GELUIDISOLATIE VAN VERPLAATSBARE WANDEN

Wand Plafond

Theo Scheers

AkoeSSST isch GELUIDISOLATIE VAN VERPLAATSBARE WANDEN Door de juiste materialen en constructies te kiezen, kan een belangrijke bijdrage worden geleverd aan een goede akoestiek van een werkplek of verblijfsruimte in een utiliteitsgebouw. In dit artikel staat het realiseren van voldoende privacy centraal. Aansluitend op de te stellen streefwaarden en een toelichting op de gehanteerde basisbegrippen worden vervolgens de invloedsfactoren besproken die bepalend zijn voor de geluidisolatie van een verplaatsbare wand in het algemeen en van een glaswand in het bijzonder. Figuur 1. Innovatief kantoor met glazen cockpits.

I

In kantoorruimten is het van belang een

realiseerd wanneer de van de bron ko-

omgeving te creëren waarin men zich goed

mende zendniveaus worden gereduceerd

kan concentreren. Concentratie kan wor-

tot een niveau waarbij zij verdrinken in het

waarin:

den verstoord door te hoge geluidniveaus

maskerende achtergrondgeluidniveau. De

en door informatiedragende signalen die

laatste jaren worden veel kantooromge-

Lz = geluiddrukniveau in zendvertrek (dB) Lo = geluiddrukniveau in ontvangvertrek

boven het achtergrondgeluid worden

vingen gerealiseerd waarbij werkplekken

(dB)

waargenomen. Er is een goede privacy ge-

zowel in een open omgeving als in kleine

Sw = oppervlakte van de scheidingswand (m2) A = absorptie in het ontvangvertrek (m2)

(veelal transparante) ruimtes of cockpits worden aangeboden (zie figuur 1). In die

(1)

cockpits kan men geconcentreerd werken of er wordt geluidproducerende appara-

Uit de frequentieafhankelijke meetwaar-

tuur in opgesteld. De geluidisolatie van

den wordt de ééngetalswaarde Rw bere-

deze ruimtes dient dan echter wel aan

kend. In praktijksituaties met flankerende

bepaalde eisen te voldoen, zoals in dit arti-

nevenwegen wordt ook met (1) gewerkt,

kel wordt aangegeven.

met dien verstande dat de geluidisolatie wordt aangeduid met R’ en de ééngetals-

Definities

waarde met R’w om de lezer te attenderen

Om de geluidisolatie van een wand te be-

op de gewijzigde randvoorwaarden waar-

palen, wordt deze ingebouwd in een labo-

onder de metingen zijn uitgevoerd.

ratoriumopstelling met onderdrukte flan-

Figuur 2. Voorbeeld van een te onderzoeken samengestelde wandconstructie geplaatst in het Laboratorium voor Akoestiek van Peutz bv.

8

Plafond & Wand Info 3/2005

kerende nevenwegen (zie figuur 2).

Streefwaarden

De geluidisolatie wordt gemeten en bere-

Uitgaande van een maskerend achter-

kend conform:

grondgeluidniveau van 35 dB(A) is een ge-

Wanden Gevraagde totale

Deelisolatie wand

Deelisolatie plafond

Uitgangspunt geluidisolatie

geluidisolatie in de praktijk

in de praktijk

in de praktijk

wand in het lab

*bij normale privacy

R’w = 28 dB

R’w = 32 dB

R’L,w = 32 dB

Rw = 33 à 35 dB

*bij verhoogde privacy

R’w = 33 dB

R’w = 37 dB

R’L,w = 37 dB

Rw = 38 à 40 dB

Tussen gang en werkvertrek

Naar werkvertrek met normale privacy

R’w = 38 dB

R’w = 42 dB

R’L,w = 42 dB

Rw = 43 à 45 dB

Naar werkvertrek met verhoogde privacy

R’w = 43 dB

R’w = 47 d

R’L,w = 47 dB

Rw = 48 à 50 dB

Naar werkvertrek met hoge privacy

R’w = 48 dB

1)

1)

Rw = 55 dB

1) Een totale R’w van 43 dB is nog haalbaar met verplaatsbare wanden en een doorgaande verlaagde plafondconstructie. Voor hogere waarden wordt geadviseerd over te gaan naar wanden geplaatst van betonvloer tot betonplafond. Tabel 1: Streefwaarden.

luidisolatie van R’w = 38 dB (met accent =

ruimten bedraagt R’w = 38 dB. Rekening

praktijkwaarden) vereist voor een normale

houdend met alle overdrachtswegen is de

privacy. Voor een verhoogde privacy moet

volgende eis in het bestek opgenomen:

een 5 dB hogere isolatie worden gereali-

De deelisolatie van de systeemwanden, in-

seerd. Bij zeer vertrouwelijke situaties stre-

clusief de aansluitingen en overdracht via

ven wij R’w = 48 dB na. In het algemeen hoeven de gangwanden en de deuren daar-

passtukken, dient in de praktijk te voldoen

in aan iets minder strenge eisen te voldoen.

