REview. Rosendaal Energy Groeit! Oostkade HH Sluiskil Uitgave 2 juni 2008

| Uitgave 2 | juni 2008

REview

Rosendaal Energy Groeit! Oostkade 5 | 4541 HH Sluiskil | www.rosendaal-energy.nl

Introductie Voor u ligt alweer de tweede REview. Sinds de vorige uitgave in augustus 2007 is er keihard gewerkt aan de bouw van de biodieselfabriek! Mensen die regelmatig het veerpontje van Sluiskil gebruikenwetendat,wantdeskylinevanhetHeros-terreinverandert in rap tempo! In augustus was er nog vrij weinig te zien, de bouw van de opslagtanks was net begonnen, inmiddels staat het gehele tankenpark er, is de kade verlengd tot aan het veerpontje en is de gehele leidingenbrug geplaatst, inclusief het brugstuk over de oostkade. De bouw van de 2 fabrieksgebouwen heeft in maart ook het hoogste punt van 30 meter bereikt en men is nu hard bezig met het plaatsen van alle pompen, leidingen, scheiders, vaten en andere onderdelen. Dat er hard gewerkt wordt blijkt ook uit de statistieken: in totaal is er nu ongeveer voor 100.000 uur werk verricht (ongeveer 50 manjaar!) op onze locatie en daar zullen nog de nodige uren bijkomen! Niet alleen de fabriek groeit, ook onze organisatie is gegroeid naar 16 personen per 1 mei. In januari hebben we een zeer succesvolle wervingsactie gehad voor procesoperators, waaruit 15 enthousiasteoperatorsenteam-coordinatorenzijngerold.Zijzullen uiterlijk per 1 juni beginnnen met het aanleren van de technologie. U ziet, er wordt op alle fronten hard gewerkt! Dit najaar zal de fabriekingebruikgenomenworden.Eenspannendmomentwaarwe allemaal naar uitkijken! Ik wens u veel leesplezier bij deze 2e REview! Bart Rosendaal.

(Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)

2

Wat er allemaal komt kijken bij de bouw van de fabriek “Het is soms best spannend!” Wie langs het kanaal van Gent naar Terneuzen rijdt heeft wel opgemerkt dat er hard gewerkt wordt op het terrein van Rosendaal Energy. Lag het stuk grond naast de Heros in de zomer van 2007 nog braak, in het najaar van 2008 gaat de productie van de eerste biodiesel al van start. De grote opslagtanks, pijpleidingen en gebouwen zijn inmiddels wel zichtbaar, maar waar dienen ze precies voor en wat komt er allemaal kijken bij de bouw van de fabriek? We nemen een kijkje op het bouwterrein en praten met de mannen die er alles van weten; “Op dit moment is de fabriek voor 80 procent gebouwd en de voortgang zit er goed in”, zegt Piet de Groot die hoofd projectleider is en dus verantwoordelijk voor de bouw van de fabriek. De biodieselfabriek is waarschijnlijk zijn laatste project, daarna mag hij met welverdiend pensioen. Hoewel Piet al een leven lang aan ervaring op zak heeft is de bouw van de RE biodieselfabriek zeker geen routineklus. Er komt namelijk heel wat bij kijken en Piet moet ervoor zorgen dat alles op rolletjes draait: “Soms is dat erg spannend. Alles moet wel op tijd op zijn plek komen en alles moet goed werken. Natuurlijk letten we erop dat we goede kwaliteit kopen. Maar dat zijn toch wel dingen die door mijn hoofd gaan; zijn de tanks goed gelast, blijven de kleppen het doen, gaat er niets stuk en komen de onderdelen wel op tijd aan. Sommige componenten komen uit India, Amerika of andere delen van de wereld, die moeten dus wel op tijd worden geleverd anders hebben wij een probleem en kunnen we niet verder. Als we grondkabels gaan leggen en we gaan meten moet het in één keer goed zijn, het duurt namelijk vier maanden voordat we dan weer nieuwe kabels hebben”. Er zijn dus veel zaken van elkaar afhankelijk, maar tot nu toe gaat alles naar

wens: “We zijn nu al bezig met de eerste testen in tankput 1, die zijn allemaal goed bevonden. Ook zijn er al een aantal testen uitgevoerd wat betreft de elektra en generatoren”. Water “De enige hinder tot nu toe was het weer, het is namelijk lange tijd erg nat geweest, vooral tijdens de wintermaanden gaf dat enorme overlast. Doordat er met grote machines over het terrein is gereden is de grond zo hard aangedrukt dat het water niet meer kon wegzakken. Het gevolg… een natte slikboel”. We gaan dus met onze laarzen aan het terrein op en dat is maar goedookwantopsommigeplaatsenzakken we ver in de modder. Piet windt er geen doekjes om; “de wateroverlast is een bron van ellende”, zegt hij. Toch konden de werkzaamheden gewoon doorgaan met al die nattigheid en schiet het al flink op met de bouw.

De fabriek Wie het terrein betreedt komt als eerste langs grote opslagtanks, en dat zijn er nogal wat. In totaal kan er 25.000 m3 in worden opgeslagen. In tankput 1 wordt de ruwe plantaardige olie opgeslagen die per schip wordt aangevoerd. De kade aan het kanaal wordt hiervoor verlengd zodat schepen tot ca. 10 meter diepgang kunnen aanmeren. In de andere tanks worden de restproductenopgeslagendievrijkomenbij het zuiveringsproces en na behandeling in de fabriek wordt ook de biodiesel in tanks opgeslagen alvorens de diesel per schip of vrachtwagennaardeoliemaatschappijgaat. De totale fabriek bestaat dus uit een aantal verschillendeonderdelen.Naasthettankenpark is er de raffinaderij waar de ruwe olie wordt gezuiverd. Nadat de olie is gezuiverd gaat deze naar de omesteringsfabriek waar er biodiesel van wordt gemaakt. De raffinaderij en omesteringsfabriek worden gebouwd door de firma DeSmet/Ballestra

uit België. Zij hebben na jarenlange ervaring alle technologie en expertise in huis en zijn o.a. gespecialiseerd in het bouwen van biodieselfabrieken over de gehele wereld. Met detechnologievanDeSmet/Ballestrawordt er hoge kwaliteit biodiesel geproduceerd. Ook komen er vrijwel geen vervuilende stoffen vrij en treden er geen noemenswaardige emissies op. Om het chemische proces in de fabriek op gang te krijgen is hete stoom nodig, veel stoom. Het ketelhuis waar de stoom wordt geproduceerd kan ruim 25 ton stoom van 200°C per uur produceren. Om de fabriek vervolgens af te koelen is een koelwatersysteem nodig. Het water om de fabriek af te koelen wordt opgepompt uit het kanaal (ruim 700 liter per seconde) en rondgepomptdoorgrotewarmtewisselaars, waarna het maximaal 3°C warmer terug naar het kanaal gaat. Het klinkt allemaal simpel maar het bouwen van de installaties is een hele klus en vergt veel expertise en inspanning.

Leon Essers (l) en Piet de Groot (r) voor de betonnen verbindingsbuizen tussen kanaal en koelwaterbassin (Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)

3

Bij het bouwen van de fabriek komt dus heel wat kijken. Opdebouwputzijnaannemersenonderaannemersbezig om de verschillende onderdelen van de fabriek in elkaar te zetten. Op normale dagen zijn er rond de 70 mensen aan het werk op het terrein. Op hoogtijdagen kan dat aantal oplopen tot wel 400. Duidelijk is wel dat het aansturen van zo’n groep mensen en het op elkaar afstemmen van de werkzaamheden veel tijd kost. Onderlinge communicatie is van groot belang om te zorgen dat de coördinatie,planningenconstructiegoedverlopen.Leon Essers vervult als construction supervisor een cruciale rol hierin. Samen met Marc Bos en Gerben Jaspers zorgen ze er in feite voor dat alles op de juiste tijd op de juiste plaats terechtkomt. De ultieme test Voor Piet de Groot breekt het grote moment aan als de fabriek in zijn totaliteit getest kan worden. Na een lange tijd van voorbereiding en maanden bouwen komt de deadline steeds dichterbij. Het grote testen moet plaatsvinden in september en oktober. Tot die tijd vinden allerlei kleinschalige testen plaats: “De ultieme test is niet of de fabriek het wel gaat doen want dat hebben we goed berekend. De vraag is hoe snel we de maximale productie

(Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)

4

kunnen halen want we zijn afhankelijk van een aantal factoren. Bijvoorbeeld of er genoeg stroom geleverd wordt. Hetzelfde geld voor het koelwater en de stoom. Alles moet optimaal werken anders gaat dat ten koste van de productie. Alle zaken bij elkaar moeten ervoor zorgen dat de fabriek 250.000 ton biodiesel per jaar gaat produceren, maar wij hopen dat we wel 300.000 ton per jaar halen!”.

