Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw. Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw

Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw J. Ver Elst

Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

Overzicht

Algemeen kader Economische beslissingscriteria Hië Hiërarchie in maatregelen Voorbeeld : vrijstaande woning Besluit

Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

1

Overzicht



Algemeen kader

Opzet

Energie Ecologie Economie Energiebesparende maatregelen Economisch aspecten


2

Algemeen kader: Energiebesparende maatregelen

PrestatiePrestatie-eisen voor gebouwen Woningen

Nietresidentiële gebouwen

Wintercomfort

x

x

Zomercomfort

x

x

Luchtkwaliteit

x

x

Licht / visueel comfort

x

x

Akoestisch comfort

x

x

Warm water

x

(x)

Energieverbruik toestellen

x

x

Energieverbruik verlichting

x

x

Prestatie-eisen


Algemeen kader : Energiebesparende maatregelen Netto energiebehoeften minimaliseren invloedsparameters Warmteverliezen

Warmtewinsten

Compactheid C=V/A Planschikking

Planschikking

Beglazing (aard, grootte, oriëntatie)

Beglazing Zonwering

Warmte-isolatie

L

Warmte-isolatie Warmte-opslag

Luchtdichtheid en ventilatie Gebruikers Apparatuur Verlichting

I

K

K

woningen

kantoren

installaties optimaliseren

Eindenergieverbruik minimaliseren Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

3

Algemeen kader : Energiebesparende maatregelen

eis : K45 E100 Gemiddelde : K42 E89 (aanvraag in 2006) Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

Algemeen kader : Economisch Perspectief : macromacro-economisch of micromicro-economisch?

bouwheer/gebruiker

energie- en milieubeleid overheid

T

T

marktprijzen, taksen, subsidies

milieukosten, belastingen en financiële stimuli

T

T

inkomsten en uitgaven op niveau van huishouden of bedrijf

inkomsten en uitgaven op niveau van overheid

T

T

micro-economische aanpak

macro-economische aanpak


4

Algemeen kader : Economisch aspecten

energieprijzen subsidies EPR-regelgeving prijzen bouwgrond

isolatie

rentestijging

beglazing

Q

leningen 30 jaar

Q

bouwheer

lage energiewoning

alleen met hulp van ma en pa

passief huis

beschikbaar budget

zonneboiler PV-cellen warmtepomp ventilatiesystemen


Algemeen kader : Economisch aspecten Procentuele verdeling van kosten bij nieuwbouw

Waarde residentieel vastgoed Vlaams Gewest (juni 2007 - juni 2008)

RUWBOUW

50% 1,1 1,4 21,3

*

*

appartementen

204135 €

(+2,07%)

grondwerken riolering metselwerk

gewone huizen

215000 €

(+3,53%)

thermische isolatie

4,3

gewapend beton

6,5

villa's

370000 €

(+ 0%)

bouwgronden

152 €/m² (+8,82%)

vloerplaten en welfsels dak

AFWERKING

5,1 10,3

50%

Bron Trends 4/9/08

1000 €/m² /m² leefruimte 350 €/m² /m² garage/berging

buitenschrijnwerk

5,6

beglazing

4,6

sanitaire installatie

6,7

elektrische installatie

3,8

verwarming muur- en plafondbekleding vloerbekleding binnenschrijnwerk keuken- en muurkasten metaalwaren, hang- en sluitwerk schilderwerk allerlei

6,7 5,0 5,7 3,0 4,2 0,8 3,0 0,9

aandeel : invloed op K-peil & E-peil

* *

*

…20%….25%...


5

Overzicht



Economische beslissingscriteria

Tijdsaspect levensduur gebruiksduur Kosten en baten eenvoudige benadering actualisatie van kosten en baten


6

Eenvoudige beslissingscriteria Terugbetalingstermijn (TT)

TT =

ΔI Bes

Totale kosten (TK)

TK = I o / N + K O + K E ΔI of I0 Bes N KE KO

(meer)investering besparing per jaar periode energiekosten per jaar onderhoudskosten per jaar


Actualisatie van kosten en baten

principe van actualisatie AW = TW /(1+a)t AW = actuele waarde TW = toekomstige waarde a= actualisatievoet t = tijdstip voorbeeld

Besparing: TW = €100

>

AW =

€68

(a = 4% ; t = 10 jaar)


7

Actualisatie van kosten en baten Totale actuele kost over periode van n jaren : TAK TAK = I 0 + ∑ I h .

n (1 + rh )i n (1 + rO ) t (1 + rE ) t + ∑ KE. + ∑ KO . t i (1 + a ) (1 + a) (1 + a) t t =1 t =1

