RICHARD KRAJICEK FOUNDATION JAARVERSLAG 2013
RICHARD KRAJICEK FOUNDATION JAARVERSLAG 2013
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
INHOUD
17
Sportieve Opening Parlementaire Jaar
18 Gala 7 Voorwoord
18 Charity Dinners
8
21 Financiële steun
De Richard Krajicek Foundation
21 VriendenLoterij 9
De organisatie van de Foundation
21
ABN AMRO, hoofdsponsor sinds 2003
9
Visie en missie
21
Danone, partner sinds 2008
9 Organisatie
21
Vaessen, partner sinds 2009
9
22 Speel- en sportpartners
Afgelopen jaren in grafieken
10 De Krajicek aanpak
22 Fondsen 22 Subsidies
11
Behaalde resultaten in 2013
12
Krajicek Sportclubs
14
Krajicek Opleidingen
14
De Krajicek Events
14
De Danone Nations Cup
14
De ABN AMRO Young Talent Trophy
15
De Krajicek Basketball Tour
15
Krajicek Sportdag
22 Donaties
23 Verwachtingen voor 2014
25 Financiële verantwoording
26 Jaarrekening
30 Verantwoordingsverklaring RKF 2013 17
Bijzondere momenten van 2013
17
Afsluiting Krajicek Leerstoel
17 Koningsspelen
‘Niet alleen een sportfoundation, maar vooral ook een sociale foundation’ Richard Krajicek, oprichter Richard Krajicek Foundation
Koningsspelen
VOORWOORD
Ik heb in al die jaren van de Foundation gemerkt dat het
“Van ‘onze’ professor Paul Verweel heb ik geleerd wat
positieve verbindingen tot stand te brengen. Het is mo-
de waarde van sociale cohesie echt is: het gaat om de
gelijk om kinderen aan het sporten te krijgen, mensen te
positieve verbindingen die mensen met elkaar weten te
helpen in hun goede werk voor anderen, en buurten beter
maken. Zo’n sociaal netwerk betekent enorm veel voor
en leuker te maken. Daar willen wij met de Foundation
ons allemaal, maar zeker voor de jeugd uit de aandachts-
op allerlei manieren ons steentje aan bijdragen. Zowel
wijken. Sport is daarvoor een prachtig middel zoals we dit
letterlijk als figuurlijk.
mogelijk is om met z’n allen met veel inzet en geduld
jaar met de Foundation weer hebben laten zien.”
Richard Krajicek De jeugd, juist in deze wijken, heeft aandacht en structuur nodig. De Foundation biedt die aandacht en structuur met behulp van de sportleiders, onze scholarshippers en de sportclubs. De Foundation zoekt die jongeren die zelf als kind op de playground hebben gesport en nu een voorbeeld willen zijn voor de kinderen uit hun straat of buurt. De scholarshippers zetten een eigen sportclub op en bieden de kinderen de structuur die ze nodig hebben om te slagen in het leven. Misschien wel als scholarshipper: de ‘verbinders’ van de buurt. De cirkel is dan helemaal rond. Zo hebben wij ook de Koningsspelen bedacht: als een sportief Oranjefeest voor alle kinderen van Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. Met z’n allen samen ontbijten en sporten mogelijk gemaakt door het Nederlandse bedrijfsleven…. Als dat geen verbinding is. En ondanks de regen en de korte voorbereidingstijd was het een prachtig feest voor meer dan 1,3 miljoen kinderen.
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
Als de sportplek er ligt, dan begint het pas
‘Ik ga graag naar de playground omdat er een gezellige sfeer hangt en omdat er veel vrienden van mij komen. Ik vind het heerlijk om op deze manier buiten te zijn. Dat is toch veel gezelliger dan binnen zitten?’ Playgroundkind Hendrik de Keizerplein
DE RICHARD KRAJICEK FOUNDATION
Het bestuur van de Richard Krajicek Foundation heeft in 2013 het besluit genomen om op zoek te gaan naar een nieuwe directeur om de organisatie verder te professio-
DE ORGANISATIE VAN DE FOUNDATION
naliseren. Per 1 maart 2014 is Liesbeth Pruijs hiervoor aan-
2013: de Richard Krajicek Foundation op zoek naar verbinding in al haar activiteiten
gesteld. De sinds medio 2011 zittende directie, bestaande uit de mannen van het eerste uur van de foundation, Wim de Jong en Eric van Veen, hebben de vele initiatieven in de afgelopen jaren stevig verankerd. ‘Nu is het tijd om al deze prachtige initiatieven beter met elkaar te verbinden,
Na de festiviteiten van het 15-jarig bestaan in 2012
zodat wij nog meer slagkracht kunnen ontwikkelen’, aldus
bleek 2013 ook weer een bijzonder jaar. Het is voor de
Richard Krajicek. ‘Wat de heren in de afgelopen 16 jaar
mensen van de RKF een mooi jaar geweest met grote
met hun werk hebben bereikt, is natuurlijk indrukwekkend.
uitdagingen en veranderingen. De RKF was onder andere
Ik ben ze dan ook heel dankbaar.’
nauw betrokken bij de organisatie van de Koningsspelen.
AFGELOPEN JAREN IN GRAFIEKEN
aantal scholarshippers
VISIE EN MISSIE De foundation heeft als doel: het stimuleren van sportieve activiteiten, in een sociaal veilige situatie, voor jongeren in
707 totaal per jaar
die wijken waar de mogelijkheden beperkt zijn. Niet alleen 529
om haar gezondheid, maar ook de maatschappelijke kansen en de sociale veiligheid van de jeugd in die wijken te stimuleren. Door jeugd in aandachtswijken in een sociaal
372
veilige omgeving actief te laten zijn, worden belangrijke sociale vaardigheden spelenderwijs geoefend. Zo krijgen
221
jongeren de kans om zich te ontwikkelen en een voor125
beeldfunctie voor de wijk te vormen.