Gewoon groen doorgaan! Lambèrt van Nispen, Algemeen Directeur RE De bouw van onze fabriek kende een ronduit natte en vooral modderige start. Maar het Zeeuwse motto “Luctor et Emergo” gold ook voor ons en we zijn weer boven gekomen! Inmiddels heeft de bouw zijn definitieve contouren aangenomen en belanden we in de fase dat de voortgang minder spectaculair zichtbaar zal zijn. Veel van de afrondende werkzaamheden aan de installaties spelen zich in de tankputten en binnen de gebouwen af. Het bouwteam werkt er hard aan om optimale vorderingen te maken. Ook zijn we erin geslaagd een goede, nieuwe productiemedewerkers te vinden, zodat we straks met vertrouwen kunnen gaan proefdraaien en dan definitief opstarten. Ons versterkte team geeft RE dan ook een prima uitgangspositie voor de toekomst. De kracht van RE schuilt ook in de actieve betrokkenheid van haar aandeelhouders. Zo is Yard Capital, onze grootste aandeelhouder, een onafhankelijke investeringsmaatschappij die zich uitsluitend richt op de (duurzame) energiesector en heeft Yard veel kennis en ervaring in ‘groene’ projecten zoals windenergie, biobrandstoffen en biomassa. Gulf Oil Nederland, de

andere grote aandeelhouder, is een belangrijke speler op de internationale oliemarkt en beschikt daardoor over de nodige expertise in de handel in brandstoffen. Daarnaast bezitten Pluijmpunt (een 5-tal particulier investeerders) en initiatiefnemer Bart Rosendaal aandelen. Het voordeel van een beperkt aantal actieve - aandeelhouders is dat je korte lijnen naar ze hebt en daardoor slagvaardig kunt werken. Met de huidige snelle ontwikkelingen in de biodieselmarkt is dat van vitaal belang. Want de ontwikkelingen gaan in een rap tempo en elke dag is weer nieuw en spannend. Biobrandstoffen zijn de laatste tijd geregeld in het nieuws, waarbij ook sprake is van eenzijdige berichtgeving die voorbij gaat aan het netto positief effect van bijvoorbeeld biodiesel. Gelukkig heeft de EU-commissie haar doelstellingen voor het verhogen van de verplichte bijmenging onverkort gehandhaafd, waardoor de gunstige milieu-aspecten kunnen worden gerealiseerd. RE maakt zich hiervoor ook sterk door het lidmaatschap van diverse organisaties die het voortouw nemen in de verantwoorde productie van biobrandstof-

Wethouder van Waes over Rosendaal Energy: “Vier jaar geleden kwam Bart Rosendaal voor het eerst bij me met zijn erg ambitieuze plan: ‘ik moet het nog zien, dacht ik eerst, er moesten namelijk nog investeerders komen. Hij was wel heel gedreven en erg serieus. Toen hij later bij me terugkwam was de financiering rond. Ik vond het heel knap hoe hij dit als jonge ondernemer, toen nog zonder onderneming, van de grond heeft gekregen”. “Rosendaal Energy past als een puzzelstukje in het plaatje van het Biopark Terneuzen en is een grote toevoeging aan de bedrijven die er al zijn. Het is een van de kernbedrijven in de Biopark gedachte. Tevens is RE het eerste nieuwe bedrijf in de procesindustrie dat in productie gaat in de kanaalzone. Dat is uniek want vaak zijn het de grote bestaande multinationals. RE levert tevens een bijdrage aan het economische kerngebied Terneuzen en daar zijn we natuurlijk erg blij mee. Bij het bouwen en opstarten van een fabriek komt veel kijken en kan veel misgaan. Ondanks de hectiek is het me opgevallen dat de mensen bij RE erg veel rust uitstralen. Het is een jong en energiek bedrijf waar ik erg van onder de indruk ben”.

5

Van links naar rechts: Jos Timmermans, Kevin Dijkers, Raymon van den Ende, Sofie van Langevelde en Lambèrt van Nispen.

fen, zoals de ronde tafel voor duurzame soja. Ook koolzaad zal een grote rol spelen in de biobrandstoffen en dat kan zo een belangrijk effect hebben op onze eigen agrarische economie. RE is om meerdere redenen overtuigd van de noodzaak van biobrandstoffen nu en in de toekomst. Behalve een sterke positie innemen op de markt voor biodiesel nu, willen we ook een actieve rol spelen in de ontwikkeling van 2e generatie biobrandstof. Daar zijn we eigenlijk al druk mee bezig. Vandaar dat ik graag zeg: “Gewoon groen doorgaan!“.

ol han Met

Nederland heeft een rijke geschiedenis in de handel in plantaardige oliën, dat is onder meer te danken aan de Rotterdamse haven. Unilever, Remia en Smilde bijvoorbeeld, om er maar een paar te noemen, zijn groot geworden met oliën en vetten. Maar ook grote buitenlandse bedrijven zoals Cargill, IOI Loders Croklaan en Kouk Group hebben productievestigingen in Nederland. Er is dus een grote keus aan handelspartners. Rosendaal Energy wil duurzame grondstoffen inkopen en dus is transparantie in de keten erg belangrijk. Daarom proberen we voornamelijk zaken te doen met de producenten van plantaardige en dierlijke olie. Zo kan er direct invloed uitgeoefend worden hoe en waar de olie geproduceerd wordt en kunnen we actief meehelpen aan het verduurzamen van onze grondstoffen.

Gly cer

Voor de productie van biodiesel worden zowel grond-, als hulpstoffen aangeleverd. Belangrijke stoffen zijn plantaardige olie, methanol, zuren en natronloog. Deze stoffen worden niet zomaar overal vandaan gehaald, het is namelijk van groot belang waar en door wie ze geleverd worden.

ine

Met de juiste leveranciers kom je een stuk verder

Bio-methanol Rosendaal Energy heeft voor het product Methanol al een vaste partner gevonden. Methanol is nodig voor de productie van biodiesel. Methanol wordt traditioneel

van aardgas gemaakt, maar inmiddels is er een nieuwe technologie opgestaan die niet langer aardgas als grondstof verbruikt. De Nederlandse firma Bio Methanol Chemie Nederland (BioMCN) in Delfzijl heeft een nieuwe, innovatieve techniek ontwikkeld om methanol te maken uit glycerine. Nu komt er bij de productie van biodiesel de stof glycerine vrij, ideaal dus voor een samenwerking tussen RE en BioMCN. BioMCN zal de methanol aan RE leveren per binnenvaartschip en na lossing zal RE hetzelfde schip beladen met glycerine, wat vervolgens weer terugvaart naar Delfzijl. Voor dit transport tussen Delfzijl en Sluiskil zal een speciaal binnenvaartschip ingezet worden. Logistiek gezien is dit een uiterst efficiënte oplossing, want het schip vaart immers vrijwel nooit leeg! Ook zorgt dit voor nog een andere positieve bijkomstigheid op milieugebied: doordat nu ook de afvoer van glycerine per schip gaat, zullen er circa 1000 tankwagens minder benodigd zijn. En omdat schepen minder CO2 uitstoten per tonkilometer dan tankwagens, levert dit ook eens een forse milieuwinst op! De methanolfabriek van Bio MCN te Delfzijl (Groningen)

6

Win-Win situatie De levering van zuren en basen (bv. fosforzuur en natronloog) zijn gegund aan Brenntag en AkzoNobel. Met deze partijen is een speciaal contract gesloten waarbij zij het beheer krijgen over het niveau in de tanks van RE waarin zij leveren. Dit heet ‘Vendor Managed Inventory’ en betekent dat de leverancier de garantie geeft dat er altijd voldoende product in de tank aanwezig is. De informatie over het niveau van de chemicaliën in de tanks wordt aan de leveranciers doorgegeven via internet of via een modem en zij moeten zelf bepalen wanneer ze een vrachtwagen sturen om de tank te vullen. Er worden dus ook geen orders meer uitgestuurd door RE. Om dit systeem optimaal te laten functioneren dient er één vaste leverancier te zijn per tank of per product. Dit is nou een duidelijk voorbeeld van een Win-Win situatie: RE reduceert de administratieve taken (geen orders) en kan zich

richten op productie en verkoop van biodiesel en het geeft de leverancier controle over de toevoer en zij kunnen een betere, efficiëntereplanningmaken.Eenvoorbeeld: Stel dat er bij AkzoNobel een levering van zoutzuur is komen te vervallen bij een klant in de buurt van RE. Een snelle blik op het niveau in de tank bij RE geeft aan dat deze partij bij RE in de tank past! De vrachtwagen hoeft dus niet terug te rijden naar de fabriek van AkzoNobel, maar kan direct naar RE rijden en lossen. Dit is uiterst

efficiënt en betekent ook nog eens minder transportkilometers, minder CO2-uitstoot en dus wederom beter voor het milieu! Verder heeft het werken met grote leveranciers zoals Brenntag meer voordelen. Door hun grootte en het feit dat ze als distributeur meerdere leveranciers hebben kunnen zeeenzeerhogeleveringsbetrouwbaarheid garanderen en dat is essentieel voor RE. De fabriek mag immers niet stilvallen omdat een tank niet op tijd is bijgevuld!