Netto constante waarde : NCW ⎡ (1 + rh )i n (1 + rO )t ⎤ n (1 + rE ) t − ∑ KO . + ∑ ΔK E . NCW = ⎢− I 0 − ∑ I h . i t ⎥ (1 + a ) (1 + a ) ⎦ t =1 (1 + a )t t =1 ⎣

Dynamische terugverdientijd : DTT DTT

[

]

I 0 = ∑ ΔK E .(1 + rE ) t − K O .(1 + rO )t /(1 + a ) t t =1

<<<Economisch optimum : TAK minimum of NCW maximum>>> Io IV KE KE a rh rO rE

initië initiële investering herinvesteringskosten van onderdelen in een installatie jaarlijkse energiekosten jaarlijkse onderhoudskosten actualisatievoet stijging van de herinvesteringskosten boven de inflatie stijging van de onderhoudskosten boven inflatie stijging van de energiekosten boven inflatie


Voorbeeld ref

A

B

Investering

I0

€

3200

4000

6000

energiekosten

KE

€/j

800

600

300

onderhoudskosten

KO

€/j

50

50

20

som kosten

KT

€/j

850

650

320

investeringskost per jaar

I/j

€/j

160

200

300

totale kost per jaar

T/j

€/j

1010

850

620

besparingen

Bes/j

€/j

*

200

530

meerinvestering

ΔI

€

*

800

2800

verschil energiekosten

ΔΚΕ

€/j

*

200

500

verschil onderhoudskosten ΔΚΟ

€/j

*

0

-30

terugverdientijd

TT

j

*

4,0

5,3

totale actuele kost

TAK

€

17077

14594

11222

netto constante waarde

NCW

€

*

2483

5854

dyn. terugverdientijd

dynTT

j

4,2

5,6

levensduur

N

j

20

actualisatievoet

a

%

4

stijging energiekost

rE

%

2

stijging onderhoudskost

rO

%

1


8

Energieprijzen

Stijging van de energieprijzen gasoil c€/kWh 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

prijzen pellets +/- 4,5 c€/kWh


Energieprijzen Prijsstijging per jaar : energieprijzen c€/kWh 18

Stookolie : 14,5 % Aardgas : 4,4 % Elektr. 1,8 % Elektr. :

16 14 12 10 8 6 4 2 0 2000

2002

2004

stookolie

2006 aardgas

2008

2010

elektr.

Toekomstscenario’ Toekomstscenario’s Geen 0%

matig 2%

sterk 4% Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

9

Subsidies

Premies in het Vlaams Gewest Wie geeft : De federale overheid - De distributienetbeheerder - De gemeente - De provincie - De Vlaamse overheid Voorwaarden Voor wat -

Opmerking fiscale voordelen: betaling factuur in 2008 > aangifte in 2009 > teruggave in 2010 2010 fiscale aftrek voor woonkrediet (+/(+/- 5000 € ; 10 jaar lang) Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

Overzicht



10

Hië Hiërarchie in maatregelen Resultaten van studie 1. Economisch optimum = hoogste netto constante waarde bij alle energiescenario’s en alle discontovoeten: a. economisch optimaal isolatiepeil = K25- 27 bij C = 1,5 - 2 m (K20 bij C< 1 m) b. HR- of condensatieketel + HT-radiatoren in combinatie met variabele watertemperatuur c. natuurlijk ventilatiesysteem met aandacht voor luchtdichtheid

J E57 +/- 6 voor meeste woningen = daling van het jaarlijks primair energieverbruik met 66 +/- 6% t.o.v. referentie 43 +/- 6% t.o.v. E100 2. Net nog economisch rendabele oplossingen (netto constante waarde = 0 afh van energiescenario’s): a. laag scenario : + mech. ventilatie met wtw of lucht/water WP ipv ketel b. hoog scenario : K20 + lucht/waterWP + vloerverwarming + mech. ventilatie met wtw 3. Verdere energiebesparende stappen, maar niet meer economisch rendabel: a. zeer laag isolatiepeil (
Bron : voordracht G. Verbeeck energiebesparingsforum 2007 Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

Hië Hiërarchie van maatregelen

Woningen •

Strategie is afhankelijk van drijfveer (investering, economisch, ecologisch) en beschikbaar budget.

•

Juiste volgorde respecteren en juiste prioriteiten stellen!

