TECHNIEK
Renovatie: wanden isoleren
De isolatie van een woning lijkt tegenwoordig voor iedereen een evidentie. Het is al enkele jaren zelfs een wettelijke verplichting voor de bouw van nieuwe woningen. Tal van oudere woningen lijden nog aan een tekort op het vlak van warmte- en geluidsisolatie. Toch kan men dit probleem verhelpen. Op voorwaarde dat men enkele veranderingen en aanpassingen overweegt die weliswaar ingrijpend zijn maar die lonen in termen van energiebesparing en comfort.
Isoleren: een must! Nu de aandacht voor het milieu steeds groter wordt, moet de noodzaak om oude woningen te isoleren een echte prioriteit worden, temeer omdat men niet te verwaarlozen overheidssubsidies en financiële stimulansen kan krijgen. Door ons verbruik van verwarming te verminderen, sparen we de energiebronnen van de planeet en beperken we de uitstoot van broeikasgassen. Het milieu is trouwens niet de enige begunstigde; elke isolatiemaatregel houdt ook persoonlijke voordelen in. Het verbruik van gezinsverwarming wordt namelijk beperkt en dus wordt er bespaard. Bovendien wint de woning aan comfort, zowel op warmte- als op geluidsvlak. Hoewel het duidelijk is dat elke isolatiemaatregel voordelig is, moet men toch weten dat
isoleren niet zo eenvoudig is, in tegenstelling tot de gangbare gedachte. De keuze van materialen, het ontwerp en de plaatsing van de isolatie moeten feilloos worden beheerst om tot een bevredigend resultaat te komen. Maar vooraleer de verschillende opties en de gevolgen ervan te overwegen, moet men eerst het principe zelf van woningisolatie begrijpen en dit om te komen tot de beste keuze. Het begrip warmtecomfort: De isolatie van een gebouw dient vooral om de warmte binnen dit gebouw te houden teneinde het warmtecomfort te waarborgen voor de bewoners. Het begrip warmtecomfort is belangrijk. Het wordt bereikt als we het niet te warm en niet te koud hebben. Algemeen is deze temperatuur ongeveer 20°C voor een zittende activiteit met normale kledij. Bij 57
Muurisolatie kan ook heel gemakkelijk achter de lambrisering worden aangebracht. Hier is het trapportaal bekleed met een 7 cm
dikke grenen (Pin des Landes) lambrisering met knopen (bestaat ook zonder knopen) te vernissen of gevernist van Lapeyre
zwaar werk produceert het lichaam meer warmte en zal de comforttemperatuur worden bereikt in een frissere omgeving. Na de kledij vormt de woning de belangrijkste bescherming waarmee we ons doel van warmtevoldoening kunnen bereiken. Nu, de temperatuur aan het oppervlak van de binnenwanden van een woning is van heel groot belang omdat ze rechtstreeks bijdraagt tot ons gevoel van comfort. Hoe kouder de wanden, hoe meer ons lichaam er naar uitstraalt, wat ons warmtecomfort uit evenwicht brengt. Als men een geïsoleerde muur vergelijkt met een niet-geïsoleerde muur, krijgt men een groot temperatuurverschil aan de binnenwand van deze muren. Bij een buitentemperatuur van -10°C zal de temperatuur van de binnenwand van een niet-geïsoleerde muur ongeveer 11°C zijn terwijl die van
een geïsoleerde muur 18°C zal zijn. Nu, de comforttemperatuur wordt gedefinieerd als het gemiddelde tussen de temperatuur van de omgevingslucht (in de woning) en de temperatuur van de wandoppervlakken. Om een comforttemperatuur van 20°C te verkrijgen moet men een nietgeïsoleerde woning dus verwarmen tot 29°C (29 + 11: 2 = 20) terwijl het in een goed geïsoleerd huis volstaat de omgevingstemperatuur op 22°C te brengen (22 + 18: 2 = 20). U ziet dus hoe belangrijk het is de muren van een woning doeltreffend te isoleren. Handelen op alle niveaus: Om een bevredigend isolatieniveau te bereiken, moet men alle delen van het betrokken gebouw in aanmerking nemen aangezien energie op verschillende manieren verloren gaat. Ze zijn
