Riki Mijling
Resonance
Resonance, een uitnodiging tot zwijgen p Vrij van ornament en anekdote, formele reductie en een schijnbare ongenaakbaarheid van materiaal en vorm: de sculpturen van Riki Mijling passen zo op het eerste oog binnen een traditie van geometrische abstractie en (post)minimalistische sculptuur. De genealogie van de twintigste-eeuwse kunst toont een krachtige lijn van een gecombineerde abstractie en geometrie, met pioniers als Kasimir Malevitsj, Vladimir Tatlin, Piet Mondriaan, El Lissitzky en Theo van Doesburg. De transformatie die deze koppeling sindsdien in Nederland heeft doorgemaakt, via Joost Baljeu, Carel Visser, Jan Schoonhoven en vele anderen, is echter minstens zo groot als de directe schatplichtigheid aan deze voorgangers. Het Jewish Museum in New York groepeert in 1966 met de tentoonstelling Primary Structures voor het eerst werk van ondermeer Carl Andre, Donald Judd, Robert Morris en Elsworth Kelly. De naam van de tentoonstelling refereert aan de radicale vereenvoudiging van vormen in het werk van deelnemende kunstenaars: werk waarin zelfexpressie plaatsmaakt voor feitelijke vraagstellingen over compositie en vorm, dat de perceptie reduceert tot basiswaarden als belichting en gezichtspunt, en associatieve,
symbolische en intellectuele connotaties wil uitsluiten. Judd spreekt in dit verband van een “fundamentalisme van driedimensionaliteit” dat afstand neemt van “[...] transcendence and spiritual values [...], historicizing narrative, valuable artefact, intelligent structure [and] interesting visual experience”.1 Donald Judds werk is ontstaan in een specifiek Amerikaanse situatie, als een reactie op het verf-fetisjisme van de Amerikaanse abstract-expressionisten en popart met zijn uitbundige en polychrome vormentaal van de straat. En toch vertonen Mijlings sculpturen – ander continent, andere tijd, andere context – zo op het eerste oog in formeel opzicht wel enige verwantschap met de koele lijnen van Judd en bijvoorbeeld Carl Andre. Ook Mijling zoekt naar de mogelijkheden en werking van ruimtelijkheid, niet alleen binnen het werk zelf, maar ook in samenspel met de fysieke ruimte waarin het werk zich bevindt: gezichtspunt en lichtval – en de verandering van vorm en ruimtewerking onder invloed van deze variabelen – zijn ook centrale elementen in haar werk. Maar er is meer. Waar Judd “transcendentie en spirituele waarden” uitschakelt en Carl Andre de uitvoering van zijn werken uit-
Resonance, an invitation to be silent p Void of ornament or anecdote, formal reduction and an apparent inaccessibility of matter and form: at first sight the sculptures of Riki Mijling belong in a tradition of geometric abstraction and (post) minimalist sculpture. The twentieth century art genealogy shows a forceful line of a combination of abstraction and geometry, with pioneers like Kasimir Malevitsj, Vladimir Tatlin, Piet Mondriaan, El Lissitzky and Theo van Doesburg. However, the transformation this coupling has undergone since then in The Netherlands, through Joost Baljeu, Carel Visser, Jan Schoonhoven and many others, is at least as great as the direct indebtedness to these predecessors. For the first time in 1966 the Jewish Museum in New York groups with its exhibition Primary Structures pieces of among others Carl Andre, Donald Judd, Robert Morris en Elsworth Kelly. The name of the exhibition refers to the radical simplification of forms in the oeuvre of the participating artists: works in which self-expression gives way to factual queries about composition and form, which reduces the perception to base values such as exposure and view point, and wants to exclude relative, symbolical and intellectual connotations. In this context, Judd
1
mentions a “fundamentalism of three-dimensionalism” which distances itself of “[ ... ] transcendence and spiritual values [ ... ], historicizing narrative, valuable artefact, intelligent structure [and] interesting visual experience”.1 Donald Judd’s work was created in a specific American situation, as a reaction to the paint fetishism of the American abstract expressionists and pop art with its enthusiastic and polychrome form of street language. Still Mijling’s sculptures show, albeit from another continent, a different time and context, at first sight from a formal point of view some kinship with the cool lines of Judd and, for example, Carl Andre. Mijling, too, searches for possibilities and effect of space, not only within the work itself, but also in the combination of physical space in which the work of art is placed: view point and lighting – and the change of form and relationship to space as influenced by these variables – are also central elements in her work. But there is more. Where Judd eliminates “transcendence and spiritual values” and Carl Andre farms out the execution of his work to the industry, the process of ‘creation’ and the personal charge play an important role in Mijling’s work.
