Rentmeesters- Makelaars- & Taxatiekantoor. Taxaties Onteigening en schaderegelingen. Bekijk ons complete aanbod op

NR

DE

www.defruitteeltkrant.nl

1/2015 Februari

DE

De Fruitteeltkrant is een uitgave van FruitMedia en Plantpress. De Fruitteeltkrant wordt gratis verspreid onder ruim 2.750 fruittelers in Nederland en België.

GPS gestuurd paalgaten boren in bestaande boomgaarden Intrillen van betonpalen in een pas gespitte grond gaat prima. In een bestaande boomgaard; in grond die al een aantal jaren niet bewerkt is, is dit lastiger. Bij het trillen komen grote krachten op de palen te staan, waardoor inwendig schade kan ontstaan. Loonbedrijf J.E. de Ruiter uit het Nederlandse Erichem heeft hiervoor een oplossing bedacht: Een GPS gestuurde paalgatenboor die op de plaats van de paal een gat boort zodat de betonpaal zonder schade in de grond getrild kan worden. Een digitale plattegrond met de locaties waar de palen moeten komen te staan wordt in het GPS systeem van de tractor ingelezen. De tractor met paalgatenboor rijdt vervolgens automatisch naar exact de juiste plaats waar de paal moet komen te staan. De

boor wordt hydraulisch richting de boomrij geschoven en met een druk op de knop stelt deze zich exact verticaal. Voor de palen die op de kopakker of aan de zijkanten van het perceel schuin

Inkomsten uit verbreding Diverse bedrijven in Nederland en België hebben de afgelopen jaren getracht om minder afhankelijk te worden van de basisactiviteit, het telen van appels en peren. Deze bedrijven zijn naast appel en peer andere gewassen gaan telen, hebben een verkoop aan huis opgezet of verwelkomen toeristen op hun bedrijf. Zijn hiermee de mogelijkheden benut? Of zijn er nog meer

mogelijkheden om inkomsten te genereren uit activiteiten die in het verlengde van de fruitteelt liggen? De initiatieven die sommige fruittelers in Duitsland, Oostenrijk of Zwitserland, maar ook in België of Nederland de afgelopen jaren hebben ontplooid, doen vermoeden van wel. Lees meer op pagina 4 en 5 van deze Fruitteeltkrant

in de grond moeten komen te staan kan kan de boor in exact de juiste hoek worden ingesteld. Kijk voor meer info op de website van loonbedrijf J.E. de Ruiter: www.jederuiter.nl/actueel

Een derde van verkoopprijs Advertentie­ appel is voor teler Van de verkoopprijs van een kilo appel gaat 68% naar de supermarkt en 32% naar de producent, de Fruitteler. Dit blijkt uit onderzoek van het Nederlandse Landbouw Economisch Instituut (LEI) en de universiteit van Utrecht. In opdracht van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft LEI Wageningen UR onderzoek gedaan naar de prijsvorming van acht verse voedselproducten in

Nederland. Het LEI berekende de brutomarges van de verschillende schakels in de voedselketen. De brutomarges per product variëren sterk. In de supermarkt loopt dit percentage uiteen van 16% bij kipfilet in 1 kg-verpakking tot 68% bij uien en appels. Bij de overige producten varieert dit percentage van 36% bij brood tot 60% bij paprika. De primaire producenten krijgen 14% tot 40% van de con-

sumenteneuro. In hun onderzoek namen de onderzoekers aan dat appels zonder tussenkomst van een handelsbedrijf rechtstreeks van de fruitteler, via zijn afzetorganisatie, aan de supermarkt werden geleverd. Een hoge bruto marge zegt niks over de winstgevendheid; hoge marges zijn nodig om de hoge kosten te vergoeden.  (Bron: LEI Wageningen UR)

verkoop

De redactie en advertentieverkoop van zowel het European Fruit Magazine als De Fruitteeltkrant is ondergebracht bij FruitMedia BV. De combinatie van beide bladen is voor adverteerders zeer interessant. Met De Fruitteeltkrant bereiken adverteerders vrijwel alle fruittelers in Nederland en België en met EFM de toonaangevende, toekomstgerichte fruitbedrijven in Europa. Meer informatie over advertentiemogelijkheden in EFM, De Fruitteeltkrant en de wekelijks Fruitteeltkrant Nieuws Mail is te vinden op www.fruitmedia.info

Van Gellicum Vastgoed b.v. Rentmeesters- Makelaars- & Taxatiekantoor • Aan- en verkoop Agrarisch • Specialisten in fruitteelttaxaties • Beheer en exploitatie en -makelaardij • Taxaties • Onteigening en schaderegelingen Bekijk ons complete aanbod op www.vangellicumvastgoed.nl

VAKBEURS VOOR DE PROFESSIONELE FRUITTELER

ctura_adv.101/46.indd 1

Vrijdag 27, zaterdag 28 en zondag 29 november 2015 Ethias Arena - Hasselt [email protected]

2015

www.fructura.be

21/01/15 18:28

Van Gellicum Vastgoed b.v. Roodseweg 11A, 4156 AP Rumpt, 0345-651635 / 06-51260930

In dit nummer onder andere: � Appels of peren? � Serenade: fungicide zonder wachttijd en residu � Veel belangstelling voor taalcursussen � De visie van een strategisch bedrijfsadviseur � innovatieplatform fruit ondersteunt fruittelers die verbreding zoeken � Recent onderzoek biedt aanknopingspunten voor betere bestrijding zwartvruchtrot.

