REPORT. #7 Najaar 2010 HOOFD- KANTOOR. Ultramodern en transparant. De veelzijdigheid. en vorm. MUSEUM- UITBOUW Subtiele dialoog tussen oud en nieuw

#7 Najaar 2010

REPORT Magazine van Reynaers Aluminium

HOOFDKANTOOR COCA-COLA Ultramodern en transparant Focus De veelzijdigheid van kleur en vorm

MUSEUMUITBOUW Subtiele dialoog tussen oud en nieuw

#7

Verantwoordelijke uitgever: Lien Verfaillie Productie: RSM Co-Publishers

Kleur en vorm

H

oewel zicht natuurlijk niet het enige zintuig is waarmee we architectuur waarnemen – we kunnen ruimte ook voelen, ruiken en horen – is wat we zien wel het meest bepalend in hoe we reageren op de gebouwde omgeving. Weinig aspecten van een gebouw of een stad kunnen zo’n sterke emotionele reactie uitlokken als kleur en vorm. Kleuren en vormen brengen een bepaalde sfeer teweeg en beïnvloeden de gemoedstoestand. Van een kleur kun je vrolijk of neerslachtig worden, rustig of onrustig. Je kunt kleur ervaren als warm of koud, ruimtevergrotend of ruimteverkleinend. Vormen en kleuren geven architectuur het vermogen op te vallen of juist onopvallend aanwezig te zijn, te imponeren of juist geborgenheid uit te stralen. Vandaag de dag, in een cultuur die sterk op het visuele is gericht, zijn vorm en kleur allesbepalend voor de expressie van architectuur. Kleur en vorm zorgen voor het onderscheid tussen gebouwen en steden, en geven deze een eigen identiteit – een thema dat in een globaliserende wereld steeds belangrijker wordt. Duidelijk is in elk geval dat vorm meer is dan de uitkomst van een functionele ruimtelijke analyse (het modernistische ‘Form Follows Function’) en dat kleur meer is dan een cosmetisch laagje verf. De invloed reikt verder dan de huid van een gebouw en daarom zou het gebruik van kleur en vorm vanaf het begin van een ontwerpproces geïntegreerd moeten worden. Als partner voor architecten vindt Reynaers dat kleuren en vormen van materialen geen beperkingen moeten stellen aan een ontwerp, maar het ontwerpproces juist moeten voeden. Aluminium heeft door zijn enorme variatie in kleuren en vormen die potentie; het geeft de architect onbeperkte vrijheid. Bovendien reiken wij ontwerpers specifieke ontwerpoplossingen aan die een extra dimensie kunnen geven aan het creatieve proces. Zo kunnen we 400 verschillende kleuren aluminium maken en bieden wij voor elke gewenste vorm producten en accesoires op maat. Een blik in dit Report laat zien wat voor effecten architecten samen met Reynaers kunnen bereiken met kleur en vorm: van uiterst subtiel tot ronduit spectaculair. Jean-Louis Juliard, Directeur Reynaers France

PROJECTOPLOSSINGEN *** PROJECTOPLOSSINGEN *** PROJECTOPLOSSINGEN *** PROJECTOPLO Het succes van grootschalige, complexe bouwkundige projecten staat of valt met de doeltreffende samenwerking tussen partners. Reynaers Aluminium heeft de knowhow en middelen in huis om te voldoen aan de eisen van afzonderlijke projecten en kan daardoor een geschikte maatwerkoplossing ontwikkelen voor uw project.

De architecten, ingenieurs en technici van Reynaers Consult® zullen u bij elke stap terzijde staan. Wij bieden ondersteuning bij ontwerp en bouw, van energie-efficiënte kantoorgebouwen tot duurzame woonhuizen, maar ook bij renovaties.

Reynaers, uw partner voor projectoplossingen!

www.reynaers-solutions.com

antwoordcoupon abonnement Beste lezer, Negen op de tien mensen die een exemplaar van Report ontvangen, bewaren het om later nog eens te raadplegen of te delen met collega’s. Deze indrukwekkende statistiek is een van de uitkomsten van een onlangs gehouden enquête. We willen u graag bedanken voor uw deelname aan deze enquête. We hebben hieraan waardevolle informatie ontleend over hoe we Report kunnen verbeteren. Zoals u zult zien in het volgende nummer van Report zullen we een aantal wijzigingen direct doorvoeren, zoals het verbeteren van de structuur en de lay-out, inclusief meer technische gegevens en meer aandacht voor lokale projecten. Ook werken we aan een verbeterde online versie van ons magazine, met meer zoekmogelijkheden en meer technische gegevens. We zullen u hierover in het volgende nummer van Report nader informeren. Nog een vermeldenswaardige uitkomst van de enquête was het feit dat 25% van onze lezers het magazine doorgeven aan een collega. We zijn dan ook graag bereid u en uw collega’s aanvullende exemplaren van Report toe te sturen. Deze exemplaren kunnen snel en eenvoudig worden aangevraagd door de bijgevoegde antwoordkaart in te vullen of door het webformulier te gebruiken, dat te vinden is op www.reynaers-solutions.com. Veel leesplezier! Het Reynaers Team

Vul hieronder de contactgegevens van u of uw collega in en stuur deze antwoordcoupon terug naar Reynaers Aluminium om een gratis abonnement aan te vragen. U kunt het formulier ook faxen naar: +32 (0)15 30 86 00 of uw abonnement online registreren: www.reynaers-solutions.com

Voornaam

Achternaam

Functie

Bedrijf

Postadres

Postcode

Stad

Land

E-mail Ik ontvang liever de online versie van REPORT

JA

NEE

Reynaers Aluminium gaat met de grootste zorgvuldigheid om met persoonlijke gegevens. Persoonlijke gegevens worden vertrouwelijk behandeld door Reynaers Aluminium en slechts gebruikt voor de doeleinden waarvoor de gegevens verstrekt zijn door de persoon in kwestie. Gegevens kunnen worden opgeslagen in één of meerdere databanken. Persoonlijke gegevens worden niet aan derden verstrekt zonder de toestemming van de betrokkene. De betrokkene heeft recht op inzage van zijn persoonsgegevens.

Reynaers inspireert *** Reynaers inspireert *** Reynaers inspireert *** Reynaers

Bouwen of verbouwen? Laat je door Reynaers inspireren!

Op zoek naar inspiratie? Blader interactief door meer dan 1000 referenties, selecteer projecten die u inspireren en deel ze met uw klanten en relaties.

www.reynaers.nl

Postzegel verplicht

Reynaers Aluminium NV/SA Mrs. Ann Van Eepoel Oude Liersebaan 266 2570 Duffel Belgium

in DIT NUMMER

FOCUS

4

KLEUR EN VORM Essentiële middelen om vorm te geven aan de gebouwde omgeving

12

projectEN

MUSEUMUITBOUW, BERN Subtiele dialoog door vorm en kleur

20

HOOFDKANTOOR COCA-COLA, MADRID Een even degelijk als uniek kantoorgebouw

26

32

SOFIA AIRPORT CENTRE, SOFIA

CENTRUM VOOR LEVENSWETENSCHAPPEN, GRONINGEN

Een milieuvriendelijk en stijlvol ontwerp

40

46

Een markante verschijning in een voormalig dokgebied

Het nieuwe vrijetijdsen winkelcentum is in harmonie met de omgeving

Kantoorgebouw, dublin

innovatiES

Poort in het landschap: een combinatie van techniek en natuur

vitam’ parc, neydens

54 Innovaties

O referenTIES

58 Een overzicht van projecten waaraan Reynaers heeft bijgedragen

focus

kleur en vorm

Tekst: Hans Ibelings

4

Kleur en vorm. Er is meer in het leven van de architect, maar het zijn wel essentiële middelen om gestalte te geven aan de gebouwde omgeving. De rijkdom aan vorm en kleur in de hedendaagse architectuur is groot.

5

Midden op aarde, op het eiland Yas (Abu Dhabi), ligt Ferrari World Abu Dhabi: ’s werelds grootste overdekte themapark, ontworpen door het Londense architectenbureau Benoy en uitgerust met een dak in de rode kleur waar Ferrari bekend om staat. De vorm is rechtstreeks ontleend aan de klassieke dubbele curve van de Ferrari-romp, hetgeen een architectuur heeft opgeleverd die de taal, waarden en passie van het merk Ferrari zelf uitdraagt.

