Route Soest ( 25,5 km)
15 14
100 jaar Portaal Al 100 jaar zorgt Portaal in Eemland voor een huis voor zijn huurders. Maar om van dat huis een thuis te maken dat is aan u. Door te kiezen waar u gaat wonen, door het in te richten naar uw smaak, door contact te maken met uw buren maar vooral door er herinneringen te maken. En die maak je door goed te ervaren en beleven.
16
13
6 7
10
5
17
12 11
8
9
4
START 18
Speciaal voor u hebben we een fietsroute gemaakt. Een belevingsroute die u wijst op bijzondere en gewone mooie dingen om u heen. 3
De route bestaat uit 3 lussen. Een route Amersfoort, een route Soest en een route Stadskern Amersfoort. We wensen u veel fiets- en beleefplezier.
1
2
Vincent van Oordt Directeur Portaal Eemland
19
Routebeschrijving
1. 2.
3. 4. 5.
6.
7.
8.
9. 10. 11. 12. 13.
14.
U vertrekt vanaf Kleine Spui bij de Koppelpoort. Naast de Koppelpoort slaat u het fietspad in richting het Smalle Pad. Dit is het fietspad dat tussen de spoorbrug en de Koppelpoort in ligt (u hebt het spoor aan uw rechterhand). Dit fietspad loopt over in het Smalle Pad. Bij de Brouwerstraat slaat u linksaf. U neemt de eerste straat rechts (Stationsstraat) Vlak voor het station leidt het fietspad u naar de linkerkant van deze stationsstraat, deze weg vervolgt u (nog steeds Stationsplein/straat) U rijdt alsmaar rechtdoor. De weg heet nu Barchman Wuytierslaan en deze weg blijft u een tijdlang volgen tot u over een spoorwegovergang fietst, hierna gaat u links het fietspad op. Dit fietspad heet het Monnikenboschpad en loopt later over in de Monnikenboschweg. Op dit pad vindt u waargebeurd sprookje “Monnikenboschpad” 1 en informatie over de “Boomleeuwerik” 2 U rijdt alsmaar rechtdoor tot u bij een kruispunt komt (aan uw rechterhand bevindt zich een eettentje). U steekt de weg schuin rechts over en fietst verder op de Beaufortlaan. U neemt het eerste fietspad naar rechts. Dit pad loopt dwars over de Soesterduinen. U blijft het fietspad volgen, bij het eerste kruispunt met andere fietspaden houdt u rechts aan. U kunt hier de informatie lezen over de “Soesterduinen” 3 Het fietspad loopt door in de Wieksloterweg Oostzijde. U vervolgt deze weg. U fietst alsmaar rechtdoor en rechtdoor tot u aan uw linkerzijde de Turfweg ziet. Hierna neemt u rechts het fietspad. Voor auto’s is dit een doodlopende straat. Dit pad heet de Boerenstreek maar er is geen naambordje te zien. Op dit pad kunt u informatie lezen over “het Soesterveen” 4
15. Dit fietspad maakt nog een keer een haakse bocht naar links en naar rechts en eindigt dan op een T-splitsing met de Clemensstraat. 16. Op de Clemensstraat gaat u linksaf en op de Y-splitsing iets verder op neemt u weer de linkerafslag. 17. U blijft rechtdoor fietsen, de weg verandert in de Oude El. Over de straat “Oude El” kunt u een waargebeurd sprookje lezen 5 . 18. Op de T-splitsing met de straat Morgen gaat u rechtsaf. 19. U neemt de eerste straat rechts (Bunder) en de eerste links (Schepel) 20. Bij het kruispunt met de Hofstedering kunt u informatie lezen over kunst in deze wijk (“Kunst in de Boerenstreek”) 6 . U steekt de Hofstedering over, gaat naar links en meteen weer naar rechts. 21. Aan het einde gaat u rechtsaf het Oude Grachtje op. 7 informatie over de bijzondere huurwoningen van Portaal, “Het Oude Grachtje” 22. Bij de T-splitsing gaat u linksaf en bij de volgende Tsplitsing (met de Clemensstraat gaat u weer links. 23. Op de rotonde neemt u de eerste afslag, u fietst nu op de Koningsweg. Op deze weg kunt u lezen over het waargebeurde sprookje “de Koningsweg” 8 . 