DE

2

1/2015

Serenade: fungicide zonder wachttijd en residu Eind 2014 is het breedwerkende gewasbeschermingsmiddel Serenade van Bayer toegelaten. Het is een contactfungicide op basis van de bacterie Bacillus subtillus, stam QST 713. Het middel is in Nederland in de fruitteelt (steenfruit, houtig kleinfruit, druiven en aardbeien) toegelaten als fungicide tegen onder

meer Monilia, grauwe schimmel en echte meeldauw. Daarnaast is het in andere teelten toegelaten tegen Alternaria, Sclerotinia en bodemschimmels zoals bijvoorbeeld Pythium en Rhizoctonia. Wat aangeeft dat het een heel breed fungicide is. Het middel werkt uitsluitend preventief. Het is geïntroduceerd als een volgende natuurlijke

stap in de geïntegreerde teelt. Het heeft dan ook geen effect op nuttige insecten. Het voordeel van dit biocide is dat het niet resistentiegevoelig is. Het laat geen residu op het product achter en kan zelfs nog worden toegepast op de dag van de oogst. Serenade wordt door Bayer CropScience met name

geadviseerd om in de teelt de laatste fungicidebespuitingen voor de oogst te vervangen. Het middel draagt zo bij aan vermindering van residu op het eindproduct bij de oogst. Daarnaast draagt het middel bij aan minder chemie tijdens de teelt en een goed resistentiemanagement.

Het is opvallend dat het in Nederland alleen als fungicide is toegelaten, omdat het in sommige andere landen juist bekend staat als bactericide en een werking heeft op Bacterievuur. In Nederland is vooralsnog geen toelating voor pitfruit.

Appels of peren? Wat maakt uw bedrijf uniek? Wat doet u anders dan uw concurrenten? En waarom kiezen klanten voor u? Dat zijn vaak lastige vragen om te beantwoorden. Maar deze kennis heeft u als fruitteler wel hard nodig om vandaag en morgen succesvol te zijn. Veranderingen in de fruitconsumptie en het aankoopgedrag van consumenten maken het de fruitteeltbranche lastig. Tegelijk brengen deze ontwikkelingen aantrekkelijke kansen met zich mee. Maar hoe pakt u op een onderscheidende manier uw kans? En hoe kan uw accountant u daarbij ondersteunen?

Inspelen op waardevolle consumententrends

Behoeften van klanten bieden genoeg mogelijkheden voor marktverbreding en productontwikkeling. Bij een grote groep mensen neemt bijvoorbeeld de belangstelling voor de herkomst van producten toe. Deze klanten willen weten waar en hoe de producten geproduceerd zijn en kopen hun fruit graag rechtstreeks bij fruittelers. Ook is er een groeiende behoefte aan variatie. Consumenten maken met genoegen kennis met nieuwe fruitsoorten, bijzondere fruitsappen en ambachtelijk gemaakte jam. Tegelijk zien we gezondheidsbewuste maar drukbezette gezinnen die kiezen voor gemak. Kanten-klare fruitsalades en knijpfruit zijn bij hen populair. Daarnaast vinden mensen het leuk om op kleine schaal zelf te telen en te oogsten. Een aardbeienplant of fruitboom in de tuin of op het balkon is een trend. Zelfs internet kan interessant zijn voor de fruitteelt. Voor boeken, kleding en reizen zijn webwinkels al niet meer weg te denken. Welke kansen biedt dit voor het verkopen van bijvoorbeeld fruitproducten en fruitcadeau-artikelen in gespecialiseerde webwinkels?

Een slimme keuze maken in vijf stappen

Al deze veranderingen vragen om focus en zichtbaarheid. Een duidelijke keuze maken is daarbij essentieel! De

volgende vijf stappen geven u houvast: 1. Binnen Breng uw sterke en zwakke punten in kaart. Hoe ziet uw ideale fruitteeltbedrijf eruit, vandaag en morgen? 2. Buiten Onderzoek de ontwikkelingen die van invloed zijn op u als fruitteler. Waar ziet u kansen en bedreigingen? Welke stappen zetten uw concurrenten? 3. Markt Breng in beeld waar uw afnemers behoefte aan hebben. Welke ontwikkelingen voorziet u de komende jaren in deze markt(en)? 4. Strategie Onderzoek op welke manier u uw bedrijf verder kunt ontwikkelen en meerwaarde kunt creëren. In hoeverre is groei in oppervlakte of omzet een reële optie? 5. Financieel Maak een liquiditeitsbegroting om de financiële ontwikkeling van uw fruitteeltbedrijf te voorspellen. Welke inkomsten verwacht u? En welke kosten staan daar tegenover?

Maak een bedrijfsplan met uw accountant

Als u samen met uw accountant een bedrijfsplan en liquiditeitsbegroting maakt, brengt u snel en grondig de beste mogelijkheden voor uw bedrijf in kaart: een belangrijke basis voor succes. Zo maakt u slim duidelijk wat uw bedrijf uniek maakt en hoe u zich onderscheidt van uw concurrenten. Dat maakt het voor afnemers makkelijker om u te vinden. Het gaat er dus niet alleen om ‘wat’ u kiest, maar het gaat er vooral om ‘dat’ u kiest. Want of het nu ‘appels of peren’ worden, meegaan met veranderingen in de markt door in ieder geval een duidelijke keuze te maken, vergroot de zichtbaarheid en herkenbaarheid van uw bedrijf.