Tankwagen Brenntag (Bron: Brenntag)

Tankwagen Akzo Nobel (Bron: Akzo Nobel) Plaatsen van de 12 meter hoge laad/losinstallatie voor schepen, waar o.a. de methanol en de glycerine verladen zal worden

7

Er is genoeg landbouwgrond voor iedereen Biobrandstoffen zijn een goede stap richting een schoner milieu en zijn op dit moment hét antwoord op de vraag naar meer energie. Biobrandstoffen zijn namelijk, in tegenstelling tot aardolie, hernieuwbaar en dragen bij aan het terugdringen van de CO2 uitstoot. Toch worden er ook kanttekeningen geplaatste bij het gebruik van biobrandstoffen. Gaat de productie van biobrandstoffen namelijk niet ten koste van landbouwgrond en natuurgebieden, en wordt er niet rechtstreeks geconcurreerd met de voedselindustrie? Duurzame energie is schone energie die nooit opraakt en dat is iets wat we allemaal willen. De auto moet blijven rijden maar het milieu moet schoner. Niet voor niets wil deoverheidoverstappenvandeslinkendeaardolievelden naar de oneindige biobrandstoffen. Hoe zit het dan met de nadelen, is er een verband tussen de stijging van de voedselprijs en de biobrandstoffenindustrie? “Er is een beetje een luxe probleem”, zegt Bart Rosendaal. Voedselprijzen zijn lange tijd erg laag geweest. “Te laag”, volgens Bart. “Sinds de jaren tachtig tot een paar jaar geleden was de wereldvoedselproductie eigenlijk veel te hoog, er was zelfs een gigantische overproductie. Binnen de EU werd delandbouwsectormetsubsidiesinlevengehouden.Het overschot aan voedsel werd door overheden in de EuropeseUnieendeVerenigdeStatentegenbodemprijzenop de wereldmarkt gedumpt. Het gevolg hiervan was echter wel dat de landbouwsector in derde wereldlanden er fors op achteruit ging en de productie in die landen sterk verminderde”. De armere landen konden dus niet op-

vechten tegen de lage prijzen van de EU en de VS. Op dit moment krijgen we hier de rekening van gepresenteerd. Misoogsten in 2007 in Australië, Oost-Europa en Latijns Amerika, in combinatie met extra vraag naar voedsel uit China en India zijn de oorzaak van de hoge voedselprijzenvanditmoment.“Tenonrechtewordtonze sector de zwarte piet toegespeeld als het gaat om hoge voedselprijzen. Op dit moment wordt slechts 1% van de landbouwproducten ingezet voor biobrandstoffen. Ter vergelijking: 50% van het graan gaat naar veevoer en is dus bestemd voor vleesconsumptie in de rijke westerse landen. President Lula van Brazilië zei het als volgt: “Er is geen tekort aan voedsel. Er is een tekort aan inkomen om voedsel te kunnen kopen en dat is een direct gevolg van de landbouwsubsidies van de EU en de VS!”. Het verminderen van armoede is dan ook de beste manier om honger de wereld uit te drijven. Natuurgebieden Eigenlijk moet je concluderen dat de voedselprijs nu eindelijk weer op een gezond niveau is en dat het nu dus ook weer interessant is voor boeren om landbouwgrond goed en efficiënt te bebouwen, óók in derde wereldlanden. En zo zal er meer voedsel geproduceerd worden, waardoor de prijzen weer wat lager kunnen worden én kunnen de boeren en de mensen in derde wereldlanden meer geld verdienen.Biobrandstoffendragendusbijaanmeerinkomen voor de derde wereld en dus minder armoede. Dit is vorigjaarbevestigddoorhetWorld-WatchInstituteinéén van hun rapporten. Een goede zaak, zou je denken, maar ook hier is niet iedereen blij mee. Men is bang dat door de

Sofie van Langevelde en Bart Rosendaal zijn binnen Rosendaal Energy verantwoordelijk voor o.a. duurzaamheid en ethiek (Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)

8

Koolzaadveld bij tankstation Rilland, Zeeland (Bron: Wim van Gorsel)

hogereprijzennatuurgebiedenverlorenzullen gaan en zullen worden omgeploegd tot landbouwgrond.Vooralarmelandenzouden coulant zijn bij het kappen van een stukje regenwoud of het omploegen van waardevolle natuurgronden en dat is natuurlijk een slechte zaak. Corruptie is hierbij een zeer groot probleem. En het is ook niet nodig, de wereld bezit nog genoeg braakliggende landbouwgronden en gronden zonder natuurwaarden om de productie op te voeren. Nog afgezien van het feit dat het merendeel van de landbouwgrondennogveelmeerzoukunnenproduceren per hectare als het beter beheerd wordt. Rijkere landen zoals Nederland doen veel meer om natuurgebieden te behouden. Er is hier zelfs een tendens om waardevolle landbouwgrond om te zetten tot natuurgebied.Zeelandiseenvoorloper op het gebied van ontpolderen, een trend waar Bart zeker geen voorstander van is: “Ik vind dat we elk bestaand stuk landbouwgrond wat al sinds jaar en dag beboerd wordt, ten volste

moeten benutten. Zeker met het oog op de huidigemaatschappelijkeontwikkelingende omslagnaarduurzameenergie.Ontpolderen staat daar haaks op. Wij proberen zo ethisch en duurzaam mogelijk te opereren en we moetenverstandigenverantwoordomgaan met onze landbouwgronden”. Het is dus in ieders belang om de landbouwgrond die we wel hebben optimaal te gebruiken. “In principe hebben we genoeg landbouwgronden”, zegt Bart. “Als we de bestaande landbouwgronden wereldwijd goedinzettendanhebbenwevoorlopiggeen enkel probleem”. Tweede generatie biodiesel Op dit moment wordt er nog maar een klein percentage biodiesel bijgemengd bij de gewonediesel.Willenweinde(verre)toekomst alle fossiele brandstoffen gaan vervangen met biobrandstoffen is er nog veel werk aan de winkel. Op basis van de huidige klassieke grondstoffen voor biodiesel (natuurlijke oliën) is het de vraag of er dan genoeg land-

9

bouwgronden zijn om zowel de voedsel als debiobrandstoffenindustrievangrondstoffen te voorzien. De oplossing ligt in wat men noemt de tweede generatie biodiesel. Over vijf tot tien jaar is de technologie rijp om die fabrieken te zetten. Bij de tweede generatie biodiesel kan er van stro, hout, afval enz. biobrandstof geproduceerd worden. Maar erwordennuook2egeneratiegrondstoffen ontwikkeld voor de huidige biodieselfabrieken, zoals Algenolie en Jatropha-olie (zie kader). Daarmee kan ook 2e generatie biodiesel geproduceerd worden. Het grote voordeel van de tweede generatie biodiesel is natuurlijk dat die helemaal geen voedsel meer gebruikt als grondstof voor brandstof. Duurzaamheid Debiodieselindustrieheeftzelfhetinitiatief genomen om erop toe te zien dat landbouwgronden op een zo verantwoord en duurzaammogelijkewijzewordengebruikt. Erzijnhiervoorduurzaamheidcriteriaopgesteld. Bij die criteria wordt ernaar gestreefd om op een zo duurzaam mogelijk wijze bijvoorbeeldpalmolieensojaolieteverbouwen en te produceren. Het komt erop neer dat er o.a. geen bestaande natuurgebieden verloren gaan en dat er zo weinig mogelijk aan bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt wordt. Ook wordt er gewaakt over debiodiversiteit.Allemaalbelangrijkezaken die bijdragen aan een duurzaam product”.

