Routekaart gemeenteraadsverkiezingen Den Bosch 2018 concept 17-8-16
college-onderhandelingen
21 maart 2018 verkiezingen
STAP 9
STAP 8
6 februari 2018 STAP 7 inleveren kandidatenlijst
november 2017: ALV STAP 6 * vaststellen kandidatenlijst * actualiseren programma
STAP 5 kandidatencommissie stelt lijst op
april 2017: ALV STAP 4 * voorlopige vaststelling programma * instelling kandidatencommissie
STAP 3 programmacommissie stelt programma op
november 2016: ALV STAP 2 * besluit meedoen aan verkiezingen * instelling programmacommissie
april 2016: ALV STAP 1 * vaststelling verkiezingsplan
Stap 1: vaststelling van het verkiezingsplan (ALV april 2016) Formeel is het bestuur bevoegd het verkiezingsplan vast te stellen, maar in de Bossche traditie is dit een onderwerp dat op de ALV hoort te worden vastgesteld. Dat past bij de traditioneel grote betrokkenheid van de leden. “Vaststelling” is een groot woord: het plan is geen formeel besluit, en het zal in de loop van de maanden worden aangepast aan de ontwikkelingen als dat nodig is. Conform het advies van de kandidatencommissie 2013 – 2014 zal het bestuur ervoor zorgen dat er in de loop van de verkiezingsvoorbereiding “verbindende activiteiten” (zoals Samen Denken Doen in 2014) zullen worden georganiseerd.
Achtergrondinformatie Uit het huishoudelijk reglement (landelijk): Artikel 32. Deelname aan verkiezingen; verkiezingsplan 1. De ledenvergadering beslist over het deelnemen aan verkiezingen voor een vertegenwoordigend orgaan. 2. Het afdelingsbestuur stelt het verkiezingsplan vast. Dit bevat in elk geval de termijn waarbinnen leden zich kandidaat kunnen stellen en de termijn waarbinnen de kandidatenlijst wordt gepresenteerd. 3. Het afdelingsbestuur beslist over de lengte van de lijst en benoemt de leden van de programmacommissie en een commissie die voor deze verkiezingen belast wordt met de selectie van kandidaten (externe kandidatencommissie).
Stap 2: besluit om mee te doen aan de verkiezingen; instelling programmacommissie (ALV november 2016) Het besluit om aan de verkiezingen mee te doen moet formeel worden genomen. Maar het zal in Den Bosch niet meer dan een formaliteit zijn. Het is ook een moment waarop beslist kan worden over bijvoorbeeld een lijstcombinatie met andere partijen, al kan het ook later. Instelling van de programmacommissie − Er wordt een commissie ingesteld, die uit vijf leden bestaat. De commissie moet beschikken over leden die inhoudelijk deskundig zijn, politiek gevoel hebben, de afdeling goed kennen en redactionele vaardigheden hebben (begrijpelijk en wervend schrijven). − Om de commissie op de ALV in te kunnen stellen moet het bestuur de ploeg van vijf mensen al vóór de ALV rond hebben. Op de ALV kunnen leden eigen kandidaten voor de commissie voordragen. − Een van de leden is tevens bestuurslid. Die zorgt voor afstemming met het bestuur. − De leden van de fractie worden agendalid. Zij worden maximaal benut op hun kennis, ervaring en politiek inzicht, maar ze worden niet belast met de verantwoordelijkheid voor het schrijven van het programma en met het organiseren van het proces.
