ROLLTALK DESIGNER VOOR PC EN ROLLTALK GEBRUIKERSHANDLEIDING DEEL 3. Rolltalk Designer 6.6

ROLLTALK DESIGNER VOOR PC EN ROLLTALK

GEBRUIKERSHANDLEIDING Rolltalk Designer 6.6

DEEL 3

INHOUDSOPGAVE GEBRUIKERSHANDLEIDING .................................................................................................................................. 1 DEEL 3 – DE MENU'S IN ROLLTALK DESIGNER ................................................................................................. 14 1

BESTAND ........................................................................................................................................................ 14 1.1

Nieuw ...................................................................................................................................................... 14

1.1.1

Bestanden (achtergrondinformatie) .................................................................................................... 15

1.2

Openen ................................................................................................................................................... 15

1.3

Opslaan................................................................................................................................................... 16

1.4

Opslaan als... .......................................................................................................................................... 16

1.5

Opslaan voor Micro Rolltalk .................................................................................................................... 16

1.5.1

Geluid / synthetische spraak in Micro Rolltalk .................................................................................... 17

1.5.2

Ontbrekende bestanden bij opslaan voor Micro Rolltalk .................................................................... 18

1.6

Afdrukken... ............................................................................................................................................. 19

1.7

Afdrukvoorbeeld... ................................................................................................................................... 20

1.8

Printereigenschappen… ......................................................................................................................... 21

1.9

Snelkoppeling programma invoegen… .................................................................................................. 21

1.10

Bestanden voor verspreiding maken... ................................................................................................... 22

1.10.1

Uw programma naar het distributiemedium verplaatsen.................................................................... 22

1.10.2

Het programma installeren op een andere machine: ......................................................................... 23

2

2

BEWERKEN .................................................................................................................................................... 24 2.1

Ongedaan maken ................................................................................................................................... 24

2.2

Opnieuw .................................................................................................................................................. 24

2.3

Knippen ................................................................................................................................................... 24

2.4

Kopiëren.................................................................................................................................................. 25

2.5

Plakken ................................................................................................................................................... 25

2.6

Subpagina's kopiëren ............................................................................................................................. 25

2.6.1

3

Subpagina's kopiëren (of een gedeeltelijke structuur) ....................................................................... 25

2.7

Dupliceren ............................................................................................................................................... 26

2.8

Verwijderen ............................................................................................................................................. 26

2.9

Selecteer alles ........................................................................................................................................ 26

2.10

Velden sorteren....................................................................................................................................... 27

2.11

Automatisch zoeken naar afbeeldingen ................................................................................................. 27

2.12

Naar boven of naar beneden verplaatsen .............................................................................................. 28

BEELD ............................................................................................................................................................. 29 3.1

Test ......................................................................................................................................................... 29

3.2

Toon programmastructuur ...................................................................................................................... 30

3.3

Achteruit navigeren ................................................................................................................................. 30

3.4

Vooruit navigeren .................................................................................................................................... 30

3.5

Liggend ................................................................................................................................................... 30

3

4

3.6

Staand..................................................................................................................................................... 31

3.7

Light Rolltalk staand ............................................................................................................................... 31

3.8

Light Rolltalk liggend ............................................................................................................................... 31

3.9

Micro Rolltalk staand .............................................................................................................................. 31

3.10

Micro Rolltalk liggend .............................................................................................................................. 32

PAGINA ........................................................................................................................................................... 33 4.1

Een pagina toevoegen... ......................................................................................................................... 33

4.2

Pagina met afbeeldingen toevoegen... ................................................................................................... 34

4.3

Pagina voor diavoorstelling toevoegen................................................................................................... 35

4.4

Kant-en-klare pagina's toevoegen… ...................................................................................................... 36

4.4.1

5

Voorbeelden van enkele kant-en-klare pagina's ................................................................................ 37

4.5

Pagina 'Lezen en schrijven' toevoegen... ............................................................................................... 38

4.6

Pagina 'Juiste vinden' toevoegen... ........................................................................................................ 39

4.7

Oefening 'Aanraaktableau' toevoegen... ................................................................................................. 40

4.8

Eigenschappen… ................................................................................................................................... 41

VELDEN ........................................................................................................................................................... 43 5.1

Afbeeldingen toevoegen... ...................................................................................................................... 44

5.1.1

Afbeeldingbestanden .......................................................................................................................... 44

5.1.2

Het venster 'Afbeeldingen toevoegen' ................................................................................................ 45

5.1.3

Een afbeelding uit een geïnstalleerde beeldbibliotheek toevoegen ................................................... 46

4

5.1.4

Afbeeldingen toevoegen die niet in één van de beeldbibliotheken staan .......................................... 47

5.1.5

Afbeeldingen uit draagbare media ..................................................................................................... 48

5.1.6

Uw eigen afbeeldingen importeren uit een map ................................................................................. 48

5.2 5.2.1

Symboolfonts (lettertypes) toevoegen... ................................................................................................. 49 Weetjes betreffende de symboolfonts ................................................................................................ 50

5.3

Video's toevoegen… ............................................................................................................................... 52

5.4

Lege velden toevoegen... ....................................................................................................................... 56

5.5

Kant-en-klare velden toevoegen… ......................................................................................................... 57

5.5.1

Enkele kant-en-klare velden ............................................................................................................... 58

5.5.2

Toetsenbordvelden ............................................................................................................................. 59

5.5.3

Woordvoorspelling .............................................................................................................................. 61

5.5.4

Lettervoorspellingsveld ....................................................................................................................... 61

5.6

'Lezen en schrijven' velden toevoegen... ................................................................................................ 62

5.7

Een toetsenbord voor 'Lezen en schrijven' toevoegen… ....................................................................... 62

5.8

Tekst-editor toevoegen ........................................................................................................................... 64

5.8.1

Tekst-editor......................................................................................................................................... 66

5.8.2

Veld-editor .......................................................................................................................................... 67

5.8.3

Rekenmachine-editor ......................................................................................................................... 68

5.8.4

Nummer-editor voor mobiele telefoon ................................................................................................ 69

5.8.5

Browser .............................................................................................................................................. 69

5

5.9

Onderwerpveld toevoegen… .................................................................................................................. 70

5.9.1

Woordvoorspelling .............................................................................................................................. 72

5.9.2

Lettervoorspellingsveld ....................................................................................................................... 72

5.9.3

Velden voorstellen of voorspellen ...................................................................................................... 73

5.10

Een kloksysteem toevoegen (veld met systeemwaarde) ....................................................................... 73

5.10.1

6

Eigenschappen voor tijdsweergave.................................................................................................... 75

5.11

Een cameraveld toevoegen .................................................................................................................... 76

5.12

Afbeelding(en) wisselen.......................................................................................................................... 77

5.13

Naar nieuwe foto... .................................................................................................................................. 79

5.14

Afbeelding bewerken…........................................................................................................................... 79

5.15

Eigenschappen (in het veldmenu) .......................................................................................................... 80

5.15.1

Tab Veld ............................................................................................................................................. 81

5.15.2

Tabblad Effecten ................................................................................................................................ 86

5.15.3

Tabblad Beeld .................................................................................................................................... 91

OPDRACHTEN ................................................................................................................................................ 95 6.1

Algemene instellingen............................................................................................................................. 96

6.1.1

Uitvoeren met ..................................................................................................................................... 96

6.1.2

Opdracht toevoegen aan .................................................................................................................... 97

6.2 6.2.1

Geluid afspelen ....................................................................................................................................... 98 Eigenschappen ................................................................................................................................... 99

6

6.2.2 6.3

De geluidsrecorder in de opdracht 'Geluid afspelen'........................................................................ 100 Tekst spreken ....................................................................................................................................... 101

6.3.1 6.4

Eigenschappen ................................................................................................................................. 103 Dictafoon (spraakrecorder) ................................................................................................................... 104

6.4.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 106

6.4.2

Opnemen .......................................................................................................................................... 106

6.4.3

Opname afspelen ............................................................................................................................. 107

6.5

Volume instellen (geluid) ...................................................................................................................... 108

6.5.1 6.6

Eigenschappen ................................................................................................................................ 109 Video weergeven .................................................................................................................................. 110

6.6.1 6.7

Eigenschappen ................................................................................................................................. 111 Foto/video ............................................................................................................................................. 113

6.7.1 6.8

Eigenschappen ................................................................................................................................. 115 Mediaspeler .......................................................................................................................................... 116

6.8.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 118

6.8.2

Muziek afspelen................................................................................................................................ 120

6.9

Instrument ............................................................................................................................................. 121

6.9.1 6.10

Eigenschappen ................................................................................................................................. 123 Spellen… .............................................................................................................................................. 124

6.10.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 125

7

6.11

Interne editor ......................................................................................................................................... 125

6.11.1 6.12

Eigenschappen ................................................................................................................................. 127

Schrijven ............................................................................................................................................... 129

6.12.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 131

6.12.2

Naar een interne editor schrijven ..................................................................................................... 132

6.12.3

Afdrukken uit MS Word .................................................................................................................... 132

6.13

Oefening aanraaktableau… .................................................................................................................. 133

6.13.1 6.14

Eigenschappen ................................................................................................................................. 133

Ga naar pagina of veld ......................................................................................................................... 133

6.14.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 135

6.14.2

Naar een andere pagina gaan.......................................................................................................... 135

6.14.3

De scanvolgorde wijzigen ................................................................................................................. 136

6.15

Programma starten ............................................................................................................................... 137

6.15.1 6.16

Eigenschappen ................................................................................................................................. 137

Muis met schakelaars ........................................................................................................................... 139

6.16.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 141

6.16.2

De aanwijzer besturen met een schakelaargestuurd invoerapparaat: ............................................. 142

6.17

Mobiele telefoon ................................................................................................................................... 143

6.17.1 6.18

Eigenschappen ................................................................................................................................. 144

E-mail .................................................................................................................................................... 145

8

6.18.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 147

6.18.2

Sjablonen.......................................................................................................................................... 151

6.19

Browser ................................................................................................................................................. 155

6.19.1 6.20

Afspraken .............................................................................................................................................. 158

6.20.1 6.21

Eigenschappen ................................................................................................................................. 156

Eigenschappen ................................................................................................................................. 159

Infraroodsignaal verzenden .................................................................................................................. 162

6.21.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 164

6.22

Digitale poort instellen .......................................................................................................................... 165

6.23

Wacht … ............................................................................................................................................... 166

6.23.1 6.24

Eigenschappen ................................................................................................................................. 167

Veldeigenschappen wijzigen ................................................................................................................ 168

6.24.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 169

6.24.2

Een voorbeeld van het toevoegen van twee opdrachten voor het wijzigen van veldeigenschappen 172

6.24.3

Animatievoorbeeld ............................................................................................................................ 175

6.25

Instellingen wijzigen .............................................................................................................................. 181

6.25.1

Eigenschappen ................................................................................................................................. 181

6.26

Het programma sluiten ......................................................................................................................... 183

6.27

Opdrachttype ........................................................................................................................................ 183

9

7

6.28

Opdrachten verwijderen........................................................................................................................ 184

6.29

Eigenschappen ..................................................................................................................................... 185

GEREEDSCHAP............................................................................................................................................ 186 7.1

Wat is gereedschap .............................................................................................................................. 186

7.2

Geluidsrecorder .................................................................................................................................... 187

7.2.1

Opgenomen geluid wissen ............................................................................................................... 188

7.3

Een foto maken ..................................................................................................................................... 189

7.4

Videorecorder ....................................................................................................................................... 191

7.4.1

Een afbeelding selecteren om de video te kunnen herkennen. ....................................................... 193

7.4.2

Een video bewerken ......................................................................................................................... 193

7.5

Infraroodrecorder .................................................................................................................................. 194

7.6

IR apparaatbeheer ................................................................................................................................ 196

7.7

Kwaliteitscontrole .................................................................................................................................. 197

7.8

Gesproken tekst converteren................................................................................................................ 198

7.9

Woordenlijst .......................................................................................................................................... 199

7.9.1

Woordvoorspelling ............................................................................................................................ 200

7.9.2

Woordenlijsten wisselen ................................................................................................................... 200

7.9.3

Een nieuw woord toevoegen ............................................................................................................ 200

7.9.4

Een woord in de woordenlijst importeren ......................................................................................... 201

7.9.5

Een nieuwe woordenlijst maken, gebaseerd op een tekstbestand .................................................. 201

10

7.10

E-mail adressen … ............................................................................................................................... 202

7.10.1 7.11

Eigenschappen ................................................................................................................................. 203

Invoerapparaten … ............................................................................................................................... 204

7.11.2

Tabblad 'Scannen' ............................................................................................................................ 205

7.11.3

Tabblad 'Muis'................................................................................................................................... 207

7.11.4

Tabblad Beeld .................................................................................................................................. 208

7.12

Technisch… .......................................................................................................................................... 209

7.12.1

Tabblad 'Schakelaars' ...................................................................................................................... 209

7.12.2

Tabblad 'IR-zenders'......................................................................................................................... 210

7.12.3

De ideale afstand zoeken tussen het detectieoog van de infraroodzender en de afstandsbediening 211

7.12.4

Tabblad 'Digitale poort' ..................................................................................................................... 211

7.12.5

Tabblad 'Micro-Rolltalk' .................................................................................................................... 212

7.12.6

Opslaan naar Micro-Rolltalk ............................................................................................................. 212

7.12.7

Tabblad 'Video' ................................................................................................................................. 213

7.12.8

Compressie (codecs) ....................................................................................................................... 213

7.12.9

Tabblad 'Mobiele telefoon' ................................................................................................................ 214

7.12.10 E-mail ............................................................................................................................................... 214 7.13

Personaliseren en standaardinstellingen.............................................................................................. 217

7.13.1

Tabblad Menuonderdelen ................................................................................................................ 217

11

7.13.2

Tabblad Modus ................................................................................................................................. 218

7.13.3

Tabblad 'Pagina's' ............................................................................................................................ 219

7.13.4

Tabblad 'Velden' ............................................................................................................................... 220

7.13.5

Tabblad 'Editor' ................................................................................................................................. 222

7.13.6

Tabblad beeldbibliotheken ............................................................................................................... 223

7.14

8

9

Opties.................................................................................................................................................... 223

7.14.1

Tabblad 'Lezen en schrijven' ............................................................................................................ 223

7.14.2

Tabblad 'Tekst spreken' ................................................................................................................... 225

7.14.3

Tabblad 'Geluid' ................................................................................................................................ 225

7.14.4

Tabblad 'Instrument' ......................................................................................................................... 227

7.14.5

Tabblad 'Browser' ............................................................................................................................. 228

7.14.6

Tabblad 'Venster' .............................................................................................................................. 229

7.14.7

Tabblad 'Editor' ................................................................................................................................. 230

HELP .............................................................................................................................................................. 231 8.1

Handleiding ........................................................................................................................................... 231

8.2

Over Rolltalk Designer .......................................................................................................................... 231

WERKBALK .................................................................................................................................................. 231 9.1

Algemeen gereedschap ........................................................................................................................ 232

9.2

Algemene instellingen invoerapparaat ................................................................................................. 232

9.3

Pagina-eigenschappen ......................................................................................................................... 233

12

9.4

Veld- en teksteigenschappen ............................................................................................................... 234

9.5

Elementen in het hoofdvenster van Rolltalk Designer .......................................................................... 235

9.5.1

Paginaweergave ............................................................................................................................... 235

9.5.2

Paginalijst ......................................................................................................................................... 235

9.5.3

Veldenlijst ......................................................................................................................................... 235

9.5.4

Opdrachtenlijst.................................................................................................................................. 235

9.6

Pagina-eigenschappen ......................................................................................................................... 236

9.6.1

Achtergrondafbeelding, paginakleur en paginanaam....................................................................... 238

9.6.2

Invoerapparaat, automatische selectie en omwisselen van selectie- en scanschakelaars ............. 239

9.6.3

Scanmethode, snelheid, volgende veld na selectie en lokale cyclus ............................................... 241

9.6.4

Veldposities en het magnetisch raster ............................................................................................. 243

9.6.5

Overige ............................................................................................................................................. 246

9.6.6

Beeld ................................................................................................................................................ 247

9.6.7

Geluid ............................................................................................................................................... 248

9.6.8

Venster ............................................................................................................................................. 249

13

DEEL 3 – DE MENU'S IN ROLLTALK DESIGNER Sectie 3 van de gebruikershandleiding verklaart de verschillende menuopties in Rolltalk Designer. De meest algemene menukeuzes zijn toegankelijk vanaf de werkbalk. De hoofdstukken zijn in dezelfde volgorde geplaatst als de menu's in Rolltalk Designer, beginnend aan de linker zijde.

1

BESTAND In dit menu vindt u de functies voor opslaan en afdrukken. Het menu laat ook de meest recente programma's zien waaraan u gewerkt hebt (genummerd van 1-4). Klik op de naam in het menu Bestand om één van deze programma's te openen.

1.1

Nieuw Met 'Nieuw' kunt u een nieuw programma maken. Typ een naam voor het nieuwe programma om het te maken.

U kunt ook het icoon van het lege blad op de werkbalk gebruiken. Dit is een snelkopeling naar 'Nieuw' in het menu 'Bestand'.

14

1.1.1

Bestanden (achtergrondinformatie) Als u een programma maakt, maakt Rolltalk Designer een nieuwe map voor het programma en de bijbehorende bronnen (zoals afbeeldingen, geluiden enzovoort). Deze map, opgeslagen in de Rolltalk Designer map, heeft dezelfde naam als het programma en krijgt de extensie .div. Het Rolltalk Designer programma dat u maakt, wordt geplaatst in de map Programma’s in dezelfde map als waar Rolltalk Designer is geïnstalleerd. Een kopie van het programma wordt ook opgeslagen voor het geval dat het programmabestand beschadigd wordt of incompleet is. Dit bestand wordt op dezelfde plaats opgeslagen, maar krijgt de extensie .bak.

1.2

Openen Met Openen opent u een venster waar uw programma's worden weergegeven. De programma's die u in de map Programma’s hebt opgeslagen, worden hier opgesomd. De voorbeelden die met Rolltalk Designer meegeleverd worden, worden opgeslagen in de map Voorbeelden. Als u de aanwijzer op het bestand zet, wordt de datum weergegeven waarop het bestand voor het laatst werd bewerkt.

15

Om de reservekopie voor een programma te zoeken (.bak), selecteert u 'Bestanden van type': > Alle bestanden (*.*) Het icoon van de map op de werkbalk is de snelkoppeling voor 'Openen'.

1.3

Opslaan Met 'Opslaan' kunt u het programma waar u aan werkt, opslaan. Het icoon van de diskette op de werkbalk is de snelkoppeling voor 'Opslaan'.

1.4

Opslaan als... Met deze mogelijkheid kunt u het programma waar u aan werkt, opslaan met een nieuwe naam. Een kopie van de map met bronnen van het programma (.div, bevat afbeeldingen, video, geluiden enzovoort) wordt samen met het nieuwe bestand aangemaakt.

1.5

Opslaan voor Micro Rolltalk Als u een programma opslaat voor Micro Rolltalk is het nodig om enkele technische aanpassingen te maken. Rolltalk Designer voert die automatisch uit als u 'Opslaan voor Micro Rolltalk' selecteert; deze aanpassingen omvatten het comprimeren van afbeeldingen om te zorgen dat ze op het kleinere Micro Rolltalk scherm passen.

16

U kunt de bestanden voor Micro Rolltalk ook opslaan op uw eigen pc als u het Micro Rolltalk apparaat niet bij de hand hebt. Hiervoor wijzigt u de instellingen door in het hoofdmenu 'Gereedschap > Technisch> Micro Rolltalk' te selecteren.

Laat zien hoeveel er al opgeslagen is Laat de doelmap voor de opgeslagen bestanden zien. Deze opties kunt u instellen in het hoofdmenu ‘Gereedschap > Technisch > Micro Rolltalk

Laat zien hoeveel bestanden van het totaal aantal bestanden al is opgeslagen

Selecteer of u alleen het programma wilt opslaan en niet de bronbestanden Selecteer of u Micro Rolltalk nadat het opslaan is voltooid, niet wilt opstarten

1.5.1

Geluid / synthetische spraak in Micro Rolltalk Als u in het programma synthetische spraak gebruikt, vraagt Rolltalk Designer u een keuze te maken uit de volgende twee opties: 1) Wilt u synthetische spraak gebruiken op Micro Rolltalk? Als u dat wilt, moet u de stemmen die de gebruiker voor synthetische spraak gebruikt, apart installeren. Dat betekent dat de gebruiker zijn of haar eigen zinnen, woorden of uitdrukkingen kan maken of schrijven en ze

17

hardop kan laten voorlezen. Als toevoeging hierop kunnen sms'jes ontvangen en hardop gelezen worden, net zoals bij de grotere versies van Rolltalk. 2) Wilt u het geluid comprimeren waar synthetische spraak in het programma wordt gebruikt? Dat betekent dat de synthetische spraak die in het programma wordt gebruikt, omgezet wordt in .wav-bestanden. Als deze bestanden worden gemaakt, hoeft u de stemmen voor synthetische spraak niet te installeren. Het betekent echter ook dat de gebruiker geen nieuwe zinnen, woorden of uitdrukkingen kan maken om hardop voor te laten lezen. Hij of zij kan alleen zinnen, woorden of uitdrukkingen gebruiken die al in het programma staan.

1.5.2

Ontbrekende bestanden bij opslaan voor Micro Rolltalk Het kan gebeuren dat als u opslaat voor Micro-Rolltalk, Rolltalk Designer ontdekt dat er bestanden ontbreken voor de installatie. Rolltalk Designer meldt u dat er bestanden ontbreken en herinstalleert ze automatisch. Als het opnieuw installeren is voltooid, kunt u uw programma opslaan voor Micro Rolltalk op de gebruikelijke manier.

18

1.6

Afdrukken... Met 'Afdrukken' kunt u pagina's van het programma afdrukken. Rolltalk Designer drukt de pagina's liggend of staand af, afhankelijk van de instellingen die u in het menu 'Beeld' geselecteerd hebt. Paginagrootte: A4 (1 pagina): De geselecteerde pagina's worden afgedrukt op A4 formaat. A3 (2 pagina's): De geselecteerd pagina's worden afgedrukt zodat ze steeds twee pagina's beslaan. U kunt deze grote pagina's dan op een deklaag voor een drukplaat in A3 formaat worden geplakt (als die als invoerapparaat wordt gebruikt).

Afdrukbereik: Alle: Alle pagina's afdrukken. Pagina's: Alle pagina's binnen een bepaald bereik afdrukken.

Afdrukkwaliteit: Selecteer de kwaliteit van de afdruk. De alternatieven in het uitklapmenu zijn afhankelijk van de door u gebruikte printer. (Een hogere dpi-waarde (dots per inch = punten per inch) betekent een hogere afdrukkwaliteit). Het icoon van de printer op de werkbalk is een snelkoppeling voor afdrukken.

19

1.7

Afdrukvoorbeeld... Hier kunt u zien hoe de pagina afgedrukt wordt op papier. Het is afhankelijk van uw keuze in het menu 'Beeld' of de pagina liggend of staand wordt afgedrukt.

Afdrukvoorbeelden van dezelfde pagina. De keuze liggend of staand in het menu 'Beeld' bepaald het formaat van de afdruk.

20

1.8

Printereigenschappen… In het venster voor printereigenschappen kunt u de instellingen voor de printer aanpassen. De keuzes die u in dit venster kunt maken, zijn afhankelijk van het type printer(s) dat u gebruikt.

1.9

Snelkoppeling programma invoegen… Met deze mogelijkheid kunt u een snelkoppeling maken naar het door u gemaakte programma. U start andere programma's soms door op een pictogram te klikken, bijvoorbeeld op het bureaublad. Met dit menuonderdeel kunt u een snelkoppeling maken voor het programma waar u aan werkt. De gebruiker kan het dan rechtstreeks vanaf bijvoorbeeld zijn of haar bureaublad starten. Omschrijving: Typ de tekst voor de snelkoppeling. Groep: Controleer en selecteer in welke programmagroep de snelkoppeling moet worden geplaatst. Opstarten: De snelkoppeling wordt geplaatst in de map 'Opstarten'. Dat betekent dat het programma automatisch wordt gestart als de computer wordt ingeschakeld. Bureaublad: De snelkoppeling wordt op het bureaublad gemaakt.

21

1.10

Bestanden voor verspreiding maken... Hiermee verplaatst u het gemaakte programma naar een opslagmedium. Naast het programma wordt een installatieprogramma toegevoegd. Het installatieprogramma wordt gebruikt als u het Rolltalk programma wilt installeren op andere PC’s of Rolltalks. Voordat het programma gebruikt kan worden moet Rolltalk Designer zijn geïnstalleerd.

1.10.1

Uw programma naar het distributiemedium verplaatsen. Selecteer Bestand > Bestanden voor verspreiding maken... Zoek de map waarin u een kopie van het programma wilt maken. Als u een extern opslagapparaat gebruikt, wordt deze als schijf (bijvoorbeeld D:) weergegeven in de map 'Deze computer'. Het programma wordt in een eigen map opgeslagen. Om een nieuwe map te maken voor opslag van het programma klikt u op de toets 'Nieuwe map'.

22

Klik met de rechter muisknop op de nieuw map om de naam te bewerken. Klik op OK. Rolltalk Designer opent een nieuw dialoogvenster. Klik op Start om met het verzenden te beginnen. De cijfers in de rechter bovenhoek geven aan hoeveel bestanden zijn verzonden en hoeveel er nog overblijven. In de lijst onder aan het venster, ziet u de bestanden opgesomd die niet verzonden zijn. Als u op het bestand in de lijst klikt, gaat Rolltalk Designer naar de pagina en selecteert het veld dat een probleem oplevert. Rolltalk Designer waarschuwt als het verzenden is voltooid.

1.10.2

Het programma installeren op een andere machine: Met Windows Verkenner zoekt u de map waar u het programma hebt opgeslagen. Dubbelklik op het bestand met de naam Install6 om het installeren te starten. Controleer of het installatieprogramma de juiste map gevonden heeft. Klik op Start. Het verzenden begint. Als het programma al is geïnstalleerd, vraagt het installatieprogramma of u het wilt vervangen. Het installatieprogramma waarschuwt als het installeren is voltooid.

23

2

BEWERKEN

2.1

Ongedaan maken U kunt de laatste 20 wijzigingen ongedaan maken. De knop met de gebogen pijl naar links op de werkbalk is de snelkoppeling voor ongedaan maken.

2.2

Opnieuw Als u op ongedaan maken hebt geklikt, kunt u hiermee de ongedaan gemaakte bewerking opnieuw uitvoeren. De knop met de gebogen pijl naar rechts op de werkbalk is de snelkoppeling voor 'Opnieuw'.

2.3

Knippen Hiermee knipt u geselecteerde pagina's, velden of opdrachten. Het commando 'Knippen' verwijdert de onderdelen die u hebt geselecteerd, maar kopieert ze ook zodat u ze elders in hetzelfde programma of in een ander programma kunt plakken. Op deze manier kunt u elementen die u eerder hebt gemaakt, efficiënt hergebruiken. Het icoon van de schaar op de werkbalk is de snelkoppeling voor knippen.

24

2.4

Kopiëren Hiermee kopieert u geselecteerde pagina's, velden, of opdrachten. U kunt deze elders in hetzelfde programma of in een ander programma plakken. Als u één of meer pagina's of velden kopieert, worden de opdrachten meegenomen. Het icoon met twee getypte pagina's op de werkbalk is de snelkoppeling voor kopiëren.

2.5

Plakken Hiermee plakt u gekopieerde of geknipte pagina's, velden, of opdrachten. U kunt element in hetzelfde programma of in een ander programma plakken. Het icoon van de getypte pagina op een klembord op de werkbalk is de snelkoppeling voor plakken.

2.6

Subpagina's kopiëren Als u een veld selecteert en op Kopiëren met subpagina's klikt, kopieert Rolltalk Designer het veld en de subpagina's die aan dat veld gekoppeld zijn. Dat betekent dat u een deel van de structuur van het programma naar een ander programma kunt kopiëren.

2.6.1

Subpagina's kopiëren (of een gedeeltelijke structuur) Selecteer de velden waaraan de gedeeltelijke structuur is gekoppeld die u wilt kopiëren. Selecteer 'Bewerken > Kopiëren met subpagina's’ uit het hoofdmenu.

25

Open het programma waarnaar u de gedeeltelijke structuur wilt kopiëren. Selecteer een veld op de pagina waaraan u de gedeeltelijke structuur wilt koppelen. Het nieuwe veld wordt rechts naast het geselecteerde veld geplakt, en de pagina's die aan het veld gekoppeld zijn worden in de programmastructuur verwerkt.

2.7

Dupliceren Hiermee maakt u een kopie van de geselecteerde pagina's, velden of opdrachten. Het icoon met de twee lege pagina's op de werkbalk is een snelkoppeling naar dupliceren.

2.8

Verwijderen Hiermee verwijdert u geselecteerde pagina's, velden of opdrachten. Het icoon met de rode X op de werkbalk is een snelkoppeling naar verwijderen.

2.9

Selecteer alles Met 'Selecteer alles' worden alle elementen in de actieve lijst geselecteerd. Als de paginalijst de pagina structuur laat zien, worden alleen de open elementen in de structuur geselecteerd. Als u nog een keer op 'Selecteer alles' klikt, worden alle elementen op het volgende niveau geselecteerd enzovoort.

26

2.10

Velden sorteren Met de optie ‘Velden sorteren’ sorteert u de veldenlijst aan de hand van de positie van de velden op de pagina. De velden zijn genummerd van links naar rechts en van boven naar beneden. Het sorteren van velden met deze menuoptie heeft geen invloed op de positie van velden op de pagina. Het is handig om velden te sorteren omdat het doorzoeken van pagina's dan meer gevoelsmatig kan gebeuren (voor invoeropties met schakelaars). U hebt de optie 'Velden sorteren' alleen nodig als u werkt met pagina's met vrije veldpositionering. Als u werkt met een pagina met automatische veldpositionering, zal Rolltalk Designer de velden automatisch opnieuw nummeren als u ze verplaatst.