identificeerbaar ter hoogte van de vloer, de muren en het dak, m.a.w. alle elementen die het verwarmde volume van een woning omgeven. Het is ook goed coherent te zijn in de keuze omdat het geen nut heeft een heel dikke en prestatievolle isolatie te plaatsen aan het dak of de muren als men de enkele beglazing van de ramen niet vervangt; dit zijn echte warmtezeven. Kortom, men kan de isolatie van een woning zien als een ketting waarvan elke schakel belangrijk is. In het kader van dit artikel bekijken we echter alleen de problematiek van de muren bij een oude woning
warmte. Bij oude gebouwen met massieve muren van baksteen of steen vormen de wanden op zich een immense warmtebrug, dat wil zeggen de boulevard langs waar de calorieën naar buiten ontsnappen. In die oude huizen bestaat de meest adequate oplossing niet noodzakelijk uit een complete isolatie van boven tot onder. Men moet voor en tegen afwegen om te bepalen welke interventies het meest geschikt zijn. Daarvoor is een specifieke diagnose nodig zodat de beste isolatieoplossing kan worden gekozen. De interventie van een specialist kan op dit niveau een heel
1
volledig en grondig te veranderen. Men kan zich echter tevreden stellen met een gewone natuurlijke ventilatie, bijvoorbeeld door het raamwerk te vervangen en er ventilatieroosters in te integreren waarmee de toevoer van verse lucht in huis kan worden geregeld. Opgelet, volgens de norm mogen deze roosters enkel in droge ruimtes worden voorzien (salon, eetkamer, bureau, kamer,…) en moeten ze gepaard gaan met een luchtafvoer in de vochtige ruimtes (keuken, WC, badkamer…). De overdracht van de lucht van de droge ruimte naar de vochtige ruimte gebeurt via een
worden gelet zijn de verbindingen tussen de verschillende delen van de bouw. Het principe is te letten op de best mogelijke isolatiecontinuïteit. De uitvoering moet altijd verzorgd zijn. Een open voeg tussen twee isolatiepanelen of tussen de isolatie en een draagelement vormt een luchtlek. Deze zwakte in de isolatie zal een bron zijn van aanzienlijk warmteverlies en zal ook een kritische zone voor condensatie vormen. • De goede isolatietechniek kiezen. In nieuwbouwwoningen geven de
1.
Om muren langs binnen te isoleren kan men een beroep doen op verticale tussenwanden, bevestigd op een frame of gemetst. Ze zijn verkrijgbaar in de vorm van halfharde (of harde) rotswolpanelen, bekleed met een dampscherm (van aluminium of polyethyleenkraft). De keuze van het model gebeurt in functie van de vereiste warmteprestatie, gekoppeld aan de dikte. Rockwool 2.
Deze natuurlijke, recycleerbare isolatie bestaat uit buigzame henneppanelen (85%), tweeledige vezels en natriumcarbonaat voor de brandveiligheid. Gamma WLG 040 van Thermo-Chanvre
2
die moet worden gerenoveerd. Als men weet dat de muren op zich verantwoordelijk kunnen zijn voor 25% van het energieverlies in een niet-geïsoleerde woning (tegenover 30% voor het dak, 15% voor de ramen en 10% voor de vloer), begrijpt men beter het belang van de isolatie ervan. Aan welke vereisten moet ze voldoen? Hoe de isolatiematerialen plaatsen? Welke materialen kiezen? Juist op die vragen zullen we proberen concrete antwoorden te geven. Hoewel onze aandacht vooral zal uitgaan naar de warmte-isolatie van een gebouw, bespreken we in tweede instantie ook de problematiek van geluidsisolatie. Een juiste diagnose Oude huizen zijn vaak heel aantrekkelijk, maar door de slechte isolatie ervan verliezen ze heel wat
waardevolle hulp zijn. Het kan een bouwspecialist zijn maar ook een specialist in energiediagnose wiens erelonen gedeeltelijk kunnen worden terugbetaald via subsidies.
open voeg van een centimeter onder de deur of via een transferrooster, daartoe voorzien in een deur of een buitenmuur.
