Resultaten Jongerenonderzoek 2013 Groenewald
GGD Zuid Limburg Geleen, april 2014
Inhoudsopgave
1. Inleiding
1
2. Resultaten van uw school 2.1 VMBO klas 2 2.2 VMBO klas 4 2.3 HAVO/VWO klas 2 2.4 HAVO/VWO klas 4
3 4 5 6
3. Resultaten 2013 vergeleken met 2005 en 2009 3.1 VMBO klas 2 3.2 VMBO klas 4 3.3 HAVO/VWO klas 2 3.4 HAVO/VWO klas 4
7 8 9 10
4. Gezonde School
11
5. Afspraken
12
1. Inleiding De adolescentie is een turbulente fase. Jongeren zijn volop in ontwikkeling op weg naar hun volwassen zelf. Zij ontwikkelen in hun puberteit een leefstijl, die afhankelijk is van verschillende factoren, zoals gevoeligheid voor peers en omgevingsinvloeden. Leefstijlen van jongeren hebben invloed op hun gezondheid. Roken, overgewicht, alcoholen cannabisgebruik en riskant seksueel gedrag kunnen negatieve gevolgen hebben. Verschillende risico’s kunnen ook met elkaar samenhangen: overgewicht kan leiden tot een slechtere gezondheid, wat weer invloed heeft op ziekteverzuim en eventuele psychosociale problemen. Deze kenmerken en risico’s van verschillende leefstijlen zijn belangrijk om te signaleren. Ze kunnen namelijk vergaande gevolgen hebben voor de toekomst. Het stimuleren van gezond gedrag is dan ook van groot belang om latere gezondheidsproblemen te voorkomen. Gelukkig wordt de noodzaak hiervan steeds zichtbaarder. Onderzoeken tonen keer op keer de risico’s van een ongezonde leefstijl op jonge leeftijd voor de lange termijn aan. Daarnaast weten we dat gezonde leerlingen beter presteren dan ongezonde leerlingen. Limburgse jongerenonderzoek De resultaten van het Limburgse jongerenonderzoek bieden belangrijke aanknopingspunten voor scholen om (preventief)beleid te ontwikkelen met betrekking tot gezondheid, veiligheid en welzijn. Het jongerenonderzoek is een provinciaal vragenlijstonderzoek dat één keer in de vier jaar wordt afgenomen onder ruim 18.000 leerlingen van klas 2 en klas 4 van het voortgezet (speciaal) onderwijs*. Het onderzoek wordt gezamenlijk uitgevoerd door de Limburgse GGD’en in opdracht van gemeenten. In het najaar van 2013 heeft dit onderzoek opnieuw plaatsgevonden onder de Limburgse scholieren. Op uw school hebben deelgenomen: VMBO klas 2: 153 leerlingen VMBO Klas 4: 112 leerlingen HAVO/VWO klas 2: 163 leerlingen HAVO/VWO klas 4: 154 leerlingen Inhoud rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport vindt u de resultaten van uw eigen school(locatie). In de figuren zijn de resultaten weergegeven voor klas 2 en klas 4 vergeleken met de regionale resultaten van een vergelijkbaar onderwijstype. De resultaten betreffen de volgende thema’s: Lichamelijke gezondheid (ervaren gezondheid, chronische aandoeningen); Psychische gezondheid; Leefstijl, zoals bewegen, voeding, roken, alcohol en drugs; Seksualiteit, zoals veilig vrijen en seksuele voorlichting; Veiligheid en pesten; School, zoals spijbelen. In hoofdstuk 3 worden deze resultaten (indien mogelijk) afgezet tegen vergelijkbare resultaten uit vorige onderzoeken (1996, 2001, 2005 en 2009). De resultaten kunnen aanknopingspunten bieden voor het bepalen van beleid en het kiezen van prioriteiten voor het schoolgezondheidsbeleid. De vertaling van onderzoeksgegevens naar schoolgezondheidsbeleid is onderdeel van het adviseringstraject van de Gezonde School. Informatie over de werkwijze Gezonde school en de contactgegevens van uw eigen Gezonde School adviseur vindt u in hoofdstuk 4. Bij de Gezonde School-adviseur kunt u o.a. terecht voor informatie over het preventie-aanbod in de regio. In hoofdstuk 5 zal na het gesprek over de resultaten op school een plan van aanpak voor uw school opgenomen worden. De mogelijkheden en wensen van uw school zijn daarbij het uitgangspunt. 1
Gesprek Op 15-04-2014 is een afspraak gepland op uw school. Tijdens dit gesprek zullen de resultaten uit dit rapport mondeling worden toegelicht door de jeugdverpleegkundige en Gezonde School adviseur van de GGD. Daarnaast zal uitgebreid worden gesproken over de mogelijkheden om de resultaten van het jongerenonderzoek in te zetten voor het opstellen van schoolgezondheidsbeleid en actieplannen voor de uitvoering ervan. Na afloop van dit gesprek kunt u hierover een nieuwe afspraak maken met uw Gezonde School adviseur. De contactgegevens kunt u vinden in hoofdstuk 4. *In verband met landelijke synchronisatie is het volgend provinciaal jongerenonderzoek al over 2 jaar (najaar 2015), zodat ook landelijk de resultaten vergeleken kunnen worden. We hopen dan ook weer op uw medewerking!