Richard werd in februari gevraagd om zitting te nemen
Helaas hebben we vanwege overlijden in april 2014 ook
in het Nationaal Comité Inhuldiging met als opdracht
afscheid moeten nemen van onze bestuursvoorzitter,
om een leuke festiviteit rondom de inhuldiging van onze
Jan Peter Schmittmann. ‘Dankzij zijn visie is onder zijn
nieuwe Koning te bedenken en te organiseren. Een
tienjarig voorzitterschap de Richard Krajicek Foundation
De Richard Krajicek Foundation is een stichting gevestigd
enorme uitdaging voor de Foundation, maar het resultaat
uitgegroeid van een kleine Haagse stichting naar een
in Den Haag die bestaat uit een directie die het beleid
was geweldig. De eerste Koningsspelen met meer dan 1,3
landelijke organisatie die zijn steentje bijdraagt aan sport
bepaalt, een team van uitvoerende medewerkers en een
miljoen deelnemende kinderen op vrijdag 26 april was een
voor kinderen in buurten waar dat niet vanzelfsprekend
bestuur dat een controlerende functie heeft. De orga-
ORGANISATIE
succes! En dat in een jaar waarin Oranje toch al voor veel
is’, aldus Krajicek hierover. ‘Wij zijn Jan Peter Schmittmann
nisatie heeft in 2013 5.8 fte medewerkers in dienst. Het
verbinding zorgde.
dan ook erkentelijk voor alles wat hij voor de Richard
bestuur bestaat uit Jan Peter Schmittmann (voorzitter),
Krajicek Foundation heeft betekend.’
Maarten van Kempen (secretaris), Ellen Kousen (penning-
77 8 2006
30 22 2007
47 2008
48 2009
96 2010
151 2011
157 2012
178 2013
aantal playgrounds 100
totaal
103
per jaar 81 72
meester) en de bestuursleden Richard Krajicek, Wilbert 61
Stolte (afgetreden 14 oktober), Prins Floris van Oranje en Jolanda Jansen.
47 34 22 17 10 6 6 5 3 2 1 1 1 2 1 0 4 7 5 12 13 14 11 10 19 3 '98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
Samen met onze partners willen wij het verschil maken. Samen willen wij ons inzetten voor de sportieve jeugd uit de aandachtswijken
DE KRAJICEK AANPAK In samenwerking en grotendeels gefinancierd door de gemeenten begint het werk van de Richard Krajicek
Alleen met goede sportleiders bereik je iets, niet door het recht van de sterkste te laten gelden
BEHAALDE RESULTATEN IN 2013
Foundation bij de aanleg van multifunctionele sportpleinen, de zogenaamde playgrounds. Onderscheidend daarin is dat de aanleg nooit standaard, maar altijd maatwerk is. In samenspraak met de buurt en de gebruikers worden
de playground aanwezig is. Dat hoeft niet 24 uur per dag, zeven dagen in de week. Het gaat erom een ‘gezicht’ op de playground te hebben. De RKF stelt als voorwaarde
Sociaal veilige Krajicek playgrounds zorgen voor verbinding
de velden ingericht waardoor het ‘eigenaarschap’ en de betrokkenheid van de initiatiefnemers wordt gestimuleerd.
Dit kan alleen als er goede sport- en spelbegeleiding op
dat een sportleider drie maal per week activiteiten organiseert gedurende het playgroundseizoen (april t/m oktober). De Krajicek playgrounds kenmerken zich door de aanwezigheid van goede sportleiders. Dit is al vanaf
De RKF vindt het belangrijk om het recht van de sterkste
de eerste playground in 1998 de filosofie van de RKF
te doorbreken. De veelal oudere jongens mogen niet
geweest: niet alleen aanleggen, juist ook begeleiden.
Daarnaast ligt de nadruk voor de RKF niet alleen op het
de dienst uitmaken op onze playgrounds. Dit betekent
aanleggen van de velden zelf (de hardware), maar juist
namelijk dat jongere kinderen en meisjes nauwelijks aan
In 2013 zijn drie nieuwe playgrounds aangelegd. Na de
ook op de begeleiding op de playgrounds (de software).
het sporten en bewegen komen. De RKF wil dat niet aan
stormachtige groei in 2012 is er gekozen om de groei
Die software moet ervoor zorgen dat er verbindingen tot
het toeval overlaten, maar zich sterk maken voor sociaal
te temperen en ons te richten op de kwaliteit van de
stand komen. Veel aandacht gaat dan ook uit naar het
veilige sportplekken in de buurt. Daarom besteedt de RKF
begeleiding en het sociale netwerk op de playgrounds.
regelmatig organiseren van activiteiten en het opleiden
het grootste deel van haar tijd aan het mogelijk maken van
en begeleiden van mensen uit de buurt door middel van
deze prettige plekken om te sporten en spelen.
sportleiderschap, scholarships en sportclubs. Zo raakt inkomsten per jaar
de buurt op meerdere manieren betrokken bij de play-
€ 1.086.662
€ 1.058.368
€ 1.053.000
€ 1.437.000
€ 1.828.900*
€ 1.240.089
€ 2.206.075**
'06
'07
'08
'09
'10
'11
'12
'13
923.776 €
'05
923.324 €
'04
794.584 €
'03
275.100 €
'02
170.784 €
'01
238.207 €
grounds en ‘hun’ jongeren.
* Inclusief éénmalige bijdrage van € 450.000 van de VriendenLoterij voor realisatie Duurzame Playground. ** Inclusief bijdrage van € 1.000.000 van de VriendenLoterij voor realisatie Koningsspelen.
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
De positieve jongeren uit de buurt zelf zijn het perfecte rolmodel voor de kinderen van de playground Richard Krajicek Foundation Scholarship uitreiking en Sportleiders bijeenkomst
scholarshippers van schooljaar 2013-2014 uit handen van
De echte verbinders in de buurt: de scholarshippers
Richard Krajicek zijn/haar studiebeurs ontvangen.
