Romeinse Beschaving
Ca. 8e eeuw voor chr. t/m 476 n chr.
De romeinen waren heel goed in dingen over te nemen van andere bevolkingen en deze te verbeteren.
Zelf waren ze goed in: Oorlog maken Infrastucturen bouwen (wegenbouw) Architectuur (aquaducten, beton en cement)
Klassiek is eeuwig duurende schoonheid, een maatstaaf van het ideaal, verwijst naar de oudheid, maar ook naar niet modisch.
Fases van de Stichting van Rome: 1: Konings 753-510 v chr. Voorouder verering (monarchie)
Er was tijdens deze tijd, strijd met de Etrusken, uteindelijke overwonnen de Romeinen. De romeinen wilde hun best accepteren als ze de volgende 3 dingen accepteerde: 1 Neem onze taal over (latijn) 2 Machtscentrum is Rome 3 Accepteer de Romeinse religie als hoofd religie en accepteer daarmee het rechtssysteem van ons.
2: Republiek 510-27 v chr. Etrusken, Grieken, bloeitijd republiek (Senaat)
De laatste Romeinse koning was een Etrusk die heel erg had huisgehouden in het systeem. Hierna kwam de senaat
3: Keizertijd 27 v chr. – 476 n chr. Bloeitijd 1e en 2e eeuw n chr. veranderingen in de 3e eeuw na chr.
De senaat viel doordat Julius Augustus alle macht op zich nam van de senaat, en hij zich keizer liet kronen.
Beeldenkunst Romeinse Beschaving De Romeinse beeldenkunst was vooral (in tegenstelling tot de Grieken) op realistisch afbeelden gebaseerd. Ze wilde niks mooier maken. Daarnaast toonde ze heel vaak hun stambonen in beelden. Dit was om te laten zien waar je vandaan kwam, dit was heel belangrijk voor de Romeinen (ook vaak om in de senaat te komen, van kijk mij met mijn geweldige voorouders) voorouderverering Afdrukken laten maken van voorouders en die dus in beelden gebruiken was heel normaal.
Verisme, Vera = waar dus de waarheid afbeelden en portretten maken. Letterlijk werd er geen pukkel weggelaten.
Pompeii en Herculaneum Ontdekt : Lord Burlington (engelsman, liet wetenschappelijk tijdschrift achter en een instituut)
Pompeii was met een laag as bedekt, gemakkelijker uit te graven, nog hoge muren te zien door de as laag. Je ziet een soort mallen van mensen, als het ware verrast door de as. Architectuur Veel privacy door de manier waarop een huis gebouwd was. Je keek vanuit de straat op het atrium uit (patio, binnenplaats). Dit soort huizen noem je een atriumhuis
In pompeii had je stoepen en riolerings systemen. De wegen waren zo aangelegd dat de karren de weg gemakkelijk konden volgen.
Een eiland van verschillende huizen noemde je Insulae Als het ware een flatgebouw, beneden waren winkels, boven woonde je
79 n chr. vesuvius uitgebarsten – 1746 herontdekt (pompeii) en in 1738 (herculaneum) Villa Sub Urbana = Onder de rook van de stad rijke mensen (buitenhuizen) Napels heel vruchtbaar door de vulkaan. Herculaneum was bedolven door een laag lava, maar voor 1/5 uitgegraven nog (hard steen hakken). De mensen die terug gevonden zijn in groepen bij elkaar gevonden, alleen botten. De muren zijn vooral weg vanwege het beuken van de lava. Impluvium=water opvang bak op het atrium
De bodems waren in Herculaneum zachter en was er geen mogelijkheid tot rioleringssystemen. Wel waren er nog daken te zien.
Schilderkunst De huizen werden versierd volgens de mode van rome met fresco’s. De rode kleur die hier terug kwam zie je eigenlijk alleen in Pompeii, vandaar dat het Pompeaans rood genoemd wordt.
Verschillende manieren om te decoreren - Hellenistische paleizen imiteren, door marmere blokken te schilderen op de muren. (eerste echt wandschilder manieren) Samen met zwart en wit mozaiek op de grond.
Tot ca 27 v chr. (daarna niet meer gevonden) Uitzondering op deze sombere/simpele manier van decoreren waren de eetzaal mazaieken.
- De tweede stijl is zijn de pompeii rode schilderingen en zwart en witte vloer
De schilderingen leken wel uitvoeringen van toneel, als het ware een tweede ‘wereld’.
- De derde stijl is een stapje verder, imitatie van de architectuur wordt meer, doorkijkjes op de muur, tussen de doorkijkjes zijn er schilderingen van schilderijen en wandkleden
Als het ware creeëren ze een tweede ruimte bij de doorkijkjes
- De vierde stijl is hetzelfde, alleen nog iets extra;s er zijn meerdere verdiepingen geschilderd die helemaal niet bestaan. De meeste fresco’s zijn verhalen van goden en helden.
Maar in achterkamertjes zag je ook vruchtbaarheid of seksposes.