TIJSSEN ACCOUNTANTS Evert Tijssen – Tijssen Accountants, [email protected]

Veel belangstelling voor taalcursussen Pools en Nederlands De door Language Switch georganiseerde taalcursussen Pools mogen op steeds meer belangstelling van fruittelers en hun (Poolse) personeel rekenen. Dit winterseizoen volgen ruim veertig fruittelers of hun medewerkers een van de cursussen PoolsNederlands en Nederlands-Pools.

De afgelopen drie maanden zijn vier cursussen in Noord-Limburg en Midden-Nederland gestart. De cursussen zijn toegespitst op de fruitteeltsector en worden gegeven door Agata Wolters. Agata is geboren Poolse, lerares en getrouwd met een Nederlandse fruitteler. “Ik merk dat de cursus-

sen de deelnemers erg aanspreken, mede omdat ze met collegafruittelers de cursus kunnen volgen en tijdens de cursussen veel ´fruitteelt-pools´ aan bod komt”, vertelt Agata. Begin maart 2015 start een nieuwe serie cursussen. Meer informatie is te vinden op www.languageswitch.nl 

DE

1/2015

De visie van een strategisch bedrijfsadviseur De Nederlandse fruitteeltsector maakt één van de moeilijkste afzetseizoenen ooit door met grote gevolgen op de rentabiliteit. Regelmatig gaat het gesprek in de fruitteelt over de perspectief van de sector en de individuele bedrijven. Iemand die dagelijks met deze materie bezig is, is bedrijfsadviseur Wouter van Teeffelen (WTE Fruitadvies). Van Teeffelen ziet fruittelers erg wisselend op de situatie reageren. De ene teler is van nature meer gestrester en pessimistischer. En de andere blijft altijd een rasoptimist. “Wees een realistische optimist”, is het advies van Van Teeffelen. Van Teeffelen ziet grote verschillen in de financiële situatie per fruitteler en hoe deze hier mee omgaat. Op zich is het begrijpelijk dat een fruitteler grotere financiële problemen heeft, meer gestrestst raakt dan een collega met een betere financiële situatie. Wat Wouter echter regelmatig ziet, is dat telers weinig actie ondernemen als alles onder druk staat. Dit is wel menselijk, maar het verschil in ondernemerschap blijkt vaak vooral uit hoe fruittelers reageren in tijden van een crisis.

3

Strategie en creativiteit Strategie is een creatief vak en vaak komen de oplossingen niet uit een standaardhoek. Het is bijna nooit even een nieuw ras planten of wat extra hectaren inplanten. Het nieuwe Innovatieplatform Fruitteelt

is ook bedoeld om juist te komen tot andere wegen binnen het bedrijf om meer rendement te krijgen. De vraag wat je als ondernemer en familie zelf wilt, blijft altijd leidend.

Bedrijfsadvies Na een telefonische intake begint bedrijfadvies met een bespreking aan de keukentafel, het liefst met de partner erbij. Door het bespreken van de problemen, de laatste jaarrekeningen, een liquiditeitsoverzicht en soms ook eerdere prognoses wordt de bedrijfssituatie geanalyseerd en bespreekbaar gemaakt. Standaard is ook een rondje door de boomgaard

waarbij Wouter als bedrijfsadviseur natuurlijk profiteert van zijn ervaring als teeltadviseur. Het bezoek wordt uitgewerkt in een bedrijfsadvies wat vooral een samenvatting is van de belangrijkste besproken punten en uitwerking ervan. Een vervolgstap kan een bedrijfsplan zijn maar vaak is dat ook niet nodig.

Bedrijfsplan Regelmatig maakt Wouter bedrijfsplannen voor fruittelers. Vaak is de aanleiding dat de bank vraagt om een bedrijfsplan voor onderbouwing van een financieringsaanvraag. De basis van het bedrijfsplan is altijd een omzetprognose, een investeringsplan en een financiële prognose voor de komende jaren. Belangrijkste blijft altijd de onderbouwing van de

gekozen bedrijfsstrategie, de conclusies en het advies over het bedrijfsperspectief. Uiteindelijk is de ondernemer pas echt geholpen met een concreet advies wat hij wel of niet moet doen. Het uitgebreide bedrijfsplan kost natuurlijk veel meer tijd maar dan heb je wel een plan waarmee je bij een bank beslagen ten ijs komt.

Bedrijfsbegeleiding Een groep fruitteeltbedrijven in Nederland wordt door Wouter meer of minder intensief begeleid. Vooral als de teler nog geen vaste teeltbegeleider heeft neemt Wouter een deel van de teeltbegeleiding voor zijn rekening. Maar bij een grote groep staat management van het bedrijf centraler, zeker als er ook andere teeltbegeleiders zijn. Met elke (nieuwe) klant wordt een plan van aanpak voor de begeleiding besproken. Onderdeel van de begeleiding is een beperkt basispakket. Er volgen minimaal 2 bezoeken per jaar en de bezoeken worden achteraf in rekening gebracht.

