven wordt de parking ook gebruikt ter ondersteuning van het toeristisch-recreatief gebeuren in en rond de Basiliek en de Mariahal. Scherpenheuvel is een alom bekend bedevaartsoord dat druk bezocht wordt tijdens het bedevaartseizoen, op zondagen, tijdens vakanties, … De ligging van de parking nabij het toeristisch centrum van de stad en haar goede bereikbaarheid maakt dat zij veel gebruikt wordt door dagjesmensen die het centrum bezoeken. Daartoe parkeren hier op piekmomenten vooral auto’s en autobussen. Via een kleine doorgang over de stadsgracht bereikt men vanaf dit terrein makkelijk de Mariahal en de Basiliek. De parking ligt ook vlakbij een voorname fietsroute en –knooppunt: recreanten parkeren graag op deze parking omwille van de nabijheid van de route. Volgens het vigerend gewestplan is de parking gelegen in agrarisch gebied. Het bestuur van de stad Scherpenheuvel wenst de parking in te richten op een kwalitatieve en optimale manier zodanig dat zij optimaal kan functioneren op schaal van zowel het dagdagelijkse centrumgebeuren als bij piekmomenten in het toeristisch seizoen, als voor de recreanten die hier hun tocht wensen aan te vangen. In dit ruimtelijk uitvoeringsplan worden een aantal scenario’s onder de loep genomen waarbij er verschillende alternatieven worden afgewogen ten einde de bestendiging van de parking te organiseren volgens de principes van een goede ruimtelijke ordening. Daarbij wordt er een hoge aandacht besteed aan de omgeving van de parking: deze wordt gekenmerkt door het open karakter van het landschap enerzijds en het groene karakter van de stadsgordel anderzijds. De zichten op en vanaf deze stadsgordel zijn bepalend voor de inrichting van het parkeergebeuren. Deze ruimtelijke karakteristieken wenst men samen met de bestendiging van de parking vast te leggen binnen het ruimtelijke en juridische kader van een RUP.
1.2
INTEGRATIE M .E.R.-SCREENING.
Vanaf 1 juni 2008 dient er bij de opmaak van RUP’s formeel rekening gehouden te worden met het onderzoek van milieueffecten die de realisatie van de bestemmingen in dit RUP kunnen teweegbrengen. In de praktijk betekent dit dat voor elk RUP minimal een ‘onderzoek tot m.e.r.’ moet uitgevoerd worden. De resultaten van het onderzoek tot m.e.r. geven aan of de opmaak van een plan-MER al dan niet noodzakelijk is. Bijkomend worden de resultaten aangewend om de ruimtelijke keuzes die in het RUP gemaakt worden inhoudelijk te versterken en te onderbouwen. Dit document is opgebouwd uit volgende onderdelen: ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪
situering en beschrijving van het plangebied; beschrijving van de doelstellingen, reikwijdte en detailleringsgraad van het RUP; relevante elementen van de ruimtelijke en juridisch-beleidsmatige planningscontext; aftoetsing plan-MER-plicht van rechtswege; screening van de verwachte significante milieueffecten, rekening houdend met de doelstellingen van het plan en de kwetsbaarheid van de omgeving; eindconclusie.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 7/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
1.3
Ontwerp plenaire vergadering
INITIATIEFNEMER.
Stad Scherpenheuvel-Zichem August Nihoulstraat 13-15 3270 Scherpenheuvel-Zichem Contactpersoon: Patrick Wellens 013/35.24.11
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 8/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
2
2.1
Ontwerp plenaire vergadering
GEOGRAFISCHE SITUERING.
MACRO-SCHAAL: SCHERPENHEUVEL IN
ZIJN RUIME OMGEVING.
De stad Scherpenheuvel-Zichem ligt in het noordwesten van de provincie Vlaams-Brabant, in het arrondissement Leuven. De belangrijkste steden die grenzen aan de stad zijn Aarschot en Diest. Andere aangrenzende gemeenten zijn (in uurwijzerszin) Laakdal, Tessenderlo, Bekkevoort, Tielt-Winge en Herselt. Op een 25-tal kilometer bevinden zich de steden Leuven en Hasselt; de bereikbaarheid van deze steden en andere naburige steden wordt sterk gestuurd door de aanwezigheid van de E314-A2 die Scherpenheuvel-Zichem in het zuiden doorkruist en de doortocht van de spoorlijn Hasselt-Diest, centraal door de stad. Geografisch zijn er drie grote gebieden waartoe Scherpenheuvel-Zichem behoort: in het noorden behoort het tot de Zuiderkempen, centraal tot de Demervallei en in het zuiden tot het Hageland. De Demervallei vormt de verbinding tussen Haspengouw (O) en de Kempen (W).
De Demervallei en de Hagelandse Diestiaansheuvels zijn belangrijke landschappelijke elementen. De heuvels karaktiseren het landschap als golvend met grote hoogteverschillen. Ten noorden van de Demer bevinden zich uitgestrekte naaldbossen met typische Kempische kenmerken. 1
Enkele kengetallen : Oppervlakte Scherpenheuvel: 5.049ha Bevolkingsaantal: 21.720 inwoners (anno 2000 update!) Aandeel wonen: 50% (bezetting bodemgebruik)
Figuur 1: Geografische situering Scherpenheuvel-Zichem 1
Bron: GRS Scherpenheuvel-Zichem, G.G. B.D. 09 oktober 2006 ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 9/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
2.2
Ontwerp plenaire vergadering
MESO-SCHAAL: DE STAD SCHERPENHEUVEL. Scherpenheuvel is een fusiegemeente, bestaande uit zes kernen: Averbode, Kaggevinne, Zichem, Messelbroek, Scherpenheuvel en Testelt. De belangrijkste en grootste kern van de stad is Scherpenheuvel. Deze wordt vooral getypeerd door zijn cultuurhistorisch belang: als historische stad ontwikkelde Scherpenheuvel zich volgens de principes van de renaissance naar een ideaalstad. Dit verklaart de centrale ligging van de basiliek. Met de jaren groeide Scherpenheuvel uit tot een waar bedevaartsoord en dit bracht tevens een aantal ontwikkelingen in de directe omgeving met zich mee: er ontstond rond de basiliek een toeristisch centrum met talrijke winkels en horecazaken. Andere centrumfuncties zoals de stadsdiensten, post, bank, winkels en sportfaciliteiten ontwikkelden zich aan de rand van de kern. De kern breidde zich voornamelijk uit langs de N10, en richting Zichem en Schoonderbuken, respectievelijk de noordelijke en zuidelijke naburige kernen.
2.3
MICRO-SCHAAL: SITUERING VAN HET PLANGEBIED IN SCHERPENHEUVEL-ZICHEM . De parking is gelegen in het eigenlijke centrum van de kern Scherpenheuvel. De parking bevindt zich achter de basiliek , in noordoostelijke richting. Ze bevindt zich ten noorden van de weg naar Diest. De parking grenst in het noorden aan een zone voor landelijk wonen. Tussen beiden bevindt zich de weg Spordel. In oostelijke richting grenst zij aan een voetbalterrein en bevindt zich het open landschap. Ten westen van de parking bevindt zich de oude stadsvest met gracht. In de directe omgeving van de parking zijn zowel toeristische, commerciële en horecafuncties aanwezig. De parkign grenst tevens aan woon- en sportgebied en bevindt zich vlakbij aan een scholendomein. De afbakening van het plangebied is gebaseerd op de concrete afbakening van de parking op perceelsniveau en die delen die essentieel zijn om de parking om een goede en kwalitatieve manier in het bestaande landschap in te passen.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 10/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
3 3.1
Ontwerp plenaire vergadering
PLANNINGSCONTEXT. RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN VLAANDEREN2.
In het kader van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen wordt Scherpenheuvel-Zichem geselecteerd als behorende tot het buitengebied. Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen geeft enkele algemene doelstellingen aan die moeten gelden voor de ruimtelijke ontwikkelingen binnen het buitengebied. Deze doelstellingen zijn: De ontwikkelingsmogelijkheden van de structuurbepalende activiteiten en functies (landbouw, bos, natuur, wonen en werken) van het buitengebied moeten worden gegarandeerd. Op deze wijze wordt het buitengebied gevrijwaard voor haar essentiële functies; Bij de ontwikkeling van de structuurbepalende activiteiten en functies van het buitengebied wordt het bestaand fysisch systeem als uitgangspunt gehanteerd. Het ruimtelijk beleid en het milieubeleid worden hierop afgestemd; De ontwikkeling van wonen, werken en verzorgende functies wordt in de kernen gebundeld teneinde een verdere versnippering van het buitengebied te vermijden (= gedeconcentreerde bundeling); Het bereiken van een gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit in het buitengebied. Met betrekking tot gemeenschaps- en nutsvoorzieningen worden deze die aan het wonen gekoppeld zijn geconcentreerd in de kernen van het buitengebied. Het niveau en de reikwijdte van de voorzieningen wordt in overeenstemming gebracht met het belang van de kernen. Er wordt wel gestreefd naar de verweving van de verschillende activiteiten (onderwijs, huisvesting, cultuur, welzijnszorg).
3.2
PROVINCIAAL RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN VLAAMS BRABANT 3.
Binnen dit structuurplan wordt Scherpenheuvel geselecteerd als een hoofddorp. In het buitengebied zijn het de hoofddorpen die de dynamiek dienen op te vangen van wonen, lokale bedrijvigheid, voorzieningen en administratieve dienstverlening. De ecologische infrastructuur dient versterkt te worden ter verbetering van de leefbaarheid van de kern (wonen). Waar mogelijk wordt de ecologische infrastructuur gekoppeld aan de andere ontwikkelingen (aanleg openbaar domein, parken, …). De ecologische infrastructuur sluit zoveel mogelijk aan bij de groene en open ruimte buiten het hoofddorp. Het wonen dient prioritair te worden gestimuleerd met aandacht voor de differentiatie van het woningaanbod. De woonkwaliteit dient maximaal te worden ondersteund. Lokale voorzieningen worden uitgebouwd ter optimalisering van het functioneren van het hoofddorp. Bovenlokale voorzieningen kunnen beperkt uitgebouwd worden, voor zover het niet aangewezen is deze in stedelijke gebieden onder te brengen. De administratieve functies worden maximaal gebundeld. Binnen de hoofddorpen zal aandacht worden geschonken aan het cultureel erfgoed. Bij de inrichting van de gebieden zal rekening worden gehouden met het patrimonium zoals gebouwen, kerkhoven, pleintjes en standbeelden. Hun waarde zal worden versterkt en zorgvuldig worden afgewogen tegenover de andere ruimtelijke aspecten. Er dient gestreefd te worden naar vermenging, behoudens hinderlijke bedrijvigheid (hinderlijkheid die de woon- en leefkwaliteit aantast). Laagdynamische recreatie wordt met aandacht voor de ecologische aspecten versterkt en/of uitgebouwd. Een bundeling van verschillende lokale recreatieve functies wordt nagestreefd. 2 3
Ruimtelijk Structuurplan Limburg, RSPL, goedgekeurd op 23 september 1997 Provincie Vlaams-Brabant, Ruimtelijk Structuurplan Provincie Vlaams Brabant, goedgekeurd bij MB op 07 oktober 2004. ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 11/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
4 4.1 4.1.1
Ontwerp plenaire vergadering
GRS SCHERPENHEUVEL4. RICHTINGGEVENDE BEPALINGEN GRS SCHERPENHEUVEL-ZICHEM . Gewenste ruimtelijke structuur voor de specifieke deelstructuren.
Gewenste ruimtelijke structuur. 5
Gewenste ruimtelijke structuur voor de deelruimten . “Stadspool Scherpenheuvel”: Gewenste ruimtelijke structuur. Drie groene stadsvingers als ademruimtes in de kern. Om de kern leefbaar te houden is de aanwezigheid van groen in de kern van essentieel belang. Groen niet alleen in termen van natuur, maar groen met een beleefbare functie, een openbare functie. Gestreefd wordt naar een complementariteit in de belevingswaarde van de groene clusters: recreatie in het groen, cultuurhistorisch groen, wonen in het groen… In de drie richtingen komen vandaag al beperkte groene ruimten voor. Om die groenstructuur in de kern te versterken, vormen zij de basis: - De zone rond en achter de basiliek vormt een groene stadsvinger: behoud van de bestaande groene structuur staat vast. Deze deels beboste getuigenheuvel loopt in het oosten over in het open landbouwgebied. In de toekomst kunnen deze landschapskenmerken worden versterkt door het vrijwaren van bijkomende bebouwing achter de groene schil. De bestaande parking en het voetbalveld kunnen blijven bestaan, maar worden geïntegreerd in een meer groene omgeving. - De plek ter hoogte van de bestaande sporthal en zwembad biedt potentie voor het inplanten van een nieuwe culturele voorziening. Hiervoor zijn reeds al concrete plannen opgemaakt. Een groene cluster van recreatieve voorzieningen (sport- en cultuurpark) zal tevens een meerwaarde betekenen voor de kwaliteit van de kern, alsook een belangrijke functie vervullen voor de ganse gemeente. Voorgesteld wordt om eventuele bijkomende recreatieve voorzieningen of te herlokaliseren voorzieningen te bundelen aan de bestaande in deze cluster. Aangezien ook deze cluster gelegen is aan de zuidoostelijke rand van de kern, kan deze groene invulling ook verder lopen in het open agrarische landschap ten zuiden ervan.
4 5
Goedgekeurd bij M.B. op 09 oktober 2006 Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Scherpenheuvel-Zichem, Tekstenbundel pagina 167. ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 12/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
- Gekoppeld aan de strategische zone ter hoogte van ‘t Boemelke wordt een derde groene stadsvinger gevormd door het bestaande rusthuispark, de groene fietsroute langs de oude spoorwegroute, en het wonen in het groen. Deze groene zone loopt verder langs het toeristischrecreatieve netwerk. Deze groenstructuren kunnen onderling verbonden worden door lineaire groenstructuren. Dit kan tot stand komen door het gericht inbrengen van straatbeplanting in de vorm van straatbomen. Groene assen ontstaan door het verbinden van de verschillende groenelementen tot structuren. Groenintegratie kan plaats vinden door een uniforme voorziening van bomen en planten in de openbare ruimte m.n. stedelijk groen.
Figuur 2: GRS Scherpenheuvel-Zichem, Kaart 50: Gewenste ruimtelijke structuur Scherpenheuvel.
4.2
BINDENDE BEPALINGEN GRS SCHERPENHEUVEL-ZICHEM .
Er werden geen concrete bepalingen aangaande dit plangebied opgenomen in het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Scherpenheuvel-Zichem.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 13/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
5 5.1
Ontwerp plenaire vergadering
BESTAANDE FEITELIJKE EN JURIDISCHE TOESTAND. BESTAANDE JURIDISCHE TOESTAND.
In dit hoofdstuk worden de planningscontext betreffende de relevante juridische documenten en de ruimtelijke en sectorale beleidsdocumenten voor het plangebied beschreven. Deze vormen de (al dan niet juridische) randvoorwaarden voor de ruimtelijke ontwikkeling van het plangebied. Relevante beleidselementen Gewestplan Ruimtelijke uitvoeringsplannen Bijzonder Plan van aanleg Atlas der Buurtwegen Beschermde monumenten, landschappen of dorpsgezichten. Vogelrichtlijnengebied
Toelichting Gewestplan Aarschot-Diest (KB 07/11/1978) Het plangebied werd aangeduid als agrarisch gebied, aansluiten op de zone voor parkgebied. Niet van toepassing. Het RUP grenst aan het RUP Zonevreemde Sport. Niet van toepassing binnen de afbakening van het plangebied. Niet van toepassing. Niet van toepassing. Niet van toepassing.
Habitatgebieden
Niet van toepassing.
Gebieden van het VEN/IVON
Niet van toepassing.
Natuurreservaten Herbevestigd Agrarisch gebied
Niet van toepassing. Niet van toepassing.
Waterwingebieden Landschapsatlas
Niet van toepassing. Ankerplaats: bedevaartsoord van Scherpenheuvel Aangrenzend aan het beschermd landschap Basiliek Onze Lieve Vrouw en omgeving; Aangrenzend aan het traditioneel landschap Zandige Hageland.
Atlas der Waterlopen Voorkooprecht Verkavelingsvergunningen Inbreuken tegen de stedenbouwwetgeving Planologisch attest
Diverse andere aanduidingen in de buurt. Niet van toepassing. Niet van toepassing. Niet van toepassing. Niet van toepassing. Niet van toepassing.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
Kaartnummer - referentie Kaart 1: Bestaande Juridische context: Gewestplan Zie kaart 3: Bestaande juridische context: Overige Bepalingen. / / / Zie kaart 3: Bestaande juridische context: Overige Bepalingen. Zie kaart 3: Bestaande juridische context: Overige Bepalingen. Zie kaart 3: Bestaande juridische context: Overige Bepalingen. / Zie kaart 6: Bestaande feitelijke toestand: Herbevestigd Agrarisch gebied. / Zie kaart 3: Bestaande juridische context: Overige Bepalingen.
/ / / /
pag. 14/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
Ontwerp plenaire vergadering
December 2010
pag. 15/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
Ontwerp plenaire vergadering
December 2010
pag. 16/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
Ontwerp plenaire vergadering
December 2010
pag. 17/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
5.2
Ontwerp plenaire vergadering
RELEVANTE BELEIDSDOCUMENTEN. 5.2.1
Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (RSPA6).
De stad Scherpenheuvel-Zichem sluit in het noorden aan bij de deelruimte Netegebied, en in het bijzonder op het gebied van de Grote Nete. In het noorden sluit het ook aan bij het netwerk van het Albertkanaal.
5.2.2
Ruimtelijk Structuurplan Limburg (RSPL7).
