Roemenië
Magazine
het referendum ook bij een kleine opkomst geldig te verklaren.
Poker... Voor de eerste keer lijkt het erop dat Băsescu zijn politieke pokerhand overspeeld heeft. Waar hij voorheen weg kon komen met weinig diplomatiek gedrag en scherpe kritiek op alles wat hem niet beviel, is de manier waarop hij de fatale slag wilde toebrengen aan Tăriceanu hem duur komen te staan. Gesteund door zijn enorme populariteit kon hij zich tot nog toe veroorloven om, als een kritische koning boven alle partijen te regeren. Hij maakte zich daardoor zeer ongeliefd binnen de Roemeense politieke klasse, de PD uiteraard uitgezonderd. Het feit dat hij intrigantes als mevrouw Udrea tot zijn “hof ” toelaat, en dat zij als zijn informele woordvoerster mag dienen, plus het feit dat hij zich veel laat zien in gelegenheden als de “Golden Blitz”, doet bij veel van zijn aanhangers de wenkbrauwen fronsen. Voor deze aanhangers is de uitleg van Băsescu voor de manier van het openbaar maken van Tăriceanu’s briefje moeilijk verklaarbaar. Zijn reden om het briefje niet al in november 2005 openbaar te maken, maar daarmee ruim een jaar te wachten, had volgens Băsescu te maken met de toetreding van Roemenië in de EU. Volgens hem had dit proces in gevaar kunnen komen als er een regeringscrisis was geweest in 2005. Deze opmerking wijst niet alleen op intrinsiek verduisteren van strafbare feiten op het hoogste politieke niveau, maar ook op bedrog naar de Europese Unie toe. Băsescu beschouwt de huidige polemiek als een halve staatsgreep tegen hem. De laatste dagen doet hij meer aan als een gewond en opgejaagd dier, dan als de zelfverzekerde en vocaal dominerende politicus zoals we hem kennen. Zijn onzekerheid is begrijpelijk. Door zijn verwijdering
van de PNL en zijn onverbloemde vijandschap met de PC, de PSD en de PRM, is hij niet zeker van een meerderheid in het parlement als het zou aankomen op een stemprocedure voor schorsing van hem. Een schorsing zou een regelrechte politieke vernedering betekenen. Als de PSD haar voornemen om een wetswijziging met betrekking tot een referendum zou doorvoeren, dan wordt zelfs een gedwongen aftreden niet ondenkbaar. Băsescu zal zich realiseren dat door dit schandaal de kans groot is dat zijn onaantastbare populariteit zal afnemen. Zijn ramkoerspolitiek, die hem naar de top van de Roemeense politieke piramide heeft gebracht, lijkt een schip teveel te hebben geramd, zeker in de ogen van het beter opgeleide electoraat dat zo massaal op hem stemde in 2004. Velen onder hen laten zich de laatste tijd negatief over Băsescu uit. Dit heeft niet alleen te maken met het laatste incident met Tăriceanu, maar waarschijnlijk ook met een gevoel van ongemak over zijn aanhoudende grote populariteit en zijn populistische acties. Een sluimerende (maar gezonde) angst voor autoritaire politici met een sterke persoonlijkheid onder vele beter opgeleide jonge mensen ligt waarschijnlijk aan de basis van dit wantrouwen.