De Jatrophavrucht en de noot (bron: Diligent)

Een jonge Jatrophastruik in Tanzania (bron: Diligent)

10

Jatropha Jatropha curcas (purgeernoot) is een tropisch gewas wat voorkomt op alle continenten in een brede band rondom de evenaar. De struik kan groeien met een minimum aan water, voeding en beschutting en kan tot 8 meter hoog worden. De struik produceert vruchten waarin noten zitten en kan 6 tot 8 ton noten per hectare opleveren bij gunstige condities. Doordat Jatropha geringe behoeftes heeft en doordat het gewas meerjarig is, is de energiebalans gunstig. De volwassenJatrophaplantenkunnen bovendien dienst doen als heg of schaduw en beschutting brengen, waarin tere voedselgewassen kunnen gedijen. Zo kanlandbouwgrondzelfsdubbel worden gebruikt. Doordat de plant oneetbaar is, wordt de ethiek van voedsel als brandstof vermeden. Volgens onderzoekers van de Universität Hohenheim in Stuttgart is er op dit moment wereldwijd zo’n 2 miljard hectare land, dat te droog is en/of te zeer aan erosie bloot staat voor bekende landbouwgewassen, maar wel geschikt zou zijn voor Jatropha.

microscopische opnames van algen

Algen Algen zijn ééncellige plantjes en leven in zout of zoet water. Zekomeninduizendenvariaties over de hele wereld voor. Wat minder bekend is dat de grote olie-en gasvelden zeer waarschijnlijk voor het grootste deel zijn ontstaan uit resten van algen!Algenkunnenveelsneller groeien dan gewassen, omdat ze een hele snelle uitwisseling van bouwstoffen & afvalstoffen hebben met hun omgeving. Ze hebben geen wortels of bladeren nodig. Onder de juiste condities kan een algje wel 50% olie bevatten! En omdat ze zo snel groeien kan de productie van olie per hectare wel 20 keer zo hoog zijn dan koolzaadolie! Bovendien is het mogelijk om de rookgassen van industrie of energiecentralesdirecttegebruiken als voedingsbron voor de algen. De algen eten dan de CO2 op uit de rookgassen en dragen zo direct bij aan een forse verlaging van de CO2-uitstoot. Rosendaal Energy ziet veel potentie in algen en werkt daarom samen met de Universiteit Wageningen . Daar wordt onderzocht hoe de Algen het bestekunnenwordeningezeten hoe ze maximaal grondstoffen kunnenproducerenop grote tot zeer grote schaal. Algen produceren zoveel dat ze zelfs olie en gas zouden kunnen vervangen! Een mooi vooruitzicht!

Een mogelijke productiemethode van algen. (bron: Global Green Solutions Inc.)

Keurmerk Om te garanderen dat er biodiesel geproduceerd wordt van duurzame gewassen zijn verschillende mogelijkheden. Rosendaal Energy doet onderzoek naar de verschillende opties en de haalbaarheidervan.“Wezijnbezigmeteencertificeringssysteem. Waar we naartoe willen is dat we moeten kunnen controleren dat de olie die wij kopen op een goede manier geteeld en geproduceerd is. Er zal waarschijnlijk een certificaat komen, zeg maar een keurmerk, waarmee de producent van plantaardige olie zich laat controleren. Heeft hij het certificaat, dan kunnen we zaken doen. Het systeem is vergelijkbaar met het EKO- of het Max Havelaar keurmerk. Dit is iets waar ook de voedselindustrie in mee moet gaat. Je stimuleert elkaar. De een kan niet achterblijven bij de ander want als je duurzame producten naar energie gaan en de nietduurzameproductennaarvoedselisdatgeengoedereclame. Dit is echter wel een proces waar vele jaren tijd in gaat zitten. Dit systeem is er dan ook niet van de ene op de andere dag. RosendaalEnergywilopeenzoduurzaammogelijkewijzebiodiesel produceren. In het begin werd biodiesel met open armen door demilieubewegingenontvangenalshetalternatiefvooraardolie. Ondanks de groeiende kritiek is biodiesel nog steeds het enige en beste alternatief voor een schoner milieu en voor duurzame energie. “Wij zullen er dan ook alles aan doen om schone, duurzame en goedkope energie op een verantwoorde wijze te produceren. Wij zeggen dat biodiesel een duurzaam product is, en moeten dat dus ook waarmaken”, zijn de slotwoorden van Bart Rosendaal. “Wij willen daar steeds beter en efficiënter in worden”.

11

“Dit is een uniek project” Bij de realisatie van de fabriek zijn verschillende bedrijven betrokken. Ieder bedrijf heeft zijn eigen kennis en expertise in huis om de verschillende componenten te bouwen. Er is een grote diversiteit aan technische kennis nodig om tot een succesvol einde te komen. Er zijn daarom een aantal mensen op interim basis aangenomen om de verschillende processen te begeleiden en aan elkaar te koppelen. Marc Bos en Gerben Jaspers werken sinds de zomer van 2007 voor RE en zijn bij deze begeleiding en realisatie betrokken. Marc is gedetacheerd bij RE en werkt voor de firma J. de Jonge Flowsystems. De Jonge Flowsystems is gespecialiseerd in onder andere het ontwerpen en aanleggen van pijpleidingsystemen en heeft een jarenlange ervaring in de chemische- en petrochemische industrie. Marcbegeleidthetproductieprocesvandepijpleidingen en tanks en regelt vanuit het kantoor de meest uiteenlopende zaken die te maken hebben met de aanleg/ bouw ervan. Als de fabriek in gebruik wordt genomen zit het werk voor Marc er op, tot die tijd is hij nog druk aan het

(Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)

12

werk om de laatste zaken te regelen: “Het loopt vrij soepel allemaal. We hebben wel een deadline maar we ervaren niet veel stres, we beginnen ‘s morgens met koffie en gaan verder met onze lopende zaken. Piet praat ons ‘s morgens bij met wat updates of dingen die we voor die dag belangrijk zijn”. Gerben Jaspers van Jaspers Technisch Bureau werkt samen met Marc en begeleidt een veelvoud aan technische realisaties bij de bouw. De begeleiding van het ketelhuisendegasleidingenbijvoorbeeld.Detechnische informatiemoetdoorgespeeldwordennaardeaannemers en eventuele problemen moeten opgelost worden. Al met al een afwisselende baan. “In het begin was ik vooral bezig met het gereed maken van het terrein, er moesten heelwatdingengebeurenvoordatermetdeactievebouw vandefabriekbegonnenkonworden,ookdaarmoestveel begeleidworden.Ikdoeeigenlijkontzettendveelverschillende dingen. Omdat we met een kleine groep mensen werken zijn we heel breed bezig, dat is erg leerzaam, je bent ook voortdurend samen in overleg, dat maakt het allemaal erg leuk”.

Uniek Marc: “Het mooie van dit project is dat je naast je kantoor de hele fabriek ziet herrijzen. Je zit niet op een ingenieurs bureautje ergens ver weg. Dat is echt heel mooi. Je ziet gelijk het resultaat van je werkzaamheden. Je ziet hoe er van een groen grasveld een hele fabriek wordt neergezet. Dat is wel uniekommeetemaken,zekerinNederland”. Marc en Gerben werken nauw samen met Piet de Groot en Leon Essers. Van tevoren weet je natuurlijk nooit of het klikt maar in dit geval is de samenwerking erg plezierig, zegt Gerben; “Je moet elkaar wel leren kennen maar dat gaat erg snel als je samen aan een project bouwt. Nu werken we samen alsof we elkaar al heel lang kennen. Dat is wel erg leuk aan dit project. Als je een jaar lang moet samenwerken en je kan elkaar niet luchten of zien, dan wordt het wel een heel lang jaar! Gelukkig is dat bij ons niet het geval”. Als de fabriek in gebruik wordt genomen zit het werk voor Gerben en Marc erop.Metgoedeherinneringeneneenhoop ervaring rijker gaan zij dan op weg naar een volgend project. Rosendaal Energy is dankbaarvoordevelemensendiezichinzetten voor de realisatie van de plant en samen hard werken om voor het eind van de zomer de fabriek in productie te nemen.