De stad Scherpenheuvel-Zichem is onderdeel van een groot provincieoverschrijdend open ruimtegebied Hageland-Haspengouw. In het bijzonder sluit het aan op de deelruimte Herk en Gete. Het noorden van de stad sluit aan bij de deelruimte Netwerk Midden-Limburg.
5.2.3
Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan (GNOP).
Het gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan, of kortweg GNOP, van Scherpenheuvel-Zichem werd opgemaakt in 1996. De hoofddoelstelling van het GNOP is het beleid van de stad op het vlak van natuurbehoud uit te werken. Op de eerste plaats richt dit beleid zich tot de ontwikkeling en de vergroting van de aanwezige natuurwaarden van gebieden, soorten, levensgemeenschappen, kleine landschapselementen en het vergroten van het maatschappelijk draagvlak door sensibilisatie en educatie. In het GNOP Scherpenheuvel-Zichem werden een aantal algemene doelstelllingen vooropgesteld. Deze doelstellingen werden geconcretiseerd in een aantal acties. Volgende algemene doelstellingen werden geformuleerd: Realiseren van een ecologische basiskwaliteit; Behoud, bescherming en ontwikkeling van de aanwezige ecologisch en landschappelijk waardevolle gebieden; Versterken van de natuurwaarden in de andere gebieden o.a. via de uitbouw van een ecologische infrastructuur; Het zelf nemen of ondersteunen van concrete natuurontwikkelingsinitiatieven; …
5.2.4
Mobiliteitsplan Scherpenheuvel-Zichem (Mei 2001). Multimodale onthaalinfrastructuur Scherpenheuvel. Scherpenheuvel als bedevaartsoord heeft een grote aantrekkingskracht op bedevaarders en toeristen tijdens de zomermaanden. Dit succes vertaalt zich in een chaotische parkeerdruk die wordt veroorzaakt door auto’s en touringcars. Een parkeerstudie heeft uitgewezen dat er voldoende parkeerplaatsen zijn. Enkel tijdens topdagen is er in het centrum een overbezetting. Dit kan o.a. worden opgelost door een optimalisatie van de ontsluiting van de landschappelijk geïntegreerde randparking aan de achterzijde van de basiliek.
Kaart 1: Mobiliteitsplan Scherpenheuvel-Zichem, kaart 3.2 B8.2, Wensstructuur Scherpenheuvel-Zichem: uitsnede 6 7
Provincieraad, Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen, 25 januari 2001 Provincieraad, Ruimtelijk Structuurplan Provincie Limburg, 12 februari 2003 ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 18/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
5.2.5
Centrumontwikkelingsplan Scherpenheuvel-Zichem.
5.2.6
Ontwerpplan kloostertuinen Basiliek.
Ontwerp plenaire vergadering
Het college van Burgemeester en Schepenen heeft in zitting 30 augustus 2010 beslist om aan het studiebureau Monumenten in ontwikkeling de opdracht te geven om maatregelen 1.02 en 1.04 van de prinicipenota “zeven in het kwadraat” concreter uit te werken, een subsidiedossier aangaande deze maatregelen te begeleiden en hieromtrent een communicatieplan met kostenraming op te maken. 8 “Scherpenheuvel, een gehavend symbool . de Vanaf de late 18 eeuw kwam deze emblematische stedenbouw en architectuur die de ‘nieuwe stad’ Scherpenheuvel kenmerkte, geleidelijk onder zware druk te staan. Bij de aanleg de van de nieuwe steenweg tussen Aarschot en Diest in het laatste kwart van de 18 eeuw werden de Leuvense en de Diestse poort en een deel van de stadswallen gesloopt. In het de eerste kwart van de 19 eeuw verdween uiteindelijk ook de Zichemse poort. De stadsuitbreiding die Scherpenheuvel in de daaropvolgende decennia geleidelijk kende, zorgde ervoor dat het oorspronkelijke stedenbouwkundigeconcept met zich typisch heptonale vorm zich steeds minder liet beleven. Met het verdwijnen van een groot deel van de stadsgrachten ging niet alleen ook het versterkte karakter dat de bedevaartstad drie eeuwen had gekenmerkt, teloor maar kende de mariale symboliek haar belangrijkste verminking. Met de tand des tijds verloor Scherpenheuvel in grote mate verder zijn ruimtelijke mystiek en werd het Jeruzalem van de Lage Landen een gehavend(e) symbool(stad).”
8
Bron: Het Oratorianenklooster en omgeving in Scherpenheuvel, Van erfgoedherwaardering tot cultuurtoerisme, pagina 8 – 24 maart 2010 ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 19/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
5.3 5.3.1 5.3.1.1
Ontwerp plenaire vergadering
BESTAANDE FEITELIJKE TOESTAND. Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan: Informatief gedeelte. Bestaande ruimtelijke structuur op mesoniveau (gemeentelijk)9.
Figuur 3: GRS Scherpenheuvel-Zichem, Kaart 31, Bestaande ruimtelijke structuur Scherpenheuvel.
Bebouwde ruimte. De gemeentelijke voorzieningen zijn hoofdzakelijk in de hoofdkern Scherpenheuvel gesitueerd (stadhuis, gemeentepolitie, rijkswacht, brandweer postkantoor). Scherpenheuvel wordt beschouwd als het administratief centrum van de gemeente. 9
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Scherpenheuvel-Zichem, Tekstenbundel pagina 54. ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 20/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
De stadspool Scherpenheuvel10. Ruimtelijke en functionele karakteristieken Scherpenheuvel is een historische stad ontwikkeld naar een renaissanceconcept van een ideaalstad met de O.L.V.-basiliek als baken. De morfologie van het planmatig concept is nog sterk aanwezig. De verbindingswegen N10, N212 (Steenweg Scherpenheuvel) en de August Nihoulstraat hebben de uitdeining in de hand gewerkt. Een sterke transformatie uit zich vooral langsheen de hoofdweg (N10) richting Aarschot. Dit kenmerkt zich tevens in een lint van grootschalige functies zoals baanwinkels en KMO-bedrijven. Naast deze uitloper van de stad maken we nog een onderscheid in de lintbebouwing als uitloper van het centrum in hoofdzakelijk zuidelijke (Schoonderbuken) en noordelijke (Zichem) richting en de verspreide woonwijken gelegen langsheen deze linten hebben een moeilijke aansluiting met de historische kern. Dit deelgebied blijft een sterk gestructureerd gebied, ruimtelijk verankerd aan de basiliek als landmark en oriëntatiepunt met nog een aantal potenties. Binnen het historische stadsweefsel zijn er een aantal sterke groene elementen aanwezig. Kenmerkend hierbij is de groene beboste omgeving aan de achterzijde van de basiliek. Met uitzondering van de N10, een parking en een klein woonlint, wordt het gebied ten oosten van Scherpenheuvel gekenmerkt door een open afhellend landschap. In de Rozenstraat, ten noorden van de Basilieklaan is er nog een parkachtige omgeving aanwezig. De kern heeft geen bedrijventerrein. Omwille van het toeristisch-recreatief belang in de kern zitten in het centrum een paar grote autobusbedrijven verweven. Scherpenheuvel ligt op een knooppunt van verbindingswegen met als hoofdslagader de N10 met verbinding Aarschot-Diest en de zijtakken August Nihoulstraat en Molenstraat (N212) met verbinding E314, Schoonderbuken met Zichem en Averbode. Door de aanwezigheid van de N10 kampt het centrum met toch wel druk doorgaand verkeer. De verkeersonveiligheid kenmerkt zich niet enkel op de weg, maar is ook zeker voelbaar binnen het stadsweefsel. Omwille van de hoge aantrekkingskracht zijn er vijf randparkings aanwezig: aan de sporthal, aan de gemeenteloods, aan het kerkhof, aan het stadhuis en achter de Basiliek. Parkeren kan ook nog binnen de stadskern op de Zuider- en Noordervest en langs elke straat. Deze randparkings worden echter enkel gebruikt indien het centrum is afgesloten. Knelpunt: De open zone ten oosten van de basiliek wordt verstoord door het achterliggend voetbalterrein en de parking.
10
Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Scherpenheuvel-Zichem, Tekstenbundel pagina 78. ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 21/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
5.3.2 5.3.2.1
Ontwerp plenaire vergadering
Ruimtelijke Analyse. Situering plangebied op macroschaal.
Het plangebied ligt ten noordoosten van het centrum van Scherpenheuvel-Zichem, ten noorden van de Diestersteenweg. De site bevindt zich als het ware achter de basiliek, nabij het voetbalterrein. Haar hoofdontsluiting gebeurt via een landweg die aansluiting maakt met de zuidelijk gelegen verbinding met Diest.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 22/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
5.3.2.2
Ontwerp plenaire vergadering
Situering plangebied op mesoschaal.
De verhouding tussen de site en de stad Scherpenheuvel-Zichem. 11 “Scherpenheuvel is in feite een historische stad ontwikkeld naar een renaissanceconcept van een ideaalstad in een formele structuur en militaire beheersing.” de In navolging van het idee om een perfect verdedigbare stad te bouwen, werd de basiliek van Scherpenheuvel in de 16 eeuw opgericht op een heuvel. Deze tekent zich duidelijk visueel en fysiek af ten opzichte van zijn omgeving. De parking bevindt zich op deze overgang tussen heuvel en open landschap. Daarnaast bevindt de site zich nabij een belangrijk punt: nabij de parking wordt al het regenwater dat in het centrum wordt opgevangen, afgeleid naar dit verzamelpunt. Dit punt bevindt zich in de gracht die zich op de grens tussen het open landschap en de parking bevindt. De gracht bevindt zich op het tracé van de voormalige vestigingsmuur van de stad Scherpenheuvel.
Dit plangebied wordt gebruikt als parkeerterrein en behoort zo tot de grotere cluster van randparkings die ondersteunend werken voor de toeristische functies in het centrum. De parking is historisch gegroeid en reeds sinds de jaren ’60 in gebruik, in functie van het toerisme in het centrum, maar ook in functie van de naastliggende recreatie (voetbalterrein) en de aansluiting van de parking met de fietsroute. Topologie van de site op mesoschaal. De parking bevindt zich aan de plateaurand. Het centrum van Scherpenheuvel en de basiliek bevinden zich op een plateau: dit plateau kent aan de zijde van de parking een sterke rand waardoor de parking een aantal meters lager ligt dan het centrum. De plateaurand is sterk begroend. Door zijn lagere ligging heeft de parking nauwelijks invloed op de beleving van het centrum en de toeristische bezienswaardigheden die zich hier bevinden. Vanuit het centrum kijkt men als het ware over de parking heen, naar het lager gelegen open landschap dat voor agrarische doeleinden gebruikt wordt.
De verhouding van de site tot haar aanliggende omgeving. De parking is van belang omwille van haar relatief goede verbinding met de basiliek en haar omgeving. Van hieruit is er een makkelijke toegankelijkheid en korte verbinding: bezoekers ondervinden minder last van de sterke hellingen in de omgeving. Vaak worden de bezoekers ook in het centrum afgezet en wordt de auto of bus verderop, in dit geval op de parking achter de basiliek geparkeerd. Via een informele voetgangersdoorsteek kan men vanaf deze parking naar de Mariahal, het Isabellaplein en het centrum wandelen.
Verkeerskundige analyse. 11
Bron: GRS, informatief deel pagina 49 ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 23/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Zoals de andere randparkings bevindt ook deze parking zich nabij een belangrijke invalsweg naar het centrum: deze parking maakt indirect aansluiting met de Diestestraat en voorziet dus aan de oostelijke zijde van het centrum in een parkeerplaats voor de talrijke bezoekers van het centrum. Via een oostelijk gelegen landweg, die onverhard is, wordt er een verbinding gemaakt met de steenweg. Op de Diestestraat en op de diverse infoborden in het centrum wordt de parking aangegeven als ‘parking Mariahal’ en busparking. Functie-analyse. De nabijheid van het toeristisch centrum en haar toekomstige ontwikkelingen verklaren de aanwezigheid van de parking: de basiliek, het klooster, de toekomstige archeologisch site, … Er zijn geen bijkomende functies in het gebied die invloed hebben op de aanwezigheid of het gebruik van de parking. Naast de parking, in de oostelijke richting bevindt zich het voetbalterrein van KWB Scherpenheuvel: het betreft één voetbalveld en bijhorende infrastructuur, zijnde kleedkamers en cafetaria.
5.3.2.3
Situering plangebied op microschaal.
Het terrein heeft een driehoekige vorm: aan de noordzijde wordt het plangebied begrensd door de weg Spordel, aan de oostzijde door het voetbalterrein en aan de westelijke zijde door de gracht “Diestegracht-Parkstraat”. Aan de zuidelijke zijde van het plangebied gaat het terrein op een puntvorm uit waardoor er geen begrenzing aan zuidelijke zijde is. Aan de oostelijke zijde bevindt zich het open landschap. Morfologie van de site. Het plangebied bestaat uit een onverhard terrein, gekenmerkt door de groene steilrand aan haar westzijde. Aan de oostelijke zijde zijn de populierenrijen zichtbepalend. Het reliëf in het plangebied kent een groot verloop, gaande van noord naar zuid en van west naar oost: daarbij zijn de noordelijke en westelijke zijde de hoogtste punten. Het terrein helt af naar het waterverzamelingspunt en naar het voetbalveld.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 24/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Er is geen bebouwing aanwezig in het plangebied. Ten noorden van het plangebied, op Spordel, bevinden zich aan de noordzijde van de weg een aantal open bebouwingen. Aan de zuidzijde van de weg is er geen bebouwing aanwezig. De weg maakt zo een 500m voorbij het plangebied een overgang van asfaltweg naar onverharde landweg. Het is deze landweg die de aansluiting maakt met de Diestestraat. De gracht “Diestegracht-Parkstraat” bevindt zich aan de westelijke zijde van het plangebied. Het is een gracht met vrij omvangrijke afmetingen (3.00m).
De ruimtelijke draagkracht van de site. Het gaat om een zeer landschappelijk gebied, gekenmerkt door een aantal groenstructuren, die zich op de plateaurand bevinden en de hoogstammige populieren die zich aan de oostelijke zijde van het plangebied bevinden. Het terrein is niet verzorgd en werd nooit aangelegd volgens een officiëel inrichtingsplan dat een visie op een ruimtelijke structuur weer gaf.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 25/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
Ontwerp plenaire vergadering
December 2010
pag. 26/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
Ontwerp plenaire vergadering
December 2010
pag. 27/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
Ontwerp plenaire vergadering
December 2010
pag. 28/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
6 6.1
Ontwerp plenaire vergadering
KNELPUNTEN EN POTENTIES. PROBLEEMSTELLING.
Gedurende de opmaak van dit plan wordt al snel duidelijk dat deze parking niet louter een randparking zonder meer is. De parking kent een geschiedenis op schaal van het centrum van Scherpenheuvel en is op deze plek historisch gegroeid sinds de jaren ’60. Binnen de herinnering van de inwoners van Scherpenheuvel heeft ze een beduidend grotere waarde dan louter functioneel te zijn. Toch zijn er een aantal problematieken verbonden aan de aanwezigheid van de parking: ontsluiting, gebruik, reliëf, ruimtelijke ordening, wetgeving, …. De parking heeft een voldoende grote oppervlakte maar kent een minder geschikte ontsluiting (vaak via sluiproute), hierdoor wordt ze ook niet altijd efficiënt gebruikt , ze kent een sterk reliëf en is bovendien niet op een doordachte en kwalitatieve manier ingericht. Daarenboven is de parking gelegen in agrarisch gebied en dit betekent dat zij zonevreemd is. De parking richt zich op verschillende gebruikers en functioneert dus ook op meerdere schalen: op schaal van het centrum, op toeristisch-recreatieve schaal, … In functie van het toeristisch gebeuren is het herlokaliseren van de parking als randparking zeker een optie, maar niet in functie van haar dagdagelijkse gebruik en haar recreatieve gebruik. Het bestendigen van de parking op deze lokatie zou echter betekenen dat de parking zich nog lange tijd als een ‘aanhangsel’ zou profileren aan de rand van het centrum. Dit is niet volgens de principes van een goede ruimtelijke ordening. Deze parking kan dus niet zonder meer weg gedacht worden, maar haar behoud in huidige toestand is evenmin een optie. Hier dient een acurate afweging gemaakt te worden van verschillende factoren (bereikbaarheid, gebruikscomfort, ontsluiting, centrumondersteunend, …), die aangevuld dient te worden met een duidelijke visie op de landschappelijke inkleding. De ligging van de parking, geprangd tussen het centrum enerzijds en het open landschap anderzijds, maakt haar nog kwetsbaarder. De parking mag geen minwaarde voor één van beiden betekenen. Bovendien grenst de parking tegen het beschermde landschap van ‘Basiliek OLV en omgeving’. Bovenvernoemde feiten en het gegeven dat de parking zich zonevreemd bevindt, geven aanleiding tot het onder de loep nemen van de parking. Daarbij wil men zich niet enkel richten op de huidige contour van de parking maar men wil binnen een ruimer denkkader zo veel mogelijk bestaande minpunten omvormen naar kwaliteiten van deze parking. Aangezien het volledige centrum van Scherpenheuvel omgeven wordt door (herbevestigd) agrarisch gebied is de omzetting ervan onvermijdbaar. In het geval van de parking zal het naast gelegen voetbalterrein op termijn verdwijnen en zal er hier terug agrarisch gebied worden aangeduid. De parking zal dan als enig ‘ander’ gegeven overblijven op deze plek: vandaar dat haar ligging tussen deze twee zones als nog meer kritiek wordt.
6.2
KNELPUNTEN EN BEDREIGINGEN.