KRAJICEK SPORTCLUBS De Richard Krajicek Foundation beloont jongeren die zich positief inzetten voor hun eigen buurt door ze een studiebeurs voor een opleiding aan te bieden. In ruil voor het betalen van maximaal 1000 euro aan hun studiekosten
Samen met hun vriendjes en vriendinnetjes sporten in hun eigen buurt
zetten zij zich voor minimaal 100 vrijwillige uren in op een plein in hun buurt. Wij vragen van de scholarshippers dat
De RKF verwacht de komende jaren veel van de Krajicek
zij een eigen Krajicek Sportclub opzetten en daar hun 100
Sportclubs. Een eigen Sportclub in de eigen buurt is ideaal
uur aan besteden.
voor de jeugd. De kinderen en jongeren sporten op vaste tijden, krijgen een clubpas en bij goede verdiensten ook
In het schooljaar 2012-2013 hebben 178 jongeren
een shirt. Hierdoor wordt sporten voor veel kinderen in
deelgenomen aan het scholarship-programma. Door
buurten van de RKF weer haalbaar. Ze hoeven niet te
het nauwe contact van de RKF met de scholarshippers
reizen, het lidmaatschap is gratis en ze krijgen trainingen
en de sportleiders blijven de uitvalcijfers beperkt. 160
van scholarshippers, jongeren uit hun eigen buurt waar
jongeren hebben uiteindelijk hun scholarship met goed
ze vaak tegen opkijken. De Krajicek Sportclubs zijn voor
gevolg afgerond. Zij hebben hun opleidingsjaar behaald
een aantal kinderen ook een opstap naar een ‘echte’
en minimaal 100 uren inzet op de playground volbracht.
sportvereniging.
In 2013 is op deze manier ruim 16.000 uur aan extra begeleidingsuren door de scholarshippers verzorgd.
In 2013 zijn meer dan 50 initiatieven door de scholarshippers genomen om Krajicek Sportclubs op te
De RKF heeft al 707 studiebeurzen uitgereikt aan jongeren in de afgelopen 8 jaar. Dit betekent dat er meer dan 70.000 uur aan extra begeleiding is geweest op de Krajicek playgrounds door jongeren uit de buurt.
richten voor ‘hun’ kinderen. De scholarshippers krijgen de opdracht om de 100 uur inzet die zij doen, aan te wenden om een Krajicek Sportclub op te zetten. Vooral voor meisjes blijken deze sportclubs erg goed te werken. Eind 2013 is een start gemaakt met het registreren van sportclubs en ‘leden’ en zijn 9 sportclubs geregistreerd met 130 leden. In 2014 zal hier een sterke
Van de 178 deelnemers was 80% jongen en 20%
groei plaats vinden.
meisje. De RKF streeft naar minimaal 30% vrouwelijke scholarshippers. Hier is nog een wereld te winnen, zeker ook aangezien wij meer meisjes op de playgrounds willen hebben. Op 11 oktober heeft de nieuwe lichting
Richard Krajicek, Nasha El Idrissi en Fabio Marques Rodrigues
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
‘Voor alle jongens is het een onvergetelijke ervaring om aan dit wereldkampioenschap te kunnen deelnemen. En dan nog wel in het prachtige stadion van Wembley!’ Coach Kenan Koseoglu van het winnende team Danone Nations Cup
KRAJICEK OPLEIDINGEN
DE DANONE NATIONS CUP
DE KRAJICEK BASKETBALL TOUR
Alleen opleiding zorgt ervoor dat deze jeugd verder kan komen
6 jaar verbonden met de RKF
Laagdrempelig en competitief
De RKF werkt al sinds 2008 samen met Danone aan de or-
De Krajicek Basketbal Tour is in 2013 in samenwerking met
De RKF zet zich middels de scholarships in om de jeugd
ganisatie van de Danone Nations Cup. De DNC staat be-
de BAM voor het eerst georganiseerd. In totaal hebben 12
uit minder bedeelde wijken meer kansen te geven in de
kend als het officieuze wereldkampioenschap voetbal voor
playgrounds uit Den Haag, Utrecht en Rotterdam meege-
maatschappij. Het is belangrijk dat de begeleiding op
kinderen van 10 tot 12 jaar. In 2013 deden 61 Krajicek play-
daan aan de Basketball Tour met in totaal 860 kinderen en
de goede wijze op de playgrounds wordt aangeboden.
grounds met in totaal 86 teams en meer dan 1200 kinde-
jongeren. Zij kregen op de playgrounds meerdere clinics
Daarom streven wij ernaar alle betrokkenen te scholen. De
ren mee aan de kwalificatiewedstrijden. De landelijke finale
van professionele basketballers en speelden aan het eind
RKF biedt daarvoor zowel op niveau 2 als 3 een keuzevak
werd gespeeld in het stadion van FC Den Bosch. Krajicek
van de tour een landelijk toernooi.
aan op het ROC Twente in Enschede, het Albeda College
Sportclub Zuiderpark uit Rotterdam is de uiteindelijke win-
in Rotterdam en het Mondriaan College in Delft.
naar geworden van de Nederlandse Danone Nations Cup 2013. Dit team met jongens van Rotterdam Zuid heeft
Eind 2013 is een subsidie toegekend vanuit het ministerie
Nederland vertegenwoordigd op het wereldkampioen-
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om in samenwer-
schap in London en heeft een fantastische ervaring mee
king met de Cruyff Foundation (JCF) een 2-daagse cursus
mogen maken.
voor Buurtsportcoaches op te zetten. De cursus richt zich op het creëren van sociaal veilige sportplekken in de buurt. Hoe doe je dat, en hoe verduurzaam je het netwerk
KRAJICEK SPORTDAG Voor kinderen, ouders en buurtbewoners De Krajicek Sportdag is een landelijk sportevenement
DE ABN AMRO YOUNG TALENT TROPHY
waarbij kinderen tussen 6 en 12 jaar lekker kunnen bewegen op een Playground. Tijdens deze gratis
dat daarvoor nodig is? De RKF en JCF zullen 400 buurt-
Plezier voorop
sportcoaches hiervoor gaan opleiden.
toegankelijke sportdag kunnen de kinderen aan allerlei leuke sportieve activiteiten meedoen en leuke prijzen winnen. De Sportdag is op 9 juli 2012 voor het eerst
DE KRAJICEK EVENTS Sporten in teamverband zorgt voor verbroedering en verbinding
De ABN AMRO Young Talent Trophy is een jaarlijks ten-
georganiseerd om het jubileum van de foundation ook op
nisevenement voor kinderen tussen 10 en 12 jaar. In 2013
de playgrounds te vieren. Dit was zo’n succes dat besloten
hebben 23 gemengde teams met zo’n 900 jongens en
is het jaarlijks terug te laten keren als evenement. In 2013
meisjes meegedaan aan het toernooi. De finalisten spelen
hebben 31 playgrounds met in totaal bijna 3200 kinderen
de finale tijdens het ABN AMRO World Tennis Tournament
deelgenomen aan de Krajicek Sportdag.
in Ahoy in 2014. De Richard Krajicek Foundation biedt met de Krajicek Events een aanvulling op het sportaanbod dat de Foundation aan de playgroundkinderen biedt. Dit zijn de navolgende toernooien waarvoor de jeugd in teamverband kan trainen.