2.11

Automatisch zoeken naar afbeeldingen Als automatisch zoeken naar afbeeldingen is geselecteerd, zal Rolltalk Designer automatisch zoeken naar afbeeldingen als u tekst in een veld typt. U kunt zien of het automatisch zoeken is ingeschakeld in de werkbalk in het venster van Rolltalk Designer. U kunt de beeldbibliotheken selecteren die Rolltalk Designer doorzoekt om afbeeldingen te vinden en u kunt bepalen in welke volgorde ze doorzocht moeten worden. Selecteer hiervoor 'Gereedschap > Personaliseren en standaardinstellingen… > Beeldbibliotheken'. Meer informatie over deze optie vindt u in Hoofdstuk 23: Gereedschap .

27

Als u automatisch zoeken hebt geselecteerd, maakt u een nieuw veld en typt u een woord. U zult zien dat Rolltalk Designer afbeeldingen zoekt die gebaseerd zijn op het getypte woord. Gebruikt de pijltoetsen op het toetsenbord voor omhoog en omlaag om een vorige of volgende afbeelding voor het getypte woord te selecteren.

2.12

Naar boven of naar beneden verplaatsen Hiermee verplaatst u de geselecteerde pagina, veld of opdracht naar boven of naar beneden in de lijst. De toetsen met pijl naar boven of naar beneden op de werkbalk zijn een snelkoppeling naar deze functies. U kunt ook elementen in de lijst slepen en op een andere plaats neerzetten.

28

3

BEELD Met de opties in dit menu kunt u het programma waaraan u werkt, testen. U kunt ook de oriëntatie van de pagina - liggend of staand - kiezen.

3.1

Test Hiermee start u het programma waaraan u werkt, zodat u kunt testen of het werkt zoals u wilt. Voordat Rolltalk Designer de test start, wordt het programma opgeslagen. Het icoon met de naar rechts wijzende pijl op de werkbalk is een snelkoppeling voor het testen.

Het testprogramma neemt het hele scherm in beslag. Er zijn twee manieren om het testen te stoppen en terug te gaan naar Rolltalk Designer: 9 Druk op Esc op het toetsenbord. Als u op Esc drukt, gaat u terug naar de pagina die voorop stond voordat de test begon. 9 Druk op de toets Pause/Break op het toetsenbord. Als u op Pause/Break drukt gaat u terug naar de pagina waar u was in de test. Als u in de test een probleem constateert en u rechtstreeks naar de pagina wilt gaan waar u het probleem aantrof, drukt u op Pause/Break.

29

3.2

Toon programmastructuur U kunt kiezen of de paginalijst weergegeven wordt als een genummerde lijst of in een mappenstructuur. De mappenstructuur geeft de pagina's op dezelfde wijze weer zoals mappen en bestanden worden weergegeven in Windows Verkenner. U kunt zien hoe de pagina's in substructuren zijn opgenomen. U kunt deze selectie ook uitvoeren met de rechter muisknop.

3.3

Achteruit navigeren Hiermee gaat u terug naar de laatste pagina die u bezocht had. U vindt deze toets ook op de werkbalk

3.4

Vooruit navigeren Hiermee gaat u vooruit naar een pagina die u bezocht hebt. U vindt deze toets ook op de werkbalk

3.5

Liggend Hiermee stelt u de oriëntatie van het scherm en de afdrukrichting in op 'liggend'. Dit is de meest gangbare instelling bij het uitvoeren van programma’s op de Compact en Light Rolltalk.

30

3.6

Staand Hiermee stelt u de oriëntatie van het scherm en de afdrukrichting in op 'staand'. Dit is de meest gangbare keuze bij het maken en uitvoeren van programma's voor Micro-Rolltalk (pda's) en apparaten die naar een staande positie gedraaid kunnen worden (tevens mogelijk voor LightRolltalk en Compact-Rolltalk)

3.7

Light Rolltalk staand Hiermee kunt u een voorbeeld van het programma bekijken, zoals het er uit ziet op een LightRolltalk apparaat in staand formaat. Om het programma in dit voorbeeld te kunnen testen, klikt u op in de werkbalk.

3.8

Light Rolltalk liggend Hiermee kunt u een voorbeeld van het programma bekijken, zoals het er uit ziet op een LightRolltalk apparaat in liggend formaat. Om het programma in dit voorbeeld te kunnen testen, klikt u op in de werkbalk.

3.9

Micro Rolltalk staand Hiermee kunt u een voorbeeld van het programma bekijken, zoals het er uit ziet op een MicroRolltalk apparaat in staand formaat. Om het programma in dit voorbeeld te kunnen testen, klikt u op in de werkbalk.

31

3.10

Micro Rolltalk liggend Hiermee kunt u een voorbeeld van het programma bekijken, zoals het er uit ziet op een MicroRolltalk apparaat in liggend formaat. Om het programma in dit voorbeeld te kunnen testen, klikt u op in de werkbalk.

32

4

PAGINA Met het paginamenu kunt u nieuwe pagina's maken. Als u aan een nieuw programma begint te werken, is de eerste pagina al gemaakt. U kunt beginnen met velden aan de pagina toe te voegen (met het veldmenu kunt u afbeeldingen, symbolen en tekst toevoegen).

4.1

Een pagina toevoegen... Met dit menuonderdeel kunt u een nieuwe pagina toevoegen die aan het geselecteerde veld gekoppeld is. Dit menuonderdeel wordt vaak gebruikt en u kunt dan ook een snelkoppeling vinden in de werkbalk en in het menu onder de rechter muisknop als u een veld geselecteerd hebt (op de pagina of in de veldlijst aan de linkerkant). Selecteer het veld dat de koppeling met de nieuwe pagina vormt. Selecteer Pagina > Pagina toevoegen…

Het onderdeel 'Pagina toevoegen...' geeft u de volgende keuzes. Geef de pagina een naam.

33

U kunt een automatische pagina maken. Het is het meest eenvoudig om te werken met automatisch positioneren van velden. Als velden aan de pagina worden toegevoegd, worden ze in een rasterpatroon geschikt. U kunt de volgorde van de velden wijzigen door ze te naar de positie te slepen waar u ze in de veldlijst of op de pagina wilt plaatsen. Maak een vrije pagina. Bij dit type pagina kunt u de velden naar wens plaatsen en hun formaat aanpassen. Met 'Automatische paginakoppeling' wordt automatisch een koppeling met de vorige pagina gemaakt. Vink 'Selecteer nieuwe pagina als huidige' aan als u direct op de nieuwe pagina wilt werken. Als u de standaardwaarden voor 'Pagina's toevoegen' wilt wijzigen, klikt u op 'Instellen als standaard'. Dit beïnvloedt de pagina's die u later toevoegt. Ze zullen bij het toevoegen aan de nieuwe standaard waarden voldoen. Als u altijd dezelfde soort pagina's maakt, kunt u de markering verwijderen bij 'Toon dit venster volgende keer opnieuw'. Klik op 'Maak pagina' als u de gewenste wijzigingen hebt uitgevoerd.

4.2

Pagina met afbeeldingen toevoegen... Deze menuoptie wordt vaak gebruikt en u vindt dan ook een snelkoppeling op de werkbalk. De optie is ook onderdeel van het menu onder de rechter muisknop bij een veld. Nadat u de gewenste selecties in het venster 'Pagina toevoegen' hebt gemaakt en op 'Pagina maken' hebt geklikt, wordt direct het venster voor het toevoegen van afbeeldingen weergegeven.

34

4.3

Pagina voor diavoorstelling toevoegen... Met een diavoorstelling kan de gebruiker op één pagina door een reeks foto's bladeren. Zo kan bijvoorbeeld een digitaal fotoalbum gebruikt worden. Selecteer het veld waarmee de diavoorstelling moet beginnen. Selecteer 'Pagina > Pagina voor diavoorstelling toevoegen… Selecteer de afbeeldingen die u in de diavoorstelling wilt opnemen. Selecteer één of meer foto's uit één of meer categorieën of bibliotheken. Als u uit meer foto's op uw computer een keuze wilt maken klikt u op

als de afbeeldingen in

de map 'Mijn afbeeldingen' staan, of klikt u op als de afbeelding in een andere map op de computer staan. Zie ook het hoofdstuk over het toevoegen van velden of afbeeldingen.

Nadat u de gewenste foto's voor de diavoorstelling hebt geselecteerd, kunt u het programma testen. Als u het veld selecteert waarmee de diavoorstelling gestart wordt, wordt steeds één foto weergegeven. Bij de diavoorstelling kan ook bij elke foto een gesproken tekst of geluid toegevoegd worden.

35

4.4

Kant-en-klare pagina's toevoegen… Bij deze menuoptie krijgt u toegang tot een aantal kant-en-klare pagina's. Dit kunnen bijvoorbeeld toetsenborden op het scherm, een rekenmachine of een mobiele telefoon zijn. Selecteer het veld waaraan de kant-en-klare pagina gekoppeld moet worden. Selecteer 'Pagina > Kant-enklare pagina toevoegen...'. Selecteer het programma uit de lijst aan de linker zijde. Selecteer de gewenste pagina in de mappenstructuur aan de rechter zijde. Selecteer 'Toevoegen'.

Volg deze instructies om anders pagina's of subpagina's van andere programma's toe te voegen. Gebruik de toets onder aan de pagina om pagina's in andere bestanden te zoeken. Klik op de -toets om verder te gaan met zoeken naar kant-en-klare pagina's.

36

4.4.1

Voorbeelden van enkele kant-en-klare pagina's 9 Qwerty-schermtoetsenbord met een ingebouwde editor (tekstverwerkingsprogramma) – het toetsenbord is gebaseerd op het normale fysieke toetsenbord. 9 Frequentietoetsenbord met een ingebouwde editor (tekstverwerkingsprogramma) –- op dit toetsenbord zijn de vaak gebruikte toetsen gemakkelijker toegankelijk. Dit toetsenbord is ideaal bij schakelaargestuurde invoerapparaten. 9 Alfabetisch schermtoetsenbord met een ingebouwde editor - de toetsen staan in alfabetische volgorde. 9 Toetsenbord voor extern gebruik. Een schermtoetsenbord zonder editor-veld. Dit kan gebruikt worden met een extern tekstverwerkingsprogramma, bijvoorbeeld Word voor Windows. 9 Rekenmachine 9 Mobiele-telefoontoetsenbord 9 Schakelaargestuurde muis voor het bedienen van de aanwijzer in Windows. 9 Camera om Rolltalk te gebruiken als digitale camera. 9 Videorecorder om Rolltalk te gebruiken als digitale videocamera.

37

4.5

Pagina 'Lezen en schrijven' toevoegen... Een pagina voor lezen en schrijven is een pagina voor educatieve doeleinden waar u lees- en schrijfoefeningen voor de gebruiker toe kunt voegen. Deze functie wordt gedetailleerd beschreven in het gedeelte over 'Lezen en schrijven' velden in het hoofdstuk Velden. De instellingsopties voor lees- en schrijfoefeningen vindt u in het hoofdmenu 'Gereedschap > Opties > Lezen en schrijven'. Als u een pagina voor lezen en schrijven toevoegt, opent Rolltalk Designer het venster 'Afbeeldingen toevoegen'. Vanuit het venster 'Afbeeldingen toevoegen' kunt u net zoveel afbeeldingen toevoegen als u wilt. Ze worden weergegeven in de pagina met het icoon in de rechter bovenhoek, wat betekent dat dit een veld voor 'Lezen en schrijven' is.

38

4.6

Pagina 'Juiste vinden' toevoegen... Bij 'Juiste vinden' krijgt de gebruiker een oefening waarbij hij of zij het veld met het juiste antwoord moet vinden op een gestelde vraag. Als het veld door de gebruiker is geselecteerd, kan hem of haar een volgende vraag gesteld worden, of wordt een pagina geopend die de oefening beëindigt. De oefening is gebaseerd op het gebruik van afbeeldingen en daarom opent Rolltalk Designer het venster 'Afbeeldingen toevoegen' als een pagina voor 'De juiste vinden' in het menu selecteert. De laatste afbeelding die u selecteert is het 'vraag' veld, en wordt toegevoegd aan de onderkant van de pagina. De afbeelding krijgt een icoon, wat betekent dat de opdracht die er aan gekoppeld is, uitgevoerd wordt zodra de gebruiker op de pagina komt. Om het veld aan te duiden dat het antwoord voor de vraag bevat, moet u het selecteren. Selecteer vervolgens uit het hoofdmenu Pagina > Pagina 'Juiste vinden' toevoegen... om een volgende pagina te maken of voeg een andere pagina toe als u de oefening wilt laten eindigen. U kunt de opdracht Tekst spraak gebruiken als u de vraag hardop wilt laten lezen.

39

4.7

Oefening 'Aanraaktableau' toevoegen... Als u een oefening met aanraaktableau wilt toevoegen kunt u een pagina met deklaag in A4 of A3 formaat, dat u vervolgens kunt gebruiken op het met Rolltalk verbonden aanraaktableau. Deze functie wordt gedetailleerd beschreven in de sectie Opdracht > Oefening aanraaktableau Rolltalk Designer biedt de mogelijkheid om afbeeldingen toe te voegen als basiscomponenten voor de oefening met aanraaktableau. Selecteer op een pagina een veld waarmee u de oefening met aanraaktableau wilt starten. Selecteer 'Pagina > Oefening aanraaktableau toevoegen'. Rolltalk Designer opent het venster 'Afbeeldingen toevoegen' waar u de afbeeldingen kunt selecteren die u in de oefening met het aanraaktableau wilt opnemen. U kunt aan de velden ook andere opdrachten toevoegen, bijvoorbeeld 'Tekst spreken'. 9 De afbeeldingen worden alfabetisch genummerd (a, b, c, d ... enzovoort) in schrijfrichting, dat wil zeggen van links naar rechts en van boven naar beneden, overeenkomstig de velden op het aanraaktableau. Om tekstvelden voor de afbeeldingen toe te voegen, kunt u de pagina kopiëren, waarna u tekst toevoegt en de afbeeldingen verwijdert.

40

4.8

Eigenschappen… Dit menuonderdeel opent een venster met alle instellingen voor een pagina: Instellingen voor andere invoerapparaten voor deze specifieke pagina, als een andere instelling vereist is dan algemeen voor het programma ingesteld zijn. Wijzig de paginanaam.

Instellingen voor scanmethodes voor de geselecteerde pagina als die anders moeten zijn dan de algemene instellingen voor het hele programma.

Achtergrondkleur. Markeringskleur.

Geeft geselecteerde achtergrond weer. Gecentreerd, passend in kader of uitgerekt; aanpassing van de afbeelding voor de achtergrond.

Stel standaardkleur voor nieuwe velden in.

Selecteer een achtergrond. Verwijder achtergrond. Overige eigenschappen.

41

Als u meer dan één pagina selecteert uit de paginalijst aan de linker zijde voordat u het venster met pagina-eigenschappen opent, wijzigt u de eigenschappen voor alle geselecteerde vensters. Meer informatie leest u in 'Pagina-eigenschappen' in hoofdstuk 25.

42

5

VELDEN Dit menu gebruikt u als u velden om een bestaande pagina toe wilt voegen. In het veldmenu vindt u opties voor het toevoegen van velden aan de pagina waar u aan werkt, het toevoegen van afbeeldingen aan velden en het wijzigen van de eigenschappen voor geselecteerde velden. 9 U kunt 1 tot 1000 velden op één enkele pagina plaatsen. De velden kunnen van hetzelfde formaat zijn of het formaat kan afzonderlijk aangepast worden. 9 Een veld kan vierkant, rond of ovaal zijn. Onder de optie 'Personaliseren en standaardinstellingen' in het menu 'Gereedschap' kunt u de standaard eigenschappen voor alle nieuw te maken velden instellen. Als u de eigenschappen van een afzonderlijk veld of een aantal velden wilt bekijken, selecteert één of meerdere velden en kiest u'Eigenschappen' uit het menu Velden of uit het menu onder de rechter muisknop. De eigenschappen die regelmatig gewijzigd worden, zijn ook op de werkbalk geplaatst. Dit zijn onder andere vorm, kleur, tekstkleur, tekstpositie, lettertype, tekstlengte en het al dan niet actief zijn van het veld.

43

5.1

Afbeeldingen toevoegen... De optie 'Afbeeldingen toevoegen' geeft u de mogelijkheid afbeeldingen uit beeldbibliotheken en andere mappen, of afbeeldingen van een externe camera toe te voegen. U kunt afbeeldingen toevoegen uit beeldbibliotheken en uit een map op de pc, bijvoorbeeld “Mijn Afbeeldingen’. U vindt een snelkoppeling voor het toevoegen van afbeeldingen op de werkbalk en in het menu onder de rechter muisknop. De snelkoppeling heeft het icoon

.

Als u meerdere afbeeldingen aan het programma toe wilt voegen, kunt u het venster 'Afbeeldingen toevoegen' open laten staan terwijl u in het hoofdvenster werkt.

5.1.1

Afbeeldingbestanden Rolltalk Designer ondersteunt de volgende bestandsindelingen voor afbeeldingen: 9

AFP, ANI, BMP, CLP, CMG, CMX, CUR, CUT, DCX, DGN, DIC, DRW, DWG, EMF, EPS, FLC , FPX, GBR, GIF, ICO, IFF, IOCA, ITG, JBG, JPG, MODCA, PBM, PCD, PCL, PCT, PCX, PDF, PLT, PNG, PSD, PTOCA, RAS, SGI, SHP, SVG, TGA, TIFF, WBMP, WMF, WPG, XBM, XWD

44

5.1.2

Selecteer alle beeldbibliotheken

Het venster 'Afbeeldingen toevoegen' Zoek afbeeldingen in de geselecteerde beeldbibliotheken en categorieën

Toon alle afbeeldingen in de geselecteerde beeldbibliotheken en categorieën

Draai de geselecteerde afbeelding

Verwijder geselecteerde afbeelding

Geïnstalleerde beeldbibliotheken

Voeg geselecteerde afbeeldingen aan pagina toe

Selecteer alle categorieën in de geselecteerde bibliotheken

Sluit het venster

Categorieën in de geselecteerde bibliotheken

Selecteer de afbeelding die u aan de pagina toe wilt voegen. Druk op Ctrl als u meer dan één afbeelding wilt selecteren

Snelkoppeling naar beeldbibliotheek in Rolltalk Designer Klik om de afbeeldingen in de map ‘Mijn afbeeldingen’ op de pc te zien

Selecteer als u de bestandsnaam als tekst in veld wilt gebruiken

Klik om afbeeldingen in andere mappen op de pc te zoeken

Het aantal beschikbare afbeeldingen

45

Voorbeeldpagina's die velden met afbeeldingen bevatten:

Afbeeldingen van Rolltalk Afbeeldingen

5.1.3

Foto's

Afbeeldingen uit PCS beeldbibliotheek

Een afbeelding uit een geïnstalleerde beeldbibliotheek toevoegen Doorzoek alle beeldbibliotheken naar een afbeelding van een auto: Selecteer 'Velden > Afbeeldingen toevoegen'. Klik op de toets Alle boven de lijst met beeldbibliotheken. Typ Auto in het veld 'Afbeeldingen zoeken' en druk op de Enter toets op het toetsenbord. Selecteer de gewenste afbeelding uit de lijst met afbeeldingsnamen of uit het kader met afbeeldingen (houd de Ctrl-toets op het toetsenbord ingedrukt en klik op de gewenste afbeeldingen als u meer afbeeldingen wilt toevoegen). Klik op 'Toevoegen'. Klik op 'Sluiten'.

46

Binnen een categorie zoeken: een afbeelding voor drinken zoeken in de Rolltalk Afbeeldingen: Selecteer 'Velden > Afbeeldingen toevoegen'. Selecteer de 'Rolltalk Afbeeldingen' Selecteer de categorie 'Drinken'. Selecteer de afbeelding(en) die u aan de pagina toe wilt voegen. Houd de Ctrl-toets ingedrukt terwijl u op de gewenste afbeeldingen klikt, als u meer dan één afbeelding toe wil voegen. Klik op 'Toevoegen'. Klik op 'Sluiten'.

5.1.4

Afbeeldingen toevoegen die niet in één van de beeldbibliotheken staan Er zijn twee manieren om afbeeldingen toe te voegen die niet in één van de beeldbibliotheken staan: Als de afbeeldingen in de map 'Mijn afbeeldingen' op de pc staan, klikt u op de toets . Rolltalk Designer opent uw afbeeldingen in het venster 'Afbeeldingen toevoegen'. Als de afbeeldingen in een andere map op de pc of het netwerk, of misschien zelfs op een cd staan, klikt u op de toets . Rolltalk Designer opent een venster waarin u kunt bladeren om de map met uw afbeeldingen te zoeken. Als u een map hebt geselecteerd, kunt u in de map en in de submap op dezelfde wijze zoeken als bij de beeldbibliotheken.

47

5.1.5

Afbeeldingen uit draagbare media U kunt afbeeldingen importeren uit draagbare media, zoals digitale camera's, cd's, usb-stations of diskettes. U importeert de afbeeldingen van deze media hetzelfde zoals vanaf de vaste schijf. Rolltalk Designer kopieert de geïmporteerde afbeeldingen automatisch in de map met programmabronnen.

5.1.6

Uw eigen afbeeldingen importeren uit een map Selecteer 'Velden > Afbeeldingen toevoegen'. Klik op de toets

.

Zoek de map waarin de afbeeldingen zijn opgeslagen. Klik op OK. Rolltalk Designer geeft de foto's weer in het weergavekader van het venster 'Afbeeldingen toevoegen’. Selecteer de afbeelding(en) die u aan de pagina toe wilt voegen. Klik op 'Toevoegen'. Klik op 'Sluiten'.

48

5.2

Symboolfonts (lettertypes) toevoegen... Met deze menuoptie kunt u symbolen uit de symboolfonts van Windows, andere lettertypen en zelf geïnstalleerde lettertypen importeren. De symbolen zijn opgeslagen in lettertypebestanden met maximaal 256 symbolen in elk lettertype. Voor een visueel overzicht van de lettertypes zijn ze verdeeld over vier groepen. U vindt deze menuoptie ook in het menu onder de rechter muisknop als u een pagina in de paginalijst aan de linker zijde hebt geselecteerd.

Voeg de geselecteerde symbolen toe aan de pagina. Sluit het venster. Elk lettertype wordt weergegeven in 4 weergavevensters. Selecteer het symbool dat u aan het veld wilt toevoegen.

Klik hierop om alle lettertypes weer te geven.

Selecteer het lettertype uit het uitklapmenu.

49

5.2.1

Weetjes betreffende de symboolfonts 9 Het formaat van de fonts kan aangepast worden zonder kwaliteitsverlies. 9 De fonts hebben een transparante achtergrond. 9 U kunt fonts elke willekeurige kleur geven. 9 U kunt in een veld tekst plaatsen als aanvulling op een symbool.

U kunt ook alfabetische fonts gebruiken als u een letter als symbool wilt. U kunt daarnaast ook tekst in het veld plaatsen. H i e r o n d e r z i e t

Symbolen kunnen op verschillende manieren op de pagina gebruikt worden.

Symbolen op transparante velden.

u voorbeelden van pagina's met symbolen:

50

Een symbool toevoegen: Selecteer 'Velden > Symboolfonts toevoegen...'. Selecteer een symboolfont, bijvoorbeeld Wingdings. Selecteer één of meer symbolen. Klik op 'Toevoegen'. Klik op 'Sluiten' Zie het hoofdstuk Veldeigenschappen om de eigenschappen voor velden, symboolkleuren, transparantie enzovoort te wijzigen.

Als u het programma waar u aan werkt, op meerdere apparaten wilt gebruiken: 9 Gebruik fonts die standaard in Windows geïnstalleerd zijn (Wingdings, Wingdings2, Wingdings3 en Webdings). Als u andere fonts gebruikt, moet u zorgen dat die op alle apparaten geïnstalleerd zijn waarop u het programma wilt laten draaien.

51

5.3

Video's toevoegen… Met 'Video's toevoegen' kunt u velden toevoegen die video-opnames laten zien als het veld wordt geselecteerd. De menuoptie 'Video's toevoegen…' is ook beschikbaar in het menu onder de rechter muisknop als u een pagina hebt geselecteerd.

Met Video's toevoegen kunt u het volgende doen: 9 Selecteer één of meer video's uit elke map van de pc. 9 Rolltalk Designer heeft een functie waarmee u een stilstaand beeld kunt selecteren uit de video-opname die wordt afgespeeld in het veld waaraan de opname gekoppeld is. 9 Bepaal of de hele opname of slechts een deel daarvan moet worden afgespeeld.

Als u 'Video's toevoegen...' selecteert uit het veldmenu, opent Rolltalk Designer een venster waarin u op de pc de map met de video kunt selecteren:

52

Selecteer de map waarin u de video wilt selecteren.

Selecteer de video(s) die u aan de pagina toe wilt voegen. Houd de toets ingedrukt als u meerdere video's wilt selecteren.

Klik op 'Openen' als u de gewenste video(s) hebt geselecteerd.

9 Als u de gewenste videobestanden hebt geselecteerd, opent Rolltalk Designer het venster 'Video's toevoegen':

53

Zoek Video’s in de map ‘Mijn video’s’

Zoek video’s in bronbestanden van Rolltalk Designer

Selecteer video om te bewerken of wijzig het voorbeeldvenster

Blader om video’s op de pc te zoeken

Toont geselecteerde video

Tijdcode voor geselecteerde video Opnamelengte

Tijdslijn

Selecteer representatief beeld Start/ Stop en pauze achteruit

Vorig beeld

Volgend beeld

Start video hier

Eindig video hier

54

Een veld met gekoppelde video toevoegen waarvan de afbeelding in het veld het eerste beeld is uit de video: Selecteer 'Velden > Live videoveld toevoegen...'. Selecteer één of meer video's uit een map op de pc. Klik op 'Openen'. Klik op OK in het venster 'Video toevoegen'.

Een veld met gekoppelde video toevoegen waarvan u de afbeelding in het veld selecteert uit de beelden op de video en een korter deel van de originele video-opname selecteert: Selecteer 'Velden > Video toevoegen...'. Selecteer één of meer video's uit een map op de pc. Klik op 'Openen'. Selecteer de video waar u mee wilt werken. Speel de video af en stop op het punt waarvan u het stilstaand beeld wilt gebruikten voor de afbeelding in het veld waaraan de video gekoppeld is. Klik op de toets 'Afbeelding in veld gebruiken' rechtsonder in de hoek. Stop de video waar u de uitsnede wilt laten starten. Klik op de toets 'Video hier starten'. Stop de video op het punt waar u de uitsnede wilt laten eindigen. Klik op de toets 'Video hier stoppen'. Herhaal dit voor de andere video's die u hebt geselecteerd. Klik op OK.

De video's in het voorbeeld zijn gezongen taalvideo's, gemaakt door The Møller Resource Center (onderdeel van de Noorse ondersteuningsinstantie voor bijzonder onderwijs)

55

5.4

Lege velden toevoegen... Omdat deze menuoptie vaker wordt gebruikt, vindt u een snelkoppeling op de werkbalk. Ook staat de optie in het menu onder de rechter muisknop als u een pagina hebt geselecteerd. Lege velden gebruiken: 9 U kunt het veld voor tekts (uitleg) gebruiken. Selecteer het lege veld en begin met typen. U kunt ee achtergrondkleur en fontkleur selecteren. 9 U kunt het gebruiken als transparant veld over een achtergrondafbeelding (hotspot). Gebruik een pagina met vrije veldpositionering en plaats de velden naar wens op de afbeelding. 9 U kunt de inhoud van een veld wijzigen door 'Eigenschappen' te selecteren in het menu 'Velden69' of in het menu onder de rechter muisknop.

Een leeg veld toevoegen: Selecteer 'Veld > Lege velden toevoegen'. Vul het aantal velden in dat u wilt maken. Klik op OK. Als u de kleur van het veld wilt wijzigen, gebruikt u het

Voer het aantal velden in dat u wilt maken.

uitklapmenu voor de veldkleur in de werkbalk of selecteert u ‘Eigenschappen' in het menu 'Velden'. Tekst toevoegen aan een leeg veld: Selecteer het veld waaraan u tekst wilt toevoegen. Typ de tekst. Druk op Enter op het toetsenbord. Om de positie van de tekst in het veld te wijzigen, gebruikt u het uitklapmenu in de werkbalk of gaat u naar Eigenschappen in het menu Velden.

56

5.5

Kant-en-klare velden toevoegen… In het venster voor kant-en-klare velden vindt u een aantal kant-en-klare velden die u kunt toevoegen aan uw pagina's en zo nodig kunt bewerken. De kant-enklare velden zijn gegroepeerd veldbibliotheken en u kunt één of meer velden uit de bibliotheken selecteren. Ga naar de pagina waar u het kant-en-klare veld wilt invoegen. Selecteer 'Veld > Kant-en-klare velden toevoegen…'. Selecteer één van de bibliotheken. Rolltalk Designer geeft de kant-en-klare velden in het weergave- en selectievenster weer. Klik op één of meer van de velden om ze te selecteren. Rolltalk Designer laat zien welke velden geselecteerd zijn door ze van een rood of blauw kader te voorzien. Als u een veld per ongeluk selecteert, klikt u er nog een keer op om de selectie op te heffen. Als u een veld per ongeluk aan uw pagina toevoegt, kunt u het net als elk ander veld verwijderen. Klik op 'Toevoegen' als u alle gewenste velden hebt geselecteerd. Rolltalk Designer voegt de geselecteerde velden toe aan de pagina. Als u hetzelfde velt meer dan één keer wilt toevoegen, kunt u het selecteren en klikt u op de toets 'Toevoegen'. Klik vervolgens meerder keren op de toets. U kunt het veld ook kopiëren en in de pagina plakken. U kunt ook kant-en-klare velden in de bibliotheek met kant-en-klare pagina's vinden. Zie ook 'Pagina > Kant-en-klare pagina's toevoegen…'. U kunt de kant-en-klare pagina's naar believen bewerken.

57

5.5.1

Sommige van de velden hebben invloed op de systeemwaarden van uw pc of van Rolltalk. Deze aangeduid. worden met het icoon

U kunt verderop in dit hoofdstuk meer informatie over toetsenbordvelden vinden. Deze informatie staat ook in het hoofdstuk over toetsenborden op het scherm.