‘L

e jeu savant, correct et magnifique des volumes assemblés dans la lumière.’ Zo definieerde Le Corbusier in 1923 de architectuur. Al spelen tal van andere thema’s ook een belangrijke rol, deze definitie geeft treffend weer waar het in de architectuur om gaat: vorm en, dat wat licht mogelijk maakt, kleur. Want al is de architectuur de kunst van ruimte maken, zoals de Nederlandse architect Gerrit Rietveld heeft opgemerkt, worden vorm en kleur als eerste waargenomen en vervolgens pas ruimte. Wie de hedendaagse architectuur overziet, wordt getroffen door een zeldzame rijkdom aan vorm en kleur. De computertechnologie heeft architecten een wereld aan mogelijkheden gebracht om complexe vormen te ontwerpen. Dat in het architectonisch ontwerp het dictaat

FOCUS

6

Reynaers ontwierp bijna dertig nieuwe profielen, twaalf nieuwe afdichtingen en talloze inbouwelementen voor dit spectaculaire project in Abu Dhabi. Voor de enorme trechter in het midden van het 210.000 m2 grote dak werd een beproefde geveloplossing ontwikkeld die, dankzij de speciale vorm van de trechter, werd gemonteerd op een driedimensionale stalen draagconstructie.

van de rechte hoek en de loodrechte lijn niet langer geldt, is duidelijk. Daarna volgt echter de stap van ontwerp naar realisatie en daarin kan Reynaers Aluminium met haar gevelsystemen een cruciale rol spelen. Want om complexe vormen overtuigend te laten zijn, is een perfecte technische realisatie essentieel. Niets is zo storend als een vloeiende lijn die niet vloeiend is. Bovendien is in de meeste gevallen niet alles scheef en gekromd aan een gebouw, wat de complexiteit weliswaar reduceert, maar ook leidt tot ingewikkelde aansluitingen. BEPROEFDE OPLOSSINGEN De kracht van de gevelsystemen van Reynaers is dat er veel flexibiliteit in zit om nietstandaard aansluitingen te maken, waarbij vaak een van de voorhanden systemen kan worden aangepast. Alleen als dat niet kan, dient te worden gekozen voor een maatwerk-oplossing. Voor de spectaculaire Ferrari World in Abu Dhabi heeft Reynaers bijna dertig nieuwe profielen, 12 nieuwe dichtingen en tal van toebehoren ontworpen. De façade is gemaakt met een maatwerk-versie van CW86-EF. Voor de trechter is een maatwerk oplossing op een 3D stalen ondersteuningssysteem gemaakt. Het voetpad kent een maatwerk

7

8

FOCUS

De ongebruikelijk klimaatregulerende gevel van de Breath Building in Milaan is een metafoor van het product dat de klant verkoopt: de goud-, koper- en bronskleurige staalplaten die zijn geperforeerd met minuscule gaatjes, waardoor de gevel op de beroemde ademende zool van het schoenenmerk Geox lijkt. Reynaers leverde het systeem dat onder de gekleurde schil schuilgaat.

Speciaal profiel voor zwevende luchtafvoeropening 4

zonweringsoplossing, eveneens door Reynaers ontwikkeld. Dergelijke maatwerk-oplossingen zijn uitzonderlijk, want heel vaak blijkt het mogelijk om met relatief kleine aanpassingen gebruik te maken van een van de bestaande systemen van Reynaers, die zich in veel situaties flexibel en veelzijdig tonen. inspiratie Sinds de doorbraak van de computer als voornaamste gereedschap bij het maken van een ontwerp, is een nieuw repertoire aan vormen in de architectuur ontwikkeld. De veelvormigheid van de hedendaagse architectuur is een direct uitvloeisel daarvan. Hierbij moet worden aangetekend dat de computer weliswaar wordt gebruikt om ontwerpen te genereren, maar doorgaans is het niet meer dan gereedschap. De uitkomst wordt niet bepaald door het gereedschap, maar door degene die het in handen heeft. Met andere woorden, de vorm is het product van de creativiteit van de ontwerper. En wat ook in deze tijden onveranderd is, is dat wat de architect aan vormen voor ogen staat, vaak een combinatie of recombinatie is van wat zich in de werkelijkheid voordoet. Lauri Chetwood, die onder meer diverse malen voor supermarktketen Sainsbury heeft ontworpen, omschrijft het zo: ‘Our inspiration comes from artistic and natural forms.’ Zeker wat dat laatste betreft kent de moderne architectuur een lange traditie van het

kleurrijker is dan tien of twintig jaar geleden. Dat heeft voor een deel te maken met de beschikbaarheid van kleurvastere en onderhoudsarmere materialen, met verbeterde technieken om kleur aan te brengen, bijvoorbeeld in glas, met nieuwe methoden van verlichting (onder meer met LED) en de opkomst van de programmeerbare mediagevels, die van het ene op het andere moment van gedaante en kleur kunnen veranderen en die een nieuwe dynamiek geven aan het onroerende goed dat architectuur per definitie is. In kleurgebruik in de architectuur speelt mode een rol. Zoals bruin, oranje en groen bij de jaren zeventig horen en zalm, abrikoos, zachtgeel en lichtblauw in de jaren tachtig populair werden, zo is er sinds de tweede helft van de jaren negentig een beduidend harder en verzadigder palet opgekomen. Dat palet heeft een plaats naast de in zwang geraakte gewoonte om materialen bij voorkeur in hun natuurlijke kleuren te laten zien. Dat levert twee kanten op van eenzelfde medaille, enerzijds een terughoudend palet van natuurlijke kleuren en anderzijds een prominente kleuraccenten en –effecten. Regelmatig is dat ook in een en hetzelfde gebouw te vinden, zoals bij Richard Rogers’ bureau Rogers Stirk Harbour. Reynaers werkte samen met dit bureau op de Bodega Protos in Peñafiel. Het bureau van Rogers gebruikt kleur zoals ze dat zelf omschrijft ‘for a variety of reasons, including to affect the mood of the building, as well as to humanise and change the apparent nature of materials.’ Het beïnvloeden van de stemming is voor veel architecten een reden om kleur te gebruiken. Daar-

DE VORMEN DIE DE ARCHITECT IN GEDACHTEN HEEFT, ZIJN VAAK EEN COMBINATIE OF RECOMBINATIE VAN VORMEN DIE IN DE WERKELIJKHEID VOORKOMEN zoeken naar inspiratie in de natuur, of het nu schelpen, kristallen en rotsformaties zijn, de gestroomlijnde vorm van een dolfijn, het skelet van een gewerveld dier, het blad van een boom of op veel kleinere schaal, patronen van luchtbellen of de ordening van cellen. Dankzij de ontwerpmiddelen die de architect ter beschikking staan en de state of the art bouwtechniek kan de natuurlijke perfectie die nauwelijks te evenaren valt in architectuur in elk geval steeds beter worden benaderd. kleur Kleur is parallel aan vorm enorm in opmars in de architectuur die vandaag de dag beduidend

naast wordt kleur vaak toegepast om een duidelijke orde aan te brengen in een gebouw als geheel, door het vrijwel volledig monochroom te maken, zoals in het Brasov Business Park, of door elk bouwdeel een herkenbare identiteit te geven. Dat in een parkeergarage de kolommen op de ene verdieping rood zijn en op een andere blauw, zodat het makkelijker wordt om te onthouden waar je je auto hebt geparkeerd, is een voorbeeld van zo’n aanpak. Kleur wordt vaak op deze manier gebruikt in openbare gebouwen waar veel mensen hun weg moeten vinden die er niet dagelijks komen. Maar in de meeste gevallen wordt kleur niet gebruikt als een vorm van bewegwijzering maar om architectuur sfeer en comfort te verlenen.