Netwerkclub van Ondernemers in de Fruitteelt De rol van WTE fruitadvies WTE Fruitadvies helpt fruittelers met financiële problemen. Met natuurlijk voldoende oog voor de emoties die met bedrijfsproblemen in een familiebedrijf samenhangen. De oplossing is nooit simpel en verschilt sterk per bedrijf en per ondernemer. “Zoek het in elk geval vooral in maatregelen waar je als ondernemer zelf vat op hebt”, adviseert van Teeffelen. Wouter richt zijn aandacht daarbij steeds meer op bedrijfsstrategie en ondernemerschap. Berekeningen als financiële prognoses zijn hooguit een hulpmiddel daarbij. Het is nooit een simpele rekensom maar veel meer hoe je als ondernemers op basis van eigen krachten op ontwikkelingen inspeelt. Dit zorgt (ook) voor een steeds grotere diversiteit aan gewenste bedrijfsstrategieën. Wat van Teeffelen steeds meer ziet, is dat niet alleen bedrijven met financiële problemen om advies vragen. Bovengemiddelde bedrijven hebben immers meer investeringsplannen, meer behoefte aan een goede sparring-partner en ook meer geld voor advies over.

WTE Fruitadvies Wouter van Teeffelen Kerkstraat 39 5301 EG Zaltbommel tel. +31(0)6-38419771 fax. +31(0)418-553863

Website: www.fruitadvies.nl e-mail: [email protected] twitter: @fruitteeltinfo, @directafzet facebook: wouter.vanteeffelen

In 2011 is Wouter samen met Roel Vermeulen (Flevosap) gestart met een landelijke Netwerkclub voor Ondernemers in de Fruitteelt. Inmiddels is er een ledengroep van 15 echte ondernemers met deels een fruitteeltbedrijf maar er zitten andere ondernemers uit de fruitsector bij. Veel meer dan bij traditionele fruitteeltstudieclubs gaat het over ondernemen, bedrijfsstrategie en management.

Eens per kwartaal komen ze bij elkaar voor een bedrijfsbezoek, een bedrijf buiten de fruitsector en/of een inleider die zijn verhaal doet. Maar vooral ook om onderling te discussiëren en ervaringen uit te wisselen. Deze Netwerkclub zit nu aan maximaal aantal leden. Er staan enkele geïnteresseerden op een wachtlijst. In februari start daarom een tweede Netwerkclub. Deels worden ondernemers daar-

voor gevraagd, maar echte ondernemers met minimaal 5 à 10 jaar ondernemerservaring mogen zich ook zelf melden bij Wouter. Dat kunnen fruitteeltondernemers zijn maar ook ondernemende handelaren, toeleveranciers of anders fruitgerelateerd. Er volgt altijd een intakegesprek en de eerste bijeenkomst bijwonen schept geen verplichtingen voor verdere deelname

DE

4

1/2015

Innovatieplatform fruit ondersteunt fruittelers die verbreding zoeken De fruitteeltsector in Nederland en België bevindt zich in een moeilijke situatie. Bedrijfseconomisch gezien is de situatie op veel bedrijven zorgelijk. Door gebrek aan perspectief en rendement hebben de afgelopen jaren al veel fruittelers besloten hun bedrijf te stoppen. Productiekosten en de opbrengst (in euro’s) per hectare bepalen het bedrijfsresultaat. De individuele fruitteler heeft de afgelopen jaren binnen de gegeven mogelijkheden getracht om tegen zo laag mogelijke kosten te produceren. Aan de opbrengstenkant zijn er twee factoren die het resultaat bepalen en die de individuele fruitteler nog kan (proberen te) beïnvloeden; de productie en de verkoopprijs.

ben een verkoop aan huis opgezet of verwelkomen toeristen op hun bedrijf. Zijn hiermee de mogelijkheden benut? Of zijn er nog meer mogelijkheden om inkomsten te genereren uit activiteiten die in het verlengde van de fruitteelt liggen? De initiatieven die sommige fruittelers in Duitsland, Oostenrijk of Zwitserland, maar ook in België of Nederland de afgelopen jaren hebben ontplooid, doen vermoeden van wel.

Bepalende factoren: pro­ ductie en prijs

Maatschappelijke trends

De productie is te beïnvloeden door ofwel hogere producties per hectare, ofwel een grotere oppervlakte (meer hectares). In Nederland en België is de grens aan de maximale productie per hectare (met het huidige rassenassortiment) zo’n beetje bereikt. Zeker ook omdat een nog hogere productie per hectare ten koste gaat van de kwaliteit. Wat overblijft is het vergroten van de productie door een uitbreiding van het bedrijf. De tweede mogelijkheid om het bedrijfsresultaat te beïnvloeden is via de verkoopprijs. De verkoop-

Trendwatchers signaleren een aantal maatschappelijke trends die in veel gevallen een raakvlak met voedselproductie in het algemeen en dus ook met fruitproductie hebben. Het gaat hierbij om trends als gemak, gezondheid, productvernieuwing, local for local, beleving, verantwoorde productiewijze, kopen bij de bron, verlangen naar natuur, fair trade, opkomst van webshops, gezicht achter het product, enzovoort….). Diverse initiatieven haken aan bij een van deze trends, maar is er niet meer mogelijk door (nog) beter naar de wensen van de consument te luisteren?

Webplatform

www.fruitigenvers.nl

prijs voor het ‘basisproduct’ appel of peer, geleverd aan handelsbedrijven of coöperatieve afzetorganisatie is voor de individuele teler slechts in beperkte mate te beïnvloeden. Alleen via kwaliteit en dienstverlening kan het individu zich van collega’s onderscheiden. Een manier om een hogere verkoopprijs te realiseren is door meerwaarde aan het product toe te voegen.