besteedt aan de industrie, spelen bij Mijling juist het proces van ‘maken’ en een persoonlijke geladenheid, het proces van ‘chargen’, wel een belangrijke rol. Nederland 1966. Ook hier signaleert Franck Gribling, samensteller van de tentoonstelling Naar een nieuwe abstractie in het Apeldoornse Van Reekum Museum, een sterk toenemende belangstelling voor een geometrischabstracte vormentaal die breekt met “de primitieve lichamelijke dramatiek” van Cobra en het abstract-expressionisme.2 De gevoelige toets maakt plaats voor koele nuchterheid in vorm en mentaliteit – ook in praktisch opzicht, want veel van deze werken zijn industrieel te vervaardigen, bij voorkeur zelfs. In vergelijking hiermee, wordt in aanzet duidelijk waar Riki Mijling haar eigen weg gevonden heeft: haar werk, wortelend in een geometrisch-abstracte traditie, is de materialisering van een persoonlijke zoektocht naar pure vorm, naar rust, evenwicht en harmonie tussen materie en niet-materie – en bezit een levensbeschouwelijke visie als onderstroom bovendien. De essentie van Mijlings sculptuur is dan ook niet te vinden in een rationeel-mathematische analyse van het ruimtelijk functioneren van het object.
De op grond van formele eigenschappen veronderstelde ‘koele’ lijn van Mijlings sculpturen, blijkt zo koel nog niet. “Ik beschouw mijn werk als metafysisch, er is uiteindelijk geen scheiding meer tussen mijn kunst en mijn leven”: dat is heldere taal, waarmee Mijling zich duidelijk onderscheidt van de reductionistische visie van veel geometrisch-abstracte voorgangers die zich wel verzetten tegen de kunstenaar die het werk tot drager van zijn of haar geestelijke gesteldheid maakt. Werk en leven zijn bij Mijling één: rust, soberheid en eenvoud beperken zich niet tot het tastbare eindresultaat, tot het ‘plaatje’, maar zijn onderdeel van het ontstaansproces en haar denken over kunst en leven. Mijlings sculpturen bezitten met de nuances in de afwerking van hun ‘huid’ ook in formeel opzicht onmiskenbaar het handschrift van de maker. Door schuren en polijsten worden oneffenheden en lasnaden weggewerkt, en toch zijn de vormen allesbehalve industrieel of anoniem. Riki Mijling werkt met contrasten, met het opschudden van verwachtingspatronen en het intensiveren van de observatie door de combinatie van materiaalkeuze, reductie en compositie. Metaal, CorTenstaal en brons hebben bij
Mijling een onverwachte tactiele kwaliteit: “Je moet kijken met je handen, aanraken, voelen, aaien”, aldus Mijling; het is een essentieel onderdeel van de beleving en stelt de beschouwer in staat fysieke en mentale ervaringen met elkaar te verbinden. Mijlings vormentaal, het functioneren van massa én leegte binnen een en hetzelfde werk, maakt de beschouwer bovendien bewust van een vorm voorbij het direct waarneembare. Resonance shape (pagina 8/9), toont een samenspel van volume en de fragiele belijning van leegte, van positief en negatief. Door deze schakeling van volume en ‘anti-volume’ ontstaat een compositorische, haast organische harmonie die ver verwijderd is van een ‘bedachte’ of geforceerde constructie: het bouwen met vormen – of beter gezegd, met vlakken en lijnen – staat bij Mijling in dienst van de ruimtelijke ervaring van het object en is geen doel op zich. De wijze waarop werken vaak in samenhang, in reeksen ontstaan, geeft bovendien extra lading aan het begrip ‘resonance’. Tekeningen kunnen resulteren in een sculptuur, maar evengoed gaat het in omgekeerde volgorde: Mijlings zoektocht naar ‘de ideale lijn’ leidt tot het uitdiepen van thema’s, waarbij
The Netherlands 1966. Here, too, Franck Gribling, organizer of the exposition Naar een nieuwe abstractie (To a new abstraction) at the Van Reekum Museum in Apeldoorn, notes a strong increase in interest for a geometric-abstract form language which breaks with “the primitive physical dramatism” of Cobra and the abstract expressionism.2 The sensitive touch is replaced by cool austerity in form and mentality – also from a practical point of view, because many of these art works may – and are preferably – be produced industrially. In comparison, the origin of where Riki Mijling has found her own way becomes clear: her work, rooted in geometric-abstract tradition, is the materialization of her personal quest for pure form, peace, balance and harmony between matter and non-matter – while, in addition, possessing a philosophical undercurrent. Thus the essence of Mijling’s sculptures cannot be found in a rational-mathematical analysis of the object’s spatial function. The assumption of a ‘cool’ line in Mijling’s sculptures, based on formal properties, turns out to be not so cool after all. “I see my work to be metaphysical. Ultimately there is no longer a separation between my art and my life”: that is