Enkele kant-en-klare velden 9 Bediening: Velden die de bediening van het programma bijstellen. 9 Dictafoon: Velden die de gebruiker de mogelijkheid bieden opnames te maken of af te spelen met een spraakrecorder. 9 Veld-editor: Veld-editorvelden, waaronder veld-editorvelden en velden die editorvelden beïnvloeden, zoals velden verwijderen uit veld-editor, lezen uit veld-editor, opslaan enzovoort. Let op! U kunt een veld-editor als een kant-en-klare pagina toevoegen. Zie hiervoor 'Pagina > Kant-enklare pagina's toevoegen…> Schrijven met afbeeldingen'. 9 GEWA: Velden die de gebruiker de mogelijkheid bieden GEWA-codes in zijn of haar Rolltalk te programmeren. 9 Internet: Internetvelden, bijvoorbeeld een browserveld, voor het weergaven van internetpagina's, toetsen om achteruit en vooruit te gaan, toetsen om favorieten toe te voegen, velden voor homepaginatoetsen om URL's (internetadressen) te typen enzovoort. 9 Toetsen: Kant-en-klare toetsen. Sommige hebben geluidssommando's 9 Geluid: Velden voor het aanpassen van volume en het gebruikt van luidsprekers. 9 Muis: Velden voor het aanpassen van muisfuncties 9 Internetradio: Velden voor het luisteren naar radio over het internet. 9 Spellen: Kant-en-klare legpuzzels, geheugenpuzzels en dobbelstenen. 9 Programma starten: Velden om programma's uit Windows te starten 9 Toetsenbordtoetsen: Toetsen voor het schrijven van tekst in een tekst-editorveld.

58

9 Tekstverwerker: Tekstverwerkervelden waaronder tekst-editors, velden die de tekst-editor beïnvloeden zoals het verwijderen uit de tekst-editor, lezen in de tekst-editor. opslaan van de inhoud enzovoort. Let op! U kunt een tekst-editor als een kant-en-klare pagina toevoegen. Zie hiervoor 'Pagina > Kant-enklare pagina's toevoegen…> Tekstverwerker'. 9 Tijd: Velden die de tijd analoog of digitaal weergeven en velden voor het instellen van tijd en datum. 9 Tijdslijnen: Velden die tijdslijnen weergeven.

5.5.2

Toetsenbordvelden Velden met toetsenborden op het scherm (letters en dergelijke) zijn hetzelfde als velden die gebruikt worden voor symbolen of afbeeldingen. Het verschil is dat die symbolen en opdrachten bevatten. 9 Let op! U kunt de toetsenborden zoals in dit gedeelte beschreven, toevoegen uit het hoofdmenu 'Pagina > Kant-en-klare pagina's toevoegen…'. 9 De opdracht Schrijven, die aan alle toetsenbordvelden is verbonden, schrijft een letter of symbool in het tekst-editorveld. 9 Het opdracht Schrijven heeft drie modi: Normaal, Shift en Div. Als u de modus wijzigt, wordt het toetsenbord ook gewijzigd.

59

Voorbeelden van toetsenborden op het scherm.

Tips! 9 In plaats van een nieuw schermtoetsenbord te maken, kunt u een bestaand toetsenbord bewerken. Alle bovenstaande voorbeelden worden meegeïnstalleerd met Rolltalk Designer. 9 Een pagina met vrije veldpositionering is het meest geschikte soort pagina voor de toetsenborden op het scherm. De reden hiervoor is dat u waarschijnlijk niet wilt dat alle velden hetzelfde formaat krijgen. Onthoud dat u het magnetisch raster kunt gebruiken om de toetsen op de pagina te plaatsen. 9 Gebruik de kant-en-klare toetsenborden in de paginabibliotheken en voorbeelden in Rolltalk Designer. 9 U vindt kant-en-klare toetsenborden op het scherm in 'Pagina > Kant-en-klare pagina's toevoegen…' in het hoofdmenu. 9 De kant-en-klare toetsenborden op het scherm zijn toegankelijk via: Bestand > Openen > Paginabibliotheek > Schermtoetsenbord in het hoofdmenu.

60

5.5.3

Woordvoorspelling Het veld voor woordvoorspelling doet een voorstel voor een te typen woord en het volgende te typen woord. De woorden zijn opgeslagen in een actieve woordenlijst. De woordenlijst wordt automatisch bijgewerkt, gebaseerd op de woorden die de gebruiker vaak gebruikt. Voordat de woordvoorspeller kan werken, moet u een woordenlijst selecteren. Om een woordenlijst te selecteren gaat u naar Gereedschap > Woordenlijst. Het voorgestelde woord wordt in de tekst-editor geschreven als het wordt geselecteerd. U kunt zoveel woordvoorspellingsvelden toevoegen als u zelf wilt. Selecteer de veldkleur, fontkleur en het formaat in de werkbalk.

5.5.4

Lettervoorspellingsveld Het lettervoorspellingsveld doet een voorstel voor een te typen letter, gebaseerd op de letter die u net getypt hebt. Voordat de lettervoorspeller kan werken, moet u een woordenlijst selecteren. 9 De voorgestelde letter wordt in de tekst-editor geschreven als hij wordt geselecteerd. 9 U kunt net zoveel voorstellen voor letters weer laten geven als u wilt. U kunt de veldkleur, het lettertype, de fontkleur en het formaat kiezen in de uitklapmenu's op de werkbalk, of in eigenschappen.

61

5.6

'Lezen en schrijven' velden toevoegen... 'Lezen en schrijven' velden worden gebruikt voor het maken van lees- en schrijfoefeningen voor de gebruikers. De meeste lees- en schrijfoefeningen bevatten afbeeldingen en daarom wordt het venster 'Afbeeldingen toevoegen' weergegeven als u ''Lezen en schrijven' velden toevoegen… ' selecteert. Rolltalk Designer voegt de bestandsnaam toe aan het veld als u een afbeelding toevoegt. U kunt dit veld zonodig bewerken. De schrijfoefening bestaat er uit dat de gebruiker het woord in het veld moet typen. De gebruiker kan een extern toetsenbord gebruiken of het toetsenbord voor ' Lezen en schrijven' op het scherm. Om een toetsenbord voor 'lezen en schrijven' toe te voegen, selecteert u in het hoofdmenu 'Velden > Toetsenbord 'Lezen en schrijven' toevoegen'. U kunt de opties voor 'Lezen en schrijven' instellen bij het hoofdmenu 'Gereedschap > Opties > Lezen en schrijven'. Meer informatie over toevoegen van een toetsenbord voor 'Lezen en schrijven' vindt u in 'Een toetsenbord voor 'Lezen en schrijven' toevoegen…' (volgende paragraaf).

5.7

Een toetsenbord voor 'Lezen en schrijven' toevoegen… Het toetsenbord voor 'Lezen en schrijven' kan worden gebruikt bij de 'Lezen en schrijven' velden. Het toetsenbord schrijft rechtstreeks naar de 'Lezen en schrijven' velden op dezelfde pagina en biedt de gebruiker de mogelijkheid om de lees- en schrijfoefeningen te maken.

De oefeningen bestaan uit het typen van de eerst letter van een woord voor het object in het veld of het schrijven van het hele woord.

62

U kunt de opties voor 'Lezen en schrijven' instellen bij het hoofdmenu 'Gereedschap > Opties > Lezen en schrijven' Let op! Het opties die u in het venster Opties instelt, worden toegepast op het hele programma en niet alleen op de pagina's waaraan u werkt.

Selecteer om alle tekst bij het begin van de oefening weer te geven Het geselecteerde geluid wordt afgespeeld als de gebruiker een bepaald aantal typefouten maakt

De volgende letter van het woord wordt aangeboden als de gebruiker een bepaald aantal typefouten maakt

Drukt de oefening na voltooiing af

Verwijdert de voltooide oefening

63

5.8

Tekst-editor toevoegen Hiermee voegt u een tekst-editorveld toe. De tekst-editorvelden worden gebruikt om een document te maken dat opgeslagen of geprint kan worden. Het tekst-editorveld kan worden omgezet in een veld-editor veld. Tekst-editorvelden kunnen ook gebruikt worden voor rekenmachines, mobiele telefoonnummers en als browser voor het lezen van internetpagina's en e-mail. U vindt hieronder meer informatie over de tekst-editorvelden.

Selecteer het gewenste type editor

Selecteer om het editor-veld uit te sluiten van miniatuurweergave

Selecteer als u de editor groter wilt maken dan standaard voor het programma is vastgelegd Wijzig het formaat van de editor in % van de hoogte van de pagina

64

Om het tekst-editorveld te wijzigen, dubbelklikt u op het veld of selecteert u in het hoofdmenu 'Velden > Eigenschappen…'.

Selecteer een achtergrondkleur voor de veld-editor.

Selecteer een kleur voor het markeringskader.

Selecteer of u de algemene standaardinstelling voor de veld-editor wilt negeren. Selecteer het aantal velden per rij in de veldeditor.

Selecteer de tekengrootte voor het tekst-editorveld

Selecteer het aantal rijen in de editor.

Selecteer het lettertype dat gebruikt moet worden in het teksteditorveld.

65

5.8.1

Tekst-editor De tekst-editor is een interne editor die de volgende kenmerken heeft: 9 Aanpasbaar formaat en positie op de pagina. 9 Kan elk willekeurig lettertype en tekengrootte weergeven. U selecteert die in de werkbalk of in de veldeigenschappen. 9 U kunt naar de editor schrijven met letters, woorden of zinnen. 9 U kunt de tekst hardop laten lezen met spraaksynthese. Elke letter, elk woord, elke zin of regel of de hele tekst. 9 Voorstellen voor woorden of letters. 9 Tekst opslaan en openen 9 Met een gewone (papier) printer afdrukken. Zie het schermtoetsenbord in het voorbeeldprogramma Sarah in de map Voorbeeld die met Rolltalk Designer geleverd wordt.

De tekst-editor is het veld dat de getypte tekst weergeeft.

66

5.8.2

Veld-editor De veld-editor is een interne editor met de volgende functies: 9 Aanpasbaar formaat en positie op de pagina. 9 Uw eigen kleurselectie voor de editor en de aanwijzer. 9 Vrije keuze in aantal rijen en kolommen. De editor 'rolt' en maakt zo nieuwe regels mogelijk voor schrijven. 9 Bouw zinnen op met foto's, afbeeldingen, symbolen, geschreven woorden (letters) en teksten. 9 Voeg velden toe of verwijder ze. 9 U kunt opdrachten voor de velden meegeven. Deze opdrachten worden met de velden in de editor geschreven. 9 Laat opdrachten uitvoeren in de volgorde waarin ze in de veld-editor geschreven worden. U kunt dit bijvoorbeeld toepassen bij het afspelen van geluid. 9 Laat de tekst in de editor en/of de velden hardop voorlezen met gebruik van spraaksynthese. 9 Opslaan, ophalen, en afdrukken. Zie het voorbeeldprogramma 'Mogelijkheden' in Rolltalk Designer.

67

5.8.3

Rekenmachine-editor De rekenmachine-editor heeft de volgende kenmerken: 9 Formaat en positie naar keuze op de pagina. 9 Tekengrootte naar keuze. Selecteer het veld en selecteer het lettertype en de tekengrootte op de werkbalk of in het venster voor veldeigenschappen. 9 Voert eenvoudige berekeningen uit, +(optellen), (aftrekken), *(vermenigvuldigen) en / (delen). 9 Laat de ingevoerde cijfers en het berekende antwoord hardop voorlezen. Zie het voorbeeldprogramma in de kant-en-klare pagina’s 'PB Calculator'.

De rekenmachine-editor is het veld aan de rechter zijde.

68

5.8.4

Nummer-editor voor mobiele telefoon De editor voor mobiele telefoon heeft de volgende kenmerken: 9 Formaat en positie naar keuze op de pagina. 9 Tekengrootte naar keuze. Selecteer het veld en selecteer het lettertype en de tekengrootte op de werkbalk of in het venster voor veldeigenschappen. 9 Voer een telefoongesprek met of zend een tekstbericht (sms) naar een in de editor getypt nummer.

In de nummer-editor voor mobiele telefoon kan een te bellen telefoonnummer worden getypt.

Zie het voorbeeldprogramma 'Mobiele telefoon'.

5.8.5

Browser De browseroptie heeft de volgende mogelijkheden: 9 Formaat en positie naar keuze op de pagina. 9 Tekengrootte naar keuze. 9 Weergave internetpagina's en e-mail in het programma

69

5.9

Onderwerpveld toevoegen… Als Rolltalk Designer een onderwerpveld toevoegt aan de pagina, wordt het veld aangeduid met een aantal verschillende soorten iconen in de rechter bovenhoek, die aangeven wat voor type onderwerpveld het is. Onderwerpvelden worden gebruikt voor tekst die bij het eind van het programma automatisch opgeslagen of gewist wordt. Ze zijn dus niet hetzelfde als een tekst-editorveld. Onderwerpvelden worden gebruikt voor zaken als e-mailadressen, internetadressen, gele post-it briefjes enzovoort. Dubbelklik op de velden in de veldlijst of op de pagina om het venster 'Veldeigenschappen' te openen met daarin de tab voor veldeigenschappen van onderwerpvelden. Als de eigenschappen voor het onderwerpveld zijn ingesteld, zal het icoon in de rechter bovenhoek gewijzigd worden. Hier zijn enkele voorbeelden:

70

Onderwerpvelden worden gebruikt voor algemene tekst Veld voor kladblok / post-it als geheugensteun Adresvelden voor e-mail. Rolltalk Designer controleert of een geldig e-mailadres is ingevoerd

Veld voor het invoeren van internetadressen. Rolltalk Designer controleert of een geldig internetadres is ingevoerd

Velden geven datum voor de ontvangen en verzonden e-mails weer Voorspellingsveld stelt het volgende woord, letter of veld (afbeelding/symbool) voor dat de gebruiker misschien toe wil voegen

71

5.9.1

Woordvoorspelling Het veld voor woordvoorspelling doet een voorstel voor een te typen woord en het volgende te typen woord. De woorden zijn opgeslagen in een actieve woordenlijst. De woordenlijst wordt automatisch bijgewerkt, gebaseerd op de woorden die de gebruiker vaak gebruikt. Voordat de woordvoorspeller kan werken, moet u een woordenlijst selecteren. Om een woordenlijst te selecteren gaat u naar 'Gereedschap > Woordenlijst'. Het voorgestelde woord wordt in de tekst-editor geschreven als deze wordt geselecteerd. U kunt zoveel woordvoorspellingsvelden toevoegen als u zelf wilt. Selecteer de veldkleur, fontkleur en het formaat in de werkbalk.

5.9.2

Lettervoorspellingsveld Het lettervoorspellingsveld doet een voorstel voor een te typen letter, gebaseerd op de letter die u net getypt hebt. Voordat de lettervoorspeller kan werken, moet u een woordenlijst selecteren. 9 De voorgestelde letter wordt in de tekst-editor geschreven als hij wordt geselecteerd. 9 U kunt net zoveel voorstellen voor letters weer laten geven als u wilt. U kunt de veldkleur, het lettertype, de fontkleur en het formaat kiezen in de uitklapmenu's op de werkbalk, of in eigenschappen.

72

5.9.3

Velden voorstellen of voorspellen Het voorspellen van velden werkt hetzelfde als de woordvoorspelling, maar is gebaseerd op pictogrammen. Rolltalk stelt het volgende pictogram voor dat de gebruiker misschien wil gebruiken. De velden of afbeelding worden opgehaald, gebaseerd op de instelling die u voor automatisch zoeken in Rolltalk Designer hebt gemaakt. Zie de paragraaf over 'Gereedschap > Personaliseren en standaardinstellingen > Beeldbibliotheken'.

5.10

Een kloksysteem toevoegen (veld met systeemwaarde) Hiermee voegt u een veld met een analoge klok toe aan de pagina; Het veld wordt voorzien van een opdracht om de tijd te lezen als het veld is geselecteerd. Dit veld is een veld met systeemwaarde en Rolltalk zal standaard de datum en tijd weergeven zoals die is ingesteld op het apparaat waarop het programma draait. Echter de weergave kunt u zelf wijzigen. Dat kunt u doen door de veldeigenschappen voor dit veld te openen.

Standaard tijdveld.

73

Selecteer voor datum en tijd (digitale klok)

Selecteer de weergave van datum en tijd uit het uitklapmenu

Selecteer voor weergave tijd met analoge klok Selecteer om een tijdslijn weer te geven

Bepaal de tijdslijnopties

74

5.10.1

Eigenschappen voor tijdsweergave Datum / tijd: Kies de manier waarop datum en tijd op de pagina weergegeven moeten worden. Een voorbeeld van de manier waarop de keuze op de pagina wordt weergegeven, ziet u in het kader onder het uitklapmenu. Analoge klok: Kies deze mogelijkheid om de tijd als een analoge klok weer te laten geven. U kunt het formaat van de klokt in het veld wijzigen. Tijdslijn U kunt een tijdslijn maken om activiteiten en afspraken weer te laten geven. Geef aan welke tijdsinterval de tijdslijn moet hebben. Een standaard tijdslijn voor een week ziet er als volgt uit: Veld: Selecteer de achtergrondkleur voor het tijdslijnveld. Tekst: Selecteer de achtergrondkleur voor de tekst in het tijdslijnveld. Verleden: Selecteer de achtergrondkleur voor de cirkels die de verleden tijd aangeven. Vandaag: Selecteer de achtergrondkleur voor de cirkel die de huidige tijd aangeeft. Toekomst: Selecteer de achtergrondkleur voor de cirkels die de komende tijd aangeven.

75

Volume: Selecteer dit veld om het huidige volume weer te geven. Invoerapparaten: Laat zien wat voor type invoerapparaat wordt gebruikt. Zoeken: Laat zien welke zoekmethode wordt gebruikt. Filter: Laat zien welk filter wordt gebruikt. Muiseigenschappen: Laat zien welke muiseigenschappen van toepassing zijn. E-mail: Geeft het aantal e-mails in de e-mailmap weer. Intelligaze: Instellingen voor oogbesturing (indien van toepassing). Overige: Diverse overige instellingen.

5.11

Een cameraveld toevoegen In dit veld kunt u live beelden van de videocamera weergeven. Het cameraveld laat beelden zien van een digitale videocamera of een webcam. U kunt het cameraveld gebruiken voor:

76 Een pagina met een cameraveld.

9 Een camera aan de achterkant van een elektrische rolstoel bevestigd. Het signaal van de video kan aan een videoveld op de bedieningspagina van de rolstoel worden toegevoegd. 9 Deurcamera – De gebruiker kan zien wie er aan de deur staat voordat hij of zij die open doet. 9 U kunt Rolltalk gebruiken als digitale camera door een cameraveld toe te voegen met de opdracht om een foto of video-opname te maken. 9 Er kan slechts één cameraveld op een pagina staan. U kunt de camera, beeldresolutie en opnameformaat kiezen in het menu 'Gereedschap'. Gereedschap > Technisch> Video 9 Als u meer dan één camera aansluit, moet u de camera en beeldresolutie kiezen in het venster met eigenschappen voor het cameraveld. Selecteer het veld en ga naar 'Velden > Eigenschappen' of selecteer 'Eigenschappen' in het menu onder de rechter muisknop. 9 U vindt kant-en-klare pagina's voor een foto of video-opname in 'Pagina > Kant-en-klare pagina's toevoegen...'. Zie het voorbeeldprogramma 'Anne' voor een voorbeeld van de werking van een achteruitrijcamera.

5.12

Afbeelding(en) wisselen... Met dit menu kunt u afbeeldingen in de geselecteerde velden wisselen: Selecteer één of meer velden. Selecteer 'Velden > afbeelding(en) wisselen)…'. Selecteer nieuwe afbeeldingen in het venster 'Afbeeldingen toevoegen'. Klik op 'Toevoegen'. Klik op 'Sluiten'

77

Als u meer afbeeldingen kiest dan het aantal geselecteerde velden, voegt Rolltalk Designer die toe als nieuwe velden. Als u minder afbeeldingen selecteert dan het aantal geselecteerde velden, wijzigt Rolltalk Designer het aantal velden, te beginnen met het hoogst genummerde veld in de veldlijst.

78

5.13

Naar nieuwe foto... Deze functie biedt de mogelijkheid om een afbeelding te wisselen met een foto die door een aangesloten videocamera wordt genomen: Sluit een videocamera aan. Selecteer het veld waar u de nieuwe foto wilt plaatsen. Selecteer 'Naar nieuwe foto…' Neem een foto. Klik op 'Opslaan' als u tevreden bent over de foto. Klik op 'Sluiten.

5.14

Afbeelding bewerken… 9 Als er een afbeelding in het geselecteerde veld staat, opent Rolltalk Designer de afbeelding het programma dat u standaard gebruikt voor beeldbewerking. 9 Het standaard programma voor beeldbewerking in Windows is Paint.

79

5.15

Eigenschappen (in het veldmenu) Hiermee kunt u de eigenschappen voor een veld instellen. Alle velden hebben de volgende veldeigenschappen. Systeemwaarde velden (aangeduid met dit icoontje) en onderwerpvelden hebben een extra tabblad in het venster met eigenschappen. De tekst-editorvelden hebben een afwijkend stel veldeigenschappen, beschreven in de paragraaf Tekstverwerker toevoegen. Er zijn verschillende manieren om toegang te krijgen tot de veldeigenschappen: Selecteer 'Eigenschappen' uit het menu'Velden' in het hoofdmenu. Dubbelklik op de veldnaam in de veldlijst. Selecteer een veld in de veldlijst en klik met de rechter muisknop. Rolltalk Designer opent een menu; selecteer 'Eigenschappen' onder aan het menu. Selecteer een veld op de pagina en klik met de rechter muisknop. Rolltalk Designer opent een menu; selecteer 'Eigenschappen' onder aan het menu. Sommige veldeigenschappen zijn ook beschikbaar op de werkbalk: vorm, kleur, positie, lettertype en tekengrootte en actief/niet actief.

Als u de eigenschappen van meer dan één veld wilt wijzigen, selecteert u alle velden die u wilt bewerken en gaat u vervolgens naar ‘Eigenschappen’. Om meer dan één veld te selecteren, drukt u op Ctrl op het toetsenbord en houd u de toets ingedrukt terwijl u de gewenste velden op de pagina of in de veldlijst selecteert.

80

5.15.1

Tab Veld Alle velden, behalve de editor-velden en cameravelden, hebben hetzelfde venster met eigenschappen. Uitleg over de editor-velden en cameravelden vindt u elders in deze gebruikershandleiding. Bewerk hier de veldtekst Instellingen voor de tekst

Meer veldeigenschappen Veldkleur Transparant veld Tekstkleur

Selecteer symbool Symboolkleur Leeg veld (geen afbeelding)

Kleur van de lijn om het veld

Gebruik symboolfont

Dikte van de lijn om het veld

Selecteer nieuwe afbeelding

Vorm van het veld

Gebruik afbeelding

Vorige afbeelding in bibliotheek weergeven

Afbeelding aanpassen in veld Selecteer om subpagina als miniatuur weer te geven Geef pagina als miniatuur weer Selecteer de pagina die als miniatuur moet worden weergegeven

Volgende afbeelding in bibliotheek weergeven Opent de afbeelding in een bewerkingsprogramma Bestandsnaam afbeelding

81

5.15.1.1

Tekst Tekst bewerken: Tekst in een veld kan bewerkt worden in het invoerveld boven in het venster 'Eigenschappen'. U kunt tekst het gemakkelijkst aan een veld toevoegen door het te selecteren en te beginnen met typen. Rolltalk Designer opent een tekstinvoerveld zodra u begint met typen. De lengte van de tekst is onbeperkt. De tekst loopt automatisch terug en het formaat wordt aangepast zodat alle tekst in het veld zichtbaar is. Tekst positioneren: Tekst kan op de volgende zeven manieren in het veld worden gepositioneerd: 9 Onder de afbeelding: Het formaat van de afbeelding of het symbool in het veld wordt aangepast om de tekst plaats te bieden. 9 Boven de afbeelding: Het formaat van de afbeelding of het symbool in het veld wordt aangepast om de tekst plaats te bieden. 9 In het midden: De tekst wordt in het midden van het veld geplaatst. Dit is de meest gangbare manier als er alleen tekst in het veld staat. 9 Onderaan: De tekst wordt onder in het veld geplaatst, zonder dat het formaat van de afbeelding wordt aangepast. 9 Bovenaan: De tekst wordt boven in het veld geplaatst, zonder dat het formaat van de afbeelding wordt aangepast. 9 Rechter zijde: De tekst wordt aan de rechter zijde van de afbeelding geplaatst. 9 Linker zijde: De tekst wordt aan de linker zijde van de afbeelding geplaatst.

82

Tekengrootte en lettertype: De tekengrootte is een percentage van de hoogte van het veld (Rolltalk Designer werkt niet de gangbare fontgroottes, maar zorgt dat alle tekst in het veld zichtbaar is). U kunt verschillende lettertypes gebruiken. 5.15.1.2

Inhoud Symbolen, afbeeldingen en afbeelding aanpassen: In het venster met eigenschappen kunt u ook een nieuw symbool of afbeelding toevoegen. Rolltalk Designer opent het venster 'Afbeeldingen toevoegen' of 'Symbool-font toevoegen’. Als u de selectie gemaakt hebt, klikt u op 'Toevoegen'. Miniatuur subpagina: Een veld kan de miniatuur van een subpagina weergeven. Miniaturen zijn handig omdat de gebruiker dan een indruk krijgt van de pagina die aan het veld gekoppeld is. Deze functie wordt ook 'Zoom-Select' genoemd omdat de gebruiker als het ware op de pagina inzoomt als hij op het veld klikt. Deze optie kan worden geselecteerd in het menu voor Veldeigenschappen. Selecteer hiervoor het betreffende veld waaraan een pagina is gekoppeld en open de Veldeigenschappen van dat veld.

83 Voorbeelden van de werking van miniaturen en het inzoomen naar een volledige pagina.

Miniatuur van pagina: U kunt in plaats van een afbeelding of een symbool een pagina in een veld weergeven. Op deze manier kunt u een veld maken met meer dan één afbeelding of symbool en tekst.

Voorbeeld van een veld met een miniatuur van een pagina.

5.15.1.3

Kleuren Achtergrondkleur: Selecteer de achtergrondkleur voor het veld. Als u afbeeldingen gebruikt uit verschillende beeldbibliotheken, helpt een uniforme achtergrondkleur om de afbeeldingen visueel te verbinden. Transparant: Het veld is transparant. Hiermee kunt u elementen in de afbeelding op de achtergrond een bepaalde functie geven. Als u symbolen in het veld gebruikt, krijgt het symbool een transparante achtergrond.

84

De achtergrond van deze pagina heeft transparante velden op de 'toetsen' om ze 'actief' te maken.

Symbolen kunnen op transparante velden

Vorm: Een veld kan één van de volgende vormen krijgen: rond, ovaal, rechthoekig, toets (visueel) verzonken of naar buiten stekend.

85

Standaardwaarden instellen: U kunt kleur, tekstopties en vorm als standaardeigenschappen

instellen. Velden die u daarna maakt krijgen de standaardeigenschappen.

5.15.2

Tabblad Effecten

86

Rolltalk Designer selecteert automatisch de kleur die uit de achtergrond van de afbeelding gehaald moet worden.

Selecteer de achtergrondkleur met het kleurpalet

Veld wordt automatisch geselecteerd als de gebruiker de pagina opent

Rolltalk Designer selecteert automatisch de kleur die uit de achtergrond van de toets gehaald moet worden.

Selecteer de achtergrondkleur van de toets met de kleurregistratie

Veld wordt niet automatisch gewijzigd als dit in de veldeigenschappen is vastgelegd Veld wordt niet inbegrepen in miniatuur van de pagina

87

5.15.2.1

Transparante kleur voor afbeelding of toets Met deze functie kunt u de achtergrondkleur bij afbeeldingen verwijderen als het wel gewenst is dat de afbeelding een enkele achtergrondkleur krijgt.

Voor een automatische selectie van de achtergrondkleur selecteert Rolltalk Designer de kleur die in de linker benedenhoek van de afbeelding gevonden wordt. Denk er aan dat het nodig kan zijn om de achtergrondkleur voor afbeeldingen in het tabblad 'Velden' op transparant te zetten om tot het gewenste resultaat te komen.

88

Als de eigenlijke achtergrondkleur een andere kleur is dan u wilt, kunt u die verwijderen door op 'Aangepast' te klikken. Selecteer een kleur met de kleurkiezer of het kleurpalet. Om de kleurkiezer te kunnen gebruiken, moet u op 'Selecteren' klikken en de muisknop ingedrukt houden terwijl u de kleurkiezer over de gewenste kleur in de afbeelding sleept.

89

5.15.2.2

Overige Automatische selectie bij openen van de pagina: Het veld wordt automatisch geselecteerd als de gebruiker op de pagina komt en de aan het veld gekoppelde opdrachten worden dan ook direct uitgevoerd. Het veld uitsluiten van ‘automatische wijzigingen’: Als willekeurig plaatsen is geselecteerd bij de pagina-eigenschappen, wordt dit veld van willekeurig plaatsen uitgesloten. Uitsluiten bij weergeven van subpagina: Het veld wordt niet gebruikt als een miniatuur van de pagina wordt gemaakt. Uitsluiten van afdrukken: Het veld wordt niet afgedrukt als deze optie is geselecteerd.

90

5.15.3

Tabblad Beeld Geeft aan of het veld geselecteerd kan worden of niet.

Veld wordt als normaal weergegeven

Veld wordt bij selectie weergegeven Veld wordt niet vergroot bij selectie

Veld wordt weergegeven op hele scherm bij selectie Veld wordt met bepaald percentage vergroot bij selectie

Veld is onzichtbaar

Brengt veld terug naar normale afmetingen als alle opdrachten uigevoerd zijn Brengt veld terug naar normale afmetingen als de gebruiker een ander veld selecteert Brengt veld na bepaalde tijd terug naar normale afmetingen

91

5.15.3.1

Gedrag Niet-actieve velden kunnen niet geselecteerd worden. Als invoerapparaten met schakelfunctie worden gebruikt, worden deze velden niet gescand. U kunt de niet-actieve velden op diverse manieren gebruiken: 9 Als u een veld inactief schakelt, kunt u een pagina- of subpaginastructuur tijdelijk sluiten. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat een programma nog niet af is, of dat de gebruiker meer oefening nodig heeft om het betreffende deel van het programma te kunnen gebruiken. 9 Op pagina's met automatische veldpositionering kunt u lege velden toevoegen om een evenwichtige indeling te maken. Als het lege veld niet actief is, wordt het veld niet gescand door invoerapparaten met een schakelfunctie. Zo bespaart de gebruiker tijd en wordt het aantal vergissingen beperkt.

Als lege velden niet meer actief zijn, bespaart u tijd bij het scannen van de pagina.