Inkomsten uit verbreding

Diverse bedrijven in Nederland en België hebben de afgelopen jaren getracht om minder afhankelijk te worden van de basisactiviteit, het telen van appels en peren. Deze bedrijven zijn naast appel en peer andere gewassen gaan telen, heb-

Innovatieplatform fruit

In de overtuiging dat ‘verbreding’ van het fruitbedrijf voor veel fruittelers een welkome aanvulling op hun kernactiviteit kan zijn, hebben Wouter van Teeffelen (WTE Fruitadvies) en Gerard Poldervaart (FruitMedia) het initiatief ‘Innovatieplatform fruit’ opgezet. Het initiatief beoogt kort gezegd het adviseren, begeleiden en ondersteunen van fruittelers die hun bedrijf en activiteiten willen verbreden. ‘Verbreding’ betreft hier zowel verbreding in productie, verbreding in producten, verbreding in verkoop en verbreding in diensten. Het initiatief bestaat uit twee onderdelen:

A- Het begeleiden en adviseren van bedrijven die willen verbreden in de vorm van studiegroepen. B- Het zoeken, ontwikkelen, leveren, van innoverende producten en ervoor zorgen dat deze producten, diensten en deelnemende bedrijven via een digitaal platform door de potentiële doelgroep(en) gevonden worden. Bij dit alles zullen de eerder genoemde consumententrends een centrale rol hebben. Hierboven is zo beknopt mogelijk de kern van het initiatief weergegeven. Voor meer (achtergrond) informatie hebben de initiatiefnemers een tijdelijke website opgezet. Deze is te vinden onder de domeinnaam: www.innovatieplatformfruit.nl.

Het ‘fruitig&vers webplatform’ neemt een centrale plaats in het concept in. Het fruitplatform is een digitaal platform waarop de deelnemende bedrijven en producten te vinden zijn. Via het fruitplatform komen potentiële kopers bij de telers terecht. Het fruitplatform komt tegemoet/ speelt in op nagenoeg alle op deze pagina genoemde maatschappelijke trends. Het fruitplatform verbindt trends, telers en producten op een zodanige manier dat ze elkaar versterken. Het fruitig&vers webplatform bestaat uit de volgende onderdelen: „„ Plattegrond met locatie deelnemers „„ Bedrijfspagina’s van deelnemende bedrijven in de vorm van een ‘mini-website’ met hierop: Ÿ  Informatie over het bedrijf (teelt, verkoop, producten, openingstijden winkel, adres etc.) Ÿ Foto’s Ÿ Video (optioneel) Ÿ Webshop (optioneel) Ÿ Link naar eigen website deelnemer (optioneel) In de toekomst is fruitig&vers webplatform eventueel uit te breiden met: „„ Recepten „„ Tips & weetjes over fruit „„ Fruit van de maand (ras of gewas) „„ …..??…. De vindbaarheid van het platform en van de deelnemende bedrijven is een essentieel onderdeel van het fruitplatform waar veel aandacht aan geschonken zal worden. Deelnemers betalen een onkostenvergoeding voor hun vermelding op het platform. Meer info over het fruitig&vers webplatform is te verkrijgen bij FruitMedia bv / Gerard Poldervaart: [email protected] of telefoon: +31 (0)6 180 54231

DE

1/2015

5

Netwerkclub voor ondernemers Boerderijwinkel met directvermarkting van start moet gezelligheid bieden en klanten verwennen Voor ondernemers met een boerderijwinkel of andere vormen van directvermarkting start Wouter van Teeffelen (WTE Advies)  in maart 2015 een nieuwe netwerkclub voor ondernemers met een boerderijwinkel.  Voorwaarde is wel dat u zelf echt ondernemer bent met een eigen boerderijwinkel of op een andere wijze met directvermarkting van eigen agrarische producten of diensten actief bent. De verwachting is dat in eerste instantie fruittelers met een eigen winkel zich aanmelden maar de club staat ook open voor boerderijwinkels uit andere sectoren.

Gezelligheid, beleving, klanten verwennen, mond-op-mondreclame, de nodige promotie via bijvoorbeeld social media en natuurlijk een betrouwbare kwaliteit. Dit zijn enkele van de ingrediënten die een boerderijwinkel tot een succes maken. Ruim 40 per-

Twee van de vier bezochte bedrijven, die van akkerbouwer Versluis in Emmeloord en van Piet, Peter en Bert Verhage in Luttelgeest, zijn meer dan veertig jaar geleden klein begonnen en in de loop van de jaren steeds verder gegroeid. De winkel van de familie Verhage

sonen gingen op 2 december met de bus langs vier goedlopende boerderijwinkels. De excursie was georganiseerd door adviesbureau Fruitconsult en stond onder leiding van Eveline Westeneng. Het doel van veel deelnemers aan de excursie: Ideeën en inspiratie opdoen door bij anderen te kijken. Op deze pagina een foto-impressie van de excursie en de bezochte bedrijven.

in Luittelgeest heeft eind 2014 een facelift ondergaan. De nieuwe inrichting heeft een frisse en uitnodigende uitstraling.