Weinig alternatieven Toch valt het nauwelijks voor te stellen dat de Băsescu-stemmers van 2004 in een referendum daadwerkelijk voor het afzetten van Băsescu zouden stemmen. Zijn populariteit is daarvoor nog te groot. Er is verder op dit moment geen goede alternatieve potentiële vervanger: Tăriceanu is niet geloofwaardig, Stolojan teveel opportunist en teveel oud regime, Geoană te glad en bovendien PSD, en Vadim en Becali simpelweg gestoord. Het vooruitzicht alleen al dat Nicolae Văcăroiu, voormalig pre-
13
mier en in deze rol mede verantwoordelijk voor het wanbewind in Roemenië van begin jaren negentig, in zijn functie als voorzitter van de senaat als plaatsvervangend staatshoofd zou optreden indien Băsescu geschorst zou worden, is voor velen een schrikbeeld. Het valt zelfs in te denken dat de PSD zich door haar handelen in de vingers snijdt zoals de huidige peilingen aangeven. De beweegredenen om een schorsing te forceren worden door het electoraat en het grootste deel van de commentatoren als zwak en opportunistisch beschouwd, absoluut geen redenen om een constitutionele crisis te veroorzaken. Vele Roemenen vinden het doodzonde dat Tăriceanu en Băsescu constant met elkaar in de clinch liggen. De meesten zijn namelijk best tevreden met hoe Roemenië vooruit gaat. Velen schrijven dit toe aan de prestaties van de regering, Băsescu en de Alliantie DA. Grappig genoeg doet de Alliantie het veel beter in de peilingen dan de PD en de PNL individueel. Roemenië heeft inderdaad enorme sprongen vooruit gemaakt de afgelopen twee jaar. Deze sprongen zijn voornamelijk te danken aan een verantwoord fiscaal beleid, dat bijdroeg aan een aantrekkelijk investeringsklimaat, een hervorming van de rechtsmacht en een harder optreden tegen corruptie. Verder is er voor het eerst in de Roemeense postrevolutionaire geschiedenis een duidelijk standpunt ingenomen tegen het communistische regime. Voor het eerste resultaat mag Tăriceanu zich op de borst kloppen, maar voor de laatste drie zijn Băsescu’s doortastendheid verantwoordelijk. Zonder zijn onvoorwaardelijk politieke steun en druk had Monica Macovei haar justitiële hervormingen en strijd tegen corruptie op hoog en laag niveau nooit kunnen doorvoeren. Roemenië is een opener en rechtvaardiger land
14
geworden onder Băsescu , ondanks zijn zwaktes. Ondanks deze successen lijkt deze crisis de nagel in de kist van de Alliantie te hebben geslagen. Zeker nu de PD heeft besloten op zichzelf de verkiezingen voor het Europees Parlement in te gaan.
Lichtpuntjes Toch ziet een aantal commentatoren positieve aspecten aan de huidige crisis. Zo schreef Ionua Popescu, voormalig Minister van Financiën, dat door deze crisis Roemeense politici wel twee keer zullen nadenken voordat zij briefjes zullen rondsturen zoals Băsescu en Tăriceanu dat deden en daarmee hun macht misbruiken. Machtsmisbruik blijkt namelijk niet meer volledig zonder risico te zijn. Mede daarom zullen velen in de Roemeense politiek heimwee te hebben naar de periode van voor 2004 toen machtsmisbruik nooit het daglicht zag door de geheimhoudingsdiscipline van de door de PSD gedomineerde politieke klasse. Popescu’s conclusie is daarom dat de huidige chaos zal bijdragen aan schoonmaak van de Roemeense politiek in de toekomst. Wellicht is dit een wat optimistische conclusie. De handel en wandel van Roemeense politici zal niet zo snel van karakter veranderen. Daarvoor staan er nog steeds teveel belangen op het spel en is er met politiek bedrijven nog teveel geld te verdienen (en voor de duidelijkheid niet omdat een Roemeense politicus zo’n goed salaris krijgt!). Wat misschien wel een positieve ontwikkeling is, zoals aangegeven door politicologe Alina Mungiu-Pippidi, is dat door de verwijdering tussen de PD en PNL definitief gemaakt door de huidige crisis, het ontstaan van de PLD en de constante electorale zwakte van de PSD, er zich zowaar meer pluraliteit lijkt te ontwikkelen in het Roe-
meense politieke bestel. Voor het eerst zullen politieke partijen zich politiek ideologisch moeten gaan definiëren tijdens de komende Europese verkiezingen, zowel op het gebied van Europese politiek als nationaal beleid. De PD moet eindelijk gaan melden waarvoor het nu politiek gezien staat, nu het niet meer op stemmentrekker Băsescu kan rekenen en nu het simpele anti-PSD betoog niet genoeg meer is. De PNL zal op de proppen moeten komen met een sterke politieke boodschap om niet het gevaar te lopen de kiesdrempel niet te halen. Hetzelfde geldt voor Stolojan’s PLD. De PSD zal met meer op de proppen moeten komen dan alleen haar anti-Bâsescu verhaal waarop het al twee jaar parasiteert. Kortom, politiek voeren met rancuneuze motieven zoals de standaard is geworden in Roemenië de afgelopen twee jaar kan langzamerhand niet meer. Het Roemeense electoraat wenst serieus genomen worden.