92

Rechtstreekse selectie op niet-actief veld: Het veld is niet actief en wordt niet gescand bij toepassen van Veld voor veld scannen. De gebruiker kan het veld echter wel rechtstreeks selecteren. 9 U kunt deze functie mogelijk gebruiken om het de gebruiker mogelijk te maken velden op de pagina te plaatsen met afbeeldingen van favoriete sporten, personen, clubkleuren enzovoort en zo de pagina een persoonlijk tintje te geven. De velden hebben dan alleen een decoratieve functie. Er kunnen opdrachten aan gekoppeld worden die uitgevoerd worden als de gebruiker de velden rechtstreeks selecteert.

5.15.3.2

Beeld Normaal: Het veld wordt normaal weergegeven. Weergeven indien gemarkeerd: Het veld is onzichtbaar tot de gebruiker het selecteert. Veld verbergen: Het veld wordt verborgen tot een ander veld wordt geselecteerd en de opdracht 'Veldeigenschappen wijzigen' wordt gegeven om het weer zichtbaar te maken. Standaard weergave bij selectie: Het formaat van het veld wordt gewijzigd terwijl de aan het veld gekoppelde opdrachten worden uitgevoerd. Volledig scherm weergeven bij selectie: Het veld zoomt in naar een pagina met volledig scherm. De tijd dat het veld wordt weergegeven op de pagina hangt af van de parameters voor weergave (zie hieronder). Als een video wordt afgespeeld, is het belangrijk dat het videoformaat en de videocodes geschikt zijn om de video op het volledige scherm weer te geven.

Een veld kan in zekere mate vergroot worden.

93

Enkele voorbeelden van het gebruik van deze functie: 9 Een audioboek met afbeeldingen: Selecteer een afbeelding. De afbeelding wordt nu vergroot tot het volledige scherm op het moment dat het verhaal of deel van het verhaal wordt verteld. 9 Meer dan één foto op een fotopagina weer kunnen geven. De foto's kunnen één voor één vergroot worden als een pagina door meerdere foto's gedeeld wordt. Vergroten: Het veld kan vergroot worden (gemeten in procenten) als het geselecteerd wordt. De tijd dat het veld vergroot wordt weergegeven hangt af van de parameters voor weergave (zie hieronder).

U kunt dit bijvoorbeeld gebruiken om: 9 De gebruiker informaite te geven over het geselecteerde veld. 9 Een video-opname te vergroten terwijl die wordt afgespeeld.

5.15.3.3

Wachten op Wacht tot een opdracht voltooid is: Het veld blijft vergroot terwijl de opdracht wordt uitgevoerd (bijvoorbeeld bij het afspelen van video of audio bestanden). Als de opdrachten zijn uitgevoerd, gaat het veld terug naar de normale afmeting. Wacht op actie van gebruiker: Het veld blijft vergroot tot de gebruiker een andere selectie maakt. Dit betekent dat het veld vergroot blijft zolang de gebruiker dat wil. Wachten op periode(s): Het veld blijft vergroot gedurende een bepaalde periode.

94

6

OPDRACHTEN Een veld kan zoveel opdrachten bevatten als u wilt. De opdrachtenlijst staat in de linker benedenhoek weergegeven van het hoofdvenster van Rolltalk Designer. Deze lijst laat alle opdrachten zien die aan het geselecteerde veld gekoppeld zijn. Een opdracht zorgt er voor dat een handeling wordt uitgevoerd als een gebruiker het veld selecteert. Als een veld meerdere opdrachten bevat, worden ze uitgevoerd in de volgorde waarin ze in de opdrachtenlijst staan. Zo kan een veld bijvoorbeeld een audio-opdracht uitvoeren voordat de gebruiker naar een andere pagina gaat.

Een opdracht aan een veld toevoegen Selecteer het gewenste veld. Selecteer de gewenste opdracht uit het menu 'Opdracht'. Maak de betreffende instellingen in het opdrachtenvenster. Klik op OK.

95

6.1

Algemene instellingen Twee van de instellingen in het opdrachtenvenster zijn voor de meeste opdrachten hetzelfde. 'Uitvoeren met’ en 'Opdracht toevoegen aan'.

6.1.1

Uitvoeren met Scannen/rechter muisklik: De opdracht wordt uitgevoerd als het veld wordt gescand of als de gebruiker met zijn rechter muisknop klikt. Een opdracht toepassen bij scannen of als de gebruiker met zijn rechter muisknop klikt: 9 Dit kan gebruikt worden met invoerapparaten met schakelfunctie als u wilt dat een opdracht uitgevoerd wordt als het veld wordt gescand. 9 Als u wilt dat een opdracht uitgevoerd wordt als de gebruiker met zijn rechter muisknop klikt.

Selecteren: De opdracht wordt uitgevoerd als het veld wordt geselecteerd. Dit is de meest gebruikte instelling. Veld-editor: De opdracht wordt toegevoegd in de veld-editor en wordt uitgevoerd als de gebruiker de inhoud van de veld-editor afspeelt.

96

Voorbeeld van het gebruik van deze functie: 9 Gebruik afbeeldingen of symbolen om een zin op te bouwen die met audio afgespeeld kan worden. De opdrachten 'Geluid afspelen' of 'Tekst spreken' worden uitgevoerd vanuit de veld-editor. 9 Voer telefoonnummers in; het hele nummer kan dan verzonden worden naar een infrarood gestuurd telefoontoestel. (Het commando 'IR-signaal verzenden' wordt uitgevoerd vanuit de veld-editor.) 9 Schrijf noten en een instrumentselectie naar de veld-editor om muziek te maken (de opdracht 'Instrument' wordt uitgevoerd vanuit de veld-editor).

6.1.2

Opdracht toevoegen aan Geselecteerde velden: De opdracht wordt alleen toegevoegd aan de geselecteerde velden. Alle velden op de pagina: De opdracht wordt toegevoegd aan alle velden op de pagina. Als meer dan één pagina wordt geselecteerd, wordt de opdracht toegevoegd aan alle velden op alle geselecteerde pagina's. Dit kan bijvoorbeeld worden toegepast bij het toevoegen van een opdracht Tekst spreken aan alle velden in het programma. Velden zonder paginawissel: De opdracht wordt alleen toegevoegd aan velden waaraan geen andere pagina gekoppeld is. Dit zijn dus velden zonder de opdracht 'Ga naar pagina / veld'. Als meer dan één pagina wordt geselecteerd, wordt de opdracht toegevoegd aan alle geselecteerde pagina's waaraan geen andere pagina gekoppeld is.

97

6.2

Geluid afspelen Deze opdracht wordt gebruikt voor het afspelen van een audio bestand van een veld. Als u een nieuw audiobestand opneemt, wordt deze opdracht automatisch toegevoegd aan het veld.

Zoek geluidsbestanden in de map ‘Mijn muziek’

Zoek geluid in de map met bronbestanden voor Rolltalk Designer

Zoek een geluidsbestand in een map op uw pc of netwerk

Stel het volume bij ten opzichte van andere geluiden in het programma Selecteer de luidspreker voor het geluid: links, rechts of allebei

Herhaal het geluid tot het veld wordt geselecteerd Geluidsrecorder Test het geluid

Selecteer of het geluid bij selectie, scannen of uit een veld-editor moet worden afgespeeld

Selecteer of het geluid afgespeeld moet worden bij bepaalde velden, alle velden op de pagina of alle velden die niet voor een paginawissel zorgen

98

Rolltalk Designer ondersteunt de meeste bestandsindelingen voor audio (wav, mp3, mp2, wma, mpa, au, midi enzovoort).

6.2.1

Eigenschappen Mogelijke instellingen in het opdrachtvenster 'Geluid afspelen' Bestandsnaam: Typ het pad en de bestandsnaam U kunt het bestand ook zoeken met de volgende toetsen: Mijn muziek...: Zoek geluidsbestanden in de map 'Mijn muziek' op de pc. Geluiden...: Zoek geluidsbestanden in de Rolltalk Designer bronbestanden. Bladeren...: Zoek geluidsbestanden in bepaalde mappen op uw pc. Volume: Regel hiermee het volume van het audiobestand in verhouding tot andere geluiden in het programma. Het volume voor het hele programma wordt ingesteld in Windows of met de opdracht 'Volume instellen...'. Kanaal: Als u het geluid alleen over één luidspreker wilt laten afspelen, selecteert u de instelling in het uitklapmenu. Deze instelling kan gebruikt worden voor auditief scannen (pagina scannen voor slechtzienden). Herhaal geluid: Als het vakje wordt aangevinkt, wordt het audio bestand doorlopend herhaald tot het veld opnieuw wordt geselecteerd. Deze functie is handig bij alarmsignalen. Recorder: Klik hierop om een geluid op te nemen. Als u een opname voor meerdere velden gaat maken, kunt u sneller werken door 'Geluidsrecorder' uit het menu 'Gereedschap' te gebruiken. Test: Speelt het geselecteerde audiobestand af.

99

6.2.2

De geluidsrecorder in de opdracht 'Geluid afspelen'

Geluidsnaam: Rolltalk Designer stelt een naam voor op basis van de inhoud van het veld (naam van tekst of afbeelding) en voegt een nummer toe aan het einde van de bestandsnaam als deze bestandsnaam al eerder gebruikt is. U kunt uw eigen bestandsnaam typen. Start: Start het opnemen. De starttoets verandert in een stop toets als het opnemen begint. Klik op de stoptoets om het opnemen te stoppen. Als u weer op Start klikt, begint een nieuwe opname. Geluid controleren na opnemen: Als dit vakje is aangevinkt, speelt Rolltalk Designer de opname af nadat u op Stop hebt geklikt. Test geluid: Luister naar de laatste opname.

Een audiobestand toevoegen dat afgespeeld wordt in stereo als het veld wordt geselecteerd: Selecteer een veld op de paginaweergave of in de veldlijst. Selecteer 'Opdracht > Geluid afspelen'. Klik op 'Bladeren' en selecteer een audiobestand uit de gewenste map. Klik op OK.

100

6.3

Tekst spreken U kunt deze opdracht toepassen bij: 9 Het toevoegen van tekst die met spraaksynthese moet worden opgelezen. U kunt een stem selecteren in het menu 'Gereedschap > Opties > Tekst naar spraak', of in het menu Opdracht > Instellingen wijzigen... > Stem'. 9 Woorden en tekst oplezen vanuit editor (tekstverwerkingsprogramma). 9 Een pauzetoest maken voor het pauzeren van het oplezen van tekst vanuit een veld of een editor. 9 Als u een veld wilt vergroten of op volledig schermformaat wilt weergeven terwijl de audio wordt afgespeeld, kunt u dit instellen in het venster voor veldeigenschappen bij het tabblad 'Beeld': Selecteer een veld. Selecteer 'Veld > Eigenschappen'. Klik op 'Beeld'. Zie ook het hoofdstuk over het tabblad 'Beeld'.

101

Lees tekst uit veld

Typ tekst om te lezen maar niet in veld weer te geven

Selecteer de luidspreker voor het geluid: links, rechts of allebei Maak een pauzetoets (veld)

Lees de tekst uit de editor

Bepaal of geluid afgespeeld moet worden bij bepaalde velden, alle velden op de pagina, of alle velden die niet voor een paginawissel zorgen

Selecteer om een geluid af te spelen bij selectie of scannen van het veld of uit een veld-editor

102

6.3.1

Eigenschappen Eigenschappen die u in kunt stellen in het venster 'Opdracht – Tekst spreken': Veldtekst: Als dit veld wordt geselecteerd, wordt de in het veld geschreven tekst hardop voorgelezen. Als u de tekst in het veld wijzigt, wordt ook de opgelezen tekst gewijzigd. Vaste tekst: Voer de uit te spreken tekst in. Kanaal: Als u het geluid alleen over één luidspreker wilt laten afspelen, selecteert u de instelling in het uitklapmenu. Deze instelling kan gebruikt worden voor auditief scannen (pagina scannen voor blinden en slechtzienden). Pauze: Selecteer dit apart om een pauzeveld (toets) te maken voor de gebruiker. Als de gebruiker op de toets klikt, stopt het spreken. Klik nog een keer op de pauzetoets om verder te gaan.

Tekst selecteren om met de opdracht 'Tekst spreken' uit de editor op te laten lezen: Alle tekst: Deze opdracht laat alle tekst oplezen die bijvoorbeeld in een interne editor is getypt, in een Word document staat of van internet komt. Vorige woord: Het woord links van de aanwijzer in de editor wordt uitgesproken. Als deze opdracht wordt toegevoegd aan de spatietoets, wordt elk woord uitgesproken als de spatietoets wordt geselecteerd. Deze functie kan worden toegepast door slechtzienden - elk woord wordt tijdens het typen uitgesproken. Huidige zin: De tekst links van een punt wordt uitgesproken. Deze opdracht wordt toegevoegd aan de punttoets. Geselecteerde tekst: De tekst die in de editor wordt geselecteerd, wordt hardop uitgesproken. Pauze: Selecteer dit apart om een pauzeveld (toets) te maken voor de gebruiker. Als de gebruiker op de toets klikt, stopt het spreken. Klik nog een keer op de pauzetoets om verder te gaan.

103

Een opdracht 'Tekst spreken' aan een veld toevoegen: Selecteer het gewenste veld. Selecteer 'Opdracht > Tekst spreken'. Selecteer 'Vaste tekst'. Typ een tekst in het invoerveld. Klik op OK.

Een opdracht toevoegen die de tekst in de velden op alle pagina's van het programma uitspreekt: Selecteer alle pagina's in de paginalijst aan de linker zijde. Selecteer 'Opdracht > Tekst spreken'. Selecteer 'Veldtekst'. Selecteer 'Opdracht toevoegen aan velden zonder paginawissel'. Selecteer OK.

6.4

Dictafoon (spraakrecorder) De opdracht 'Dictafoon' biedt de gebruiker de mogelijkheid zonder hulp geluiden op te nemen en af te spelen. U kunt deze functie op de volgende manieren toepassen: 9 Breng berichten over van bijvoorbeeld school, buitenschoolse activiteiten of artsen naar huis en vice versa. 9 Neen tijdelijke berichten op, bijvoorbeeld een adres voor een taxichauffeur of een boodschappenlijst. 9 Neem de eigen spraak van de gebruiker op en luister die af (spraaktraining).

104

Opnametijd voor het opnemen tijdens een bepaalde periode.

Speel de opname terug meteen na het opnemen zodat de kwaliteit gecontroleerd kan worden.

Selecteer opnemen met bepaalde tijdsduur.

De gebruiker selecteert een veld één keer om de opname te starten en één keer om die te stoppen.

Test de geselecteerde opneemfunctie voor spraak.

Het geluid wordt opgenomen zo lang de gebruiker de selectieschakelaar bedient.

105

6.4.1

Eigenschappen De selectie die u kunt maken in het venster 'Dictafoon': Tijd: Als de gebruiker dit veld selecteert, neem Rolltalk gedurende een bepaalde tijd op. Opnemen geactiveerd door de selectieschakelaar: De gebruiker selecteert het veld één keer aan het begin van de opname en het opnemen gaat door tot de gebruiker het veld opnieuw selecteert. Opnemen terwijl de selectieschakelaar is geactiveerd: Het opnemen gaat door zolang de gebruiker op het veld klikt. Opname afspelen: Gebruik deze functie voor bestanden die voor afspoelen geselecteerd moeten worden. Geluid controleren na opnemen: Als u deze optie aanvinkt, wordt de opname direct na het opnemen afgespeeld. Geluidsbestand: Rolltalk Designer maakt een bestandsnaam voor de opname. U kunt uw eigen bestandsnaam invoeren. Start: Test de opdracht voor de spraakrecorder met uw instellingen.

6.4.2

Opnemen Een spraakopname toevoegen als het inschakelveld wordt geselecteerd: Selecteer het gewenste veld. Selecteer 'Opdracht > Dictafoon'. Selecteer 'Opnemen geactiveerd door de selectieschakelaar'. Klik op OK.

106

6.4.3

Opname afspelen Een veld maken dat een spraakopname afspeelt: Selecteer het gewenste veld. Selecteer 'Opdracht > Dictafoon'. Selecteer Opname afspelen. Voer een bestandsnaam in of blader om een bestandsnaam te zoeken. Klik op OK.

U kunt de opdracht voor het opnemen van spraak kopiëren uit het veld dat het bericht opneemt, naar het veld dat bericht weer af moet spelen. De juiste veldnaam wordt automatisch overgezet. U kunt de opnamekwaliteit instellen in het menu 'Gereedschap': Gereedschap > Opties > Geluid.

107

6.5

Volume instellen (geluid) Met deze opdracht stelt u het algemene geluidsvolume in voor het programma. Dit beïnvloedt opgenomen geluid, spraaksynthese en muziek. U kunt deze opdracht op de volgende manieren toepassen: 9 De gebruiker kan het geluid instellen in overeenstemming met de omgeving waar hij of zij zich bevindt, bijvoorbeeld binnen of buiten. Op deze manier kan het volume aan de omgeving worden aangepast. 9 Voeg velden toe om het in procenten harder of zachter te zetten.

Stel het geluidsvolume in.

Speel een testgeluid af om het volume te testen. Stel hiermee het volume harder of zachter in voor het

108

6.5.1

Eigenschappen Selecteer het opdracht venster in 'Opdracht > Volume instellen'. Volume instellen: Stel een constante waarde voor het volume in. Volume aanpassen: Wijzig het volume met een bepaald percentage. Test: Speel een testgeluid af op het geselecteerde volume. Als de gebruiker de volgende keer dat hij of zij het programma gebruikt weer hetzelfde volume wil, moet de opdracht 'Wijzigingen Opslaan' na de opdracht 'Volume instellen' in de opdrachten lijst staan. Dit kan ook in een eigen veld worden geplaatst, zodat de gebruiker een selectie kan maken.

109

6.6

Video weergeven U kunt deze functie op de volgende manieren toepassen: 9 Speel een video af in een veld, vergroot of op volledig scherm. 9 Selecteer een gedeelte van een video om af te spelen. 9 Selecteer een afbeelding van een video.

Schuifregelaar volume.

Tijdscode voor de video.

Videolengte.

Start/pauze

Vorig Stop en beeld achteruit.

Volgend beeld

Selecteer een representatieve afbeelding. Start de video hier.

Beëindig de video.

110

Als u wilt dat het veld vergroot wordt, of het hele scherm beslaat terwijl de video wordt afgespeeld, gaat u naar het venster met veldeigenschappen en selecteert u de betreffende opties in het tabblad Beeld: Selecteer het gewenste veld: Selecteer 'Veld > Eigenschappen > Beeld'. Stel de gewenste optie in onder 'Geef weer als veld is geselecteerd'. Zie de paragraaf over veldeigenschappen voor meer informatie.

6.6.1

Eigenschappen Selecteer 'Opdracht > Video weergeven' Start/pauze: De starttoets speelt de video af en verandert in een pauzetoets als de video wordt afgespeeld. Stop: Stopt de video en laat hem terug gaan naar het begin. Vorig beeld: Speelt de video beeldje voor beeldje weer terug. Volgend beeld: Speelt de video beeldje voor beeldje vooruit. Start video hier: Als u niet de hele video af wilt spelen, laat Rolltalk Designer u het deel van de video selecteren dat u af wilt spelen. Speel de video af en pauzeer waar u het fragment wilt laten starten. Klik op de toets 'Video hier starten'. Beëindig video hier: Als u 'Start video hier' hebt geselecteerd gaat u door met het afspelen van de video. Pauzeer het afspelen waar u het fragment wilt laten beëindigen. Klik op de toets 'Video hier stoppen'.

111

Gebruik deze afbeelding in veld: Met deze toets kunt u de afbeelding selecteren die u in het veld wilt plaatsen waarmee het afspelen van de video moet worden gestart. U kunt deze functie ook gebruiken om een afbeelding te zoeken die u in een veld wilt plaatsen. In dat geval verwijdert u de opdracht voor het afspelen van de video uit de opdrachtenlijst nadat u de afbeelding hebt geselecteerd. Zoeken...: Hiermee kunt u bladerend een videobestand zoeken. Volume: U kunt hiermee het volume voor de video regelen. Test: Hiermee speelt u de video af (dit is dezelfde functie als afspelen)

Een af te spelen videofragment toevoegen aan een veld: Selecteer het veld waarmee u de video wilt laten afspelen. Selecteer 'Opdracht > Video weergeven' Klik op Zoeken en blader tot u een videobestand vindt. Als u een beeld van de video in het veld weergegeven wilt zien, speelt u de video af, drukt u op pauze bij het beeld en klikt u op 'Gebruik deze afbeelding in veld'. Klik op OK 9 Let op: Sommige videoformaten kunnen niet op volledig scherm afgespeeld worden als de beeldscherminstelling op de hoogste kleurkwaliteit wordt gezet (32 bits). Ga naar het menu 'Start' in Windows als u de beeldscherminstelling wilt wijzigen: Start > Instellingen > Configuratiescherm > Beeldscherm> Instellingen > Kleurkwaliteit > gemiddeld (16 bits).

Als u alleen een afbeelding van de video in het veld wilt gebruiken, maar de video niet wilt afspelen, verwijdert u de opdracht 'Video weergeven' uit de opdrachtenlijst.

112

6.7

Foto/video Om deze opdracht toe te kunnen passen, moet u een digitale videocamera of een webcam met de pc of het apparaat verbinden. Installeer eerst het stuurprogramma voor de videocamera. Als de gebruiker een rolstoel gebruikt, bevestigt u de camera op of naast het scherm. Als de gebruiker een elektrische rolstoel bedient met Rolltalk, kan een veld op de pagina laten zien waar de gebruiker zijn of haar rolstoel heen stuurt. Deze opdracht kan worden gebruikt om een videoweergave te starten waarbij Rolltalk als een camera of videocamera wordt gebruikt.

Voorbeeld van een camerapagina met rolstoelopdrachten.

Om de gebruiker te laten zien wat er opgenomen wordt, moet een cameraveld op de pagina worden geplaatst. Om de opgenomen afbeeldingen of video te kunnen bekijken gebruikt u de opdracht 'Media Speler'.

113

Selecteer om een foto te maken Selecteer om gedurende een bepaalde tijd een video op te nemen

Live beelden van camera

Foto / opname

Start en stop videoopname met schakelaar Neem video op zolang schakelaar is geactiveerd

Sla opnames in standaard map op

Test de instellingen

Blader om pad naar een map te zoeken

Sla opnames in aangepaste map op Typ de padnaam in de tekstregel

114

6.7.1

Eigenschappen Selecteer 'Opdracht > Foto/video'. Een foto maken: De gebruiker kan een foto maken gebruikmakend van de videostream van de camera. U kunt een naam voor een map invoeren waar de foto's automatisch opgeslagen worden, of u kunt ze opslaan in de standaard map op het apparaat. Als de foto's worden opgeslagen in de standaard map, zijn ze beschikbaar in het venster voor toevoegen van afbeeldingen ('Velden > Afbeeldingen toevoegen'). Tijdsduur (video-opname): Hiermee neemt u een video op gedurende een bepaalde tijsduur. De video wordt opgeslagen in de opgegeven map. Start en stop door activeren selectieschakelaar: Start het opnemen als het veld wordt geselecteerd. Om het opnemen te stoppen, klikt de gebruiker op hetzelfde veld. De video wordt opgeslagen in de opgegeven map. Opnemen terwijl de selectieschakelaar is geactiveerd: Het opnemen gaat door zo lang de gebruiker het veld activeert. De video wordt opgeslagen in de opgegeven map. Mijn foto's / video's: De foto's worden opgeslagen in de map \Rolltalk Designer Nederlands\Afbeeldingen. Video's worden opgeslagen in \Rolltalk Designer Nederlands \Video's Aangepast: De video's of foto's kunnen opgeslagen worden in een daarvoor opgegeven map. Dit geldt ook voor externe opslagapparaten. Start: Start de geselecteerde opnamefunctie. U kunt hiermee uw instellingen testen.

115

6.8

Mediaspeler Deze opdracht kan op verschillende manieren toegepast worden. De opdracht geeft de gebruiker toegang tot afbeeldingen, audio en video. Deze opdracht bespaart u als programmasamensteller tijd, omdat de pagina's automatisch gegenereerd worden. Voorbeelden van de toepassing van deze opdracht:

Pagina met video's, gegenereerd door de opdracht 'Mediaspeler'.

Pagina met muziek, gegenereerd door de opdracht 'Mediaspeler'.

Pagina met foto's, gegenereerd door de opdracht 'Mediaspeler'.

9 Geeft velden met afbeeldingen en geluid weer op een pagina in het programma. De afbeeldingen worden één voor één weergegeven in een diavoorstelling. 9 Geeft foto's en video's weer die de gebruiker gemaakt of opgenomen heeft met de opdracht'Foto/video maken'. 9 Genereer pagina's met 1 tot 64 afbeeldingen vanuit een map van het apparaat naar keuze. Als de gebruiker op de afbeelding klikt om die te selecteren, zoomt Rolltalk in op de afbeelding.

116

9 Genereer pagina's met 1 tot 64 audiobestanden (muziek) uit een map naar keuze waarin de gebruiker de bestanden kan selecteren. 9 Genereer pagina's met 1 tot 64 video's uit een map naar keuze. De gebruiker kan de video's afspelen door ze te selecteren. 9 De gebruiker kan mediabestanden verwijderen, bijvoorbeeld foto's of video's die hij of zij heeft gemaakt.

Selecteer de pagina waarop u de diavoorstelling wilt weergeven.

Diavoorstelling met afbeeldingen op een pagina in het programma.

Geef alle afbeeldingen op de pagina weer.

Geef een foto weer die gemaakt is met de opdracht 'Foto/video maken'.

Selecteer specifieke afbeeldingen – van – tot.

Geef een video weer die gemaakt is met de opdracht 'Foto/video maken'. Selecteer het aantal velden op een dynamische pagina. Geef afbeeldingen weer uit een map naar keuze.

Speel muziek- of

Selecteer of bestanden in de submap zijn inbegrepen.

Ga automatisch naar de volgende afbeelding in de diavoorstelling na het 117 t ijk

6.8.1

Eigenschappen Selecteer 'Opdracht > Mediaspeler': Geef foto's weer in een diavoorstelling: Pagina: Selecteer de pagina waarop u de afbeeldingen wilt weergegeven. Alle afbeeldingen: Alle afbeeldingen op de geselecteerde pagina worden weergegeven. Afbeeldingen van / tot: Voer de eerste en laatste afbeelding in die in de diavoorstelling moeten worden weergegeven. Automatisch wisselen na: Als u een automatische diavoorstelling wilt waarin Rolltalk de afbeeldingen automatisch laat wisselen, kunt u de tijd aangeven gedurende welke u elke afbeelding wilt weergegeven. In het menu 'Pagina' bestaat een optie 'Diavoorstelling toevoegen'. Deze optie voegt een opdracht 'Mediaspeler' toe en helpt u bij het maken van een pagina met de foto's die u weer wilt geven.

Foto's weergeven die gemaakt zijn met de opdracht 'Foto/video maken': Foto: Geeft foto's weer die gemaakt zijn met de opdracht 'Foto/video maken' (dit zijn foto's in de map \Rolltalk\Afbeeldingen\Mijn foto's\). Video-opname: Geeft de video weer die gemaakt is met de opdracht 'Foto/video maken' (dit zijn video's in de map \Rolltalk\Afbeeldingen\Mijn video's\). Aantal velden per pagina: Selecteer hoeveel video- of afbeeldingvelden u per pagina wilt plaatsen. Automatisch wisselen na: Als u een automatische diavoorstelling wilt waarin Rolltalk de afbeeldingen automatisch laat wisselen, kunt u de tijd aangeven gedurende welke u elke afbeelding wilt weergegeven.

118

Stop met selectieschakelaar: Als deze mogelijkheid is geselecteerd, kan de gebruiker de diavoorstelling stoppen door het veld nog een keer aan te klikken. De eerste klik stopt de diavoorstelling, een tweede klik sluit de diavoorstelling af. Verwijderen (weergeven, bevestigen, verwijderen): Hiermee kan de gebruiker foto's en video's verwijderen die hij of zij gemaakt heeft met de gekoppelde videocamera. Geeft afbeeldingen en video's op een pagina met een rode achtergrondkleur weer. Als de gebruiker een afbeelding geselecteerd heeft, kan die verwijderd worden. In de voorbeelden en kant-en-klare pagina die met Rolltalk Designer geleverd worden, vindt u pagina's met diavoorstellingen, pagina's die video's afspelen. De gebruiker kan daarin afbeeldingen en video verwijderen.

Afbeeldingen, muziek of audio en video uit een map weergeven: Afbeeldingen: Geeft afbeeldingen uit een map naar keuze weer. Geluiden: Geeft de namen van audio- of muziekbestanden uit een map naar keuze weer. De gebruiker kan de audio- of muziekbestanden afspelen. Video's: Geeft het eerst beeld van de video's in de velden weer. De gebruiker kan de video afspelen door een veld te selecteren. Aantal velden per pagina: Selecteer in het uitklapmenu hoeveel velden voor audio of muziek, video of afbeeldingen u per pagina wilt weergeven. Automatisch wisselen na (diavoorstelling): Als u een automatische diavoorstelling wilt waarin Rolltalk de afbeeldingen automatisch laat wisselen, kunt u de tijd aangeven gedurende welke u elke afbeelding wilt weergegeven. Stop met selectieschakelaar: Als u ervoor hebt gekozen om één veld per pagina weer te geven en afbeeldingen of andere mediabestanden automatisch te wisselen, kunt u bepalen of een schakelaar de weergave beëindigt.

119

Verwijderen (weergeven, bevestigen, verwijderen): Hiermee kan de gebruiker audiobestanden en foto's en video's verwijderen die hij of zij gemaakt heeft met de gekoppelde videocamera. Geeft afbeeldingen en video's op een pagina met een rode achtergrondkleur weer. Als de gebruiker een mediabestand geselecteerd heeft, kan dat verwijderd worden. Submap inbegrepen: Hiermee worden de mediabestanden in de submap van de map die u geselecteerd hebt, inbegrepen.

6.8.2

Muziek afspelen Een voorbeeld van het toevoegen van de opdracht 'Mediaspeler' aan een veld, zodat het muziek afspeelt uit de map C:\muziek Selecteer een geschikt veld: Selecteer 'Opdracht > Mediaspeler'. Selecteer Geluid in het venster van de mediaspeler. Selecteer het aantal velden per pagina uit het uitklapmenu (bijvoorbeeld 16). Typ het pad en de naam van de map: C:\Mijn muziek. Klik op OK. Afbeeldingen worden altijd op volledig scherm weergegeven als de gebruiker een veld selecteert van de gegenereerde mediapagina. Het beeldformaat van de afgespeelde video is afhankelijk van de veldeigenschappen.

