Risico’s inventariseren: hoe werkt het? In de kinderopvang hebben mensen, groot en klein, te maken met zichtbare én onzichtbare risico’s. Om deze risico’s in kaart te brengen is het noodzakelijk én verplicht om jaarlijks een veiligheids- en gezondheidsrisico -inventarisatie te doen. Om u een goede indruk te geven wát dit inhoud volgt nu een korte toelichting voor de onderdelen veiligheid én gezondheid. In de workshop krijgt u een uitgebreide toelichting voor beide onderdelen van de risico-inventarisatie.
Veiligheidsmanagement Risico = scenario Bij een risico-inventarisatie van het gebouw kijkt u niet zozeer door een technische bril (normen), maar vooral door de ogen en vanuit het gedrag van kinderen. De risico’s die kinderen lopen worden vertaald in scenario’s. Dit zijn korte beschrijvingen van oorzaken van ongevallen. Bijvoorbeeld: een kind valt, struikelt, beknelt, verbrandt, etc zichzelf. U bent als ervaringsdeskundige op het gebied van gedrag van kinderen én de kennis van het gebouw waar u werkt, de aangewezen persoon om dit te doen. De invalshoek: kans x ernst = urgentie De risico-inventarisatie van de kinderopvang is gebaseerd op twee vragen: 1. Welke ongevallen zouden met de kinderen kunnen gebeuren? (Kans) De prioriteit hangt af van de kans dat een bepaald ongeval zal optreden. Hoe groter de kans, hoe groter de prioriteit voor het aanpakken van het risico. 2. Hoe groot is daarbij de kans op ernstig letsel voor een kind? (Ernst) Hoe groter de kans op ernstig letsel, hoe dringender het gevonden risico aangepakt moet worden. Voorbeeld: Kind brandt zich aan tosti-ijzer Staat het ijzer binnen kinderbereik, schat dan in wat u een realistisch risico vindt: kans dat kind zich brand is groot of klein / het letsel kan groot of klein zijn bij het aanraken van het ijzer. Ontbreekt het tosti-ijzer in uw opvang dan is de kans uitgesloten. Als voorbeeld: de kans dat een kind zich brand is klein (B), het letsel is (mogelijk) groot (1), resultaat = urgentiecode B1. In tabelvorm: Kans Uitgesloten
Ernst Groot (A)
Klein(B)
Groot(1)
X
X
Urgentie Klein (2)
A1, A2, B1, B2 B1
Mate van urgentie De combinatie Kans en Ernst is een maat voor de urgentie. De urgentie geeft aan hoe snel een maatregel moet worden uitgevoerd om een risico te verminderen of uit te sluiten. Er worden drie typen van urgentie onderscheiden: -
Urgent (A1 en B1) Alle ongevallen die ernstig kunnen aflopen, zelfs als de kans relatief klein is dat ze zullen gebeuren.
-
Noodzakelijk (A2) Ongevallen die meestal beperkte gevolgen zullen hebben, maar die wel gemakkelijk kunnen gebeuren.
-
Wenselijk (B2) Ongevallen die een vrij onschuldige afloop zullen hebben en die bovendien zeer incidenteel zullen gebeuren.
1
Vul nu deze voorbeelden in voor uw opvang. Kijk door de ogen van een kind. Bepaal eerst de kans op een ongeval en dan pas de ernst van het letsel.
Voorbeeld 2: Kind komt in contact met spuitbus / schoonmaakmiddel Kans Uitgesloten
Ernst Groot (A)
Klein(B)
Urgentie
Groot(1)
Klein (2)
A1, A2, B1, B2
Voorbeeld 3: kind glijdt van de leuning en bezeert zich Kans Uitgesloten
Ernst Groot (A)
Klein(B)
Urgentie
Groot(1)
Klein (2)
A1, A2, B1, B2
Maken en uitvoeren van actieplan Nadat inzichtelijk is waar en welke risico’s aanwezig zijn, dient in een plan te worden aangegeven wát er aan gedaan zal worden. Dit is niet meer dan per risico aangeven wat u denkt dat de juiste en meest veilige oplossing is!