9

10

Kleuren en vormen kunnen ook de identiteit van een bedrijf en zijn producten benadrukken. Dit is zeker het geval voor de gevel van Breath building in Milaan, waarvoor Reynaers het systeem leverde dat onder de gekleurde schil schuilgaat. De ongebruikelijke klimaatgevoelige gevel is de architecturale tegenhanger van de ademende zool van het schoenenmerk Geox, de gebruiker van het gebouw. Zonder dat het met zoveel woorden wordt gezegd, lijkt er in het architectonisch kleurgebruik een vuistregel te zijn: hoe publieker een gebouw of vertrek is, des te intenser de kleuren. In omgevingen waar de meeste mensen relatief kort verblijven, worden vaker sterke kleuren toegepast dan omgevingen waar mensen lang in door brengen. Een gemeenschappelijke ruimte is vaak kleurrijker dan een kantoorvertrek. Overal is de tendens waar te nemen om kleur te geven aan de gebouwde omgeving. Hoeveel rode, of groene of blauwe gebouwen waren er twintig jaar geleden en hoeveel zijn er nu? Dat aantal is enorm toegenomen. En waarom? Een verklaring voor de rijkdom aan vorm en kleur is in beginsel misschien eenvoudig. Zoals Churchill ooit zei: ‘We shape our building; thereafter they shape us.’ Hier geldt dat wij door vorm en kleur aan de

FOCUS

Ondanks de grote verscheidenheid aan huurders – kleine en grote, lokale en internationale bedrijven – en de royale afmetingen oogt het ‘full-service’ Brasov Business Park als een markant en samenhangend geheel. Dit effect werd bereikt doordat het gebouw vrijwel geheel uit één kleur bestaat.

gebouwde omgeving te geven, kleur en vorm aan ons leven geven. FERRARI WORLD, ABU DHABI Architect: Benoy Architects, Abu Dhabi Opdrachtgever: Yas Island, Abu Dhabi Investeerder: Aldar Properties, Abu Dhabi Aannemer: Besix United Arab Emirates Constructeur: JAP – Jungbluth Alu Partners Ltd., Herstal Toegepaste Reynaerssystemen: CW 86-EF (schermgevel), trechtersysteem gebaseerd op 3D stalen draagconstructie, zonwering Voor meer informatie over dit project, surf naar www.reynaers-solutions.com BREATH BUILDING, MILAAN Architect: Dante O. Benini & Partners Architects, Milaan Aannemer: Società VIRIS, Milaan Constructeur: Lisa Alluminio, Fornaci di Briosco (Milaan) Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50 BRASOV BUSINESS PARK, BRASOV Architect: Alin Dobrescu Architecti, Boekarest Investeerder: Ravensdale Investments Aannemer: Canam Steel Romania, Brasov Constructeur: Reflex Fatade, Jilava, Ilfov Toegepaste Reynaerssystemen: CW 50, CS 68

11

project

MUSEUM­ UITBOUW Bern, zwitserland Tekst: Nora Kempkens Fotografie: Alexander Gempeler

Subtiele dialoog door vorm en kleur

12

13

M

et het project ‘Kubus/Titan’ is het Zwitserse architectenbureau ‘:mlzd’ erin geslaagd het probleem van ruimtegebrek in het Historisches Museum Bern op te lossen en tegelijkertijd een bijdrage te leveren aan stadsontwikkeling.

14

Een complex, kasteelachtig gebouw, naar een ontwerp van de architect André Lambert, werd in 1894 opgetrokken op een prominente locatie aan het hoofd van de Kirchenfeld Brücke. Het oorspronkelijke ontwerp voor een nationaal museum werd in een gereduceerd formaat gerealiseerd als het Historisches Museum Bern, nadat Zürich werd uitverkoren als standplaats voor het Zwitsers Nationaal Museum. Het gebouw met zijn historische gevel, dat enigszins verhoogd op een kunstmatige wal ligt, vormt de aanzet tot de museumwijk, die vanaf het einde van de 19e eeuw in de wijk Kirchenfeld van Bern gestalte krijgt. Sinds de oplevering kampt het museum met ruimtegebrek. De zuidvleugel werd in 1922 uitgebouwd en in 1938 werd aan de westkant het Zwitserse Pistolenmuseum toegevoegd. Lamberts plannen voor het Nationaal Museum voorzagen eigenlijk in een ‘gehucht’ van Zwitserse huizen in verschillende stijlen aan de zuidzijde, maar dit idee kwam te vervallen toen het bouwwerk dienst ging doen als Historisches Museum, hoewel het ontwerp niet werd gewijzigd. Hierdoor ontstond een ietwat geïsoleerde buitenruimte die grotendeels ongebruikt bleef. Afgezien van het doel om eindelijk het eeu-

2

DE DIALOOG TUSSEN OUD EN NIEUW KOMT TOT UITING IN DE MATERIALEN EN DE OPPERVLAKTESTRUCTUUR wige probleem van ruimtegebrek te verhelpen, bevatte de in 2001 uitgeschreven aanbesteding voor een tweede uitbouw dus ook een stedenbouwkundig component. De bedoeling was het museum in het oostelijk deel van het terrein, aan de achterzijde, uit te bouwen. Er waren werk- en opslagruimten en magazijnen nodig, evenals een ruimte voor wisselende tentoonstellingen van circa 1000 m2. Deze laatste zou worden vormgegeven als een ‘zwarte doos’: lichtinval of prominente

Achteraanzicht van het Historisches Museum, naast de uitbouw van het museum

15

16

architectuur behoorden niet tot het programma van eisen. De architecten van het bureau :mlzd, die de opdracht werd gegund, namen de expositieruimte met zijn royale afmetingen als het vertrekpunt voor hun ontwerp. Voor hen was de dialoog tussen de uitbouw en het bestaande gebouw van belang, evenals het ‘uitvlakken’ van de diverse niveaus die buiten op het terrein waren ontstaan door de kunstmatige wal. Ze maakten de expositiehal, met een vloeroppervlakte van 21 x 43 m en een plafondhoogte van 6 meter, vast aan de achterzijde van het bestaande gebouw en verzonken deze voor de helft in de grond. Zo creëerden ze een plateau bovenop de expositieruimte en een verticaal volume ten zuiden ervan. Een brede trap verbindt de tussen de oude en nieuwe gebouwen gecreëerde buitenplaats met het gebied aan de achterkant en koppelt de ruimte tegelijkertijd met de tuin aan de noordzijde. Dialoog op meerdere niveaus De architecten ontwierpen de zichtbare hoogbouw, waarin kantoorruimte voor het Museum, de archieven van de stad Bern en op de bovenste verdieping een bibliotheek zijn ondergebracht, ‘op de schaal van de bestaande

1 Weerspiegeling van het oude gebouw in de noordgevel van de nieuwe uitbouw

Binnenruimte in de nieuwe structuur 4

zijvleugel’. Zo wisten ze een samenhang met de bestaande structuur tot stand te brengen. De expositieruimte die eronder ligt, is bereikbaar via de centrale toegangshal van het bestaande complex. Aan de Helvetiastrasse is een aparte ingang gecreëerd die toegang verschaft tot de stadsarchieven. Het torenachtige gebouw heeft aan de zuidzijde een rotsachtig aanzien gekregen. Inkepingen verzachten het massieve karakter van deze monolithische constructie en komen terug in de dakoppervlakken van het bestaande gebouw, die verschillende hellingshoeken hebben. De dialoog tussen oud en nieuw vinden we ook terug in de materialen en de oppervlaktestructuur. Het beton dat ook wordt gebruikt als bodembedekking voor het nieuwe plein, heeft een gelige kleur gekregen die lijkt op het zandsteen van het bestaande gebouw. De pixelachtige uitsparingen in de zuidgevel zijn gemaakt door synthetische vormen aan te brengen op de bekistingspanelen. Foto’s van de deels ingekerfde vierkante stenen blokken, gevonden in het oude gebouw, werden meermalen uitvergroot totdat alleen nog pixels te zien waren. Dit onthulde een abstract patroon van de structuur van de stenen blokken; veertien dwarsdoorsneden van dit patroon stonden model voor de uitsparingen die een subtiel bindmiddel vormen tussen de bouwwerken.

17

18 3 De smalle profielen van het CW 50-SCsysteem zorgen voor een nagenoeg onbelemmerd zicht op het oude gedeelte van het museum

Aanzicht van het complex vanuit het zuiden 4

19 1

3

3

Detailaanzicht van gevelsysteem CW 50-SC (Structural Clamped)

Pixelvormige ramen werpen een sfeervol licht op de cascadetrappen in het toren­ achtige gebouw

De expositiehal moest worden vormgegeven als een ‘zwarte doos’

RESPECTVOLLE AFSTAND Een ander bindend element dat veel meer in het oog springt, prijkt op de noordgevel. Het kasteelachtige gebouw wordt over het hele plein weerspiegeld in de volledig glasgevel. Enerzijds dient dit om de twee bouwdelen onderling te verbinden, maar ook schept het een eerbiedwaardige afstand tussen de bestaande en nieuwe gebouwen. De glaspanelen van het 560 m2 grote oppervlak schuiven vrijwel naadloos in elkaar en vormen zo een haarscherpe kopie van het oude gebouw. Het vliesgevelsysteem CW 50-SC van Reynaers bleek hiervoor bij uitstek geschikt, aangezien de glasplaten konden worden gemonteerd zonder een klemprofiel, waardoor een nagenoeg glad vlak ontstond dat het visuele effect optimaal tot

zijn recht doet komen. Vanwege het smalle profiel van het systeem (met aanzichtbreedtes binnen van 50 mm), is het uitzicht nagenoeg vrij. Bovendien is de gevel volledig op het noorden gericht, waardoor zonwering niet noodzakelijk was. Het statige en serene bouwwerk dat het bestaande complex verrijkt en niet in de schaduw stelt, heeft zich op meesterlijke wijze een plaats verworven in de stedelijke context – en kan wellicht als inspiratiebron dienen om het ‘Museumeiland’ in de wijk Kirchenfeld van Bern verder vorm te geven. Uitbouw van het Historisches Museum in Bern Architect: :mlzd, Biel Opdrachtgever: Kanton Bern Constructeur: Dial Norm AG, Kirchberg Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50-SC Kijk voor meer informatie over dit project op www.reynaers-solutions.com