clear language with which Mijling articulately distinguishes herself from the reductionist vision of many geometricabstract predecessors who resist the artist who makes his work the bearer of his or her mental condition. Work and life are one for Mijling: peace, austerity and simplicity are not constricted by the tangible end result – the ‘picture’, but they are a part of the process of creation and her mental approach of art and life. Mijling’s sculptures also undeniably possess the signature of the creator with the nuances in the finish of their ‘skin’. By sanding and polishing the uneven bumps and joint seams are eliminated, but still the forms are anything but industrial or anonymous. Riki Mijling works with contrasts, with a shake-up of patterns of expectation and the intensification of the observation by combining choice of matter, reduction and composition. Metal, CorTen steel and bronze have an unexpected tactile quality for Mijling. “You have to see with your hands, touch, feel, stroke”, according to Mijling; it is an essential part of the experience and it enables the observer to connect fysiological and mental experiences. Mijling’s language of forms, the function of mass and
emptiness within one and the same piece of art, makes the observer also aware of a form past the immediate perception. Resonance shape (page 8/9), displays a show of volume and the fragile outline of emptiness, of positive and negative. Through the sequence of volume and ‘antivolume’ a composed, almost organic harmony is created which is far removed from a ‘made-up’ or forced construction: building with forms – or rather, with planes and lines – accommodates the spatial experience of the object and is not the goal in itself. The manner in which an artist’s oeuvre often develops in cohesion, in series, gives an additional charge to the notion of resonance. Drawings may result into becoming a sculpture, but by the same token this could happen in the opposite sequence: Mijling’s search for ‘the ideal line’ leads to the deepening of themes whereby one work ‘resonates’ into the other. There is no duplication of actions, but it is a search for variations, for possibilities which are embedded in the forms. The non-referential, archetypical forms of Riki Mijling’s sculptures lead back to basic elements, to universal significance of timeless original forms. Mijling refrains in
2/3
het ene werk ‘resoneert’ in het andere. Daarbij is geen sprake van een herhaling van zetten, maar van een zoektocht naar variaties, naar de mogelijkheden die in de vormen besloten liggen. De non-referentiële, archetypische vormen van Riki Mijlings sculpturen voeren terug op basiselementen, op de universele betekenissen van tijdloze oervormen. Mijling ziet in haar sculptuur zeer consciëntieus en rigoureus af van effectbejag. Haar wijze van reduceren, het weglaten van wat gemist kan worden, is echter van een bedrieglijke aard: het is geen beperking maar resulteert eerder in een uitbreiding van de reikwijdte van haar idioom. Het is werk dat een moment van rust creëert, dat leidt tot verstilling, concentratie en contemplatie. En ook dat, de weerklank van het werk op de beschouwer, is resonantie. Het is, in Mijlings eigen woorden, “werk dat uitnodigt tot zwijgen”. Antoon Melissen kunsthistoricus en publicist
her sculptures very conscienciously and rigorously from achieving an impression of importance. Her manner of reducing, leaving out what can be omitted is deceptive, however: it is not a limitation but rather an expansion of the range of her idiom. It is work which creates a moment of rest, leads to calmness, concentration and contemplation. And that too, the echo of the work on the observer, is resonance. In Mijling’s own words, it is “work which invites to be silent”. Antoon Melissen art historian and publicist
Noten/ notes 1. Foster, Hal, e.a. Art since 1900. Modernism, Antimodernism, Postmodernism. London: Thames & Hudson, 2004: 492. 2. Imanse, Geurt (red.), De Nederlandse identiteit in de kunst na 1945, Amsterdam, Meulenhoff/Stedelijk Museum, 1984: 103.