• De isolatie mag nooit worden uitgevoerd op een wand met Enkele voorzorgmaatregelen tekenen van vocht. Er zijn heel wat Het is belangrijk de volgende punten oorzaken van vocht. Alleen een te bekijken vóór u concreet ervaren professional, uitgerust met isolatiewerken aan de muren van uw specifiek materiaal, is in staat een oude woning overweegt. diagnose te stellen en te bepalen welke delen van het werk moeten • De isolatie moet altijd gepaard worden behandeld vóór ze worden gaan met een goed gerealiseerde geïsoleerd. Als men de oorzaak van ventilatie. Deze ventilatie van de het vocht niet wegneemt vóór men woning kan natuurlijk zijn of mechanisch geholpen. Het ideaal op isoleert, dan bestaat het gevaar dat dit vocht overslaat naar het dit vlak blijft ongetwijfeld de isolatiemateriaal en de gecontroleerde mechanische doeltreffendheid ervan vermindert ventilatie met dubbele stroom. Dit tot nul. soort complexe installatie is aanwezig in alle nieuwbouw• Warmtebruggen vermijden door woningen maar ze is moeilijk te de verbindingen te verzorgen. De realiseren bij een renovatie, behalve belangrijke punten waarop moet als men eraan denkt de woning 58
meest performante metseltechnieken vanuit warmtestandpunt de voorkeur aan holle muren met een luchtstrook tussen de muur en de buitenwand van baksteen. De isolatie wordt meestal tussen beide geplaatst, tegen de blokken. Maar bij de renovatie van een oud gebouw kan men deze isolatietechniek onmogelijk toepassen, temeer omdat het meestal gaat om een traditionele volle muur (van baksteen of steen) zonder luchtstrook. Er moeten dus andere isolatietechnieken worden gebruikt, ofwel langs buiten ofwel langs binnen, elk met specifieke gevolgen. Isoleren langs buiten Als men kiest voor isolatie langs buiten, behouden de muren hun capaciteit om de warmte op te slaan in hun massa (via warmte-inertie).
Dit is energetisch gesproken een doeltreffende oplossing. Maar dit soort buitenisolatie zal niet zonder eventueel negatieve gevolgen zijn. De impact ervan zal min of meer doorwegen op het vlak van het geveluitzicht. De buitenisolatie van een mooie stenen gevel bijvoorbeeld lijkt zelfs waanzinnig omdat de originele steen zou verdwijnen onder de isolatiebekleding en het huis haar hele cachet zou verliezen. Het zal ook veel kosten en bovendien moet men rekening houden met eventuele moeilijkheden op het vlak van bepaalde verbindingen (regengoten,
veranderen niet en bovendien worden de muren beschermd tegen weersinvloeden. Op het vlak van nadelen moet men opmerken dat deze techniek duurder is dan die van binnenisolatie en dat voor een verandering van het buitenzicht van het gebouw een voorafgaande aangifte van de werkzaamheden of een bouwvergunning nodig is. Concreet kan de buitenisolatie gebeuren volgens een ruime waaier technische mogelijkheden: 1° Dunne pleister op isolatiemateriaal: Dit systeem bestaat uit isolatiemateriaal (meestal van polystyreenschuim),
3.
Isolatierol van rotswol en warmtehardend bindmiddel. Isoconfort 35 van Isover 4.