20

project

Hoofd­ kantoor Coca-Cola

madrid, spanje Tekst: Sander Laudy Fotografie: Wenzel

DL+A ARQUITECTOS CREËERDE EEN EVEN DEGELIJK ALS UNIEK KANTOORGEBOUW

21

S

22

trak en glad is vandaag de dag de norm voor corporate architecture. Het architectenbureau DL+A arquitectos heeft daar in zijn ontwerp voor het hoofdkantoor van Coca-Cola te Madrid echter nog een subtiele dimensie aan toegevoegd. Het gebouw met zijn Y-vormige plattegrond manifesteert zich als een opengewerkt blok en vanaf het eerste moment springt de voorbijganger de combinatie in het oog van de solide donkere geveldelen met een dynamische groene dubbele glasgevel. Zo toont het zijn glanzende binnenste net als een geode, in dit geval niet lila maar groen. Gelegen aan de noordrand van Madrid volgt dit gebouw de hedendaagse tendens in kantoorvastgoed van energie efficiënte installaties en een bewuste materialisering met het oog op gerecyclede en recyclebare materialen. Het World Wide Fund for Nature leverde technische assistentie voor dit project en uiteindelijk is er LED-verlichting toegepast, is het hout FSC*-gecertificeerd, wordt het regenwater hergebruikt in de tuin en zijn op het dak installaties aangebracht om water voor te verwarmen en zonne-energie op te wekken. Maar de moderne aspecten van het gebouw blijven niet beperkt tot weggewerkte installaties en onzichtbare technologie. De materialisering en de detaillering tonen hier de zeer moderne en conform de pretentie om een transparant imago te creëren is in alle gevels een aanzienlijk gedeelte raamoppervlak aanwezig. Aan de vlakken

die naar de snelweg gekeerd liggen, is een tweede huid van verspringende trapezoïde glaspanelen toegepast waarachter ramen van vloer tot plafond doorlopen. De heftige plasticiteit van deze groen-glazen ruimtelijke structuur, wordt door de Reynaers kozijnen gecomplementeerd doordat de helft van de stijlen in het achtergelegen gevelvlak schuin staan. Zo blijft er tot in de diepte van deze gevel dynamiek doorklinken. Tegelijkertijd bieden de verticale stijlen van deze serie CW 50-SL in het interieur de mogelijkheid om binnenwanden onder willekeurige hoek aan te laten sluiten. GERAFFINEERDE WISSELWERKING Verfijnd is het detail van het glas in de donkere gevelvlakken, waar glasplaten met dezelfde afmetingen als de composietpanelen van de geventileerde gevel, doorlopende horizontale banden vormen. In tektonisch opzicht roept de geventileerde gevel vaak een ietwat dubbelzinnige beeld op, omdat de vlakverdeling van de platen dikwijls een stapeling suggereert alsof het natuursteen is. Niets is hier minder waar want de essentie zit bij deze technologie juist in het op kunnen hangen van een bekleding, waar de buitenlucht vervolgens vrij achterlangs kan stromen. Dit spel tussen licht en zwaar, hangen en stapelen is in de architectuur al sinds lang ingeburgerd, maar om het vervolgens toe te passen op een raam is nog wat anders. Het idee dat de open voeg tussen twee massieve panelen, als ware het verdiepte cementspecie, ook toegepast kon worden in een vliesgevelsysteem leek in eerste instantie een brug te ver. De volgende aanpassingen werden doorgevoerd om dit toch mogelijk te maken: het glas werd bevrijd van zijn kader, het kozijn, en leek er tussen glasplaten niet meer nodig te zijn

23

24

DE GEVENTILEERDE GEVEL ROEPT EEN NOGAL AMBIGU BEELD OP, OMDAT DE VLAKVERDELING VAN DE PLATEN ERUITZIET ALS GELAAGD NATUURSTEEN

dan een centimeter structurele siliconenkit. In de details van de serie CW 86 is dit vervolgens ook nog eens verdwenen en is het diepe kozijnprofiel zo vormgegeven dat het lijkt alsof er tussen deze glasplaten niets dan lucht zit. Maar het glas wordt wel degelijk door een aluminium kozijn op zijn plek gehouden, alleen verdwijnt dit kozijn van buitenaf volledig en laat het het glas aan zijn randen volledig vrij in de lucht. Deze detaillering samen met de kleur maken dat het glas bij bepaalde lichtval bijna niet meer van het composiet te onderscheiden is. Afgezien van zijn volumetrische stoerheid is het Coca-Cola hoofdkantoor vooral een oefening in de toepassing van glas en dat wat het op zijn plek houdt. Aan het begin van het ontwerpproces liet DL+A arquitectos al weten dat “ze zullen werken in een hoofdkantoor dat open is naar de wereld”. In die zin lag al besloten dat het raam in dit project een cruciaal architectonisch gegeven zou gaan zijn. Dat is gebleken. * FSC is een keurmerksysteem dat internationaal erkende standaarden stelt en een handelsmerkgarantie en accreditatiediensten verschaft voor bedrijven, organisaties en gemeenschappen met een belang in verantwoorde bosbouw. Hoofdkantoor Coca-Cola Architect: DL+A, Madrid Hoofdingenieur: Ove Arup and Partners, Madrid Opdrachtgever: Coca-Cola Company Aannemer: Ferrovial Aromán, Madrid Constructeur: Faycer Systeme, Móstoles Toegepaste Reynaers-systemen: CW 86, CW 50 SL-SC, CW 50, CS 68

25

3 ’s Nachts wordt de groenglazen gevel op intrigerende wijze verlicht

Achter de groene glaspanelen lopen de ramen van vloer tot plafond door 4

26

project

SOFIA AIRPORT CENTRE EEN BEDRIJ­VENPARK MET EEN MILIEUVRIENDELIJK EN STIJLVOL ONTWERP

Sofia, Bulgarije, Tekst: Milena Filcheva Fotografie: Kiril Konstantinov

27

28

H

et ambitieuze nieuwbouwproject Sofia Airport Centre (SAC) verlegt de grenzen als het gaat om kantoor- en opslagruimten in Bulgarije. Het grootschalige bedrijfspark legt het accent op duurzaamheid en milieuvriendelijk ontwerp. Sofia Airport Centre, strategisch gelegen op 300 meter afstand van de internationale luchthaven van Sofia en op het kruispunt van alle doorgaande wegen, is over land en door de lucht goed bereikbaar voor dynamische en innoverende bedrijven. De kavels in de buurt van de internationale luchthaven van Sofia, niet lang geleden nog akkerland, lijken een vruchtbare bodem te zijn voor de ontwikkeling van logistieke centra en kantorencomplexen. Met zijn 165.000 vierkante meter bebouwde oppervlakte behoort Sofia Airport Centre tot het grootste ontwikkelingscomplex van het land en het onderscheidende concept bestaat uit drie hoofdelementen: een Logistics Centre van 22.000 m2, een Class A Office Centre van 100.000 m2 (LEED-gecertificeerd, een breed gehanteerde standaard om de duurzaamheid van gebouwen te meten) en een eersteklas hotel met 250 kamers. Het hele project zal in twee fasen worden uitgevoerd. De eerste fase omvat de bouw van één kantoorpand en de drie logistieke gebouwen, terwijl in de tweede fase het uit 13 verdiepingen bestaande hotel en de resterende drie kantoorpanden zullen worden gerealiseerd. Het masterplan en het bouwkundige ontwerp

3

2

Loodrechte en vooruitstekende volumes verlenen het langgerekte kantorenblok extra plasticiteit