24. De volgende rotonde gaat u rechtdoor en de rotonde daarop neemt u driekwart en fietst dan het fietspad op dat naar de wijk Smitsveen leidt. 25. U rijdt linksom de parkeerplaats en slaat linksaf richting Veenbesstraat. Op de Veenbesstraat gaat u links. 26. U neemt de eerste weg rechts (Smitsweg) Op deze weg kunt u de informatie lezen over “Smitsveen” 9 . 27. Aan het einde van de Smitsweg gaat u op de T-splitsing linksaf(Nieuweweg) 28. U neemt de eerste weg rechts (Molenstraat) 29. Bij de rotonde gaat u rechtdoor. Hierna neemt u de eerste weg rechts (Molenweg) 30. U rijdt dwars over de Eng, ook hier kunt u 2 informatieve stukjes lezen 10 en 11 31. Bij de Y-splitsing houdt u links aan en u gaat meteen
32.
33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46.
47.
48.
links het fietspad op. 12 ( Chris Uiterwijkpad). Let op onderaan dit pad is een onbewaakte spoorwegovergang! U steekt de spoorwegovergang over en fietst op de Gouden Ploeg. Ook over deze straat een waargebeurd sprookje “de Gouden Ploeg” 13 Bij de T-splitsing gaat u rechts en meteen links. Op de volgende T-splitsing gaat u linksaf (Kerkpad Zuidzijde) Bij de kruising linksaf (Korte Middelwijkstraat) Bij de kruising rechtsaf (Middelwijkstraat) Aan uw linkerhand ziet u “de Oude Zuivelfabriek” 14 U neemt de eerste weg rechts (Wittepaardstraatje) en de eerste links (Kerkpad Zuidzijde) U neemt de derde straat rechts, de eerste links en meteen weer rechts (de Schans) U neemt de eerste weg links (Weideweg). Onderweg kunt u nog wat over de geschiedenis van Soest lezen 15 Op de T-splitsing gaat u rechts (A.P. Hilhorstweg). Heel veel slootjes, zie de informatie over “Kroos” 16 Volg deze hele lange weg 17 tot een T-splitsing waar u linksaf slaat (Birkt) Bij de T-splitsing naar links en met de bocht mee naar rechts. U steekt de Amsterdamseweg rechtdoor over en rijdt de Plataanstraat in. U gaat de derde weg links (de Noorderwierweg) U gaat de vijfde weg rechts (Seringstraat). U volgt deze weg tot u bij de T-splitsing komt met de Soesterweg. U kunt de informatie lezen over het “Soesterkwartier” 18 Op de Soesterweg slaat u linksaf. U neemt de eerste weg rechts en rijdt langs de wagenwerkplaats, de achterkant van het station en eindigt uiteindelijk op de rotonde die u recht oversteekt naar de Eemlaan. Aan het einde van de Eemlaan gaat u rechtsaf en daar ziet u het eindpunt, de Koppelpoort. 19
1
Monnikenboschpad Waargebeurde sprookjes
Heel vroeger stond hier een klooster waar monniken woonden. Langs dit pad liepen ze. De capuchon van hun pij over hun hoofd en een opengeslagen bijbel in hun handen. Lezen en lopen gaat moeilijk tegelijkertijd. Zeker in het bos. Voor je het weet bots je tegen een boom. Toen Pater Portalius op een gegeven moment op een dag voor de 13e keer tegen een boom aanliep, besloot hij alle dikke bomen om te kappen. Vandaar dat je hier nu nog steeds, vergeleken met andere plekken in het bos, maar weinig dikke bomen ziet. Voor de monniken was het een enorme verbetering. Geen monnik zat meer onder de blauwe plekken en builen. Alleen ontstond er wel een ander probleem… Hier in de grond zit namelijk heel zuiver water. Het zuiverste water van heel Nederland! Het was het werk van de monniken uit dit klooster om dat water naar boven te halen en in flesjes te doen. Een heel monnikenwerk, waarvan je vaak naar de wc moet. Maar toen hier nergens meer een boom stond, die dik genoeg was om achter te kruipen om ongezien een plas te doen (monniken kunnen vanwege die pij niet staand een plas te doen) gaf dat grote problemen. Alle monniken zijn toen verhuisd naar België. Daar brouwen ze trappistenbier.