2
Actieplan Voorbeeld Actieplan
2003-07-29
Locatie: woonruimte / keuken
Inventarisatiedatum: 03-07-04
Scenario: kind brandt zich aan tosti-ijzer
Uitgevoerd door:
Urgentiecode: B1
Bas
Te nemen maatregel: Alleen gebruiken onder toezicht én plaats het alleen ver op het aanrecht. Bijzonderheden: In de regel mogen kinderen nooit in de keuken komen zonder toezicht. Voortgang: Zelf Invullen voor één van de voorbeelden Actieplan Locatie:
Inventarisatiedatum: 25-06-04
Scenario:
Uitgevoerd door:
Urgentiecode:
Te nemen maatregel:
Bijzonderheden:
Voortgang:
3
Gezondheidsmanagement Als handreiking voor de praktijk is de methode gezondheidsmanagement voor u ontwikkeld. De methode stelt u in staat om een situatie te creëren waarin betrokkenen gezondheidsrisico’s onderkennen en het handelen erop gericht is om ziekte te voorkomen. Hierbij staat het gedrag van kinderen, ouders en medewerkers staat centraal. Er zijn tal van factoren die de gezondheid beïnvloeden. Kinderen opvangen in een omgeving waarin een goede gezondheid zoveel mogelijk gewaarborgd is, gaat verder dan het voorkomen van kinderziekten. Ook ogenschijnlijk gezonde kinderen, kunnen aan risico’s blootgesteld zijn die een goede gezondheid ondermijnen. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan een ongezonde binnenlucht, verbrandingsgassen en stoffen die allergische reacties kunnen veroorzaken. Gezondheidsinformatie. Het waarborgen van een goede gezondheid kan getypeerd worden als een gevecht tegen een ‘onzichtbare vijand’. Om een goede gezondheid te kunnen waarborgen is het van belang dat gezondheidsrisico’s onderkend worden. Dit veronderstelt een bepaalde mate van voorkennis. Om inzicht te verschaffen welke factoren zijn weerslag hebben op de gezondheid van kinderen is in de methode gezondheidsmanagement een hoofdstuk ‘gezondheidsinformatie’ opgenomen. De gezondheidsinformatie is een bundeling van achtergrondinformatie, aangevuld met feiten en wetenswaardigheden uit de praktijk. Er wordt onder meer uitleg gegeven over het wel en wee van ziektekiemen, binnen- en buitenmilieu en medisch handelen. De gezondheidsinformatie bevat een schat aan informatie die als basis geldt voor iedere professional binnen de kinderopvang. Om deze kennismaking beknopt te houden is de informatie die op onderstaande voorbeelden van toepassing is, niet in dit schrijven opgenomen. De inventarisatielijsten. De inventarisatielijst is een verzameling van op de praktijk afgestemde vragen waarmee uiteenlopende gezondheidsrisico’s ingeschat kunnen worden. In de praktijk zal het vrijwel onmogelijk zijn om gezondheidsrisico’s volledig uit te sluiten. Wanneer na de inventarisatie blijkt dat een risico groot is, zal het nemen van maatregelen een hoge prioriteit krijgen. Is de kans dat een risico zich voordoet ‘klein’, dan zult u zelf een inschatting moeten maken of aanvullende maatregelen wenselijk zijn om de situatie te optimaliseren. Door in de laatste kolom van de inventarisatielijst aan te geven of actie noodzakelijk is, krijgt u zicht op de te nemen actiepunten. Om u een beeld te geven hoe een risico inventarisatie kan bijdragen tot een gezonde opvang, hebben we een tweetal voorbeelden uitgewerkt van scenario’s die in de risico inventarisatie gezondheid zijn opgenomen. Wanneer u de onderstaande voorbeelden invult, gaat u uit van de situatie zoals die wordt afgebeeld. Voorbeeld 1. Kans dat een situatie zich voordoet Risico
uitgesloten
Kans is klein
Kind komt in contact met ontlasting van ander kind door gebruik grote closetpot
4
Kans is groot
Actie
Voorbeeld 2. Kans dat een situatie zich voordoet Risico
uitgesloten
Kans is klein
Kans is groot
Actie
Kind komt in contact met ziektekiemen of bloed door onhygiënisch opgeborgen tandenborstel
Het oplossingenboek. Door de inventarisatielijst in te vullen worden risico’s benoemd. Voorbeelden van eventueel te nemen maatregelen zijn in het oplossingenboek opgenomen. Naast de in het oplossingenboek genoemde voorbeelden kunt u zelf maatregelen bedenken. Voorbeeld 1. Kind komt in contact met ontlasting van ander kind door gebruik grote closetpot •
Plaats peutertoiletten of en gebruik een wc-bril verkleiner.
•
Maak gebruik van een opstapje voor een grote closetpot.
•
Leer de kinderen plaats te nemen op het toilet zonder de handen op de pot/ wc-bril te zetten.
•
Lees verder in de gezondheidsinformatie op pagina XX.
Voorbeeld 2. Kind komt in contact met ziektekiemen of bloed door gebruik onhygiënisch opgeborgen tandenborstel •
Sla de borstel na gebruik droog.
•
Berg tandenborstels rechtop staand met de borstel naar boven op, zodat ze aan de lucht kunnen drogen.
•
Berg de tandenborstels gescheiden op.
•
Reinig bekers wekelijks.
•
Lees verder in de gezondheidsinformatie op pagina XX.
5
Het actieplan. In het actieplan benoemd u het risico en geeft u tevens aan voor welke oplossing (en) gekozen is.
Actieplan: (naam voorziening)…………………………………
Inventarisatiedatum: …………. uitgevoerd door: ………….
Beschrijving gezondheidsrisico: Te nemen maatregel (zie ook
uit te voeren door:
streefdatum
gerealiseerd
•
……………………
……………..
……………..
•
…………………….
………………
……………..
uit te voeren door:
streefdatum
gerealiseerd
•
……………………
……………..
……………..
•
…………………….
………………
……………..
oplossingenboek):
Actieplan: (naam voorziening)…………………………………
Inventarisatiedatum: …………. uitgevoerd door: ………….
Beschrijving gezondheidsrisico: Te nemen maatregel (zie ook oplossingenboek):
6