‘Als plezier voorop staat en je het gelukmoment van een kind tijdens een activiteit ziet, een kind dat dit juist zo erg nodig heeft.. daar doe je het voor’ Sportleider Mannes Verwer uit Enschede
Krajicek Basketball Tour
BIJZONDERE MOMENTEN VAN 2013 AFSLUITING KRAJICEK LEERSTOEL Op 12 maart is de Krajicek Leerstoel, die sinds 2007 met veel enthousiasme bekleed werd aan de Universiteit van Utrecht, door professor Paul Verweel afgesloten. De Leerstoel heeft de Richard Krajicek Foundation veel waardevols opgeleverd. In de eerste publicatie van de Leerstoel werd benadrukt dat de foundation het verschil maakt in de wijk. Goede sportbegeleiding zorgt voor
KLM, PostNL, Pantar, Interimage, VNO-NCW, Drukkerij Opmeer, Koninklijke Van Gorcum, Hill & Knowlton en vele anderen zijn de Koningsspelen een groot succes geworden. Vanwege het succes is besloten om de Koningsspelen ook in 2014 door de RKF en JCF te laten organiseren. De VriendenLoterij heeft uit de opbrengst van 2013 een bedrag van € 1.000.000,-- toegekend voor de organisatie van de Koningsspelen editie 2014. De RKF is penvoerder voor dit gezamenlijke project.
een wereld van verschil in het leven van de kinderen in aandachtswijken. In het eindrapport ‘De betekenis van
SPORTIEVE OPENING PARLEMENTAIRE JAAR
de Krajicek Scholarship’ werd het scholarshipprogramma
Op 11 september heeft de Sportieve Opening van het
van de foundation onderzocht. ‘Juist de jarenlange
Parlementaire Jaar plaats gehad op het Plein in Den Haag.
betrokkenheid met de mensen van de playgrounds
Meerdere politici en beleidsmakers hebben daar kennis
zorgt ervoor dat er in de wijk sociaal veilige plekken
gemaakt met de sportleiders en kinderen van de Haagse
ontstaan die beweging en ontmoeting stimuleren.’ Met
playgrounds. Zij deden mee aan verschillende toernooitjes
die eindconclusie werd de Krajicek Leerstoel na vijf jaar
voor voetbal en hockey tegen politici en andere bekende
onderzoek afgesloten.
Nederlanders. De RKF gaf - mede door de betrokkenheid van haar sponsors de VriendenLoterij en Kompan - acte
KONINGSSPELEN Februari 2013 werd Richard Krajicek benaderd om zitting te nemen in het Nationaal Comité Inhuldiging om festiviteiten te organiseren rondom de inhuldiging van de nieuwe Koning Willem-Alexander. Op verzoek van Richard heeft de RKF de Koningsspelen bedacht en in samenwerking met de Johan Cruyff Foundation (JCF) de organisatie op zich genomen. De Koningsspelen zijn een sportief Oranjefeest met een goed ontbijt en een leuke sportdag op alle basisscholen in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. In 2013 hebben meer dan 6500 scholen en bijna 1,3 miljoen kinderen deelgenomen. Met hulp van vele partners zoals Jumbo,
de présence.
11e Richard Krajicek Foundation Gala
Walking Dinner Blaricum
Krajicek & Van Nistelrooij
Charity Dinner 11e Richard Krajicek Foundation Gala
GALA
CHARITY DINNERS
Het gala dat op 22 november 2013 gehouden werd, was
Op maandag 17 juni 2013 combineerden de top koks
met de opbrengst van in totaal € 278.000,--. een groot
Mario Ridder van tweesterrenrestaurant De Zwethheul
succes. Ruim 400 gasten waren deze avond in Grand
en Jacob Jan Boerma van driesterrenrestaurant De Leest
Hotel Huis ter Duin in Noordwijk aanwezig om te genieten
hun culinaire hoogstandjes in een intiem verwendiner.
van een spectaculair avondje uit ten behoeve van het
Beide koks hebben niet alleen het idee en concept voor
werk van de RKF.
dit ‘fundraising-dinner’ bedacht, ze hebben ons ook nog geholpen het te organiseren! Op maandag 2 september 2013 combineerden drie tweesterren top koks hun culinaire talenten in een ‘actief’ walking dinner te Blaricum. In drie verschillende keukens van bewoners in Blaricum zijn ter plekke de gerechten bereid. De organisatie was in handen van twee Blaricumse Ambassadrices van de RKF, die wij zeer erkentelijk zijn
WA
ER
CH
RI
TY DINN
NG DIN
ER
B
A
KI
N
L
voor hun werk!
M LA RICU
Danone Nations Cup
‘ABN AMRO heeft een historisch gegroeide relatie met sport en cultuur en sponsort kwalitatief hoogstaande projecten in deze aandachtsgebieden. Samen met de Richard Krajicek Foundation proberen wij bij te dragen aan de ontwikkeling van kinderen via de mogelijkheden die de sport te bieden heeft.’ Ernst Boekhorst, directeur ABN AMRO Foundation en Sponsoring & Events
FINANCIËLE STEUN VRIENDENLOTERIJ De VriendenLoterij steunt organisaties op het gebied van gezondheid en welzijn in Nederland. Uit de opbrengst van de loten ontvangen jaarlijks 43 reguliere goede doelen een bedrag, waaronder de Richard Krajicek Foundation (sinds 2004). Dankzij de deelnemers van de VriendenLoterij ontving de Richard Krajicek Foundation op donderdag 13 februari tijdens het Goed Geld Gala in De Nieuwe Kerk in Amsterdam een bedrag van € 445.625,--. De Richard Krajicek Foundation is de deelnemers van de VriendenLoterij hier ontzettend dankbaar voor!
ABN AMRO, hoofdsponsor sinds 2003 Sinds 2003 is ABN AMRO de hoofdsponsor van de RKF. De bank is op het gebied van wetenschappelijk onderzoek, scholarships en deskundigheidsontwikkeling een zeer belangrijke strategische en betrokken hoofdsponsor.