Het schilderen (3 lagen) van de tanks

Marc Bos (l) en Leon Essers (m) in gesprek met een aannemer

Plaatsen 25 ton zware warmtewisselaar voor het koelwatersysteem

Uitkisten van het koelwaterbassin. Aan de achterkant zijn de 2 inlaten (de ruiten) te zien waarmee het bassin in verbinding met het kanaal zal staan

13

Samen sterk voor een brandveilige fabriek Over de samenwerking met Brandweer Terneuzen Voor de bouw en continuïteit van een fabriek zijn zware veiligheidseisen. Iedere fabriek moet dan ook een veiligheidsbeleid opstellen. Hierin wordt in grote lijnen omschreven welke maatregelen er zijn genomen om de veiligheid in en rondom de fabriek te garanderen. Het veiligheidsdocumentPreventieBeleidZwareOngevallen (PBZO) zet het veiligheidsbeleid van RE uiteen en geeft kaders voor het veilig opereren in en rondom de fabriek. Sofie van Langevelde is veiligheidscoördinator bij RE en houdt zich bezig met het opstellen van het beleid en het onderhoudenvancontactenmetverschillendeoverheidsinstanties. Eén van de onderwerpen die uitgebreid aan bod komt in het PBZO-document is de brandveiligheid. Bij het productieproces van RE wordt gebruik gemaakt vanmethanolendezelichtontvlambarestofzoutotbrand

en explosies kunnen leiden. Natuurlijk wil RE ongevallen en calamiteiten voorkomen, daarom wordt er veel tijd en aandacht besteed aan het veilig maken van de fabriek en aan het veiligheidsdocument. Sofie: “Er zijn al veel besprekingen geweest met de brandweer. Ik heb ze gevraagd om met ons in gesprek te gaan, want er zijn wel allerlei algemene regels, maar bij een project als deze wordt apart bekeken of aan alle veiligheidseisen wordt voldaan. Hun inbreng en aanwijzingen zijn voor ons dus erg belangrijk”. Voorzorgsmaatregelen Wat moet er dan zoal gebeuren op het gebied van brandveiligheid? “Er moeten bijvoorbeeld goede, duidelijke vluchtroutes zijn. Verder moet het trappenhuis in de fabrieksgebouwen helemaal dicht zijn zodat men, als er

Brandweerwagen van de brandweer Terneuzen (Bron: Brandweer Terneuzen)

14

brand is halverwege de fabriek, veilig door debrandhaardheennaarbenedenkangaan. Ookmoetdecontrolekamerinderaffinaderij minimaal één uur bestand zijn tegen brand”, legt ze uit. “Om aan al de eisen te voldoen moeten er bijvoorbeeld ook speciale constructies gemaakt worden en speciale coatings worden aangebracht die de brandwerendheid verderverhogen.Ookwordternatuurlijkeen netwerkvanbluswaterleidingenaangelegd. Hierbij wordt nauw gelet of er genoeg water aangevoerd kan worden in geval van een calamiteit. Daarnaast moeten we zelf ook in staat zijn om kleine branden te blussen. Er komt veel bij kijken en het helpt ons enormdoorteoverleggenmetdebrandweer, zo weten we zeker dat we de juiste maatregelen nemen en dat we ruimschoots voldoen aan de brandveiligheid”. De rol van de brandweer OokEricDielemanvanbrandweerTerneuzen is blij met de samenwerking. Hij is al een aantal keer bij Rosendaal Energy geweest en begeleidtbedrijvenbijhetsamenstellenvan eenveiligheidsbeleid.Waarletdebrandweer specifiek op? “We letten vooral op welke

Zojuist geleverde kist hydranten

voorzieningen er in de fabriek aanwezig zijn. Ookkijkenwewaardegrootstebrandrisico’s zijn. In dit geval is dat de brandbare stof methanol. Er zijn al heel wat goede maatregelen genomen door RE. Er zijn gas- en vlamdetectie-systemenvoorzien,sprinklerinstallaties, speciale coatings, noem maar op. Mocht er toch ooit eens iets misgaan dan duurt het slechts 8 tot 12 minuten voordat de brandweer ter plaatse is”. De samenwerking met Rosendaal Energy gaat erg goed, aldus Eric Dieleman: “Er ontstaat nu een mooi document, in goede samenwerking gemaakt, en dat is erg prettig. We krijgen ook wel eens documenten waar we erg veel in moeten strepen. Dat is nu niet het geval, het gaat dus best goed. Eind mei moet het veiligheidsbeleid klaar zijn, dus er is nog wel het een en ander te doen, maar we verwachten dat alles volgens schema zal verlopen. We komen zeker nog een keer met een grotere groep collega’s terugvooreenrondleidingzodatwijnogwat meer bekendheid krijgen met het terrein”. Uiteindelijk moet alles vóór de ingebruikname van de fabriek klaar zijn. Voor Sofie een leuke en soms spannende tijd. “In de zomer moet alles klaarliggen en goedgekeurd

zijn. Ik werk dus wel tegen een deadline aan maar gelukkig ben ik al heel ver met het veiligheidsplan”. Geen enkele reden tot paniek of stress dus, maar wel hard doorwerken tot de laatste loodjes! “Het einddoel is een veilige, goedwerkende fabriek”, zegt Sofie; “Daar gaan we voor!”.

De 500 kW electrische brandwaterpomp

Het installeren en aansluiten van een hydrant op de brandwaterringleiding van RE

15

“zoveel mensen hadden we niet verwacht:” In gesprek met Angela Rosendaal over het personeelsbeleid. Hoe kijkt RE aan tegen personeel? “Wij hebben het niet graag over personeel maar over medewerkers”, zegt Angela. “De tijden zijn veranderd en dat vraagt ook om een andere manier van omgaan met onze mensen. We staan aan de wieg van een nieuw bedrijf en willen werken op een informele en soms familiaire sfeer maar toch strak en zakelijk zijn. Alle ervaringen en inzichtenmoetjeproberentegebruikenentecombineren, iets mee doen. Naast je neerleggen is te gemakkelijk. Dat menseneeneigeninbrenghebbenvindikheelbelangrijk”. “We begonnen met een lege moddervlakte en een businessplan met maar een kleine groep medewerkers. Nu gaan we naar een fabriek met maar liefst 25 mensen. Dat is een toch superervaring”. Hoe wordt het personeelsbeleid vormgegeven? We beginnen heel mooi, ideaal eigenlijk. Namelijk met helemaal niks, enkel en alleen de basiseisen. Van daaruit zijn we nu druk bezig om het helemaal op te bouwen. Denk hierbij aan CAO, ondernemingsraad, loonlijsten, arbeidsvoorwaarden, enz. We hebben inmiddels een aantal basiswaarden aangenomen die bij ons passen”: • Samenwerken gebaseerd op wederzijds respect; • Mensen het beste uit zichzelf laten halen;

• Innovatief groeien door kennisontwikkeling; • Aantrekkelijk arbeidsvoorwaardenpakket opzetten; • Zeg wat je doet en doe wat je zegt; “Wijwillenalsgoedwerkgeververantwoordomgaanmet mens en milieu en in het bijzonder natuurlijk ook onze naaste omgeving”. Als je nog niks hebt, kun je dan wel alle personeelszaken goed regelen? ”Tot nu toe hebben we inderdaad nog geen personeelsafdeling, dat zal ook nog wel even op zich laten wachten. Het belangrijkste op dit moment is het bouwen van de fabriek en de start van de productie. Om dit te doen hebben we wel de juiste mensen nodig, die mensen willen we koesteren. Om de personeelszaken goed te regelen hebbenwesteungevondenbijAdecco.Natuurlijkhebben wemeerderebureausbenaderd,maarAdeccoisdaarbijdé partner voor ons gebleken”. Kan je iets vertellen over de informatieavond? “Samen met Riana van de Guchte en Marieke Agterhuis vanAdecco,hebbenweeeninformatieavondopgezetvoor geïnteresseerdenineenbaanalsoperatorofmeewerkend

Het team van Rosendaal Energy, vlnr: Gerben Jaspers, Marijke Bovenlander, Leon Essers, Lambèrt van Nispen, Sofie van Langevelde, Marc Bos, Angela Rosendaal, Piet de Groot en Bart Rosendaal. Caroline de Munck staat er nog niet bij (Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)

16

teamcoördinator bij RE. In plaats van de verwachte 70-100 man zaten we op elkaar gepropt met bijna 180 geïnteresseerden. Zoveel mensen hadden we niet verwacht! Daar was het zaaltje niet op ingericht. Het projectorbeeld was niet goed leesbaar, de geluidskwaliteit te min en de koffiejuffrouw kwam niet door. Ik kreeg ook nog eens last van zenuwen, maar toch vond ik het een groot succes!”

