Rik De Wulf Business Ethics Manager denktank VKW Metena 4 september 2012
“Wacht niet tot je vijftigste om je de vraag te stellen of je nog wel aan je eigen verhaal aan het schrijven bent.”
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 1
Het miezert wanneer ik door de Drongense tuinwijk fiets op zoek naar het huis van Rik De Wulf (55). Rik is business ethics manager bij de denktank VKW Metena, onderdeel van het VKW-ondernemersplatform waar meer dan vierduizend ondernemers kennis uitwisselen en elkaar inspireren. Zo druilerig als het buiten is, zo warm word ik door Rik onthaald in het indrukwekkende huis. Alles ademt rust uit. De vele ramen brengen de weelderige tuin binnen. Het voelt een beetje als een oase. ‘Het stuk waar je nu in zit, heb ik zelf gebouwd,’ vertelt Rik en hij wijst naar het achterhuis waar we ondertussen aan een tafel zitten. Maar dat is niet waar hij het in dit interview over wil hebben. Rik wil het hebben over zijn loopbaan en de verrassende wending die die enkele jaren geleden genomen heeft. “‘Wat wil ik de komende 15 jaar met mijn leven doen?’ Met die vraag is het begonnen.” “De eerste keer dat ik daarover begon na te denken was rond mijn vijftigste. Ik had een vrij comfortabele en financieel aantrekkelijke job als directeur van een koepel van een veertigtal verzorgingsinstellingen in de regio rond Gent. Ondertussen werkte ik daar al twintig jaar , en in die tijd had de organisatie een hele transformatie doorgemaakt. Ze was van vrij hiërarchisch en piramidaal geëvolueerd naar een netwerkorganisatie. Die verandering - een beetje mijn geesteskind - stond op de sporen. Vanaf dat moment kwam het erop aan om alles draaiende houden." "Ik was dus op een punt gekomen dat mijn dagen nog weinig dingen boden waarover ik de nacht voordien had liggen denken: ‘Hoe ga ik mij daar door spartelen?’. Begrijp me niet verkeerd, in het begin heb ik flink lopen zoeken. Maar nu was mijn job al bij al toch vrij voorspelbaar geworden. Dat vooruitzicht zat me niet lekker. Ik voelde me te jong om al te beginnen denken aan uitbollen.” “Bovendien was ik steeds minder bezig met mensen, en steeds meer bezig met algemene beleidsdossiers, zoals infrastructuur, verzekeringen, financiën. En dat terwijl het de mens in de organisatie is die mij het meeste boeit. We hadden onze organisatie de naam Tabor WGO-groep “Zelf was ik de veiligheid en het gegeven. Tabor was onze comfort van mijn job meer en meer voornaam zeg maar, en WGO stond voor gaan ervaren als een gouden kooi.” WaardeGericht Ondernemen in Welzijnszorg, Gezondheidszorg en Onderwijs. Alles rond die waardegerichtheid boeide mij ook mateloos. Maar ik kon er steeds minder mee bezig zijn.” “Toen ik nadacht over wat ik de volgende vijftien jaar dan wel wilde doen, besefte ik dat ik net met die waardegerichtheid bezig wilde blijven. Ik wilde
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 2