De wandenleverancier die inschrijft op dit

Indien uit het oogpunt van hinder of com-

bestek, moet een wand uit zijn program-

fort de maskerende achtergrondgeluidni-

ma selecteren waarvan de gemeten ge-

veaus omlaag worden gebracht, dan dient

luidisolatie in het laboratorium wat hoger

de geluidisolatie evenredig toe te nemen.

is (Rw = 43 à 45 dB). Deze marge is nodig

In de praktijk wordt de totale geluidisolatie

omdat een wand in het lab wordt inge-

bepaald door de geluidoverdracht via de

bouwd in een vlakke meetopening onder

scheidingswand,maar ook via het verlaag-

optimale randvoorwaarden. Hoeveel dB-

de plafond,passtukken,kabelgoten en der-

marge nodig is voor het opvangen van

gelijke. Om met verschillende overdrachts-

maattoleranties en het seriematig werken

wegen te kunnen rekenen, maken we

onder minder optimale omstandigheden

gebruik van zogenaamde deelisolaties.Een

is een verantwoordelijkheid die de wand-

deelisolatie is de geluidisolatie die zou wor-

leverancier zelf moet nemen, enkele dB’s

den gevonden wanneer alleen dit be-

lijkt echter raadzaam.

aan R’w = 42 dB.

Figuur 3. Globaal verloop van de geluidisolatie curven van massieve panelen.

grensfrequentie of coïncidentiefrequentie

treffende bouwelement geluid af zou stralen en alle andere onderdelen zodanig

Luchtgeluidisolatiemechanisme

genoemd.Bij deze frequentie zal de energie

zouden zijn afgeschermd dat zij geen bij-

De geluidisolatie van een paneel wordt in

makkelijk op de plaat worden overgedra-

drage leveren in de totale geluidoverdracht.

eerste instantie bepaald door de massa. In

gen en is er een dip in de isolatiegrafiek te

Uiteraard treedt in werkelijkheid de ge-

figuur 3 is schematisch weergegeven hoe

zien (zie figuur 3).

luidafstraling van alle bouwelementen ge-

de luchtgeluidisolatie (R) afhangt van de

Door een paneel dikker uit te voeren zal ten

lijktijdig op, zodat de totale isolatie altijd

massa en de frequentie. De geluidisolatie

gevolge van de toegenomen massa de ge-

lager is dan de laagste deelisolatie. Om on-

neemt met circa 6 dB bij elke verdubbeling

luidisolatie toenemen. Door de toegeno-

duidelijkheden achteraf te vermijden,

van de massa en de frequentie toe.

men stijfheid schuift de coïncidentiedip echter naar een lagere frequentie.Hierdoor

wordt aanbevolen vooraf de geluidisolatieeisen eenduidig te formuleren,bijvoorbeeld

Coïncidentie

kan het zijn dat de Rw-waarde niet of nau-

zoals in tabel 1 is aangegeven.

Naast de massa speelt de buigstijfheid van

welijks toeneemt. De voorkeur gaat der-

een paneel een belangrijke rol.Voor een ze-

halve uit naar meerdere dunne panelen die

Stel: de streefwaarde voor de totale ge-

kere frequentie is de golflengte in de lucht

onderling flexibel worden gekoppeld. De

luidisolatie tussen twee aangrenzende

en in de constructie gelijk. Dit wordt de

geluidisolatie neemt dan bij de lage tonen


9

Wand Plafond

evenredig toe met de totale massa en de

guur 4 voor een globale schets van de iso-

rende Rw van 29 dB is echter te laag als uit-

coïncidentiedip blijft op dezelfde plaats.

latiecurve. Bij een kleine afstand tussen de

gangspunt voor de geluidisolatie van de

stijlen en een starre bevestiging van de be-

wand (zie tabel 1).Het totale gewicht van de

Lichte spouwwanden

plating op deze stijlen overheersen de on-

spouwbladen is hiervoor te gering.