•

HT- radiatoren Q LT- radiatoren

•

Mech. ventilatie + wtw Q nat. ventilatie

Bron : voordracht G. Verbeeck energiebesparingsforum 2007


11

HTHT-radiatoren / LTLT-radiatoren

Radiator : 75/65 >>55/45 oppervlakte X2


Overzicht



12

Voorbeeld



13


Gegevens : vrijstaande woning

oriëntatie: bouwmethode:

geometrie:

voorgevel zuidwest achtergevel noordoost traditioneel metselwerk pannendak platdak boven keuken kruipkelder beschermd volume verliesoppervlak compactheid bebouwde grondopp. vloeroppervlak venster gevelbreedte

751,5 575,2 1,3 112 245 53,9 13,2

m³ m² m² m² m² m

(22%)


14

Gegevens : vrijstaande woning Gebouwenschil

d cm gevelisolatie platdak zoldervloer benedenvloer vensters

Installatiegegevens

PUR-platen rotswolplaten PUR-gespoten PUR-gespoten hoogrendementsglas profiel alumininum

6 18 15 9

U W/m²K 0,36 0,20 0,20 0,27 1,10 2,80

warmteafgiftesysteem

vloerverwarming

warmteproductie

condenserende gasketel voor ruimteverwarming en warmwater

ventilatiesysteem

mechanische ventilatie met recuperator en zomerbypass 325 m³/h

Input EPB-software : geen luchtdichtheidsmeting : waarde bij ontstentenis v=12 m³/hm² Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

Resultaten EPBEPB-software


15

Resultaten EPBEPB-software

Jaarlijks primair energieverbruik (125 kWh/m² kWh/m²) MJ

%

verwarming

72101

62

tapwater

31868

28

hulpenergie

11254

10

116633

100

totaal

% transmissie ventilatie

68 32

Transmissieverliezen Aandeeloppervlak

Aandeel transmissieverliezen vloer (14,8 %)

gevel tranp (9,4 %) vloer (24 %)

gevel transp (38,8 %)

dak (11,5 %)

gevel opaak (42,5 %) dak (24 %)

gevel opaak (34,9 %)


Energetische en financië financiële analyse

Referentiewoning referentiewoning

werkelijke woning

muurisolatie (cm)

4

6

dakisolatie keuken (cm)

12

18

dakisolatie zoldervloer (cm)

12

15

geen

aanwezig

K45 E98

K40 E75

recuperator

Simulaties

1

Referentie

2

Referentie + recuperator

3

Referentie + verbetering isolatie

4

Referentie + recuperator + verbetering isolatie

5

Referentie + condensatieketel vervangen door warmtepomp

6

Referentie + zonneboiler

7

Referentie + PV-cellen

8

Werkelijk

9

Werkelijk + condensatieketel vervangen door warmtepomp

10

Werkelijk + warmtepomp + zonneboiler + PV-cellen


16

Werkwijze

Energieverbruiken > aanpassing van bouwkundige gegevens en installaties in de EPB-bestanden

Energieverbruik volgens EPB

<=>

Werkelijk energieverbruik

Besparingen volgens EPB

<=>

Reële besparingen

Voorbeeld : in/exfiltratie waarde: bij ontstentenis : 12 m³/hm² bij luchtdichtheidsmeting : 3 m³/hm²

E75 E63

aandeel ruimteVW 62% aandeel ruimteVW 54%

16% verschil


Energieprijzen : aardgas :

4,5 c€/kWh

elektriciteit : 13,2 c€/kWh stijging : 2 %

Actualisatie : Tijdsduur :

4

%

20 jaar

Installatiekosten Subsidies via www.energiesparen.be Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

17

Energie : verbruik + kosten

K45 E81

K33 E87

K33 E70

K45 E67

8

9

K45 E92 K45 E90

10

K40 E75

K40 E53

werkelijk + alles

PV cellen

zonneboiler

7

werkelijk + warmtepomp

6

werkelijk

5

warmtepomp

referentie K45 E98 1 primaire energie Ep gegevens uit tabblad E-peil tot. primaire energie Ep % primaire energie Ep

4

ref+recup+isolverb

3

isolatieverbetering

2

met recuperator

1

K40 E40

MJ/jaar %

152326 100

125168 82

134009 88

107370 70

103636 68

142523 94

139362 91

116633 77

82235 54

61394 40

verwarming tapwater hulpenergie PV

MJ/jaar MJ/jaar MJ/jaar MJ/jaar

108722 31868 11254 0

81564 31868 11254 0

87880 31868 11254 0

61241 31868 11254 0

66292 25608 11254 0

108722 22065 11254 0

108722 31868 11254 -12964

72101 31868 11254 0

43963 25608 11254 0

43963 17731 11254 -12964

verwarming + tapwater

MJ/jaar kWh/jaar MJ/jaar kWh/jaar

140590 39053 11254 3126

113432 31509 11254 3126

119748 33263 11254 3126

93109 25864 11254 3126

91900 25528 11254 3126

130787 36330 11254 3126

140590 39053 -1710 -475

103969 28880 11254 3126

69571 19325 11254 3126

61694 17137 -1710 -475

kWh/jaar

39053

31509

33263

25864

0

36330

39053

28880

0

0

elektrische energie hulpenergie-PV kWh/jaar WP kWh/jaar elektrische energie totaal kWh/jaar