DANONE, partner sinds 2008 De Richard Krajicek Foundation en Danone hebben beiden het stimuleren van een gezonde levensstijl centraal staan. Danone wil samen met haar medewerkers en de RKF actief bijdragen aan meer beweging en gezondere eetgewoontes voor in moeilijke omstandigheden opgroeiende jeugd. Daarom is Danone een langdurige partnership met de RKF aangegaan.
VAESSEN, partner sinds 2009 ‘Door als bouwonderneming op het gebied van sport, welzijn, cultuur, onderwijs en overheidsdiensten de RKF te steunen maken wij het nemen van onze maatschappelijke
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
‘Dit is iets wat ik elk kind zou gunnen, om zoiets te kunnen hebben. Het begon met een normale groep maar ondertussen is het toch een soort familie geworden. We hebben heel veel over voor elkaar, ik zou dit nog vele jaren willen doen!’
‘Het feit dat ik een kind gelukkig kan maken, en hem kansen kan aanbieden op het gebied van sport doet mij heel goed. Naast het sporten, de band die creëert met de kinderen is onbeschrijfbaar! Er is heel veel respect en liefde voor elkaar.’
Achraf Koukkouh (13 jaar), deelnemer van Sportclub Carnisse in Rotterdam
Saifrehman Butt, scholarshipper op playground Carnisse in Rotterdam
FONDSEN
verantwoordelijkheid bijzonder concreet en tastbaar. Niet
VERWACHTINGEN VOOR 2014
alleen door te delen in ons succes, maar ook door een
De RKF is in 2013 bijgestaan door diverse fondsen bij de
belangrijke gebruikersgroep van onze accommodaties te
aanleg en renovatie van playgrounds en het toekennen
steunen.’ Tom Haagmans, directeur Vaessen BV.
van scholarships aan jongeren uit de buurten van de
De belangrijkste doelen van de RKF zijn in 2014:
playgrounds.
• Het verder verbeteren van de kwaliteit van de
SPEEL- EN SPORTPARTNERS Met enkele partners uit de speel- en sportwereld heeft de
begeleiding en het sociale netwerk op de playgrounds • Vermogensfonds Schiefbaan Hovius heeft voor drie jaar bijgedragen aan sportbegeleiding voor playground
RKF een langdurige relatie. Omdat zij geloven in het werk van onze foundation. Omdat ze geloven in meer ruimte voor sport. Belangrijke partners zijn Nijha, Kompan, Velopa en Pulastic.
Ketelveld in Den Haag • Fonds Vlaardingen Schiedam heeft 3 scholarshippers gesteund voor de playgrounds in Schiedam • Gemeente Amsterdam heeft gezorgd voor de renovatie van playground Reigersbos • Fonds 1818 heeft bijgedragen aan de realisatie van een Krajicek Playground in de Leidse Slaaghwijk.
• Het gestaag laten groeien van het aantal playgrounds naar circa 108 • Het verder in kaart brengen van de resultaten van de playgrounds en daarmee het onderscheidend vermogen van de Foundation versterken • Het verder ontwikkelen van de foundation als kenniscentrum waarbij de effecten zullen worden gemeten van het sporten in wijken • Het ondersteunen van circa 150 scholarshippers 2014-2015
SUBSIDIES De RKF heeft in 2013 een subsidie ontvangen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor de ontwikkeling van een cursus voor de buurtsportcoaches. NOC NSF heeft geld ter beschikking gesteld voor ondersteuning van aanvragen in het kader van de Sportimpuls.
• Het behalen van 200 geregistreerde ‘leden’ voor de Krajicek Sportclubs • Het organiseren van drie Krajicek Events: Danone Nation Cups, Young Talent Trophy en Krajicek Basketbaltour met deelname van respectievelijk minimaal 30 teams, 10 teams en 5 teams • Het organiseren van de Krajicek Sportdag op minimaal 30 playgrounds
DONATIES
• Het aanbieden van de opleiding Krajicek Sportleider 1
De Foundation mag zich verheugen op een warme
aan alle sportleiders en scholarshippers, zodat zij
belangstelling bij fondsenwervende activiteiten door
voldoende kennis hebben over onze manier van
particulieren. Ook in 2013 heeft de Foundation diverse
werken om van de playground een sociaal-veilige plek
bijdragen ontvangen. Naast de financiële opbrengst is het
te maken. Dit jaar minimaal 30 deelnemers.
generen van naamsbekendheid een belangrijk aspect van deze activiteiten. Dankzij deze steun zien we meer buurten met een sportieve achterstand opbloeien en kinderen met blije gezichten rondrennen.
Achraf Koukkouh (13 jaar), deelnemer van Sportclub Carnisse in Rotterdam
Saifrehman Butt, scholarshipper op playground Carnisse in Rotterdam
• Het realiseren van de Duurzame Playground in Den Haag • Het organiseren van een expertmeeting over het ‘meten’ van de effectiviteit van de Krajicek playgrounds • Het ondersteunen van de organisatie van de Koningsspelen
ABN AMRO Young Talent Trophy
FINANCIËLE VERANTWOORDING
besteed is aan deze doelstelling ten opzichte van de totale
De inkomsten in 2013 bedroegen € 2.206.075. Hierin
De RKF ontvangt haar inkomsten van het bedrijfsleven,
is opgenomen een opbrengst van € 1.000.000 van de
vermogensfondsen, de VriendenLoterij, eigen fond-
VriendenLoterij ten behoeve van de organisatie van de
senwervende events en particuliere fondsenwervende
Koningsspelen in 2014 en 2015. Dit bedrag wordt middels
acties. Het percentage besteed aan de fondsenwerving
resultaatbestemming 2013 hiervoor gereserveerd in
bedraagt dit jaar 15,7%. Dit is ruim binnen de norm van
het ‘Bestemmingsfonds Koningsspelen’. Zonder deze
25% die het CBF stelt. Wel voelt de RKF de noodzaak om
inkomstenpost zijn de inkomsten 2013 nagenoeg gelijk
de kosten voor fondsenwerving de komende jaren te laten
aan de inkomsten van 2012 (€ 1.240.089). De uitgaven
toenemen om meer inkomsten te kunnen genereren.
lasten bedraagt 82,4% (80,8% in 2012).