Van boven naar beneden: Chris van Wanrooij, Eric de Poorter, Mike Nelis, Ferrie Sinnecker, Hemmie van der Sluis, Albert Onderdijk

Hoe ver staat het nu met het zoekproces? “De operatorpool is nu ingevuld en het was moeilijk kiezen uit het grote aantal sollicitaties. We hebben de sollicitatie gesprekken gevoerd en hebben onze keuzes inmiddels gemaakt en de eerste mensen zijn reeds gestart”. Hoe stel je nu een evenwichtige groep samen? “Met alle verschillende ervaringen van Lambèrt, Leon, mijzelf en die van Riana en Marieke lukte het toch om vrij vlot een keuze te maken. Kijken naar ervaring en opleiding alleen is niet genoeg maar wel belangrijk omdat je toch praat over het opstarten van

De overvolle kantine van Heros waar de informatie-avond werd gehouden

Angela Rosendaal op de informatie-avond voor operators

17

een fabriek zonder voorafgaande oefening. We probeerden een zo goed mogelijke inschatting te maken van de persoon zelf. Wie zit achter dat CV? Dat is het moeilijke punt. Uiteindelijk moeten deze mannen en vrouw (er solliciteerdeslechtseenaantalvrouwen)nauwmetelkaar samenwerken en op elkaars kennis en kunde bouwen. We vinden het belangrijk om te weten wat er speelt in iemands leven, ook buiten het werk om. Uiteindelijk vult hetwerkslechtseengedeeltevanjetijdop.Hetprivéleven heeft ook invloed tijdens werktijd, daarvan zijn we ons bewust en daar willen we oog voor hebben”.

Er is veel gesolliciteerd, hoe vond je het om zoveel brieven te moeten lezen? “Ik zou zo nog wel 4 plants kunnen bemannen, zoveel brievenkregenwe,maarja,diehebbenweniet.Voorlopig kunnen er slechts 15 aan de slag. Wie weet kunnen we in denabijetoekomstmeervacaturesopenstelleneniemand opnieuw een kans bieden. Wel hoop ik dan op wat minder standaardingedeeldeCV’s.Honderdtwintigkeereenstandaard opmaak is op zijn minst afwisselend te noemen”.

ORGANISATIE ROSENDAAL ENERGY PER 1 MAART 2008

Algemeen Directeur

Lambèrt van Nispen

Comm. Directeur / R&D

Bart Rosendaal Biodiesel Trader

Office Manager

VGMK-Coordinator

Marijke Bovenlander

Sofie van Langevelde

Plant Manager

Operations Support Officer Angela Rosendaal

Feedstock Trader

Hoofd Projecten

Controller

Piet de Groot

Caroline de Munck

Leon Essers

Team Coordinator

Project Engineer

5x Operators

10 x Logistiek Medewerker

18

Construction Supervisor

Assistent Plant Manager

Marc Bos Project Engineer

Gerben Jaspers

Administratie

Adecco, wereldwijd grootste HR dienstverlener Sinds eind 2007 ondersteunt en adviseert Adecco, Rosendaal Energy b.v. op het gebied van personeelszaken. De informatieavond op 16 januari 2008 is daar een goed voorbeeld van. “Voor hoeveel personen zal ik koffie en cake bestellen?” mailde Angela Rosendaal mij. Waarop ik terug mailde: “moeilijk, doe maar tussen de 30-50 personen”. We zijn de tel kwijtgeraakt, want er kwamen meer dan 180 belangstellenden op deze avond af. Daarover meer in het voorgaande artikel van Angela. Wereldwijd de grootste Maar laten we eerst een iets meer over Adecco vertellen. Adecco, is de grootste aanbieder van Human Resource Solutions ter wereld en zet al haar expertise in voor passende verbintenissen tussen mensen en bedrijven, zo ook voor Rosendaal Energy b.v.. Vanuit de overtuiging dat waardevol werk bijdraagt aan de kwaliteit van het leven, toetsen medewerkers de wensen en mogelijkheden van kandidaten aan specifieke behoeften van internationale en lokale bedrijven en instellingen. Met als

resultaat: better work, better life. Naast uitzendbureau,isAdeccoookdéorganisatie voor onder andere uitzenden, contracting, recruitment & selection, testing solutions, HR solutions en payroll, waar mogelijk ondersteunddooreenverscheidenheidaan specifieke HR-services en geavanceerde IT-systemen. Adecco Nederland In Nederland (hoofdkantoor Utrecht) heeft Adecco ruim 280 vestigingen met meer dan 1.000 medewerkers. De dagelijkse leiding is in handen van Erwin van Iersel (COO Benelux). Adecco Nederland is lid van de Algemene Bond Uitzendondernemingen (ABU) en ISO-9001 gecertificeerd. In 2005 en 2006 is het predikaat Beste Werkgever vanuit het medewerkerstevredenheidsonderzoek Great Place to Work® toegekend. Better work, better life Better work, better life vat onze hele werkwijze samen en geeft duidelijk aan wat Adecco zo uniek maakt: ons streven naar een betere carrière voor onze kandidaten en een betere dienstverlening voor onze opdrachtgevers.

Riana van de Guchte (r) met haar team

19

“Better work, better life” vormt de kern van onze langetermijnstrategie. Wij werken samenmetonzekandidatenomhenmeeruit hun werk en leven te laten halen. Dit doen we door hun vaardigheden te ontwikkelen door middel van trainings- en opleidingsprogramma’s, waardoor ze hogere en meer uitdagende functies kunnen vervullen. Daarnaast kunnen wij onze opdrachtgevers beter van dienst zijn, doordat wij ons ervoor inzetten inzicht te krijgen in de unieke eisen van hun bedrijf. Vervolgens brengen wij hen in contact met uitstekende, gemotiveerde kandidaten die over de juiste opleiding beschikken voor hun opdrachten. Adecco Terneuzen In Terneuzen heeft Adecco een vestiging in de Noordstraat. Vanuit deze vestiging ondersteunen en adviseren wij Rosendaal Energie b.v. De dagelijkse leiding is hier in handenvanRianavandeGuchte(vestigingsmanager). Verder bestaat ons team uit: Petra van Iwaarden (senior consultant), Sharon de Korte (consultant) en Jolien Grandsaert (stagiaire consultant). Tijdens kantooruren zijn wij te bereiken op telefoonnummer: 0115-615800.

Marijke Bovenlander: “ik kon dat hele ding niet vinden” Marijke Bovenlander werkt sinds 5 februari 2007 bij Rosendaal Energy als office manager en is daarmee van alle werknemers het langst in dienst: “Het was wel gek toen ik hier voor het eerst binnenkwam,want er was nog bijnaniks,geenfabriekengeenkantoor.Erstondenalleen drie bureaus in mijn kamer maar amper kantoorspullen en nog geen computer voor mij, er moest van alles nog besteld worden. Ik vond het wel heel interessant en het bedrijf sprak me erg aan. In het begin zat ik vaak helemaal alleen op kantoor want naast Bart was er nog niemand en hij was vaak weg. Mijn taak was om wat orde te scheppen in de papieren en ik moest allerlei dingen regelen. Het kantoor moest bijvoorbeeld helemaal ingericht worden en ik ging de administratie doen en nam de telefoon op, langzaam aan kreeg het allemaal wat meer vorm. Ik vindt het wel erg leuk om vanaf het begin af aan betrokken te zijn geweest, het is heel speciaal dat je met elkaar aan een heel nieuw iets werkt”. Marijke is zogezegd de grondlegger van het kantoor van RE en nog steeds is ze de spil van het bedrijf. Ze neemt de telefoon op, legt afspraken vast is beheerder van de agenda’s. Verder doet ze allerlei administratieve zaken en zelfs als dekoffiemachine kapot is, krijgt zij hem gemaakt.

20

Als office manager ben je aan het bureau gekluisterd. Marijke komt dan ook niet veel buiten op het terrein en dat is soms wel eens lastig: “Er ontgaan me wel eens wat dingen die hier gebeuren. Ik ben totaal niet technisch en benooknietbijdebesprekingen.Vanmorgenwerdereen ketelhuis geplaatst en we gingen allemaal kijken, ik ging als laatste naar buiten en heb me suf lopen zoeken naar dat ketelhuis. Ik kon dat hele ding niet vinden, gewoon omdat ik weinig op het terrein kom”, lacht ze. Of ze hier in haar element is? “Ja, Wat ik zo fijn vindt hier is dat er zo’n leuke en collegiale sfeer heerst. Er wordt erg gekeken naar de persoon en niet alleen naar de prestatie. Ik heb voorheen op ambassades gewerkt en daar was een hiërarchische sfeer, totaal anders dan hier. Hier is het erg vriendschappelijk. Ook is er waardering voor je werk. Ik heb voor het eerst in 26 jaar een bos bloemen gekregen op secretaressedag, dat vond ik zo leuk! Het gevoel dat je gewaardeerd wordt, dat maakt het allemaal net iets leuker!”