120

6.9

Instrument Met deze opdracht kan de gebruiker muziek maken op 128 instrumenten! U kunt deze functie op de volgende manieren toepassen: 9 De gebruiker kan muziek schrijven en uitvoeren. 9 Een geluid kan als alarmsignaal afgespeeld worden. 9 Het tijd die nodig is om velden te scannen kan bij sommige gebruikers lang zijn; een toon kan dan aanduiden wanneer de aanwijzer verplaatst wordt. In het menu Gereedschap kunt u de standaardwaarden voor het nstrument en het tempo instellen.

In het voorbeeldprogramma 'First composer' zie u hoe de opdracht 'Instrument' in de praktijk gebruikt kan worden.

121

Laat de gebruiker het eigen instrument selecteren. Stel de nootlengte in.

Speel de geselecteerde pianotoets.

Pauzeer gedurende de nootlengte.

Laat het hele toetsenbord zien.

Selecteer een nieuw instrument (algemene instelling).

Wijzig het tempo van de muziek.

Speel een noot met het overkoepelend geselecteerde

122

6.9.1

Eigenschappen U kunt de volgende selecties maken in het opdrachtvenster 'Instrument': Nootlengte: De lengte van de volgende gespeelde noten. Toon(hoogte): Speel de geselecteerd toon. De toon wordt geselecteerd met een klik op een pianotoets. Selecteer het instrument in het uitklapmenu aan de rechter zijde. Pauze: Pauze tussen de noten. Grote piano: Vergroot het aantal pianotoetsen in het venster. Instrument: Geeft de beschikbare instrumenten weer waaruit de gebruiker kan kiezen. Selecteer instrument: Hiermee selecteert u het instrument. Deze instelling wijzigingt het geselecteerde instrument bij de standaardinstelling in het optievenster in het menu 'Gereedschap'. Sneller: Verhoogt het tempo van de muziek, waarbij de standaardinstelling in het optievenster in het menu 'Gereedschap' wordt genegeerd. Langzamer: Verlaagt het tempo van de muziek, waarbij de standaardinstelling in het optievenster in het menu 'Gereedschap' wordt genegeerd. Gebruik algemeen (instrument): Past de standaardinstelling voor het instrument toe zoals geselecteerd in het optievenster in het menu 'Gereedschap'. Gebruik (instrument): Selecteer een instrument in de uitklaplijst.

123

6.10

Spellen… U kunt de opdracht toepassen voor: 9 Het maken van een legpuzzel van de afbeelding in het veld. 9 Eén of meer dobbelstenen maken voor spellen… 9 Geluiden voor beloning toevoegen.

Selecteer soort legpuzzel

Vink aan om de gebruiker na voltooiing de hele afbeelding te tonen

Selecteer aantal stukjes

Vink aan om een dobbelsteen te laten rollen

Typ de bestandsnaam voor het geluid voor beloning of blader om een geluid te zoeken

124

6.10.1

Eigenschappen Zoek de volgende (begin links boven): Maakt een pagina met een traditionele legpuzzel. De afbeelding in het veld wordt verdeeld in het geselecteerde aantal stukjes. De gebruiker moet het juiste stukje vinden voor het lege veld, beginnend met het veld in de linker bovenhoek om dan steeds naar rechts verder te gaan. Wisselen met een leeg veld: Maakt een puzzel waarbij de gebruiker een stukje legt in een vrijkomend veld en de puzzel voltooid door steeds stukjes te wisselen. Stukjes: Selecteert het aantal stukjes waaruit de puzzel zal bestaan. Er wordt altijd een overzicht weergegeven: Als de gebruiker de puzzel heeft voltooid, wordt de afbeelding beeldvullendweergegeven. Dobbelstenen gooien: Het veld wordt een dobbelsteen, die wordt geworpen als de gebruiker het veld selecteert. Geluid bij oplossing: Als de puzzel voltooid is, klinkt een geluid als beloning. Klik op de toets 'Geluid...' om geluidsbestanden te zoeken in de Rolltalk Designer bronmappen of elders op de pc.

6.11

Interne editor De opdracht kan op volgende manieren toegepast worden: 9 Lees een tekst uit de editor of in het volledige scherm. 9 Voer opdrachten uit lees tekstregels gebaseerd op zinnen in het editor-veld. De afbeeldingen die naar het veld geschreven worden kunnen ook in het volledige schermformaat worden weergegeven. 9 Sla bestanden op en open ze in de tekst-editor of de veld-editor. 9 Geef een opgeslagen editor-bestand weer. 9 Verwijder inhoud uit de editor.

125

Vink aan als u geen bevestigingspagina wilt voor het verwijderen Verwijder editor-inhoud Lees tekst uit editor of voer opdrachten uit bij velden die naar editor geschreven zijn Druk tekst of afbeeldingen uit editor af

Laat inhoud op hele scherm zien terwijl tekst hardop wordt gelezen of opdrachten voor velden in de veld-editor worden uitgevoerd

Geef lijst met bestanden in de map ‘Mijn tekstbestanden’

Bepaal hoe bestanden opgesomd moeten worden

Sla bestanden op in de map ‘Mijn tekstbestanden’

Zoek bestand

Verwijder bestand uit de map ‘Mijn tekstbestanden’

Bestandsnaam Selecteer bestandsformaat

Open bestand met tekst of afbeelding Sla tekst of afbeelding uit editor op Geef inhoud editor op hele scherm weer

126

6.11.1

Eigenschappen Instellingen in de opdracht 'Interne editor': Nieuw (editor leeg): Verwijder inhoud uit de editor. Tekst spreken / Opdrachten uitvoeren: Leest tekst in de editor of voert opdrachten in de editor uit. Afdrukken: Drukt de inhoud van de veld-editor af. Geen bevestiging: Vink dit vakje aan als u geen dialoogvenster wilt om het verwijderen te bevestigen. De bevestigingspagina wordt niet gelezen met spraaksynthese en heeft daarom geen functie bij gebruikers die blind of slechtziend zijn. Andere gebruikers kunnen het ook onnodig vinden om een verwijdering te bevestigen. Volledig scherm: Laat de inhoud in het volledige scherm zien terwijl de tekst hardop wordt gelezen of de opdrachten van de veld-editor worden uitgevoerd. Mijn tekstbestanden: Openen: Opent een lijst met bestanden uit de map 'Mijn documenten', die de gebruiker hier kan openen. Aantal velden per pagina: Selecteert het aantal velden dat per pagina wordt weergegeven. Als er meer bestanden zijn dan het hier geselecteerde aantal, dan worden die op volgende pagina's weergegeven. Drie kolommen: Ordent de bestandsnamen in drie kolommen op de pagina. Mijn tekstbestanden Opslaan: Slaat een tekstbestand op in de map 'Mijn documenten'. Mijn tekstbestanden Verwijderen: Hiermee kan de gebruiker bestanden uit de map 'Mijn Documenten' verwijderen. Bestand Openen: Opent een bestand met tekst of velden.

-toets: Bladeren om een bestand te zoeken.

Bestand Opslaan: Slaat een bestand met tekst of velden op.

127

Bestand Volledig scherm: Geeft de inhoud in de editor op het volledige scherm weer. Editor indeling: Selecteer de bestandsindeling voor tekstbestanden (.txt) en voor velden (.pss).

Als u een opdracht toe wilt voegen aan de editor om de tekst hardop te lezen bij weergave van het volledige scherm: Selecteer het gewenste veld. Selecteer 'Opdracht > Interne editor'. Selecteer 'Tekst spreken / Opdrachten uitvoeren'. Vink 'Volledig scherm' aan. Klik op OK.

128

6.12

Schrijven U kunt de schrijfopdracht gebruiken om tekst naar een tekst-editor te schrijven of inhoud van een veld naar een veld-editor. Deze opdracht kan bijvoorbeeld gebruikt worden als u een schermtoetsenbord maakt. Rolltalk Designer bevat diverse kant-en-klare toetsenborden op het scherm. De schrijfopdracht is hierin verwerkt.

De opdracht 'Schrijven' kan worden gebruikt voor: 9 Het schrijven van letters/teksten/veldteksten naar een interne of externe editor. 9 Het schrijven van een veld naar een veld-editor. 9 Het maken van toetsen voor een schermtoetsenbord met drie modi (standaard, shift en AltGr) 9 Het oplezen van geschreven tekst met behulp van spraaksynthese. 9 Het toevoegen van macrofuncties aan een schermtoetsenbord (bijvoorbeeld afdrukken in MS Word).

129

Bepaal of alle tekst in het veld gebruikt moet worden Bepaal of inhoud van de opdracht gebruikt moet worden, bijv. ‘a’ Gebruik hoofdletter ‘A’ als de gebruiker op shift heeft gedrukt

Lees tekst hardop tijdens schrijven

Voeg spatie toe na tekst

Geeft opdrachttekst in het veld weer, bijvoorbeeld ‘a’ of ‘A’, afhankelijk van Shift

Vink aan om pagina’s te specificeren waar modusvelden zijn gedefinieerd en selecteer een pagina uit de uitklaplijst

Vink aan om macro op te nemen tijdens gebruik van het toetsenbord

Typ macro handmatig

Selecteer macrotoetsen Verwijder macro-inhoud

130

6.12.1

Eigenschappen Instellingen in het opdrachtvenster 'Schrijven': Gebruik veld of veldtekst: Schrijft de inhoud van het veld naar de veld-editor. Als de tekst in het veld naar een tekst-editor wordt geschreven, wordt de tekst in de editor geplaatst. (Dit geldt ook voor velden met afbeeldingen.) Gebruik opdrachttekst: Als deze optie wordt geselecteerd, wordt één van de teksten in de Tekst, Shift en AltGr naar het editor geschreven. Welke tekst dat is, hangt af van het gebruik van de Shift- of AltGrtoets. Toon opdrachttekst: Geeft één van de teksten in de velden Tekst, Shift en AltGr weer. . Welke tekst dat is, hangt af van het gebruik van de Shift- of AltGr-toets. + Spatie: Vink dit vakje aan als u een spatie na de tekst toe wilt voegen bij het schrijven naar een teksteditor. Deze optie wordt gebruikt als hele woorden of zinnen naar een tekst-editor worden geschreven. (Dit houdt in dat een in te drukken toets niet een losse letter, maar een woord of een zin bevat die naar de tekst-editor wordt geschreven.) Spreek tekst uit bij schrijven: Vink dit vakje aan als u wilt dat de letter of tekst hardop gelezen wordt tijdens het typen. Toon modusveld: Als u pagina's gemaakt hebt met modusvelden, selecteert u de pagina's met de modusvelden die de basis vormen van dat wat op de pagina wordt weergegeven. Alleen tekst: Geeft alleen de tekst weer van de modusvelden en geen afbeeldingen. Nieuwe macro: Klik hierop om een toetsencombinatie toe te voegen die naar andere programma's verzonden moet worden. In het venster 'Macro maken' kunt u een macro intypen of die uit een lijst selecteren.

131

6.12.2

Naar een interne editor schrijven Een opdracht toevoegen voor het schrijven van een letter naar een interne editor:

Selecteer het gewenste veld.

Selecteer 'Opdracht > Schrijven'.

Voer de letter a in bij het veld 'Tekst'.

Voer de letter A in bij het veld 'Shift'.

Voer het symbool @ in bij het veld met de markering 'Div'.

Vink het vakje 'Spreek tekst uit bij schrijven' aan als u wilt dat de letters hardop worden gelezen.

Selecteer 'Gebruik opdrachttekst' als u naar het veld wilt schrijven.

Klik op OK.

6.12.3

Kant-en-klare toetsenborden op het scherm met ingebouwde opdracht'Schrijven' vindt u door 'Velden > Veld met toetsenbord op scherm toevoegen' te selecteren in het hoofdmenu.

Afdrukken uit MS Word Een macro toevoegen voor het afdrukken vanuit een document in Word:

Selecteer het gewenste veld.

Selecteer 'Opdracht > Schrijven'.

Selecteer 'Nieuwe macro...'.

Vink het vakje Transponeer speciale toetsen tijdens typen.

Druk op op het toetsenbord en druk dan op
.

Klik op OK om de macro op te slaan in het venster 'Macro maken'.

132

6.13

Klik op OK in het opdrachtvenster ‘Schrijven’.

Oefening aanraaktableau… Gebruik de opdracht 'Oefening aanraaktableau' voor het maken van oefeningen voor een aanraaktableau.

6.13.1

Eigenschappen Pagina: Selecteer de pagina waar het programma de afbeeldingen velden vindt die de gebruiker te zien moet krijgen. Geef afbeelding weer en raak dan aan: Bepaal dat het programma de afbeeldingen weer moet geven voordat de gebruiker het overeenkomstige veld op het aanraaktableau aanraakt. Raak aan en geef dan afbeelding weer: Bepaal dat de gebruiker eerst het tablet aan moet raken voordat de overeenkomstige afbeelding of veld wordt weergegeven.

6.14

Ga naar pagina of veld Gebruik deze opdracht om van pagina naar pagina te gaan. Voor hen die een schakelaargestuurd invoerapparaat gebruiken, kan deze opdracht ook worden gebruikt om de aanwijzer naar een veld op de pagina te sturen. De opdracht kan worden gebruikt voor: 9 Het wisselen naar een bepaalde pagina. 9 Het teruggaan naar de vorige pagina.

133

9 Het verplaatsen van de aanwijzer naar een ander veld op dezelfde of een andere pagina (voor gebruikers van schakelaargestuurde invoerapparaten). 9 Het selecteren van de scanvolgorde van de velden op de pagina (voor gebruikers van schakelaargestuurde invoerapparaten). 9 Deze opdracht wordt automatisch toegevoegd aan een veld als automatische paginakoppeling is geselecteerd en een nieuw pagina wordt gemaakt.

Selecteer de pagina die door de opdracht geopend wordt Vink aan om naar een veld op dezelfde pagina te gaan Ga naar volgende pagina in de lijst Ga terug naar vorige pagina

Geef een miniatuur weer van de pagina waar de opdracht naar verwijst

Ga naar willekeurige pagina Ga naar specifiek veld op zelfde pagina

134

6.14.1

Eigenschappen Instellingen die u in het opdrachtvenster 'Ga naar pagina of veld' kunt maken: Pagina: Selecteer de pagina waar u het geselecteerde veld aan wilt koppelen uit het uitklapmenu. Zelfde pagina: Selecteer deze optie als u niet wilt dat het veld de gebruiker naar een andere pagina brengt, maar verplaats de aanwijzer naar een ander veld op dezelfde pagina. Veld: Selecteer het veld waar de aanwijzer naar toe moet gaan uit het uitklapmenu. De velden staan in dezelfde volgorde in het uitklapmenu als in de veldlijst aan de linkerzijde van het Rolltalk Designer hoofdvenster. Terug naar laatst geopende pagina: Met deze optie gaat de gebruiker terug naar de laatste pagina die hij of zij hiervoor geopend had. Deze opdracht is handig als de pagina in diverse substructuren van het programma gebruikt wordt. Zelfde veld, Volgende, Vorige, Onder, Boven: Selecteer waar de aanwijzer heen verplaatst moet worden als het veld geselecteerd of de aanwijzer verplaatst wordt.

6.14.2

Naar een andere pagina gaan Een opdracht toevoegen om van de ene pagina naar de andere te gaan: Selecteer het gewenste veld. Selecteer 'Opdracht > Ga naar pagina/veld'. Selecteer de pagina die aan het veld wordt gekoppeld in het uitklapmenu 'Pagina'. Klik op OK.

135

6.14.3

De scanvolgorde wijzigen De scanvolgorde voor de velden op een pagina wijzigen: Selecteer het gewenste veld. Selecteer 'Opdracht > Ga naar pagina/veld'. Selecteer 'Scannen/Rechter muisklik'. Selecteer het volgende veld dat de aanwijzer moet markeren, door het te selecteren uit de uitklaplijst met velden of de volgende positie te kiezen (Volgende, Vorige enzovoort). Doe hetzelfde met de andere velden op de pagina.

136

6.15

Programma starten Deze opdracht wordt gebruikt om een programma te starten als de gebruiker op een veld klikt. Dit geldt zowel voor programma's die gemaakt zijn met Rolltalk Designer als voor andere programma's (bijvoorbeeld MS Word)

6.15.1

Eigenschappen

Typ het pad en de naam van het programmabestand dat u wilt opstarten.

Voer de betreffende parameters in.

U kunt bladeren om het gewenste programma te zoeken.

. Start het programma op in het volledige scherm. Voer een test uit om te kijken of het programma opstart zoals u verwacht. Het Rolltalk programma is onzichtbaar zolang de

137

Instellingen die u in het opdrachtvenster 'Programma starten' kunt maken. Programma: Vul het pad naar het programma in of selecteer […] om te bladeren en zo het programma op de computer te zoeken. Parameters: Als u parameters moet gebruiken om een programma te starten, moet u die in het veld typen. Als u bijvoorbeeld met Word wilt werken, kunt u de naam van het bestand waarmee u wilt werken, hier als parameter invullen. Programma gemaximaliseerd starten: Het programma wordt bij start op het volledige scherm weergegeven. Verberg en verzend comport toegang naar programma: Het programma waarin de opdracht 'Programma starten' zich bevindt, wordt onzichtbaar als het andere programma wordt geopend. Het andere programma kan de comport op dezelfde wijze gebruiken als het oorspronkelijke programma. Test: Test of het door u geselecteerde programma start zoals de bedoeling is.

138

6.16

Muis met schakelaars Met deze opdracht kunt u de aanwijzer verplaatsen en andere muisfuncties bedienen met een schakelaargestuurd invoerapparaat. Daarnaast kan deze opdracht ook gebruikt worden om de aanwijzer naar een vastgestelde positie op het bureaublad of in een programma te verplaatsen. Gebruik deze opdracht om: 9 de aanwijzer in een bepaalde richting te sturen. 9 Muisfuncties zoals klikken, dubbelklikken, vasthouden en het muiswiel te bedienen. 9 In elk gewenst tempo door documenten en internetpagina's te lopen met de muiswielfunctie. 9 Vooraf gedefinieerde muisbediende selecties in programma's uit te voeren. 9 De aanwijzer naar een positie op het scherm te verplaatsen.

139

Selecteer of de aanwijzer naar een vastgestelde positie op het scherm moet gaan.

Selecteer de richting waarin de aanwijzer zich moet verplaatsen.

Selecteer of de positie intern toegepast wordt.

Coördinaten voor de aanwijzer. Selecteer de positie in een toepassing.

Teken een extra muismarkering met optionele kleur in een vastgestelde positie.

Klik met de linker muisknop in de vastgestelde positie.

Muisklik Laat de aanwijzer teruggaan naar het beginpunt.

Selecteer of de verplaatsing van de

140

6.16.1

Eigenschappen Instellingen in de opdracht 'Muis met schakelaars' Verplaats aanwijzer in richting: Selecteer de richting waarin de aanwijzer zich moet verplaatsen. Start en stop met selectieschakelaar: Start de verplaatsing van de aanwijzer met een schakelklik en stop die met de volgende. Verplaats terwijl selectieschakelaar is geactiveerd: De aanwijzer verplaatst zich zolang de schakelaar wordt bediend. Versnelling: De snelheid van de aanwijzerverplaatsing wordt geleidelijk verhoogd. Trek richtlijn: Een lijn op het scherm laat de richting zien waarin de aanwijzer wordt verplaatst. U kunt de kleur en dikte van de lijn zelf instellen. Muisklik: Selecteert de muisfunctie die wordt uitgevoerd op de positie waar de aanwijzer zich bevindt. Positie: U kunt een positie instellen waar u de aanwijzer heen wilt laten gaan. Door op het programmaicoon te klikken en de muisknop ingedrukt te houden, kunt u een positie zoeken in een ander Rolltalk Designer programma. Dit is gemakkelijker dan het intypen van de coördinaten. Met deze opdracht kunt u de aanwijzer in een ander programma van positie naar positie laten gaan. In venster: U kunt bepalen of de positie die u geselecteerd hebt, alleen in een programma van toepassing is. Als u deze optie hebt geselecteerd, gaat de aanwijzer zelfs naar deze positie als het programmavenster wordt verplaatst. Extra markering tekenen: Hiermee maakt u een extra grote markering op het punt waar de aanwijzer naar toe wordt verplaatst. U kunt de kleur voor deze markering zelf bepalen. Klik Voert een klik met de linker muisknop uit op het punt waar de aanwijzer staat. Terug: Laat de aanwijzer terug gaan naar de positie waar hij voor de verplaatsing stond.

141

6.16.2

De aanwijzer besturen met een schakelaargestuurd invoerapparaat: Een opdracht toevoegen om de aanwijzer naar rechts te verplaatsen zolang de schakelaar ingedrukt wordt: Selecteer het gewenste veld. Selecteer 'Opdracht > Muis met schakelaars'. Selecteer 'Verplaats aanwijzer in richting': rechts. Selecteer 'Verplaats terwijl selectieschakelaar is geactiveerd'. Selecteer naar wens 'Versnelling' of 'Trek richtlijn'. Klik op OK. De pagina die u gebruikt om de muis te besturen, mag niet het hele scherm beslaan. U kunt de gewenste instellingen uitvoeren in het venster 'Eigenschappen' van het menu 'Pagina'.

142

6.17

Mobiele telefoon Met deze opdracht kan Rolltalk met een mobiele telefoon communiceren. De opdracht kan worden gebruikt voor: 9 Het kiezen van een telefoonnummer en afsluiten van het gesprek. 9 Het verzenden van een tekstbericht (sms). 9 Het ophalen en doorsturen van een tekstbericht. 9 Het weergeven en lezen van een tekstbericht.

Telefoongesprek

Voer het telefoonnummer voor het gesprek of sms in of gebruik een telefoonnummer van de telefoon-editor.

Tekstbericht (sms)

Selecteer het aantal berichten dat u per pagina

143

6.17.1

Eigenschappen Instellingen die u in het opdrachtvenster 'Programma starten' kunt maken: Telefoon Gesprek: De mobiele telefoon belt een telefoonnummer dat opgeslagen is in een telefoonboek of in een telefoon-editor getypt wordt. Inkomend gesprek beantwoorden: Beantwoord een oproep voor de Rolltalk-gebruiker. Ophangen: Hangt op en beëindigt zo het gesprek.

Sms - tekstberichten Verzenden (vanuit tekst-editor): Tekst wordt verzonden naar een andere mobiele telefoon waarvan het nummer opgeslagen is in een telefoonboek of in een telefoon-editor getypt wordt. Weergeven: Geeft ontvangen tekstberichten weer. U kunt bepalen hoeveel tekstberichten per pagina weergegeven worden. Als Sms oplezen is aangevinkt, wordt het bericht opgelezen met behulp van spraaksynthese, mits die geïnstalleerd is. Kopiëren naar tekst-editor (doorsturen): Kopieert het tekstbericht naar de tekst-editor zodat het bericht doorgestuurd kan worden. Verwijderen (weergeven, bevestigen, en verwijderen): De gebruiker kan ontvangen berichten verwijderen.

144

6.18

E-mail Bij de e-mail opdracht maakt u functies voor het lezen en verzenden van e-mail. 9 E-mailfuncties bieden de gebruiker de mogelijkheid om e-mail met bijlagen te verzenden en ontvangen. 9 U kunt een lijst afbeelden van afbeeldingen van mogelijke verzenders van e-mail maken en deze sorteren. 9 U kunt sjablonen maken voor ontvangers van e-mail met speciale behoeften, bijvoorbeeld blinden of slechtzienden, of mensen die niet kunnen lezen. 9 Ontvangen e-mail kan hardop gelezen worden met gebruik van spraaksynthese of worden geconverteerd in pictogrammen.

145

Bepaal of de e-mail verzonden moet worden met een geluidsbestand om de inhoud hardop te lezen.

.

Vink aan als u een e-mailadres in het vak eronder wilt schrijven.

Bepaal hoe de emaillijsten worden gesorteerd.

Vink aan als u het e-mailadres uit een lijst wilt kiezen. Vink aan om een lijst met e-mailadressen weer te geven.

Vink aan als u e-mails wilt converteren naar pictogrammen. Selecteer om een sjabloon voor converteren te gebruiken

Vink aan om e-mails te verzenden of beantwoorden.

Selecteer beeldbibliotheken voor het converteren van e-mail.

Vink aan om door e-mails of bijlagen te bladeren.

Selecteer de pagina voor de e-maillezer of editor uit de uitklaplijst.

Selecties voor het verwijderen van e-mail.

Selecteer de e-mailmap die op de pagina weergegeven wordt.

Selecties voor toevoegen van bijlagen. Selecteer het aantal e-mails dat in de lijst weergegeven wordt.

Bepaal of de gebruiker toegang krijgt tot submappen voor bijlagen. Selecteer de map voor bijlagen.

Bepaal of de lijst in twee kolommen weergegeven wordt.

Bepaal of tekst hardop gelezen wordt.

Vink aan als u verwijderen niet wilt bevestigen.

146

6.18.1 6.18.1.1

Eigenschappen E-mailadres Aan: Selecteer deze optie om een veld te maken dat toegang geeft tot een lijst met emailadressen voor het veld 'Aan' voor e-mails. Selecteer in de uitklaplijst de manier waarop de adressen worden gesorteerd in de lijst. Selecteer het aantal e-mail adressen dat per pagina weergegeven moet worden uit de uitklaplijst per pagina. Kopiëren: Selecteer deze optie om een veld te maken dat toegang geeft tot een lijst met emailadressen voor het veld 'Kopiëren' voor e-mails. Selecteer in de uitklaplijst de manier waarop de adressen worden gesorteerd in de lijst. Selecteer het aantal e-mail adressen dat per pagina weergegeven moet worden uit de uitklaplijst per pagina. Blinde kopie: Selecteer deze optie om een veld te maken dat toegang geeft tot een lijst met emailadressen voor het veld 'Blinde kopie' voor e-mails. Selecteer in de uitklaplijst de manier waarop de adressen worden gesorteerd in de lijst. Selecteer het aantal e-mail adressen dat per pagina weergegeven moet worden uit de uitklaplijst per pagina.

6.18.1.2

E-mail verzenden Verzenden: Selecteer deze optie om een veld te maken met een e-mailadres voor de ontvanger. Typ het e-mailadres in het veld. Als u de e-mail wilt verzenden uit een selectie van e-mailvelden, selecteert u de betreffende e-mail velden. Beantwoorden: Selecteer deze optie om de gebruiker te laten antwoorden op ontvangen e-mail. U kunt er voor kiezen om de e-mail te laten converteren en de inhoud van de e-mail hardop te laten lezen met spraaksynthese. De bronbestanden voor de conversie, het sjabloon of het geluidsbestand worden dan als bijlage met de e-mail verzonden.

147

Allen beantwoorden: Selecteer deze optie om de gebruiker te laten antwoorden aan de verzender en alle personen die de oorspronkelijke e-mail ontvangen hebben. U kunt er voor kiezen om de e-mail te laten converteren en de inhoud van de e-mail hardop te laten lezen met spraaksynthese. De bronbestanden voor de conversie, het sjabloon of het geluidsbestand worden dan als bijlage met de e-mail verzonden. Doorsturen: Stuurt de door de gebruiker ontvangen e-mail door naar een andere ontvanger. U kunt er voor kiezen om de e-mail te laten converteren en de inhoud van de e-mail hardop te laten lezen met spraaksynthese. De bronbestanden voor de conversie, het sjabloon of het geluidsbestand worden dan als bijlage met de e-mail verzonden. Verzenden en ontvangen (extra): Hiermee laat de gebruiker het programma handmatig controleren of er nieuwe e-mail op de server staat. 6.18.1.3

Weergeven Meest recente / alle: Selecteer deze optie om de gebruiker te laten schakelen tussen een volledige weergave van de e-mailmap en een weergave van alleen de meest recente e-mail in de map. Selecteer de e-mailmap uit de uitklaplijst, en kies de pagina's waarmee u e-mail wilt lezen. Volgende: Selecteer deze optie om de gebruiker naar de volgende e-mail in de e-mailmap te laten gaan. Selecteer de e-mailmap uit de uitklaplijst, en kies de pagina's waarmee u e-mail wilt lezen. Vorige: Selecteer deze optie om de gebruiker naar de vorige e-mail in de e-mailmap te laten gaan. Selecteer de e-mailmap uit de uitklaplijst, en kies de pagina's waarmee u e-mail wilt lezen. Huidige: Selecteer deze optie om de gebruiker naar de huidige e-mail in de e-mailmap te laten gaan. Selecteer de e-mailmap uit de uitklaplijst, en kies de pagina's waarmee u e-mail wilt lezen.

148

Bijlagen: Selecteer deze optie om de gebruiker een lijst met bijlagen voor de e-mail te tonen. Specificeer het aantal bijlagen dat per pagina weergegeven moet worden. 6.18.1.4

Verwijderen E-mail verwijderen: Selecteer deze optie om de gebruiker e-mail uit een bepaalde map te laten verwijderen. Verwijderen ongedaan maken: Laat de gebruiker de laatste verwijdering ongedaan maken. Map verwijderde e-mail leegmaken: Laat de gebruiker de map met verwijderde e-mail leegmaken. De e-mails worden hiermee blijvend verwijderd. E-mailadres verwijderen: Laat de gebruiker een e-mail verwijderen uit de lijst met emailadressen. De verwijdering is blijvend.

6.18.1.5

Bijlagen verzenden Toevoegen: Laat de gebruiker bijlagen uit een specifieke map in het apparaat toevoegen aan de e-mail. Alle verwijderen: Verwijdert alle bijlagen bij de e-mail. Weergeven: Geeft alle aan de e-mail gekoppelde elementen weer op een pagina. Selecteer het aantal bijlagen dat per pagina weergegeven moet worden.