Programma

Op de eerste bijeenkomst wordt o.a. het jaarprogramma voor het komende jaar besproken. In elk geval zullen regelmatig excursies gehouden worden naar boerderijwinkels van collega’s. Daarnaast zullen inleiders, deels uit de groep of het netwerk van Wouter of de leden gevraagd worden voor presentaties. Voorlopig denken we aan ca. 5 à 8 bijeenkomsten per jaar. Naast kennis vergaren en ervaringen uitwisselen hebben de bijeenkomsten ook een sterk netwerkkarakter.  Deelnemers ontvangen eens in de 4 à 6 weken een digitale nieuwsbrief. Hierin staan nieuwtjes, adviezen maar ook verslagen van interessante bijeenkomsten. Ook wordt er een gesloten LinkedINgroup en een WhatsApp-group opgericht.

Deelname aan netwerkclub

Netwerkclubleden hebben recht op helpdesk-functie: Voor korte vragen rond bedrijfsadvies mogen leden Wouter per mail of telefonisch benaderen (max. 1 à 1,5 uur per jaar). Ieder lid betaalt jaarlijkse bijdrage. Bij deze Netwerkclub is dit tussen de € 250,- en € 350,excl. BTW en exclusief kosten voor maaltijd, zaalhuur en zo. Voor elke bijeenkomst wordt een bijdrage gevraagd voor de daadwerkelijke uitgaven voor catering, zaalhuur etc. De organisatie en begeleiding

gebeurt door Wouter met ondersteuning van een secretaresse. Opgave en meer info: Wouter van Teeffelen ([email protected] of 06-38419771). U beslist pas na de eerste bijeenkomst of u lid wordt.

Infodag WTE Advies voor Directvermarkters

Medio maart staat er een Infodag WTE Advies voor directvermarkters op het programma. Hou de website en het twitteraccount @ directafzet in de gaten voor meer nieuws hierover.

advies & projecten Wat is nieuw / innovatief? Het initiatief beoogt het stimuleren van innovaties in nieuwe producten in teelt, en verkoop. Het betreft niet alleen producten uit de primaire productie, maar ook verwerkte producten. Volgens de initiatiefnemers zijn onderstaande elementen van toepassing op het innovatieplatform fruit: „„ Zoeken naar mogelijkheden / verbreding in de breedste zin van het woord. „„ Ontwikkelen / beschikbaar maken van nieuwe producten en diensten in het verlengde van de fruitteelt. „„ Inspelen op een groot aantal maatschappelijke trends. „„ Beschikbaar en toegankelijk voor iedereen.

Hoe bereik ik potentiële klanten?

Een van de uitdagingen waar startende boerderijwinkels voor staan is het opbouwen van een klantenkrijg. Dat gaat niet vanzelf, zo hebben diverse ondernemers ervaren. Ook de exploitant van de Linielanding Nieuwegein heeft dit gemerkt. Een prachtig gebouw met een schitterende boerderijwinkel-achtig ingerichte mini-supermarkt direct aan de afslag van de drukbereden autosnelweg A27. De winkel wordt echter slecht door klanten gevonden. Bezoekersaantallen van 150 tot 200 in de week zijn toch echt te laag om een dergelijk pand rendabel te kunnen exploiteren.

Klein begonnen, groot gegroeid

Het opbouwen van een klantenkring is een kwestie van vele jaren.

´Aardbeien is knuffelfruit´

Annet en Richard Kalter in Ijsselmuiden hebben pas vijf jaar geleden een boerderijwinkel op hun aardbeienteeltbedrijf ingericht. Ze profiteren hierbij van het goede imago van aardbeien in het algemeen en van hun eigen ‘Kalter-aardbeien’ in het bijzonder. “Aardbeien is knuffelfruit”, aldus Annet Kalter.

Dertigers met goed inkomen

Het koperspubliek in boerderijwinkels bestaat volgens Ton Verbeek uit Elburg voor een groot deel uit dertigers met een goed inkomen. “Door de week kopen deze mensen bij de Albert Heijn en als ze tijd hebben trekken ze naar het platteland om bij een boerderijwinkel hun inkopen te doen.”

Meer foto’s op facebook

Op de facebookpagina van De Fruitteeltkrant zijn een aantal foto’s van de excursie te bekijken: www.facebook.com (in zoekbalk invoeren: Fruitteeltkrant)

6

DE

1/2015

EEN NIEUWE KIJK OP GEWASBESCHERMING

Serenade is de volgende natuurlijke stap in de richting van een geïntegreerde teelt. Serenade, gebaseerd op een unieke, van nature in de bodem voorkomende bacteriestam, Bacillus subtilis QST 713, heeft een brede werking tegen schimmels en bacteriën en heeft een bio-stimulerend effect. Serenade is toegelaten in een brede reeks van land- en tuinbouwgewassen. Meer informatie over de werking en de gewassen waarin Serenade is toegelaten is te vinden op www.bayercropscience.nl