De isolatie van rotswol Isoconfort 35 wordt gecombineerd met een dampscherm/ windscherm Vario KM Duplex om de lucht- en vochtdichtheid te garanderen. Isover
3
4
schokbestendigheid in de blootgestelde zones is beter en het onderhoud is gemakkelijker in stadsgebieden. 3° Beedekking op isolatiemateriaal: Bij deze techniek wordt de isolatielaag bevestigd op de drager (buitenmuur) en dan bedekt met dunne stenen, fijne bakstenen, keramische tegels of houten gevelpanelen naar keuze. Idealiter wordt een regenscherm gevoegd tussen het isolatiemateriaal en de bedekking. 4° Inkledingen: Een inkleding bestaat uit voorgefabriceerde elementen met isolatiemateriaal en een dekplaat. Het meest gebruikte isolatiemateriaal is gegoten polystyreenschuim. De bedekking kan uit verschillende materialen bestaan zoals staalplaat, aluminiumplaat, gewapend polyester of PVC. De uitvoering gebeurt gewoon door mechanische bevestiging op de drager zelf of op een latwerk. 5° Isolatiepleisters: Het betreft hier mortelspecies waarin deeltjes van isolatiematerialen zijn gemengd (bolletjes polystyreenschuim, afgeschilferde vermiculiet…). Ze worden meestal aangebracht in drie lagen en halen niet de warmteprestaties die door andere procedés worden behaald. Ze zijn eerder voorbehouden voor reeds geïsoleerde wanden die men extra wil isoleren. Isoleren langs binnen
waterafvoer, raamwerk…). En dan zijn er nog de administratieve stappen en de mogelijke stedenbouwkundige weigeringen. Buitenisolatie kan dus niet in alle gevallen worden overwogen, alleen als het uitzicht van de originele gevel weinig voorstelt. In dat geval kan men de isolatiewerken combineren met een opknapbeurt van de gevel. De voordelen van buitenisolatie zijn groot: er kunnen heel wat warmtebruggen worden behandeld, de bewoonbare oppervlakken
gelijmd op de buitenmuur van de woning, bedekt met een specifieke pleister en voorzien van glasvezel en afwerkpleister. Als het materiaal niet op de drager kan worden gelijmd, moet het mechanisch worden bevestigd. 2° Waterpleister op isolatiemateriaal: Deze techniek benadert de vorige maar de dunne pleister wordt vervangen door een waterpleister (specie) die meestal wordt ingespoten. De
Deze oplossing is ongetwijfeld de goedkoopste en eenvoudigste, maar de doeltreffendheid ervan zal beperkter zijn omdat de mantel van het huis niet meer zo sterk zal genieten van zijn warmte-inertie. Bovendien zal het moeilijker en zelfs onmogelijk zijn om de aanwezige warmtebruggen op te heffen. Men zal er gewoon voor zorgen dat hun impact vermindert. Tot slot is het goed rekening te houden met het feit dat een isolatie langs binnen leidt tot een kleine maar weliswaar reële oppervlaktevermindering van de ruimtes. Ze zal ook mogelijke hinder veroorzaken, bijvoorbeeld op het vlak van het openen van de ramen gezien de extra dikte, en beperkingen in het geval van voorzieningen die moeten worden gedemonteerd (elektrische stopcontacten, leidingen of andere…). Isolatie langs binnen is echter interessant als de gevel in 59
een goede staat is of iets bijzonders inhoudt. De voordelen van isolatie langs binnen zijn inderdaad vooral van esthetische en financiële aard: het buitenaanzicht van de woning moet namelijk niet worden veranderd en het kost minder dan bij een buitenisolatie. Concreet kan de isolatie langs binnen worden uitgevoerd volgens drie verschillende technieken: 1° Isolatie achter gemetste scheidingswand: Dit systeem is het meest doeltreffend maar ook het moeilijkst te realiseren omdat het aanzienlijke veranderingen vergt. Het isolatiemateriaal (van synthetische of natuurlijke