*Golden Blitz is een restaurant aan Bulevardul Titulescu in het centrum van Boekarest. Het is in bezit van dezelfde mensen die Euroconstruct bezitten. Golden Blitz wordt frequent door Băsescu bezocht. Hij vierde er bijvoorbeeld Oud en Nieuw. De Roemeense pers en zijn politieke tegenstanders refereren vaak naar zijn Golden Blitzbezoeken, als een bewijs dat hij beïnvloed wordt door mensen met bepaalde economische belangen.
(Advertentie)
Saksisch huis te koop Gemeubileerde boerderij in het Saksisch dorp Amnas (Hamlesch), gem. Saliste, district Sibiu, ook zeer geschikt als vakantiewoning. De boerderij bestaat uit een ruim huis met grote woonkamer (42 m²), flinke keuken met ontbijthoek, slaapkamer, badkamer en grote kelder en zolder. Op het ommuurde erf bevinden zich nog een bakhuis, een stal met garage en een ouderwoning met twee kamers en een badkamer. Het geheel is voorzien van elektriciteit en een eigen waterleiding met koud en warm water, aangesloten op een put met 1e kwaliteit water en een rioleringsysteem. Het perceel is ca. ¼ ha (2400 m²) groot en bevat een grote schuur met daarachter een boomgaard en een groentetuin. In de hof ligt een bloementuin en staan wat druivenstruiken. De boerderij is gebouwd in 1883 in traditionele Saksische stijl en ligt in een zeer schilderachtig Saksisch dorp, dat geheel uit boerderijen van hetzelfde type bestaat. Amnas ligt in het Transylvanische heuvelland aan de voet van de Karpaten op ca. 25 km afstand van de stad Sibiu. Het huis is te bezichtigen van 4 juni tot ca. eind juni as. of na afspraak. Inlichtingen: In Nederland, Mw. N. Pons, tel. 026-44 31 222, e-mail:
[email protected]
Roemenië
Magazine
15
Nederlands-Roemeens Partnerschap zorgt voor fraai cultureel programma Ter gelegenheid van de toetreding van Roemenië tot de Europese Unie hebben Nederlandse en Roemeense ministeries en particuliere organisaties voor een afwisselend programma gespreid over een scala van culturele disciplines. 16 – 19 april, Boekarest en 30 april – 3 mei, Cluj Napoca – Nederlandse Filmdagen Verscheidene recente filmproducties worden vertoond in Boekarest (Cinema Studio) en in Cluj Napoca (Cinema Astra): de hoofdfilms “Shouf Shouf Habibi”, “Polleke”, “Costa”, “06/05”, “Pietje Bell 2” (De jacht op de tsarenkroon), “Sportman van de Eeuw”, “Verborgen Gebreken” en de korte films “Radio Umanak”, “Het Rijexamen”, “Seventeen”, “Jamilla”
18 april – Visualisering I Debat over de rol en de functie van afbeeldingen in de huidige samenleving, georganiseerd door Galeria Noua in samenwerking met het Internationale Film Festival in Rotterdam en de Project Stichting in Amsterdam. Deskundigen uit Roemenië en Nederland komen bij elkaar om te discussiëren hoe de vormen van de media (film, televisie, digitale fotografie, video’s) fundamenteel aan het veranderen zijn; hoe dat de begrippen kijken en beschouwen een nieuwe uitdaging geeft.