DE VOLGENDE NATUURLIJKE STAP IN GEWASBESCHERMING

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

DE

1/2015

7

Recent onderzoek biedt aanknopingspunten voor betere bestrijding zwartvruchtrot Stemphylium is een saprofyt die vooral op dood materiaal groeit en dat afbreekt. Om zijn voedselconcurrenten voor te zijn, heeft deze schimmel zich ontwikkeld tot een pathogene schimmel. Deze infecteert planten en groeit vervolgens door in het afgestorven weefsel. Stemphylium vesicarium, dat voor een peer ziekteverwekkend is, komt voor op dode perenbladeren en dood onkruid, zoals klein kruiskruid (Senecio vulgaris L.), kleine veldkers (Cardamine hirsuta L.), akkermelkdistel (Sonchus arvensis) en straatgras (Poa annua L.). PRI heeft een DNA-test ontwikkeld –  de Taqman PCR-toets genaamd  – om pathogeen Stemphylium te herkennen. Stemphylium blijft het hele jaar saprofytisch in leven op dood materiaal in de boomgaard. Af en toe sporuleert de schimmel. Dan kunnen de bovengrondse delen van een perenboom geïnfecteerd raken. Dit is heel anders dan bij schurft, dat in het voorjaar in de boom actief wordt en daar dan blijft tot het blad weer van de bomen valt. Wanneer de sporen van Stemphylium eenmaal op de vrucht of het blad zitten, blijven deze daar een potentieel risico vormen vanwege hun epifytische (aan de buitenkant van het blad) groei. De groei kan wel tijdelijk worden gestopt, maar doding van de schimmel lijkt onmogelijk. Telkens wanneer de omstandigheden opnieuw gunstig zijn, groeit Stemphylium namelijk opnieuw door, totdat het bij een huidmondje is aangekomen en dan het blad of de vrucht binnendringt. Wanneer de schimmel eenmaal is binnengedrongen, is deze niet meer te stoppen. Onder ideale omstandigheden heeft de schimmel een uur of zes nodig om het gewas binnen te dringen. Daarvoor is vocht nodig; dauw is in theorie al voldoende. Na twee tot drie weken kunnen de eerst symptomen na zichtbaar zijn, maar het kan ook weken langer duren. Periode net na bloei belangrijk Wendy Van Hemelrijck, diensthoofd mycologie bij het Belgische onderzoekscentrum pcfruit, liet tijdens een themabijeenkomst

Captan, Delan DF en strobilurinen hebben onvoldoende werking om Stemphylium op vruchten te voorkomen.  FruitMedia van Fruitconsult in maart 2014 aan de hand van de resultaten van vensterproeven zien, dat vier bespuitingen in mei en juni veruit het effectiefst waren tegen Stemphylium. “De periode net na de bloei is daarmee de belangrijkste periode voor een effectieve bestrijding van zwartvruchtrot”, benadrukte zij. Ook liet zij vanuit proefresultaten uit het lab zien dat Flint (trifloxystrobin) 10 jaar geleden nog effectief was, maar nu niet meer. Van het huidige middelenpakket bleken in de laboratoriumtest Bellis en Switch de beste werking te hebben op Stemphylium. Praktijkproef bevestigt lab resultaten In een praktijkproef van de Centrale Adviesdienst voor de Fruitteelt (CAF) in Nederland werd van 23 april tot 26 juni wekelijks gespoten met diverse middelen opgelost in omgerekend 250 liter water per hectare. De middelen die in de proef lagen waren: 0,425 kg/ha Delan DF (dithianon), 0,425 kg/ha Delan DF (dithianon) + experimenteel middel van BASF, 0,425 kg/ha Delan DF (dithianon) +

0,75 l/ha Scala (pyrimethanil), 1,8 kg/ha Merpan (captan), 0,3 kg/ha Stroby WG (kresoxim methyl), 0,15 kg/ha Flint (trifloxystrobin), 0,3 l/ ha Folicur SC (tebuconazool), experimenteel middel van Syngenta, 0,8 kg/ha Switch (fludioxonil + cyprodinil), experimenteel middel van Bayer, 0,4 kg/ha Chorus (cyprodinil), en een schema met eerst twee behandelingen met 0,8/ha Switch (cyprodinil + fludioxonil) gevolgd door behandelingen met captan. In deze proef met vier herhalingen van 8 bomen was in onbehandeld al op 11 augustus een 19,5% van de vruchten aangetast en werden ruim 250 aangetaste bladeren aan de bomen gevonden. De strobilurinen werkten net als in de laboratoriumtest onvoldoende. Ook captan en Delan DF boden onvoldoende bescherming met in deze proef een werkingsgraad van respectievelijk slechts 42,8% en 35,5%. Bellis en Switch kwamen als beste in de labtest van pcfruit naar voren. De fabrikant van Bellis had ervoor gekozen om Bellis niet in deze proef te laten meelopen omdat de fabrikant dit middel later in het seizoen tegen vruchtrot wil positioneren.

CAF voert onafhankelijke proeven uit en beoordeeld deze, meerdere fabrikanten kunnen daarin deelnemen met (experimentele) middelen. FruitMedia

Aantasting door Stemphylium kan telers onaangenaam verrassen met hoge uitvalspercentages. FruitMedia De beste toegelaten middelen in deze test waren Switch en Folicur. Waarbij deze middelen met een werkingsgraad van rond de 75% een vergelijkbare werking hadden wat betreft de bescherming van de vruchten. Bij Folicur was echter het blad duidelijk sterker aangetast (69,3% werking) dan bij Switch met 92,1% werking. Het schema van twee behandelingen met Switch, gevolgd door captan

gaf ook een bestrijding van slechts 63,8% en lag daarmee op hetzelfde niveau als het middel Chorus, dat echter wel iets beter op de bladeren was. Een werking van boven de 80% was alleen weggelegd voor Delan in combinatie met het experimenteel middel van BASF, en voor een experimenteel middel van Bayer, maar op die toelatingen moet de praktijk nog even wachten.