Stap 3: programmacommissie stelt programma op (november 2016-april 2017) Bij het opstellen gelden de volgende uitgangspunten. − De Rode en de Groene Werkgroep worden ingeschakeld om materiaal aan te leveren en bijeenkomsten te organiseren. − De commissie organiseert themabijeenkomsten voor leden en eventueel niet-leden, of zorgt dat een van de werkgroepen zulke bijeenkomsten organiseert. − De commissie maakt gebruik van actieve leden en van leden die niet actief zijn maar hebben aangegeven dat ze incidenteel hun deskundigheid willen inzetten voor de partij. − De programmacommissie is verantwoordelijk voor het schrijfproces en de redactie. Zij kan anderen vragen tekstbijdragen te leveren. Voor de inhoud van het programma gelden de volgende uitgangspunten. − Het programma wordt ontwikkeld op basis van het programma voor de verkiezingen van 2014. − Het programma wordt concreter en gedetailleerder dan in 2014, zodat het een goede basis biedt voor de college-onderhandelingen. De financiële paragraaf is zo concreet en exact mogelijk. − Het programma mag omvangrijk zijn en vernieuwende elementen bevatten. − Voor de hanteerbaarheid in de campagne kan er eventueel een samenvatting van worden gemaakt en/of een lijstje met enkele opvallende en aansprekende punten. Over de procedure − De commissie streeft naar een volledig programma, dat voorjaar 2017 in principe klaar is. Maar het programma wordt nog in de laatste fase geactualiseerd, aangepast aan de jongste ontwikkelingen (stap 6 – tot november 2017). − Het eerste concept wordt voor commentaar voorgelegd aan de fractie, het bestuur, de werkgroepen, sleutelfiguren (bijv. deskundigen) en vertegenwoordigers van buurafdelingen (Vught, Heusden, Oss, Maasdriel). − Het laatste concept wordt uiterlijk vier weken voor de ALV aan de leden gestuurd, zodat die amendementen kunnen voorbereiden.
Stap 4: voorlopige vaststelling programma en instelling kandidatencommissie (ALV april 2017) Vaststelling programma Tijdschema: − het concept wordt vier weken voor de ALV aan de leden gestuurd, − de leden hebben drie weken om amendementen in te dienen, dus tot 1 week voor de ALV, − de amendementen worden voor en zo nodig op de ALV onder de leden verspreid. De programmacommissie beoordeelt de amendementen inhoudelijk: − levert commentaar, − adviseert de ALV het amendement wel of niet te aanvaarden, − doet zo nodig suggesties voor betere formulering of voor compromissen. Het bestuur begeleidt de behandeling van de amendementen procedureel: − bepaalt vooraf de volgorde waarin de amendementen worden besproken en in stemming gebracht, − bereidt de discussie voor (vooral van belang bij een groot aantal amendementen: zorg dragen dat de discussie op hoofdlijnen en over hoofdthema’s wordt gevoerd). Wijze van stemming Eerst wordt gestemd over de amendementen per hoofdstuk of paragraaf. Daarna wordt gestemd over elk hoofdstuk, zoals dat is gewijzigd door de amendementen die zijn aangenomen. Daarna wordt gestemd over het programma als geheel. Artikel 24 van de landelijke statuten, voorzover hier van belang: 5. De ledenvergadering neemt besluiten bij gewone meerderheid van stemmen […]. Blanco stemmen worden geacht niet te zijn uitgebracht, onthoudingen tellen niet mee voor de uitslag. Stemmen bij volmacht is niet mogelijk. 6. Bij stemmingen over personen wordt schriftelijk of elektronisch gestemd. Bij stemmingen over zaken kan ook worden gestemd met behulp van een stemkaart of bij handopsteken. Instelling kandidatencommissie − Er wordt een commissie ingesteld, die uit vijf leden bestaat. De commissie moet beschikken over leden die andere mensen goed aanvoelen, politiek gevoel hebben, de afdeling goed kennen en redactionele vaardigheden hebben (een advies kunnen opstellen dat helder is maar niet kwetsend overkomt). − Een van de leden is tevens bestuurslid. Die zorgt voor afstemming met het bestuur. − Zo mogelijk is een van de leden afkomstig van buiten de afdeling. − Om de commissie op de ALV in te kunnen stellen moet het bestuur de ploeg van vijf mensen al vóór de ALV rond hebben. Op de ALV kunnen leden eigen kandidaten voor de commissie voordragen. − Het bestuur bepaalt voorlopig het aantal verkiesbare en het aantal opvolgerplaatsen (samen blok 1). De overige plaatsen op de lijst vormen blok 2. − Het bestuur stelt profielen vast met eigenschappen waaraan kandidaten bij voorkeur moeten voldoen.