ontdekken hoe je waardegerichtheid ook in andere bedrijven en organisaties kunt implementeren, welke wegen je daarvoor moet afleggen, welke instrumenten je daarvoor kunt gebruiken, hoe je mensen daarbij kunt ondersteunen. Het vooruitzicht om daarmee te kunnen bezig zijn sprak me meer aan dan het vooruitzicht om een gezonde structuur in stand te houden.” Gouden kooi “Het idee om mijn loopbaan een andere wending te geven kwam pas echt naar boven toen er een aantal meningsverschillen de kop op staken waar we in de organisatie niet echt uit geraakten. Nu moet ik wel bekennen dat ik niet zo’n avonturier ben. Ik verken graag nieuwe dingen, zolang ik voldoende zekerheid heb. Mijn drie kinderen waren op dat ogenblik nog volop aan het studeren. En de hele discussie over de betaalbaarheid van de pensioenen was nog maar eens in alle hevigheid losgebarsten. Ik twijfelde. Moest ik niet voorzichtig zijn?” “Keer op keer kwam ik op het punt dat ik ervan overtuigd was dat ik iets anders wilde doen, maar verder kwam ik “Toen ik zei dat ik me zorgen maakte over niet. Ik keerde altijd op mijn stappen terug. Tot ons inkomen antwoordde mijn gezin: ‘Ja, mijn vrouw me hiermee het zal waarschijnlijk een tijdje minder confronteerde. Zij heeft me gestimuleerd om zijn, maar dat is dan maar zo.’” een beslissing te nemen. En dat heb ik dan ook gedaan. Ik heb mijn job als directeur opgezegd.” “Het was echt moeilijk om de veiligheid en het comfort los te laten en te kiezen voor het onbekende. Ik was ondertussen al tweeënvijftig. Verschillende mensen verklaarden me gek omdat ik alles op het spel zette. Maar zelf was ik de veiligheid en het comfort van mijn job meer en meer gaan ervaren als een gouden kooi.”
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 3
Steun van thuis “Zeggen wat me nu precies geholpen heeft kan ik niet. Het hele proces om tot mijn beslissing te komen heeft uiteindelijk anderhalf jaar geduurd. De steun van mijn gezin was daarbij heel belangrijk. Ik praatte thuis veel over mijn plannen. Het mooie was dat ze me niet verder afgeremd hebben door nog meer tegenargumenten te geven bovenop de mijne. Integendeel. Ze hebben het vertrouwen in mijzelf enkel vergroot. ‘Je hebt al zo veel gedaan,’ zeiden ze, ‘Dit zal je ook wel lukken.’" “Mijn gezin komt op de eerste plaats en
door de manier waarop ze me steunden "Toen ik zei dat ik me zorgen maakte over ons had ik de zekerheid dat ik hen niet inkomen antwoordden ze: ‘Ja, het zal waarschijnlijk tekort zou doen.” een tijdje minder zijn, maar dat is dan maar zo.’ Ze lieten me inzien dat de gevolgen waar ik schrik voor had ook gewoon tijdelijk konden zijn. Mijn gezin komt op de eerste plaats en door de manier waarop ze me steunden had ik de zekerheid dat ik hen niet tekort zou doen.” Nieuwe mogelijkheden “Nadat ik beslist had om mijn job op te geven, is het snel de goede richting uit gegaan. Eerst dacht ik eraan om een consultancy-bureau op te richten. Diep vanbinnen voelde ik dat die stap te groot zou zijn. Toen kwam ik in contact met het VKW en zij hebben me aangeboden om voor hen te komen werken. Plotseling mocht ik waardegericht ondernemen stimuleren in een heel netwerk van organisaties en bedrijven. Die jobaanbieding van VKW heeft heel wat onzekerheid weggenomen. Ik had iets om mee te beginnen.” “Oorspronkelijk ben "Mijn werk bij VKW is zo boeiend dat ik ik bij VKW begonnen absoluut geen behoefte voel om af te met het idee om op termijn het werk voor bouwen. Ik heb hier duidelijk mijn ding VKW af te bouwen gevonden en krijg veel waardering en zodat ik er opdrachten voor erkenning voor wat ik doe." andere klanten kon bijnemen. Maar mijn werk hier is zo boeiend dat ik absoluut geen behoefte voel om af te bouwen. Ik heb hier duidelijk mijn ding gevonden en krijg veel waardering en erkenning voor wat ik doe.”