Romeinse Architectuur Romeinse toevoegingen aan de architectuur: Boog-constructies, metselen, beton
(vitrivius belangrijk architect, en schrijver architectuurs boek (10 delen) als een richtlijn.
De romeinen namen heel veel over van de grieken, zoals de badhuizen. De badhuizen waren een samenkomingsplek, samen in bad, samen naar de wc. Geen hele meer, behalve omgebouwd tot kerken (Spolia=hergebruik) of ingestort.
Onder de grond werden er vuren gebrand voor vloer verwarming.
Pantheon (118-125 n chr.) M Agrippa bouwde een tempel, deze storte in tijdens augustus zijn tijd.
Gebouwd tijdens Hadrianus. (M Agrippa’s naam staat op de gevel.) Gat in de koepel, (Oculus) Lichter!
Hadrianus bouwde hem weer op als het pantheon. Het bevat een koepel, iets bijzonders. De koepel is gegoten in beton en hij is van binnen getrapt (lichter maken) en van binnen uitgehold (lichter).
Binnen zie je circels en vierkanten (vitrivius, dus de perfectie, mens en gebouw). Het gebouw in het geheel is een perfecte ronde. Pantheon=Alle goden (niet voor een god, maar voor alle goden gebouwd)
Verschil Grieks/Romeinse Theaters -grieks theater Net meer dan 180 graden Het ging vooral om de plek waar hij stond (natuur gebieden) en daarom was de achterkant open
-Romeins Theater Deze stonden vaak in de stad, dus de achterwand stond er voor het gemak, maar de natuur was daarom ook niet belangrijk en was het niet nodig dat de achterwand open was. Precies 180 Graden -Amfitheater Volle 360 graden. Eerste rij belangrijke mensen. Onder de vloer was er ruimte gladiatoren en dieren kooien, de vloer kon onderwater worden gezet. Zijl tegen de zon katrollen
Klassieke Zuilenorde drie verdiepingen Regels - eerste verdieping, had je een dorisch kapiteel - tweede verdiepinge, had je een ionisch kapiteel - derde verdieping, had je een corintisch kapiteel - vierde verdieping mocht je kijken.
Romeinse Keizers Gaius Octavius: Definitief einde aan republiek gemaakt. laat zich Augustus Prima Porta noemen. (de verhevenen, eerste burger) Laat over zich propaganda schrijven, en laat architect boek schrijven (vitrivius) Eerste gebruik van propaganda in de kunst!!! Denk aan beeld, maar ook aan het marsveld (zon, schaduw, zonnewijzer etc.
Vinger: eerste burger harnas: legeraanvoerder Hier staat ook op dat hij vrede wil. Staf: Macht aantonen Cupido: zoon van Venus (halfgod)
Claudius 41-54 n chr. Stotterde om onschuldig te lijken, Afbeelden met adelaar (griekse interesse in zeus/jupiter) Nero Knettergek, wou kunstenaar zijn. Brande 1/3 Rome tijdens zijn tijd, hij gaf de chirstenen de schuld probleem oplossen, haat tegen christenen groeit.
Liet het goude huis (Domus Aurea) bouwen, (colloseum tegenwoordig) met draaiend plafond, sterrenhemel. Zonnegod Appollo wilde hij zijn, alles platgegooit na zijn dood.
Vespasianus 1e eeuw Bouwde het Colloseum na Nero’s paleis
Verzorgde zo brood en spelen en volk was tevreden.
Titus 81 n chr. Boog van titus jeruzalem veroverd Domitianus Circus Maximus, (paardenrennen) tegenwoordig piaza Navona Trajanus 98-117 Grootste forum, forum romanum, zuil van trajanus (verhaal dasisuse oorlog) Hadrianus 130 n chr. Grootste rijk toen, grenzen maakte hij Castrums Muur van Hadrianus, in engeland. Aquaducten hield van Griekeland, bouwde grieks ogende tempels, alleen waren deze axiaal.
Forum = Markt plek waar bijv alle rechtsgebouwen staan, openplek waar men samen kwam.
Castrums = Leger basisen, efficiente verdediging deze waren Axiaal, noord naar zuid (deumanus)en oost naar west (Cardo) Elke is uitgegroeit tot een stad nu.
Marcus Aurelius eerste keizer met een co ‘keizer’, zoon. Laat beeld maken met hem op paard, waar hij op constantijn lijkt en daardoor niet vernield is.
Eind Romeinse Keizerschap Christendom regeert
Ca 3e – 4e eeuw na chr. - ...
Constantijn regeert toen der tijd nog Slimme man, zag zichzelf als lichtgod. Deed alsof hij visioenen kreeg.
Legaliseert christendom in 313 Stichte in 330 Constantinopel (veiliger binnenland) eind 4e eeuw valt romeinse rijk in oost en west. in 476 val west Romeinse Rijk in 1453 val van constantinopel, eind Oost RR
Hij liet een boog bouwen en Spolia delen van andere bogen van andere keizers. De 3 dingen waarop het romeinse rijk gebouwd was: - religie de christenen geven niet toe aan hun religie - Rechtssysteem Ze hebben een eigen rechtsspraak, de woorden van jezus. - Latijn ze spreken in het Grieks
De christenen waren daarom, neit zoals andere cults, toegestaan, omdat ze een gevaar vormde.