Jos,
<
>
hier graag 3 mm afsnedes links en rechts bijshoppen.
Galerie Dom’Arte, Rucphen januari 2010/ January 2010 (schilderijen van Jac Bisschops/ paintings by Jac Bisschops)
Zonder titel/ no title, 2009 gietijzer/ cast iron 40 x 80 x 80 cm
Zonder titel/ no title, 2009 gietijzer/ cast iron ø 38 x 104 cm
4/5
Ortus Sum, 2009 gietijzer/ cast iron ø 64 x 49,5 cm
Resonance Shape-K, 2010 gebrand staal/ waxed steel 56 x 7 x 14 cm
6/7
Resonance Shape-L, 2010 gebrand staal/ waxed steel 56 x 7 x 14 cm
8/9
< Resonance Shape-O, 2010 gebrand staal/ waxed steel 56 x 10,5 x 7 cm
Resonance Shape-M, 2010 gebrand staal/waxed steel 18 x 54 x 27 cm
Resonance Shape-J, 2010 gebrand staal/ waxed steel 29 x 72 x 9 cm
> Resonance Shape-N, 2010 gebrand staal/ waxed steel 56 x 21 x 14 cm
10/11
Resonance Shape-P, 2010 gebrand staal/ waxed steel 26,8 x 23,4 x 6,9 cm oplage 3/ edition of 3
12/13
Resonance Shape-Q, 2010 gebrand staal/ waxed steel 13 x 7,6 x 13 cm oplage 8/ edition of 8 (+ 2 AP)
Resonance Shape-2D-5, 2009 gebrand staal/ waxed steel 39 x 52 cm oplage 3/ edition of 3
14/15
Resonance Shape-2D-2, 2009 gebrand staal/ waxed steel 26 x 52 cm oplage 3/ edition of 3
Resonance Shape-2D-6, 2008 gebrand staal/ waxed steel 26 x 78 cm oplage 3/ edition of 3
16/17
Jos, < hier graag 6 mm beeld links en rechts bijshoppen.
Four Pieces II, 2009 CorTen staal/ CorTen steel twee volumes/ two volumes in gesloten vorm/ aggregate dimensions 72 x 216 x 72 cm
18/19
>
20/21
Four Pieces III, 2009 CorTen staal/ CorTen steel twee volumes/ two volumes in gesloten vorm/ aggregate dimensions 72 x 216 x 72 cm
Jos, Het kunstwerk heeft enigszins kromme lijnen. Graag recht maken
One is two/ two is one II, 2009 staal met roestpatina/ steel with rust patina twee delen/ two parts 84,8 x 96,4 cm oplage 3/ edition of 3
> One is two/ two is one I, 2009 staal met roestpatina/ steel with rust patina twee delen/ two parts 132,8 x 53 cm oplage 3/ edition of 3
22/23
Jos, Deze opname heeft enigszins kromme lijnen. Graag recht maken
One is two/ two is one III, 2009 staal met roestpatina/ steel with rust patina 32,9 x 52,9 cm oplage 3/ edition of 3
> One is two/ two is one V, 2010 staal met roestpatina/ steel with rust patina twee delen/ two parts 182 x 52 cm particuliere collectie/ private collection
24/25
Jos,
Jos,
Deze beelden opfrissen. Ook graag de plooien een beetje retoucheren. Kun je het kleurverloop ook bijwerken?