Twee basismodules zorgen voor een afwisselend gevelbeeld. Op de onderste verdiepingen bestaat de gevel volledig uit glas

zijn gerealiseerd door het in Praag gevestigde architectenbureau Cigler Marani Architects, geleid door Jakub Cigler en Vincent Marani. Het masterplan voorziet in een door hekwerk omheind bedrijvenpark. Alle gebouwen komen te liggen langs de randen van de kavel, rondom een grote rechthoekige binnenplaats met planten en een kunstmatige vijver, wat een omsloten recreatiegebied oplevert waartoe zowel medewerkers als het publiek toegang hebben. Het 13 verdiepingen tellende hotel zal het complex een verticaal accent bezorgen, met uitzicht op de twee evenwijdige lopende boulevards die naar de luchthaven leiden. De drie horizontale, 20 meter hoge kantoorvolumes zullen noord-zuid gericht zijn, met restaurants en grote ontvangsthallen die uitzien op de binnenplaats. Het voor industriële logistiek bestemde gedeelte is functioneel gelegen op het uiteinde van de kavel, met een aparte dienstingang. De logistieke centra en kantoorpanden worden op uniforme en modulaire wijze vormgegeven om zo flexibel mogelijk in te spelen op de behoeften van huurders. Het langgerekte kantorenblok wordt onderbroken door loodrechte volumes, wat het gebouw extra plasticiteit verleent, maar ook optimale lichtinval garandeert om te voldoen aan de strenge eisen van de LEED-certificering. De structuur van het gebouw wordt tot een minimum beperkt door uniforme ronde kolommen en rigide volumes met noodtrappenhuizen. De zelfdragende elementgevel van het kantoorgebouw, zichtbaar vanaf de twee boulevards, onderscheidt zich door zijn sobere aanzien, wat niet gebruikelijk is voor Bulgaarse architectuur. Het stijlvolle membraan van hoogwaardig glas en aluminium laat

29

30

HET STIJLVOLLE MEMBRAAN VAN HOOGWAARDIG GLAS EN ALUMINIUM LAAT ZIEN DAT ARCHITECTUUR WORDT BEPAALD DOOR DE DETAILS

echter zien dat architectuur wordt bepaald door de details. Op de onderste verdiepingen is de gevel volledig beglaasd om het gebouw visueel te ‘verheffen’. Op de bovenste etages oogt de gevel dynamisch en sierlijk dankzij de ritmische herhaling van verdiepingshoge glaspanelen met slanke, doorgetrokken profielen. Door het mengen van twee basismodules met vrijwel dezelfde afmetingen – 1250 x 3750 mm – ontstaat een afwisselend gevelbeeld. De ene module is helemaal van glas, terwijl de andere bestaat uit 50 cm brede aluminium panelen. OP MAAT GEMAAKT De op het Reynaers-systeem CW 86-EF/HI gebaseerde gevel moest voldoen aan diverse technische en ontwerp vereisten. Zo moest de gevel worden aangepast aan het milieuvriendelijke concept van het complex en het lawaai van de luchthaven en de snelwegen eromheen fors beperken. Dit leidde tot de ontwikkeling van op maat gemaakte profielen en accessoires en speciaal vormgegeven hoeken van het gebouw. Uit geluidsproeven en lucht-wind-water tests bleek dat de maatwerkgevel het lawaai met 45 dB vermindert, prima bestand is tegen aardbevingen en een goede thermische isolatie biedt. Ook draagt de gevel ertoe bij het gebouw energie-efficiënter te maken door het gebruik van hernieuwbare energiebronnen zoals daglicht, maar ook door een dubbel geïsoleerde huidfacade. De aanpassingen aan het CW 86-EF-systeem werden echter ook ingegeven door esthetische overwegingen. De architecten, die oog hebben voor zelfs de kleinste details, wilden gevelprofielen met scherpere hoeken – en dus werden speciale profielen met 0,5 mm afgeronde hoeken gemaakt. Nog een opmerkelijke vondst van de architecten is het concept voor de natuurlijke ventilatie van de gevel. In plaats van ramen die kunnen worden geopend, ontwierpen ze ‘kleppen’, verwerkt in de aluminium gevelprofielen. Sofia Airport Centre is in alle opzichten uitgegroeid tot een toonbeeld van duurzame en intelligente ontwikkeling – van het eerste concept op hoofdlijnen tot aan de kleinste details in de uitvoering. Sofia Airport Centre Architecten: Cigler Marani Architects, Praag Opdrachtgever: Tishman International Management Ltd, Sofia Aannemer: CO-VER Italië, Verbania Constructeur: Kristian Neiko 90 EOOD, Sofia Toegepaste Reynaers-systemen: maatoplossing op basis van CW 86-EF/HI Kijk voor meer informatie over dit project op www.reynaers-solutions.com

31

2

3

Sofia Airport Centre is LEED Silver-gecertificeerd

Detailaanzicht van elementgevel; doorsnede openende gedeelte (boven), doorsnede tussen twee elementen (onder)

groningen, Nederland Tekst: Kirsten Hannema Fotografie: Wim Tholenaars

32

POORT IN HET LANDSCHAP – EEN COMBINATIE VAN TECHNIEK EN NATUUR

project

Centrum voor Levenswetenschappen

33

H

et Centrum voor Levenswetenschappen, onderdeel van de faculteit Wiskunde & Natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen, past ondanks zijn futuristische verschijning wonderwel in zijn landschappelijke context. Het architectenbureau Rudy Uytenhaak liet techniek en natuur met elkaar versmelten in een gebouw met high-tech polyestergevels en begroeide daken. Het gloednieuwe universiteitsgebouw maakt deel uit van het Zernikecomplex, gelegen aan de noordzijde van Groningen. Dit deel van de stad, dat plaats biedt aan bedrijfs- en onderwijsgebouwen, wordt momenteel getransformeerd tot een groene campus, naar ontwerp van stedenbouwkundig- en landschapsbureau West 8. Het starre stedelijke grid maakt plaats voor een autoluwe, parkachtige omgeving met lanen, heggen en bomen waartussen nieuwe gebouwen komen met ‘een sterk individueel karakter’. Het bureau Uytenhaak heeft inderdaad een krachtig gebouw ontworpen; het Centrum voor Levenswetenschappen is vormgegeven als een 34

enorme poort, die toegang verschaft tot het achtergelegen natuurgebied. Maar de architecten wilden nadrukkelijk geen autonoom object, of een soort ‘Arc de Triomphe’ maken; in vorm- en materiaalgebruik hebben zij juist geprobeerd de kwaliteit van het landschap te accentueren. Het gebouw bestaat uit twee schuin oplopende bouwdelen, waarvan de groene daken uit het maaiveld oprijzen. Tussen de vierde en negende (hoogste) verdieping worden ze verbonden door een brug, waar het park onderdoor vloeit. Deze drieledige compositie bepaalt ook de organisatie van de drie onderzoeksstudies: planten-, fundamenteleen dierenstudies. PREFAB GEVELELEMENTEN Ook in het interieur van de college- en practicumzalen, laboratoria en kantoren heeft de projectarchitect Tanja Buis-Vitkova geprobeerd een ‘natuurlijke’ omgeving te creëren. Enerzijds door het vrije uitzicht over de groene sedumdaken en de omgeving, anderzijds met daglicht – onder meer door middel van lichtkoepels. Daglicht speelt daarnaast een rol in het energiezuinige installatieconcept. Er is gekozen voor klimaatbeheersing via een duurzaam systeem van warmte-koudeopslag in de

3 Hoekmodule gebaseerd op het gevelsysteem CW 50

Lichtkoepels in het groene dak laten volop daglicht in het gebouw toe 4

35

36

37

38

HET MEEST OPVALLENDE AAN HET GEBOUW ZIJN DE GROENE GEVELS DIE DE STAALCONSTRUCTIE VERHULLEN

bodem in combinatie met betonkernactivering. Het meest opvallende aan het gebouw zijn echter de groene gevels die de staalconstructie van het gebouw verhullen. De lichtdoorlatende gevelplaten, die speciaal voor dit project zijn ontwikkeld, zijn gemaakt uit met glasvezel versterkte polyesterplaat. Met het grafisch patroon van witte glasvezelstrengen wilde de architect een natuurlijke uitstraling geven aan deze uiterst moderne constructie. Reynaers is al in het voortraject van dit project betrokken bij het ontwerp van de deze bijzondere composietgevel. Binnen de prefab elementen (3,30 x 3,60 m.) moesten ruim 1200 aluminium kozijnen worden opgenomen. Kozijnen die niet alleen in hoogtemaat verschillen, maar ook per element van plaats wisselen, doordat ze

min of meer willekeurig in de gevels zijn geplaatst. Probleem was met name een waterdichte bouwkundige aansluiting tussen kozijn en gevelpaneel, waarbij ook rekening gehouden moest worden met de werking van zowel het composieten element als de kozijnen onder invloed van temperatuurwisselingen. NAUWE SAMENWERKING De geveladviseur en de projectarchitect BuijsVitkova hebben samen met Reynaers de oplossing gevonden, in de vorm van een klikverbinding. Door roestvrijstalen montageclips op te nemen in de kozijnsparingen van de composietpanelen, zijn de aluminium gevelelementen van buitenaf eenvoudig op hun plaats te drukken. Uitzettingen worden door de verende werking van deze clipverbinding eveneens opgevangen. En omdat de kozijnen de panelen