1250 0 1250

1250 0 1250

1250 0 1250

1250 0 1250

1250 10211 11462

1250 0 1250

-190 0 -190

1250 0 1250

1250 7730 8981

-190 6855 6665

1757

1418

1497

1164

0

1635

1757

1300

0

0

165

165

165

165

1513

165

hulpenergie+PV

2 energieverbruiken gasverbruik

3 energiekosten/jaar gas 4,5c€/kWh €/jaar elektriciteit 0,15 €/kWh dag 70% 0,09 €/kWh nacht 30% 0,132 €/kWh gem. €/jaar energiekosten totaal/jaar % energiekosten

€/jaar %

1922 1583 1662 1329 1513 1800 Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in79de woningbouw 100 82 86 69 94

Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008

-25

165

1185

880

1732 90

1465 76

1185 62

880 46

K45 E98 1 1 2 3 4 5 6

installatiekosten isolatie glas warmteproductie ventilatie zonneboiler PV

installatiekosten TOT % installatiekosten

9576 8627 4500 4500

K45 E81 9576 8627 4500 6000

K33 E87 13195 8627 4500 4500

K33 E70 13195 8627 4500 6000

K45 E67

K45 E92 K45 E90

9576 8627 11500 4500

9576 8627 4500 4500 7144

9576 8627 4500 4500

9

K40 E75

K40 E53

27203 100

28703 106

30822 113

32322 119

34203 126

34347 126

43403 160

K40 E40

11462 8627 4500 6000

11462 8627 11500 6000

9576 8627 11500 6000 7144 16200

30589 112

37589 138

59047 217

16200

€ %

10

werkelijk + alles

8

werkelijk

zonneboiler

7

PV cellen

6

warmtepomp

5

ref.+recup+betisol

4

isolatieverbetering

3

met recuperator

2

referentie

1


Installatiekosten


18

Subsidies

K45 E81

125

K33 E87

125

K45 E67

K45 E92 K45 E90

125

125

9

K40 E75

125

K40 E53

150 0

150 0

850 150 0

539

539

850 150 0 525 539

814

1539

3304

2650 1408 2650

2858 3440 2650 1408 2650

6708 4058 2650 6708 402 7110

13006 5300 5300 10600 636 11236

539

539

539

539

539

525 539

664

814

664

814

1389

1809

2650 1130 2650

1130 2650

1130 2650

1408 2650

6638 3780 2858 6638 398 7036

7220 5300 3440 8740 524 9264

4058 4058

8845

Gemeente zonneboiler PV-cellen

539

620

620 620

620

SOM premies

belastingsvermind. zonneboiler PV-cellen WP 7000 € dakisolatie glas

40%max3440 40%max3440 40%max2650 40%max2650 40%max2650

SOM belastvermind.

SOM belastvermind. gemeente 6% SOM TOT belast.

SUBSIDIES+BELAST

1284

2858 3440

5300 max 1°jaar 2°jaar over 2 jaar

1130 2650

1130 2650

2650 2650

2650 2650

3780 3780

3780 3780

5300 5300

5300 5300

3780 227 4007

3780 227 4007

5300 318 5618

5300 318 5618

6430 3780 2650 6430 386 6816

4821

6282

6432

8205

4671

€

K40 E40

125

850 150

10

werkelijk + alles

8

werkelijk

warmtepomp

K33 E70

125

7


6

PV cellen

5

ref.+recup+betisol

referentie K45 E98 2 Subsidies premies IVEKA cond. Gasketel WP vent+recup Epeil zonneboiler glas10€/m²

4

zonneboiler

3

isolatieverbetering

2

met recuperator

1

4058 243 4301

10548

5115

8649

14540

25474 113

28940 128

44507 198

K45 E81

K33 E87

K33 E70

K45 E67

7

K45 E92

8

K45 E90

9

werkelijk

6

PV cellen

5

zonneboiler

4

warmtepomp

referentie K45 E98

3

ref+recup.+verb.isol

2

isolatieverbetering

1

Rendabiliteit

32855 146

K40 E75

K40 E53

10 werkelijk + alles

23882 24540 25890 1 oktober 25998 2008 25502 Energiebesparingsforum CEDUBO 106 109 115 115 113

met recuperator

22532 100

€ %

werkelijk + warmtepo

Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw NETTO INVEST % netto investering