aard) wordt meestal gelijmd of mechanisch bevestigd op de drager (buitenmuur) en dan bedekt met een gemetste scheidingswand. Deze scheidingswand kan gemaakt zijn van pleisterstenen, pleistertegels of ook nog van pleisterplaten op een frame geschroefd. Deze techniek is geschikt voor de isolatie van onregelmatige muren omdat de oneffenheden van het oppervlak kunnen worden gecorrigeerd. Bovendien kan men nagaan of de isolatie goed is uitgevoerd door het isolatiemateriaal te scheiden van de bedekking. Bij dit systeem kunnen ook elektriciteitskabels en stopcontacten worden opgenomen zonder de isolatie te beschadigen. 2° Isolatie achter wandbetimmering: Dit systeem benadert het vorige met het verschil dat de gemetste scheidingswand hier vervangen wordt door een houten wandbetimmering. Er is tegenwoordig een heel grote variëteit van lambriseringen verkrijgbaar in een ruim gamma motieven en kleuren. Ze bieden een zekere warmte- en geluidsisolatie maar de plaatsing van een aparte isolatielaag tussen de muur en de wandbetimmering blijft de beste oplossing. Dit systeem is gemakkelijker uit te voeren dan het vorige en is dus toegankelijk voor elke doe-het-zelver. Bij dit systeem is het aangeraden een dampscherm tussen het isolatiemateriaal en de wandbetimmering te plaatsen. 3° Isolatie met composietpanelen: Composietpanelen, ook dubbelbekledingen genoemd, zijn voorgefabriceerde elementen bestaande uit een isolatiepaneel (meestal polystyreenschuim, extrusiepolystyreen, polyeruthaan of mineraalwol) bekleed met een pleisterwand. De panelen worden
tegen de muur gelijmd (bij een droge en vlakke wand) of geschroefd op latten die eerst aan de muur zijn bevestigd en waarmee een luchtstrook kan worden gemaakt tussen het isolatiemateriaal en de wand. Dit systeem biedt het voordeel dat er maar één product wordt gebruikt terwijl de isolatiecapaciteit van de aldus uitgeruste wand wordt vergroot door de luchtstrook. De deklaag moet dan worden afgewerkt met een decoratieve pleister of behangpapier naar keuze. De keuze van isolatiematerialen Los van de gekozen isolatiemethode is er een grote verscheidenheid aan isolatiematerialen. Ze zijn echter niet allemaal geschikt voor de isolatie van muurwanden in renovatie. De keuze van het isolatiemateriaal kan worden gedicteerd door de omstandigheden of door de opties, genomen door de fabrikanten van voorgefabriceerde producten. Zo zijn bepaalde isolatiematerialen sterk afgeraden voor isolatie langs buiten door hun geringe vochtbestendigheid. Maar in het geval van binnenisolatie is de keuze heel ruim en met die enorme variëteit is het handig de eigenschappen van elk materiaal te kennen. We hebben ze voor de eenvoud ingedeeld in vijf grote categorieën. Hierbinnen worden de materialenklassen bekeken in functie van hun belangrijkste kenmerken, hun energieprestaties en hun impact op duurzame ontwikkeling. • Isolatiemateriaal binnen of buiten: Hoewel alle isolatiematerialen die we hier voorstellen gebruikt kunnen worden voor een isolatie langs binnen, geldt dat niet voor de toepassingen van buitenisolatie. In dit geval is de water- en vochtbestendigheid essentieel, waardoor bepaalde materialen zijn uitgesloten. Algemeen kan men stellen dat alle synthetische isolatiematerialen waterdicht zijn. Isolatiematerialen op minerale basis zoals rotswol en glaswol zijn ook waterafstotend en niet-capillair zodat ze geen water absorberen of vasthouden. Isolatiematerialen op plantaardige basis zijn echter meestal en behoudens uitzondering waterabsorberend en niet aanbevolen voor buiten. Men zal ze vooral binnenshuis gebruiken.