26 mei – Een culturele viering - een gebeurtenis in de openlucht. Het optreden van de Nederlandse groep ISH, van Nederlandse en Roemeense DJ’s en VJ’s. Het eindigt met een klank- en lichtshow. The ISH projecten zijn bedoeld voor jongeren. De voorstellingen brengt meerdere disciplines van de straat en de disco’s bij elkaar en vormt ze tot multimedia kunst. Onderdelen worden bij elkaar gebracht, omdat de stedelijke samenleving aan het veranderen is en er nieuwe vormen van amusement ontstaan. De ISH-groep ontwikkelt ook een sociaalopvoedkundig project voor de jeugd. “Dans en theater, gehuld in een cocon van hip-hop, in-line skating, humor en een flinke dosis prikkeling van de zintuigen.” (Edmonton Sun)
9 juni – Boek uitgave Nederlandse literatuur in het Roemeens vertaald. Onder de naam Marek van der Jagt, publiceerde de Nederlandse schrijver Arnon
Grunberg de roman “De geschiedenis van mijn kaalheid”, waarmee hij voor de tweede keer de Anton Wachterprijs won. De auteur zal aanwezig zijn en u kunt “De geschiedenis van mijn kaalheid” bij hem kopen. Deze gebeurtenis wordt georganiseerd door het Faculteit van de Nederlandse taal en literatuur van de Universiteit van Boekarest, in samenwerking met het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds (NLPVF)
Augustus - Concerten van het Ricciotti Ensemble Het Riciotti Ensemble is een gebeurtenis op zichzelf. Een ongewoon orkest, dat letterlijk Atheneum Boekarest overal op de wereld speelt: in verlaten fabrieen cultuur. Hij zal georganiseerd worden door ken, op het Rode Plein, in het Surinaamse de Economische Afdeling van de Ambassade regenwoud. Hun uitvoeringen zijn altijd ongein samenwerking met Nederlandse en woon: een gelegenheidsorkest van veertig Roemeense partners. man, dat een afwisselend repertoire speelt, bij elkaar gezocht uit vier eeuwen muziek. Oktober – Debatteren op tournee Dit jaar zal het orkest concerten geven in Architecten uit Nederland en uit Roemenië meerdere Roemeense steden. zullen discussiëren over onderwerpen die passen bij onze huidige samenleving. Het Oktober - Workshop voor vertalers van debat wordt georganiseerd door het Nederlandse literatuur Nederlands Architectuurinstituut (NAI) en de De Faculteit van de Nederlandse taal en nationale Universiteit voor Bouwkunde in Letterkunde aan de Universiteit van Boekarest. Boekarest, in samenwerking met het Nederlands Literair Productie- en Vertalin24 – 31 oktober - Visualisering II genfonds (NLPVF) en het “Huis van de vertaVerscheidene korte Nederlandse films, doculers” in Amsterdam organiseren de eerste mentaires en videokunst zullen vertoond worworkshop voor vertalers van Nederlandse den door Galerie Noua in samenwerking met literatuur. het Internationale Film Festival van Rotterdam en de Project Stichting uit Oktober – Nederlands ontwerp Amsterdam. Nederlands grafisch ontwerp zal in Roemenië aanwezig zijn in de vorm van een tentoonnovember – Muziekuitvoeringen in het stelling ontwikkeld door de Premsela StichAtheneum Concertgebouw ting in Nederland, en ook door een algemene Binnen het project “Jonge Meesters op tourpresentatie en een workshop. Deze gebeurnee” worden er audities en een concert tenis zal georganiseerd worden door het georganiseerd door the International Holland Nationale Museum voor Hedendaagse Kunst, Music Sessions. in nauwe samenwerking met de Nationale In samenwerking met het Filharmonisch Kunstacademie voor Bouwkunst. Orkest wordt een voorstelling van klassieke muziek aan het Roemeense publiek aangeOktober – Ronde tafel “Economie en boden door Roemeense en Nederlandse cultuur” artiesten. Er zal een ronde tafeldiscussie georganiseerd worden over het verband tussen economie
16 november – Nederlandse Culturele week in het Odeon Theater.