“Veiligheid is een soort instinct, het moet in je zitten” Gemotiveerde mensen en een veilige omgeving zijn sleutels die leiden tot een succesvol project.Bij Rosendaal Energy staat de veiligheid van mensen dan ook bovenaan. Voor Leon Essers, die verantwoordelijk is vooreenveiligeenefficiënteconstructievan de fabriek, is veiligheid een soort codewoord. Leon is zogezegd een ouwe rot in het vak. Hij heeft al vele fabrieken over de hele wereld gebouwd maar kon er geen genoeg vankrijgen.Zijndrijfverenzijnliefdevoorhet werk en liefde voor mensen. Vriendelijk en goedlachs vertelt hij over de verantwoordelijkheiddiehijvoeltvoorhetveiligbouwen van de fabriek;

“Ik heb liever dat je tien keer de fabriek voor niks stopt dan één keer te laat.” Leon Essers heeft in het verleden al veel ongelukkenziengebeuren,ennietallemaalmet een goede afloop. Over de bouw van deze fabriek zegt hij het volgende: “Het mooiste moment voor mij is als de fabriek zonder ongevallen gebouwd wordt en als er daarna zonderongevallengeproduceerdwordt!”.Is het bouwen en draaien van een fabriek dan zo gevaarlijk, vragen we ons af? Nee, maar er zijn altijd risico’s. Natuurlijk zijn er wettelijk vastgesteldeveiligheidseisenwaarmenzich aan dient te houden en waar ook streng op

wordt gecontroleerd. Toch komt het er in de praktijk op aan dat iedere medewerker zijnverantwoordelijkheidneemtenzichook daadwerkelijk aan die regels houdt. Veilig werken is er bij Leon al van jongs af aan ingeprent: “Ik kom van oorsprong uit de mijnbouw in Zuid-Limburg en daar heb ik meegekregen om altijd uit te kijken, een ongeluk zit namelijk in een klein hoekje. Alertheid op dit gebied moet in je zitten”, zegt hij. “Als ik bijvoorbeeld in een grote stad ben en ik ga naar een winkelcentrum kijk ik eerst waar de vluchtwegen zijn. Ik ben zelf altijd alert. Het is een soort instinct dat in je moet zitten”. Stress Leon spreekt uit ervaring, hij heeft letterlijk over de hele wereld fabrieken gebouwd en het heeft hem de nodige kennis van mensen opgeleverd. Zelf werkt hij veel op kantoor maar probeert in ieder geval 40 procent van zijn tijd op de bouwplaats aanwezig te zijn. “Ik praat ook met de mensen op de bouw. Ik zal nooit zeggen, “hé, klojo waarom heb jij je helm niet op?” “liever maak ik een praatje en benader de mensen persoonlijk. Ik zal nooit mijn vinger wijzen naar een ander, maar hen wel aanspreken als dat nodig is. Ik heb met de jaren geleerd om met mensen om te gaan en vindt het ook belangrijk om betrokken te zijn. Ik zie ook gelijk of er iets aan de hand is met een persoon, meestal leer ik mensen op de bouw wel kennen omdat ik zeker twee keer per dag een ronde doe en een praatje maak. Dan merk je snel genoeg of er iets aan de hand is, meestal vertellen ze me dat ook wel. Het is niet goed als ze met hun hoofd

21

ergens anders zijn. Ik heb vroeger wel eens iemand een week op vakantie gestuurd omdat die helemaal gestresst was. Dat soort dingen moet je niet hebben als je op een steiger staat. Ik heb liever dat je tien keer de plant voor niks stopt dan één keer te laat. Je moet geen risico’s nemen. Het belangrijkste op de bouw en straks in de fabriek is altijd dat je werkt zonder ongevallen, dát moet je altijd in je achterhoofd houden!

even voorstellen

Angela Rosendaal

Gerben Jaspers

Geboren: 1972 te Vaals

Geboren: 1974 te Ossendrecht

Achtergrond: Eveneenkorteversie:MTSProcestechniek.NaafbrekenHTS Natuurkundebegonnenbijdewaterzuiveringsinstallaties van de overheid als algemeen medewerkster; kwaliteitscontrole opgezet aan de lijn bij een glasfabriek en in ISO-projectteamdeelgenomenbijeenpapier-verwerkingsbedrijf. Vanuit het opstartteam van een ureamfabriek bij DSM doorgestroomd naar Naftakraker 3, alwaar enkele jaren met plezier gewerkt als buitenoperator.

Achtergrond: HTSwerktuigbouwkundemetaanvullendebedrijfskundige opleidingen.Begonnenalsproject-engineerindemachinebouwvoordevoedings-engenotsmiddelenindustrie.Daarna enkele jaren werkzaam geweest bij Sarens waarbij ik grote hijs-enzwaartransportprojecteninEuropahebuitgevoerd. Ca. 6 jaar geleden bij Heros in Sluiskil begonnen als projectengineer en projec-ten begeleid zoals sloop cokesfabriek, realisatievannieuweinrichtingenvanhetterreinenrealisatievandiverseinstallaties.Uiteindelijkdoor-gegroeidnaar de functie van manager productie, projecten en techniek. In 2007 de stap genomen om voor mezelf te beginnen als projectleider/ consulent en hier nog geen spijt van gehad.

Functie bij RE: ProductionsServicesOfficer.(productie-ondersteuning). Zoveelmogelijkinformatiebijelkaarzoekenomdenodige manuels op te zetten. Die zijn dadelijk nodig om de operators wegwijs te maken in het op te starten proces. Hetoperatorteaminvullenishetbelangrijksteonderdeel. Procedures opzetten die gevolgd moeten worden bij alle werkzaamheden, PBM’s, kleding, ruimte, alles wat met productie een raakvlak heeft oppakken en afronden. Woonplaats: Aardenburg

Functie bij RE: Medewerker Projectteam. Zoveel mogelijk op de troepen vooruit te lopen en er o.a. voor te zorgen dat de aannemers op het terrein zo min mogelijk last van elkaar hebben. We zorgener-voordatdeleveringenvandediverseaannemers opelkaarzijnafgestemdenmakentechnischeissueszwartwit zodat iedere leverancier precies weet wat er van hem/ haar verwacht wordt.

Eten: Biefstuk met sla en vooral veel nagerechten!

Woonplaats: Heikant

Land: Zeeland

Eten: Alles behalve spruiten.

Sport: Even geen tijd voor gehad, maar altijd goede voornemens om het weer op te pakken. Misschien in 2008?? Lopen (niet tehard,maarwelver),fietsen,zwemmen,duikenenfitness.

Land: Italië en Frankrijk

Dieselauto?: Ja, Fiat Mulitpla 1.9 JTD

Sport: Fietsen en wandelen Dieselauto?: Ja, Volkswagen Passat

Angela is getrouwd en heeft 3 kinderen.

Gerben is getrouwd en heeft een dochter.

22

Marc Bos

Caroline de Munck

Geboren: 1981 te Alkmaar

Geboren: 1973 te Sluiskil, (in het ziekenhuis) woon overigens wel al heel mijn leven in Zuiddorpe.

Achtergrond: Werktuigbouwkundig ingenieur (Haagse Hogeschool). Tijdensafstuderenonderzoekgedaannaarhetsturenvan onderhoudskostenvandegistfabriekenvolgensdeValue Driven Maintenance filosofie. Vanaf 2005 werkzaam bij J. de Jonge Adviesbureau te Vlaardingen. Meegewerkt aan projecten voor bedrijven als: APS-Main Amsterdam, Vopak, Caldic e.d. Sinds juni 2007 voor 50% van de tijd gedetacheerd bij Rosendaaal Energy en voor de overige 50% werkzaam voor J. de Jonge Adviesbureau.

Achtergrond: Na mijn SPD opleiding, Financieel en administratief verantwoordelijk geweest bij een jachtwerf voor luxe op maatgemaaktezeiljachten.Deoverstapgemaaktnaarde chemie ( lees feralco) eveneens verantwoordelijk voor de financiën en rechterhand van de directie. Daarhebikdenodigeervaringopgedaaninhetfinanciële reilen en zeilen van een fabriek. Op zoek naar een nieuwe uitdaging ben ik bij Rosendaal Energy terecht gekomen.