149

6.18.1.6

Overige Volgorde: Selecteer de volgorde waarin de e-mailadressen op de pagina's met e-maillijsten worden gesorteerd. E-mailadres: Selecteer deze optie als u een e-mailadres in het veld er onder toe wilt voegen. E-mailvelden: Selecteer of de e-mail verzonden moet worden met behulp van een veld. Conversie: Selecteer of de e-mail geconverteerd moet worden naar pictogrammen. Sjabloon gebruiken: Selecteer een sjabloon uit de uitklaplijst als u een e-mail wilt verzenden met speciale eigenschappen. Zo kan een e-mail worden geconverteerd voor een gebruiker die niet kan lezen, of hardop gelezen worden voor een gebruiker die blind of slechtziend is. Toets Sjablonen...: Selecteer deze optie om sjablonen te maken. Bronbestanden voor conversie: Selecteer deze optie om beeldbibliotheken te selecteren voor gebruik bij conversie van e-mail naar pictogrammen. Pijltoetsen Omhoog/ omlaag: Stel een voorkeurvolgorde in voor het toepassen van de geselecteerde beeldbibliotheken. De bovenste beeldbibliotheek wordt eerst gebruikt en pas als daar geen geschikte afbeelding wordt gevonden, wordt de volgende geopend. E-maillezer / -editor: U kunt een selectie maken uit een lijst met pagina's die u kunt gebruiken als e-maillezer of -editor. Selecteer de gewenste pagina. Uit map: In de uitklaplijst kunt u de e-mail map selecteren waaruit u de e-mail wilt lezen.

150

Per pagina: Geeft het aantal velden per pagina weer voor pagina's met lijsten met e-mail, emailadressen enzovoort. Twee kolommen: Geeft lijsten in twee kolommen per pagina weer. Tekst spreken: Gebruikt spraaksynthese om de tekst op de pagina op te lezen. Geen bevestiging: Selecteer of de gebruiker geen bevestiging wil moeten geven voor het verwijderen van e-mailadressen, e-mails enzovoort. Let op! Deze pagina wordt niet hardop gelezen met spraaksynthese en is daarom niet geschikt voor blinde en slechtziende gebruikers. Submap: Selecteer deze optie als de gebruiker toegang moet krijgen tot submappen in verband met het pad naar bijlagen. Pad bijlagen: Typ het pad naar de plek waar de gebruiker bijlagebestanden voor toevoeging aan e-mail kan bewaren. Let op! De gebruiker krijgt toegang tot meerdere mappen als u het selectievakje 'Submap' aanvinkt.

6.18.2

Sjablonen U kunt verschillende sjablonen maken voor afzonderlijke ontvangers van e-mail, bijvoorbeeld voor familieleden met speciale behoeften of sjablonen voor groepen mensen. Als iemand blind is, is het het handigste als een e-mail wordt verzonden met een geluidsbestand als bijlage waarmee de e-mail hardop gelezen kan worden met spraaksynthese. Voor slechtzienden is erg grote tekst meer geschikt. Als de ontvanger van de e-mail niet kan geen lezen of schrijven, kan de e-mail geconverteerd worden naar pictogrammen, en tekst als de gebruiker bezig is lezen en schrijven te leren.

151

Maak een nieuw sjabloon

Verwijder geselecteerd sjabloon

Bepaal de breedte van de pictogrammen

Geef veld voor sjablooninhoud weer

Naam van geselecteerd sjabloon Vink aan voor gebruik van pictogrammen Vink aan voor weergave pictogrammen met tekst

Vink aan voor weergave tekst in e-mail Vink aan om afbeeldingen toe te voegen uit een veldeditor

Schrijf een voorbeeldtekst om het sjabloon te testen

Selecteer de teksteigenschappen

Selecteer achtergrondkleur voor sjabloon

152

6.18.2.1

Eigenschappen Nieuw: Klik hierop om een nieuwe sjabloon te maken. U wordt gevraagd een naam voor de nieuwe sjabloon te typen. Verwijderen: Verwijdert de sjabloon die in de uitklaplijst geselecteerd is. Sjabloon selecteren: Selecteer de sjabloon die u wilt bewerken, in de uitklaplijst. Afbeeldingen gebruiken: Selecteer deze optie om pictogrammen te gebruiken. Breedte: Selecteer de breedte voor de pictogrammen. Met tekst: Bepaal of de pictogrammen tekst moeten weergeven. Geluid: Selecteer of u een geluidsbestand wilt waarin de inhoud van de e-mail hardop gelezen wordt met behulp van spraaksynthese. Dit wordt als bijlage met de e-mail verzonden. Tekst: Selecteer of de e-mail tekst moet bevatten. Oorspronkelijke velden: Selecteer het verzenden van velden uit de veld-editor. Achtergrondkleur: Selecteer een achtergrondkleur voor de e-mail. Tekst kleur: Selecteer een tekstkleur voor de e-mail.

153

Tekstlengte: Selecteer de lengte van de tekst in de e-mail. Type: Selecteer het lettertype. Uitlijnen: Selecteer de tekstuitlijning; links, rechts of gecentreerd. Vet, cursief of onderstreept: Klik hierop als tekst opgemaakt moet zijn. Voorbeeldtekst: Schrijf een voorbeeldtekst om te zien hoe die er uit ziet in de zojuist gemaakte sjabloon. De tekst wordt in het venster weergegeven.

154

6.19

Browser Met de opdracht 'Browser' maakt u internetbrowsers voor de gebruiker of maakt u pagina's die alleen de programmagids voor de tv weergeven of de gebruiker de mogelijkheid bieden over internet naar de radio te luisteren zonder dat een venster met een normale browser nodig is.

Bepaal welk soort navigatieopdracht met het veld wordt uitgevoerd

Opdrachten voor het gebruik van favorieten

155

6.19.1

Eigenschappen

6.19.1.1

Navigeren Dit is de standaard functie voor de browser. Startpagina: Selecteer dit veld om naar de startpagina te gaan. U kunt de startpagina instellen in 'Gereedschap> Opties > Browser'. Terug: Selecteer deze optie om de browser één pagina terug te laten gaan. Vooruit: Selecteer deze optie om de browser één pagina vooruit te laten gaan. Bijwerken: Selecteer deze optie om het veld de webpagina te laten bijwerken. Stop pagina laden: Selecteer deze optie om de gebruiker te laten stoppen met het laden van een pagina. Ga naar adres en adres: Selecteer deze optie als u het veld naar een specifiek adres wilt laten gaan. U moet vervolgens 'Adres' selecteren en het adres in het veld er onder typen. Ga naar, gebruik adresvelden: Selecteer deze optie als u het veld naar een adresveld op de pagina wilt laten gaan.

156

6.19.1.2

Favorieten Hiermee kan de gebruiker een lijst met favoriete internetpagina's maken en beheren. Opslaan: Klik hierop als de gebruiker een internetpagina in de lijst met favorieten op wil slaan. Weergeven: Selecteer om de lijst met favorieten weer te geven. Verwijderen: Selecteer om een lijst met favorieten weer te geven en de gebruiker favorieten te laten verwijderen. Aantal per pagina: Selecteer het aantal adressen dat per pagina moet worden weergegeven. Één kolom: Selecteer of de favorieten in één kolom op de pagina met de lijst weergegeven moeten worden. Geen bevestiging: Bepaal of een bevestiging voor het wissen van favorieten niet weergegeven hoeft te worden. De bevestiging wordt niet hardop gelezen en is dus niet geschikt voor blinden en slechtzienden.

157

6.20

Afspraken De opdracht afspraak biedt u de mogelijkheid afspraken en herinneringen te maken. De afspraken worden gemaakt als het programma wordt gemaakt en de gebruiker kan geen andere afspraken toevoegen. Het is ook mogelijk om de gebruiker de herinneringen te laten bevestigen. Zo kunt u controleren of ze de herinneringen hebben gezien. Meer informatie over het toevoegen van afspraken in Rolltalk Designer vindt u in de meegeleverde Stelstart handleiding.

158

6.20.1

Eigenschappen

Geef details van de afspraak in het veld weer

Vink aan om een afspraak toe te voegen

Vink aan om een herinnering toe te voegen en selecteer een herinneringstijd

Typ een onderwerp of titel Voer begin en eindtijd /-datum in

Bepaal of het veld de herinnering weer moet geven

Bepaal of de afspraak terugkerend is

Bepaal of de herinnering bevestigd moet worden

Vink aan voor een pagina met herinneringen die bevestigd moeten worden Vink aan voor weergave van bestaande afspraken

Vink aan om een waarschuwingsicoon voor het veld weer te geven Selecteer het aantal afspraakvelden dat op de pagina weergegeven moet worden

159

Afspraak: Selecteer deze optie om een nieuwe afspraak toe te voegen. Onderwerp: Beschrijf de afspraak. Duurt de hele dag: Vink dit aan als de afspraak de hele dag duurt. Start: Selecteer tijd en datum voor de afspraak. Einde: Selecteer tijd en datum voor de afspraak. Terugkerend: Vink het vakje naast 'Terugkerend' aan als de afspraak met regelmaat terugkeert. Zie de volgende sectie voor meer informatie over terugkerende afspraken. Herinneringen bevestigen: Selecteer deze optie als de gebruiker een lijst met herinneringen moet zien die hij of zij moet bevestigen. Weergeven: Selecteer de manier waarop de afspraken op een pagina worden weergegeven. Vandaag: Geeft de afspraken voor vandaag weer. Huidige: Geeft de huidige afspraak weer. Ga naar volgende: Geeft de volgende afspraak weer. Ga naar vorige: Geeft de vorige afspraak weer

160

Dag: Geeft afspraken voor een geselecteerde dag weer. Week: Geeft afspraken voor een geselecteerde week weer. Maand: Geeft afspraken voor een geselecteerde maand weer. Automatisch: Geeft de afspraken volgens een standaardinstelling weer. 1 kolom: Geeft de afspraken in één kolom op de pagina weer. 3 kolommen: Geeft de afspraken in drie kolommen op de pagina weer Per pagina: Selecteer het aantal afspraken dat per pagina weergegeven moet worden. Toon opdrachttekst: Geeft de details van de afspraak, het onderwerp, de datum en tijd enzovoort weer. Herinnering: Bepaal of de gebruiker een herinnering van de afspraak moet krijgen. Selecteer in de uitklaplijst hoe lang voor de afspraak de gebruiker een herinnering moet krijgen. Veld weergeven: Selecteer deze optie om het afsprakenveld weer te geven. Moet bevestigd Bepaal of de gebruiker de herinnering moet bevestigen. Icoon weergeven: Selecteer of u een icoon weer wilt laten geven om de gebruiker er op attent te maken dat er herinneringen en afspraken zijn die bevestigd moeten worden. Voer begin en eindtijd voor afspraak in

161

6.20.1.1

Terugkeerpatroon Afspraak: Voer een begin- en eindtijd in voor de afspraak. Interval: Selecteer of de afspraak met regelmatige tussenpozen terugkeert. Dagelijks: Selecteer of de afspraken dagelijks of elke zoveelste dag plaats vinden. Wekelijks: Selecteer of de afspraken wekelijks of elke zoveelste week plaats vinden. Maandelijks: Selecteer of de afspraken maandelijks of elke zoveelste maand plaats vinden. Jaarlijks: Selecteer of de afspraak jaarlijks terugkeert. Terugkeerperiode: Bepaal de einddatum van het terugkeerpatroon of vul in hoe vaak de afspraak moet terugkeren.

6.21

Infraroodsignaal verzenden U kunt deze opdracht toepassen bij het verzenden van infrarode afstandsbedieningsignalen. Rolltalk Designer kan nieuwe signalen leren. Als u Rolltalk nieuwe signalen leert met de snelkoppeling van de werkbalk, wordt deze opdracht automatisch toegepast. De opdracht kan worden gebruikt voor: 9 Het bedienen van tv, stereo, deuropeners, speelgoed, enzovoort. Als u lampen aan of uit wilt doen, of andere elektrische apparatuur in wilt schakelen die niet geleverd wordt met een afstandsbediening,

162

is er een verlengsnoermodule waar u de apparatuur op aan kunt sluiten. Rolltalk kan die module dan bedienen. 9 Het opgeven van de signaallengte voor de infraroodsignalen. 9 Rolltalk kan nieuwe infrarood signalen leren.

Selecteer het apparaat dat u wilt bedienen, uit de lijst.

Selecteer de functie voor het apparaat in deze uitklaplijst.

Selecteer de infraroodzender. Doorgaans is dit zender 1.

Selecteer een gecodeerd Gewa apparaat of andere apparatuur.

Voer de Gewa sleutel in.

Leg een nieuw infrarood signaal vast.

163

6.21.1

Eigenschappen Instellingen die u in het opdrachtvenster 'Zend IR-signaal' kunt maken: Apparaat Apparatenlijst: Selecteer een apparaat in de uitklaplijst. Functies: Selecteer de functie die door de opdracht bestuurd wordt. IR: U kunt de infrarood zender selecteren. Infrarood zender 2 is voor optionele apparatuur.

Gewa gecodeerd

[…]: U kunt hiermee een Gewa code invoeren.

Een Gewa code invoeren: Open de afstandsbediening (handbediening) die met de Gewa apparatuur is meegeleverd. Zoek de rij met 12 schakelaars. Kopieer het schakelaarpatroon naar de 12 toetsen in het venster Gecodeerd Gewa-signaal.

164

6.22

Digitale poort instellen Deze opdracht wordt gebruikt voor het bedienen van een elektrische rolstoel of een relais uitgang (schakelaar). Om de instellingen in deze opdracht te kunnen wijzigen, moet u een wachtwoord invoeren. Deze opdracht mag alleen geconfigureerd worden door iemand die daarvoor opgeleid is. De opdracht kan worden gebruikt voor: 9 Het besturen van een elektrische rolstoel. 9 Het wijzigen van de zitstand. 9 Het bedienen van andere aangesloten apparatuur.

165

6.23

Wacht … Deze opdracht voegt pauzes tussen de opdrachten toe. Deze kan ook worden gebruikt als u wilt dat een programma wacht tot schakelaars aan of uit staan. Deze opdracht kan worden gebruikt voor 9 Het aanbrengen van een pauze tussen handelingen (opdrachten). 9 Het wachten tot schakelaars uit staan. Bijvoorbeeld: Zend een infrarood signaal om een sta-op stoel omhoog te bewegen, wacht tot de schakelaar wordt losgelaten en verzend het signaal om te stoppen naar de stoel.

Selecteer de wachtfunctie

Vink aan om een pauzetoets te maken voor het voltooien van opdrachten

166

6.23.1

Eigenschappen Instellingen in het opdrachtvenster 'Wachten…': Wacht tot de selectie-schakelaar wordt geactiveerd: Het programma wacht tot de gebruiker de schakelaar bedient. Wacht terwijl selectieschakelaar is geactiveerd: Het programma wacht tot de gebruiker de schakelaar loslaat. Wacht tot alle schakelaars worden vrijgegeven: Het programma wacht tot zowel de selectieschakelaar als de verplaatsingsschakelaar worden losgelaten. Wacht: De programma wacht gedurende een specifieke periode. Selecteer de tijd in het uiklapmenu.

167

6.24

Veldeigenschappen wijzigen

Vink aan als u de geselecteerde veldeigenschappen willekeurig wilt laten wijzigen

Selecteer de veldeigenschappen die u wilt wijzigen

Selecteer de veldeigenschappen die u wilt wijzigen

Selecteer de gewenste wijzigingen uit de uitklaplijst

Specificeer het veld waarop de wijzigingen van toepassing zijn Bepaal of de wijzigingen van toepassing zijn op alle velden van de pagina Selecteer map en bestand als u de afbeelding in het veld wilt wijzigen

Bepaal wanneer de wijziging op moet treden Specificeer de interval waarmee de wijziging op moet treden

168

Bij de opdracht 'Veldeigenschappen wijzigen' kunt u de veldeigenschappen wijzigen van het geselecteerde veld of van andere velden op dezelfde pagina. Deze wijzigingen kunnen nuttig zijn, of kunnen de pagina simpelweg verlevendigen of grappig maken. 9 U kunt bepalen of de velden gewijzigd worden op basis van bepaalde regels, of dat de wijzigingen willekeurig zijn. 9 U kunt alle eigenschappen van het veld wijzigen. 9 U kunt wizards maken die de gebruiker stap voor stap instructies geven voor bepaalde situaties. 9 U kunt een animatie maken. 9 U kunt diverse opdrachten voor het wijzigen van eigenschappen gebruiken voor hetzelfde veld om meerdere wijzigingen uit te voeren of om de wijzigingen in een bepaalde volgorde uit te voeren.

6.24.1

Eigenschappen Wijzig veld – geef de wijzigingen op die bij de eigenschappen van het veld moeten worden uitgevoerd. Willekeurig: Selecteert willekeurig kenmerken uit de uitklaplijst die u hebt geselecteerd door het betreffende selectievakje aan te vinken. Als u sommige eigenschappen willekeurig wilt wijzigen en andere specifiek, zult u twee opdrachten toe moeten voegen. Zie het voorbeeld hieronder. Veld weergeven: Selecteer deze optie om het veld zichtbaar of verborgen te maken of te laten schakelen tussen die twee standen. Actief: Selecteer deze optie om het veld actief of inactief te maken of te laten schakelen tussen die twee standen.

169

Achtergrondkleur: Selecteer de kleur die u de achtergrond wilt geven als die gewijzigd wordt. Tekst kleur: Selecteer de kleur die u de tekst wilt geven als die gewijzigd wordt. Symboolkleur: Selecteer de kleur die u het symbool wilt geven als dat gewijzigd wordt. Tekstlengte: Selecteer de lengte die u de tekst wilt geven als die gewijzigd wordt. Veldformaat, Links, Rechts, Boven, en Onder: Selecteer deze instellingen als u een animatie wilt maken. Lees hierover meer in het voorbeeld hieronder. Volgorde wijzigen: Selecteer deze optie als u de onderliggende velden naar voren wilt brengen. De lagen met velden wijzigen van volgorde. U kunt dit gebruiken om bijvoorbeeld een animatie te maken. Ga naar, Verplaats naar: Gebruik deze optie op een veld van de ene positie op de pagina naar een andere te verplaatsen. Kijk in het voorbeeld hieronder hoe dit in zijn werk gaat. Wijzig afbeelding willekeurig via pad: Klik op de toets 'Bladeren...' om de afbeelding te zoeken waarin u het veld wilt veranderen, of zoek een pad naar een map met afbeeldingen. Als u alleen een map opgeeft, selecteert het programma een willekeurige afbeelding uit de map en plaatst die in het veld.

170

Te wijzigen velden – specificeer welke velden gewijzigd worden. Dit veld: De wijzigingen worden alleen toegepast op het geselecteerde veld. Veldnummer: De wijzigingen worden toegepast op het veld dat u in de uitklaplijst selecteert. Willekeurig op pagina: De wijzigingen worden toegepast op een willekeurig veld op de pagina. Alle velden op pagina: De wijzigingen worden toegepast op alle velden op de pagina. Alle op volgorde: De wijzigingen worden toegepast op alle velden op de pagina in de volgorde waarin ze genummerd zijn.

171

Interval – bepaal hoe vaak de wijziging plaats vindt (gebruikt voor animatie). Bij selecteren: De wijzigingen vinden één keer plaats als het veld wordt geselecteerd. Interval: De wijziging vindt plaats in gedefinieerde intervallen, die u selecteert in de uitklaplijst. Het interval wordt in seconden gedefinieerd. Willekeurig binnen: De wijzigingen vinder willekeurig plaats binnen het tijdsinterval die u in de uitklaplijst geselecteerd hebt. Het interval wordt in seconden gedefinieerd.

6.24.2

Een voorbeeld van het toevoegen van twee opdrachten voor het wijzigen van veldeigenschappen Dit voorbeeld laat zien hoe twee veldeigenschappen - tekst kleur en achtergrondkleur - gewijzigd worden aan de hand van specifieke waarden, terwijl twee andere veldeigenschappen tekstlengte en symboolkleur - willekeurig gewijzigd worden. Denk er aan dat u voor het wijzigen van sommige eigenschappen aan de hand van specifieke waarden terwijl andere willekeurig gewijzigd worden, u twee opdrachten toe moet voegen; één opdracht voor het instellen van specifieke waarden en een andere voor het instellen van willekeurige waarden.

172

Het oorspronkelijke veld ziet er zo uit. We willen vier dingen laten gebeuren in dit veld. Twee van de wijzigingen zijn willekeurig: -tekstformaat -symboolkleur Twee van de wijzigingen zijn blijvend: -De kleur van de tekst moet wit worden -De achtergrondkleur moet zwart worden. Om dit te bereiken moeten we opdrachten

Deze opdracht houdt in dat de achtergrondkleur wijzigt naar zwart en de tekstkleur wijzigt naar wit.

Deze opdracht houdt in dat de symboolkleur en het tekstformaat willekeurig wijzigen (zie het afgevinkte vakje bovenin).

173

In de lijst met veldopdrachten ziet u de twee opdrachten die u hebt gemaakt. U kunt bepalen welke opdracht eerst wordt uitgevoerd. Sleep de opdracht hiervoor naar de bovenkant van de lijst.

Laat het programma draaien om de resultaten te bekijken.

Als de gebruiker het veld selecteert, wijzigt het origineel en zal het er ongeveer zo uit zien.

Als de gebruiker een tweede keer op het veld klikt, zal het er ongeveer zo uit gaan zien.

174

6.24.3

Animatievoorbeeld Animatie is wat lastig uit te leggen. Het is daarom makkelijker als u dit voorbeeld uitvoert. Daarna kunt zelf wat met de bediening en de instellingen spelen. Het voorbeeld bestaat uit twee delen: 1) Één element beweegt over de pagina. 2) Voeg een ander element toe dat zich ook over de pagina verplaatst. Bij de voorbeelden staan afbeeldingen van het scherm waarin u kunt zien hoe de veldeigenschappen en opdrachteigenschappen zijn ingesteld. De velden die voor het voorbeeld niet van belang zijn, zijn minder goed zichtbaar gemaakt. Deel 1. Één element beweegt over de pagina.

175

Let op! In dit voorbeeld zijn de velden die voor het voorbeeld niet relevant zijn, in het venster afgedekt en niet zichtbaar zoals op het beeldscherm. U kunt zo beter zien welke wijzigingen moeten worden uitgevoerd.

Maak een nieuwe vrije pagina in het programma en geef de achtergrond een lichte kleur. (Met automatische veldplaatsing werkt dit voorbeeld niet.) Maak een nieuw veld. Open de veldeigenschappen en selecteer het volgende in de tabbladen ‘Effecten' en ‘Veld’.

Klik op OK! Uw veld ziet er nu als volgt uit:

176

Selecteer in het hoofdmenu ‘Opdracht > Veldeigenschappen wijzigen’. Rolltalk Designer opent het venster ‘Veldeigenschappen wijzigen’. Voer in dat venster de volgende wijzigingen uit. Selecteer de snelheid bij Interval.

Klik op OK en laat het programma draaien om de resultaten te zien

De smiley beweegt op en neer en naar links en rechts.

177

Deel 2. Voeg een ander element toe dat zich ook over de pagina verplaatst. Als u twee animaties aan een pagina toe wilt voegen, kunt u het veld simpelweg kopiëren om daarna de inhoud te wijzigen. Omdat het programma technische beperkingen, zoals geheugenbeperking, heeft, kunt u beter dit voorbeeld volgen voor het toevoegen van een ander animatie-element aan de pagina:

178

Kopieer het veld met de smiley en plak het in de pagina zodat u twee gelijke velden hebt. Plaats de kopie op een willekeurige plaats op de pagina.

Open de veldeigenschappen voor het nieuwe veld met de smiley. Deselecteer in het tabblad beeld (zie stap 2 b) de optie ‘Automatische selectie bij het openen van de pagina’ Klik op OK. U heeft nu twee velden waarvan er één gemarkeerd is met een ! om aan te geven dat het geactiveerd wordt zodra u de pagina opent.

Verwijder bij het veld zonder ! de opdracht ‘Veldeigenschappen wijzigen. Selecteer hiervoor het veld en selecteer vervolgens de opdracht in de opdrachtenlijst voor dit veld, links onder in het hoofdvenster. Druk op ‘Delete’ op uw toetsenbord.

179

Voor het veld met het ! opent u de opdracht ‘Veldeigenschappen wijzigen’ en voert u de volgende wijziging uit:

Laat alle overige eigenschappen ongewijzigd. Laat het programma draaien om de resultaten te zien.

Beide smileys bewegen nu op en neer en van links naar rechts.

180

6.25

Instellingen wijzigen Met deze opdracht kunt u instellingen voor apparaten en andere instellingen voor het programma wijzigen. (Als u verschillende functies wilt voor bepaalde pagina's, kunt u deze wijzigingen beter bij de pagina-eigenschappen aanbrengen.) De opdracht kan voor de volgende zaken toegepast worden: De gebruiker kan invoerapparaten wijzigen en andere standaardinstellingen voor de apparaten instellen.

6.25.1

Eigenschappen Opties voor de opdracht 'Invoerapparaat en Scannen': Invoerapparaat: Selecteer het nieuwe invoerapparaat. Zoeken: Selecteer de nieuwe scanmethode en -snelheid. Muisopties: Selecteer de opties voor de muisinstellingen. Wijzigingen: Selecteer wijzigingen in scansnelheid en aanwijzerverplaatsing. Spraak: Wijzig de stem die voor het spreken van tekst gebruikt wordt.

Let op: Met elke opdracht wordt slechts één instelling gewijzigd. Als u de schakelaarinstellingen en scanmethode wilt wijzigen, zult u hiervoor twee opdrachten moeten maken.

181

182

6.26

Het programma sluiten Met deze opdracht kan de gebruiker het programma sluiten. De opdracht kan worden gebruikt voor: 9 Het afsluiten van het gebruikersprogramma. 9 Als het gebruikersprogramma een ander programma heeft gestart, kan deze opdracht het tweede programma sluiten en de gebruiker terug laten gaan naar het oorspronkelijke programma.

6.27

Opdrachttype Hiermee kunt u bepalen wanneer een opdracht wordt uitgevoerd: Gebruik deze opdracht om: Zie 'Algemene instellingen'. Om deze functie te selecteren, moet u eerst een opdracht uit de opdrachtenlijst in de linker benedenhoek van het Rolltalk Designer hoofdvenster selecteren.

183

6.28

Opdrachten verwijderen Met deze menuoptie kunt u één of meer opdrachten uit het programma verwijderen: Gebruiken deze optie om: 9 Opdrachten uit geselecteerde velden te verwijderen. 9 Opdrachten uit alle velden op een pagina te verwijderen. 9 Opdrachten van geselecteerde pagina's te verwijderen. 9 Opdrachten uit het hele programma te verwijderen.

Opdrachten verwijderen: 9 Selecteer het veld, de velden of de pagina's waaruit u opdrachten wilt verwijderen. 9 Selecteer 'Opdracht > Opdrachten verwijderen'. 9 Selecteer de opdrachten die u wilt verwijderen. 9 Selecteer het opdrachttype. 9 Klik op 'Verwijderen'. 9 Rolltalk Designer vraagt u te bevestigen of u de geselecteerde opdrachten wilt verwijderen.

184

6.29

Eigenschappen Het venster met opdrachteigenschappen geeft u de mogelijkheid een geselecteerde opdracht te wijzigen. U kunt ook dubbelklikken op een opdracht om het venster met opdrachteigenschappen te openen. Een voorbeeld: Selecteer de opdracht die u wilt wijzigen. Dubbelklik op de opdracht. Voer de gewenste wijzigingen uit. Klik op OK.

185

7

GEREEDSCHAP

7.1

Wat is gereedschap Het menu 'Gereedschap' geeft u de mogelijkheid om: 9 Geluid op te nemen met een aangesloten microfoon en video en foto's op te nemen met een digitale videocamera of een webcam. 9 Infrarood signalen te leren van een afstandsbediening . 9 Afstandsbedieningssignalen te beheren en importeren. 9 Geluiden en afbeeldingen in één map te verzamelen. 9 Spraak te converteren - synthetische spraak naar geluidsbestanden omzetten. 9 Digitale woordenlijsten te importeren en beheren. 9 Invoerapparaten te kiezen en apparaatopties voor de programma in te stellen. 9 Technische instelling uit te voeren voor schakelaargestuurd invoerapparaat, infraroodzender, mobiele telefoon, videoapparaat, en e-mail. 9 Standaardwaarden voor het programma, pagina's, velden, editors en internet in te stellen. 9 Instellingen uitvoeren voorspraaksynthese, audio, apparaten, programmavenster en editor.

186

7.2

Geluidsrecorder Hiermee kunt u geluid opnemen in velden op een pagina in het programma: Deze optie wordt vaak gebruikt en is ook aanwezig op de werkbalk.

Laat tijdens opnemen geluidsgolven zien. Naam audiobestand.

Start opnemen.

Automatische test van de geluidskwaliteit nadat het opnemen is voltooid.

Test opname.

Ga naar het volgende veld.

187

De geluidsrecorder gebruiken: Selecteer het veld waarvoor u een geluid wilt opnemen: Selecteer 'Geluidsrecorder' in de werkbalk. Klik op 'Start'. Neem de geluiden, woorden, zin enzovoort op die u aan het veld toe wilt voegen. Klik op 'Stop' (dezelfde toets als 'Start'). Om te horen hoe de opname klinkt, klikt u op 'Test' (of u vinkt het vakje 'Geluid controleren na opname' aan). Als u geluiden, woorden of zinnen voor meer dan één veld opneemt, klikt u op 'Volgende' of 'Vorige'. Als u klaar bent met opnemen, klikt u op 'Sluiten'.

De recorder voegt automatisch de opdracht 'Geluid afspelen' toe aan het veld in het venster.

7.2.1

Opgenomen geluid wissen Als u een geluid uit het programma wilt wissen, verwijdert u de opdracht 'Geluid afspelen' uit de opdrachtenlijst voor het geselecteerde veld.

188

7.3

Een foto maken Gebruik dit gereedschap om stilstaande beelden van een aangesloten webcam of digitale videocamera toe te voegen.

Voorbeeldscherm

Sluit het venster.

Naam van de foto.

Maak de foto.

Sla de foto op in de actieve pagina.

189

Een foto van een stilstaand beeld maken met een webcam of digitale videocamera: Sluit de camera op uw apparaat aan. Sommige camera's worden geleverd met een stuurprogramma dat op de computer geïnstalleerd moet worden voordat u de camera gebruikt. Start Rolltalk Designer. Selecteer de pagina waarop u de foto's wilt plaatsen. Selecteer 'Een foto maken' op de werkbalk of in het menu 'Gereedschap'. Klik op 'Foto maken' als u het gewenste beeld in het voorbeeldvenster ziet. Klik op 'Opslaan' om de foto aan de pagina toe te voegen. Als u meer foto's op de pagina wilt plaatsen, herhaalt u de procedure. Klik op 'Sluiten'.

U kunt ook dezelfde methode gebruiken om stilstaande beelden uit opgeslagen video-opnames te halen die met een digitale videocamera zijn gemaakt.