39

iets overlappen, zijn er geen open inkijknaden te zien. Aanslagrubbers in de buitenste kaders van de profielen en een inwendig afwateringsysteem garanderen tot slot de waterdichtheid van de gevel. Het aantal kozijnen is uiteindelijk gereduceerd tot een viertal gevelelementen (designs A, B, C en D), waarvoor Reynaers ECO system (ES 50) de basis vormde. Design A (3268 x 600 mm) en design B (3268 x 800 mm), respectievelijk 486 en 465 stuks, zijn elementen met vaste, isolerende beglazing. Varianten C en D (119 en 134 stuks) hebben dezelfde afmetingen als A en B, maar bevatten een liggend dan wel staand uitzetraam. Het resultaat van het vroegtijdige overleg tussen de verschillende partijen bepaalt niet

3

2

Een brugachtige constructie verbindt de twee schuin oplopende bouwdelen

Detailaanzicht van CW 50. Het elegante systeem werd ook gebruikt op de begane grond

alleen de bouwkundige kwaliteit; door Reynaers vroegtijdig als adviseur bij het ontwerp te betrekken heeft de opdrachtgever ook aanzienlijk in kosten kunnen besparen. Bovendien heeft dit alles geleid tot een uiterst strakke detaillering van de gevel – en daarmee valt of staat de sculpturale kwaliteit van het ontwerp.

Centrum voor Levenswetenschappen Architect: Rudy Uytenhaak Architectenbureau, Amsterdam Projectarchitecten: Rudy Uytenhaak en Tanja Buijs-Vitkova Opdrachtgever: Rijksuniversiteit Groningen Constructeur: Rutolux, Groesbeek Geveladviseur: Facade Consulting & Engineering, Eindhoven Raficlad gevelpanelen: Holland Composites, Lelystad Toegepaste Reynaers-systemen: ECO SYSTEM (ES 50), CW 50

40

project

Kantoorgebouw dublin, ierland Tekst: Sarah Cremin en Emmett Scanlon Fotografie: Enda Cavanagh

EEN MARKANTE VERSCHIJNING IN EEN VOORMALIG DOKGEBIED

41

42

S

ir John Rogerson’s Quay in Dublin strekt zich over precies een halve mijl uit langs de zuidoever van de rivier Liffey. De kade begint bij de onlangs opgeleverde Sean O’Casey Bridge, ontworpen door Santiago Calatrava, en loopt tot aan het terrein van de inmiddels definitief afgeblazen toren voor de Ierse rockband U2 op Britain Quay. Dit deel van Dublin ondergaat nog altijd ingrijpende fysieke en sociale veranderingen en vormt de thuishaven van talloze nieuwe gebouwen die een grote cultuurwaarde vertegenwoordigen, zoals het nieuwe Grand Canal Square Theatre van Daniel Liebeskind en het binnenkort te openen National Conference Centre van Kevin Roche op de noordoever van de rivier. Zoals veel in het slop geraakte dokgebieden over de hele wereld bestaat de nieuwbouw die in het kader van de herontwikkeling van dit gebied wordt gerealiseerd voornamelijk uit kantoorpanden, mogelijk gemaakt door gulle fiscale stimuleringsregelingen voor bedrijven. Veel van deze gebouwen bieden onderdak aan een aantal van ’s werelds grootste banken en prestigieuze automatiseringsbedrijven. Onlangs is een nieuw kantoorpand aan deze mix toegevoegd, ontworpen door de architecten van O’Mahony Pike. Het acht verdiepingen tellende kantorencomplex maakt deel uit van een groter multifunctioneel ontwikkelingsproject, dat uiteindelijk een woonblok met 112 appartementen en diverse winkels op de begane grond zal omvatten. Het opgeleverde kantorencomplex is een gebouw in twee delen: de westvleugel heeft een zeefdrukpatroon van zachtgekleurd glas, terwijl de hogere oostvleugel ontworpen is als een stenen blok met een vooruitstekende vliesgevel in een regelmatiger patroon. Wanneer je er evenwijdig aan de Liffey naar kijkt, doet het blok van natuursteen denken aan een krachtige en scherp omlijnde boekensteun voor de hele kade. GEVEL ‘De architecten hadden een glasgevel met volledig gladde en ononderbroken oppervlakken voor ogen, dus was het CW 60-systeem van Reynaers de beste keus,’ aldus Eden Aluminium, de onderaannemer van de gevel. Van dit systeem werden twee varianten toegepast:

43

2

DE GEKLEURDE PANELEN VERLENEN DE GEVEL EEN SUBTIEL EN VERFIJND PALET VAN GEEL-, LIMOEN- EN BLAUWTINTEN

De geheel beglaasde westgevel weerspiegelt de omgeving en zorgt voor lichtinval

44

de standaard variant voor de glaspanelen van de ontvangsthal op straatniveau en de kiepvariant voor de bovenste bouwlagen, die voorzien zijn van gekleurd glas. Zoals met veel dingen die achteraf eenvoudig lijken, gaan achter de glasgevel subtiele complexiteiten schuil. Zo was veiligheid van cruciaal belang omdat de eindgebruiker de State Street Bank zou zijn. Dankzij het Reynaers CW 60systeem kon het vereiste explosiebestendige glas worden aangebracht. Een geharde buitenlaag van 6 mm, gecombineerd met een binnenblad bestaande uit twee lagen van 6 mm gehard glas die aan elkaar zijn gelamineerd, maakt de glasgevel oersterk. De glazen panelen waren groot, soms wel 3 meter bij 1,5 meter, waardoor speciale op afstand bediende zuignappen moesten worden gebruikt om ze aan te brengen. Door toepassing van special dichtingsprofielen in het CW 60-SCsysteem is het gelukt om één van de meest gesloten gevels te maken die recentelijk in Ierland zijn gebouwd. Hierdoor is er een maximale prestatie van energie- en warmteverlies reductie gerealiseerd.

VERFIJNDE KLEUREN De gekleurde panelen verlenen de gevel een subtiel en verfijnd palet van geel-, limoen- en blauwtinten. Het bescheiden kleurconcept van de architect werkt. De opaak gekleurde panelen zijn gemaakt van glas en weerkaatsen daardoor het licht, zoals elk glas; ze weerkaatsen echter ook – zij het minder letterlijk – de steeds veranderende kleurschakeringen in de lucht, de rivier, het natuursteen en de traditionele materialen van de Quayside. Door dit uitgekiende gebruik van kleuren lijkt het uiterst moderne gebouw helemaal op te gaan in de omgeving, een oude en historische wijk van Dublin. De sobere detaillering mogelijk gemaakt dankzij het Reynaers CW 60-systeem, leidt de aandacht niet onnodig af en illustreert de geslaagde symbiose tussen traditie en innovatie in dit kleurrijke gedeelte van Dublin.

Kantoorgebouw, Sir John Rogerson’s Quay Architect: O’Mahony Pike Architects, Dublin Aannemer: Danninger Ltd, Dublin Constructeur: Eden Aluminium Ltd, Offaly Toegepaste Reynaers-systemen: CW 60-SC, CW 60, CS 86, Vision 50, afdichtingen voor middenstijlen en brugstaven van vensters

45

46 project

VITAM’ PARC

Neydens, FRankrijk Tekst: Nora Kempkens Fotografie: Semaphore

HET NIEUWE VRIJETIJDSEN WINKEL­ CENTRUM IN NEYDENS IS IN HARMONIE MET DE OMGEVING

47

H

et in 2009 geopende vrijetijds- en winkelcomplex VITAM’Parc in de Franse gemeente Neydens, amper 11 kilometer van de Zwitserse stad Genève, heeft een vloeroppervlak van ruim 43.000 m2. Het door het Spaanse architectenbureau L35 ontworpen complex, gelegen aan de voet van Mont Salève, voegt zich ondanks zijn kolossale afmetingen vrijwel organisch in het landschap. Naar verwachting zullen jaarlijks meer dan 600.000 bezoekers zich in het nieuwe complex in Neydens vol overgave aan hun favoriete bezigheden wijden.