2
De Boomleeuwerik Natuur en landschap
Als je langs het Monnikenboschpad fietst kun je de boomleeuwerik horen en als je hem een keer goed gehoord hebt, dan vergeet je hem nooit meer. Dit bijzondere vogeltje heeft als
wetenschappelijke naam Lulula Arborea. Arborea betekent boom en Lulula is zoals hij zingt. Er zit veel “lululu” in zijn zang.
de Lange Duinen nu een ‘Aardkundig Monument’. Deze titel kan een gebied krijgen als het uniek is en als de ontwikkeling van het gebied over honderden of duizenden jaren kan worden gevolgd.
Via een aantal sloten en de Pijnenburger Grift is dit gebied ontgonnen. Zo loopt het teveel aan water via de Praamgracht langs Paleis Soestdijk naar de Eem. In 1906 wordt er een Waterschap Soesterveen opgericht, vanaf de 20er jaren wordt het Soesterveen ook echt drooggelegd. Tot die tijd was het Soesterveen een hoogveenpareltje. Utrechtse biologen en een Amersfoortse notaris wilden toen de biologisch mooiste stukjes ‘bewaren’. Maar helaas blijft lsevend hoogveen alleen “leven” als het groot genoeg is.
5 Je herkent de boomleeuwerik aan zijn korte staart maar ook omdat hij na zijn liedje vaak in een spiraalvlucht naar beneden vliegt. De meeste Nederlandse boomleeuweriken overwinteren in Zuid-Europa en als ze dan in het voorjaar weer naar Nederland komen bouwen ze hun nest niet in een boom, maar op de grond. Wel vlakbij een boom zodat vader-boomleeuwerik die kan gebruiken als uitkijkpost of als podium.
Je ziet het bijna niet maar aan de noordkant van de spoorlijn was vroeger ook een stuifduinzone, nu is het bebouwd en bebost. De Lange Duinen daarentegen stuiven nog volop. Hier worden juist bomen geveld om ervoor te zorgen dat het stuifduin zo blijft. Op de zandverstuivingen vindt je speciale, zeldzaam geworden planten zoals de blauwgroene polletjes Buntgras.
4 3
Bij de Soester Duinen / Lange Duinen
Bij het Soesterveen Natuur en landschap
Natuur en landschap 10.000 jaar geleden heerste hier een ijstijd die ervoor zorgde dat de gemiddelde temperatuur minder dan -2 graden was. Daardoor kon er bijna niets groeien. De sterke westenwind blies zo enorme hoeveelheden zand het land in. Dat zand bleef vaak liggen aan de voet van bergen en heuvels, zoals hier aan de Utrechtse heuvelrug. Dit zand kwam uit de toen droogliggende Noordzee. In heel Noordwest Europa komen bijna geen zandverstuivingen meer voor, mede daardoor zijn
Het Soesterveen ligt in een natte vallei die bijna helemaal is omringd door hoge zandgronden, zoals de Soester Eng. Het Soesterveen ligt “maar” twee meter boven zeeniveau en heeft geen goede waterafvoer. Daarom is hier door de eeuwen heen veengroei geweest.