Stap 5: kandidatencommissie stelt lijst op (tot november 2017) Tijdschema voor de kandidaatstelling en de werkzaamheden van de KC Termijn tot vaststelling lijst 7 maanden
Datum
Actie
Opmerking
april 2017
Op ALV waarop de KC wordt ingesteld
6 maanden
mei/juni 2017
5 maanden
juli 2017
Openen kandidaatstelling Nagaan of er genoeg kandidaten zijn met de juiste combinatie van eigenschappen (kennis, ervaring, achtergrond, competenties) Kandidaatstelling sluiten Gesprekken met de kandidaten Opstellen conceptlijst en advies per kandidaat Bespreken advies met de kandidaten Ruimte voor bezwaar en beroep
23 maanden
september oktober 2017
4 weken 2 weken
oktober 2017 okt/nov 2017
0 weken
november 2017
Vaststellen conceptlijst Verzenden conceptlijst met motivatie aan de leden Vaststelling lijst op ALV
KC vult deze termijnen zelf in
Afstemmen met commissie voor geschil en beroep, een orgaan van GL Landelijk Taak bestuur
Opstellen conceptlijst en advies per kandidaat Artikel 34 van het landelijke huishoudelijk reglement bepaalt: Bij het opstellen van de kandidatenlijst gelden de volgende regels. 1. Ieder lid kan zich aanmelden voor de kandidatenlijst. 2. De externe kandidatencommissie beoordeelt de kandidaten aan de hand van het integriteitsprotocol. Is zij van oordeel dat problemen rond de integriteit van een kandidaat een ernstig risico vormen, dan laat zij die kandidaat niet toe tot de stemming op de ledenvergadering. De kandidaat kan dat oordeel ter toetsing voorleggen aan de commissie voor geschil en beroep. De commissie voor geschil en beroep kan bepalen dat de kandidaat wordt toegelaten tot de stemming op de ledenvergadering. 3. De commissie beoordeelt alle kandidaten die tot de stemming zijn toegelaten op hun geschiktheid. Daartoe bevraagt zij de kandidaten zo nodig op hun kennis en vaardigheden, trekt zij zo nodig opgegeven referenties na en wint zij informatie in over de kandidaten. 4. Daarna stelt de commissie een advies op over alle kandidaten en geeft zij een advies over de volgorde van de kandidatenlijst. Daarbij let de commissie op diversiteit, spreiding over deskundigheid en ervaring, en teamrollen. De commissie stelt elke kandidaat vertrouwelijk op de hoogte van de adviezen. Zij krijgen de gelegenheid zich terug te trekken.
5. Kandidaten die niet op de lijst zijn geplaatst, kunnen hun kandidatuur handhaven. Kandidaten die wel op de lijst zijn geplaatst, kunnen zich kandidaat stellen voor hogere plaatsen. 6. De kandidatencommissie maakt de conceptkandidatenlijst en de namen van alle kandidaten bekend. Toelichting Lid 1. Een lid van buiten de afdeling mag zich kandidaat stellen, maar moet zich bereid verklaren, bij benoeming in de gemeente te gaan wonen (artikel H 7, derde lid, Kieswet). Lid 2. De KC toetst allereerst of er rond een kandidaat integriteitsprobemen zijn. Dat gebeurt aan de hand van het landelijke integriteitsprotocol (dat er nog niet is). Integriteitsproblemen kunnen reden zijn om een kandidaat af te wijzen. Die kandidaat kan wel beroep instellen op de (landelijke) commissie voor geschil en beroep; het oordeel van die commissie is definitief. Een kandidaat die is afgewezen vanwege integriteitsproblemen kan dus niet via de ALV alsnog een plaats op de lijst afdwingen. Lid 3. De KC beoordeelt de kandidaten. Zij kan referenties natrekken, bijvoorbeeld bij de fuctioneringscommissie als het gaat om zittende fractie- of commissieleden. Lid 4. Aan de hand van gegevens van alle kandidaten maakt de KC een kandidatenlijst op, die de best mogelijke combinatie van kwaliteiten is. Over elke kandidaat schrijft ze een advies, dat ze met de kandidaat bespreekt. Dat kan voor sommigen aanleiding zijn om zch terug te trekken. De KC zal hun naam en kandidatuur niet bekendmaken; iedereen moet vrij zijn zich kandidaat te stellen zonder vrees voor reputatieschade. Lid 5. Maar een kandidaat die niet op de lijst is geplaatst, kan de strijd ook aangaan op de ALV. Wie wel op de lijst staat kan een hogere plek ambiëren. Hij moet dat aangeven voordat het bestuur de lijst aan de leden stuurt (twee weken voor de ALV). Een kandidaat kan meedingen voor meer dan één plaats. Lid 6. Na alle gesprekken (en na eventueel beroepsprocedures) is de conceptlijst rijp voor publicatie. Daarop staan de kandidaten in de volgorde die de KC in haar wijsheid heeft bepaald, met vermelding van de kandidaten die alsnog op de lijst willen of één of meer hogere plaatsen nastreven. Bij elke kandidaat wordt het advies van de KC vermeld.