In situaties waar een goede geluidisolatie

gunstige eigenschappen van het regelwerk.

en een scheidingsconstructie met een ge-

Naarmate de dichtheid van de stijlen af-

Verplaatsbare wanden

ring gewicht gewenst is, worden veelal

neemt en de bevestiging op de stijlen min-

Verplaatsbare scheidingswanden die in de

der star wordt,zal de wand zich meer gaan

Nederlandse utiliteitsbouw worden toe-

gedragen als een ideale spouwconstructie.

gepast, zijn in het algemeen opgebouwd uit een tweezijdige beplating van spaan-

Spouwvulling

plaat,gipskartonplaat,staalplaat of derge-

Door het aanbrengen van een geluidab-

lijke. De dikte van deze wanden varieert

sorberend materiaal wordt het geluidni-

tussen de 60 en 100 mm en de oppervlaktemassa tussen de 30 en 50 kg/m2.

veau in de spouw gedempt waardoor een

Bepalende factoren voor de geluidisolatie zijn (zie ook figuur 7): 1. de uitvoering van de spouwbladen (materiaal, dikte, massa); 2. de spouwdiepte (of de totale wanddikte); 3. de spouwvulling (luchtstromingsweerstand, dikte); 4. de koppeling van de spouwbladen via stijlen of regels;

Figuur 4. Globaal verloop van de geluidisolatie curve van een ideale spouwwand.

dubbele wandconstructies toegepast bestaande uit twee spouwbladen aange-

5. de uitvoering van aansluitingsprofielen; Figuur 5. Bevestiging van de spouwbladen via het stijlen regelwerk. Type A (starre koppeling), type B (flexibele koppeling) of type C volledig gescheiden.

op het frame; 7. de afdichting van de wand op de omrin-

bracht op een luchtspouw. De goede akoestische prestatie van deze wanden is te

winst in de totale geluidisolatie wordt ge-

danken aan het massa-veer-massasysteem.

realiseerd. Bovendien wordt het luchtvolu-

Zoals bij elk massa-veersysteem is er een

me in de spouw minder stijf. De totale

Voor een wand in de categorie Rw = 43 à

specifieke resonantiefrequentie waarbij de

winst is maximaal bij een ideale spouw-

wand gemakkelijk in trilling is te brengen.

wand (type C in figuur 5). Bij starre koppe-

45 dB kan gedacht worden aan tweezijdige beplating (circa 10 kg/m2) aangebracht op

Bij deze frequentie (f0) treedt een zeer la-

lingen (type A in figuur 5) is de isolatiewinst

een met absorptiemateriaal gevulde sp-

ge geluidisolatie op. De resonantiefre-

door de spouwvulling beperkt.

ouw van tenminste 50 mm.Voor een cate-

gende constructie.

gorie hoger (Rw = 48 à 50 dB) is een dub-

quentie kan berekend worden uit:

Meetvoorbeeld In figuur 6 zijn enkele metingen aan een (2)

10

6.de afdichtingswijze van de spouwbladen

bele beplating aan weerszijden (circa 2 x 10 kg/m2) vereist.In verband met het hiervoor

lichte spouwconstructie gepresenteerd. De spouwbladen (m = 3,5 kg/m2) zijn ontkop-

besproken coïncidentie-effect dienen deze

waarin:

peld. De met (2) berekende resonantiefre-

verbonden.

m1 en m2 = oppervlakte massa van de spouwbladen (kg/m2)

quentie bedraagt 278 Hz. Door de spouw te vullen met mineraalwol neemt de ge-

Glaswanden

d = spouwdiepte (m)

luidisolatie met Rw = 9 dB toe. Deze verbe-

In figuur 8 is de gemeten geluidisolatie

tering (het verschuiven van de resonantie-

weergegeven van een glaswand opge-

Boven de resonantiefrequentie neemt de

frequentie naar de lage tonen en het

bouwd uit 8 mm dikke glaspanelen. De ge-

geluidisolatie zeer snel toe, het is dus van

daarna stijl oplopen van de isolatiecurve)

meten Rw-waarde van 30 dB wordt in be-

belang f0 zo laag mogelijk te kiezen. Zie fi-

voldoet aan de verwachting. Een resulte-

langrijke mate bepaald door een scherpe


beplatingen flexibel met elkaar te worden

Wanden

Figuur 8. Invloed coïncidentiedip bij enkelvoudige en dubbele glaswanden.