190

7.4

Videorecorder Hiermee kunt u videobeelden opnemen met een aangesloten webcam of digitale videocamera.

Naam videobestand.

Start opnemen.

Sla de video op en voeg hem met een herkenbaar beeld toe aan de actieve pagina.

Tijdscode voor de video.

Start/pauze

Stop en achteruit.

Vorig beeld

Volgend beeld

Start de video hier.

Beëindig de video hier.

Selecteer een representatieve afbeelding.

191

Een video met een webcam of digitale videocamera opnemen: Sluit de camera op uw apparaat aan. Sommige camera's worden geleverd met een stuurprogramma dat op de computer geïnstalleerd moet worden voordat u de camera gebruikt. Start Rolltalk Designer. Selecteer de pagina waarop u de video wilt plaatsen. Selecteer 'Videorecorder' op de werkbalk of in het menu 'Gereedschap'. Klik op 'Start' om het opnemen te starten. Klik op 'Stop' om het opnemen te stoppen (dezelfde toets als 'Start'). Bewerk de video zo nodig met 'Start video hier' en 'Beëindig video hier'. Selecteer een stilstaand beeld voor het veld om de video te vertegenwoordigen. Klik op 'Opslaan' om de video aan de pagina toe te voegen. Klik op 'Sluiten'. U kunt dezelfde procedure gebruiken voor het bewerken van opgeslagen video-opnamen die met een digitale videocamera of webcam gemaakt zijn. De video recorder voegt een opdracht voor het afspelen, en een stilstaand beeld waarmee de opname herkend kan worden, aan het veld toe. Om deze instellingen te bewerken, dubbelklikt u op de opdracht 'Video weergeven' in de opdrachtenlijst voor het veld.

192

7.4.1

Een afbeelding selecteren om de video te kunnen herkennen. Klik op 'Afspelen' om de video af te spelen. Klik op de 'Pauze'-toets (dezelfde toets als 'Afspelen') als het beeld waarmee u de video wilt identificeren in het venster verschijnt. Gebruik de toetsen 'Vorig beeld' of 'Volgend beeld' om het beste beeld te vinden. Klik op de toets met het afbeeldingsicoon om dat beeld te selecteren als herkenningsafbeelding.

Als u geen eigen beeld uit de video selecteert, wordt het eerste beeld van de video als herkenningsafbeelding genomen. U kunt de herkenningsafbeelding te allen tijde wijzigen door de eigenschappen te selecteren bij de opdracht 'Video weergeven' of door te dubbelklikken op de opdracht 'Video weergeven' in de opdrachtenlijst.

7.4.2

Een video bewerken Klik op 'Afspelen' om de video af te spelen. Klik op de 'Pauze'-toets (dezelfde toets als 'Start'). Gebruik de toetsen 'Vorig beeld' of 'Volgend beeld' om het beeld te zoeken waarmee u wilt starten. Klik op de toets 'Video hier starten'. Klik op 'Afspelen' om het afspelen van de video voort te zetten en druk op 'Pauze' op de positie waar u de video wilt laten eindigen. Gebruik de toetsen 'Vorig beeld' of 'Volgend beeld’ om het beeld te zoeken waarmee u wilt eindigen. Klik op de toets 'Video hier stoppen'.

193

U kunt de video ook later bewerken door de eigenschappen te selecteren bij de opdracht 'Video weergeven' door te dubbelklikken op de opdracht in de opdrachtenlijst.

7.5

Infraroodrecorder Hiermee kunt u infraroodsignalen van een afstandsbediening opnemen. De signalen worden opgeslagen in het programma en kunnen gebruikt worden om vanuit het door u gemaakte programma elektrische apparatuur te bedienen, zoals een tv of een stereo-installatie. We weten niet hoeveel signalen u kunt opnemen binnen Windows XP. Bij Windows 98 ligt de limiet bij 160 signalen.

Start opnemen infraroodsignaal. Functienaam. Test het vastgelegde signaal.

Sla het infraroodsignaal op in het geselecteerde veld. Ga naar het volgende veld.

Ga naar het vorige veld.

194

Het kan voorkomen dat de apparatuur geen infraroodsignalen van een specifieke afstandsbediening kan leren. Dit gebeurt niet vaak, maar wij adviseren om apparaten te kopen bij een leverancier waar u ze weer terug brengen als dat nodig mocht zijn. Een infraroodsignaal toevoegen aan een veld: Selecteer het gewenste veld. Selecteer 'Infraroodrecorder' op de werkbalk of in het menu 'Gereedschap'. Klik op 'Opnemen'. Houd de afstandsbediening op vijf centimeter van het oog op Rolltalk en druk op de toets voor de betreffende functie. Houd de toets op de afstandsbediening ingedrukt. Volg de instructies in het Windows informatieveld van de infraroodrecorder. U moet de procedure waarschijnlijk twee tot drie keer herhalen voordat het signaal geleerd is. Selecteer 'Volgende' of 'Vorige' om de infraroodsignalen aan andere velden op dezelfde pagina toe te voegen. Selecteer 'Sluiten' als u klaar bent met opnemen. U kunt ook meer infraroodsignalen toevoegen aan hetzelfde veld. Als u bijvoorbeeld het tv-toestel over wilt laten schakelen naar kanaal 10, moet u eerst een signaal voor 1 en vervolgens een signaal voor 0 verzenden. Bij sommige televisies is er enige tijd nodig tussen de signalen. Om een pauze toe te voegen, gebruikt u de opdracht 'Wachten' tussen de signaalopdrachten. Om de lengte van de tijd dat het signaal wordt verzonden te wijzigen, dubbelklikt u op de opdracht 'IR verzenden' in de opdrachtenlijst.

195

7.6

IR apparaatbeheer Deze functie hebt u niet nodig voor het bouwen van een programma. Hij wordt voornamelijk gebruikt voor het maken van infraroodbibliotheken (XML) die in het programma toegepast worden (Gewa, Pico, speelgoed enzovoort). In dit venster kunt u infraroodbibliotheken maken, importeren of exporteren. De functie wordt gebruikt als u apparaten toevoegt (bijvoorbeeld speelgoed) bij de opdracht 'IR-signaal verzenden'. Instellingen in het venster 'Infrarood-apparaatbeheer': Nieuw apparaat: Maakt een infraroodbibliotheek voor nieuwe apparaten, bijvoorbeeld een tv. Naam wijzigen: Hiermee kunt u de naam van de infraroodbibliotheek wijzigen. Verwijderen: Verwijdert de geselecteerde infraroodbibliotheek. Importeren: Importeert een verzameling infraroodsignalen uit een map naar keuze. Exporteren: Kopieert de geselecteerde infraroodbibliotheek naar een map naar keuze. Test: Test het infraroodsignaal. Opnemen: Neemt een infraroodsignaal op. Omhoog/omlaag verplaatsen: Verplaatst het infraroodsignaal naar boven of naar beneden in de lijst. Opslaan: Slaat de infrarrood bibliotheek op.

196

7.7

Kwaliteitscontrole De functie kwaliteitscontrole zoekt in het programma naar ontbrekende bestanden en in de .div map opgeslagen bestanden die niet gebruikt worden door het programma. Als bestanden ontbreken, werkt het programma mogelijk niet zoals u dat zou willen. Bestanden die niet voor het programma worden gebruikt, maken het programma langzamer en nemen ruimte in beslag. In het venster voor kwaliteitscontrole ziet u twee lijsten. De bovenste lijst laat zien welke bestanden ontbreken. In de onderste lijst staan de bestanden die niet gebruikt worden. In de bovenste lijst kunt u op het lijstelement klikken. Rolltalk Designer opent de pagina en selecteert het veld dat een bestand mist. U kunt het probleem herstellen. In de onderste lijst kunt u de elementen selecteren die u uit de .div map wilt verwijderen. Klik vervolgens op 'Verwijderen'. Het beste is om de hele lijst te selecteren met de toets 'Alles selecteren'. Klik vervolgens op 'Verwijderen'.

197

7.8

Gesproken tekst converteren Deze functie converteert de spraaksynthese die u in het programma gebruikt, naar audiobestanden. Dit kan handig zijn als u het programma wilt kopiëren naar een apparaat waarop geen spraaksynthese geïnstalleerd is. Deze optie is alleen bruikbaar als de velden hele woorden of zinnen bevatten. Als de gebruiker een schermtoetsenbord gebruikt waarmee tekst wordt geschreven die hardop gelezen wordt, moet spraaksynthese geïnstalleerd zijn.

198

7.9

Woordenlijst In het venster Woordenlijst kunt u een woordenlijst selecteren, de woordenlijst bijwerken of een nieuwe woordenlijst maken. Voeg een nieuw woord toe.

Selecteer een woordenlijst.

Importeer en converteer een tekstbestand naar de woordenlijst.

Voer een nieuw woord in.

Woorden in de woordenlijst.

Laat zien hoe vaak een woord gebruikt is.

Verwijdert de geselecteerde 'Voorspelling van volgend woord'. Laat het meest waarschijnlijke 'Volgende woord' zien. Verwijdert elk 'Volgende woord' voor het geselecteerde woord in de woordenlijst.

Vink dit vakje aan als u nieuwe woorden van de tekst-editor toe wilt voegen aan de woordenlijst. Verwijdert het geselecteerde woord. Verwijdert alle woorden in de woordenlijst. Reset het aantal 'gebruikte'.

Herstel de oorspronkelijke inhoud van de woordenlijst, herstel de standaardinstelling voor de woordenlijst maak een

199

7.9.1

Woordvoorspelling De woordenlijst bevat woorden en gegevens over hoe vaak woorden gebruikt worden, en welke woorden de meest waarschijnlijke volgende woorden in een zin zijn. Als een gebruiker een tekstverwerkingsprogramma met voorspeller gebruikt, doet de woordenlijst voorstellen voor woorden in voorspellingsvelden. De frequentie en de meest waarschijnlijke volgende woorden worden automatisch bijgewerkt als de woordenlijst gebruikt wordt.

7.9.2

Woordenlijsten wisselen Selecteer 'Gereedschap > Woordenlijst'. Selecteer de gewenste woordenlijst uit de uitklaplijst 'Woordenlijst'.

7.9.3

Een nieuw woord toevoegen Typ het nieuwe woord in het veld 'Woord'.

200

Klik op 'Toevoegen' om het woord aan de woordenlijst toe te voegen.

7.9.4

Een woord in de woordenlijst importeren U kunt ook een tekstbestand met nieuwe woorden importeren door op de toets 'Importeren' te klikken. De nieuwe woorden worden toegevoegd aan de actieve woordenlijst. Het toevoegen van nieuwe woorden in een natuurlijke context, zoals in een tekstbestand, heeft als voordeel dat de voorspelling van volgende woorden ook wordt bijgewerkt. Nieuwe woorden worden ook automatisch toegevoegd als het vakje 'Toevoegen van editor' is aangevinkt. U moet deze optie uitschakelen als de nieuwe woorden zijn toegevoegd, anders worden typefouten mee opgenomen in de woordenlijst.

7.9.5

Een nieuwe woordenlijst maken, gebaseerd op een tekstbestand Gebruik een tekst-editor (bijvoorbeeld Word) om een tekstbestand op te slaan. Sla het bestand als een tekstbestand op, dat wilzeggen dat het de extensie .txt krijgt. Selecteer 'Beheren' in het venster 'Woordenlijst'. Selecteer 'Nieuw' in het venster 'Beheren'. Klik op OK in het venster 'Beheren'. Klik op 'Importeren' in het venster 'Woordenlijst'.

201

7.10

E-mail adressen … Hiermee kunt u de e-mailadressen beheren die in het programma gebruikt worden. U kunt emailadressen toevoegen die in de e-maillijsten worden weergegeven. Ook kunt u het aantal malen dat een e-mail gebruikt is, resetten. Typ het e-mail adres van de ontvanger.

Voer een emailadres in.

Klik op de toets om een ontvanger toe te voegen Importeer e-mailadressen uit een .txt bestand Vink aan om de e-mailadressen die de gebruiker typt, automatisch toe te voegen

Selecteer alle elementen in de lijst. Verwijder geselecteerde elementen. Reset teller gebruikte elementen.

202

7.10.1

Eigenschappen Gebruikersnaam: Typ de naam van de ontvanger van de e-mail. E-mail: Typ het e-mailadres van de ontvanger. Toevoegen: Klik hierop om de gegevens van de ontvanger toe te voegen aan de lijst. Importeren...: Hiermee kunt u e-mailadressen importeren uit .txt bestanden. Selecteer alle: Selecteer alle elementen in de lijst. Verwijderen: Verwijder alle geselecteerde elementen van de lijst. Reset gebruikte: Als de gebruiker een e-mail verzendt, wordt dit geregistreerd. De lijst met emailadressen kan gesorteerd worden op basis van het aantal keren dat een e-mailadres wordt gebruikt. Klik op deze toets om het aantal keren dat een e-mailadres wordt gebruikt, terug te zetten.

203

7.11

Invoerapparaten … U kunt een invoerapparaat en invoermethode selecteren voor het programma waar u aan werkt. De meest gebruikte instellingen voor dit venster, vindt u ook als snelkoppeling op de werkbalk. U kunt invoerapparaten en invoermethoden ook voor ieder pagina in het programma apart instellen. Om de instellingen voor een afzonderlijke pagina in te voeren, gaat u naar het venster met pagina-eigenschappen. Met de opdracht 'Invoerapparaat instellen' kan de gebruiker deze selecties in het programma zelf maken.

7.11.1.1

Tab invoerapparaat Het invoerapparaat dat hier geselecteerd wordt, wordt toegepast bij alle pagina's in het programma, behalve bij pagina's met speciale instellingen voor het invoerapparaat. 9 Muis: Het programma dat u maakt zal een muis of ander vergelijkbaar aanwijsapparaat, zoals een hoofdmuis, of een als muis werkende joystick, gebruiken. Ga naar het tabblad 'Muis' voor de instellingen voor de muis. 9 Aanraken: Het programma wordt bediend door het scherm aan te raken. Dit is vergelijkbaar met het gebruik van een muis, maar u kunt de aanwijzer op het scherm uitschakelen. Voer deze instellingen uit in de tab'Beeld'.

204

9 Toetsenbord: Het programma wordt op eenzelfde manier bediend als met schakelaars, maar de gebruiker kan ook pijltoetsen, spatiebalk, en <Enter> als schakelaars gebruiken. Als de gebruiker met een tekstverwerkingsprogramma werkt, gebruikt het schermtoetsenbord ook de en toetsen. U kunt instellingen voor de scanmethode uitvoeren bij het tabblad 'Scannen'. 9 Eén schakelaar: Het programma wordt bediend met één schakelaar, aangesloten op de poort 'Select'. U kunt instellingen voor het scannen uitvoeren bij het tabblad 'Scannen'. 9 Twee schakelaars: Het programma wordt bediend met twee schakelaars, aangesloten op de poorten 'Scan' en 'Select'. U kunt instellingen voor het scannen uitvoeren bij het tabblad 'Scannen'. 9 Invoerfilter: Selecteer de minimale tijd tussen de selecties. Dit is handig bij gebruikers die onwillekeurig bewegen. De functie wordt vaak toegepast bij gebruik van aanraakscherm of schakelaars.

7.11.2

Tabblad 'Scannen' Instellingen in dit tabblad zijn van toepassing op schakelaargestuurde invoer voor het hele programma, behalve bij de pagina's met handmatig gemaakte, afwijkende instellingen. U zult zien dat u vergelijkbare instellingen kunt maken in het venster met pagina-eigenschappen. Globale scanmethode Veld voor veld: Een markering - het veld wordt doorgaans door een kader omgeven - verplaatst zich over de velden op een pagina. Als het gewenste veld wordt gemarkeerd, kan de gebruiker het selecteren. Eerst rij, dan kolom: Een markering - doorgaans een kader verplaatst zich over de rijen met velden. Als de gebruiker een rij selecteert, verplaatst de markering zich over de velden in de rij. Als het gewenste veld wordt gemarkeerd, kan de gebruiker het selecteren.

205

Eerst kolom, dan rij: Een markering - doorgaans een kader - verplaatst zich over de kolommen met velden. Als de gebruiker een kolom selecteert, verplaatst de markering zich over de velden in de kolom. Als het gewenste veld wordt gemarkeerd, kan de gebruiker het selecteren. Helften: De markering - doorgaans een kader - wisselt tussen de twee helften van het venster. Als één helft wordt geselecteerd door de gebruiker, wordt de selectie in tweeën verdeeld en wisselt de markering weer tussen deze twee helften. Dit gaat door tot de markering tussen twee velden wisselt. De gebruiker kan dan het gewenste veld selecteren. Kwadrant: De markering - doorgaans een kader - markeert een kwart van het scherm en verplaatst zich over de vier kwadranten van het scherm. De gebruiker selecteert het gewenste kwadrant, dat wordt vervolgens op zijn beurt in vier kwadranten splitst waar de markering zich dan weer overheen verplaatst. De gebruiker blijft kwadranten selecteren totdat nog vier velden overblijven en de gebruiker het gewenste veld kan selecteren.

Scangedrag Verplaatsen naar het volgende veld na Selectie: Deze instelling zorgt er voor dat de markering naar het volgende veld wordt verplaatst nadat de selectie is gemaakt. Bij het scannen volgens de methode 'Veld voor veld' gaat de markering automatisch naar het eerste veld op de pagina nadat een selectie gemaakt is. Scansnelheid: Deze instelling zorgt er voor dat de markering automatisch verplaatst wordt en regelt de snelheid waarmee dat gebeurt. Snelheid als schakelaar Scannen actief is: Deze instelling maakt het mogelijk het scannen van een pagina te versnellen als de gebruiker de scanschakelaar activeert. Zo kan de gebruiker sneller scannen. Het scannen wordt zonodig weer vertraagd als de schakelaar losgelaten wordt. Aantal lokale cycli: Hiermee bepaalt u hoevaak de markering over het gemarkeerde gebied verplaatst wordt zonder dat een selectie wordt gemaakt. Als een gebruiker een vergissing maakt bij het selecteren van een gebied, rij of kolom, gaat de markering een aantal keer langs de selecties in het 'verkeerde' gebied voordat teruggegaan wordt naar het bovenliggende niveau. Zodat kan de gebruiker een nieuwe selectie maken.

206

Automatische selectie (stilstaan) na scannen: Het veld wordt automatisch geselecteerd als de markering gedurende een bepaalde tijd op een veld blijft staan.

7.11.3

Tabblad 'Muis' U kunt hier de instellingen voor de muis of vergelijkbare apparaten uitvoeren. Gedrag Normaal: De aanwijzer wordt verplaatst zoals ingesteld in het configuratiescherm van Windows. Versterkte aanwijzerverplaatsing: U kunt de verplaatsing van de aanwijzer versterken tot 20 keer de normale snelheid. Dit wordt doorgaans gebruikt met een hoofdmuis als invoerapparaat. Glijdende aanwijzer: Bij deze selectie laat u de aanwijzer beginnen met verplaatsen in de gewenste richting. Dit wordt doorgaans gebruikt met een hoofdmuis als invoerapparaat. Magnetisch veldcentrum: De aanwijzer wordt naar het midden van een veld getrokken om de veldselectie makkelijker te maken. Normale aanwijzer in andere programma's: De aanwijzer wordt in andere programma's normaal verplaatst en volgt niet de voor Rolltalk gemaakte instellingen. Dood moment voor beweging: Bij deze selectie moet de gebruiker grotere bewegingen maken om de aanwijzer voor verplaatsing te activeren. Als gevolg hiervan zal de aanwijzer niet staan trillen op het scherm. Dit kan van pas komen bij personen die onwillekeurige bewegingen maken of bij invoerapparaten die gevoelig zijn voor kleine bewegingen.

207

Aanwijzer: Aanwijzer vergroten: Vink het vakje aan om de gebruiker een grotere aanwijzer te bieden.

Automatische selectie (stilstaan): Selecteren na: Met deze instelling kunt u bepalen of het veld automatisch geselecteerd moet worden als de aanwijzer er gedurende een bepaalde tijd boven is blijven staan.

7.11.4

Tabblad Beeld U kunt in dit venster de weergaveopties voor invoerapparaten instellen. Huidig veld weergeven: Normaal: Het formaat van het gemarkeerd veld wordt niet gewijzigd. Vergroot: Het gemarkeerde veld wordt in bepaalde mate vergroot, aangegeven in procenten.

Markering: Veldafstand: Selecteer de breedte van de geselecteerde veldmarkering.

208

Editor aanwijzer: Maak aanwijzer zichtbaar bij schrijven: (F5/F6 vervangt spatie/enter bij scannen toetsenbord): Als de gebruiker begint met typen, verschijnt de aanwijzer in de editor, en wordt het editorveld gemarkeerd, zelfs bij het gebruik van een schermtoetsenbord of een gewoon toetsenbord. LET OP! Als schakelaargestuurde invoerapparaten worden gebruikt, worden F5 en F6 gebruikt in plaats van de spatiebalk en <Enter>. Die twee toetsen worden namelijk gebruikt voor tekstverwerkingsfuncties.

7.12

Technisch… In het venster 'Technisch…' vindt u de opties voor aangesloten apparatuur.

7.12.1

Tabblad 'Schakelaars' COM-poort: Selecteer de COM-poort waar de schakelaars op aangesloten zijn. Als de schakelaars zijn aangesloten met usbkabel, wordt de verbinding ingesteld als COM-poort. Alternatief: Selecteer een alternatieve COM-poort voor de schakelaars. Draadloos: Selecteer een COM-poort voor draadloze schakelaars. LET OP! U kunt de werking van de schakelaars testen door ze te schakelen. Als ze werken, verandert de kleur van de schakelaars in het icoontje in de rechter bovenhoek. Toetsenbord of muis als schakelaars: Selecteer deze optie als u het toetsenbord of de muis als schakelaar wilt gebruiken.

209

Schakelaars voor Selecteren en Zoeken omwisselen: Vink dit vakje aan als u de aansluitingen voor de schakelaars voor scannen en selecteren wilt wijzigen. Met de opdracht Invoerapparaat instellen geeft u de gebruiker de mogelijkheid om de schakelaars vanuit het programma te wijzigen. Invoerfilter: Hiermee stelt u de minimale tijd in dat de schakelaars geactiveerd moeten zijn, voordat het schakelen geregistreerd wordt.

7.12.2

Tabblad 'IR-zenders' U kunt één of twee infraroodzenders aansluiten (in de meeste gevallen zal slechts één infraroodzender aangesloten worden). De rode X naast de zender geeft aan dat er geen verbinding is. Naam: Geef de infraroodzenders een eigen naam. IR-poort: Selecteer de infraroodpoort voor de zender die u in de lijst geselecteerd hebt. Klik op de toets 'IR-poort zoeken' om de aansluiting te zoeken. Infraroodsignaal testen Uitlijnen: Gebruik deze functie om de ideale afstand te zoeken tussen het detectieoog van de infraroodzender en de afstandsbediening. Reset: Selecteert de infraroodsignalen in de infraroodzender. De signalen moeten opnieuw in de infraroodzender geladen worden met de toets Laad IR. Dit zal alleen nodig zijn als u problemen ondervindt met het gebruik van de infraroodzender. Laad IR: Verzamelt alle in het programma gebruikte infraroodsignalen in een bestand en laadt de signalen van het bestand naar de infraroodzender. Dit zal alleen nodig zijn als u problemen ondervindt met het gebruik van de infraroodzender.

210

7.12.3

De ideale afstand zoeken tussen het detectieoog van de infraroodzender en de afstandsbediening Klik op ‘Uitlijnen’. Houd de afstandsbediening bij het detectieoog. Druk op een toets op de afstandsbediening. Het detectieoog licht op. Vergroot geleidelijk de afstand tussen de afstandsbediening en het detectieoog. Als het lampje uit gaat, is er geen verbinding meer tussen de afstandsbediening en het detectieoog. Halveer de afstand tussen het detectieoog en het punt waar de afstandsbediening de verbinding met het oog verloor (waar het licht uitging). Dit is de ideale afstand.

7.12.4

Tabblad 'Digitale poort' Wachtwoord: Typ het wachtwoord in waarmee u toestemming krijgt voor het bewerken van de digitale poorten. De toegang tot het bewerken van de instellingen voor de digitale poorten is met een wachtwoord beveiligd omdat deze de bediening van een elektrische rolstoel en het verstellen van de zitstand beïnvloedt. Programma: Geeft de naam van het model rolstoel waarvoor het programma is gemaakt. Het programma heeft ook een sleutel die moet overeenstemmen met de sleutel die door Rolltalk wordt gebruikt. Rolltalk: Om te zorgen dan het programma kan werken, moeten het model rolstoel en de sleutel overeenstemmen. Programmasleutel bijwerken: Zorgt dat het programma en Rolltalk dezelfde sleutel krijgen, zodat het programma gebruikt kan worden voor het bedienen van de elektrische rolstoel.

211

COM-poort: Geeft de COM-poort weer waarop de usb-module van de rolstoel is aangesloten. Poortadres: U kunt hier het poortadres voor de EISA rolstoelmodule intypen (betreft oudere Rolltalk modellen.)

7.12.5

Tabblad 'Micro-Rolltalk' Als Rolltalk Designer wordt aangepast voor Micro-Rolltalk, is het tabblad Micro-Rolltalk beschikbaar. Voer het pad in naar de plaatst waar het Micro-Rolltalk programma is opgeslagen. In het algemeen zijn er drie mogelijkheden: 9 Sla rechtstreeks op in de standaard map op de Micro-Rolltalk. 9 Sla op in een gesynchroniseerde map op de pc. 9 Sla op op een geheugenkaart. 9 Als u de Micro Rolltalk aansluit (docking station) controleert Rolltalk Designer de status van het al geïnstalleerde programma. Als er bestanden ontbreken, meldt Rolltalk Designer u dat die bestanden ontbreken en helpt u ze opnieuw te installeren.

7.12.6

Opslaan naar Micro-Rolltalk Sla het programma op op de Micro-Rolltalk geheugenkaart. Sluit Micro-Rolltalk (pda) op de pc aan met behulp van de usb-kabel. Het programma ActiveSync moet op de pc geïnstalleerd zijn. Selecteer Opslaan naar Micro-Rolltalk in het bestandsmenu.

212

7.12.7

Tabblad 'Video' Stel de videobron, audiobron, en resolutie- en compressiecodecs in voor een aangesloten webcam of digitale videocamera. 9 Als er meer dan één camera is aangesloten, kunt u de camera selecteren in de eigenschappen voor de betreffende cameravelden. Video: De geïnstalleerde camera's worden vermeld in de uitklaplijst. Selecteer de gewenste camera. Geluid: De geïnstalleerde audiobronnen worden vermeld in de uitklaplijst. Selecteer de gewenste audiobron. Standaardinstelling gebruiken: Zet het opname-/fotoformaat en de compressieopties in de standaardinstelling. Opname- / fotoformaat: Stelt het formaat van de opname in met de opdracht Foto/video. Het formaat kan ook worden ingesteld in het venster eigenschappen van het cameraveld.

7.12.8

Compressie (codecs) Video: Selecteer het compressieformaat voor video. Het compressieformaat hangt vooral af van uw computer en de geïnstalleerde stuurprogramma's. Als u op de toets 'Standaardinstelling gebruiken' klikt, zijn de geselecteerde compressieformaten geschikt voor de meeste apparaten. Audio: Selecteer het compressieformaat voor audiobestanden. Als u op de toets 'Standaardinstelling gebruiken' klikt, zijn de geselecteerde compressieformaten geschikt voor de meeste apparaten.

213

7.12.9

Tabblad 'Mobiele telefoon' Hiermee kunt u de COM-poort voor een aangesloten mobiele telefoon instellen. De meeste mobiele telefoons worden gedetecteerd als ze voor het eerst gebruikt worden. U hoeft deze functie alleen te gebruiken als de verbinding niet werkt. Ga voor meer informatie en voor een lijst met mobiele telefoons die aangesloten kunnen worden, naar onze website www.rtdhetdorp.nl.

7.12.10

E-mail In dit venster kunt u het e-mail account voor de gebruiker opgeven en een wachtwoord toevoegen voor het gebruikersaccount, zodat e-mail automatisch naar het programma gedownload wordt. De gegevens die u moet toevoegen zijn afhankelijk van de gebruikte e-mailprovider. U moet wel een e-mailprovider gebruiken waarbij e-mail kan worden gedownload op een lokale computer (de Rolltalk van de gebruiker). De e-mailprovider biedt deze informatie waarschijnlijk op zijn website, of stuurt u de informatie die u in dit venster in moet vullen. Naam: Typ hier de gebruikersnaam. De naam die u hier invult, zal worden weergegeven als de zender van de e-mails die anderen van de gebruiker ontvangen. Bijvoorbeeld: Jan Modaal

214

E-mailadres: Vul hier het e-mailadres van de gebruiker in. Dit adres wordt samen met de e-mail verzonden en levert het retouradres voor de ontvanger als die de e-mail wil beantwoorden. Bijvoorbeeld: [email protected]

Demomodus: Selecteer of u geen e-mail over het internet wilt verzenden. Gebruiker: Vul de gebruikersnaam van de gebruiker in. In sommige gevallen kunt u de gebruikersnaam zelf kiezen, maar in andere gevallen ontvangt u een gebruikersnaam die is gekozen door de e-mailprovider. Bijvoorbeeld: janmod

Wachtwoord: Vul het wachtwoord van de gebruiker in. In sommige gevallen kunt u het wachtwoord zelf kiezen, maar in andere gevallen ontvangt u een wachtwoord van de emailprovider. Server voor inkomende e-mail: Typ hier de naam van de server die gebruikt wordt voor e-mail die door anderen naar de gebruiker verzonden wordt. De e-mailprovider levert u de gegevens met de naam van de server. Er zijn verschillende technieken voor het downloaden van e-mail. Wij adviseren u zich aan de aanbevelingen van de provider te houden. Bijvoorbeeld: pop.ergens.nl

Server voor uitgaande e-mail: Typ hier de naam van de server die gebruikt wordt voor e-mail die de gebruiker naar anderen verzendt. De e-mailprovider levert u de gegevens met de naam van de server. Bijvoorbeeld: smpt.ergens.nl

215

Accountinstellingen testen: Klik op deze toets om een e-mail als test te verzenden en zo vast te stellen of het e-mailaccount correct werkt. Een kopie van berichten op de server achterlaten: Selecteer deze optie als u wilt dat e-mails op de server van de provider worden opgeslagen. Meestal worden e-mails die u op uw eigen pc gedownload hebt, gewist van de server van de provider. Dat betekent dat de e-mail niet beschikbaar is als de gebruiker vanaf een andere computer inlogt met een browser en het betekent ook dat e-mail permanent verloren is als de gebruiker die van zijn eigen apparaat verwijdert. Van server verwijderen na: Selecteer deze optie als u wilt dat de e-mail na een bepaald aantal dagen van de server gewist wordt. Een e-mailprovider biedt voor elk e-mailaccount (gebruiker) een bepaalde hoeveelheid opslagruimte op hun computers (servers). E-mail met afbeeldingen of geluidsbestanden als bijlage neemt meer opslagruimte in beslag dan e-mail met alleen tekst. Dat betekent dat de opslagruimte van de gebruiker op de servers vol raakt als e-mail op de server blijft staan. De gebruiker ontvangt een waarschuwing als de opslagruimte vol raakt. U kunt echter ook bepalen dat email na een bepaalde tijd van de server verwijderd wordt. Controleer ontvangen e-mails elke: Selecteer met welke frequentie het programma bij de server moet controleren of er nieuwe e-mail is. Als u deze optie niet aanvinkt, moet de gebruiker een toets Verzenden/Ontvangen (extra) ter beschikking hebben (selecteer in het hoofdmenu 'Opdracht > Email') om zijn of haar e-mail handmatig te kunnen downloaden.