28-30 mei – De Groep ISH
Muziek-, dans- en theateruitvoeringen met de Nederlandse artiesten Izaline Calister (jazz), Jakop Ahlbom (theater) Andre Gingras (dans). Expositie van theaterposters, lezingen over de Nederlandse hedendaagse cultuur, en Roemeense acteurs. Georganiseerd door het Odeon Theater in Boekarest in samenwerking met het Nederlandse Theater Instituut in Amsterdam.
Na Boekarest zal de ISH-groep ook een voorstelling geven in Sibiu. De ISH-projecten zijn ontworpen voor jongeren. De voorstellingen brengt meerdere disciplines van de straat en de disco’s bij elkaar en vormt ze tot multimedia kunst. Onderdelen worden bij elkaar gebracht, omdat de stedelijke samenleving aan het veranderen is en er nieuwe vormen van amusement ontstaan. De ISH-groep ontwikkelt ook een sociaalopvoedkundig project voor de jeugd.
Nederlandse deelname aan het Programma van Sibiu Culturele Hoofdstad van Europa 2007
11 – 25 augustus - ‘Jong in Europa. Sibiu (Roemenië) ontmoet Deventer (Nederland)
2 mei – “Een Minuten” Een lang verhaal in het kort verteld. Voorstellingen van korte films worden in Sibiu aangeboden om Sibiu Culturele Hoofdstad te vieren. Het evenement wordt georganiseerd in samenwerking met de Stichting voor Visuele Antropologie in Sibiu en met de hulp van het Genootschap Sibiu 2007. Het ‘Een Minuten’ project moedigt aan tot het maken en vertonen van audiovisueel werk dat precies een minuut duurt. Het is begonnen in Amsterdam, de wedstrijd breidde zich uit naar de Europese Unie en wereldwijd, en vandaag bevat het Een Minuten-archief meer dan 9000 video’s.
Welkom in Sibiu – Deventer, twee steden in een ontwerp, 14 dagen lang culturele interactie die jonge deelnemers en artiesten vanuit zowel Nederland als Roemenië zal samenbrengen. Uitvoerenden en toeschouwers zullen samenwerken om de wereld van muziek, theater, film en fotografie te ontdekken, met het doel verder te komen op het gebied van politieke debatten, eigentijdse en digitale kunst. Het programma wordt georganiseerd door de Stichting Netsib in Deventer in samenwerking met het Cultuur Huis van de Gemeente Sibiu en meerdere Roemeense partners in Sibiu.
Herman den Dulk
24 mei – 3 juni – Het Sibiu Internationale Theater Festival Het festival heeft prestigieuze Nederlandse dansgroepen uitgenodigd. Hun voorstellingen zullen opnieuw de uitstekende kwaliteiten van het Sibiu International Theater Festival bevestigen. Op 30 mei is er een optreden van de dansgroep van Krisztina de Chatel. Krisztina de Châtel is een belangrijke choreografe, die zich onderscheidt door uniek werk van constante hoge kwaliteit. Haar uitvoeringen zijn vaak op ongebruikelijke locaties als het Van Gogh museum, of de Nederlandse duinen. Zij combineert dans, muziek en visuele kunst en verzorgt een volledige avond met amusement.