2013 zijn € 1.150.782 en het resultaat 2013 bedraagt € 55.293 positief(exclusief het resultaat Koningsspelen
De RKF realiseert zich dat zij zuinig met de bijdragen
ad 1 miljoen). Dit resultaat wordt samen met de vrijval
van particulieren en bedrijven dient om te gaan, en dat
uit bestemmingsfondsen en - reserves ad € 72.005
de bijdragen zoveel mogelijk ten goede moeten komen
toegevoegd aan de overige reserve.
aan de jeugd van de playgrounds in de aandachtswijken. Momenteel bedraagt het percentage van de kosten voor
De RKF is een foundation die van oudsher verreweg het
beheer en administratie ten opzichte van de totale kosten
grootste gedeelte van haar gelden besteed aan de doel-
slechts 6,3%.
stelling: de jeugd van de playgrounds. Bijna 4,0 fte (van de 5,8 fte) zijn medewerkers die direct betrokken zijn bij
De RKF is tevreden over de inkomsten en uitgaven van het
het werk op de Krajicek playgrounds. Het percentage dat
mooie jaar 2013.
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
BALANS PER 31 DECEMBER 2013
STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013
NA RESULTAATBESTEMMING
ACTIVA
Materiële vaste activa
31-12-2013 €
31-12-2012 €
Inrichting en inventaris
1.496
18
Hard- en software
6.899
2.980 8.395
BATEN
Te vorderen posten en overlopende activa
2.998
89.984
114.115
1.416.937
475.608
Uitkomst 2012 € 710.674
1.445.624
500.000
510.521
Subsidies van overheden
22.704
–
–
Rentebaten en baten uit beleggingen
13.655
20.000
18.894
Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden
Vorderingen Debiteuren
Aangepaste begroting 2013 € 765.000
Uitkomst 2013 € 724.092
Som der baten
1.506.921
589.723
Liquide middelen
1.037.797
813.105
Totaal activa
2.553.113
1.405.826
LASTEN
Besteed aan doelstelling
2.206.075
1.285.000
1.240.089
948.013
973.500
1.225.411
Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden
PASSIVA
Reserves en fondsen
113.821
90.000
100.701
16.032
50.000
44.697
129.853
140.000
145.398
72.916
164.000
145.851
Som der lasten
1.150.782
1.277.500
1.511.660
Resultaat
1.055.293
7.500
– 276.571
Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve RKF-Leerstoel Overige reserve
703.191
703.191
–
58.417
150.805
23.507 853.996
Beheer en administratie
785.115
Fondsen Bestemmingsreserve Koningsspelen Bestemmingsreserve Architectuurprijsvraag
1.000.000
–
436.412
450.000
Totaal reserves en fondsen
1.436.412
450.000
2.290.408
1.235.115
Schulden op korte termijn Crediteuren
117.423
113.208
Belastingen en premies sociale verzekeringen
25.447
10.746
119.835
46.757
Overige schulden
Totaal passiva
262.705
170.711
2.553.113
1.405.826
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2013 RESULTAATBESTEMMING Sportieve Opening Parlementaire Jaar
€ Resultaat 2013
1.055.293
UIT Bestemmingsreserve RKF-leerstoel
58.417
Bestemmingsfonds architectuurprijs
13.588
Overige reserve
– 72.005
NAAR Bestemmingsfonds Koningsspelen Overige reserve Continuïteitsreserve
1.000.000 127.298 – 1.127.298
Per saldo
1.055.293
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
VERANTWOORDINGSVERKLARING RKF 2013 Aan de Richard Krajicek Foundation is het CBF Keur van het Centraal Bureau Fondsenwerving verleend. De
directie en bestuurders wordt geëvalueerd. 2. de effectiviteit en doelmatigheid van de bestedingen is nagestreefd. 3. de omgang met belanghebbenden heeft plaatsgevon-
een brainstorm met medewerkers geweest en meerdere
in Artikel 4 Lid 1.B van het Reglement van het CBF. De
malen is met de directie gesproken over de inhoudelijke
taken en bevoegdheden van het bestuur en directie zijn
ontwikkeling van de RKF.
statutair vastgelegd.
den.
Naast het goedkeuren van de jaarstukken (jaarverslag en
Foundation is in dit kader verplicht om zorg te dragen voor een duidelijke scheiding tussen het toezicht op het
Het Bestuur voldoet aan alle bepalingen zoals beschreven
1: Organisatie Intern Toezicht
functioneren van de Foundation en de uitvoering van haar
De relevante (neven)functies van de bestuursleden in 2013
jaarrekening 2012) zijn onder meer de volgende onder-
waren:
werpen in het bestuur besproken:
• Jan Peter Schmittmann: commissaris bij Iddink BV,
activiteiten. De leden van het Bestuur van de Foundation
De Foundation wordt bestuurd door een bestuur dat
lid Raad van Toezicht van het Filmfonds, en directeur
hebben het bovenstaande principe onderschreven in een
bestaat uit een 6-tal personen. Conform de Statuten
2phase2 BV
verklaring conform de richtlijnen van het CBF.
van de Foundation bestaat het bestuur uit minimaal 5 en
• Ellen Kousen: DGA Timeling Management BV
maximaal 7 personen (art.3).
• Wilbert Stolte: Rijksvertegenwoordiger voor de
In deze verantwoordingsverklaring wordt uiteengezet op
openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba, en
welke wijze:
In de Statuten is vastgelegd op welke wijze de besluitvor-
1. het intern toezicht op bestuurlijke en/of uitvoerende
ming plaatsvindt. Ter vergadering kunnen alleen geldige
taken is georganiseerd, en hoe daaraan uitvoering
besluiten worden genomen indien meer dan de helft van
wordt gegeven. Er wordt gewerkt aan een optimale
het aantal bestuursleden in persoon aanwezig is (art. 8).
samenstelling van het bestuur, en het functioneren van
In 2005 is het Rooster van aftreden vastgesteld: Naam
Functie
Benoemd/herbenoemd
Datum van aftreden
Drs. Mw. E. Kousen
Penningmeester
Juni 2012
28-06-2016
Drs. J.P. Schmittmann
Voorzitter
Juni 2013
28-06-2017 *
Mr M. van Kempen
Secretaris
Juni 2013
28-06-2017
W.J. Stolte
Lid
Maart 2010
14-10-2013
R.P.S. Krajicek
Lid
Juni 2012
28-06-2016
Zijne Hoogheid F.F.M. Floris van
Lid
16 maart 2012
16-03-2016
Lid
3 december 2012
03-12-2016
Oranje-Nassau, Van Vollenhoven Drs. Mw. J.W. Jansen
* in verband met het overlijden van de heer Schmittmann in april 2014 is deze datum thans niet meer van toepassing
• voortgangsrapportages financieel en uitvoering programmaonderdelen (playgrounds, scholarships en sportclubs); • samenstelling nieuw bestuur in de komende jaren; • ontwikkeling visie op de RKF in de komende jaren.