Oude El Waargebeurde sprookjes
De straat waar je nu bent was vroeger een zandpad. Een zandpad waarlangs één huisje stond. En in dat huisje woonde een prachtig mooi meisje. Ze had stralend blauwe ogen, blinkend witte tanden en golvend blond haar en ze heette Elly. Maar zo mooi als Elly was, zo lui was ze ook. Alles wat ze moest doen stelde ze uit tot de volgende dag, tot morgen. (De straat hiernaast heet daarom ook Morgen). Hoe ouder Elly werd, hoe luier ze werd. Op een gegeven moment was ze zo lui dat ze alleen nog maar haar bed uitkwam om naar een wensput te lopen om daar te wensen dat ze haar bed weer in mocht. Ze werd zo oud dat iedereen haar Oude El noemde en haar wensput op een gegeven moment vol raakte. Om te kunnen blijven wensen dat ze niets hoefde te doen liet Oude El toen overal rondom haar huis nieuwe wensputten graven. Vandaar dat je in dit kleine straatje zo verschrikkelijk veel putten ziet! Vier grote vierkante putten; drie grote ronde putten en maar liefst twaalf putten aan de aan de kant van de weg.
6
Kunst in de boerenstreek
7
Het Oude Grachtje nr. 16 tot en met 46. Portaal
Kunst en cultuur
Gewoon in een woonwijk, net als ieder ander. Aan het Oude grachtje in Soest wonen 13 volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Gewoon in hun eigen appartement met douche en toilet. Omdat ze net als ieder ander hun eigen leven willen leiden. En voor het beetje hulp en steun dat ze nodig hebben is BinG er. BinG staat voor Begeleiding in Groei en is onderdeel van de zorginstelling Amerpoort. In deze woningen die Portaal verhuurt aan de Amerpoort zijn 2 huiskamers aanwezig waar de bewoners gebruik van kunnen maken. Als de bewoners thuis zijn, is de begeleiding er ook. De Hofstedering is een soort stadsring van de wijk de Boerenstreek. Aan deze ring heeft kunstenaar Nout Visser 12 kunstwerken gemaakt. Deze dienen als herkenningspunt voor de bewoners. De kunstwerken zijn gemaakt op grote keien, het kunstwerk valt er eigenlijk bij in het niet. De kunstenaar wil ons laten zien dat ons menselijk gepriegel in schril contrast staat tot de imposante natuur. De keien komen uit Frankrijk. In 2008 werd door een wijkbewoner ontdekt dat er op de keien 2 zeldzame korstmossen groeien die verder niet in Nederland voorkomen.
8
Koningsweg Waargebeurde sprookjes
en langs de weg zie je daarvan nu nog steeds restanten staan. Op de dag dat de koning zou komen stond iedereen opgewonden langs de weg. Overal wapperden roodwitblauwe vlaggetjes. Maar na uren juichen en wachten was er nog steeds geen koning te zien.
Er is de afgelopen jaren naast dit project ook fysiek een heleboel veranderd in Smitsveen. Aan de Kamperfoelie- en de Weegbreestraat hebben de flats nieuwe afgesloten entrees gekregen waardoor thuiskomen een andere betekenis heeft gekregen. En kort geleden is de 7-hoogflat aan de Weegbreestraat onder handen genomen. Onderweg naar Soest deed de koning namelijk iets heel stoms. Hij speelde met zijn koninklijke lucifers en stak per ongeluk zijn haren in de fik. De koning schaamde zich dood met zijn kale hoofd en was als de dood dat iedereen hem uit zou lachen (zijn beste vriend was de keizer uit het verhaal van De Keizer Zonder Kleren). Uit angst vluchtte de koning naar België. Toen de mensen hier begrepen dat hij weg was, huilden ze tranen met tuiten en iedereen jammerde ‘De Koning is weg!’, ‘De Koning is weg!’. Sindsdien heet deze weg de Koningsweg en noemde iedereen de koning Lodewijk de Kale.