• Berekening van de warmteprestaties: Alleen een wetenschappelijke en universeel erkende waarde maakt het mogelijk om de materialen onderling te vergelijken vanuit het standpunt van hun warmteprestaties. In het geval van isolatiematerialen gaat het om de lambda-waarde (l) of coëfficiënt van warmtegeleidingsvermogen. Deze coëfficiënt geeft de warmtestroom weer die door een wand van een vierkante meter gaat als het temperatuurverschil tussen de twee zijden 1°C bedraagt voor een dikte van een meter materiaal. Deze waarde wordt uitgedrukt in W/m2K. Hoe kleiner de lambda waarde, hoe meer het materiaal isoleert. Het is een perfect objectief vergelijkingscriterium. • Impact op het milieu: We hebben er hier voor gekozen om naast de algemene eigenschappen en de prestaties van het product ook de impact ervan op duurzame ontwikkeling te bespreken. Dit element neemt de “grijze energie” in aanmerking, dat wil zeggen de hoeveelheid energie die nodig is voor de fabricage van een product, van de grondstof tot het afgewerkte element. Inderdaad, als we streven naar energiebesparing en dus minder vervuiling door ons verwarmingsysteem, is het ook logisch dat we niet kiezen voor materiaal dat zelf energie verslindt.
verkrijgbaar in lichte panelen (98% lucht) bestaande uit kleine bolletjes, samengevoegd door compressie. Extrusiepolystyreen heeft een gladder en compacter uitzicht en biedt een grotere mechanische weerstand. Ze zijn heel doeltreffend maar hun milieubalans is ongunstig. Lambda-waarde (l) = 0,039 tot 0,044 (Polystyreenschuim) en 0,029 tot 0,035 (Extrusiepolystyreen). 2° Isolatiematerialen op minerale basis: Deze isolatiematerialen worden gemaakt met grondstoffen die bijna onbeperkt aanwezig zijn op onze planeet (zand, vulkaanrotsen,…). Ze zijn minder vervuilend dan de vorige maar hun belangrijkste vervuilende uitstoten gebeuren tijdens de productie. Ze zijn vezelachtig en het is dus sterk aanbevolen zich te beschermen bij de verwerking ervan (antistofmasker, bril en handschoenen) om de vezels niet in te ademen of elke irritatie van ogen en huid te vermijden. Men onderscheidt twee grote klassen minerale isolatiematerialen: • Rotswol en glaswol: Soepel isolatiemateriaal op basis van Deze crèmekleurige PVC lambrisering (dikte 10 mm) van Lapeyre is geschikt voor vochtige ruimtes en behoort tot brandklasse M1. De plaatsing van isolatie is
Klassen van isolatiematerialen Zoals gezegd kunnen de isolatiematerialen worden ingedeeld in vijf grote klassen. 1° Synthetische isolatiematerialen: Deze isolatiematerialen zijn gemaakt op basis van koolwaterstoffen en diverse toevoegingen. Ze vergen complexe transformatieprocessen met veel grijze energie, maar ze zijn wel degelijk doeltreffend. Men onderscheidt twee grote klassen synthetische isolatiematerialen: • Polyurethaanschuim: een vast schuim dat verkrijgbaar is in de vorm van isolerende sandwichpanelen. Dit materiaal biedt momenteel de beste warmteprestaties maar de milieubalans ervan is rampzalig. Lambda-waarde (l) = 0,023 tot 0,035. • Polystyreenschuim en extrusiepolystyreen: Polystyreenschuim, beter bekend onder de naam “piepschuim’ is 60
gesmolten en gevezelde basaltrots (rotswol) of van een mengeling van zand en gerecycleerd glas (glaswol) waaraan harsen zijn toegevoegd. Verkrijgbaar op gemakkelijk aanpasbare rollen. De voortreffelijke warmte-eigenschappen en de flexibiliteit van plaatsing pleiten voor minerale wol. De gezondheidsrisico’s en de ongunstige milieubalans vormen echter minpunten. Lambda-waarde (l) = 0 ,032 tot 0,047. • Cellulair glas: Een materiaal op basis van natuurlijk zand en gerecycleerd glas dat men laat smelten en verwerkt in de vorm van isolatiepanelen. Dit materiaal met voortreffelijke warmteeigenschappen wordt vooral gebruikt als de waterdichtheid een groot voordeel biedt. De milieubalans is middelmatig omdat de impact op het milieu beperkt is terwijl de grijze energie een probleem blijft. Lambda-waarde (l) = 0,035 tot 0,060. 3° Isolatiematerialen op plantaardige basis: Isolatiematerialen op plantaardige basis zijn ook gemakkelijk denkbaar op voorwaarde dat een dampscherm wordt ingevoegd tussen de isolatie en de lambrisering.