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 4
Een denktank die doet “Bij VKW maak ik deel uit van de denktank VKW Metena. Vroeger verrichtte de denktank vooral studiewerk rond economische thema’s. De resultaten van dat studiewerk werden verwerkt in beleidsnota’s. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat ik ook zulke nota’s zou schrijven. Ik heb meteen verteld dat ik graag meer wilde doen. Enkel binnenskamers rapporten produceren en die op de post te doen, dat zou ik binnen de kortste keren beu zijn.” “Vandaag zijn we geëvolueerd van een studiedienst naar een denktank die haar beleidsnota’s uitwerkt tot een reeks van activiteiten zoals rondetafels met ondernemers. Onze nota’s ontstaan ook niet meer louter en alleen vanuit studiewerk. We gaan meer en meer in gesprek met ondernemers en verzamelen voortdurend verhalen uit hun praktijk. Het gevolg is dat de wisselwerking tussen de denktank en het netwerk veel groter geworden is.” Verbindend leiderschap “Inhoudelijk ben ik vandaag vooral bezig met het thema van verbinding. Toen ik twee jaar geleden begon bij VKW kwamen heel wat ondernemers ons vertellen dat ze te maken hadden met active disengagement van medewerkers. Medewerkers zijn niet meer gewoon onverschillig, neen ze laten openlijk blijken dat ze zich niet meer “Wat kun je doen als leidinggevende om verbonden voelen met de organisatie en ze werken verbinding te bevorderen?” actief tegen. Ik vond dat bijzonder boeiend, vooral omwille van zijn positieve tegenhanger: engagement. Want wat verbindt mensen met hun organisatie? We zijn ons uiteindelijk meer en meer gaan richten op vragen als: Hoe verbind je mensen met elkaar en met hun organisatie? En welke rol speelt leiderschap hierin? En wat kun je doen als leidinggevende om die verbinding te bevorderen?” “Tijdens ons onderzoek hebben we de term verbindend leiderschap geïntroduceerd, een term die toen nog niet of nauwelijks gebruikt werd. Vandaag is het begrip gemeengoed geworden in ons netwerk. Ons onderzoek heeft zich ondertussen uitgebreid naar verwante thema’s zoals ‘Hoe creëer je vertrouwen?’, of het ‘Wat zijn verbindende waarden?’. Op dit ogenblik ben ik bezig met een traject rond transparantie in communicatie.”
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 5
Gelukzalig gevoel “Op vraag van enkele leden uit Vlaams-Brabant ben ik dan vorig jaar begonnen met een reeks van vier workshops rond verbindend leiderschap, bedoeld voor CEO’s. Die eerste reeks was in geen tijd uitverkocht. Het was voor mij de eerste keer dat ik zo’n workshops gaf. Het was een leuke ervaring, al waren sommige zaken wel voor verbetering vatbaar. Gaandeweg hebben we de workshops verder verfijnd.” “Eén van de zaken die de deelnemers bijzonder waarderen, is dat we een goeie mix gevonden hebben tussen tussen theoretische input en momenten waarop mensen de gelegenheid krijgen om ervaringen uit te wisselen met collega-ondernemers. Het moment waarop je merkt dat je dat juiste evenwicht gevonden hebt, vind ik heel “Vooral tijdens de rit naar huis, wanneer bijzonder. Dan komt er je die momenten weer voor de geest zo'n drive in je groep komt. Mensen gaan aan haalt, overvalt er je zo’n gevoel van de slag met wat je hebt aangebracht, ze brengen gelukzaligheid. En dat is heerlijk.” spontaan voorbeelden aan, wisselen ervaringen uit ...” “Het is alsof mijn tussenkomsten nog nauwelijks waargenomen worden. Ik heb dan vanalles voorbereid voor zo’n sessie, maar dan kijk ik daar niet meer naar. Zo’n momenten maken mij enorm gelukkig. Daar kan ik uren nadien nog van nagenieten. Vooral tijdens de rit naar huis, wanneer je die momenten weer voor de geest haalt, overvalt er je zo’n gevoel van gelukzaligheid. En dat is heerlijk.” Het is niet altijd wat het lijkt “Een mooi verhaal uit de workshops is dat van een IT-manager. Hij nam deel aan onze sessies in Antwerpen. Tijdens de eerste twee sessies zat hij met een uitgestreken gezicht te luisteren. Ik dacht bij mezelf: die vindt het waarschijnlijk allemaal flauwekul. Met al zijn vezels liet hij merken dat het hem niet interesseerde. Ook toen hij de zaal verliet, zag ik hem rondkijken met een blik van: vinden jullie dit hier ook je reinste onzin? Geen prettig gevoel was dat. Ik dacht nog: de zie ik niet meer terug.” “Maar kijk, de derde sessie was hij daar opnieuw. Toen ik hem tijdens die sessie een vraag stelde in het kader van een oefening gaf hij antwoord en nam hij spontaan deel aan de volgende gesprekken. In de vierde en laatste sessie deed hij van het begin tot het einde enthousiast mee.”