48

De grootste uitdaging voor de architecten uit Barcelona was om het grootschalige project in te passen in het landschappelijke decor en in de directe nabijheid van een bestaande woonwijk. Het complex is ontworpen om het hele welzijnsspectrum te bestrijken en biedt bezoekers naast sport- en wellnessfaciliteiten ook winkels en restaurants waar het accent ligt op welzijn. Het thematische karakter van dit vernieuwende concept weerspiegelt een hedendaagse trend als het gaat om hoe vrijetijdsbesteding wordt georganiseerd. Om onderdak te bieden aan het indrukwekkende aantal voorzieningen – behalve wellnessfaciliteiten (1100 m2) een waterpark met verscheidene binnen- en buitenzwembaden (totale oppervlakte 22.300 m2), een sportcentrum met een klimhal, evenals een winkelzone van 10.000 m2 met een supermarkt, 16 winkels, 6 restaurants en een hotel met 83 kamers – ontwierp het bureau een

bouwkundige structuur die de topografische kenmerken bewust in zich opneemt en er deels op voortborduurt. De visuele samenhang tussen de gebouwen en de omgeving en tussen binnen- en buitenruimte loopt als een rode draad door dit ontwerp. ETFE Een lange, platte constructie, genesteld onder een begroeid dak van 15.000 m2, markeert de zuidwestgrens van het complex, zonder het uitzicht op de bergen in de verte te belemmeren. In dit gedeelte is de winkelzone en het sportcentrum ondergebracht. Vrijwel exact in het midden van het platte groendak verheft zich een doorzichtige bol. Onder deze koepel bevindt zich de klimhal, die zich over twee verdiepingen uitstrekt en die wordt bedekt met een stalen rasterconstructie en doorzichtige ETFE-kussens (ethyleen-tetrafluorethyleen, een fluoropolymeer). ETFE-kussens zijn eerder toegepast bij prestigieuze bouwwerken als bijvoorbeeld de Allianz-Arena in München door Herzog & de Meuron. Bij het VITAM’Parc-project wordt deze technologie voor het eerst op grote schaal toegepast in Frankrijk. Dankzij de hoge transparantie van het materiaal zal volop licht van boven de klimhal in Neydens binnenvallen. Tegelijkertijd kunnen bezoekers door de koepel naar buiten kijken, zodat ze het gevoel hebben in de openlucht te staan. De visuele samenhang tussen de binnen- en buitenruimten wordt verder versterkt door de gevel die is uitgevoerd met behulp van het vliesgevelsysteem CW 50 van Reynaers Aluminium en het aluminium raam- en deursysteem TS 57. De grote glazen panelen,

49 3 De zwembaden zijn gemaakt van roestvrij staal met het oog op de duurzaamheid en het onderhoudsgemak ervan

De geraffineerde houten kapconstructie, met 63 ETFE-kussens als vulling, overdekt het binnenzwembad 4

50

51

DE VISUELE SAMENHANG TUSSEN DE GEBOUWEN EN DE OMGEVING EN TUSSEN DE BINNEN- EN BUITENRUIMTE LOOPT ALS EEN RODE DRAAD DOOR DIT ONTWERP

52

1

3

De houten constructie is zichtbaar door het transparante ETFE-membraan. Op de achtergrond het buitenzwembad

De gevel van het winkelcentrum is gebaseerd op het Reynaerssysteem CW 50. Betonnen pilaren ondersteunen het houten dak

die slechts worden onderbroken door de smalle profielen van het systeem en de ronde betonnen pilaren die het houten dak ondersteunen, laten volop daglicht binnenvallen, waardoor de bezoeker, genietend van het uitzicht, kan kijken naar de activiteiten die zich in het onoverdekte gedeelte van het complex afspelen. INNOVATIEVE ARCHITECTUUR Aan de tegenovergelegen noordoostzijde bevindt zich ongetwijfeld het opvallendste en – vanwege de innovatieve architectuur – opmerkelijkste gedeelte van het complex. Een geraffineerde houten kapconstructie, met als vulling 63 ETFE-kussens die bij elkaar maar liefst 42 meter lang zijn, overdekt het 92 meter lange binnenzwembad. De complexe boogconstructie die tot een hoogte van 16 meter reikt, bevat stalen consoles met aluminium profielen, waartussen de drielaagse kussens zijn opgehangen. Hier wordt hetzelfde materiaal gebruikt als voor de klimhal, maar op een veel grotere schaal (een membraanzone van 4300 m2). De hellingshoek van het gewelfde buizengebint verflauwt naar het midden toe wat zorgt voor een golfpatroon in de lengterichting van het gebouw dat zijn zachte rondingen aansluit op het landschap. De doorzichtigheid van ETFE is met name voordelig voor zwembaden. Het transparante

membraan laat circa 90 % van het licht in het UVspectrum door en staat daarmee garant voor een warm binnenklimaat. Door de grote glaspanelen van het CW 50-systeem, gebruikt in het onderste gedeelte van het gebouw, is de hal daarnaast zoveel mogelijk naar de buitenwereld geopend. De geslaagde wisselwerking van het membraan, de lichte houten constructie en de Reynaers-systemen in de verschillende zones van het complex zorgen ervoor dat de binnen- en buitenruimten vloeiend in elkaar overlopen en ook dat het complex een visuele eenheid vormt met de omgeving. Zo kan de bezoeker van zowel het weidse uitzicht als de talloze recreatiefaciliteiten genieten. Daarnaast heeft het gebruik van milieuvriendelijke materialen en de energie-efficiëntie van het complex ertoe bijgedragen dat het VITAM’Parc-project onderscheiden is met het Franse HQE-keurmerk (Haute Qualité Environnementale), de nationale standaard voor duurzaam bouwen. VITAM’PARC NEYDENS Architecten: L35 Architects, Barcelona en GMAA, Genève, in samenwerking met GM2A, Parijs Opdrachtgever: Migros France Constructeur: Serag Aluminium, Montbonnot Saint Martin Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50, TS 57

53

INNOVATIeS  akraam voor afvoer van rook D en warmte Het huidige streven naar energiebesparingen heeft de noodzaak van doeltreffende isolatie aangetoond. Dit kan ten koste gaan van goede ventilatie, die cruciaal is om de luchtkwaliteit in gesloten ruimten te garanderen en de kans op condensatie te verkleinen. Daarom omvat het productaanbod van Reynaers Aluminium diverse ventilatiesystemen, met als jongste aanwinst het dakraam voor afvoer van rook en warmte. Het dakraam is een esthetisch systeem dat kan worden toegepast op daken met een hellingshoek van 5˚ tot 80˚. Het kan worden geïntegreerd in de Reynaers-vliesgevelsystemen CW 50 en CW 60 en het serresysteem

54 2 Detailaanzicht van dakraam voor afvoer van rook en warmte (standaardversie) 4

Dakraam voor afvoer van rook en warmte (standaardversie), gemonteerd met een hellingshoek van 5°

Reynaers Aluminium zoekt voordurend naar manieren om haar systemen verder te verbeteren. Hieronder vindt u enkele voorbeelden van recente productinnovaties en verfijningen.

CR 120. Door het verbeterde ontwerp heeft het veel weg van een dakraam en kan het prima worden verwerkt in de buitenschil van het gebouw, zonder het oppervlak op enigerlei wijze te verstoren en met behoud van de esthetische kwaliteiten van de gevelsystemen. Het systeem is verkrijgbaar in een draai-kiepen een tuimelvariant en kan handmatig worden bediend met behulp van een hendel, spil of motorisch worden aangedreven. Laatstgenoemde toepassing is bijzonder handig binnen gebouwinrichtingssystemen of voor dakramen op moeilijk bereikbare plaatsen. Vleugelgewichten tot 250 kg en een glasoppervlak van maximaal 2,2 m2 zijn mogelijk, evenals driedubbele beglazing in de daktoepassing. Goede waterdichtheid is verkregen door de middenafdichting te vervangen en door een

speciaal ontworpen aluminium afvoergoot. Het dakraam is verkrijgbaar in twee varianten: het normaal geïsoleerde systeem en het extra geïsoleerde HI-systeem. Beide oplossingen bieden extra isolatie dankzij diverse aanpassingen, zoals langere isolatiestrips en aanvullende afdichtingen (Uf-waarde basissysteem max. 2,75 W/m2K, HI-variant max. 1,75 W/m2K). Bij de HI-variant zijn glasdikten van 24 mm tot 52 mm mogelijk, wat de thermische isolatie extra ten goede komt. Met zijn technische eigenschappen en zijn vormgeving is het dakraam voor architecten een uiterst functionele en esthetische oplossing, die binnenkort ook verkrijgbaar zal zijn in het Reynaers-veiligheidssysteem voor de afvoer van rook en hitte (SE). 55 3 HI-variant met speciale isolatiestrips en geïsoleerde afdichtingen voor daken met een hellingshoek van 80°

HI-variant, binnenaanzicht

HI-variant, buitenaanzicht

7

4

INNOVATIeS

56

5 Ventalis kan perfect worden afgestemd op de schuifelementen

 ITBREIDING VAN VENTALISU ASSORTIMENT: VENTALIS CP 155 Aangezien goede ventilatie van steeds groter belang is voor de bouwsector, was het voor Reynaers Aluminium een logische stap de toepassingsmogelijkheden van het ventilatiesysteem Ventalis uit te breiden. Eind 2010 zullen de voordelen van dit systeem ook verkrijgbaar zijn in combinatie met het Reynaersschuifsysteem CP 155.