De ligging van de parking nabij het centrum is het gevolg van een historisch groeiproces. Omwille van de nabijheid en de goede bereikbaarheid van het centrum vanaf deze parking, zowel op functionele als toeristisch-recreatieve schaal ontstond op deze plaats een veelvuldig gebruikt parkeerterrein. Er heeft echter nooit een duidelijke visie of inrichting aan de basis gelegen van de inrichting van het terrein. Dit is merkbaar in het gebruik van het terrein. Er wordt niet volgens welbepaalde regels geparkeerd of ontsloten waardoor het gebruik van parking bepaald wordt in functie van restruimte en schaduw. Het ontstaan van de parking op deze plek gebeurde in functie van gebruiksgemak en efficiëntie. Ruimtelijk gezien hoort deze parking hier echter niet thuis. Het parkeerterrein fungeert samen met de voetbalterreinen als een eiland in het landschap. De hoge bomenrijen die het terrein kenmerken en die het geheel omboorden versterken deze eilandwerking in het open landschap nogmaals. Het eiland wordt duidelijk ervaren op het terrein, zowel vanaf het eigenlijke parkeerterrein als vanuit het open landschap en centrum.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 29/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Ten einde het terrein te structureren werden in de loop der tijd Italiaanse populieren aangeplant op het terrein. Het gaat hier echter om een duidelijke aanplant, met uitheemse beplantingen die niet verweven met de bestaande groenstructuren. Bovendien gebeurde de aanplant in bomenrijen niet optimaal aangezien er tussen de bomenrijen meer afstand dan nodig bewaard werd en er op die manier veel terrein verloren gaat. De parking kan door de aanplant niet optimaal gebruikt worden. Op talrijke plaatsen zijn er ook bomen gesneuveld: deze open plekken in de rijen worden veelvuldig gebruikt ter ontsluiting al is dit niet het opzet. Dit draagt nogmaals bij tot de onefficiëntie van het terrein en het verwarde ontsluitingsgebeuren. De ligging van de parking tegen de heuvel waarop de Basiliek zich bevindt maakt dat zij een zeer sterk verloop kent. Zoals de topografische kaart aangeeft, zit er hier tussen de uiterste punten een hoogtverschil van 10.00m. Dit hoogteverschil bevordert evenmin het efficiënte gebruik en de inrichting van het terrein. De parking is enkel bereikbaar wanneer men zich door het centrum begeeft. Er is geen rechtstreekse ontsluiting van de parking waardoor de bezoekers eerst het centrum moeten doorkruisen om dan op de parking te kunnen parkeren. Vooral voor het toeristisch gebeuren is dit zeer nadelig aangezien het centrum dan al druk genoeg is en nogmaals extra belast wordt door bezoekers die hier achter de Basiliek wensen te parkeren. Echter, deze parking garandeert de vlotste en makkelijkste toegankelijkheid naar het centrum waardoor bussen hier vaak komen staan. Aangezien het voor de bussen niet evident is om zich door het nauwe centrum en de drukte te begeven maken veel buschauffeurs gebruik van een sluiproute. Via een landweg begeven zij zich vanaf de Diestsestraat naar de parking. Dit komt echter het vlot verkeer op deze weg niet ten goede en bovendien is de landweg niet geschikt voor dit type verkeer. Deze landweg is een niet verharde weg die niet ingericht is om bussen toegang te verlenen. Wanneer bussen zich alsnog door het centrum begeven betekent dit een extra bezwarende last voor het centrum. De ontsluiting van de parking via het noorden van het centrum kent een gevoelsmatige tegenstrijdigheid. Eigenlijk moet men eerst aan het centrum voorbij rijden om dan te parkeren en zich te voet terug naar het centrum te begeven. Dit lijkt een tegenstrijdigheid te zijn en daarom proberen mensen vaak om zo kort mogelijk ‘voor’ het centrum te parkeren. Om dit te kunnen doen, maken automobilisen steeds vaker gebruik van bovenvermelde sluiproute. De ligging van de parking achter de heuvel maakt dat zij niet zo bekend is in de ‘mental map’ die mensen hebben van Scherpenheuvel. Daarom wordt haar ligging veelvuldig aangegeven door de bewegwijzering. De parking kent geen of weinig inrichting die complementair is aan het parkeergebeuren en zich richt op verblijfskwaliteit. Er zijn geen zitbanken of wachtplaatsen aanwezig: vuilnisbakken ontbreken eveneens op het terrein. Dit maakt de parking tot parkeerterrein zonder meer.
6.3
POTENTIES.
Het feit dat dit parkeerterrein het gevolg is van een historisch groeiproces toont een aantal aspecten aan die belangrijk zijn: een goede bereikbaarheid, de nabijheid vanaf het centrum, het gebruiksgemak, enzovoort. Deze locatie is het resultaat van een proces dat zich stoelt op subjectieve gegevens. Deze subjectieve gegevens nemen geen acht van een goede ruimtelijke ordening maar vormen hier wel een belangrijk onderdeel van. Dit toont aan dat de parking op deze plek een “maatschappelijk inbedding” kent, en dat zij ondersteunend werkt voor haar omgeving. Bij het afwegen van locatie-alternatieven is dit belangrijk om weten. De parking op deze plek, gelegen tegen de heuvel van de Basiliek aan, ligt beduidend lager dan het centrum. Deze lagere ligging maakt dat de parking het zicht vanaf de Basiliek naar het open landschap vanaf de Vinkenberg niet domineert of aantast. Het omgekeerde zicht, vanaf het open landschap naar de heuvel, wordt evenmin verstoord door de aanwezigheid van de parking. Door de aanplant heeft de parking een overwegend groen karakter en dit sluit nauw aan bij de groene taludrand. Het groen van de parking gaat als het ware over in de groene taludrand. De huidige inrichting van de parking is niet efficiënt of evenmin duurzaam maar toont wel aan dat groenstructuren kunnen ingezet worden om een welbepaalde structuur aan te geven, zonder dat daarom harde ingrepen nodig zijn. Dit principe kan zeker gebruikt worden bij de nieuwe aanleg en inrichting. Door groenstructuren aan te brengen kunnen zones en ruimtegebruik gesuggereerd worden met de nadruk op hun landschappelijk karakter. ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 30/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Het hoogteverschil dat aanwezig is op het terrein kent het sterkste verloop in west-oostelijke richting. Hoe dichter men bij de taludrand en de stadsvest blijft, hoe minder het hoogteverloop zich uit. Door de parking op een andere manier te ontsluiten worden er meerdere aspecten op positieve wijze beïnvloed: het centrum kan ontlast worden wanneer de toegang niet meer langs hier moet plaats vinden, maar ook de parking op zich kan beter gebruikt worden. Het herlokaliseren van de ontsluiting van de parking zal de perceptie van de gebruikers, zowel de dagdagelijkse gebruiker als de toerist of recreant, veranderen waardoor de parking efficiënter en frequenter kan gebruikt worden. Wanneer de parking ook in het dagelijkse gebeuren frequenter zal gebruikt worden kan men in het centrum tevens een gedifferentieerd parkeerbeleid invoeren en de parkeerdruk verlichten. Een bezoeker die zijn “doel” tegemoet gaat, in dit geval het centrum van Scherpenheuvel, zal steeds proberen zo dicht mogelijk bij het centrum te parkeren. Daarom rijdt men vaak zo dicht mogelijk naar zijn doel. Bij de andere parkings die reeds aanwezig zijn, bv. Den Egger, het Boemelken, de begraafplaats, nadert men deze vanaf een belangrijke invalsweg en weet men dat wanneer men zich hier parkeert, het centrum slechts een boogscheut verwijderd is. Dat dit principe werkt, blijkt duidelijk uit het gebruik van deze parkings. De parking achter de Basiliek ligt niet aan zo een invalsweg en mist dus ook deze achterliggende gebruikersperceptie. Daarom is het wenselijk deze parking wel zo te ontwikkelen, namelijk vanuit haar ligging nabij een invalsweg. Dit is een optie indien de parking kan gelinkt worden aan de Diestsestraat. Nabij deze invalsweg is er nog geen randparking aanwezig. Door deze enting aan de Diestsestraat kan de parking zich inbedden in de ‘mental map’ van het centrum. Wanneer bezoekers en gebruikers de parking via een duidelijke en rechtstreekse route kunnen bereiken zullen zij de parking vanzelfsprekend niet meer weg denken van het centrumgebeuren. Vermits de parking bovendien een heel makkelijke aansluiting naar het centrum geeft voor voetgangers en fietsers zal haar toegankelijkheid zeker een pluspunt vormen. De parking voorziet momenteel in een 300tal parkeerplaatsen. Het gaat hier dus om een aanzienlijke oppervlakte. Dit wil ook zeggen dat wanneer men hier over een groenconcept spreekt, het niet over een tiental bomen gaat. De ordegrootte van dit terrein leent zich om op grote schaal groenvoorzieningen aan te brengen. Deze groenvoorzieningen kunnen aansluiten op de bestaande groenrand op de oude stadsvesten: deze heeft een onmiskenbaar sterk begroend karakter. Dit karakter kan zich doorzetten op het parkeerterrein waardoor dit terrein kan ontwikkeld worden met de nadruk op het PARK(ing)gebeuren. Dit wil zeggen dat wanneer er niet druk geparkeerd wordt door toeristen of recreanten, de parking zich bij voorkeur profileert als een groene publieke ruimte aansluitende op de stadsvesten en niet als een leegstaande parking. Zoals de naam het al aangeeft, is de Basiliek van Scherpenheuvel gelegen op een heuvel. Het centrum en de omgeving van de Basiliek kenmerkt zich door talrijke en uitgesproken hoogteverschillen. Dit is geen evident gegeven voor een bedevaartsoord dat dagelijks een groot aantal toeristen ontvangt, waaronder een aanzienlijk deel ouderen, minder validen en minder mobiele mensen. De parking wordt ingezet in het toegankelijksheid-beleid aangezien zij via de stadsvesten makkelijk toegang verschaft tot de Mariahal en de Basiliek.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 31/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
7 7.1
Ontwerp plenaire vergadering
GEWENSTE RUIMTELIJKE STRUCTUUR. AANLEIDING TOT DE OPMAAK VAN HET RUP.
Heden is er achter de Basiliek van Scherpenheuvel en de Mariahal een parkeerterrein aanwezig. Dit terrein wordt veelvuldig gebruikt voor verschillende doeleinden. Op schaal van het centrum wordt de parking veelvuldig gebruikt door centrumbezoekers tijdens de zaterdagmarkt, bij de aanvang en het einde van de school, … Daarenboven wordt de parking ook gebruikt ter ondersteuning van het toeristisch-recreatief gebeuren in en rond de Basiliek en de Mariahal. Scherpenheuvel is een alom bekend bedevaartsoord dat druk bezocht wordt tijdens het bedevaartseizoen, op zondagen, tijdens vakanties, … De ligging van de parking nabij het toeristisch centrum van de stad en haar goede bereikbaarheid maakt dat zij veel gebruikt wordt door dagjesmensen die het centrum bezoeken. Daartoe parkeren hier op piekmomenten vooral auto’s en autobussen. Via een kleine doorgang over de stadsgracht bereikt men vanaf dit terrein makkelijk de Mariahal en de Basiliek. De parking ligt ook vlakbij een voorname fietsroute en –knooppunt: recreanten parkeren graag op deze parking omwille van de nabijheid van de route. Volgens het vigerend gewestplan is de parking gelegen in agrarisch gebied. Het bestuur van de stad Scherpenheuvel wenst de parking in te richten op een kwalitatieve en optimale manier zodanig dat zij optimaal kan functioneren op schaal van zowel het dagdagelijkse centrumgebeuren als bij piekmomenten in het toeristisch seizoen, als voor de recreanten die hier hun tocht wensen aan te vangen. In dit ruimtelijk uitvoeringsplan worden een aantal scenario’s onder de loep genomen waarbij er verschillende alternatieven worden afgewogen ten einde de bestendiging van de parking te organiseren volgens de principes van een goede ruimtelijke ordening. Daarbij wordt er een hoge aandacht besteed aan de omgeving van de parking: deze wordt gekenmerkt door het open karakter van het landschap enerzijds en het groene karakter van de stadsgordel anderzijds. De zichten op en vanaf deze stadsgordel zijn bepalend voor de inrichting van het parkeergebeuren. Deze ruimtelijke karakteristieken wenst men samen met de bestendiging van de parking vast te leggen binnen het ruimtelijke en juridische kader van een RUP.
7.2
OMSCHRIJVING VAN DE OPDRACHT.
De opdracht gaat uit van de bestendiging van de parking achter de basiliek. Voorafgaand worden een aantal locatie-alternatieven onderzocht die een betere verbinding met de Diestersteenweg kunnen teweeg brengen. De aanwezigheid van de huidige parking is echter historisch gegroeid: deze historiek is van belangrijke invloed op de intentie om de huidige parking te bestendigen.
7.3
VISIE.
Er wordt gestreefd naar een parkeerzone aan de oostzijde van het centrum, aansluitend op de verbindingsweg met Diest. De bereikbaarheid tussen verbindingsweg en parking dient geoptimaliseerd te worden. Daarnaast dient er ook een uitstekende toegankelijkheid van de parking en het centrum nagestreefd te worden. Zowel de inrichting van de parking als de relatie met het centrum dienen uit te gaan van een hoge toegankelijkheidsgraad. Omwille van de functionele betekenis van de parking en omwille van haar lanschappelijk waardevolle omgeving is de visie op de inrichting van deze parking tweeledig. Haar centrumondersteunende rol maakt haar aanwezigheid essentieel. Echter, de aanwezigheid van de parking moet niet enkel functioneel, maar ook ruimtelijk perfect verantwoordbaar zijn. Daarom wordt er voor deze parking een ontwerpend onderzoek gevoerd naar locatiealternatieven waar beide deelvisies het maximum resultaat behalen. Voor de eigenlijke parking is een kwalitatieve inrichting noodzakelijk: zowel voor het eigenlijke plangebied en haar functioneren, maar ook in relatie tot haar ruimere omgeving en haar bijdrage tot het landschappelijk beeld. De ruimtelijke inrichtingsprincipes voor de parking dienen een uitstekende ruimtelijke integratie van een parkeerzone nabij het centrum in het omliggende open landschap te garanderen. Daarenboven dient de parking ook haar intrinsieke kwaliteiten en potenties maximaal tot uiting te brengen, dit wil zeggen een ruimtelijke inrichting die een functioneel en georganiseerd gebruik toelaat.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 32/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
7.4
Ontwerp plenaire vergadering
DOELSTELLINGEN. Realiseren van een parking aan de oostzijde van het centrum; Landschappelijke integratie van de parking; Optimale bereikbaarheid; Hoge toegankelijkheidsgraad; Bestendigen parking als zone-eigen.
7.5
7.5.1
CONCEPTEN.
Ontwerpend onderzoek.
Deze tekening geeft het centrum van Scherpenheuvelvel weer in relatie met het oostelijk gelegen kloostertuin en park. De puntaanduidingen brengen de huidige parkings in beeld: te starten in het noorden, volgens uurwijzerszin , zijn dit de parking bij het kerkhof, de parking bij de Mariahal, de parking bij den Egger en de parking bij het rusthuis.
De cirkels rond de parking zetten het bereik van de desbetreffende parking uit voor wat betreft de voetgangers: de uiterste invloedssferen hebben een straat van 400m tonen de aanvaardbare voetgangersverplaatsingen uit. Dit toont aan dat het centrum net op de grens van de invloedssferen ligt. Er is daarentegen wel een duidelijk onderscheid tussen de parking nabij de Mariahal (=parking achter de basiliek) en de overige parkings. Deze parking ligt op een veel kortere afstand tot het centrum dan de overige parking en maakt het centrum op loopafstand bereikbaar vanaf deze parking.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 33/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Deze straal bevestigt het onderscheid tussen de verschillende parkings: de parking achter de basiliek ligt in verhouding tot de overige parkings veel korter bij het centrum. De parking achter de basiliek kan eerder beschouwd worden als een centrumparking; de overige parkings kunnen geïnterpreteerd worden als randparking.