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 6
“Achteraf gaf hij op zijn evaluatieformulier te kennen dat hij het superinteressant gevonden had. De onderwerpen van de workshops lagen ver van zijn core-business. Hij had er al eens iets over “In het begin liet hij met al zijn gelezen maar het was voor hem toch allemaal vrij abstract vezels merken dat het hem niet gebleven. Hij was dus blij dat interesseerde. Achteraf gaf hij op hij het eens op een bevattelijke zijn evaluatieformulier te kennen manier gepresenteerd had gekregen. Het had hem ook dat hij het superinteressant vond.” plezier gedaan dat had kunnen praten met mensen uit andere sectoren. Op dat moment heb ik beseft dat je je lelijk kunt vergissen in de signalen die iemand uitstuurt." Dankbaarheid “Had ik enkele jaren geleden dus de angst laten primeren, dan was ik wellicht bij de Tabor WGO-groep gebleven. Niet dat ik daar per se ongelukkig zou zijn. Door mijn angst toch te overwinnen heeft er zich wel een hele nieuwe wereld van mogelijkheden voor mij geopend. Ik ben trots dus dat ik die stap destijds heb durven te zetten." “Ik heb het gevoel dat ik "Door mijn angst toch te vandaag weer heel dicht zit bij overwinnen heeft er zich een hele wie ik ben en wat ik wil doen. Af en toe ga ik nog eens langs nieuwe wereld van mogelijkheden bij mijn vorige werkgever en voor mij geopend." dan besef ik plots hoeveel nieuwe mensen ik heb leren kennen in de voorbije twee jaar, hoeveel nieuwe ervaringen ik heb kunnen opdoen: workshops geven, lezingen geven, teksten schrijven, ... Ik ben daar ongelooflijk dankbaar voor.”
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 7
Verbinden door te boeien “Als ik terugkijk op mijn verhaal, dan zou ik mensen de raad geven om niet te wachten tot je vijftigste om je de vraag te stellen of je nog op je eigen pad zit, of je nog wel aan je eigen verhaal aan het schrijven bent. Het loont om bewust met je loopbaan bezig te zijn. Als je voelt dat je ergens niet meer thuis bent, blijf dan niet enkel omwille van het materiële comfort, want dat kan je na een tijdje zuur opbreken."