9
10
Bij De Soester Eng Natuur en landschap
Smitsveen Portaal
Een van de belangrijkste dagen in de geschiedenis van Soest is de dag na 31 maart in het jaar 843. Die dag zou niemand minder dan Keizer Koning Karel de Tweede hier namelijk op bezoek komen. Speciaal voor zijn komst legden men deze statige, brede laan aan: de Keizer Koning Karel de Tweede Avenue. Iedereen hoopte dat de koning hier zou willen komen wonen en de beste architecten uit het land bedachten een prachtig en groot paleis. Op
Thuis in Smitsveen, zo heet de positieve wind die door deze Soester wijk waait, een initiatief van Portaal dat ondertussen door veel andere mensen en organisaties wordt ondersteund. Samen zingen, een workshop volgen of begeleiden. Smitsveen bruist van de energie en dit project nodigt de bewoners van Smitsveen uit die energie zichtbaar te maken en te delen. Kijk voor meer informatie op www.smitsveen.net
De Soester Eng is net als de Amersfoortse Berg een door het vroegere landijs opgeduwde zandheuvel. Met 18-19 meter boven zeeniveau is het een duidelijke bult in het landschap – wel gek dat de Dalweg juist midden over deze bult loopt. Lang is de Eng een droog “eiland” in een moerasgebied geweest. De eerste boeren vestigden zich aan de rand op de zuidoost helling van de Eng, zo waren ze beschermd tegen de Zuiderzee, die regelmatig de Eempolder overstroomde. Bovenop
de Eng lagen de akkers, de boerderijen lagen aan de rand. De Eempolder werd door de boeren gebruikt als hooiland en wei voor het vee. Middenin het dorp Midden op de Eng sta je ook midden in het dorp Soest. Toch zie je grote delen van het dorp niet omdat die achter de rand van De Eng verdwijnen.
11
Molenaar Smits
De Windhond was een dwangmolen, dat betekent dat de boeren verplicht waren daar hun rogge te vermalen. De familie Smits heeft 150 jaar de molen beheerd. Ondanks de nodige spanningen omdat de familie Smits gereformeerd was en de grote Soester boeren katholiek, was de molenaar een man met aanzien. Natuurlijk had je hem nodig om zijn molen maar hij voorspelde ook het weer. De Smitsweg en Smitsveen zijn naar deze familie vernoemd.
13
De Gouden Ploeg Waargebeurde sprookjes
14
De zuivelfabriek De Soester Geschiedenis
Geschiedenis
12
Soester knollen Geschiedenis
Het geven van een bijnaam aan mensen was vroeger heel gewoon. Zo heetten de inwoners van Soest vroeger Soester knollen. Als de oogst, zoals rogge, haver en aardappelen van het land waren gehaald werden de knollen gezaaid. Ook nu worden op enkele bouwakkers van De Eng nog Soester knollen geteeld.
Vroeger had Soest twee molens. Een van die molens heette de Windhond, deze houten molen is gebouwd in 1474. Omdat een houten molen om de haverklap in brand vliegt wordt hij in 1737 opnieuw opgebouwd in een stenen versie. Helaas werd hij in 1930 gesloopt. In 2008 werd de Windhond herbouwd maar nu op een nieuwe plek bovenop De Eng.
Soester knollen kun je eten. Vroeger aten de mensen ze zelf om hun heerlijke smaak maar later diende het ook als bijvoer voor het vee. Het verhaal gaat zelfs dat de Soester knol het lievelingseten was van Koning Willem I (1792-1843). Stel je voor, een Soester knol met een gebraden schapenbout en een lekker glaasje wijn, smullen toch?