Stap 6: vaststellen kandidatenlijst, actualiseren programma (ALV november 2017) Vaststellen kandidatenlijst Voorbereiding van de ALV De KC stuurt de conceptlijst aan het bestuur ter voorbereiding op de ALV met de motivatie van de kandidaten. Het bestuur verzamelt alle gegevens, maakt een boekje en stuurt dat uiterlijk 2 weken voor de ALV aan alle leden. Pleit- en vragenronde De kandidatencommissie geeft een toelichting op het advies, gevolgd door een korte verklaring van het bestuur. Dan is er een algemene ronde voor de leden. Als er algemene opmerkingen zijn of vragen worden gesteld gaat de KC of het bestuur daarop in; als er pleidooien worden gehouden voor kandidaten wordt dat voor kennisgeving aangenomen. Kandidaten voor een verkiesbare plaats of een opvolgingsplaats krijgen kort spreektijd (bijvoorbeeld twee minuten) om hun kandidatuur toe te lichten. Dit gebeurt afzonderlijk per plaats. De leden krijgen daarna de gelegenheid om (kort) een vraag te stellen aan en (kort) antwoord te krijgen van de kandidaten voor de betreffende plek. Wanneer er geen vragen meer zijn of wanneer de voorzitter concludeert dat er voldoende gelegenheid is geweest voor vragen aan de kandidaten, wordt er gestemd. Kandidaten die voor een bepaalde plaats al spreektijd hebben gehad krijgen die niet opnieuw voor de plaatsen daarna. Stemgerechtigde leden: − Nieuwe leden: drie maanden na de inschrijving als lid gaat het lidmaatschap in, mits contributie is betaald (artikel 3 van de statuten). Nieuwe leden hebben meteen na inschrijving dezelfde rechten als de leden, behalve het stemrecht op de ALV (dit is bedoeld om een overval op de ALV te voorkomen). De landelijke gegevens zijn hiervoor bepalend. Het afdelingsbestuur zal een actuele ledenlijst meenemen om dit te kunnen controleren. − Stemgerechtigde leden ontvangen bij het tekenen van de presentielijst een stemkaart. Op vertoon van die stemkaart worden stembriefjes uitgereikt. − Uitsluitend de op de ALV aanwezige leden hebben stemrecht. Als je niet aanwezig kunt zijn, is het dus niet mogelijk om een volmacht te geven aan iemand anders om namens jou te stemmen. Wijze van stemmen − Er wordt gestemd per plaats op de lijst. Voor elke plek is er tenminste één kandidaat. − Een lid kan (a) op een kandidaat stemmen, of (b) aangeven dat hij geen van de kandidaten steunt. Blanco stemmen is niet mogelijk, onthoudingen tellen niet mee. − Stemmingen zijn schriftelijk (of elektronisch). − Voor het uitdelen, ophalen en tellen van de stembriefjes benoemt de ALV een stemcommissie van drie leden. Stemming over de lijst − Eerst stelt de ALV op voorstel van het bestuur vast hoeveel kopplaatsen er zijn. Voor de kopplaatsen (verkiesbare en opvolgingsplaatsen) wordt per plaats gestemd. − Om gekozen te zijn moet een kandidaat meer dan 50% van de stemmen krijgen. Als geen van de kandidaten dat haalt, vindt een nieuwe stemronde plaats tussen de twee kandidaten die het hoogste aantal stemmen hebben gehaald. Als het aantal stemmen dat wordt uitgebracht tegen beide kandidaten meer dan 50% is, zijn ze allebei afgewezen. Is het aantal stemmen tegen beide kandidaten minder dan 50%, dan is
− − − −
de kandidaat met de meeste stemmen gekozen; bij een gelijk stemmenaantal beslist het lot. Ook als er voor een bepaalde plaats maar één kandidaat is, wordt er gestemd. De kandidaat moet tenminste 50% halen om de plaats te kunnen innemen. Kandidaten kunnen zich tot vlak voor iedere stemming terugtrekken voor de plaats waarover gestemd gaat worden. Als een plaats op de lijst niet wordt opgevuld, schuiven alle kandidaten voor de daaropvolgende plaatsen een plaats op. Over de staart van de lijst (de niet verkiesbare plaatsen) wordt in één keer als geheel gestemd.