3 juni - Dance Works Rotterdam Een beroemd dansgezelschap, DWR, zorgt voor een combinatie van choreografische bedenksels met liefde voor de dans. Briljante technieken, uitgevoerd door creatieve dansers, zorgen voor een uitzonderlijke ervaring.
Sibiu, een kijkje in een van de vele binnenhofjes. De foto toont ook de onbetrouwbaarheid van het medium. De rest van deze hof was fris geverfd, zonnig en stond vol bloemen. - KS
Sibiu verwacht 1 miljoen toeristen in 2007 De stad Sibiu zal naar verwachting ongeveer 1 miljoen toeristen trekken tijdens het Europees cultureel jaar. De toerismebranche beschouwt dit aantal als realistisch, gezien de positieve ervaringen van andere steden die in het verleden culturele hoofdstad zijn geweest. Gedurende het gehele jaar zal Sibiu zeer actief gepromoot worden in het buitenland, zodat de stad, maar ook de rest van Roemenië in de schijnwerpers komen te staan. De plaatselijke overheid heeft meer dan 100 miljoen euro geïnvesteerd in grondige restauratiewerkzaamheden aan straten, pleinen en gebouwen in het historisch centrum. Om de toeristen goed te kunnen ontvangen zullen zeven nieuwe hotels hun deuren openen in de eerste helft van het jaar. De huizenmarkt van Sibiu reageert waarschijnlijk met een flinke stijging van huur- en koopprijzen. Ook Boekarest verwacht meer toeristen, 750.000 wat een stijging van twintig procent ten opzichte van vorig jaar zou betekenen.
Roemenië
Magazine
17
Stoere Logan MCV –niet voor de P.C. Hooftstraat
Onlangs werd door Renault Nederland de Dacia Logan MCV geïntroduceerd. Een Multi Convertial Vehicle uit de autofabrieken van Pitesti. Twee jaar geleden werd daar de sedanversie van de Logan gepresenteerd, waarvan inmiddels bijna 400.000 exemplaren zijn verkocht. De nieuwe Logan MCV doet een bescheiden aanslag op de portemonnee en richt zich op mensen die transportgemak (de Logan MCV kan tot 7 personen vervoeren op comfortabele wijze) en optimale rijkwaliteit van belang vinden, zelfs bij zeer slechte staat van de wegen. De kranten hebben zich aanvankelijk vol lof uitgelaten over deze nieuwe telg van de automobielfamilie. “Dacia MCV legt de lat nu eens lager”, kopten enige dagbladen. “Voor het geld van een Japanse mini koop je nu een splinternieuwe, ontzaglijke ruime bak. De Dacia Logan wagon rijdt nog prettig ook.” Op het eerste gezicht dus, groot enthousiasme, maar de vraag is of deze auto voor de verwende automobilist wel zo geschikt is. De Logan MCV is gespeend van enige franje en heeft een functioneel dashboardontwerp zonder poespas. Het is ook geen auto om eens liefkozend te aaien uit bewondering voor de styling. Wel een stoere auto. “Buitengewoon comfortabel op slechte wegen”, volgens de artikelschrijver Rien van der Steen, “kennelijk gemaakt voor Oostblokroutes, want wegen met gaten waarin, bij wijze van spreken, een kat een nest jongen kan werpen. Die neemt hij met rimpelloos gemak. Het onderstel wordt er niet eens rumoerig van”. (misschien wel de kat! - N.Red.). Als alle achterstoelen zijn weggevouwen, ontstaat een grote ruimte van 2350 liter. In Pitesti worden 70.000 Logan MCV’s geproduceerd. Renault Nederland denkt er 1500 per jaar te kunnen verkopen. Enthousiasme aanvankelijk, maar met onmiddellijk negatief commentaar, omdat er geen elektrische ramen of verlicht handschoenkastje aanwezig zijn en omdat er moeilijkheden zijn met de elandtest. Ton van Rijen, OVR NL