wel wat lager dan bij vergelijkbare 100 mm dikke, gesloten wanden. Uit figuur 8 blijkt verder dat bij een dubbele glaswand in verFiguur 6. Meetvoorbeeld lichte scheidingswand Rw = 20 dB voor een ongevulde spouw en Rw = 29 dB voor een met absorptie gevulde spouw

band met de coïncidentiedip beter niet kan worden gekozen voor gelijke ruitdikten. Beter is het de glasdikten ongelijk te kie-

dip in de isolatiecurve bij de grensfrequen-

derling verlijmd met tussenvoeging van

tie. Om de geluidisolatie te verbeteren,kan

een akoestische folie. De glaswand kan ui-

in plaats van een andere ruitdikte (hierdoor

teraard ook worden uitgevoerd als spouw-

Folie

verschuift alleen de plaats van de dip) beter

wand. Door het ontbreken van absorptie in

Gezien de gewenste doorvalbeveiliging

gedacht worden aan het toepassen van een

de spouw liggen de geluidisolatiewaarden bij spouwbladen van 10 kg/m2 (4 mm glas)

worden veel glaswanden gelaagd uitge-

gelaagde ruit. Hierbij worden de ruiten on-

zen zodat deze dip wat wordt uitgesmeerd.

voerd. De folie die wordt toegepast bij gelaagd veiligheidsglas is niet per definitie ook een geluidwerende folie. Uit figuur 9 blijkt dat de hier toegepaste veiligheidsfolie de dip in de isolatiecurve wel enigszins beïnvloedt, maar lang niet zo veel als een akoestisch folie.

Spouwdiepte Figuur 10 laat de invloed van de spouwFiguur 7. Principe opbouw verplaatsbare wand.

diepte in combinatie met de randkoppe-


11

Wanden

Figuur 9. De invloed van een (veiligheids- of akoestisch) folie op de geluidisolatie.

Figuur 10. Invloed spouwdiepte en randkoppeling bij een dubbele glaswand op de geluidisolatie.

ling op de geluidisolatie zien.Uitgangspunt

profiel of bij een ontkoppeling van de

worden bereikt, hetgeen veelal voldoen-

is toepassing van 4 en 6 mm dikke ruiten.

spouwbladen.

de is voor de gangwand. Tussen vertrek-

Uitgevoerd in standaard dubbel glas met

ken onderling waar een normale privacy

een spouwdiepte tot circa 25 mm is een ge-

Samenvatting

wordt gevraagd, dient de beglazing ook

luidisolatie tot Rw = 35 dB te verwachten.Bij

Wanneer in een kantoor transparante

aan tenminste één zijde gelaagd (met toe-

een toenemende spouwdiepte neemt ook

cockpits worden toegepast om gecon-

passing van een geluidwerende folie) te

de geluidisolatie toe. Volgens de theoreti-

centreerd in te werken of om geluidpro-

worden uitgevoerd. Om te voldoen aan

sche berekeningsmodellen bedraagt de

ducerende apparatuur in op te stellen, dan

streefwaarden van Rw = 45 dB moeten al-

geluidisolatie bij een spouwdiepte van

is de geluidisolatie van de glazen wanden

le akoestische zeilen worden bijgezet.

85 mm: Rw = 43 dB. Gemeten is echter Rw = 39 dB. De randkoppeling via het aluminium raamkozijn en toepassing van

een belangrijke factor. In eerste instantie

Hierbij kan worden gedacht aan gelaag-

moet helder zijn welke akoestische pres-

de beglazing aangebracht op een ge-

tatie wordt gevraagd in relatie tot de ge-

scheiden frame voorzien van randabsorp-

hard PVC glasprofielen blijken een waar-

wenste speechprivacy. Met 4 + 6 mm of

tie tussen de spouwbladen.

de boven de 40 dB in de weg te staan. De

beter nog met 6 + 8 mm glas op een met

berekende waarden worden wel bereikt

lucht gevulde spouw van circa 85 mm kan

De auteur is werkzaam bij Adviesbureau

bij toepassing van een meer flexibel glas-

een geluidisolatie van Rw = 38 à 40 dB

Peutz bv in Mook.


13

GELUIDISOLATIE VAN VERPLAATSBARE WANDEN

Recommend Documents