2
2.1 VMBO klas 2 (n=153)
3
2.2 VMBO klas 4 (n=112)
4
2.3 HAVO/VWO klas 2 (n=163)
5
2.4 HAVO/VWO klas 4 (n=154)
6
3. Resultaten 2013 vergeleken met 2005 en 2009 3.1 VMBO klas 2
7
3.2 VMBO klas 4
8
3.3 HAVO/VWO klas 2
9
3.4 HAVO/VWO klas 4
10
4. Gezonde School Jongeren brengen een groot deel van hun tijd door op school, waardoor school een belangrijke setting is om aandacht te besteden aan het bevorderen van welzijn, gezondheid en veiligheid. Dit is echter niet enkel een taak van de school, maar een gedeelde verantwoordelijkheid van gemeenten, ouders, scholen en maatschappelijke organisaties (landelijk en regionaal). De resultaten van het jongerenonderzoek bieden aanknopingspunten voor scholen om keuzes te maken in het schoolgezondheidsbeleid en het werken aan een gezonde school. De Gezonde School methode is een planmatige aanpak die scholen begeleid bij de ontwikkeling en invoering van structureel schoolgezondheidsbeleid. Uw Gezonde School adviseur kan u, op basis van de cijfers, adviseren bij het stellen van prioriteiten, het kiezen van geschikte programma’s en het opstellen van een plan van aanpak (zie figuur hiernaast). Afhankelijk van het gekozen thema wordt hierbij samengewerkt en verwezen naar de deskundige samenwerkingspartner in de regio (of landelijk). Uw Gezonde School adviseur is: Judith Aerdts GGD Zuid Limburg
[email protected] Uw Jeugdverpleegkundige is: Marjo Meuwissen
[email protected]
Uw Jeugdarts is: Ellen Wolfs
[email protected] Voor meer informatie over de Gezonde School kunt u kijken op: http://www.ggdzl.nl/gezondeschool/ of http://www.gezondeschool.nl
11
5. Afspraken Op 15 april 2014 zijn de resultaten van het Jongerenonderzoek 2013 samen met de GGD besproken op school. Hiervan is een gespreksverslag gemaakt en gestuurd naar de betrokkenen van school. De volgende afspraken zijn gemaakt:
Gezonde voeding (eten van groente/fruit). Er zijn afspraken gemaakt over de gezonde schoolkantine (op dit moment 70% gezond). Afspraken met cateraar samen met Graaf Huyn College. Het aanbieden van fruit op school is een overweging. GGD zal informatie toesturen over een mogelijke subsidie van EU-schoolfruit. Alcoholgebruik. School zal inventariseren wat er al (preventief) in de lessen over alcoholgebruik aan bod komt en of er behoefte is aan meer ondersteuning. Mondriaan kan eventueel via programma ‘De gezonde school en genotmiddelen’ ondersteuning bieden (ook voor ouders). GGD stuurt informatie hierover naar de school. Schoolverzuim door (langdurig) ziekte. School pakt verzuim snel op. Ondanks dit blijven er problemen die niet door school opgelost kunnen worden. GGD is bezig met een nieuwe aanpak ‘Snel terug naar school is veel beter’. School heeft interesse om hieraan deel te nemen in 2e helft 2014. De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) wil graag zichtbaar zijn voor iedereen op school (leerlingen, ouders en docenten). School geeft aan dat het aanbod vooral bekend moet zijn bij de mentoren. Zij kunnen vervolgens ouders en/of leerlingen doorverwijzen. School zal JGZ in het nieuwe schooljaar uitnodigen om mentoren over aanbod te informeren tijdens een bijeenkomst.
12