Vroeger stond er op deze plek een café, waar de mannen die hier toen de spoorlijn aanlegden elke dag kwamen. Iedereen was erg enthousiast over de mannen. Ze waren aardig, werkten keihard en blonken uit in samenwerking. Ze noemden de mannen daardoor ‘een gouden ploeg werkers’ en omdat die mannen elke dag in het café kwamen veranderde de eigenaar de naam van het café in De Gouden Ploeg. De mannen waren dikke vrienden van elkaar. Ze konden elkaar geen dag missen. Maar op een dag gebeurde er hier iets heel, heel ergs. Er kwam een ontzettende zware storm. Een storm die zo heftig was dat hij grote zware bomen met wortel en al uit de grond tilde. En twee dikke bomen belandden tegelijkertijd op deze plek. Eentje viel op het café: er was niets meer van over. De andere boom viel boven op de zeven mannen. Ze waren in één klap dood en zijn hier toen naast elkaar begraven. Op elk graf werd een eenvoudig houten kruis gezet. Maar de mannen hielden zoveel van elkaar dat ze ook na hun dood contact met elkaar wilden houden. En langzaam maar zeker groeiden de kruizen op hun graf na elkaar toe. Nu lijkt het of je hier een houten hekje ziet staan. Maar in werkelijkheid zijn het de zeven kruisjes die elkaar vasthouden.
Begin van de twintigste eeuw organiseerden de boeren van Soest zich in landbouwcoöperaties. Ze ontdekten dat het voordelen had om samen te werken. Als eerste startten ze een Soester onderlinge verzekering. Elke boer stortte geld in een pot en van daaruit kon je een nieuw huis laten bouwen als dat bijvoorbeeld in brand vloog. Hierop volde de Soester boerenleenbank in 1905, Daarna de coöperatieve maalderij en uiteindelijke de zuivelcoöperatie waar je je melk naar toe kon brengen om er bijvoorbeeld kaas van te laten maken. Dit mooie pand is gebouwd in 1907 en was als zuivelcoöperatie eerst niet erg succesvol. De grote boeren van Soest karnden zelf hun melk. Je wilde toch niet dat anderen dachten dat je een luie boer was? De zuivelfabriek heeft tot 1949 dienst gedaan.
15
Groot Gaesbeekergilde Geschiedenis
Vroeger werd eens in de zoveel tijd de opbrengsten van het gilde in kaart gebracht. Was die opbrengst voldoende dan volgden (ver)teerdagen waarop de gildebroeders zich tegoed deden aan spijs en drank. Nu nog worden er elk jaar in augustus gildefeesten gehouden op de zogenoemde teerdagen.
16
17
Spiekerweg Waargebeurde sprookjes
het hier in de buurt van de onzichtbare poezen. Je kunt ze niet zien, maar aan de bewegende struiken kun je heel goed zien dat ze er altijd zijn.
18
Bloemenbuurt Portaal
Kroos Natuur en landschap
Woonde je vroeger in de stad dan was je veilig binnen de beschermende stadsmuren. Maar die bescherming had je niet in een dorp. In de 14de eeuw werd Soest verschillende keren platgebrand. Dit was de aanleiding om een schuttersgilde op te richten. Schutter verwijst niet naar schieten maar naar beschutten of beschermen. In zo’n schuttersgilde verenigden de weerbare mannen zich om de bevolking en hun bezittingen te beschermen. Dit gilde is vernoemd naar Jacob van Gaesbeek die zich zo schuldig voelt over de dood van zijn zoon dat hij zijn landerijen aan het Gilde schenkt. Tijdens een tocht te paard met zijn zoon, moppert vader Jacob op zijn zoon over hoe hij op zijn paard zit. Hierop valt zijn zoon van het paard en breekt zijn nek.
Wie een vijver heeft, kent kroos maar al te goed. Voor je het weet zit je hele vijver er vol mee en doordat de andere plantjes geen zuurstof meer krijgen gaan ze dood. Toch is kroos in het buitenland vaak zeldzaam. Omdat je kroos alleen ziet als er veel water is en dit water ook nog voldoende voedsel bevat. In Nederland heel gewoon, veel slootjes en soms is het water bijna te voedselrijk doordat er meststoffen van het boerenland inzitten. Op onderstaande foto zie je drie soorten kroos. Klein kroos is het gewoonste (middelste formaat op de foto). Veelwortelig kroos is zeldzamer en heeft veel worteltjes per blaadje (de grootste blaadjes op de foto). En dan is er ook nog wortelloos kroos (de allerkleinste op de foto). Het lijkt een beetje op groene griesmeel. In India wordt het zelfs gekweekt en gegeten. Welke ontdek jij in de sloot?