Voorzitter Raad van Commissarissen Dunea NV • Richard Krajicek: toernooidirecteur ABN AMRO World Tennis Tournament en ambassadeur VriendenLoterij • Maarten van Kempen: advocaat bij Dijkstra Voermans
Het Bestuur is verantwoordelijk voor toezicht op het functioneren van de Foundation in algemene zin, het functioneren van het bureau van de Foundation en in het
Advocatuur & Notariaat, en lid Raad van Toezicht
bijzonder het functioneren van de Directie (zie hierna
Stichting MoZart
onder 3). Dit toezicht heeft plaatsgevonden door middel
• Floris van Oranje: directeur KPMG Corporate Finance
van besprekingen gedurende de bestuursvergaderingen
• Jolanda Jansen: directeur Ahoy Rotterdam en be-
waarbij de Directie steeds aanwezig is geweest en regel-
stuurslid Metropolis Festival
matig contact en overleg heeft gehad met (individuele) bestuursleden met medewerkers en/of directieleden van
Op 14 oktober 2013 werd afscheid genomen van be-
de Foundation.
stuurslid Wilbert Stolte. Vanwege de beperkte beschikbaarheid voor de Richard Krajicek Foundation, door zijn
Bij de Kamer van Koophandel is vastgelegd op welke wijze
functie als Rijksvertegenwoordiger voor Bonaire, Sint
en evt. tot welk bedrag bestuurders en Directie ‘bevoegd’
Eustatius en Saba, vond Wilbert dat hij niet meer kon
zijn. De beide directieleden beschikken elk over een
brengen wat hij wenselijk achtte voor de foundation.
beperkte volmacht tot € 25.000. De Bestuursleden zijn
Wilbert is vanaf 1998 direct of indirect (als wethouder
allen gezamenlijk bevoegd, conform het bepaalde in de
Sport van Den Haag) betrokken geweest bij de RKF.
Statuten van de Foundation.
Het bestuur vergadert tenminste twee keer per jaar (art.
Optimale samenstelling van het bestuur
8.1 van de Statuten). In 2013 is het bestuur twee keer bij-
Het Bestuur is verantwoordelijk voor de vaststelling en
eengeweest voor een bestuursvergadering, eenmaal is er
goedkeuring van de jaarstukken.
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
Met betrekking tot de samenstelling van het Bestuur
Bestuur zijn statutair vastgelegd. De leden van Bestuur
website en worden vanaf 2013 gebruikt bij aanvragen voor
inkomsten komt van de sponsors uit het bedrijfsleven
is in het verleden zorggedragen voor inbreng van de
hebben zitting op persoonlijke titel en ontvangen geen
nieuwe playgrounds en scholarships.
en van de VriendenLoterij. De RKF heeft veelvuldig en
noodzakelijke expertise en (maatschappelijke) ervaring.
bezoldiging voor hun bestuurlijke werkzaamheden.
Permanent te borgen ‘kerncompetenties’ zijn:
Bestuur ziet erop toe dat belangenverstrengeling en zelfs
De RKF werkt continu aan een optimale besteding van
werking. Daarnaast komt een deel van individuele fond-
• Brede maatschappelijke en bestuurlijke ervaring
de schijn daarvan vermeden wordt. Nevenfuncties van de
middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt
senwervende acties van particulieren of verenigingen. De
• Affiniteit met de doelstelling van de Foundation
leden van het Bestuur zijn bovenstaand opgenomen.
aan het realiseren van de doelstelling. Het bestuur heeft
RKF waardeert deze bijdragen zeer, en besteedt relatief
de norm voor de kosten voor beheer en administratie
veel aandacht en tijd in het contact met deze partijen.
vastgesteld op maximaal 15%. De RKF heeft in 2013 een
Belangrijk voor de sponsors en donateurs is het keurmerk
zeer lage 6,3% besteed aan beheer en administratie. Het
van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) dat de RKF
percentage van de totale kosten eigen fondsenwerving
draagt voor de doelmatige besteding van de gelden.
• Juridische kennis • Financiële deskundigheid
2. Het optimaliseren van de effectiviteit en efficiency van de bestedingen
De bestuursleden worden benoemd op persoonlijke en
regelmatig overleg met haar sponsors over de samen-
bestuurlijke kwaliteiten op basis van een vooraf opgestel-
De RKF heeft zich ten doel gesteld sportieve activiteiten in
ten opzichte van de baten van eigen fondsenwerving
de profielschets, waarin de noodzakelijke kwaliteiten voor
een sociaal veilige situatie voor de jeugd te stimuleren. Zij
bedroeg in 2013 15,7%. Dit is ruim binnen de marge van
Belangrijke stakeholders voor de RKF zijn die organisaties
de komende bestuursperiode beschreven staan.
doet dit in die wijken waar de mogelijkheden om te
25% van het CBF.
die zich ook inzetten voor sport voor jeugd in de aan-
sporten beperkt zijn. De RKF streeft ernaar dit doel te Het bestuur heeft een benoemingsprocedure vastgesteld
bereiken door:
waarmee de kwaliteit en continuïteit van het Bestuur
• Het ontwikkelen van Krajicek playgrounds.
wordt geborgd. Bij het formuleren van een gewenst
• Het ondersteunen van de sportbegeleiders op de
bestuurdersprofiel ter vervanging van een zittend bestuurslid is het bestuur verantwoordelijk voor het expliciet
playgrounds. • Het aanbieden van studiebeurzen (‘Krajicek
dachtswijken. Daaronder vallen andere foundations, ande3. Omgang met belanghebbenden
re goede doelen (zoals Jeugdsportfonds), de ministeries, de grotere gemeenten, en organisaties als NOCNSF, NISB,
De RKF streeft naar goede relaties met belanghebbenden.
verschillende sportbonden als KNHB, KNVB en de KNLTB.