De vaststelling dat de parking achter de basiliek eerder als een centrumparking dient beschouwd te worden heeft een aantal consequenties. De parking is op korte afstand van het centrum en haar bezienswaardigheden gelegen. Dit heeft vooral een grote bepalende betekenis voor haar gebruikers. Hier parkeren minder mobiele mensen en veelal bussen die oudere mensen afzetten. De vlotte verbinding doorheen de groene gordel die zich tussen parking en centrum bevindt maakt het centrum op een makkelijke manier bereikbaar. Het onderscheid in visie richt vooral naar de ontsluiting van de parking. De randparkings worden gekenmerkt door hun ligging ‘in de rand’, nabij grote ontsluitingswegen. De parking bij het rusthuis wordt via de N10 Aarschot-Diest ontsloten, de parking bij den Egger wordt door de August Nihoulstraat ontsloten en de parking bij het kerkhof wordt door de verbindingsweg naar Zichem ontsloten. De nabijheid bij het centrum van de parking achter de basiliek verduidelijkt meteen de reden waarom deze parking niet ontsloten wordt door een grote verbindings- of ontsluitingsweg. Niettemin moet er hier een degelijke en vlotte ontsluitingsroute voorhanden zijn. De ligging van de parking in een op het gewestplan aangeduide ‘zone voor parkgebied’ vergt dat er binnen dit RUP een onderzoek gebeurt naar een alternatieve locatie voor de parking. De perceptie dat het hier in wezen gaat om een centrumparking geeft hier uiteraard een aantal richtlijnen aan voor het alternatievenonderzoek: De nabijheid van de parking is van groot belang voor het centrum aangezien dit vlot en over korte afstand bereikbaar wordt; De ligging van de parking is belangrijk voor de gebruikers: hier worden vaak minder mobiele mensen afgezet zodanig dat zij grote afstanden moeten overbruggen. Dit kort onderzoek schuift een aantal aandachtspunten naar voor: De perceptie over de parking; De ontsluiting van de parking; De opportuniteit van het behoud van de bestaande parking; De opportuniteit van een alternatieve locatie voor de parking, als rand- of als centrumparking.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 34/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Het behoud en ontwerp van de bestaande parking wordt niet weerhouden als alternatief binnen dit onderzoek. De knelpunten zoals deze eerder aangehaald werden tonen een aantal aspecten aan die gebonden zijn aan de huidige configuratie van de parking en die niet opgelost kunnen worden door een alternatieve of verbeterde inrichting. Echter, de parking heeft een belangrijke historiek voor haar omgeving (historisch gegroeid, knooppunt, herkenningspunt, …) en deze kan moeilijker weg gedacht worden. Het behoud van de parking kan daarenboven slechts een verbetering en meerwaarde vormen voor de eigenlijke parking, maar niet voor het landschap wat zich hier rond bevindt. Ten voordelen van het landschap is het behoud van de bestaande parking dus geen optie, zeker niet omdat er voor de aanliggende voetbalterreinen een uitdoofbeleid heerst. Het herlokaliseren van de parking in zijn geheel, als zijnde centrumparking, wordt ook niet onderzocht aangezien de afstand tot het centrum dan bepalend blijft: de parking kan slechts verplaatst worden over een beperkte straal. Het realiseren van een nieuwe parking met bijbehorende aanleg en groenstructuren op een kleine afstand van een degelijke bestaande structuur is geen voorbeeld van duurzaam ruimtegebruik. Een mogelijk alternatief moet zich dus op vergelijkbare afstand bevinden en moet ook over een vergelijkbare capaciteit beschikken. Indien er werkelijk naar een randparking zou gezocht worden kan de zoekstraal vergroot worden (zie tekening 3 vorige pagina), maar dan komt de bereikbaarheid in het gedrang voor minder mobiele mensen. Daarom worden er uit dit onderzoek twee pistes afgeleid voor een alternatief: De parking wordt een randparking, waarbij de klemtoon wordt gelegd op een verbeterde ontsluiting naar het hogere wegennet; De parking blijft een centrumparking, waarbij de klemtoon wordt gelegd op een betere inrichting en configuratie van de parking, aansluitend bij het centrum van Scherpenheuvel. Binnen deze piste worden er bijkomend twee varianten afgewogen.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 35/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
7.5.2
Ontwerp plenaire vergadering
Alternatief piste 1: Parking wordt randparking.
Dit alternatief gaat uit van de uitbouw van een randparking. Deze randparking kan in een ruimere zoekzone worden aangeduid omwille van de bestaande ruimtelijke en functionele context. Er zijn reeds een aantal goed functionerende randparkings aanwezig die de randvoorwaarden scheppen voor de realisatie van een randparking, nl.: Randparkings bevinden zich in een fictieve straal van 400m rond de Basiliek; Ze zijn gekoppeld aan een invalsweg naar het centrum; Zij functioneren op piekmomenten als randparking voor de Basiliek, maar functioneren op niet-piekmomenten als parking voor hun rechtstreekse omgeving en functies. Indien men de parking achter de Basiliek wenst te benaderen als een randparking, dan worden de opties voor de herlokalisatie van de parking open getrokken. Een randparking zoals de andere bevindt zich in een fictieve straal van 400m rond de Basiliek. Deze gegevens duiden een ruime zoekzone aan achter de Basiliek, aansluitend op de Diestestraat. Een nieuwe randparking moet tevens op een gepaste wijze worden ingepast in het landschap en daarenboven functioneren op zowel piek- als dalmomenten. Concept 1: Bepaling locatie randparking. Uitzetting van de fictieve zoekstraal (400m) en koppeling van de straal aan de Diestestraat duidt een locatie ter hoogte van de Timmermansstraat aan. De parking bevindt zich net achter de bestaande bebouwing.
Concept 2: Opdeling parking. De parking vergt een minimale oppervlakte, vergelijkbaar met de huidige parking en de overige randparkings. Daartoe worden er twee percelen aangeduid. De parking kan op deze manier worden ingedeeld in een gedeelte parking voor bussen en een gedeelte parking voor wagens.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 36/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Concept 3: Landschappelijke inpassing. De parking kan aansluitend op de bestaande tuinafscheidingen afgezonderd worden van het landschap door een aangepast groenkader. Deze afzondering van het landschap heeft minimale gevolgen voor het landschap. Er wordt enkel van de rand van het landschap oppervlakte ingenomen, in tegenstelling tot de huidige inname van een ‘zone’ in het landschap.
Concept 4: Ontsluiting van de randparking. De ligging van de parking nabij de Timmermansstraat heeft belangrijke gevolgen voor haar ontsluiting: de ontsluiting gebeurt via het bestaande kruispunt Timmermansstraat-Diestsestraat. Er worden geen bijkomende kruispunten gerealiseerd op de gewestweg. Het traject Timmermansstraat-Spordel wordt een voetgangersverbinding voor de gebruikers van de randparking. De perceptie omtrent deze parking als een randparking nabij de Timmermansstraat verklaart haar verdere ligging ten opzichte van de Mariahal. Op zich is dit geen probleem, aangezien deze situatie vergelijkbaar is voor al de andere randparkings. Dit is echter wel een probleem voor de bereikbaarheid van het centrum voor minder mobiele of minder valide personen. Deze zullen indien nodig nog steeds afgezet moeten worden in het centrum.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 37/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Concept 5: Perceptie van een randparking. De korrelgrootte van de nieuwe randparking (samengesteld uit haar twee delen) past perfect binnen de korrelgroottes van de bestaande randparkings maar is beduidend kleiner dan de bestaande parking achter de basiliek. Echter, de parking Timmermansstraat en de parking achter de basiliek hebben een vergelijkbare capaciteit aangezien de capaciteit van de bestaande parking niet recht evenredig is met haar bruto-oppervlakte: er wordt veel oppervlakte verloren door de configuratie van het terrein en de daar aanwezige hellingen.
Conclusie. Wanneer de parking achter de Basiliek wil fungeren als een randparking, doen er zich opties voor aan de Timmermansstraat. Het probleem van ontsluiting wordt hierdoor draaglijker aangezien er aanspraak wordt gemaakt op een bestaand knooppunt. De ontsluitingsroute naar de Basiliek en Mariahal daarentegen wordt complexer aangezien deze aanzienlijk langer wordt dan de bestaande. Ze is wel vergelijkbaar met de overige ontsluitingsroutes van randparkings.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 38/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
7.5.3
7.5.3.1
Ontwerp plenaire vergadering
Alternatief piste 2: Parking blijft een centrumparking.
Variant 1: Ontdubbelen van de parking.
Uitgaande van het behoud van een centrumparking nabij het centrum en in het bijzonder de Basiliek en de Mariahal betekent de verkleining van de zoekzone. Een centrumparking bevindt zich namelijk aan de rand van het centrum. Hierbij wordt er naast de huidige parking alsnog ook uitgegaan van een andere (en betere) configuratie van de parking aangezien er een aantal factoren inherent gekoppeld zijn aan de bestaande parking. Deze factoren leiden tot deze optie, die uitgaat van een centrumparking, maar dan in een meer optimale configuratie. Voornoemde factoren zijn: De ongelukkige configuratie van het terrein; De sterke helling op het terrein; Er zijn geen ruimtelijke bepalende elementen aanwezig op het terrein die het behoud motiveren. De nieuwe centrumparking houdt bovendien rekening met een aantal subjectieve gegevens: De eigendomsituatie van de gronden nabij het centrum; De middelen die nodig zijn ter realisatie van de parking; De subjectieve betekenis van de huidige parking voor haar omgeving.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 39/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Niettemin vormen onderstaande objectieve gegevens de doelstellingen bij de realisatie van een gewijzigde centrumparking: Een vlotte bereikbaarheid; Een goede ontsluiting; Een ligging nabij het centrum.
Concept 01: Uitgaande van de bestaande parking. Uitgaande van de bestaande parking achter de Basiliek en haar betekenis in zowel de historische als maatschappelijke context, wordt de parking achter de Basiliek behouden. Echter, enkel het gedeelte grenzend aan de groene gordel wordt behouden: het deel aansluitend op de huidige voetbalterreinen wordt geschrapt. De configuratie (driehoekvorm), de hellling en de inrichting van dit deel komt de geschikhtheid voor een parking in haar optimaal gebruik niet ten goede: daarom wordt dit deel niet weerhouden in de nieuwe centrumparking.
Concept 02: Alternatief voor het niet-weerhouden deel. De oppervlakte die verloren gaat door een deel van de bestaande parking teniet te doen, dient terug gecompenseerd te worden op een andere plek. Daartoe worden percelen die heden in eigendom zijn van de Kerkfabriek, gelegen nabij de Diestestraat. Deze opsplitsing in het geheel van de parking leidt ook tot een opsplitsing in het gebruik: het meest noordelijke deel behorende bij de oorspronkelijke parking, wordt gebruikt door bussen, het perceel nabij de Diestsestraat wordt door auto’s gebruikt.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 40/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Concept 3: Landschappelijke inkleding. Het perceel nabij de Diestsestraat wordt aansluitend op de bestaande tuinafscheidingen gebufferd ten aanzien van het landschap. De auto’s worden als het ware in een landschapskamer geparkeerd. Ook de busparking wordt gebufferd ten aanzien van het omringende landschap.
Concept 4: Ontsluiting. Beide delen van de parking worden afzonderlijk ontsloten. De busparking wordt naar Spordel ontsloten, de autoparking rechtstreeks via een aansluiting met de Diestestraat. Bussen kunnen hun passagiers afzetten in het centrum en zich vervolgens naar de busparking begeven. Uiteraard kunnen zij hun passagiers ook op de parking afzetten.
Concept 5: Aansluiting bestaande voetgangersverbindingen. Via voetgangersdoorsteken kunnen voetgangers zich vanaf de parking in de groene rand achter de Basiliek begeven. Daar vinden de voetgangersdoorsteken aansluiting met het bestaande wandelpad op de plaats van de voormalige stadswallen, parallel aan de gracht.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 41/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Conclusie. De korrelgrootte van de nieuwe parking is vergelijkbaar met deze van de bestaande parking en overige randparkings.
De parking wordt wel weerhouden als centrumparking, doch niet in haar huidige configuratie. De inname van een perceel aansluitend op de bestaande woningen nabij de Diestsestraat heeft slechts een beperkte invloed op het landschap. Zeker ten aanzien van de bestaande parking is de impact veel kleiner. Daartegenover staat dat de impact van de ontsluiting op de Diestsestraat niet te verwaarlozen is. Bij het in- en uitrijden van de parking op piekmomenten zal er een verhoogde druk op de invalsweg ontstaan. Indien de ontsluiting niet ondersteund wordt door de verkeersstructuur kan hier een moeilijk punt gecreëerd worden.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 42/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
7.5.3.2
Ontwerp plenaire vergadering
Variant 2: Parking krijgt andere configuratie.
Dit alternatief gaat uit van het behoud van een centrumparking. De centrumparking wordt niet behouden in haar bestaande configuratie omwille van verschillende redenen: De ongelukkige configuratie van het terrein; De sterke helling op het terrein; Er zijn geen ruimtelijke bepalende elementen aanwezig op het terrein die het behoud motiveren. Bovendien zijn er factoren die niet inherent aan het terrein verbonden zijn die tevens meespelen in deze beslissing: aangezien er voor het aangrenzende voetbalterrein een uitdoofbeleid werd opgesteld, zal de parking op termijn nog meer als een onnatuurlijk gegeven worden ervaren, dat niet aansluit op de bestaande structuur van het centrum, noch op de open structuur van het agrarisch landschap dat zich hier bevindt; aangezien de ontsluiting van de bestaande parking problematisch is en noch volgens de principes van een goede ruimtelijke ordening, noch volgens de principes van een goed mobiliteitsbeleid verlopen. De nieuwe centrumparking moet dus op een alternatieve wijze worden ingepast in het landschap en daarenboven functioneren op schaal van het centrum. De voorwaarden hiervoor zijn: Een snelle ontsluiting; Een vlotte bereikbaarheid; Een ligging nabij het centrum.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 43/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
De inpassing in het landschap kan op verschillende wijzen gebeuren. In dit eerste voorstel wordt de bestaande parking achter de basiliek ontdubbeld in een deel voor de bussen en een deel voor de auto’s. De integratie van beide delen gebeurt verschillend. De busparking wordt min of meer behouden op haar huidige plaats, zijnde een parkeerstrook ten oosten van het centrum. Bezoekers kunnen in het centrum worden afgezet waarna de bussen zich hier komen parkeren, of ze kunnen via de doorsteek aan de parking naar de Mariahal wandelen. Auto’s worden geparkeerd op de percelen die heden eigendom zijn van de Kerkfabriek en gelegen zijn ten zuiden van de bestaande parking. Deze percelen bevinden zich aan de huidige achtertuinen van de woningen en kunnen op gelijkaardige wijze als nu (tuinafsluitingen, hagen, groenstructuren, …) gescheiden en afgeschermd worden van het landschap. Via de onbebouwde percelen die zich aan de weg bevinden wordt dit deel van de parking ontsloten naar de Diestestraat. De korrelgrootte van beide parkings is vrij groot in vergelijking met de korrelgrootte van de bestaande randparkings. De inpassing in het landschap zoals hieronder voorgesteld gebeurt op alternatieve wijze. Uitgaande van een middellange termijnvisie waarbij de voetbalterreinen dienen te verdwijnen krijgt de parking een nieuwe configuratie die een betere ruimtelijke ordening tot stand brengt. De parking zal niet meer als een ‘tumor’ aan het stadscentrum ervaren worden, maar als een wezenlijk onderdeel van de beleving van het centrum. Concept 01: Uitgaande van de bestaande ruimtelijke structuur. Het centrum van Scherpenheuvel werd aangelegd volgens een zevenhoekige basisfiguur. Deze hoeken zijn duidelijk voel- en waarneembaar in het eigenlijke gebouwde centrum. Ze verliezen echter hun kracht in de groene gordel aan de achterzijde van de basiliek. De geometrische vorm van de basisfiguur is hier niet meer zo krachtig aanwezig. De groene gordel aan de achterzijde van de basiliek ontstond nochtans op de voormalige stadswallen, waaruit dus afgeleid kan worden dat ook hier dezelfde zevenhoekige basisfiguur aan de grondslag lag van de ruimtelijke structuur. In dit concept wordt de oorspronkelijke figuur terug sterker uitgewerkt en naar voor gehaald. De ruimtelijke uitwerking van de parking zoomt terug in op deze zevenhoek. Concept 02: Uitbreiding groene gordel. Op de voormalige stadswallen bevindt zich nu een park. De stadswallen zijn ruimtelijk verdwenen maar worden nog herkend in de loop van de DiestegrachtParkstraat: de beek volgt het oorspronkelijke tracé van de wallen aangezien zij een voormalige beek rond de vestigingsgordel was ter verdediging van het centrum. De beek wordt ruimtelijk omkaderd door het park. Langsheen de beek voltrekt zich een groene wandeling. Deze parkzone met de beek als ruimtelijke structuurdrager wordt uitgebreid: er wordt een verbreding van de zone gerealiseerd.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 44/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
De nieuwe centrumparking wordt in deze zone voorzien: noordelijk, nabij de Mariahal zijn er parkeerfaciliteiten voor bussen, zuidelijk zijn er parkeerfaciliteiten voor wagens voorzien. Concept 03: Parking als overgangszone. De parking sluit nauw aan bij de huidige groene gordel en vormt de overgang tussen het dichte parklandschap en het open landschap dat hier aankomt en als het ware tegen het parklandschap botst. Het open landschap kan nu in zijn totaliteit tot tegen de overgangszone komen, zonder dat er ‘blinde vlekken’ zoals de huidige parking het ruimtelijk beeld beperken en beïnvloeden.
Concept 04: Ontdubbeling groene rand. De parking kan uiteraard niet zo sterk bebost worden als het bestaande park op de voormalige wallen. De huidige groene rand tussen park en landschap wordt daarom ontdubbeld, zodat de parking alsnog een groene buffering krijgt ten aanzien van het bestaande landschap. Het landschap zal dan door de parking afgebakend worden zoals de huidige woonzones dit doen: door groenschermen en –structuren die het geheel een groene omkadering geven.
Concept 05: Groene parking. Aangezien de parking als een overgangszone tussen park en landschap geconcipieerd wordt, is haar ruimtelijke uitwerking bepalend voor dit karakter. De ruimtelijke uitwerking van de parking concentreert zich daarom op de aanleg van groenassen, de beperkte aanleg van verhardingsmaterialen, de voorzieningen voor vuilnisopvang, de voorzieningen voor de recreant zoals zitbanken, …
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 45/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Conclusie. De parking als groene overgangszone ondersteunt de beleving van de groene wandeling langsheen de stadswallen. Zowel bussen als auto’s kunnen zich hier stationeren, waarbij er een vlotte verbinding naar het centrum gegarandeerd blijft voor de talrijke bezoekers, zowel valide als minder valide. De ontsluiting van de parking kan gebeuren langsheen de onbebouwde percelen die zich aan de Diestestraat bevinden, indien gewenst zowel voor bussen als voor auto’s. De parking als overgangszone tussen park en landschap, met een breedte van 40.00m kan ruimte bieden aan zo een 340 wagens.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 46/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
7.5.4 7.5.4.1
Ontwerp plenaire vergadering
Afweging scenario’s. Vergelijking. Scenario 1
Scenario 2
Scenario 3
Aantal parkeerplaatsen
Totale oppervlakte: 7465m² Aantal parkeerplaatsen: 149
Totale oppervlakte: 16245m² Aantal parkeerplaatsen: 310
Totale oppervlakte: 16377m² Aantal parkeerplaatsen: 450
Voordelen
De verdere ligging van het centrum zal de verkeersdruk op het centrum verlagen.
De parking blijft op korte afstand bij het centrum aanwezig en kan op piekmomenten worden ingezet voor het centrumgebeuren.
De parking blijft op korte afstand bij het centrum aanwezig en kan op piekmomenten worden ingezet voor het centrumgebeuren.