hernieuwbaar. Gezien hun samenstelling kunnen ze gemakkelijk worden gerecycleerd. Bovendien vormen ze een nieuwe afzetmogelijkheid voor de landbouw ten dienste van de bouw. Op gezondheidsvlak bieden ze een garantie voor degenen die ermee werken op voorwaarde dat er bijzondere aandacht wordt besteed aan de toevoegingen in hun samenstelling. Er zijn heel wat verschillende isolatiematerialen op plantaardige basis. Dit zijn de belangrijkste: • Cellulosewatten: Dit materiaal is het resultaat van vermalen onverkochte kranten, gemengd met verschillende toevoegingen (gips, boorzuur en brandwerende stoffen) die ze een grotere bestendigheid geven. Dit materiaal is heel waterafstotend; men moet een masker dragen bij inblazing van het product in bulk. Het heeft een heel gunstige milieubalans en wordt beschouwd als het isolatiemateriaal met de beste milieu/ economieverhouding. Lambda waarde (l) = 0,035 tot 0,040. • Houtvezel: gemaakt op basis van niet behandeld afval van zagerijen en uitdunningbossen. De panelen van houtvezel worden gebonden met hun eigen hars. De natuurlijke isolatiecapaciteit van hout wordt verhoogd door ontvezelen. Deze panelen zijn vooral een aanvulling op een ander isolatiemateriaal, die zo de isolatieprestaties van de wand versterkt en de warmtebruggen opheft. De milieubalans is bovendien heel positief. Lambdawaarde (l) = 0,040 tot 0,060. • Hennepwol: Hennepwol wordt gemaakt op basis van groene hennep en is verkrijgbaar in de vorm van panelen, soms gemengd met katoen of een andere bindstof om de vastheid ervan te verbeteren. Het is volledig recycleerbaar en zelfs composteerbaar maar men moet opletten bij de samenstelling voor eventuele toevoegingen.Lambdawaarde (l) = 0,039 tot 0,060. • Vlas: Isolatie van vlas gebruikt de korte vezels van deze heel oude plant, juist degene die niet worden gebruikt door de textielindustrie. Na een eerste behandeling met mineraal zout worden de vezels in opeenvolgende lagen gelegd; zo vormen ze een watten die een brandwerende behandeling krijgt. Deze watten wordt vervolgens gedroogd en in verschillende
Duurzaam, warm en milieuvriendelijk: kurk wordt ook aangebracht op wanden en waarborgt een perfecte warmteisolatie dankzij zijn sterk formaten versneden. De balans is bijna gelijk aan die van vlas. Lambda-waarde (l) = 0,037 tot 0,047. • Kurk: Kurkeik wordt verbouwd in het Middellandse Zeegebied en levert een schors op met weinig korrels. Die worden met stoom geëxpandeerd of in bulk gebruikt. Kurk zou een buitengewone balans hebben, dankzij de isolatieeigenschappen gecombineerd met de water- en brandbestendigheid, mocht de milieubalans niet matig zijn. Door de stijgende vraag vermindert de vernieuwingstijd van de schors, wat de bomen verzwakt. Lambda-waarde (l) = 0,032 tot 0,045. 4° Isolatiematerialen op dierlijke basis: Deze isolatiematerialen van dierlijke oorsprong zijn meer verrassend in de context van gebouwenisolatie maar ze worden daarom niet minder gebruikt. Hun milieu- en gezondheidseigenschappen zijn op alle vlakken vergelijkbaar met isolatiematerialen op plantaardige basis. Men onderscheidt twee grote types. • Schapenwol: Schapenwol wordt in Azië al eeuwenlang gebruikt om woningen te isoleren en onlangs