Deze beelden opfrissen. Ook graag de plooien een beetje retoucheren. Kun je het kleurverloop ook bijwerken?
Zonder titel/ no title, 2010 litho op India papier/ lithograph on India paper 55 x 81 cm
26/27
Zonder titel/ no title, 2010 litho op India papier/ lithograph on India paper 55 x 81 cm
Riki Mijling (Nijmegen, 1954) Royal Academy for Art and Design, Den Bosch Monumental Art, final exam 1980 Riki Mijling lives and works in Amsterdam and Amoreiras Gare (Portugal)
Commissions 2010 ‘Kroonjuweel’, design for residential ‘Kroondomein’ Leimuiden, commissioned by Woondiensten Aarwoude 2008 ‘Pison’, sculpture for cruiseship ‘Oasis of the Seas I’, commissioned by LCA, London, UK/ Oslo, Norway 2007 Mural painting, Tso’ar, Centre for Inspiration and Devotion, Leidschendam Design for altar and podium at a chapel, commissioned by Trappistinnen Johannahoeve, Arnhem 2006 ‘Infinity’, sculpture for cruiseship ‘Liberty of the Seas’, commissioned by LCA, London, UK/ Oslo, Norway Design for 5 Euro coin, commissioned by Ministery of Finance, The Netherlands 2005 Memorial for resistance fighters 1940-1945, Loonse and Drunense Duinen, commissioned by Stichting J.A. van Spaendonck, Tilburg 2004 ‘Gateless Gate’, year medal 2004, commissioned by Association for Medal Art ‘Resonance’, site-specific installation for townhall facade Venlo, commissioned by Stichting Raam, Venlo Mural painting, Mondriaanhuis, Museum for Constructive and Concrete Art, Amersfoort 2000 ‘Fornax’, sculpture, commissioned by Katholieke Universiteit Nijmegen
Solo and Group Exhibitions 2010 Galerie Artipoli, Resonance (solo), Noorden Dr. Julius I ap (solo), Berlin Art Amsterdam, with galerie Artipoli, Amsterdam 44th Art-Cologne, with Galerie Rieder, Cologne Galerie Rieder, (duo Karl-Heinz Klemann), Munich Galerie 15A, Lochem Galerie Dom’Arte (duo Jac Bisschops), Rucphen 2009 Art Amsterdam, with Gallery nine (solo), Amsterdam
Galerie Artipoli, Reduction (solo), Noorden Galerie 15A, Lochem 10 jaar galerie Conny van Kasteel, Egmond aan Zee IB Isabel Bilbao Galerie, (duo Robbert Fortgens), Berlin Geldmuseum, Actuele Nederlandse Penningkunst, Utrecht 2008 Gallery nine (solo), Amsterdam Galerie Artipoli, (duo Geeske Blijker), Noorden Galerie Dom’Arte, Rucphen Galerie 15A, Lochem 2007 Art Amsterdam, with galerie Dom’Arte, Amsterdam Galerie Dom’Arte, Rucphen Art Karlsruhe, with Galerie Rieder, Karlsruhe Galerie Parade, 14 Staties, Amsterdam Cologne Fine Art, with Octagon galerie, Cologne Fidem XXX, International Federation of Medallic Art, Colorado Springs Galerie 15 A, Lochem Skulpturengarten Sürth, Cologne Kruithuis, site-specific installation with NKvB, ’s-Hertogenbosch 2006 Art Amsterdam, with Gallery nine, Amsterdam Museum Beelden aan Zee, VvPK, Scheveningen Geometrisch Concreet X, Mondriaanhuis, Museum for Constructive and Concrete Art, Amersfoort Galerie Dom’Arte, ‘Kunst en Religie’, Rucphen Cologne Fine Art, with Octagon galerie, Cologne