De parking kan ingedeeld worden in een busen autoparking wat haar functioneren bevordert.
De parking kan ingedeeld worden in een bus- en autoparking wat haar functioneren bevordert.
Het bufferen van de parkeerstrook omvat de landschappelijke inkleding van de parking en verdubbelt het volume van de groene stadsrand.
De ontsluiting van de parking op de Diestsestraat gebeurt langs een bestaand knooppunt.
De indeling van de parking gebeurt op perceelsniveau.
Aangezien deze parking aansluit op het parkkarakter dient de zone niet in haar geheel als parking te worden ingericht, zonder daarbij de mogelijkheid tot parkeren uit te sluiten.
De landweg die nu als ontsluiting gebruikt wordt kan weer in haar oorspronkelijke staat hersteld worden.
Dit scenario biedt een aanzienlijke capaciteit aan parkeerplaatsen. De capaciteit is analoog aan de bestaande capaciteit.
De parking kan ingericht worden conform de groene stadswal en functioneel aansluiten op het parkkarakter.
De inname van het zuidelijk gelegen perceel kan aansluitend op de bestaande achterkanten van woningen gebufferd worden naar het landschap.
De landweg die nu als ontsluiting gebruikt wordt kan weer in haar oorspronkelijke staat hersteld worden.
Dit scenario werd ingetekend op gronden die heden eigendom zijn van de Kerkfabriek. Deze eigenaar is bereid om zijn gronden te verkopen.
De bereikbaarheid van de parking vanaf de Diestsestraat zal de verkeersdruk op het centrum doen afnemen zonder aan de bereikbaarheid af te nemen.
De parkeercapaciteit is het hoogst voor dit scenario.
Dit scenario omvat niet enkel een visie omtrent het parkeergebeuren, maar tevens over het open landschap dat zich hier bevindt.
Dit scenario werd ingetekend op gronden die heden eigendom zijn van de Kerkfabriek. Deze eigenaar is bereid om zijn gronden te verkopen.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 47/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Nadelen
7.5.4.2
Ontwerp plenaire vergadering
Deze parking fungeert niet meer op schaal van het centrum.
De ontsluiting van het parkinggedeelte nabij de Diestestraat vergt een visie over een nieuwe knooppunt op deze plek.
De afbakening van de parkeersstrook is niet gebaseerd op de huidig vastgestelde perceelsindeling.
Deze parking kan niet meer ingeschakeld worden tijdens piekmomenten in het centrum.
De landweg zal nog steeds ter ontsluiting gebruikt worden.
Er zal een knooppunt gerealiseerd dienen te worden ter hoogte van de aansluiting met de Diestsestraat.
De bereikbaarheid van het centrum voor minder mobiele mensen komt in het gedrang en zal mogelijk terug resulteren in een hogere verkeersdruk op het centrum (owv kiss&ride).
Er gebeurt een omzetting van agrarisch gebied naar een andere bestemming, en een omgekeerd. Deze omzetting gebeurt echter telkens op perceelsniveau en getuigt niet van een visie op het open agrarisch landschap.
De huidige parking kan weer omgezet worden naar agrarisch gebied maar voor de realisatie van de nieuwe parking zal er een vergelijkbare oppervlakte agrarisch gebied worden omgezet naar parking.
Een verbinding creëren tussen de wallen en het zuidelijk deel van de parking is niet evident.
De capaciteit van de parking wordt met de helft verminderd.
De parking in het zuidelijk deel komt net achter de huizen in de Diestsestraat te liggen, ingesloten door allerlei koterijen. Deze ingesloten ligging bemoeilijkt haar relatie met het centrum en de Mariahal.
Deze gronden zijn heden particulier eigendom: verwerving van de gronden kan de realisatie van de parking vertragen/bemoeilijken.
Conclusie.
Uit deze afweging komt duidelijk de opportuniteit van scenario 3 naar voor. De dubbele visie die omvat zit in dit scenario, zowel omtrent het parkeergebeuren als omtrent het open agrarisch landschap brengt een aantal voordelen naar voor en elimineert een aantal nadelen. Dit scenario laat de maximale aanwezigheid van een parkeerterrein in combinatie met de maximale aanwezigheid van een open agrarisch landschap toe. Door de bestaande perceelsindeling niet te volgen, maar een nieuwe zone aan te duiden die als parking zal fungeren, wordt de vormgeving van de overgang tussen kern en landschap opnieuw in vraag gesteld en vorm gegeven. De bestaande parking wordt geherstructureerd naar een parkeerstrook die nauw aansluit aan het talud van de heuvel waar de basiliek zich op bevindt. Gezien de bestaande parking tegen deze heuvel vanaf het open landbouwgebied helemaal niet ervaren wordt omdat haar groenkarakter op gaat in het groenkarakter van de heuvel, werd er geopteerd om dit principe aan te houden en zelfs uit te breiden. Dit resulteert in de aanleg van een parkeerstrook die sterk begroend is en tegen de heuvel aan ligt. Vanaf het open landbouwgebied zal deze strook (net zoals bij de bestaande parking) niet ervaren worden, en deze zal evenmin ervaren worden vanaf de heuvel aangezien men dan gewoon over de parkeerstrook heen kijkt (zie principesnede p 51). De grens tussen cultuur en natuur, met andere woorden tussen kern en landschap wordt ingericht in een strook met een breedte van 40.00m, waarbij de groene stadsrand als het ware ‘gekopieerd’ wordt over deze breedte. In deze groene strook vindt het parkeren plaats, georganiseerd in verschillende zones. Aangezien de parking dienst moet doen op verschillende ogenblikken, en ook op piekmomenten van verschillende aard (begin & einde schooluren, maar ook bij pieken in het toeristisch seizoen), zal zij niet op ieder ogenblik
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 48/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
even intensief gebruikt worden. De inrichting van deze zone zal dan ook zo gebeuren dat zij op een aantal plaatsen concrete parkeerplaatsen aanduidt, in tegenstelling tot andere zones waar het parkeren enkel gesuggereerd wordt. Deze suggestieve zones fungeren op rustige momenten als groene plekken in het geheel. Op drukke momenten kunnen zij echter ingezet om aan de benodigde parkeercapaciteit te voldoen.
Nieuw agrarisch gebied
Parkeerstrook
Ontsluiting
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 49/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Aan de ene zijde van de parkeerstrook bevindt zich de welgekende kern van Scherpenheuvel met als structuurdragers de Basiliek, de Mariahal en de Kloostergang; aan de andere zijde daarentegen bevindt zich het open landschap. Door het parkeren in te richten over de lengte van de strook en minder in de breedte, komt het driehoekig terrein van de huidige parking vrij te liggen. Samen met de zonevreemde voetbalterreinen kan dit op lange termijn terug worden omgezet naar een agrarisch gebruik conform het onderliggende gewestplan, aansluitend op het herbevestigd agrarisch gebied. Dit wil zeggen dat er op termijn 1,5 ha terug wordt omgezet naar agrarisch gebruik, en dat er slechts 0.8ha wordt omgezet van agrarisch gebied naar parkeerzone. Om het dubbel aan parkeercapaciteit te realiseren kan er dus slechts een beperkte inname van het agrarisch gebied gebeuren. Bovendien wordt er op de in te nemen percelen geen landbouwactiviteit uitgeoefend: deze gronden zijn eigendom van de Kerkfabriek en liggen heden braak. De inrichting van een landschappelijk ingerichte en gekaderde parkeerstrook geeft bovendien als enig scenario de garantie op het uitsluiten van het gebruik van de landweg. Deze kan bijgevolg weer in zijn oorspronkelijke staat en gebruik hersteld worden. De parkeerstrook kan dan via het perceel 121D langsheen de Diestsestraat ontsloten worden.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 50/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
7.6
Ontwerp plenaire vergadering
INRICHTINGSSCHETS.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 51/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
7.7
Ontwerp plenaire vergadering
REFERENTIEBEELDEN.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 52/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
7.8
Ontwerp plenaire vergadering
DETAILLERINGGRAAD VAN HET RUP.
Dit RUP wenst de ruimtelijke inrichtingsprincipes van de parking vast te leggen ten einde de dubbele rol van de parking tot uiting te brengen. Dit wil zeggen, haar centrumondersteunende rol vergt dat de parking een voldoende capaciteit kent, met een hoge toegankelijkheidsgraad enerzijds, anderzijds vergt haar ligging op de rand van het open landschap een inrichtingsprincipe die haar integratie in dit open landschap garandeert. Beide doelstellingen van het RUP vergen een nauwgezette detaillering van het RUP: de voorschriften worden op gedetailleerde wijze opgemaakt zodanig dat de parking haar dubbele rol kan waarmaken.
7.9
GRENSOVERSCHRIJDENDE EFFECTEN VAN HET RUP.
Dit RUP behelst een plangebied van 1.64ha, ter invulling van een parking. Er zijn geen grensoverschrijdende effecten van het RUP.
7.10
MOGELIJKE ALTERNATIEVEN.
Binnen dit RUP werden een aantal alternatieve locaties en oplossingen onderzocht.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 53/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
8
Ontwerp plenaire vergadering
AFTOETSING PLAN-MER-PLICHT VAN RECHTSWEGE. 8.1
PROJECT M .E.R.-PLICHT.
De project-m.e.r.-plicht wordt afgetoetst op basis van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieu-effectenrapportage, meer bepaald in bijlage I en II. De activiteiten die binnen het planologisch kader van het RUP “Parking achter de basiliek” zullen kunnen gerealiseerd worden, vallen niet onder bijlage I. De activiteiten die binnen het planologisch kader van het RUP “Parking achter de basiliek” zullen kunnen gerealiseerd worden, vallen onder bijlage II, “Infrastructuurprojecten – stadsontwikkelingsprojecten, met inbegrip van de bouw van winkelcentra en parkeerterreinen”. Echter, voor deze activiteiten geldt evenwel: ze hebben geen betrekking op de bouw van 1000 of meer woongelegenheden; ze betreffen geen handelsruimte van 5000m² brutovloeroppervlakte; ze hebben geen verkeersgenererende werking met pieken van 1000 of meer personenautoequivalenten per tijdsblok van 2 uur.
8.2
NOODZAAK TOT PASSENDE BEOORDELING. 8.2.1
Speciale beschermingszones.
Er zijn geen vogelrichtlijngebieden of habitatrichtlijnen binnen de afbakening van het plangebied aanwezig. Er is geen passende beoordeling vereist.
8.2.2
Effecten op de beschermingszones.
Uit voorgaande blijkt dat het plangebied niet gelegen is in of in de onmiddellijke nabijheid van speciale beschermingszones. Verstorend effect Gezien de aard van de activiteiten (parkeren, park, recreatie, … ) zal het plan geen verstorend effect hebben op de speciale beschermingszones. Versnipperend effect Het RUP behelst de herstructurering en inrichting van een parkeerterrein nabij de kern van Scherpenheuvel-Zichem. Er zal dus geen versnipperend effect ontstaan ten aanzien van speciale beschermingszones.
8.3
CONCLUSIE.
De opmaak van een planMER wordt niet noodzakelijk geacht vanuit de project m.e.r. plicht of de noodzaak tot een passende beoordeling.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 54/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9 9.1 9.1.1
Ontwerp plenaire vergadering
SCOPING VAN DE MILIEU-EFFECTEN. GEZONDHEID EN VEILIGHEID VAN DE MENS. Aspect gezondheid.
De aanleg van een nieuwe parking nabij het centrum van Scherpenheuvel-Zichem kadert binnen een concrete behoefte aan parkeren voor zowel de dagelijkse centrumactiviteiten als de piekmomenten in het toeristisch seizoen. In de huidige toestand is er onvoldoende structuur om het parkeren op een duurzame en efficiënte manier te organiseren; bovendien gebeurt de ontsluiting van deze parking langsheen een niet-verharde landweg die toegang geeft tot de Diestsestraat. Hier is echter geen ingericht knooppunt aanwezig, waardoor er op piekmomenten gevaarlijke manoeuvres gebeuren en het verkeer er vaak lange tijd wordt opgehouden. Nader onderzoek toont duidelijk aan dat er een structurele oplossing moet komen voor de parking achter de basiliek, en deze oplossing dient de randvoorwaarden van zowel het nabije centrum als het open agrarisch landschap op te nemen. De aanleg van een nieuwe, voldoende ruime parking zal dus ook een veiligere verkeerssituatie met zich meebrengen: het verkeer wordt van de Diestsestraat via een specifieke toegang naar de parking geleid. De ontsluiting over de landweg wordt niet langer gebruikt en de landweg kan weer in haar oorspronkelijke staat hersteld worden. Besluit: Er kan besloten worden dat er een positief effect op de veiligheid van de mens is, voornamelijk op verkeerskundig vlak. Er is geen merkbare invloed voor de volksgezondheid. Uit de beschikbare informatie blijkt dat de gezondheid van de bevolking niet zal lijden onder de uitvoering van het project. Het gaat hier enkel om de herstructurering van een bestaand parkeerterrein die wil tegemoetkomen aan de reeds bestaande parkeerdruk. De toekomstige bestemming van het plangebied is van die aard dat er geen risico’s voor de gezondheid en de veiligheid van de mens zijn (noch binnen het plangebied, noch in de omgeving ervan). De aanleg van een nieuwe parking heeft op zich zelfs een positief effect, in het bijzonder inzake verkeersveiligheid.
9.1.2
Veiligheidsrapportage.
De SEVESO-wetgeving behelst hoofdzakelijk de implementatie van de Europese Richtlijnen 82/501/EEG en 96/82/EG, respectievelijk de SEVESO I en SEVESO II-Richtlijn. Voor Vlaanderen wordt de implementatie van de SEVESO-wetgeving inzonderheid verzekerd door het Milieuvergunningsdecreet, het Decreet Milieubeleid, het MER/VR-Decreet, Vlarem I en Vlarem II. Daarnaast moet rekening gehouden worden met het Samenwerkingsakkoord van 19 juni 1999 tussen de federale staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn. Zowel de SEVESO II-richtlijn als het Samenwerkingsakkoord leggen een aantal eisen op met betrekking tot de ruimtelijke ordening. Via het Decreet Milieubeleid en het D.R.O. werden op het Vlaamse niveau eisen uitgevaardigd met betrekking tot de ruimtelijke planning en het grondgebruik. De ruimtelijke veiligheidsrapportage is een vorm van rapportering die handelt over ruimtelijke uitvoeringsplannen (op gewestelijk, provinciaal of gemeentelijk niveau). De criteria op basis waarvan de Vlaamse Overheid beslist of een ruimtelijk veiligheidsrapport al dan niet vereist is, zijn eveneens vastgelegd. Een ruimtelijk veiligheidsrapport is een openbaar document waarin, van een voorontwerp van ruimtelijk uitvoeringsplan en van de redelijkerwijze in beschouwing te nemen alternatieven, een wetenschappelijke beoordeling wordt gegeven van de geplande ontwikkelingen met betrekking tot nieuwe of bestaande inrichtingen en hun omgeving, wanneer de plaats van vestiging ervan of de ontwikkelingen zelf het risico op een zwaar ongeval kunnen vergroten of de gevolgen ervan ernstiger kunnen maken. Veiligheidsrapportering is erop gericht risico’s voor zware ongevallen te identificeren, zware ongevallen te voorkomen en gevolgen ervan voor mens en milieu te beperken en het risico zo laag mogelijk te houden. De Vlaamse Regering bepaalt de datum vanaf wanneer een deskundige voor het opstellen van ruimtelijke veiligheidsrapporten over een erkenning moet beschikken.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 55/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Om erop toe te zien dat bij ruimtelijke ontwikkelingen het risico van zware ongevallen niet vergroot of de gevolgen van zware ongevallen niet ernstiger kunnen worden, definieerde de Vlaamse overheid zogenaamde aandachtsgebieden. Dit zijn gebieden die bij het opmaken van ruimtelijke uitvoeringsplannen bijzondere aandacht vragen: ▪ ofwel vanwege de aanwezigheid van grote groepen van personen: woongebieden, druk bezochte gebouwen, belangrijke transportassen,…. Dit zijn aandachtsgebieden omdat ze de gevolgen van een zwaar ongeval ernstiger kunnen maken door een hoger aantal menselijke slachtoffers; ▪ ofwel vanwege hun milieu- en/of natuurwaarde: waardevolle of bijzonder kwetsbare natuurgebieden,…. Dit zijn aandachtsgebieden omdat ze de milieuschade mogelijk verhogen; ▪ ofwel vanwege de intrinsieke mogelijkheid om zware ongevallen te veroorzaken: externe gevarenbronnen. Dit zijn aandachtsgebieden omdat ze de kans op een zwaar ongeval, en aldus ook het risico van een zwaar ongeval, vergroten. De procedure die moet worden gevolgd, is ook ingeschreven in de VCRO, in de respectieve delen over de ruimtelijke uitvoeringsplannen van de verschillende niveaus. Concreet betekent dit dat alle voorontwerpen van ruimtelijke plannen sindsdien ter advies aan de dienst Veiligheidsrapportering dienen voorgelegd te worden, en dit ten laatste 21 dagen voor de plenaire vergadering. Voorts wordt het ruimtelijk veiligheidsrapport samen met het plan in openbaar onderzoek gelegd. De Vlaamse overheid ontwikkelde een procedure die de wisselwerking tussen bestaande en/of geplande Seveso-inrichtingen enerzijds en bestaande en/of geplande aandachtsgebieden anderzijds moet bestuderen teneinde mogelijke onverenigbaarheden reeds tijdens de planningsfase op te sporen en er op gepaste wijze op te reageren. Het moet voorkomen dat in de toekomst aandachtsgebieden te dicht bij Seveso-inrichtingen ingeplant worden (maar ook omgekeerd) waardoor mens of milieu aan te hoge risico's van zware ongevallen zouden blootgesteld worden. De ruimtelijke veiligheidsrapportage verbindt aldus het beleid ruimtelijke ordening met het industriële veiligheidsbeleid inzake risico's van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn. In het ruimtelijke planningsproces moet rekening gehouden worden met de resultaten van het ruimtelijk veiligheidsrapport. Hierbij is het mogelijk dat (ontwerpen van) ruimtelijke uitvoeringsplannen moeten bijgestuurd of aangepast worden.
nee Stap 1
Stap 2: Aandachtsgebied in RUP
ja Stap 2
Stap 3 Stap 4: Seveso-inrichting op minder dan 2 km van het aandachtsgebied
nee
nee
Stap 3: aandachtsgebied op minder dan 2 km van de Seveso-inrichting
Stap 4
ja ja
nee Stap 5
Stap 5: Risico’s gekend bij de dienst RVR
ja
Het RUP voorziet niet dat Seveso inrichtingen zich in het plangebied kunnen vestigen. Er zijn geen Seveso-inrichtingen op minder dan 2 kilometer van het aandachtsgebied gepland. De opmaak van een RVR is bijgevolg niet noodzakelijk.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
nee
Stap 1: Seveso-inrichting aanwezig of mogelijk in RUP
Geen RVR nodig
December 2010
RVR nodig
Geen RVR of RVR of voorschriften
Geen RVR nodig
pag. 56/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.2
Ontwerp plenaire vergadering
RUIMTELIJKE ORDENING.