K40 E40

installatiekosten TOT

€

27203 100

28703 106

30822 113

32322 119

34203 126

34347 126

43403 160

30589 112

37589 138

59047 217

NETTO INVEST

€

22532 100

23882 106

24540 109

25890 115

25998 115

25502 113

32855 146

25474 113

28940 128

44507 198

installatiekost/jaar €/jaar 20 jaar

1360

1435

1541

1616

1710

1717

2170

1529

1879

2952

netto investeringskos€/jaar 20 jaar

1127

1194

1227

1295

1300

1275

1643

1274

1447

2225

energiekost

1922

1583

1662

1329

1513

1800

1732

1465

1185

€/jaar

groene stroomcertifi €450/1000kWh 1440kWh netto energiekost €/jaar TOTALE KOST met subsidies % totale kost

-648

€/jaar %

TOTALE KOST €/jaar zonder ( subsidies en certificaten) % totale kost %

meer netto investerin€ besparing €/jaar terugbetaling(gewoonjaar

afbetaling lening 4% €/jaar

TAK met subsidies

880 -648

1922

1583

1662

1329

1513

1800

1084

1465

1185

232

3049

2777

2889

2624

2813

3075

2727

2739

2632

2457

100

91

95

86

92

101

89

90

86

81

3282

3018

3203

2945

3223

3517

3902

2994

3064

3832

100

92

98

90

98

107

119

91

93

117

0 0

1350 339 4,0

2008 260 7,7

3358 593 5,7

3466 409 8,5

2970 122 24,3

10322 838 12,3

2941 457 6,4

6407 737 8,7

21975 1690 13,0

-

1638

1737

1784

1883

1891

1854

2389

€ 54079 49865 51819 47704 50832 55046 50647 % 100 92 96 88 94 102 94 58750 54686 58101 54136 59037 63891 71831 TAK zonder subsdies€ Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw % 100 93 99 92 100 109 122 Energiebesparingsforum CEDUBO 1 oktober 2008 TAK met sub met len € 76340 73471 76064 73294 76531 80243 83115 % 100 96 100 96 100 105 109

1852

2104

3236

49520 92 54635 93 74689 98

48390 89 57039 97 76984 101

48315 89 73491 125 92293 121

19

K45 E98 tot. primaire energie Ep MJ/jaar % primaire energie Ep % energiekosten totaal/jaa€/jaar % energiekosten %

K45 E81

K33 E87

K33 E70

K45 E67

K45 E92 K45 E90

9

K40 E75

K40 E53

10 werkelijk + alles

8

werkelijk + warmte

7

werkelijk

warmtepomp

6

PV cellen

5

zonneboiler

4 ref+recup.+verb.is

3 met recuperator

2

referentie

1

isolatieverbetering

Overzicht rendabiliteit

K40 E40

152326 100

125168 82

134009 88

107370 70

103636 68

142523 94

139362 91

116633 77

82235 54

61394 40

1922 100

1583 82

1662 86

1329 69

1513 79

1800 94

1732 90

1465 76

1185 62

880 46

installatiekosten TOT % installatiekosten

€ %

27203 100

28703 106

30822 113

32322 119

34203 126

34347 126

43403 160

30589 112

37589 138

59047 217

NETTO INVEST % netto investering

€ %

22532 100

23882 106

24540 109

25890 115

25998 115

25502 113

32855 146

25474 113

28940 128

44507 198

afbetaling lening 4%

1638

1737

1784

1883

1891

1854

2389

1852

2104

3236

TAK met subsidies

€ %

€/jaar

54079 100

49865 92

51819 96

47704 88

50832 94

55046 102

50647 94

49520 92

48390 89

48315 89

TAK zonder subsdies

€ %

58750 100

54686 93

58101 99

54136 92

59037 100

63891 109

71831 122

54635 93

57039 97

73491 125

TAK met sub met lening€ %

76340 100

73471 96

76064 100

73294 96

76531 100

80243 105

83115 109

74689 98

76984 101

92293 121


Overzicht



20

Besluit

Opmerkingen bij voorbeeld Energiebesparing Investering Suggesties bouwheer overheid

Eerst isoleren dan installeren


21

Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw. Rendabiliteit van energiebesparende maatregelen in de woningbouw

Recommend Documents