Ventalis koppelt energie-efficiëntie aan perfect gereguleerde ventilatie en klimaatbeheersing, zoals bij het thermisch geïsoleerde schuifsysteem CP 155. Het is een intelligente, zelfregulerende voorziening die automatisch de luchtdoorlaat opent en sluit wanneer de winddruk toeneemt of afneemt, zonder afbreuk te doen aan het hoge isolatierendement van het systeem. Ventalis voor schuifsystemen is eenvoudig

te installeren, want het is een voorgemonteerde unit die bovenop het schuifsysteem kan worden aangebracht. Het systeem is perfect te integreren in de constructie van het schuifsysteem en staat derhalve garant voor een betrouwbare verankering van het hele element. Daardoor ook is het een ideale oplossing voor schuifdeuren met een breedte van 7 meter of meer. Met Ventalis voor CP 155 heeft Reynaers een nieuwe profieloplossing ontworpen die de assemblagetijd verder verkort en minder materiaal vereist. Ook de esthetische vormgeving van het Ventalis-systeem blijft behouden in de CP 155-variant: de zichtbare hoogte van de unit blijft dezelfde als in de uitvoering voor het schuifsysteem CP 130 en het systeem kan probleemloos worden gecombineerd met andere Reynaers systemen. Er zijn geen zichtbare eindstukken, wat zorgt voor een eenheid van het rooster met het schuifelement. Dankzij het modulaire concept kan de esthetiek en lengte van het Ventalis-systeem worden afgestemd op het schuifelement, zonder het risico van overmatige ventilatie.

57

1

3

Robuuste verloopstukken van Ventalis aangebracht op CP 155

Het aantal zelfregulerende units bepaalt de luchtstroom; detailaanzicht van de zelfregulerende unit (onder)

Beperkte zichtbare hoogte van Ventalis op CP 155 LS 4

Ventalis CP 155 kan worden ingebouwd in de schuif- en hefschuifsystemen, zowel in monorail- als duorail-varianten. Verdere voordelen van Ventalis zijn het onderhoudsgemak en het feit dat de doorlaat zelfs na opbouw kan worden aangepast om aan toekomstige voorschriften te voldoen.

REFERENTIES Seraing, BELGIë Een discrete en geslaagde restauratie en herbestemming van de noordvleugel van een historisch gebouw. CHÂTEAU DU VAL SAINT LAMBERT Architect: Dethier Daniel, Luik Constructeur: Menuiserie Freson, Hognoul Toegepaste Reynaers-systemen: CS 59, CW 50

58

“We hebben bijzondere aandacht besteed aan het transformeren van de vooruitstekende gevel, die een prominente plaats inneemt in de compositie. ... De zeggingskracht van dit architecturale ‘gebaar’ wordt nog versterkt door de formele simpliciteit, het ritmische karakter van de openingen en de keuze van het bekledingsmateriaal”

www.lukaslang.com

Hausleiten, OOSTENRIJK

KANTOORGEBOUW Architect: Lukas Lang Building Technologies GmbH, Wenen Investeerder: Ilbau Liegenschaftsverwaltung GmbH Toegepaste Reynaers-systemen: ‘postand-beam’-systeem/CW 86-EF

Dit kantoorgebouw, gebaseerd op een modulair constructiesysteem en gemaakt van massief hout, is een aantrekkelijk alternatief voor containergebouwen.

DÜSSELDORF, DUITSLAND Het ‘Gelbe Haus’ koppelt klassieke elementen aan moderne ideeën. KANTOORGEBOUW EN WERKPLAATS Architect: Clasen Ness, Mönchengladbach Investeerder: Petzinka Wohn- und Gewerbeimmobilien GmbH&Co. KG, Düsseldorf Opdrachtgever: Runkel Hochbau, Siegen Constructeur: SUN WORKS GmbH, Schwalmtal Toegepaste Reynaers-systemen: CS 38-SL

59

REFERENTIES

60

Shanghai, China

Een bekende sport­ faciliteit in China en een uitstekende locatie voor hoog aangeschreven tennistoernooien.

SHANGHAI QIZHONG TENNIS CENTRE Architect: Shanghai Institute of Architectural Design&Research Co., Ltd., Shanghai Investeerder: Shanghai Qizhong Forest City Co., Ltd., Shanghai Opdrachtgever: China Construction 3rd Engineering Bureau, Wuhan Constructeur: Shanghai Dongjiang Construction Decoration Engineering Co., Ltd., Shanghai Toegepaste Reynaers-systemen: CW 60, CS 68, BS 100

doha, Qatar Oog voor detail maakt dit kantoorgebouw tot iets bijzonders.

KANTOORGEBOUW QREIC Architect: KEO International, Doha Investeerder: QREIC Opdrachtgever: Al Jaber Contracting, Doha Constructeur: Skywall Aluminium and Glass, Doha Toegepaste Reynaers-systemen: CW 60-HL, CS 59Pa, CS 59Pa-CD, CP 50Pa

61

MOSKOU, RUSLAND De gladde gevel en effen kleur verlenen dit grote gebouw een groots karakter.

GAZOIL PLAZA Architect: Consortium Tashir, Moskou Investeerder: Consortium Tashir, Moskou Opdrachtgever: KalugaGlavSnab, Kaluga Constructeur: Alkotec Fasade, Albitec, Kaluga Toegepaste Reynaers-systemen: CW 86-EF, CW 50

REFERENTIES

  62

63

Otwock, POLEN Natuurlijke materialen en grote glaspanelen kenmerken het ontwerp van dit huis, dat naadloos in de bosrijke omgeving past.

ARCHITECTENWONING Architect: Bogdan Kulczyński, Otwock Investeerder: Bogdan Kulczyński, Otwock Constructeur: BOGARD Ryszard Szulc i Wspólnicy, Warschau Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50, CS 77, CS 59Pa

REFERENTIES

64

Olhão, PORTUGAL

Een ambitieus project voor de Portugese zeehaven Olhão.

WINKELCENTRUM RIA Architect: Broadway Malyan, Lissabon Investeerder: Sans Frontières, Lissabon Opdrachtgever: Grupo Casais, S.A., Braga Constructeur: Serpo – Serralharias, Porto Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50, CS 59Pa

PRAAG, TSJECHIË Een fraai ontwerp voor een gerenommeerde hotelketen. NH HOTEL Architect: L.Z.-Atelier, Praag Investeerder: NH Hotels Opdrachtgever: Skanska, Praag Constructeur: Alvir, Praag Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50, CS 86

65

MOSKOU, RUSLAND Een indrukwekkend kantoren- en hotelcomplex, praktisch gelegen in het centrum van Moskou.

VIVALDI PLAZA Architect: Sergey Kiselev & Partners, Moskou Investeerder: ZAO Otkritie-Nedvizhimost, Moskou Opdrachtgever: Strabag, Moskou Constructeur: Steklostoy; Albitec, Moskou Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50, CW 50-SC, CW 50-HL, CS 68

REFERENTIES

66

Didcot, ENGELAND Een esthetisch en toch uiterst functioneel en milieuvriendelijk gebouw met dertien ultramoderne onderzoekslaboratoria. St Birinus School Architect: Mouchel, Londen Constructeur: Northolt Glass, Middlesex Toegepaste Reynaers-systemen: CS 68, CW 50

“De school werd tevens voorzien van een beeldscherm met daarop real-time gegevens over het energieverbruik en de CO2-uitstoot van het gebouw, zodat leerlingen hun bijdrage aan klimaatverandering beter begrijpen” 67

#7 Najaar 2010

REYNAERS B.V. Maisdijk 7 · 9102 · 5704 RM Helmond t 0492 56 10 20 · f 0492 56 10 30 www.reynaers.nl · [email protected]