De Spiekerweg is genoemd naar Simon Spieker, een bleek en onopvallend jongetje, dat toch heel bijzonder was omdat hij kon toveren. En omdat Simon een bloedhekel had aan school en het aller-, aller- allerliefst uren met zijn poezen in zijn boomhut speelde, toverde Simon alleen maar dingen waardoor hij niets aan zijn schoolwerk hoefde te doen. Een automatische schrijfpen, bijvoorbeeld, die zonder dat je er moe van wordt toch hele schriften vol zinnen schrijft. Of onzichtbare inkt, zodat je de ellenlange spiekbriefjes kan schrijven; en jeukpoeder dat alleen maar bij volwassenen werkt, zodat je al te nieuwsgierige juffen en meesters makkelijk op een afstandje kan houden. Maar op een kwade dag in juni gebeurde het. Simon zat met zijn twee katten in zijn boomhut en schreef met zijn onzichtbare inkt een spiekbriefje. Buiten onweerde het: de regen kletterde op het dak en de takken van de boom waarin de boomhut hing zwiepten heen en weer. Op een gegeven moment waaide het zo hard, dat de hele boomhut de boom uitwaaide. Compleet met Simon, zijn katten en zijn grote pot onzichtbare inkt erin. Met een grote klap stortte alles op de grond. Simon was in een klap dood, de katten waren bewusteloos en de inktpot was omgevallen. Alle inkt vloeide eruit en vormde een klein meertje, waar de poezen toen ze weer bijkwamen dankbaar uit dronken. Sinds die tijd barst
Het Soesterkwartier behoorde, tot ongeveer 1850, tot het buitengebied van Amersfoort. Doordat het toen tussen twee spoorlijnen lag kreeg het eerst de naam Spoorwijk. Begin 1900 bouwde de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM, voorloper van de NS) bij het station een gespecialiseerde wagenmakerij. Het personeel dat daar werkte kwam voornamelijk uit Haarlem. Voor hen werden woningen gebouwd in de nieuwe, naastgelegen wijk het Soesterkwartier. Voor de arbeiders lagen deze huizen langs het spoor, aan de noordzijde van de wijk werden later huizen gebouwd voor de medewerkers met hogere functies. Nog steeds is het Soesterkwartier een volksbuurt waar veel huurwoningen staan. In dit deel van de wijk verhuurt Portaal het grootste gedeelte daarvan.
19
De raddraaiers van de Koppelpoort Geschiedenis
De Koppelpoort werd tussen 1380 en 1425 gebouwd als onderdeel van de tweede stadsmuur. In 1427 werd de Koppelpoort voor het eerst aangevallen. De vrouwen gooiden geen kokend water maar bier vanaf de muur naar beneden en joegen de aanvallers daarmee weg. Amersfoort staat bekend om zijn bier dat al in 1323 voor het eerst werd genoemd. Elke avond ging de Koppelpoort dicht door een groot schot in de poort in de gracht te laten zakken zodat de stad hermetisch afgesloten was. ’s Morgens moest dit schot weer omhoog. Dit op- en neerhalen van het schot ging door middel van twee enorme verticale tredmolens in de Koppelpoort, elk ruim vier meter hoog. Deze molens kon je in beweging brengen door in elke molen drie mannen te laten lopen. Maar het was gevaarlijk, als de molen eenmaal gang had kon je gemakkelijk je benen breken. Omdat niemand zich geroepen voelde voor deze gevaarlijke klus werden er dagelijks twaalf gevangenen uit de Dieventoren (de gevangenis) onder bewaking naar de Koppelpoort gebracht om de poort te openen en te sluiten. Ze werden raddraaiers genoemd…