“Bewust bezig zijn met wat je
"‘Zo op je tweeënvijftigste nog een nieuwe richting durven uit belangrijk vindt en hoe je evolueert te gaan, dat is toch niet in je job hoeft zich niet automatisch evident,’ is iets wat ik vaak te vertalen in: ik ga weg.” hoor. Ik ontmoet veel mensen die mijn leeftijd hebben of zelfs tien jaar jonger zijn en die in hun job in een uitzichtloze situatie terecht gekomen zijn. Mensen die niet de moed of de steun vinden om eruit te stappen zodat ze aan iets anders kunnen beginnen. Die mensen probeer ik vandaag te stimuleren om dat wèl te doen.” "Bewust bezig zijn met wat je belangrijk vindt en hoe je evolueert in je job hoeft zich overigens niet automatisch te vertalen in: ik ga weg. Het kan zich net zogoed vertalen in een evaluerende job binnen eenzelfde organisatie.” “Een bedrijf heeft net zo goed de verantwoordelijkheid om alert te zijn voor de match tussen wie een medewerker is en welke functie hij of zij heeft. Als organisatie moet je mensen proberen te binden door ze te boeien. Die twee woorden hebben een dubbele betekenis. Binden is niet vast-binden. Bedrijven proberen wel eens om hun mensen aan zich te binden door ze allerhande voordelen te geven. Waardoor ze hun medewerkers vaak geboeid houden, maar dan in de zin van ‘geketend’. ”
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 8
Anders kijken naar werkgever-werknemer-relaties “Of je dan als bedrijf zover moet gaan dat je je mensen in sommige gevallen actief helpt om op zoek te gaan naar andere organisatie die beter aansluiten bij wie ze zijn en wat ze willen? Dat zou een vergevorderde vorm van verbinding zijn, want dan bouw je een relatie op met je medewerkers die verder gaat dan het zakelijke contract dat je met elkaar hebt. Ik heb een bedrijf gekend dat bewust ervoor kiest om een relatie te behouden met werknemers die het bedrijf verlaten. Hun visie was: je kunt niet uitsluiten dat iemand eerst elders ervaring opdoet en daarna terugkeert. Iets waar beide partijen van kunnen profiteren.” “Het is belangrijk om goed het
onderscheid te maken tussen “Vandaag is dat helaas nog geen algemeen goed binden en boeien. Als organisatie geworden. We komen uit een moet je mensen proberen te binden tijd van lifelong employment, waar een job zowat een door ze te boeien. Niet door ze vast levenslange verbintenis was, een beetje zoals een huwelijk. te binden.” Als iemand vertrekt, dan zie je nog altijd dat sommige bedrijven reageren alsof de medewerker hen in de steek gelaten heeft. ‘Jij laat ons zitten, dus verdwijn maar uit ons leven.’" Wat Rik vond van het gesprek “Ik ben me door dit gesprek bewuster geworden van mijn gedrevenheid om nieuwe dingen uit te proberen. Het was leuk om het hele verhaal eens op die manier te kunnen formuleren. Het heeft voor mij nog eens scherp gesteld dat het kan, op je vijftigste een comfortabele job achter laten omdat hij niet langer bij je past. Het is goed om het te doen. Ieder jaar dat je in een situatie blijft die je niet zint, is een jaar teveel.” Wil je meer weten over Riks werk bij VKW? Kijk op http://www.vkw.be/over-vkw/contact/218-denktank-vkw-metena Of contacteer Rik via
[email protected]
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 9
Over Superbly Human Superbly Human is gespecialiseerd in het verzorgen van gesprekken die het beste naar boven brengen in mensen, organisaties en hun omgeving. Op die manier helpen we onze klanten om werk te maken van een beter leven en beter werk in een betere wereld. Wil je zelf ervaren hoe zo’n gesprek jou kan helpen? Of ken je iemand die je een plezier zou kunnen doen met zo’n gesprek? Neem dan contact op:
[email protected] Of bel: +32 472 50 90 76 Disclaimer Geïnspireerd door wat je gelezen hebt in dit interview? Laat het gerust weten aan je vrienden. Als je dat doet, citeer dan alsjeblieft op een correcte manier. Wil je het interview graag publiceren, vraag dan eerst schriftelijk toestemming aan de auteur (
[email protected]).
hoveniersstraat 19 9050 ledeberg 00 32 472 50 90 skype: superblyhuman
[email protected] www.superblyhuman.com B.T.W. - BE - 0825.977.863 IBAN: BE09 132 5365474 57 BIC: BNAGBEBB
Pagina 10