Galerie 15 A, Lochem Künstlerforum Bonn, Niederländische Konkrete Kunst, Bonn Galerie Rieder (with Peter Krawagna and Wolfgang Seiert), Munich 2005 Galerie Dom’Arte (with Peter Kantelberg and Kris Duys), Rucphen Skulpturengarten Sürth, Cologne Art Frankfurt, with Octagon galerie, Frankfurt Kunst Köln, with Octagon galerie, Cologne ArtBox, multiple galerie, Frankfurt Art-Fair Cologne, with ArtBox, Cologne Geometrisch Konkret X, Galerie Kunen, Dülmen 2004 Galerie Conny van Kasteel, Egmond aan Zee Art Frankfurt, with Octagon galerie, Frankfurt Kunst Köln, with Octagon galerie, Cologne Galerie Dom’Arte, Rucphen Kunstverein Koblenz ‘Made in Holland’, Koblenz 2003 Galerie Conny van Kasteel, Egmond aan Zee
Galerie Dom’Arte, Rucphen Galerie Phoebus, ladenkastproject, Rotterdam Art Frankfurt, with Octagon galerie, Frankfurt Kunst Köln, with Octagon galerie,.Cologne 2002 Galerie Conny van Kasteel, Egmond aan Zee Mondriaanhuis, Museum for Constructive and Concrete Art, Amersfoort Art Frankfurt, with Octagon galerie, Frankfurt Art Amsterdam, with Octagon galerie, Amsterdam 7e Biennale Kleinplastik Hilden, Hilden 2001 Galerie Michael Schlieper, Hagen Channel Galleries, Neuss Galerie Conny van Kasteel, Egmond aan Zee Art Frankfurt, with Octagon galerie, Frankfurt Art Amsterdam, with Octagon galerie, Amsterdam Galerie Parade, Amsterdam Les Jardins Artistiques de Drulon, Drulon 2000 Art Frankfurt ‘Multiple District’, with Octagon galerie, Frankfurt Gilla Galerie, (duo Jac Bisschops), Neuss 6e Biennale Kleinplastik Wilhelm-FabryMuseum, Hilden Art Amsterdam, with Octagon galerie, Amsterdam ‘Die Holländische Welle’, Städtische Museen Jena, Jena Galerie Conny van Kasteel, Egmond aan Zee SBK-Bickerseiland, ‘Buiten - Beelden - Binnen’, Amsterdam
Collections
Riki Mijling Resonance ©2010 Oplage/ edition 500 copies Tekst/ text Antoon Melissen Redactie/ editing Office for Design, Laag-Keppel Noudi Spönhoff Vertaling/ translation Nike Sarofeen, Alexandria (US) Vormgeving/ design Office for Design, Laag-Keppel Loek Kemming Fotografie/ photography Jac Bisschops, p. 4/5 Franz Immoos, p. 14, 15, 16/17, 22, 23, 24 Loek Kemming, p. 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 18/19, 20, 21, 25, 26, 27, covers
Printing/ drukwerk Veldhuis Media, Raalte Met dank aan/ thanks to Loek, Noudi, Nike, Rakesh, Antoon, Jac, Marian en Leo, Cees en Fieke, Fons en Famke, Maarten, Monica
HRH Prince Willem Alexander and Princess Máxima Ministery of Social Affairs, The Hague Mondriaanhuis, Museum for Constructive and Concrete Art, Amersfoort The British Museum, London Arithmeum, Museum für diskrete Mathematik, Bonn DSM Art Collection KPMG Art Collection C. van Zadelhoff, Breukelen J.N.A. van Caldenborgh, Caldic Collection, Rotterdam Collection Cole Morgan Collection Barbara and Michael Held Collection Halswick-Wagner Collection Paula and Willem Wachter Collection John and Claire Benjamins Collection Horst Bartnig
www.rikimijling.nl