Dit plan is in navolging van het GRS Scherpenheuvel-Zichem, waarin het behoud van de bestaande parking reeds wordt aangegeven. Dit kan gebeuren op voorwaarde dat het geheel wordt gekaderd in een meer groene omgeving, met de in acht neming van de beboste getuigenheuvel in het westen en het open landbouwgebied in het oosten. De bestaande parking wordt geherstructureerd naar een parkeerstrook die nauw aansluit aan het talud van de heuvel waar de basiliek zich op bevindt. Gezien de bestaande parking tegen deze heuvel vanaf het open landbouwgebied helemaal niet ervaren wordt omdat haar groenkarakter op gaat in het groenkarakter van de heuvel, werd er geopteerd om dit principe aan te houden en zelfs uit te breiden. Dit resulteert in de aanleg van een parkeerstrook die sterk begroend is en tegen de heuvel aan ligt. Vanaf het open landbouwgebied zal deze strook (net zoals bij de bestaande parking) niet ervaren worden, en deze zal evenmin ervaren worden vanaf de heuvel aangezien men dan gewoon over de parkeerstrook heen kijkt (zie principesnede).
Daar de volledige oppervlakte van het bestaande parkeerterrein niet weerhouden wordt in dit nieuwe ontwerp, zal deze oppervlakte vrij komen te liggen en kan zij samen met de zonevreemde sportterreinen die hier aangrenzend zijn, terug omgezet worden naar een landbouwgebruik conform het onderliggende gewestplan. Er zal dan slechts een beperkte zone aangrenzend aan de oude stadswallen omgezet worden van agrarisch gebied naar een parkeerzone. De inname van herbevestigd agrarisch gebied blijft op die manier beperkt tot een inname aan de rand van het herbevestigd agrarisch gebied. Dit schept de gelegenheid om de grens tussen beide ruimtelijke entiteiten, zijnde centrum en landbouwgebied, scherp te stellen en te verfijnen. Er worden dus geen vlekken in het open agrarisch gebied ingenomen waardoor het open agrarisch gebied beter in zijn geheel kan blijven bestaan en naderen tot op de rand van het centrum. Besluit: Voor de discipline “ruimtelijke ordening” zijn er geen significante effecten te verwachten door de realisatie van dit RUP. Integendeel, de aanleg van een nieuwe parking kadert binnen het goedgekeurde Structuurplan voor Scherpenheuvel-Zichem en werkt een goede ruimtelijke ordening in de hand.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 57/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.3
Ontwerp plenaire vergadering
FAUNA EN FLORA – BIODIVERSITEIT.
In het Besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage wordt aangegeven wat er verstaan wordt onder “bijzonder beschermde gebieden”: -
De speciale beschermingszones overeenkomstig het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu; Gebieden aangeduid overeenkomstig de Conventie van Ramsar inzake watergebieden van internationale betekenis; Beschermde duingebieden of voor het duingebied belangrijk landbouwgebied zoals aangegeven ter uitvoering van het decreet van 14 juli 1993 houdende maatregelen tot bescherming van kustduinen; Natuurgebieden, natuurgebieden met wetenschappelijke waarde en de ermee vergelijkbare gebieden, aangewezen op de plannen van aanleg en de ruimtelijke uitvoeringsplannen van kracht in de ruimtelijke ordening; Bosgebieden, valleigebieden, brongebieden, overstromingsgebieden, agrarische gebieden met ecologisch belang of ecologische waarde en de ermee vergelijkbare gebieden, aangewezen op plannen van aanleg en de ruimtelijke uitvoeringsplannen van kracht in de ruimtelijke ordening; Beschermde landschappen, stads- of dorpsgezichten, monumenten of archeologische zones; Waterwingebieden en bijhorende beschermingszones type I en II vastgesteld ter uitvoering van het decreet van 24 januari 1984 houdende maatregelen inzake het grondwaterbeheer; Het Vlaams Ecologisch Netwerk overeenkomstig het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu; Een volgens een plan van aanleg of ruimtelijk uitvoeringsplan vastgesteld erfgoedlandschap
Volgende effecten kunnen optreden als gevolg van een omzetting van de bestemming agrarisch gebied naar parking in functie van het toeristisch centrum van ScherpenheuvelZichem: ste
1 orde-effecten: Effecten als gevolg van het ruimtebeslag: biotoopverlies (direct effect als gevolg van de ingreep) versnippering en barrière-effecten. Effecten als gevolg van wijzigingen in abiotische omstandigheden (indirecte effecten: ecotoopwijzigingen): verzuring (indirect effect als gevolg van verzurende componenten van de luchtverontreiniging) vermesting en eutrofiëring (indirecte effecten door emissie van voedingsstoffen in water en bodem) vergiftiging (indirecte effecten door emissie van voor organismen giftige stoffen in water, lucht en bodem) verdroging en vernatting (indirecte effecten als gevolg van hydrologische veranderingen); bodemverstoring (indirecte effecten als gevolg van structuurwijzigingen van de bodem als gevolg van vergravingen, betreding,...); verstoring van fysische structuurkenmerken van waterlopen (wijzigingen van de loop, oeverstructuren,...); rustverstoring (indirecte effecten als gevolg van geluidsbelasting, visuele verstoring, ontsluiting,...). Hogere orde-effecten Hogere orde-effecten zijn indirecte effecten binnen de discipline 'fauna en flora' zelf, en het gevolg van wijzigingen van het biotische milieu: verdwijnen van diersoorten door wijzigende (eco)biotoopkarakteristieken;
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 58/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
veranderende successie: door abiotische wijzigingen (grondwaterstandverandering, bodemverstoring, verzuring, eutrofiëring,...) is het mogelijk dat de oorspronkelijke successieseries verstoord zijn en een gewijzigde (secundaire) succesie gevolg wordt. Zo zal door een bodemverstoring (bv. aanleg van een collector) in een veengebied met vochtige, soortenrijke graslanden dit systeem evolueren naar soortenarmere variant op de plaats van de bodemverstoring.
ste
1
orde-effecten
Effecten als gevolg van het ruimtebeslag Gezien het plangebied bestaat uit een complex van biologisch waardevolle en biologische zeer waardevolle elementen kan gesteld worden dat de aanleg van een parking op deze gronden een vermindering van de biodiversiteit met zich mee zal brengen. Een oppervlakte van 0.8ha met biologisch waardevolle tot zeer waardevolle gronden (bosgebied) zal verdwijnen indien geen milderende maatregelen opgenomen zullen worden in het RUP. Voor wat betreft de versnippering en barrière-effecten kan gesteld worden dat deze effectgroep zich op twee manieren uit: Doordat een oppervlakte van het leefgebied voor een soort verkleint (direct ecotoopverlies of indirect ecotoopverlies door geluidsverstoring) dreigt het totale leefgebied in de omgeving te klein te worden om een lokale populatie in stand te houden. Vooral voor weinig mobiele soorten vormt dit een probleem, niet voor mobiele soorten. Het project verbreekt een bestaande corridor waarlangs diersoorten migreren om voedsel te gaan zoeken of waarlangs deelpopulaties van een soort met elkaar in contact staan. Voor de beoordeling hiervan houden we rekening met volgende kenmerken van het plangebied: De bosbestanden van het plangebied maken deel uit van een groter geheel, namelijk de beboste parkrand op de voormalige stadswallen. Het plangebied doorbreekt geen open ruimte corridor. Het RUP zorgt voor een verkleining van het leefgebied door direct bosverlies voor bosdieren. Rekening houdend met de beperkte grootte van het aanliggende bos (in het parkgebied) besluiten we dat het project de duurzame instandhouding van bosdieren niet in het gedrang brengt. Aangezien het plangebied niet gelegen is in een bestaande corridor, is er geen functieverlies van een migratiecorridor voor mobiele soorten. Reden hiervoor is het onderbroken karakter van de verstoring: wanneer de parking niet in gebruik is (sluitingsdagen, ’s nachts, bepaalde uren van de week, …) kan migratie plaatsvinden. Effecten als gevolg van wijzigingen in abiotische omstandigheden (indirecte effecten: ecotoopwijzigingen): de kans op verzuring is iets groter door de aanwezigheid van een 400-tal voertuigen in het plangebied (maximum aantal); bodemverstoring zal optreden door de aanleg van de parking omdat er (beperkte) graafwerken zullen gebeuren om de parking aan te leggen; met betrekking tot rustverstoring zijn beperkte negatieve effecten te verwachten gezien dit plangebied in functie zal staan van gemotoriseerd verkeer. De negatieve effecten ten opzichte van de bestaande toestand zijn echter zeer beperkt aangezien het plangebied slechts een uitbreiding en gedeeltelijke herlocalisatie betreft; de toename van de geluidshinder en de effecten ervan op fauna en flora in de toekomst zijn nihil aangezien het aantal voertuigen in de toekomst gelijk blijft (met een verplaatsing van de geparkeerde wagens van het huidige parkeerterrein richting Diestsestraat); Er zal een beperkte lichthinder plaats vinden Hogere orde-effecten ste Gezien de beperkte invloed van de realisatie van het RUP op de 1 orde-effecten, wordt niet verwacht dat er hogere orde-effecten zullen optreden.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 59/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.3.1
Ontwerp plenaire vergadering
Biologische waarderingskaart. Binnen de afbakening van het huidige parkeerterrein worden er geen bijzonderheden gekarteerd. In de nabijheid van het plangebied worden er een aantal bijzondere gebieden aangeduid. De zone rond en achter de Basiliek wordt aangeduid als een complex van biologisch minder waardevolle en waardevolle elementen. Volgende elementen worden aangeduid: - ua minder dichte bebouwing met beplanting, tuinen, ... - kp park of parkachtig kerkhof. De zone ten zuiden van de huidige parking wordt aangeduid als een complex van biologisch waardevolle en biologische zeer waardevolle elementen. Volgende elementen worden aangeduid: soortenrijk permanent cultuurgrasland met relicten van halfnatuurlijke graslanden - hu mesofiel hooiland (glanshaververbond).
9.3.2
Habitat- en vogelrichtlijngebieden. Er zijn geen vogelrichtlijngebieden afbakening van het plangebied.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
of habitatrichtlijnen aanwezig binnen de
pag. 60/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.3.3
Ontwerp plenaire vergadering
Afbakening Ven-gebieden. In het plangebied is geen Ven-gebied aanwezig. In de directe omgeving van het plangebied, bevindt zich in het noordwesten het Ven-gebied ‘De Demervallei ten oosten van Aarschot’ (552).
9.3.4
Natuurgebieden.
Er is geen natuurgebied aangeduid binnen de afbakening van het plangebied.
9.3.5
Ramsar-gebieden.
Er is geen ramsargebied aanwezig in het plangebied.
9.3.6
Beschermde duingebieden.
Er zijn geen beschermde duingebieden aanwezig in het plangebied.
9.3.7
Ecologische gebieden volgens bestemmingsplannen.
In het plangebied zijn er geen natuurgebieden, bosgebieden, valleigebieden, brongebieden of agrarische gebieden met ecologisch belang of waarde gelegen volgens het vigerend gewestplan. Besluit: De realisatie van het RUP heeft een aantal gevolgen voor de fauna en flora in het gebied. Daarom zal het RUP in de voorschriften een aantal milderende maatregelen opnemen die ervoor zorgen dat de parking landschappelijk geïntegreerd wordt in de bestaande ruimtelijke structuur die enerzijds uit bebost parkgebied en anderzijds uit open agrarisch gebied bestaat. Zo zal het terrein beplant moeten worden met een raster van inheemse en streekeigen hoogstammige bomen waardoor het bosachtige karakter van de parking gegarandeerd wordt, aansluitend op de beboste parkrand op de voormalige stadswallen . Er worden geen afsluitingen toegelaten waardoor migratie van fauna mogelijk blijft. De randen van de parking worden niet enkel met hoogstammige bomen ingericht, maar ook met een onderbegroeiing zodat een bosrand ontstaat.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 61/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Tevens worden er een aantal milderende maatregelen opgenomen die de hinder ten gevolge van verlichting tot een minimum beperken. Indien er geen milderende maatregelen opgelegd zouden worden, zou de lichthinder toenemen en zijn gevolgen hebben voor fauna en flora. De parking en de voetgangersassen van en naar de parking zullen namelijk omwille van het subjectieve veiligheidsgevoel verlicht worden. Om echter in dit gebied de lichtvervuiling tot een minimum te beperken, zal bij de keuze van de armatuur (zowel naar lichtsterkte als naar hoogte en andere factoren die hier invloed op kunnen hebben) erover gewaakt worden dat de verlichting tot een minimaal beperkt wordt. De verlichting van de parking wordt dus opgevat met oog op het beperken van het energieverbruik (duurzaamheidsprincipe) en het voorkomen van lichthinder. Verlichtingspalen moeten voldoen aan de principes neerwaartse lichtstroom, minimum doelgebied en minimum luminantie voor een voldoende en gelijkmatige verlichting, m.a.w. een goed verlichte parking met voetgangersassen en voldoende verlichte ruiterpistes zodat deze optimaal gebruikt kunnen worden met minimum verbruik én minimum lichthinder. Dit zal worden opgenomen in de stedenbouwkundige voorschriften van het RUP. Er zal in de toekomst over gewaakt worden dat de parking enkel verlicht wordt wanneer ze in gebruik is. De inname van de zuidelijk gelegen gronden betreft een hoge waarding volgens de BWK. De terreininventarisatie toont aan dat de aanduiding van het complex van biologisch waardevolle en biologische zeer waardevolle elementen in de praktijk ingevuld wordt door een braakliggend grasland. De waardering hiervan kan in vraag gesteld worden. Concreet kan er worden vast gesteld dat er voor een oppervlakte van 0.8ha een lichte vermindering van waardering zal optreden. Echter, voor de huidige locatie van de parking is er geen waardering: hier zit de mogelijkheid er in dat door het inrichten van het gebied volgens het doortrekken van groenelementen en groenassen een verbetering ontstaat. Het gebied is immers gelegen tussen verschillende andere aanduidingen en kan als corridor en verbinding tussen de verschillende zones gaan fungeren, waardoor er een waardering als biologisch waardevol kan ontstaan. In de zuidelijke uitbreidingszone zullen bijkomend een groot aantal bomen (150 parkeerplaatsen, à rato van 1 boom/4 parkeerplaatsen) aangeplant worden (40-tal) waardoor er hier ook andere relaties kunnen groeien die de biologische waardering kracht bij zetten. Voor de aangrenzende waardering aan het plangebied is de aanduiding volgens de huidige situatie. Voor de discipline “fauna en flora - biodiversiteit” worden geen abnormale of uitzonderlijke effecten verwacht, mits de integratie van een aantal milderende maatregelen.
9.4
ENERGIE- EN GRONDSTOFFENVOORRAAD.
Voor de herstructurering van een bestaand parkeerterrein zullen geen bijzondere of geen bijzondere hoeveelheden energie- en grondstoffenvoorraden aangesneden moeten worden. Besluit: Voor de discipline “energie- en grondstoffenvoorraden” worden geen abnormale of uitzonderlijke effecten verwacht.
9.5
BODEM . 9.5.1
Bodemkaart. Binnen de afbakening van het huidige parkeerterrein worden twee types gekarteerd: Vochtige klei en droo zand. In de directe omgeving van het plangebied worden er diverse bodemtypes gekarteerd: Kunstmatige gronden Vochtig zandleem Droog zandleem
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 62/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.5.2
Ontwerp plenaire vergadering
Erosiegevoeligheid. Grote delen van het plangebied worden gekarteerd als zijnde erosiegevoelig.
9.5.3
Landbouwgebruikskaart. Binnen de afbakening van het huidige parkeerterrein is er geen specifieke aanduiding. Het perceel ten zuiden van het huidige terrein nabij de Diestestraat wordt aangeduid als blijvend grasland. Terreininventarisatie duidt aan dit in de praktijk ook zo is.
9.5.4
Landbouwtyperingskaart. De gronden, zowel binnen de afbakening van het huidige terrein als aangrenzend aan deze zone, werden aangeduid met een lage waardering voor wat betreft landbouwtypering.