5° Dunne reflecterende isolattiematerialen: De belangrijkste eigenschappen van dit soort isolatiemateriaal zijn de geringe dikte en het gemak ervan qua opslag en verwerking. Deze materialen zijn composiet en bestaan meestal uit schuim, een laag bubbelpolyethyleen of een vezelachtig materiaal in sandwich tussen twee of meer lagen aluminium of aluminiumfolie. Het geheel blijft dun (0,5 à 3 cm) tegenover andere isolatiematerialen, wat een troef inhoudt bij renovatie. Deze zogenaamde “reflecterende” films doen een beroep op het natuurkundig principe dat al lang bekend is en dat erin bestaat warmte-uitwisselingen door straling tussen twee wanden te verminderen door een vermindering van de geleidbaarheid van een van beide oppervlakken. Jammer genoeg blijkt in de praktijk dat de warmteprestaties van dit gebruikte materiaal niet voldoen aan de vereisten van isolatie in onze isolerende eigenschappen. De contreien. Bovendien kunnen deze muurbekleding is hygiënisch en warmteprestaties verminderen met verkrijgbaar in tal van kleuren en de tijd door de gecombineerde motieven. Kurco werking van stof, vuil en vocht. Hun milieubalans is bovendien heel ongunstig omdat dit materiaal heel werd het in Duitsland (1990) officieel energievretend en moeilijk erkend als isolatiemateriaal. Deze recycleerbaar is. Zijn lambda waarde wol wordt behandeld tegen mijten (l) is niet beschikbaar. en soms warmtegebonden om de stabiliteit qua omvang te Geluidsisolatie garanderen. Het is verkrijgbaar in In tegenstelling tot wat men op het bulk, op rollen en in panelen. Zijn eerste gezicht zou denken, is een voortreffelijke warmteeigenschappen worden niet in vraag doeltreffende warmte-isolatie niet noodzakelijk een goede gesteld, in tegenstelling tot zijn geluidsisolatie. Er zijn eigenlijk twee bestendigheid met de tijd, wat zijn algemene balans kan aantasten. De echt doeltreffende oplossingen om een scheidingswand tussen twee milieubalans kan matig zijn en ruimtes geluiddicht te maken. De variëren van matig tot goed afhankelijk van de zuiverheid van de eerste bestaat erin zware en massieve materialen te gebruiken, wol. Lambda-waarde (l) = 0,031 tot wat niet compatibel is met een 0,037. renovatie. De andere oplossing • Eendenveren: Eendenveren als bestaat erin twee lichtere warmte-isolatiemateriaal is een scheidingswanden op te nemen in toonvoorbeeld van recyclage en een vezelachtig materiaal. Hoe valorisatie van slachtafval. Dit soepeler en elastischer dit product bestaat meestal uit 70% materiaal, zoals glaswol, gewassen en gesteriliseerde hennepwol, vlas of dierlijke wol, hoe eendenveren, gebonden met 10% beter de geluidsisolatie. Omgekeerd schapenwol en 20% is een compact materiaal als polyestertextielvezels. Het geheel polystyreen of polyurethaan heel wordt behandeld en is slecht geluidsisolerend. Er bestaat gegarandeerd antiallergeen. Dit wel “akoestisch behandeld” materiaal verdient onze aandacht en polystyreen, maar de prestaties mogelijke toepassing, ook al blijft ervan blijven minderwaardig aan die het zeldzaam en zelfs een rariteit. van vezelachtige isolatiematerialen. De beschikbaarheid ervan is echter niet rekbaar. Lambda-waarde (l) = 0,033. 61