Functie bij RE: Medewerker Projectteam van Rosendaal Energy. Ondersteunendinengineerings-enoverigeprojectwerkzaamheden. Zoals onder andere controleren van constructietekeningenenhetbegeleidenvanaannemers.

Functie bij RE: Controller

Woonplaats: Leiden

Eten: Italiaans

Eten: Italiaans

Land: Heb eigenlijk geen voorkeur.

Land: Frankrijk

Sport: Paardrijden en sinds kort hardlopen.

Sport: Fitness en Spinning

Dieselauto?: Ja, Mercedes C 220

Dieselauto?: Ja, Opel Astra

Ik woon samen, heb geen kinderen.

Woonplaats: Zuiddorpe

Marc woont samen.

23

even voorstellen

Hemmie van der Sluis

Eric de Poorter

Geboren: 1952 te Goes

Geboren: 1964 in Hulst

Achtergrond: Opleiding voor scheepswerktuigkundige in Vlissingen. Enkele jaren gevaren op de grote handelsvaart. 18 maanden in militaire dienst, sergeant infanterie. In 1976 in dienst getreden van Hoechst Holland in Vlissingen.Opditterreinwerkzaamgeweestin5verschillende fabrieken. Doorgegroeid van operator tot wachtchef. Tweemaal fabriekssluiting meegemaakt met ontslag als gevolg.

Achtergrond: Lts electrotechniek Vapro A en B (mechanisch en proces) Middelbaar meet en regeltechniek 15 jaar gewerkt bij ACZC te Sluiskil als 1e operator Wegens sluiting ben ik overgestapt naar Delta-Milieu ( nu Indaver gevaarlijk afval bv) waar ik werkzaam was als ploegleider op de AWZI ( afvalwaterzuivering ) van de afdeling gevaarlijk afval.

Functie bij RE: Teamcoördinatorproductie.Samenmetgeheleproductieeenheid fabriek afnemen, testen, opstarten en bedrijven. Ongetwijfeld nog vele andere bijkomende zaken. Woonplaats: Kapelle

Functie bij RE: Als teamcoördinator (TC) Samen met het team operators verantwoordelijk voor het testen en de opstart van de fabriek. Nadien in kleine teams voordebewakingenbeheersingvanhetproductieprocesen aangrenzendesystemen,daarbijzorgjevoordeverwerking van grondstoffen tot eindproducten volgens planning.

Eten: Rijstgerechten

Woonplaats: Vogelwaarde

Land: Zeeland en Frankrijk

Eten: Friet met fricandel (vrijdags).

Sport: Tennis, fitness en duurlopen

Land: Spanje, Frankrijk, Canada en Amerika. (rondreizen met auto en motor)

Dieselauto?: Nee, Toyota Corolla Verso Hemmie is getrouwd en heeft 2 kinderen.

Sport en hobby: Squash, wandelen, brandweer Dieselauto?: Nog niet ….haha., Nissan Qashqai. Eric is getrouwd met Christel en heeft 2 kinderen: Arne is 10 en Lienke is 8.

24

Mike Nelis

Chris van Wanrooij

Geboren: 1979 te Vlissingen

Geboren: 29 maart 1958 te Vlissingen

Achtergrond: In 1999 het diploma MTS Werktuigbouwkunde gehaald en daarna direct gaan werken als procesoperator bij DOW Chemical in Terneuzen. Bij DOW heb ik 9 jaar gewerkt en in de tussentijd het Vapro B diploma gehaald.

Achtergrond: Loopb aan gestart op de bedrijfschool van Hoechst. Bij Hoechst op alle productieafdelingen een korte stage gelopen en zo Vapro B gehaald. Daarna ong. 10 jaar in de “sinterfabriek”gewerkt, deze maakt deel uit van de fosforproduktie. 1988 opleiding Middelbaar Bedrijfstechnicus in de Procesindustrie voltooid. Overstap gemaakt naar een nieuwe fabriek bij Hoechst, de TAED fabriek. Na sluiting van deze fabriek eind 1999 bij Cargill Bergen op Zoom op de pilotplant gewerkt. Vanaf 2003 terug naar “oude stek” en nieuw bedrijf Sea-Way. Hier actiefmeegewerktaanhetprocesomkunstofterecyclen.

Functie bij RE: Teamcoordinator Woonplaats: Vogelwaarde Eten: Friet met biefstuk, pasta, chinees en allerlei soorten vis. Land: Maleisie Sport: Voetbal, fietsen, hardlopen

Functie bij RE: Team coördinator. In goed teamverband een nieuw productieproces opstarten en in bedrijf houden. Woonplaats: Kloetinge

Dieselauto?: Nee, Audi A6 Avant en Volkswagen polo

Eten: Uit eigen tuin. Indische rijsttafel, jachtschotel.

Mike is getrouwd heeft een dochter en het tweede kindje word in juli verwacht.

Land: Nederland, Strand Dishoek Hobby: Tuinieren, onderhoud oude boomgaard, zwemmen Dieselauto?: Nee, Ford Focus flexifuel Chris woont samen en heeft 1 zoontje Daniël.

25

even voorstellen

Albert Onderdijk

Ferry Sinnecker

Geboren: 3 september 1959 te Goes

Geboren: 1964 te Breda

Achtergrond: Na allerlei omzwervingen van loodgieter, dakdekker, cv-monteur, onderhoudsmonteur, kraanmachinist, uiteindelijk gaan varen in de visserij - wat op zich een mooi beroep is, maar door de vele uren die je maakte, geen cao en mijn hobby: voetbal - toch besloten om over te stappen tot de opleiding van operator. Van daaruit ben ik aan de slag gegaan bij Arkema te Vlissingen, waar ik 18 jaar heb gewerkt tot ik via collega’s er op attent werd gemaakt dat RE wel wat voor mij zou zijn en na veel wikken en wegen besloten om de stap te maken.

Achtergrond: Middelbare landbouwschool in Goes. Hierna diverse werkzaamheden gehad zoals lasser/fitter in de off-shore industrie,mobiele-envasteinstallatiebouwplusoperating inwaste-watertreatmentende-sludginginstallatiesinde Benelux en Engeland. Vervolgens de Vapro-B opleiding gedaan via Werk&Vakmanschap en hierin werkzaam geweest bij Yara en Feralco.

Functie bij RE: Als teamcoördinator ben je samen met je ploeg verantwoordelijkvoorhetgoedrunnenvanfabriek,zowelvanuit de controlekamer als ook in het veld, waarbij veiligheid voor mij op de eerste plaats komt. Daarnaast zal je ook goede contacten moeten hebben met de rest van het bedrijf en al de zaken die daarbij in verband staan.

Woonplaats: Hoek

Woonplaats: Yerseke

Functie bij RE: Operations

Eten: ..Alles.. en gekruid.. Land: Noorwegen Sport: Trainen en werken met honden

Eten: Ik lust bijna alles. Land: Toen ik 25 jaar getrouwd was heb ik samen met de vrouw en kinderen een rondreis gedaan langs de westkust van Amerikametbezoekenaano.a.deGrandGayon,Yosemite Park, Mammoth Lakes en steden als Los Angeles, San Francisco en Las Vegas en van daaruit de oversteek naar Hawaii gemaakt, dus wat wil je nog meer. Sport: Voetbal, zwemmen Dieselauto?: Nee, BMW 320i Albert is getrouwd met Lilian en heeft 2 dochters: Kimberly van 20 en Kelsey van 16.

26

Dieselauto?: Yes; een Landrover 109 IIa uit 1967

1

3

2

4

5

9

6

7

8

Fotogalerij 1. Grootste onderdeel van RE (vacuumdestillatiekolom 822Q, 25 m lang, 70 ton zwaar) komt uit India per schip direct aan bij Heros Sluiskil 2. Aansluiten van leidingsysteem op de opslagtank 3. Opbouw van de biodieselfabriek 4. In te bouwen afsluiter voor het brandwaternet 5. Schilderen van de tanks in tankenpark 1

27

6. De reactoren waarin de biodiesel gemaakt wordt 7. Aardgasbrander van de stoomketel 8. Nieuwe, doorgetrokken kade waar de schepen van RE aan kunnen meren 9. Opbouw van de raffinaderij

Renewable energy

RosendaalEnergy

Oostkade 5 | 4541 HH Sluiskil | www.rosendaal-energy.nl | [email protected]

Colofon Uitgave REview is een uitgave van Rosendaal Energy Druk en ontwerp Pieters Grafisch Bedrijf, Groede Oplage 1000 stuks