Besluit: Inzake de discipline ‘Bodem’ zijn er een aantal aspecten die in acht genomen moeten worden: de erosiegevoeligheid van het terrein en de typering als blijvend grasland. Voor wat betreft de erosiegevoeligheid zijn er weinig problemen te verwachten: aangezien de parkeerstrook zal worden aangelegd in waterdoorlatende, halfopen verharding zal dit zelfs een positief effect op haar erosiegevoeligheid hebben. Bovendien stelt de stad Scherpenheuvel-Zichem momenteel een erosiebestrijdingsplan op. Dit plan zal medio 2011 gefinaliseerd worden.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 63/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.6
Ontwerp plenaire vergadering
WATER. 9.6.1
9.6.1.1
Watertoets. Decreet IWB.
Het decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid (decreet IWB) legt in hoofdstuk III, afdeling I, bepaalde verplichtingen op, die de watertoets worden genoemd. De watertoets geeft uitvoering aan het principe van de integratie van integraal waterbeleid bij de opmaak van plannen, programma’s en vergunningen, waarin wordt gesteld dat er bij eender welk nieuw initiatief geen schadelijk effect mag ontstaan of dat dit schadelijk effect zoveel mogelijk wordt beperkt en indien dit niet mogelijk is, dat het schadelijk effect wordt hersteld of, in de gevallen van de vermindering van de infiltratie van hemelwater of de vermindering van ruimte voor het watersysteem, gecompenseerd. Overeenkomstig het Decreet Integraal Waterbeleid dienen de beslissende overheden te onderzoeken of de betrokken activiteit een schadelijk effect op het watersysteem kan doen ontstaan dat vermijdbaar is. De watertoets kan, met andere woorden, omschreven worden als het proces van vroegtijdig informeren, adviseren, afwegen en uiteindelijk beoordelen van de mogelijke schadelijke effecten van plannen, programma’s of vergunningsbesluiten op het watersysteem. Doel is preventief te werk te gaan door reeds in een vroeg stadium het watersysteem mee te nemen in de afweging. Een schadelijk effect wordt gedefinieerd als: "ieder betekenisvol nadelig effect op het milieu dat voortvloeit uit een verandering van de toestand van watersystemen of bestanddelen ervan die wordt teweeggebracht door een menselijke activiteit; die effecten omvatten mede effecten op de gezondheid van de mens en de veiligheid van de vergunde of vergund geachte woningen en bedrijfsgebouwen, gelegen buiten overstromingsgebieden, op het duurzaam gebruik van water door de mens, op de fauna, de flora, de bodem, de lucht, het water, het klimaat, het landschap en het onroerend erfgoed, alsmede de samenhang tussen een of meer van deze elementen". Elk nieuw initiatief waarvoor er een vergunning nodig is (een stedenbouwkundige, een milieuvergunning of een andere) en elk plan of programma, moet vóór de goedkeuring aan de watertoets onderworpen worden. Alleen wanneer er in geen geval schadelijke effecten voor water te verwachten zijn, zoals bij een jachtvergunning, dan zegt het gezond verstand dat de watertoets zonder voorwerp is. Toont de watertoets aan dat het initiatief significante schade kan veroorzaken, dan moet men op zoek naar alternatieven of compenserende maatregelen. De beslissende overheid legt in de eerste plaats voorwaarden op om de schade te vermijden of zoveel mogelijk te beperken. Als dat niet kan, zal de beslissende overheid de maatregelen richten op herstellen van de schade. Voor schade in de categorie "infiltratie van hemelwater" of "ruimte voor water", bestaat een noodoplossing: waar herstel onmogelijk is, kan compensatie eventueel nog een oplossing bieden. Is er - in uitzonderlijke gevallen - geen aanvaardbaar alternatief of remedie mogelijk, dan zit er niets anders op dan de vergunning of de goedkeuring voor het plan of programma te weigeren.
9.6.2
Waterparagraaf.
Voor het plangebied werd het watertoetsinstrument op www.watertoets.be doorlopen. Dit instrument stelt ons in staat te onderzoeken of een project de watertoets doorstaat, dan wel of er zich mogelijk schadelijke effecten kunnen voordoen en een advies van de waterbeheerders aangewezen is. Het watertoetsinstrument werd gekoppeld aan het watertoets geoloket voor het raadplegen van de overeenkomstige watertoetskaarten. Het geoloket, ontwikkeld door het AGIV (www.gisvlaanderen.be), is op dit ogenblik nog in ontwikkeling. Het is dus mogelijk dat bepaalde watertoetskaarten nog niet correct getoond worden. De uitvoering van deze watertoets gebeurde dan ook op basis van de (project)gegevens zoals deze tot op heden beschikbaar zijn. De verschillende watertoetskaarten zijn ter informatie weergegeven in de volgende paragraaf. Hieronder worden de belangrijkste vaststellingen en conclusies voor het plangebied weergegeven. ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 64/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Richtlijn gewijzigd overstromingsregime. Het plangebied is niet gekarteerd als NOG. Een positieve uitspraak over de vergunningsaanvraag is mogelijk indien de gewestelijke stedenbouwkundige verordening hemelwater wordt nageleefd. Binnen de voorschriften wordt bepaald dat het hemelwater binnen het plangebied opgevangen dient te worden. Onder deze voorwaarden is het ontwerp verenigbaar met de doelstellingen van artikel 5 van het decreet integraal waterbeleid. Gewijzigde grondwaterstromingspatroon. Gezien in de voorschriften wordt opgenomen dat de “gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater” van toepassing is, waarbij getracht wordt om geen bijkomend afvoerdebiet te laten ontstaan door het omzetten van onverharde oppervlakte in verharde ondoordringbare oppervlakten door middel van het voorzien van de nodige ruimte voor waterinfiltratie en/of waterberging, kan gesteld worden dat de afstromingshoeveelheid slechts beperkt zal wijzigen. Gewijzigde infiltratie naar het grondwater. Het plangebied wordt gekarteerd als weinig gevoelig voor grondwaterstroming (type 3). Dat wil zeggen dat er bij de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning moet nagegaan worden wat de dimensies van de ondergrondse constructies zijn. Indien deze dieper dan 5.00 m gelegen zijn en een horizontale lengte van meer dan 100 m hebben, dient advies ingewonnen te worden. Buffering en infiltratie van water. Het plangebied wordt deels gekarteerd als infiltratiegevoegig, betreffende de bestaande parking, en deels als niet infiltratiegevoelig voor wat betreft de zuidelijke uitbreidingszone. De inrichting van de parking zal gepaard met enkele beperkte oppervlaktes aan verharding. Deze worden uitgevoerd in waterdoorlatende materialen. Een positieve uitspraak is mogelijk indien voldaan wordt aan de gewestelijke stedenbouwkundige vergunning inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater.
Conclusie ▪ ▪ ▪ ▪
Gezien het plangebied niet gekarteerd is als NOG; gezien een lichte toename van de verharde oppervlakte; gezien de ligging grotendeels in een infiltratiegevoelig gebied; gezien de richtlijnen van de “gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater” in de stedenbouwkundige voorschriften opgenomen zijn;
kan gesteld worden dat er beperkte schadelijke effecten ten aanzien van het verlies van waterbergend vermogen zullen zijn. Bij de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning dient echter toch het advies van de bevoegde instanties aangevraagd te worden.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 65/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.6.3
Ontwerp plenaire vergadering
Watertoetskaarten. 9.6.3.1
Risicozones voor overstromingen
NOG: van Nature Overstroombare Gebieden De van nature overstroombare gronden zijn afgebakend op basis van de bestaande digitale bodemkaart. Daaruit kan worden afgeleid op welke gronden er zich in het verleden sedimenten hebben afgezet als gevolg van overstromingen. We spreken hier van een indicatie vermits deze kaart niet noodzakelijk het actueel overstromingsrisico weergeeft.
ROG: Recent Overstroomde Gebieden De ROG-kaart is een weergave van de gekende overstromingen die zich daadwerkelijk hebben voorgedaan in de periode 1988-2003. De ROG-kaart dient te worden beschouwd als een degelijke indicatie van de omvang van de overstromingsproblematiek in een bepaalde zone. Risicozone: Op basis van de Hydrografische atlas 2003 (NOG, ROG en MOG-gemodelleerde overstroomde gebieden) en de topografische kaart zijn door de afdeling Water (AMINAL) de risicozones voor overstroming aangeduid. In het decreet worden risicozones omschreven als plaatsen die aan terugkerende en belangrijke overstromingen blootgesteld werden of kunnen worden. Deze risicozones zijn eerder indicatief, waardoor de grenzen niet als een scherpe lokale grens beschouwd mogen worden en dus niet bruikbaar zijn tot op perceelsniveau. In het voorliggend stadium zijn de risicozones, die enkel de overstromingskansen op basis van de huidige toestand beschrijven, te onvolledig om een vergunningsbeleid op te baseren.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 66/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
9.6.3.2
Grondwaterstromingsgevoelige bodems.
Het plangebied wordt gekarteerd als weinig gevoelig voor grondwaterstromingen (type 3).
9.6.3.3
Hellingenkaart.
Het plangebied is vrij vlak gelegen met hellingspercentages tussen 0,5% en 5%.
9.6.3.4
Infiltratiegevoelige bodems.
Het plangebied ter hoogte van het bestaande parkeerterrein werd aangeduid als infiltratiegevoelig.
9.6.3.5
Overstromingsgevoelige gebieden.
Het plangebied is niet overstromingsgevoelig.
9.6.3.6
Winterbeddingskaart.
Er is geen winterbedding in het plangebied gelegen.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 67/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Besluit: De aanduidingen die gebeuren in het kader van de discipline “Water” vergen voornamelijk aandacht voor de infiltratiegevoeligheid van het gebied. Er zijn geen andere bepalingen (NOG, ROG, overstromingsgevoelighed, …) die bepalend zijn voor de verdere ontwikkeling van het gebied. Om de infiltratiegevoeligheid van het gebied niet in het gedrang te brengen zullen er binnen dit RUP milderende maatregelen worden opgenomen. In de stedenbouwkundige voorschriften zal er gesteld worden dat verhardingen dienen aangelegd te worden in waterdoorlatende materialen.
9.7
LUCHT EN KLIMATOLOGISCHE FACTOREN.
De discipline 'lucht' bestudeert de effecten van emissies op de kwaliteit van de omgevingslucht, de kleinschalige en grootschalige transporten van polluenten in de lucht, de invloed van verontreiniging op de chemische samenstelling van de deposities (zowel van droge als natte deposities), de effecten van deze deposities en de effecten van het transport van stof en zwevende deeltjes. Geurhinder en fotochemische verontreiniging worden eveneens bestudeerd in deze discipline. Zoals reed verschillende malen aangegeven in deze nota handelt het RUP om een nieuwe parking die in feite een antwoord wil bieden op de bestaande parkeer- en ontsluitingsproblematiek. Door de aanleg van de parking worden niet nog méér wagens aangetrokken tot het gebied, maar wordt voor de bestaande toestand een verbeterde situatie gecreëerd waardoor het gebied zowel voor dagrecreatie als in het dagelijkse leven beter kan functioneren en een betere organisatie zal kennen. Ten opzichte van de bestaande toestand ontstaan er dus geen bijkomende effecten voor wat betreft de discipline lucht en klimatologische factoren. Besluit: Er zijn geen significante effecten inzakde de discipline ‘Lucht en klimatologische factoren’.
9.8
LICHT, WARMTE EN STRALINGEN.
De parking zal omwille van het subjectieve veiligheidsgevoel verlicht worden. Om de lichtvervuiling in dit gebied zoveel mogelijk te beperken, zal bij de keuze van de armatuur (zowel naar lichtsterkte als naar hoogte en andere factoren die hier invloed op kunnen hebben) erover gewaakt worden dat de verlichting tot een minimum beperkt wordt. Bovendien kan het stadsbestuur een regeling treffen waarbij de verlichting enkel gebruikt wordt indien de parking ook effectief in gebruik is bij activiteiten. De verlichting van de parking wordt dus opgevat met oog op het beperken van het energieverbruik (duurzaamheidsprincipe) en het voorkomen van lichthinder. Verlichtingspalen moeten voldoen aan de principes neerwaartse lichtstroom, minimum doelgebied en minimum luminantie voor een voldoende en gelijkmatige verlichting, m.a.w. een goed verlichte parking met voetgangersassen met minimum verbruik én minimum lichthinder. Besluit: Er worden door de milderende maatregelen slechts beperkte negatieve effecten verwacht voor de discipline “licht, warmte en stralingen”.
9.9
LANDSCHAP EN CULTUREEL ERFGOED. 9.9.1
Onroerend Erfgoed.
Zie Kaart 3: Overige bepalingen. Het plangebied Daarenboven grenst het plangebied tegen het beschermde landschap Basiliek van OLVrouw en Omgeving en het traditioneel landschap ‘Zandige hageland’.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 68/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.9.2
Ontwerp plenaire vergadering
Landschap: aanwezigheid ankerplaatsen en relictzones
..
Het plangebied is gelegen binnen de ankerplaats ‘Bedevaartsoord van Scherpenheuvel’. Besluit: Het herstructureren en efficiënte inrichten van een reeds bestaand parkeerterrein richt zich net op een verbetering van de ruimtelijke ordening, waarbij alle randvoorwaarden, ook deze van het aanwezige beschermde landschap en de ankerplaats, in acht worden genomen. Het realiseren van een parkeerstrook die landschappelijk gekaderd is en aansluit op het bestaande groenkarakter van de omgeving enerzijds en de openheid van het landschap anderzijds gebeurt op zulke wijze dat er geen aantasting van de beschermde aspecten plaats vindt.
9.10
MOBILITEIT.
De aanleg van deze parking ter herstructurering van de bestaande parking gebeurt met het oog op een efficiënte inrichting, een verbeterde organisatie en ontsluiting en een optimale ruimtelijke ordening. Aangezien de bestaande parking omwille van haar configuratie (driehoekvorm) en uitgesproken niveauverschillen (tot 10.00m) niet optimaal kan gebruikt worden, wordt deze herstructurering in haar geheel bekeken en niet binnen de afbakening van het huidige parkeerterrein. Er wordt een nieuw parkeerterrein ingericht in de vorm van een parkeerstrook grenzend aan de oude stadswallen. In samenhang hiermee wordt op de oude stadswallen ook de oude voetweg terug aangelegd, in aansluiting met de noordelijke voetweg die nog steeds aanwezig is. Het geheel creëert een aangename wandeling op de oude stadswallen voor de gebruiker en wordt gekenmerkt door zijn integer karakter. Het huidige parkeerterrein werd officieel ontsloten langs de zijde van het centrum. Aangezien Scherpenheuvel gekenmerkt wordt door de kleinschaligheid van zijn historisch centrum, zijnde smalle straatjes, dichte bebouwing, … is dit in de praktijk echter niet zo omdat de bereikbaarheid van de parking hierdoor gehypothekeerd wordt. Bussen kunnen zich maar moeilijk door het centrum begeven, auto’s wagen zich niet door de plaatselijke drukte, … In werkelijkheid wordt de parking dus niet via deze zijde benaderd. De parking wordt benaderd vanuit het open agrarisch landschap, langsheen onverharde wegen die vertrekken vanaf de Diestsestraat. Door het realiseren van een parkeerstrook tegen de oude stadswallen aan, wordt de parking rechtstreeks bereikbaar gemaakt vanaf de Diestsestraat. Via een specifieke, een ingerichte en daartoe geschikte toegang kunnen auto’s en bussen het parkeerterrein oprijden. Deze toegang bevindt zich in de afbakening van de bebouwde kom van Scherpenheuvel-Zichem waardoor de ontsluiting van de parking gebeurt in een “zone 50”, en niet in de zone 70 zoals dit nu het geval is (knooppunt landweg en Diestsestraat). Het ontstaan van een knooppunt op een plek waar de snelheid gematigd is creëert een veiligere ontsluiting voor de talrijke voertuigen op piekmomenten. De landweg kan door deze nieuwe ontsluitingsoptie ontlast worden en in haar oorspronkelijke toestand hersteld worden. De inrichting van de parkeerstrook zal echter zo gebeuren dat sluipverkeer ontmoedigd wordt. Het aanbrengen van versmalde doorgangen, verhoogde doorgangen of vluchtheuvels, wegversperringen op de berijdbare stroken, … moeten het verkeer ontmoedigen om via deze parkeerstrook naar het noorden van het centrum te gaan. Indien nodig kan er zelfs een permanente scheiding tussen het noordelijke en zuidelijke gedeelte van de parking worden aangebracht. Dit zou haar functionaliteit niet in het gedrang brengen aangezien het zuidelijk deel dan nog steeds kan worden ingezet op pieken tijdens het toeristisch seizoen en het noordelijk deel kan functioneren op schaal van het centrum en het dagelijkse gebeuren hieromtrent. Dit nieuwe parkeerterrein is een antwoord op de bestaande parkeerproblematiek en zal geen bijkomend verkeer genereren. Er gebeurt enkel een herstructurering waardoor haar functionaliteit en bereikbaarheid geoptimaliseerd wordt. Door een verbeterde inrichting van het terrein kan dit terrein ook ingezet worden in een gedifferentieerd parkeerbeleid voor het centrum. De parkeerdruk in het centrum is vaak zo groot dat er geen plaats meer is, en dit vaak ten koste van de eigen inwoners en centrumbezoekers. Besluit: Voor de discipline ‘mobiliteit’ zal er een verbeterde situatie ontstaan aangezien de verkeersdruk op het centrum aanzienlijk zal dalen wanneer de parking rechtstreeks bereikbaar wordt vanaf de Diestsestraat. Door de parking achter de basiliek in te zetten op zowel het dagelijkse gebruik, en hier ook geschikt voor te maken, als op het gebruik tijdens piekmomenten voor het toeristisch gebeuren ontstaat er ook een verlichting op de parkeerdrukte in het centrum. Voor de discipline ‘mobiliteit’ worden er enkel positieve gevolgen verwacht.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 69/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.11
Ontwerp plenaire vergadering
GELUID.