Actualiseren van het programma Zowel de programmacommissie als leden kunnen amendementen indienen op het voorlopig vastgestelde programma. Alleen amendementen die naar het oordeel van het bestuur inspelen op nieuwe ontwikkelingen zijn toegestaan. De amendementen worden uiterlijk twee weken voor de ALV verspreid. Ze worden behandeld op dezelfde manier als de amendementen bij de voorlopige vaststelling van het programma, rekening houdend met de beschikbare tijd (de kandidatenlijst moet het hoofdonderwerp zijn).
Stap 7: inleveren kandidatenlijst (6 februari 2018) Inleveren lijsten De lijsten worden ingeleverd door het bestuur. Daarbij moet aan allerlei formaliteiten worden voldaan. Het bestuur beschikt over een eigen checklist, op basis waarvan zij de kandidaten benaderen voor aanvullende gegevens en handtekeningendie de basis biedt om de kandidaten voor van alles lastig te vallen.
Stap 8: verkiezingen (21 maart 2018) De campagne vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de permanente campagnecommissie met intensieve betrokkenheid van de kandidaten en op de achterhand de zittende fractie en het bestuur. Uiteraard worden de leden zoveel mogelijk ingeschakeld. Dat valt buiten het kader van dit draaiboek.
Stap 9: college-onderhandelingen (na 21 maart 2018) Algemeen De politieke beoordeling van de resultaten van de gemeenteraadsverkiezing is primair de verantwoordelijkheid van de fractie. Dat geldt ook voor deelname aan het college en eventuele deelname aan een bestuursakkoord. Er worden onderhandelaars benoemd uit de fractie, er komt een klankbordgroep waarin in ieder geval één bestuurslid wordt opgenomen. Bij deelname aan het bestuursakkoord, zal dit voorgelegd worden aan de leden in een besloten ALV. Dit is een moment van verantwoording. Als er geen deelname is aan het bestuursakkoord zal ook tijdens een ALV verantwoording worden afgelegd door de fractie. Concept Procedure voor kandidaat-wethouders Eventueel kan de fractie het bestuur vragen assistentie te verlenen bij de selectie van een eventuele wethouder. Daarvoor kan de volgende procedure worden toegepast. 1. Er komt een oproep aan de leden om belangstelling voor de post van wethouder te laten blijken en kandidaten te noemen. 2. Iedereen kan zich per mail melden bij de voorzitter, stuurt daarbij een CV mee en geeft aan naar welke portefeuilles belangstelling uitgaat. Als iemand iemand anders wil tippen, wordt de tipgever gevraagd om zo mogelijk zelf contact op te nemen met de persoon en te verzoeken een CV in te sturen. Als dat niet gebeurt, worden alleen contactgegevens genoteerd. 3. De voorzitter stuurt alle kandidaten het profiel zoals landelijk GroenLinks dat heeft opgesteld en het korte profiel dat door de ALV is opgesteld. Als kandidaten menen dat ze toch niet in aanmerking komen, kunnen ze zich weer van de lijst af laten halen. Verder wordt iedereen meegedeeld dat − op de dag van de verkiezingen de lijst met wethouderskandidaten overgedragen zal worden aan de lijsttrekker, − zij niet uit zichzelf contact kunnen zoeken met de fractie, − ze niets meer zullen horen van de voorzitter, maar uitsluitend nog iets van de nieuwe fractievoorzitter. Hij neemt óf contact op als er sprake is van mogelijk wethouderschap óf om de kenbaar gemaakte belangstelling af te ronden. 4. De voorzitter geeft op de dag van de verkiezingen de informatie geordend aan de lijsttrekker. 5. Zodra de samenstelling van de fractie definitief bekend is én de fractievoorzitter is gekozen, zal de fractievoorzitter vertrouwelijk aan de fractieleden de informatie over de wethouderskandidaten doorgeven (als dat niet de lijsttrekker is, zal de lijsttrekker de namen doorgeven). Er wordt gepeild hoe wethouderskandidaten ‘liggen’ bij de leden van de fractie.