Tips voor telers Om aantasting door zwartvruchtrot (Stemphylium vesicarium) te voorkomen, wordt het volgende geadviseerd: „„ Vermijdt grote volumes dood onkruid in de boomgaard. Spuit het onkruid liever dood als ht nog klein is. Een goed bodemherbicide is wellicht een goede optie. „„ Zorg voor zo min mogelijk dood gras in de periode na de bloei. „„ Zorg voor een goede ontwatering van het perceel. „„ Bevorder de bladvertering. „„ Optimaliseer de bemesting op basis van een grond- en een bladmonster. „„ Geef water bij voorkeur onderlangs via bijvoorbeeld druppelslangen. Wanneer toch bovenover wordt beregend, geef dan niet te veel water per beregeningsbeurt. (Nachtvorstberegening vormt niet direct een probleem. Deze vindt namelijk vroeg in het seizoen plaats om problemen te voorkomen.) „„ Bescherm – wanneer infectie dreigt – de bomen vanaf twee weken na de bloei met fungiciden. Bellis (boscalid en pyraclostrobin) en Switch (fludioxonil en cyprodinil) zijn de sterkste middelen om de epifytische groei van de schimmel tegen te gaan en het blad dus ‘schoon’ te maken. Wanneer nodig aanvullen met bijvoorbeeld Folicur om het schema rond te krijgen. „„ Spuit in mei en juni op basis van waarschuwingsmodellen zoals Stemphy.

DE

8

1/2015

Onbehandeld

Behandeld met Pledge

COLOFON Verspreiding: De Fruitteeltkrant wordt gratis verstuurd aan fruittelers in Nederland en België.

Website: www.defruitteeltkrant.nl Uitgever:

Oplage: 3.500 stuks

> bodemherbicide > lange duurwerking > brede werking > in één keer spuiten het hele seizoen schoon www.pledge-basf.nl

Plantpress Sp. z o.o. ul. Juliusza Lea 114a 30-133 Kraków Polen Vormgeving: MAK / Andrzej Szmid Multikolor / Mariusz Bibik Redactie: FruitMedia bv / Gerard Poldervaart Rooimond 23 4197 BS Buurmalsen - Nederland [email protected] tel: +31(0)618054231

De inhoud van De Fruitteeltkrant is door de auteurs en de uitgever zorgvuldig samengesteld. De uitgever aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook als gevolg van handelingen van lezers die gebaseerd zijn op de inhoud van deze uitgave. De uitgever wijst er op dat producten die in dit blad genoemd worden, niet in alle landen beschikbaar en/of toegelaten zijn. De lezer wordt er op gewezen altijd de wet- en regelgeving in het eigen land te volgen.

VRAAG EN ANTwOORD mede mogelijk gemaakt door agrifirm

HOE KRIJG IK EEN OPTIMALE BALANS TUSSEN BODEMSTRUCTUUR EN PLANTENVOEDING? Meer en meer groeit het besef dat een gezonde bodem de basis is voor de teelt van gewassen. Het is dan ook logisch dat we steeds meer vragen krijgen over dit onderwerp. Veel van deze vragen hebben betrekking op het element calcium. Calcium speelt grotere rol dan gedacht Al in het begin van de vorige eeuw was bekend dat calcium voor de teelt van gewassen een belangrijke functie vervult. Hoewel men eerst dacht dat calcium met name als plantenvoeding diende kwam men er via onderzoek als snel achter dat calcium vooral een grote rol speelt wanneer het bijvoorbeeld gaat om de zuurgraad van de bodem of de stabiliteit van de bodemstructuur. Ruim 70 jaar is gewerkt vanuit de basis ideeën van Albrecht. Met de nieuwste inzichten op het gebied van calcium en de introductie van Top Soil calcium voegt Agrifirm Plant een nieuw hoofdstuk toe aan het boek dat “Bodem” heet. Repareren of onderhouden? Met een actuele grondbemonstering krijgt u inzicht in de huidige situatie. Samen met uw specialist kunt u bepalen wat uw bodem nodig heeft. Met een reparatiegift kalk of gips werkt u toe naar een optimale pH of structuur. Vervolgens kunt u de uitgevoerde

Agrifirm Plant [email protected]

088 488 12 50 www.agrifirm.com/plant

AFP ADVERTORIAL TOP SOIL A5 01-15.indd 1

verbetering onderhouden met Top Soil calcium. Is repareren niet nodig? Dan kunt u direct overgaan tot het stabiliseren van de pH en de bodemstructuur. Onderhoud met Top Soil calcium Top Soil calcium is een uniek product van Agrifirm Plant op basis van jonge poreuze zeekalk. Vanwege het grote contactoppervlak is er sprake van een zeer snel werkzame en gemakkelijk opneembare vorm van calcium. Hierdoor is er minder kans op uitspoeling van de mineralen. Bovendien kunt u de korrels zelf eenvoudig verstrooien. Het resultaat is een blijvende verbetering van structuur, bewerkbaarheid en een stabielere pH.

Meer informatie of bestellen? Neem voor meer informatie contact op met uw specialist of bel voor uw bestelling met de verkoopondersteuning T 088 488 12 50. Bekijk voor het toepassingsadvies per grondsoort en online bestellen op: www.meststoffen.nl/bodemverbeteraar. Kies daarna optie onderhoud, vervolgens Top Soil calcium. Kees de Jongh, specialist fruitteelt

Postbus 20012 7302 HA Apeldoorn

16-01-15 09:50