Bij de realisatie van infrastructuurwerken worden vaak zware machines en voertuigen ingezet die voor aanzienlijke geluidsoverlast kunnen zorgen. De impact hiervan wordt bepaald op basis van types en aantallen van de ingeschakelde machines en voertuigen. De geluidshinder wordt ook veroorzaakt door aan- en afvoer van (bouw)materialen langs toegangswegen naar de werf. Dit gaat allemaal over tijdelijke geluidshinder. Hier kan echter nog geen inschatting van gemaakt worden. Naast de tijdelijke geluidsoverlast, is er de geluidsoverlast wanneer het RUP gerealiseerd is. In dit geval gaat het in het bijzonder over de geluidsoverlast afkomstig van het verkeer dat naar de parking geleid wordt. In de aanlegfase zal er tengevolge van het realiseren van infrastructuur (parking) een toename zijn van het geluidsniveau in de omgeving. Dit zal in dit geval een invloed hebben op de kwaliteit van het milieu en kan effecten hebben op de volgende aspecten: ▪ negatieve invloed op kwaliteitsbeleving van het milieu; ▪ rustverstoring van fauna (o.a. populatiewijzigingen). Voor wat betreft de uitbatingsfase kan gesteld worden dat er ten opzichte van de huidige situatie geen bijkomende geluidseffecten gegenereerd worden. Zoals reeds gesteld bij de voorgaande discipline (lucht en klimatologische factoren) handelt het RUP om een nieuwe parking die in feite een antwoord wil bieden op de bestaande parkeerproblematiek en parkeerdruk van het centrum van Scherpenheuvel-Zichem. Door de aanleg van de parking worden niet nog méér wagens aangetrokken tot het gebied, maar wordt voor de bestaande toestand een verbeterde situatie gecreëerd waardoor het gebied beter kan functioneren en een betere organisatie zal kennen van de activiteiten die er plaatsvinden. Besluit: Er zijn inzake de discipline “geluid” een aantal effecten te verwachten bij de aanlegfase ervan. Voor de uitbatingsfase wordt verwacht dat deze effecten niet groter worden ten opzichte van de huidige toestand. Bovendien wordt er een buffer aangelegd in de vorm van een bosrand op de grens van het plangebied met het open agrarisch gebied waardoor het geluid in zekere mate gebufferd wordt. Er worden geen blijvend significante effecten verwacht bij de herinrichting en herstructurering van de parking.
9.12
SYNTHESE.
Het plangebied en de nabije omgeving vertonen geen relevante bijzondere kwetsbaarheden die mogelijk onderhevig kunnen zijn aan aanzienlijke milieu-effecten. Een verdere disciplinegewijze uitwerking heeft bijgevolg geen toegevoegde waarde. Wel komen uit deze scoping een aantal aandachtspunten naar voor om mee te nemen bij de verdere uitwerking van het RUP ‘Parking achter de basiliek’:
De afbakening van het RUP wordt correct bepaald en de oppervlakte van het RUP geminimaliseerd ten einde de inname van agrarisch gebied te minimaliseren; De afbakening van het RUP wordt correct bepaald en de oppervlakte van het RUP geminimaliseerd ten einde verliezen inzake de biologische waardering van het gebied te beperken; In de stedenbouwkundige voorschriften worden de nodige maatregelen opgenomen om een bosrand (struiken) als wezenlijk van de buffer te realiseren aan de zijde van het open landschap zodat migratie van fauna mogelijk blijft; In de stedenbouwkundige voorschriften wordt het verbod op afsluitingen in deze parkeerstrook opgenomen; In de stedenbouwkundige voorschriften worden bijkomend de nodige maatregelen en voorzieningen opgenomen die de biologische waarde van het gebied zoveel mogelijk behouden en waar mogelijk stimuleren;
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 70/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
9.13
Ontwerp plenaire vergadering
In de stedenbouwkundige voorschriften opnemen dat er slechts een beperkt oppervlakte aan verharding mag worden gerealiseerd, en dit in waterdoorlatende materialen: dit om de infiltratiegevoeligheid van het gebied niet in het gedrang te brengen; In de stedenbouwkundige voorschriften wordt de landschappelijke inpassing van de parkeerstrook nauwkeurig vastgelegd door strikte bepalingen op te nemen aangaande de beplantingen, ...
CONCLUSIE.
Voor de activiteiten die binnen het planologisch kader van het RUP “Parking achter de Basiliek” zullen kunnen gerealiseerd worden is er van rechtswege geen planMER-plicht. Er zijn ook geen aanzienlijke milieu-effecten te verwachten want:
De impact van de herstructurering van het parkeerterrein die in dit planologisch kader kan worden gerealiseerd heeft geen potentiële significante impact op de milieu-effecten;
Er zijn geen beschermingen in het plangebied of in de nabijheid aanwezig die bijzondere aandacht vergen, m.u.v. de ankerplaats ‘Bedevaartsoord van Scherpenheuvel’. Met betrekking tot deze bescherming worden er in de afbakening van het RUP expliciet bepalingen opgelegd naar de in te nemen ruimte en de landschappelijke inkleding;
Er zijn geen bijzondere kwetsbaarheden die de te verwachten milieu-impact zwaarder zullen doen doorwegen.
Er dient bijgevolg geen planMER opgemaakt te worden voor het RUP “Parking achter de Basiliek” te Scherpenheuvel-Zichem.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 71/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
10 PLANBATEN/PLANSCHADE. De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van 27 maart 2009, in werking getreden op 16 mei 2009, bepaalt dat een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) vanaf nu ook een register, al dan niet grafisch, van de planbaten en planschade moet bevatten.
10.1
PLANSCHADE.
Planschade is een vergoeding die onder bepaalde voorwaarden kan worden geëist door de eigenaars van onroerende goederen wanneer hun percelen op basis van een inwerking getreden bestemmingsplan niet meer in aanmerking komen voor een vergunning om te bouwen of te verkavelen, terwijl ze voor de inwerkingtreding van het bestemmingsplan daarvoor wel in aanmerking kwamen. Voor de toepassing van de planschadevergoeding moet voldaan zijn aan 4 voorwaarden: 1. Het perceel moet gelegen zijn aan een voldoende uitgeruste weg. Dit criterium geldt evenwel niet voor de percelen waarop de bedrijfsgebouwen en de exploitantenwoning van een land- of tuinbouwbedrijf gelegen zijn; 2. Het perceel moet stedenbouwkundig en bouwtechnisch voor bebouwing in aanmerking komen; 3. Het perceel moet gelegen zijn binnen een bebouwbare zone zoals bepaald in een plan van aanleg of ruimtelijk uitvoeringsplan; 4. Enkel de eerste 50 meter vanaf de rooilijn komt in aanmerking voor planschade. Er is geen planschadevergoeding (meer) verschuldigd in de volgende gevallen: 1.
bij verbod te bouwen of te verkavelen als gevolg van een vastgestelde en, in voorkomend geval, goedgekeurde onteigeningsbeslissing; (Wanneer er een onteigeningsbeslissing is, dan wordt de vervaltermijn om een planschadevergoeding aan te vragen gedurende 5 jaar geschorst.); 2. bij verbod een grotere oppervlakte van een perceel te bebouwen dan het ruimtelijk uitvoeringsplan toelaat, of bij een verkaveling de door het plan bepaalde bebouwingsdichtheid te overschrijden; 3. bij verbod de exploitatie van gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke bedrijven voort te zetten na het verstrijken van de tijd waarvoor de milieuvergunning was verleend; 4. bij verbod te bouwen op een stuk grond dat de minimumafmetingen, vastgesteld in een ruimtelijk uitvoeringsplan, niet heeft; 5. bij verbod te bouwen of te verkavelen buiten de bebouwde kernen wegens de dwingende eisen van de verkeersveiligheid; 6. bij verbod een stuk grond te verkavelen waarvoor een vroeger verleende verkavelingsvergunning vervallen was op de datum van de inwerkingtreding van het ruimtelijk uitvoeringsplan of plan van aanleg dat vermeld verbod inhoudt; 7. voor de gebouwen of vaststaande inrichtingen, vernield door een natuurramp, als het verbod van hun wederopbouw voortvloeit uit artikel 12, §3, eerste lid van de wet van 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere schade veroorzaakt aan private goederen door natuurrampen; 8. bij weigering van een aanvraag om de functie van een gebouw te wijzigen; 9. wanneer de overeenkomstig artikel 2.6.2, §1, berekende waardevermindering die voor schadeloosstelling in aanmerking komt, niet meer bedraagt dan twintig ten honderd van de waarde van het goed op het ogenblik van de verwerving, geactualiseerd tot op de dag van het ontstaan van het recht op vergoeding en verhoogd met de lasten en kosten; 10. wanneer de schade in aanmerking komt voor een compensatie, vermeld in boek 6, titel 2 of +titel 3, van het decreet van 27 maart 2009 betreffende het grond- en pandenbeleid, m.n. . de compensatie van de kapitaalschade ten gevolge planologische “groene” initiatieven die ingrijpen in de economische aanwendingsmogelijkheden van bepaalde landbouwgronden, de zgn. bestemmingswijzigingscompensatie voor kapitaalschade (zie ook volgende paragraaf). 11. indien de vervaltermijn verstreken is; i.e. 5 jaar na de inwerkingtreding van het plan dat aanleiding gaf tot de schade.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 72/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
10.2
Ontwerp plenaire vergadering
PLANBATEN.
Planbaten is een heffing die eigenaars van onroerende goederen verschuldigd zijn aan het Vlaams Gewest wanneer op basis van een in werking getreden bestemmingsplan, een perceel in aanmerking komt voor een vergunning of om te verkavelen, waarvoor het de dag voorafgaand aan de inwerkingtreding van dat plan niet in aanmerking kwam. De eigenaar van een grond die meer waard wordt doordat de grond een andere bestemming krijgt met de inwerkingtreding van een bestemmingsplan, dient een belasting te betalen op de ontstane meerwaarde. De bestemmingswijzigingen die een heffing kunnen doen ontstaan worden in onderstaande samenvattende tabel weergegeven. Eindbestemming Wonen
Bedrijven
Recreatie
Landbouw
Heffing
Heffing
heffing
heffing
Heffing Heffing Heffing Heffing
Heffing Heffing Heffing /
heffing / heffing /
/ / / /
Initiële bestemming Bos of groen
12
Landbouw Recreatie Openbaar nut Bedrijven
Ook de bestemmingswijziging van “bos”, “overig groen” of “reservaat en natuur” naar een “gebied voor de winning van oppervlaktedelfstoffen” kan een belasting doen ontstaan.
Er zijn enkele uitzonderingen op de planbatenheffing. Er is geen planbatenheffing verschuldigd: 1. 2. 3. 4.
5.
12
“wanneer een bestemmingswijziging niet voor gevolg heeft dat voortaan een verkavelingsvergunning of een stedenbouwkundige vergunning verkregen kan worden die voor de inwerking van het ruimtelijk uitvoeringsplan of het bijzonder plan van aanleg niet verkregen kon worden; “wanneer een bestemmingswijziging minder dan 25% van een perceel bestrijkt en/of een perceelsgedeelte van minder dan 200m² betreft”. Wanneer een perceel m.a.w. slechts gedeeltelijk wordt geraakt door een bestemmingswijziging is toch een planbatenheffing verschuldigd wanneer de wijziging voldoende substantieel i, wat betekent dat de wijziging én 25% of meer van het perceel bestrijkt én 200m² of meer betreft; “wanneer voor het perceel een ruimtelijk uitvoeringsplan, dan wel een bijzonder plan van aanleg, in werking treedt om te voldoen aan een verplichting tot planschadevergoeding.” De nieuwe regeling behoudt het zgn. “recht op inkeer”. De overheid kan aan een verplichting tot planschadevergoeding voldoen door een plan vast te stellen dat het goed opnieuw de bestemming geeft die het had voor de inwerking treding van het bestaande plan. In dat geval is geen planbatenheffing verschuldigd; “wanneer percelen waarop een zonevreemde, hoofdzakelijk vergunde en niet-verkrotte, woning of bedrijf gevestigd zijn, zone-eigen worden gemaakt”. Hetzelfde geldt voor het zone-eigen maken van gebouwen of terreinen voor sport-, recreatie- en jeugdactiviteiten. Het gaat hierbij vooral om kleinere sport- en recreatieterreinen met hun bijhorende gebouwen of terreinen en om gebouwen voor jeugdbewegingen en jongerenorganisaties die thans gelegen zijn in landelijke gebieden en daarmee gelijkgestelde gebieden of zones; “wanneer een perceel, begrepen in een niet-vervallen verkaveling, bestemd voor woningbouw, een voor woningbouw geëigende bestemming krijgt ten gevolge van het plan”.
Hiermee wordt de bestemmingszone bedoeld die onder de categorie van de gebiedsaanduiding “bos”, “overig groen” of “reservaat en natuur” valt. ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 73/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
10.3
Ontwerp plenaire vergadering
BESTEMMINGSWIJZIGINGCOMPENSATIE DOOR KAPITAALSCHADE.
De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van 27 maart 2009, in werking getreden op 16 mei 2009, bepaalt dat een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) vanaf nu in voorkomend geval ook een register met de percelen die recht hebben op een gebruikerscompensatie bij bestemmingswijzigingen, overdrukken en erfdienstbaarheden tot openbaar nut opgelegd door de Vlaamse overheid: -
Een bestemmingswijziging is een wijziging t.g.v. een ruimtelijk uitvoeringsplan dat een landbouwzone omzet naar een natuur- of boszone of een zone ‘overig groen’. Schade door ‘overdrukken’ kan zich voordoen wanneer op de bestemming van een gebied een overdruk ‘ecologisch belang’, ‘ecologische waarde’ ‘overstromingsgebied’, ‘reservaat’ of ‘valleigebied’ wordt gelegd. Gebruikers hebben recht op een compensatie voor de geleden schade die ontstaan is door een erfdienstbaarheid tot openbaar nut opgelegd door de Vlaamse overheid op een agrarisch gebied of op een landzone, wanneer die erfdienstbaarheid ‘meer gebruiksbeperkingen teweegbrengt dan redelijkerwijs in het algemeen belang en ter vrijwaring van de basismilieukwaliteit moet aanvaard worden’.
De gebruikerscompensatie wordt uitbetaald door de Vlaamse Regering. De Vlaamse Regering kent de compensatie pas toe wanneer ze deze gebruiksbeperking heeft vastgesteld op basis van het advies van de bevoegde kapitaalschadecommissie. De Vlaamse Regering zal later nog de details over de berekening van de compensatie bepalen. De gebruikers dienen hun aanvraag voor een gebruikerscompensatie in bij de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). De VLM brengt de gebruiker op de hoogte van haar ontwerpbeslissing. De aanvrager kan tegen deze ontwerpbeslissingen bezwaar aantekenen. Is er geen tijdig bezwaar ingediend, dan neemt de VLM onmiddellijk een definitieve beslissing. De Vlaamse Regering bepaalt later de concrete spelregels en termijnen voor de aanvraagprocedure, de bezwaarprocedure, de uitbetalingstermijnen, enz. De VLM kan de gebruikerscompensatie toekennen naar aanleiding van ruimtelijke uitvoeringsplannen, plannen van aanleg of beschikkingen tot oplegging van een erfdienstbaarheid tot openbaar nut die vanaf 1 januari 2008 definitief zijn vastgesteld of aangenomen.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 74/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
Op volgende figuur en tabellen wordt aangeduid welke percelen of delen van percelen mogelijks getroffen worden door planbaten en/of planschade en/of gebruikerscompensatie.
PLANBATEN perceelsnummer
oppervlakte
118R 118L 118M 120B 121F
45a 94ca 22a 33ca 2a 09ca 46a 46ca 24a 89ca
bestaande bestemming agrarisch gebied agrarisch gebied agrarisch gebied agrarisch gebied agrarisch gebied
nieuwe bestemming zone voor landschapsparking zone voor landschapsparking zone voor landschapsparking zone voor landschapsparking zone voor landschapsparking
1ha 41a 71ca GEBRUIKERSCOMPENSATIE perceelsnummer
oppervlakte
bestaande bestemming
118L 120B 121F
7a 86ca 5a 79ca 4a 81ca 0ha 18a 46ca
agrarisch gebied agrarisch gebied agrarisch gebied
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
nieuwe bestemming buffer buffer buffer
pag. 75/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
Ontwerp plenaire vergadering
December 2010
pag. 76/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
11
Ontwerp plenaire vergadering
GRAFISCH PLAN.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 77/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
12 RUIMTEBALANS. BESTEMMING
GEWESTPLAN
agrarisch gebied woongebied
RUP
16500 200
zone voor landschapsparking buffer
14505 2195
TOTAAL:
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
16700 m²
16700 m²
December 2010
pag. 78/79
Stad Scherpenheuvel-Zichem: RUP “Parking achter de basiliek”
Ontwerp plenaire vergadering
13 LIJST MET OP TE HEFFEN VOORSCHRIFTEN BINNEN DE GRENZEN VAN HET RUP. Conform de bepalingen opgenomen in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van 27 maart 2009, in werking getreden op 16 mei 2009, worden de voorschriften opgenomen in het Koninklijk Besluit van 28.12.1972 betreffende de inrichting van de ontwerp gewestplannen en gewestplannen voor het gewestplan Aarschot-Diest, K.B. 07-11-1978: ▪
Zone voor agrarisch gebied.
volledig opgeheven en integraal vervangen door het van kracht geworden RUP “Parking achter de Basiliek”. Conform de bepalingen opgenomen in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van 27 maart 2009, in werking getreden op 16 mei 2009, worden de voorschriften opgenomen in het Ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Zonevreemde Sport’ (05 maart 2009) gedeeltelijk opgeheven voor: ▪
Zone voor recreatieve doeleinden (in overdruk).
voor delen van de percelen 118M0 en 118P0 door het van kracht geworden RUP “Parking achter de Basiliek”.
ScrNOT01D-100372.12 Parking achter de basiliek
December 2010
pag. 79/79