De belanghebbenden van de RKF zijn onder te verde-
Wij worden gezien als een deskundige partij op dit gebied.
len in de jeugd en bewoners die gebruik maken van de
Zodoende zijn wij regelmatig in contact en overleg met deze partijen.
vaststellen van de gewenste kwalificaties van een nieuw te
Scholarships’) aan jong volwassenen uit de wijken waar
playground faciliteiten, de mensen direct betrokken bij de
benoemen bestuurslid.
de playgrounds zijn ontwikkeld, in ruil voor 100 uur
organisatie van de playgrounds, de donateurs, samenwer-
inzet op de playgrounds.
kingspartners en sponsors van de RKF, de stakeholders
De RKF hecht grote waarde aan transparantie ten aanzien
van de RKF, pers en het algemene publiek.
van haar werkzaamheden en besteding van haar mid-
Het rooster van aftreden waarborgt de continuïteit van het
• Het mogelijk maken en ondersteunen van Krajicek
bestuur. Bij tussentijds aftreden is voorzien dat een nieuw
Sportclubs die activiteiten organiseren op de play-
benoemd bestuurslid in de zittingsduur treedt van het
grounds.
afgetreden bestuurslid (art. 3.6 Statuten).
• Het beschikbaar stellen van de deskundigheid van de RKF aan belanghebbenden.
Het bestuur van de foundation vervult zijn taken op
delen. Het jaarverslag en de jaarrekening zijn zodoende De RKF hecht veel waarde aan het contact met de
ook integraal beschikbaar op de website voor het grote
sportbegeleiders en scholarshippers op de playgrounds.
publiek. Ook wordt er via de website en sociale media veel
Zij zijn onze intermediairs in ons contact met de jeugd en
informatie gedeeld over de playgrounds. Vanzelfsprekend
buurtbewoners van de playgrounds en treden op als am-
is het kantoor van de RKF dagelijks bereikbaar voor vragen
vrijwillige basis. De onkosten voor het bestuur in 2013
Het jaarplan 2013 is vastgesteld in de bestuursvergadering
bassadeurs voor de Foundation. Zij zorgen voor de sociaal
en opmerkingen via de email of per telefoon. De RKF
bedroegen € 30,66. Hiervoor was € 1.000 begroot.
van 3 december 2012 en is de richtlijn voor directie en bu-
veilige situatie waardoor de jeugd graag komt sporten.
behandelt klachten volgens een vastgestelde klachtenre-
reau van de RKF bij de ontwikkeling, uitvoering en evalua-
Zowel met de sportleiders als met de scholarshippers is
geling die eveneens voor een ieder beschikbaar is via onze
Evaluatie functioneren Directie en Bestuurders
tie van het gevoerde beleid. Eind 2013 is het jaarplan 2014
veelvuldig en rechtstreeks telefonisch en emailcontact.
website. In 2013 zijn twee klachten binnengekomen die
De beide Directieleden zijn werknemer van de
opgesteld. In de jaarplannen worden jaarlijks de concrete
Minimaal twee maal per jaar worden er bezoeken ge-
na persoonlijk contact zijn afgehandeld.
Foundation. Conform art. 4.Lid 1.D is de bezoldiging van
en meetbare doelstellingen geformuleerd op basis waar-
bracht aan de playgrounds en gesprekken gevoerd met
de Directie opgenomen in de toelichting op de staat
van de begroting wordt gemaakt. In het jaarverslag wordt
sportleiders en scholarshippers. Daarnaast zijn er twee
Jaarlijkse Audit
van baten en lasten in de jaarrekening. In 2013 heeft de
inzicht verstrekt in de concrete resultaten die zijn geboekt
keer per jaar bijeenkomsten voor de begeleiders van de
Opdracht tot controle van de jaarrekening is door het
evaluatie met de directie plaatsgehad en is besloten om
(onder meer de aantallen playgrounds, scholarshippers en
playgrounds. Ook hecht de RKF veel waarde aan het
bestuur verstrekt aan Van de Graaf Accountants te
op zoek te gaan naar een nieuwe directeur voor een
sportclubs).
contact en overleg met de gemeenten die een Krajicek
Alphen aan de Rijn. De accountant heeft zich een oor-
Playground hebben. Jaarlijks wordt er gesproken over de
deel gevormd over de getrouwheid en volledigheid van
verdere professionalisering en groei van de organisatie. De Foundation heeft een Directiereglement opgesteld waarin
In 2013 zijn de procedures door het bestuur vastgesteld
gang van zaken op de playground en worden afspraken
de jaarrekening en een goedkeuringsverklaring verstrekt.
is opgenomen op welke wijze de in art. 4.Lid 1.D genoem-
met betrekking tot de aanvraag van nieuwe playgrounds
gemaakt over het verbeteren van het functioneren.
Bevindingen en aanbevelingen worden besproken met
de criteria worden nageleefd.
en de periodieke evaluatie van de playgrounds. Ook zijn
De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van
directie en bestuur.
de procedures voor het verstrekken van een scholarship
De RKF is afhankelijk van de bijdragen van haar jaarlijk-
opgesteld. De procedures zijn beschikbaar gemaakt via de
se sponsors en donateurs. Het grootste deel van haar
Richard Krajicek Foundation Jaarverslag 2013
COLOFON © Richard Krajicek Foundation Den Haag, september 2014 uitgave Richard Krajicek Foundation Johan de Wittlaan 15 2517 JR Den Haag www.krajicek.nl tekst en redactie Eric van Veen en Liesbeth Pruijs, Richard Krajicek Foundation Sandra Zuiderduin t.kst.ntw.rp. www.tekstontwerp.com fotografie LEXsample fotografie (alle foto’s, m.u.v. foto nummer 3 op de voorpagina en de foto’s van pagina 16) www.lexsample.nl Erik Duin (voorpagina foto nummer 3 en pagina 16) www.erikduin.com ontwerp TONNIS grafisch ontwerp bno www.tonnis.eu
Richard Krajicek Foundation Johan de Wittlaan 15 | 2517 JR Den Haag | Telefoon (070) 338 74 45 | www.krajicek.nl