Christendom groeide heel erg omdat:
De christenen spraken Grieks Alfa en Omega
- Alle standen mochten geloven (armen en slaven die niks te verliezen hadden) - Keizers hadden geen controle, te groot rijk, bevolking onttevreden. - Christendom geloofde niet in keizers als hogere macht, god was dat, waardoor het als oplossing gezien werd en een goede verandering - Jesus had echt bestaan, romeinse goden zijn niet eens een keer gezien. - Leven op aarde elendig? Dan is er nog het hiernamaals.
Jesus christus zoon van god (vis) Chiro Monogram christen teken, staat voor geen begin en eind, dit was jezus.
Pas in de 3e-4e eeuw ontwikkelde de christeen pas het geschreven schrift, de bijbel. Alle christelijke schriften van daarvoor waren vooral tekenleer, als een teken bedoeld.
Het nieuwe testament is dus geschreven door vier mensen. Het geloof verspeide zich vanuit bethlehem naar Egypte, Klein Azie, Griekenland en italië. Twee apostellen zijn heel belangrijk geweest voor de verspreiding van het chirstendom:
De evangelisten van christus: Lucas, Johannes, Matheus en Marcus. - evangelie (de opschrijvinge) - handelingen (van de apostelen) - apocalyps (openbaring van Johannes (einde van de wereld)) Jesus gaf regels mozes opnieuw weer.
Orante Houding, orare = Bidden
Petrus: Leerling Jezus, gevaar voor eigen leven jeruzalem naar rome getrokken, daar is hij ondersteboven gekruisigt (niet waardig) Paulus: Pas later in zijn leven bekeerd, fanatiek. Reisde overal heen om het geloof te verspreiden.
Vaker afgebeeld dan petrus, afgebeeld als een griekse filosoof, korte baard en toga.
Beelden- en Schilderkunst Eerste christelijke kunst, heeft Griekse en Romeinse invloeden. Jezus wordt eerst als jonge man zonder baard afgebeeld Griekse filosoof Op de troon zitten Romeinse keizer
Onderwerpen: herdersthema Het ging niet om goed afbeelden, maar om de herkenbaarheid van het verhaal.
De leer van Plato is hier van belang. - De werkelijke wereld is een nabootsing van de ideeënwereld - Kunsten zijn een nabootsing van een nabootsing
Hierdoor ontsaat het Neoplatinisme - kunst hoeft niet de zichtbare wereld na te bootsen - nabootsen via geest is mogelijk - kunstwerk is nog steeds minderwaardig dan de werkelijkheid.
Christelijke Architectuur Constantijn bouwde de eerste kerkvorm voor de christenen Basilika
Petrus graf was in het Vaticaan, Constantijn bouwde de sint pieter op zijn graf als eerbetoon. Het leek op een atriumhuis, het atrium rechts, met put. Het linker deelheet het basilica.
Hier had je: Rechtsspraak/Forum (ontmoetingsplek)/ keizercultus.
Dit is een plaatje van hoe hij eruit zag in het begin. Het basilika gedeelte bevatte een midden beuk en twee zij beuken en aan het einde was er een transept (dwarsbeuk) In deze tijd ontstaat het gebruik van centraalbouw, vanuit een middenpunt (circel, achthoek, vierkant) Circel = oneindig Achthoek = 7 dagen + het begin vierkant = iets met een touwkruis te maken..?
Doopkerk = Baptiterium
Vroeg christelijke gebouwen hebben romeinse kenmerken: Axiaal, trap voorkant, atrium, zuilen etc. Mozaiek nu op muren ipv grond (beelden van heiligen en daar hoor je niet op te lopen). Kerken zijn Georienteerd: orient = oosten Basilika’s hebben een trapportaal, een smal kleiner rechthoekig atrium, middenschip, en aan het einde een absis. Een ronde plek, waar het altaar voor staat, relikwieën, vroeger beeld keizer. Het getal 4 staat voor 4 naturen, 4 seizoenen, 4 elementen, 4 evangelies. Lucas= stier Mattheus= Engel Marcus= Leeuw Johannes= Adelaar
Prieste (offering) Menselijke natuur Koning van dieren, koning Verheven, spiritueel
Byzantijnse rijk
Zo worden ze afgebeeld, met vleugels en de kop van het dier/mens.
Vanaf 476 n chr.
Het West-Romeinse rijk valt uiteen Het oost-Romeinse rijk heet nu Byzantijnse rijk, of Byzantium.
Hoofstad, Constantinop, nu Byzantium
Tot de val van het rijk blijft het Romeinse idee bestaan: Macht van de kerk en staat in een hand, keizer De byzantijnse stijl is: - Liniaar, lijnen - Mensen frontaal - ‘Afstandelijkheid’ van mensen - VEEL GOUD
In het westen krijg je de paus en vorsten
Kerk en staat zijn een, koningen keken naar beneden in de kerk, machtsverstoon.