216

Een geluid afspelen bij ontvangst van e-mail: Vink deze optie aan als u wilt dat de gebruiker gewaarschuwd wordt als nieuwe e-mail in zijn of haar inbox ontvangen wordt. Klik op de toets 'Bladeren...' om een geluid te selecteren. Het pad en de bestandsnaam van het geluid worden in het kader weergegeven. Klik op Test om het geluid te testen.

7.13

Personaliseren en standaardinstellingen U kunt de functies van Rolltalk Designer personaliseren en standaardinstellingen maken voor pagina's en velden.

7.13.1

Tabblad Menuonderdelen Raster: Geeft het raster weer bij het bewerken van pagina's met vrije posities: Het weergegeven raster is magnetisch. Het raster helpt u elementen op de pagina's te plaatsen als de pagina vrije posities heeft. De optie kan op de werkbalk in- of uitgeschakeld worden.

Geef dit dialoogvenster de volgende keer opnieuw weer: Dialoogvenster 'Nieuw en open programma' bij het opstarten: Als u dit vakje aanvinkt bij het opstarten van Rolltalk Designer, krijgt u een venster te zien waarin u het programma waarmee u wilt werken, kunt selecteren. Als u dit vakje niet aanvinkt, wordt automatisch het laatst gebruikte programma geopend. Dialoogvenster 'Een pagina toevoegen...' bij het toevoegen van pagina's: Als u dit vakje aanvinkt bij het maken van een nieuwe pagina, wordt een venster geopend waarin u het paginatype en de koppeling kunt instellen. Als u dit vakje niet aanvinkt, wordt een

217

standaard pagina aan het programma toegevoegd. U kunt de pagina-eigenschappen instellen in het venster met eigenschappen voor de pagina, 'Pagina > Eigenschappen'.

Geef menuonderdelen weer: U kunt deze functie in- of uitschakelen. De menuonderdelen in Rolltalk Designer worden aangepast zodat functies die u niet nodig hebt, verborgen worden. Als u bijvoorbeeld uitsluitend met Micro-Rolltalk programma's werkt, verbergt Rolltalk Designer alle opties die niet van toepassing zijn.

7.13.2

Tabblad Modus Hiermee kunt u de kleuren selecteren waarmee de modi in de toetsenborden op het scherm worden weergegeven, of op andere plaatsen waar modi worden gebruikt. Achtergrond: Selecteer een achtergrondkleur voor geselecteerde modusvelden. Symbool en tekst 'Aan': Selecteer de kleur die aangeeft wanneer de gebruiker symbolen en tekst kan gebruiken. Symbool en tekst 'Vergrendeld': Selecteer de kleur die aangeeft dat symbolen en tekst vergrendeld zijn, dat wil zeggen wanneer de gebruiker toegang heeft tot de symbolen en tekst op het toetsenbord.

218

7.13.3

Tabblad 'Pagina's' Positioneringsmethode velden: Automatisch: De velden op de pagina worden geordend in een rasterpatroon en hebben allen hetzelfde formaat. Als u nieuwe velden toevoegt aan dit type pagina, wordt de ordening van de bestaande velden aangepast. Het formaat en de posities worden gewijzigd om de nieuwe velden plaats te bieden. Vrije pagina: U kunt velden op een vrije pagina naar wens positioneren en ze een willekeurig formaat geven Als u velden op een vrije pagina positioneert, hebt u onder de rechter muisknop de beschikking over een menu dat u helpt met het plaatsen van de velden ten opzichte van elkaar.

Kleuren Achtergrond: Selecteer de standaard achtergrondkleur voor nieuwe pagina's. Markeren: Selecteer de standaard kleur voor de veldmarkering (een kader dat een geactiveerd veld aanduidt)

Kwaliteit beeldweergave: Beste: Afbeeldingen worden in de best mogelijke kwaliteit weergegeven. Als er veel afbeeldingen op een pagina staan, kan het enige tijd duren voordat de pagina geladen is. Snelste: De afbeeldingen worden in een wat mindere kwaliteit weergegeven, om tijd te besparen bij het laden van de pagina.

219

Programmastructuur Automatische paginakoppeling gebruiken: Als een nieuwe pagina wordt toegevoegd, wordt automatisch een koppeling gemaakt met de bovenliggende pagina. Deze koppeling is op de nieuwe pagina zichtbaar als een veld met een pijl er in. Het veld is ook voorzien van een opdracht die het veld met de bovenliggende pagina koppelt.

7.13.4

Tabblad 'Velden' Tekst Positionering: Maak een standaardinstelling voor de positie waar de tekst wordt geplaatst in verhouding tot afbeeldingen. Alle nieuwe velden die u maakt, krijgen deze standaardinstelling. Formaat: Selecteer de standaardinstelling voor de tekengrootte in alle nieuwe velden. Lettertype: Selecteer het standaardlettertype voor nieuwe velden.

Kleuren Achtergrond: Selecteer de standaard achtergrondkleur voor nieuwe velden. Transparant: Alle nieuwe velden die u maakt, krijgen de standaardinstelling transparant. Tekst: Selecteer de standaard kleur voor tekst in nieuwe velden. Symbolen: Selecteer de standaard kleur voor symbolen in nieuwe velden.

220

Vorm Selecteer de standaard vorm voor nieuwe velden.

Afbeelding Aanpassen: Selecteer de standaard positie van afbeeldingen in velden.

221

7.13.5

Tabblad 'Editor' Veld-editor Achtergrond: Selecteer een standaard achtergrondkleur voor de nieuwe editors die u aan het programma toevoegt. Markeren: Selecteer de standaard markeringskleur voor de veld-editor.

Tekstverwerker Formaat: Stel de standaard tekstlengte (niet te verwarren met de tekengrootte) in voor de tekst in nieuw toe te voegen tekst-editors. Lettertype: Selecteer een standaardlettertype voor de nieuw toe te voegen tekst-editors.

222

7.13.6

Tabblad beeldbibliotheken Selecteer de beeldbibliotheken die u wilt gebruiken als automatisch zoeken wordt geactiveerd. Als u automatisch zoeken hebt geselecteerd, zoekt Rolltalk Designer naar de afbeelding voor de tekst die u in het veld typt. U kunt hier de beeldbibliotheken selecteren waarin u Rolltalk Designer wilt laten zoeken en u kunt bepalen in welke volgorde ze doorzocht worden. Selecteer de beeldbibliotheken door ze aan te vinken. Gebruik de toetsen Omhoog en Omlaag om te bepalen welke bibliotheken eerst doorzocht worden. Rolltalk Designer werkt de lijst naar beneden toe af.

7.14

Opties

7.14.1

Tabblad 'Lezen en schrijven'

223

Geeft u de mogelijkheid om opties voor lees en schrijfoefeningen in het programma in te stellen. Oefenvariant: Selecteer in de keuzelijst de moeilijkheidsgraad die u de oefening wilt geven. U kunt bepalen of de gebruiker een heel woord of de eerst letter van het woord moet typen, of dat de eerste letter van het woord wordt gegeven. Eerst tekst weergeven: Vink deze optie aan als u wilt dat het gebruiker de tekst bij het begin van de oefening te zien krijgt. Herhaal geluid na ... typefouten: Vul het aantal fouten in dat de gebruiker kan maken voordat een geluid wordt afgespeeld waarmee een fout wordt gemeld. Geef letter na ... typefouten: Vul het aantal fouten in dat de gebruiker kan maken voordat de volgende letter van het woord wordt weergegeven. Voltooide opgaven: Selecteer in de uitklaplijst of het programma de velden moet opslaan als de oefening voltooid is, of dat de oefening weer opnieuw moet beginnen (dat betekent dat de gebruiker de oefening meerdere keren kan uitvoeren), hetzij als de pagina opnieuw wordt geopend, dan wel als het programma opnieuw gestart wordt. Afdrukken: Bepaal of u de voltooide oefening wilt afdrukken. Verwijderen: Verwijdert alle voltooide opgaven.

224

7.14.2

Tabblad 'Tekst spreken' Hiermee kunt u de opties voor spraaksynthese instellen die u in het programma wilt gebruiken: Uitvoeren door selectie: Selecteer deze optie als u wilt dat Tekst spreken automatisch wordt uitgevoerd als de gebruiker het veld selecteert. Uitvoeren door scannen / rechter muisklik: Selecteer deze optie als u wilt dat Tekst spreken alleen wordt uitgevoerd als de gebruiker daar uitdrukkelijk om vraagt door de aanwijzer te bewegen of met een klik van de rechter muisknop. Tekst spreken met klembordfunctie: Gebruik deze optie als u een ander programma hebt geïnstalleerd voor het lezen van tekst op het klembord. Lage kwaliteit: Dit zijn voornamelijk Engelse stemmen met geluid van lage kwaliteit. Hoge kwaliteit: Dit zijn stemmen met geluid van hoge kwaliteit. Het zijn apart aan te schaffen opties die als aanvulling voor Rolltalk Designer kunnen worden gekocht. Stem selecteren: Selecteer een stem uit het uitklapmenu. Stem aanpassen: U kunt de toonhoogte, de snelheid en het volume voor de geselecteerde stem aanpassen. De selecties die u hier kunt maken zijn afhankelijk van de gekozen stem. Typ een testtekst om de gekozen stem te horen. Klik op de toets 'Spreken'.

7.14.3

Tabblad 'Geluid'

225

Geluid voltooien voor scannen: Het geluid dat bij een gemarkeerd veld hoort, wordt volledig afgespeeld voordat het programma verder gaat met het scannen van de velden op de pagina. Als de gebruiker een muis gebruikt, is deze optie van toepassing op het geluid dat wordt afgespeeld als de gebruiker met de rechter muisknop op een veld klikt. Geluid voltooien voor selecteren: Als dit vakje wordt aangevinkt, kan de gebruiker geen nieuwe selecties maken voordat het geluid volledig is afgespeeld. Ervaren gebruikers kunnen tijd besparen door deze functie uit te schakelen. Piepsignaal geven bij scannen: Als dit vakje is aangevinkt, wordt een geluidsignaal (piep) afgespeeld als de markering verplaatst wordt (scannen). Luidsprekernamen: U kunt de rechter en linker luidspreker een naam geven. Deze namen worden gebruikt in de opdracht 'Geluid afspelen' (wordt bijvoorbeeld gebruikt voor audio scannen). Kwaliteit geluidsopname: Een lagere kwaliteit levert kleiner audiobestanden op. Normale kwaliteit is een goede keuze. Die kwaliteit is goed genoeg voor de meeste computers. Opnames van hoge kwaliteit leveren grote audiobestanden op.

226

7.14.4

Tabblad 'Instrument' Instrument: Selecteer een standaard instrument om te gebruiken bij de opdracht 'Instrument'. Tempo: Selecteer het standaard tempo om te gebruiken bij het afspelen van melodieën met de opdracht 'Instrument' . Technisch: Selecteer het standaard stuurprogramma voor Midi om te gebruiken bij de opdracht 'Instrument'.

227

7.14.5

Tabblad 'Browser' Vul het internetadres is van de startpagina die de gebruiker wil instellen. Dit is de eerste pagina die wordt weergegeven als de gebruiker de internetbrowser start.

228

7.14.6

Tabblad 'Venster' In het tabblad 'Venster' kunt u de standaardinstellingen uitvoeren voor het formaat en het gedrag van het programmavenster voor het programma waar u aan werkt. Deze instellingen kunnen voor sommige pagina's ook apart worden uitgevoerd (in het venster 'Pagina-eigenschappen'). Volledig scherm: Beslaat het hele scherm. Aangepast: Het programma wordt gestart in een venster waarvan u het formaat aan kunt passen. Linkerbovenhoek, rechter benedenhoek: U kunt de coördinaten instellen voor de plaats waar het programmavenster op het scherm wordt geplaatst. De gebruiker kan het venster tijdens het gebruik van het programma ook verplaatsen en het formaat ervan wijzigen. Titelbalk verbergen Venster maximaliseren: Het programmavenster beslaat het hele scherm. Formaat vergrendelen Positie vergrendelen Altijd boven: Het programmavenster wordt altijd boven op alle andere geopende vensters weergegeven. Dit is handig bij toetsenborden op het scherm bij gebruik van een externe editor.

229

Programma in wachtstand zetten Zet het programma in de wacht nadat een bepaalde tijd verstreken is en laat een bericht (tekst) zien.

7.14.7

Tabblad 'Editor' Hoogte van de editor in pagina's met een automatische pagina-indeling: Als u een editor toevoegt aan een pagina met automatische pagina-indeling zal de editor een bepaalde hoogte krijgen, in procenten van de paginahoogte. U kunt dit ook apart instellen bij de pagina voor editor-eigenschappen.

Aantal velden per lijn: Hier specificeert u het aantal velden dat op één lijn kan worden geplaatst in de veldeditor. U kunt dit ook per editor apart instellen bij het venster voor editor-eigenschappen. Aantal lijnen: Hier specificeert u hoeveel tekstregels de editor kan bevatten. U kunt dit ook per editor apart instellen bij het venster voor editor-eigenschappen.

230

8

HELP

8.1

Handleiding Geeft toegang tot dit document vanuit het Rolltalk Designer programma.

8.2

Over Rolltalk Designer Laat zien welk versienummer van Rolltalk Designer is geïnstalleerd.

9

WERKBALK De werkbalk wordt verdeeld in vier hoofdgroepen. 9 Algemeen gereedschap, standaard functies van Windows, pagina's en velden tovoegen, en opnamegereedschap. 9 Algemene instellingen invoerapparaat. 9 Pagina-eigenschappen. 9 Veldeigenschappen. Als u meer wilt weten over een icoontje op de werkbalk houdt u de muis boven het icoontje. Rolltalk Designer geeft dan de functie van het icoontje weer. Deze opties vindt u ook in het hoofdmenu.

231

9.1

Algemeen gereedschap

Programma Nieuw programma opslaan

Programma openen

9.2

Knippen

Afdrukken

Plakken

Kopiëren

Vorige pagina

Omhoog

Volgende Tussen pagina beeldweergaven wisselen

Dupliceren

Ongedaan Testen en Pagina en opslaan maken velden toevoegen

Omlaag Verwijderen

Opnieuw

Velden toevoegen

Nieuwe Afbeeldingen pagina toevoegen

Foto maken

Geluidsrecorder

Infrarood

Videorecorder

Algemene instellingen invoerapparaat Selecteer invoerapparaten, methode, en breedte van het markeringskader voor het programma waar u aan werkt.

Overige instellingsopties vindt u in 'Gereedschap > invoerapparaten'. Dikte markeringskader

Invoerapparaat

Scanmethode

Stilstaan scannen

Stilstaan/ scansnelheid

Automatisch zoeken afbeeldingen 232

9.3

Pagina-eigenschappen De werkbalk bevat snelkoppelingen voor de meest gebruikte eigenschappen voor de pagina waaraan u werkt. Meer pagina-eigenschappen vindt u bij 'Pagina > Eigenschappen' in het hoofdmenu.

Raster aan/uit

Paginakleur

Markeringskleur

Kleurpalet

Selecteer automatische pagina of vrije pagina

233

9.4

Veld- en teksteigenschappen De werkbalk bevat snelkoppelingen voor de meest gebruikte eigenschappen voor de velden op de pagina waaraan u werkt. Selecteer een veld en gebruikt de snelkoppelingen om de eigenschappen te wijzigen. Meer veldeigenschappen vindt u bij 'Velden > Eigenschappen'. Veldvorm

kaderdikte

kaderkleur

Veldformaat bij selectie

Stel veldeigenschap in op normaal formaat na opdracht, gebruikershandeling of verloop van een bepaalde tijd

Veldkleur

Vet gedrukt

Fontgrootte

Tekstpositionering

Lettertype

Veld actief/ niet actief

Tekstkleur

Onderstreepte tekst

Cursief

Gecentreerd

Links uitgelijnd

234

Rechts uitgelijnd

9.5

Elementen in het hoofdvenster van Rolltalk Designer

9.5.1

Paginaweergave Het venster met de paginaweergave rechts van het paginamidden geeft de pagina weer die u in de paginalijst hebt geselecteerd. U kunt het formaat van de paginaweergave wijzigen door op het kader van het venster te klikken en te slepen.

9.5.2

Paginalijst De paginalijst vermeldt alle pagina's in het programma met de manier waarop ze gestructureerd zijn. De pagina die u in de paginalijst selecteert, wordt weergegeven in het venster voor paginaweergave.

U kunt de manier waarop de paginalijst wordt weergegeven wijzigen door op het de werkbalk te klikken.

9.5.3

icoontje in

Veldenlijst De veldenlijst vermeldt alle velden op de pagina waaraan u werkt.

9.5.4

Opdrachtenlijst De opdrachtenlijst vermeldt alle opdrachten voor het veld dat u in de veldenlijst hebt geselecteerd. De opdrachten zijn handelingen die uitgevoerd worden als de gebruiker het veld selecteert, bijvoorbeeld het afspelen van een geluid of het openen van een nieuwe pagina. Als aan een veld meer dan één opdracht is toegewezen, worden die uitgevoerd in de volgorde waarin ze in de lijst staan.

235

9.6

Pagina-eigenschappen Er zijn verschillende manieren om toegang te krijgen tot het menu waarmee u de paginaeigenschappen kunt wijzigen: Selecteer 'Pagina > Eigenschappen' in het hoofdmenu. Dubbelklik op de paginanaam in de paginalijst. Selecteer 'Eigenschappen' in het menu onder de rechter muisknop voor een geselecteerde pagina in de paginalijst. Selecteer 'Eigenschappen' in het menu onder de rechter muisknop in het venster paginaweergave (klik met de rechter muisknop op een punt in de pagina waar geen velden zijn). De meest gebruikte eigenschappen staan als snelkoppeling op de werkbalk.

Als u de eigenschappen voor meer dan één pagina wilt wijzigen, selecteert u alle pagina's die u wilt wijzigen in de paginalijst (druk op Ctrl op uw toetsenbord en houd de toets ingedrukt terwijl u op de gewenste pagina's klikt).

236

Ga naar dit tabblad als u een alternatief invoerapparaat wilt gebruiken voor deze pagina.

Alternatieve instellingen voor het scannen. Breng hier wijzigingen aan als u voor deze pagina een andere scanmethode wilt gebruiken dan voor het geheel ingesteld is...

Wijzig de paginanaam. Stel voor de huidige pagina het standaard kleurenschema in. Achtergrondkleur voor de pagina.

Markeringskleur voor de velden.

Geef achtergrondafbeelding weer.

Selecteer een achtergrondafbeelding.

Verwijder achtergrondafbeelding.

Meer eigenschappen. Plaatsing van de achtergrondafbeelding op

237

9.6.1

Achtergrondafbeelding, paginakleur en paginanaam

In het tabblad 'Pagina' in het venster voor eigenschappen kunt u:

De naam van de pagina wijzigen. Dit is de naam van de pagina in de paginalijst. Een achtergrondafbeelding toevoegen of wijzigen. De kleur van het markeringskader voor het scannen van velden wijzigen (het kader voor scannen en markeren van een actief veld met een muis of vergelijkbaar invoerapparaat).

238

9.6.2

Invoerapparaat, automatische selectie en omwisselen van selectie- en scanschakelaars

Negeer algemene instellingen voor invoerapparaten.

Selecteer invoerapparaat voor deze pagina.

Vink aan als selecties op de pagina automatisch moeten worden uitgevoerd.

Stel de tijd in die een veld actief moet zijn voordat het automatisch geselecteerd wordt (na stilstand).

Wissel scan- en selectieschakelaars om voor deze pagina.

239

Bij het tabblad 'Invoerapparaat' in het venster voor pagina-eigenschappen kunt u de invoerapparaten voor één of meer pagina's instellen: Dit kunt u op de volgende manieren toepassen: 9 Pagina's voor communicatie worden bediend met het aanraakscherm, pagina's voor het bedienen van een elektrische rolstoel worden bediend met schakelaars. 9 Stel automatisch selecteren (stilstaan) in voor de muis en de joystick en specificeer de tijd dat een markering geactiveerd moet zijn voordat een selectie plaatsvindt. Bijvoorbeeld: Gebruikers met een hoofdmuis kunnen problemen hebben met het bedienen van een selectieschakelaar. Om het aantal schakelingen te verminderen, kunt u voor sommige pagina's automatische selectie instellen, bijvoorbeeld voor pagina's met een schermtoetsenbord. 9 Wissel schakelaars voor selectie en scannen om met schakelaars of toetsenbord. Bijvoorbeeld: Als een gebruiker één schakelaar snel kan bedienen maar een andere juist heel precies, kan één schakelaar gebruikt worden voor het bedienen van een elektrische rolstoel en de andere voor het programma. Een andere manier om deze functie te gebruiken vindt u in programma's waar men op zijn beurt moet wachten (interactietraining voor bijvoorbeeld autistische personen).

240

9.6.3

Scanmethode, snelheid, volgende veld na selectie en lokale cyclus

Vink dit vakje aan om de algemene scaninstellingen voor deze pagina te negeren. U kunt algemene instellingen uitvoeren in het gereedschapmenu op de werkbalk. Selecteer scanmethode.

Scansnelheid.

Automatisch selectie (stilstaan) na een bepaalde tijd

Bepaal wat er moet gebeuren nadat de selectie is uitgevoerd.

Specificeer het aantal keren dat een pagina of een groep gescand moet worden voordat het

241

In het tabblad 'Scannen' in het venster met pagina-eigenschappen kunt u de volgende instellingen uitvoeren: 9 Selecteer scanmethode: veld voor veld, rijen scannen, kolommen scannen, helften en kwadrant scannen. Een pagina met een schermtoetsenbord wordt bijvoorbeeld vaak gescand met de rij- of kolommethode, terwijl pagina's veld voor veld gescand worden. 9 De markering kan automatisch de eerste afbeelding op de pagina selecteren, (standaardinstelling) of de markering kan naar het volgende veld gaan. 9 Stel de scansnelheid in voor het schakelaargestuurde invoerapparaat. 9 Stel het aantal keren in dat bij het scannen tussen twee mogelijkheden heen en weer geschakeld wordt. 9 Als de pagina veld voor veld wordt gescand, stopt de markering bij één van de velden als de pagina een bepaald aantal keren gescand is. 9 Als de pagina wordt gescand met behulp van één van de andere scanmethodes, stopt het scannen nadat de groepen een bepaald aantal keren gescand is. 9 Als de gebruiker een groep geselecteerd heeft en er geen veld in de groep wordt geselecteerd nadat de velden een bepaald aantal keren gescand is, begint het programma opnieuw met het scannen van de groepen. Dat betekent dat als de gebruiker de verkeerde groep heeft geselecteerd, hij zo alsnog in de gelegenheid wordt gesteld om de juiste groep te selecteren.

242

9.6.4

Veldposities en het magnetisch raster Selecteer 'Pagina > Eigenschappen > Pagina > Meer'.

Als u velden aan een pagina met automatische veldpositionering toevoegt, wordt het formaat van de velden aangepast en worden ze herschikt om plaats te bieden aan de nieuwe velden. U kunt de velden met de muis slepen en neerzetten.

Vrije pagina: Op dit type pagina kunt u velden op de pagina plaatsen waar u wilt en het formaat van de velden wijzigen.

Voorziet de pagina van een magnetisch raster. Zo kunt u de velden op de pagina ordenen.

Maak van de huidige instellingen de standaardinstellingen voor nieuwe pagina's.

243

U kunt hier de veldpositionering voor een pagina selecteren: Automatisch: Als u een veld toevoegt aan de pagina, wordt het fomaat van alle velden aangepast en worden ze herschikt om plaats te bieden aan de nieuwe velden. Alle velden hebben hetzelfde formaat en worden op een raster op de pagina geplaatst. Als u de positie van een een veld op de pagina wilt wijzigen kunt u het met de muis slepen en neerzetten. Vrije pagina: Velden op een pagina met vrije posities kunnen overal op de pagina geplaatst worden en elk willekeurig formaat krijgen. U kunt deze keus ook maken met een snelkoppeling op de werkbalk.

Magnetisch raster Geeft een magnetisch raster weer op pagina's met vrije veldposities Het raster maakt het makkelijker om velden op de pagina te ordenen. U kunt het magnetisch raster ook op de gereedschapsbalk in- en uitschakelen. De rasterresolutie instellen. Een schermtoetsenbord heeft bijvoorbeeld 6 x 5 lijnen. U stelt het raster in voor 6 rijen en 5 kolommen. De velden voegen zich naar het magnetisch raster. Stel standaard eigenschappen voor veldpositionering in. Alle nieuw velden krijgen deze instellingen. U kunt ook standaardinstellingen voor pagina's ook uitvoeren in het menu 'Gereedschap'. Beeldkwaliteit, altijd afbeeldingen uit een bestand halen en hoofdletters voor de toetsenborden op het scherm gebruiken.

244

U vindt dit venster in 'Pagina > Eigenschappen > Pagina > Meer' in het hoofdmenu.

Geef alleen hoofdletters weer in toetsenborden op het scherm Veldpositionering is willekeurig.

Velden worden afhankelijk van het gebruik op de pagina geplaatst.

245

9.6.5

Overige In het tabblad 'Overige': Stel de kwaliteit van de beeldweergave in. Als u veel afbeeldingen hebt met een hoge resolutie (grote beeldbestanden) kunt u 'Snelste' selecteren om te zorgen dat de pagina's sneller geladen worden. Dit heeft wel gevolgen voor de beeldkwaliteit. Laat de afbeeldingen bij elke keer dat de pagina samengesteld wordt, uit het bestand lezen. Als dit selectievakje niet wordt aangevinkt, haalt het programma de afbeeldingen alleen uit het bestand als die voor de eerste keer wordt samengesteld. De pagina wordt later opgehaald uit het interne geheugen. U kunt deze functie gebruiken als u de afbeeldingen op de pagina wilt wijzigen, door het opslagmedium te wijzigen (bijvoorbeeld een CD-ROM of usb-station). Laat de tekst voor de toetsen op het schermtoetsenbord weergeven in hoofdletters (stel Caps Lock in). Bepaal of de velden op de pagina willekeurig geplaatst moeten worden. Sommige velden kunnen op een specifieke plaats vergrendeld worden (zie veldeigenschappen). Dikte van de markering, ruimte tussen de velden en vergroting van actieve velden.

246

9.6.6

Beeld Selecteer 'Pagina > Eigenschappen > Pagina > Meer'. In het tabblad 'Beeld' kunt u: De dikte van de veldmarkering instellen (scankader en markering die aangeven welk veld actief is bij het gebruik van een muis). Dit heeft ook gevolgen voor de ruimte tussen de velden, waar plaats gemaakt moet worden voor de markering. De dikte voor alle zijden instellen in 'Invoerapparaten' in het menu 'Gereedschap' of via een snelkoppeling op de werkbalk. Het actieve veld kan vergroot worden. Dat betekent dat het formaat van het veld wordt gewijzigd als veld voor veld gescand wordt. De vergroting wordt aangeduid in procenten. U kunt dit voor alle pagina's instellen in het venster 'Invoerapparaten' in het menu 'Gereedschap'. De keuzes 'Radio, Combi of Volgorde zijn afhankelijk van het gebruik van modusvelden en welke modusbestanden weergegeven worden als de modus wordt weergegeven. Selecteer Radio als één modus moet worden weergegeven. Selecteer 'Combi' als u meer dan één modus wilt combineren. Selecteer 'Volgorde' als het programma de modi in een bepaalde volgorde moeten worden gelezen. Het gebruik van modi wordt beschreven in het hoofdstuk 'Modi gebruiken'.

247

9.6.7

Geluid Selecteer 'Pagina > Eigenschappen > Pagina > Meer'. In het tabblad 'Geluid' kunt u: Bepalen of het hele geluidsbestand bij een veld moet worden afgespeeld voordat de gebruiker een ander veld kan selecteren. Ervaren gebruikers zullen er vaak voor kiezen dit veld uit te schakelen. Selecteer geluid voor het scannen (audio scannen) en bepaal of het geluid afgespeeld moet worden voordat een selectie kan worden gemaakt.

248

9.6.8

Venster Geef de pagina op het volledige scherm weer of in een aangepast venster: Selecteer 'Pagina > Eigenschappen > Pagina > Meer'. U kunt deze instellingen voor het hele programma uitvoeren bij 'Gereedschap > Opties'.

In het tabblad 'Venster' kunt u: Bepalen of de pagina wordt weergegeven op het volledige scherm als het programma wordt gestart. Bepaal of de pagina weergegeven moet worden in een aangepast venster. U kunt de volgende instellingen maken om het venster naar wens aan te passen: Stel de coördinaten voor het venster in. Als u niet zeker bent van de cijfers, kunt u het venster bij testen aanpassen. Verbergen de titelbalk boven in het venster. Maximaliseer het venster. Dit wijkt af van de weergave van het programma op het volledige scherm, omdat het vensterkader zichtbaar blijft. Vergrendelt het formaat van het venster. Bepaal of het venster altijd boven moet liggen.

249

ROLLTALK DESIGNER VOOR PC EN ROLLTALK GEBRUIKERSHANDLEIDING DEEL 3. Rolltalk Designer 6.6

Recommend Documents